kin? betreft. van d* grondwetfw.zl-
gin? tot na den vrede en de mlvering
Ton den financleelen chaos.
tc1 een tegenovergestelde condyle
kwam de eerste «preker, de heer b-isoh
van oud-ameliswccrdaarzelend
kw..m hij. na lang beraad tot de alou
eoni dat verwerping der voorstellen go-
vaarlijkei, togen don eisch do6 t»jds en
tegen de belangen der toekomst van
on= land zou zijn dan aanneming mèt
de bezwaren, die hij opsomde het pen-
6ioen voor de tweede- kamerleden, de
onvoldoende beperking van de uitslui
tingen bij ijet kiesrecht, de te inge
wikkelde regeling der evenredige ver
tegenwoordiging, en 'i ontbreken van
gelijkstelling ook voor bijzonder hoo-
ger- en middelbaar onderwijs met het
openbare- alleen echter om de pac-ifi-
ficate op schoolgebied en 't belang der
volksontwikkeling in het algemeen,
tfi'i hij de voorstellen aanvaarden.
ne heer vtto der feltz achtte het tijd-
stir» voor de herziening, onder de lei
ding van deze regeering vooral, goed
gekozen. de vrucht was rijp om te
worden geplukt vooral de bezwaren
en angst voor *t algemeen kiesrecht
waren verdwenenmen beseft" alge
meen <tat het er liïer aks elders
toe komen moet en dat organisch of
huismanskiesrecht niet meer voldoen.
h"f was ook gewensoht om ons land
sierk te maken voor de toekomst in
den strijd op ©e-conomisoh gebied, om
than* de politieke geschillen uit den
weg te ruimen, doch terecht was de
herziening tot kiesrecht en onderwijs
beperkt. hij wilde, zonder verband,
de voorstellen elk op ziohzelt becor-
deelen. en was hij dus ingenomen met
1 algemeen kiesrecht, hij betreu de
dat 't niet reeds nu ook aan de vrouw,
althans aan bepaalde groepen bij de
grondwet is gegeven, als hij lette op
de ruime deelneming dor vrouw in alle
publieke aangelegenheden. evengoed
ots 't passief kiesrecht, kon men haar
't actieve geven, dat opvoedend werkt.
ir de evenredige vertegenwoordi
ging zag spr. een voldoening aan
waarheid en recht, een grond ook om
minder feilen partijstrijd te.verwach
ten ook kiesplicht vond bij hem war
me instemming, evenals de verruiming
van de keuze dér leden van de eerste
kamen, wier aanzien en peil er slechts
d&or winnen kon. hij keurde daaren
tegen het pensioen voor de tweede ka
merleden. met terugwerkende kracht,
af als een slecht voorbeeld van zelf-
begunstlging door de vertegenwoordi
ging. wat aangaat het onderwijs, gaf
cpr. toe dat art. 192 du slaten-generaal
bindt aan de voorstellen der verzoe
ningscommissie, maar enkel en al
leen ten aanzien van de financieele
•e)ijk6telling v-oor lager bijzonder- en
openbaar onderwijs niet voor de ver
dere voorstellen op dit gebied en aller
minst ook voor 't hooger- en middelb.
onderwijs, dat in gansch andere posi
tie verkeert en niet overal behoeft te
worden gegeven. staatsrechtelijk en
mcreel achtte spr. zich en de linker-
eï.kfe dan ook in deze niet gebonden,
maar volkomen vrij, dank zij beider-
ziidsohe concessies, wilde hij de paci
ficatie zien aanvaarden om werkelijk
gewetensvrijheid te bevorderen, door
wegneming van financieele bezwaren;
doch verder te gaan, weigerde hij,
vooral waar door rechts voortzetting
van den strijd wordt gepredikt.
hedenmorgen was de heer dc vos
va" steen wijk het eerst aan 't woord.
tta de grondwetsherziening volgt
de behandeling der nog af te doene
koloniale ontwerpen.
vrijdagmorgen vergaderen de sec
ties.
HOFBERICHTEN. de koningin
ten de prins brachten maandagmiddag
een bezoek ten hiuize van minister
cort van der linden, ten einde hem
geluk te wenschen mét zijn 71stetn ver
jaardag.
Ds Toestand.
Een Engelsoh rappori over
den bommenaanval op
Zteriksee.
reuter seint uit londen; offlicicel
wordt ons medegedeeld, dat door do
engelsche regeoring een zeer grondig
onderzoek is ingesteld ten einde de
finitiof vast te stellen of <le luohtaan-
val op zieriksee, in den nacht van
29 april, waarover iedereen in en
geland met groote sympathie voor
het nederlandfiche volk heeft verno
men, misschien moest worden toeigie-
echreven aan een ongelukkige ver
gissing van een engelschen vlieger.
het onderzoek heeft bewezen, dat bet
huiten quacsiio is, dat de bommen,
die op zierikfiee zijn gevallen, gewor
pen zouden zijn door een engelsche
marine of legeraëroplane otf uit een
ander engelseh vliegtuig. de eenigo
engelsche vliegtuigen, die voor zoo
vei men kan nagaan, in aanmerking
zouden kunnen komen, waren twee
inarine-aeroplanos, die in deai ge
noemden nacht uit do buurt van
duinkerken zijn vertrokken om een
aanval te doen op het havenhoofd van
zeebrugge. deze aanval werd ook
werkeliik gedaan en uit de beide
vliegtuigen werden 16 bommen ge
worpen. op veertien minuten na de
den beiden er evenveel tijd over om
het doel te bereiken en naaa- hunne
has s terug te keeren. het waren1
beide langzaam vliegend*» machines
en er woei een tegenwind uit het n.
o. van een snetheidvan 20 miil per
uur, de tijd, die buide hebben noo-
dig gehad om den aanval op zee-
brugge te doen en terug te keeren,
maakt het absoluut onmogelijk, dat
een van beide zoo ver naar het oce
ten zou hebben kunnen komen om
zieriksee te bereiken, zelfs ais het
mogelijk was gewest, dat de be
stuurders zich in het bekende zee-
brugge zouden hebben verge;.
iedere machine voerde 8 bommen
merle, die volgens da verslagen der
vliegers op zeebrugge zijn geworpen.
het later verschenen en in de neder-
landsahe pers gepubliceerde commu
niqué vermeldde, dat engelsche vlie
gers in den bedoelden nacht 15 bom
men wierpen, welke dichtbij schepen
te zeebrugge in het water vielen. zoo
dit nog noodig ie, bewijst dit feit
eveneens, dat geen engelsche vliegers
bommen op zieriksee kunnen gewor
pen hebben, waar naar het schijnt
tes bommen werden neergeworpen
en levert tevens het bewijs, dat 'de
engelschr- vliegers inderdaad hunne
bommen lieten vallen op zeebrugge,
zooals «ij gik «rt>oiv*,-rd hebben.
geen van beide engelsche vliegtuigen
voerde zoeklichten, lichtpijlen af an
dare toestellen^ om den grond te ver
lichten. de machine die bommen
wierp op zieriksee, heeft naar ver
meld wordt, met zoctólditen gewerkt.
wat betreft de merken on do «tuk
ken der bommen, welke de neder-
landsclie autoriteiten tc zieriksee
hebben gevonden, enkelen hiervan
kunnen herkend worden als waar-
schitnliik te ziin engelsche of naboot
singen van engelsche merken. de
overiae konden ntet herkend worden
en aeliiken hoegenaamd niet od eenig
bekend eneelsch-merk. de engelsche
reeeerine heeft de nederlandsche re
geering hiervan mededeeling gedaan
en haar tevens onmiddellijk nadat de
luchtaanval od zieriksee door den
nederlandsclien gezant te i-onden ter
kennisse van de engelsche regeering
was gebracht. medegedeeld. dat zoo
het vastgesteld mocht worden, dut de
vliegmachine, die den aanval uit
voerde. eenc engelsche was. de en-
selsche reeeerine de ncderland&ciie
onmiddeliik hiervan in kennis zou
stellen en volledige voldoening geven
zou.
het is odniorkenswaardin lo. dat
in den nacht van 3 mei engelsche
vlleeers, die bii de belgische kust odc-
reerden. bericht hebben, dat zil eene
vliegmachine, vermoedelijk eene v 11 -
andelrke. hebben gezien dicht bij
la panne welke machine een sterk
licht meevoer 2o. dat de ..strassbur-
cer post"' in november van het vorige
iaav een valscho verklaring bevatte,
dat engelsche vliegers bommen zou
den geworpen hebben od rheinfelden.
<hts od zwltsersch terrein. bii die ge
legenheid werd beweerd, dat de bom
men van enzelsch fabrikaat waren.
er was toen echter geen schade aan
gericht en er werden geen herkenbare
stukken van bommen ongeraapt. zoo
dat het doel der duitache regeering.
die bliikbaar beoogde engeland en
zwitserland tegen elkander in bet
harnas te iagen. mislukte. kort vóór
die gebeurtenis hadden de duitschers
eene engelsche machine, welke bom
men hli zich had. genomen 3o, her
haaldelijk hebben gedurende vele
maanden duitsche vliegers boven ne-
derlandsch gebied gemanoeuvreerd,
ondanks de krachtige nrotesten der
nederlandsche regeerincr. en min
stens bii ééne gelegenheid voorwerpen
laten vallen od nederlandsch grond
gebied 4o. dot da gewanende macht
der duitsche veceering weinig of geen
eerbied heeft beloond voor het leven
of den eigendom van neutrólen. zoo-
als afdoende bewezen wordt door de
moedwillige torpedeering van neu
trale schenen van allé nationaliteiten
on den moord on ongewapende neu
trale onderdanen.
export-central*.
de raad, van vercenigingon, belang
hebbend bij den nedterlaaideohcn im
port en export, gevestigd to 's-graven-
hage, welke raad momenteel een 90-
tal vereenlgingen en honden op het
gebied van handel, landbouw, vissehe-
rtj en industrie vertegenwoordigt,
heeft zioh smet een adres tot die twee
de kamer der staten-generaal ge
wend, waarin o.m. wordt gezegd
„toegevende, dat de huidige toestand
zeer zeker niet beantwoordt aam do
et schen welke aan een foehoori-ijke re
geling van den innport en export mo
gen woa-dien ge6t.eld, meent requestrant
dat het in te etellen lichaam nimmer
zal moeten wezen een particuliere on
derneming, zij het dan ook dat deze
onderneming door de regeering zul
worden gesteund, maar dat. hiertoe
uilsluitend bevoegd moeten wezen ean
etaafslichaain, waarvoor de regeering
de volle verantwoordelijkheid tegen
over de volksvertegenwoordiging en
hot nederlandsche vólk moet dragen,
welk lichaam zich moet doen voor
lichten door de gecentraliseerde ver
tegenwoordiging van handel, land
bouw, visscherij en industrie. tevens
meent requeetrant dat het in te etellen
staatslichaam ten doel moet lubben
de centralisatie van consenten voor
den export, doch dat in geen go val een
dergelijk lichaam bevoegd zou mogen
zijn om zelf handel te drijven. zoo
veel mogelijk moet de handel in ne-
deiland in stond blijven, terwijl geen
1 maatregelen mogen worden getroffen,
waardoor de h&ftdelwordt uitgescha-
kold en het particulier initiatief wordt
gedood. nog daargelaten dat de re
geering niet de mogelijkheid heeft om
zelfstandig prijzen vast te stellen en
gunstige haudelsvoorvvnarden te be
dingen, zou het. bedenkelijk kunnen
zij-wanneer zij, als scherp hande
laarster optrad tegenover bultenland-
sohe regeeringen, welk scherp karak
ter ten eenenmalc ontbreekt, zoo de
handel zelf de transacties uitvoert. bo
vendien komt het requeetrant voor,
dat bij het tot «tand komen van een
exportcentrale in geen geval moet
i worden uitgegaan van eenig fiscaal
voordeel, doch dat veel meer het doel
moet zijn gericht op eene billijke re
geling der uitvoeroansenten en het. rui-
ten van waren tegen waren."
ook het hoofdbestuur der maat
schappij van nijverheid heeft een
adres verzonden aan de tweed© ka
mer. waarin o.a. gezegd wordt lo.
centralisering van den uitvoer voor
zoover betreft artikelen, die voor com
pensatie-doelende n gebruikt kunnen
worden, gewenecht is 2o. dat, indien
ter verkrijging dier centralisatie een
centraal orgaan, hetzij naamloozc
vennootschap heizij voreeniging, in
het leven worth geroepen, dc leiding
dier centrale organisatie 2al moeten
worden gegeven in handen van der
zake kundige personen, cn dut in de
wet de noodige waarborgen dienten tc
worden vastgelegd, opdat de belangen
ran den nederlandschen producent op
loyale en eerlijke wijze worden behar
tigd 3o. dat in geen vorm en onder
geen benaming dc centrale organisatie
mag worden dienstbaar gemaakt aan
de belangen van 's rijks kae, en dat
derhalve geen bijdragen van den pro
ducent of handelaar, wiens product of
artikel ten uitvoer komt, gevorderd
mag worden, dan voorzoover die bij-1
drapen kunnen worden beschouwd al«1
eene gelijkwaardige oontrapraestatie
tegenover dc praastatie van den staat.
het hoofdbestuur vertrouwt dat de ka
mer met de groote belangen van de
nederlandse}»'.- nijverheid en den ne-
derlandschea handel, welke bij de
plannen dér regen ring betrokken zijn,
zal rekening houden cn het daarheen
zal leiden dat do algcraeene en onbe
grensde machtiging der regeering tot
het nemen van maatregelen ter cen-
traliseeriug van don uitvoer, xooats
deze in het wetsontwerp wordt voor
gesteld, binnen de'noodzakelijke gren
zen wordt teruggebracht.
De zeevaart.
isederiandfichc eohoe-
nor over tijd.
naai de hbid. berichtgever te kl
uunden uit aclieepvaurlkringen ver
neemt, begiut men zich ernsug onge
rust ie maken over bei lange uitblij
ven van den nederlandschen gaffet-
8choener „heikina" welke op reis
van londen naai- cliristiama, den
achtsten april gravesend passeerde
doch sedert nog niet in de haven van
bestemming aankwam, liet laatst
werd het schip gezien door kapitein
byer van den tot zinken gebrachten
üeenschcn schoener „fram", welke
met zijn bemanning door een stoom -
trawler gered en te ij muiden geland
werd. zooals de deensche gezagvoer-
doi- mededeelde was de „heïkina" ge-
tijk rnet liem van de engelsche kust
gezeild en steeds in zijn nabijheid ge
weest toen zijn schip getorpedeerd
weid. het vermoeden van dezen kapi
tein dat de „heikina'* wel een zeilde
lot zou ondergaan, schijnt dus wei
bewaarheid te zijn. met dat verschil
echter dat de bemanning niet werd
gered. dit tot zinken brengen moet
dan geschied mjn op zondag 15 april
jl. op ongeveer 56 gr. 54 min.' noor
derbreedte en 2 gr. 47 min. ooster
lengte. het schip is in 1908 gebouwd.
door nederlandsche
vlsschers gered.
dooi den te ij muiden binnengeko
men zeilbeuger nl a. 46 „landbouw
en zeevaartschipper joh. van zan
ten, werden in de noordzee 18 zeelie
den, welke te zaraen de bemanning
van het deensche stoomschip „carbo
i" vormden, uit twee scheepsbooten
gered. het atoomschip was door een
duikboot aangevallen en tot zinken
gebracht.
schadevergoeding.
officieel. hot. ministerie van bui-
tenlandsche zaken deelt mede, dat de
duitsche regeering haai- leedwezen
heeft betuigd over de vernietiging van
den nederlandschen stoomtrawler
gbertiruida sch 103 en zich be
reid verklaard heeft de toegebrachte
schade te vergoeden. dit vaartuig
werd den 5en juli 191g tot zinken ge
bracht door een duitschen duikboot
commandant, die van meening was,
dat, de geertruida een aanval op den
onderzeeër beoogde. het, ingestelde
onderzoek hoeft, naar do duitecihe re
geering mededeelt, uitgemaakt, daifc
deze meening op oen dwaling had be
rust en liet duitsche prijsgerecht ver
klaarde zich in hoogste instantie on
bevoegd van deze zaak kennis te ne
men. de duitsche rtogecring heeft
zloli eveneens bereid verklaa-rd tot
vergoeding van de schade aan toet
nederlandisctoe stoomschip leda op
12 november 1916 in de golf van bis
kaje toegebracht. eeu duitsche on
derzeeboot had dit vaartuig aange
houden door middel van een scherp
schot, flat het schip had getroffen en
aanmerkelijke gohado had aangericht.
de duitsche regeering betuigde haar
leedwezen over hel, gebeurde en voeg
de hieraan toe, dat teneinde overeen
komstige betreurenswaard ige inciden
ten in hert, vervolg te voorkomen, de
duitsche zeestrijdfcraohlen bevel ge
kregen hadden de waarschuwing^
schoten, op zoodanige wij,ze te geven,
dat de mogelijkheid, dat, bet, schip
wordt getroffen, uitgesloten zou zijn.
de aanslag op onze zeven
schepen. we lezen in de tele
graaf o.a,: we hadden een onder
houd met eeu lid der bemanning van
den duitse toen onderzeeër, die op 22
februari jl. de zaven nederland-1
solve graanschepen toeefl. getorpe
deerd. de boot was de u. 58, afkom
stig uit emden, commandant graf
von plutau, 23 jaar oud, drager van
het ijzeren kruis le en 2e klasse.
dc u. 58 vertrok onder bevel van
commandant von 'plütau den 19en
februari van de basis te eimden. de:
eerste paai- dagen werd niets bijzon
ders gesignaleerd, tot men den 22en
in de buurt van falmouth kruiste. er
stond een stijve brie» en de zee was
vrij kalm. in de schemering, lueschcn
4 en 8 uur avonds werden een aan
tal schepen gesignaleerd, die in kiel-
linie weren. wat tusscjien den com
mandant en den eersten officier ver
handeld is, daarvan wist onze zegs
man natuurlijk niets 1»> vertellen;
evenmin van instructies, door den
kapitein ontvangen. wél weet hij,
dat plotseling het telefonisch bevel
beneden kwam: klaar om te torpe-
deoron. vanzelf werd de vaart ver
minderd on in ondengedom pelden too
stend werden drie vier torpedo's ge
lanceerd. ook is de omderzeeer boven
water gfowert-t. en is zigzagsgjewijze
tn.ss. iieu de nederlaiulsohe schepen
do' ©varen. door middel van bom
men en granoatvuur van het kanon
op hel dok werden de 7 nederland
sche schepen successievelijk tot zin
ken gebracht. nadat de torpedeering
had plaata gehad werd de steven go
wend en koers gezet naar emden. in
den nvmgen van den 23slefi februai-i
wei d vau oen niunitievoorpostenechip
voor emden nieuwe voocraad progee-
tiolcn ingonomen. waarna woei' koers
gtezet wend naar iiot kanaal. de u
58 bleef daar vier dogen; zonder sue
ces, want, zonder een torpedo gelan
ceerd to hebben, vertrok zij weer
naar haar basis ierug. het feit, dat
do schepen zonder meer tot zinken
werden gebracht, veroorzaakte onte
vredenheid onder de bemanning.
itet ia regel, dat een aantal duik-
booten des morgens op een bepaalde
plek samen komt, om instructies te
ontvangen. dit geschiedt draadloos
en vermoedcflijk van de centrale le
helgoland af. daarna gaat ieder zijns
weegs. zulk* was oedt in den morgen
van den 22sten liet gocal, toen 10
12 dulkbooten bij elkaar op bevelen
legen te wachten.
De Voe dselvoorzfenlng.
de levensmiddelen-
voorziening der neu
tralen.
uit londen word; aan 't alg. hbid.
gomeid; tuaschen de brilsche en de
amerikaansche regearingeji worden
plannen uitgewerkt die ten doel heb
ben het thans in zwang zijnde sys
teem van ranisoerieering der neutrale
landen ook in de todkomst te hand
haven, maar mei een meer strikte toe
passing van de leer der eindbestem
ming. tot dusver meende de regee
ring te washington, al plaatste zij
zich ook op hei standpunt der eind
bestemming, dat tenzij kon worden
bewezen dat bijvoorbeeld een speciaal
artikel door nederland geïmporteerd
inderdaad naar duiischiajid werd
gezonden, het onwettig van de brit-
sche regeering zou zijn om in dezen
amerikaansch-nederlandscbeji han
del tusschenbeide te komen. het brit-
sclie argument daarentogen was, dat
al kon onmogelijk worden bewezen
dat bepaaide pakken reuzel bijvoor
beeld naai' nederland werden geïm
porteerd om vandaai' naai- duitsch-
land te worden gezonden, toch mag
worden aangenomen, dat wanneer
nederland meer reuzel invoert, dat
het voor eigen gebruik noodig heeft,
de reet naai' het buitenland gual het
oen ige bui'.en'andsche afzetgebied dat
nederland voor dergelijke artikelen
heeft is echter duiischland. de regee
ring der vereenigde staten schijnt
thans bereid dit bresder standpunt te
dealen en zal in overleg met de brit-
sche regeering den uitvoer zoo rege
len dat de neutralen geen isurplus
meer voor export beschikbaar heb
ben. de waarborgen die engeland
thans van de exporteurs eischt zullen
blijven bestaan en evenals dit thans
geschiedt, zullen de britsche autori
teiten ook in de toekomst de lading
onderzoeken. voor een 'ading even
wel een ameiikaansche haven kan
verlaten zullen de amerikaansche
autoriteiten, die de behoeften der
neutralen kennen, maatregelen kun
nen nemen om dat gedeelte van de
lading, waaraan liet neutrale land
waarvoor de goederen bestemd zijn,
geen behoefte heeft, achter te hou
den. de regeering ie washington
heeft zich niet laten misleiden door
liet geschreeuw in de neutrale landen
tegen een eventueel uitvoerverbod.
zij begrijpt dat de neutralen niet
gaarne een einde wenschen te zien
aan den winstgevenden oorlogshan-
del.en dat een groot gedeate van de
agitatie door duiischland wordt ge
ïnspireerd.
Allerlei.
voor luchtvaar de r s en
vliegers.
teneinde buiten!andache luehlvaar-
ders en vliegeniers tegemoet te ko
men in de orienteering van de grens
van neutraal gebied, heeft bet ge
meentebestuur van enschedé besloten
om de vlag od het stadhuis te belich
ten. voor dit doel is aan den voet van
den vlaggestok een zeer sterk licht-
uitstralende electrische lichtbak ge-
nlaatst. waardoor een breede licht
bundel do donkere lucht wordt inge-
woroen. zoodat oo verren afstand de
nederlandsche vlag zichtbaar ie.
Nota betreffende den econo-
mfsohen toestand.
de minister van landbouw, nijver
heid en handel heeft aan de tweede
kamer doen toekomen een nota be
treflende den economischen toestand,
zooals die ongeveer was in de maand
februari 1917. deze nota is od den-
zelfden voet ingericht als de vorige
nota's. alleen ontbreekt thans een
hoofdstuk, dat een beeld geeft van de
regeeringsn-.aatregelen. die in het be
schouwde tijdvak genomen zijn. de
minister is voornemens een overzicht
daarvan afzonderlijk te doen ver
schijnen. uitdrukkelijk voegt de mi
nister hieraan toe. dat de meeste
bedrijfstakken in ons land juist
thans ln een toestand van overgang
verkeeren. in den laatsten tijd toch
dreigt de stabiliteit in de meeste wel
vaartsbronnen, döor den stilstand
van het verkeer ter zee en door het.
in een deel ook daardoor veroorzaak
te. gebrek aan kolen, een einde te
zullen nemen. omtrent de naaste toe
komst valt zeer weinig te voorspellen
on de minister wenseht dit in elk ge
val ook niet te doen.
de binnenvaart is voordeelig
geweest en heeft zich in het laatste
laar tamelijk wel hersteld. de rijn
vaart werd echter in 't bijzonder
zwaar getroffen. het spoorweg
verkeer gaf in 1916 zeer bevredi
gende uitkomsten. de zeevrach
ten bleven de ongekende, aan het
einde van 1915 bereikte hoogte behou
den. de nederlandsche han
delsvloot vermeerderde in 1916
met 40 stoomschepen en 2 motorsche
pen.
het aantal tonnen verminderde
met 7371 ton. op 27 februari werd
door het toroedeeren dec2 nederland
sche schepen 2 pct. van onzen
scheepsinhoud vernietigd.
1 januari 1917 was onze vloot
1.179.100 ton groot.
de h a v e n b e w e g i n g te
rotterdam is nog steeds zeer ge
drukt. gunstiger was de toestand te
amsterdam. de labakshandel
was uiterst wisselvallig. de koffie
handel ondervond groote belem
merineen. de suikeroogst op
java heeft schitterende resultaten op
geleverd. de theeaanvoeren
werden belangrijk beperkt. slechte
een geringe hoeveelheid w o 1 kon
worden geïmporteerd. wat den
geld- en fondsenhandel be
treft. de overvloed van geld hield ook
in het afeeloopen iaar aan. van de
zee-assurantie henen de premies zeer
uiteen. de toestand van den win
kelstand was over het algemeen
niet onbevredigend. in de n ij v e r-
heidsondeinemingeii is
slechts betrekkelijk weinig werkloos
heid voorgekomen. omtrent den
landbouw wordt medegedeeld,
dat voor de vele akkerbouwgewassen
het weer in 1916 niet gunstig was.
van de peulvruchten was de op
brengst over het geheel matig en in
eomniige streken benaald slecht. de
veehouderii gaf over het algemeen be
vredigende financieele resultaten.
voor de bloembollencul
tuur kan 1916 een betrekkelijk goed
iaar worden genoemd. ondanks dit
heeft het menigeen belangrijke offers
gekost, ziin zaken gaande te houden,
daar men ook !n toenemende mate
met de stliglng van bedrljfsonkosten
en allerlei n ocllllkhe'den had te kam-
oen. in do eerste maanden van 1916
heeft de bloemisterii een naar om
standigheden vrij goed seizoen door
gemaakt. doordat oostenrijk geheel
onverwacht od 23 december ziin gren
zen sloot voor afgesneden bloemen,
hetgeen zich vooral ln het centrum
der bloementeelt. aalsmeer, deed ge
voelen. moest genoegen genomen wor
den met priizen. die atelllg onvoldoen
de waren om het bedrijf loonend te
doen ziin.
de uitvoer van rundvee bepaalde
zich in 1916 zoo goed als geheel tot
melk- en fckvee. de volgende cijfere
geven eer. beeld van dezen uitvoer
1913 59506. 1914 124696. 1915 25687.
1916 35247 (34893 melk- en fokvee).
de uitvoer van verscli rundvlccsch
was als volgt1913 18.293.000 k.g..
1914: 14.908.000 k.g.. 1915 20.905.000
k.g.. 1916 15.724.000 k.g.
de resultaten der boterbereiding
waren, niettegenstaande de uitvoer-
bepalingen, bevredigend. belangrijk
beter waren de met de kaasbereiding
verkreeen resultaten. de uitvoer van
boter en kaas in de laatste vier jaren
biiiktuit onderstaande ciifers boter:
1913 37.ow.000 k.g.. 1914 38.237.000
k.g.. 1915: 42.344.000 k.g.. 191g
35 833.000 k.g. kaas: 1913 65.924.000
k.g.. 1914 67.846.000 k.g. 1915
36.335.000 k.g.. 1916 90.318.000 k.g.
de varkensmesteril leed onder den
beperkten aanvoer. zulks had eene
vermindering der fokkerij ten gevol
ge. de uitvoer van varkensvleesch
werd weder tot het normale ciifer
teruggebracht, zooals uit het volgen
de staatje blijkt 1913: 49.724.000 k.g..
1914 80.714.000 k.g.. 1915 63.744.000
k.g.. 1916 40.953.000 icg.
de omstandigheden waren voor do
schapenfokkerij weinig gunstig.
uitvoer van groenten in de jaren
1913—1916 ln 1000 k.g.. bedroeg res
pectievelijk 221.016. 246.904. 346.342.
313.109.
voor de visscberli heeft 1916
uitstekende resultaten opgeleverd.
ten slotte geeft de minister cenige
beschouwingen omtrent den econo
mischen toestand, dien bii ten slotte
in enkele woorden aldus samenvat
..dat er thans nog geen symptomen
van eenigazins belangrijken achter
uitgang ziin waar te nemen. wel mag
geconstateerd worden, dat de toe
stand dergenen, die van een klein
vast inkomen moeten leven en van
een groot deel der fabrieksarbeiders
zorgelijk kan genoemd worden."
nekkramp. te amersfoort beeft
zioh weder een geval van nekkramp
voorgedaan bij een burger.
indtië weerbaar. zaterdag
avond is het oomifé indiö weerbaar
ontvangen in de industrieel e club te
amsterdam en hebben verschillende
leden van dat comité,de heeren de
prins van solo laoli, dwidljo sewojo,
alidoel moeis, kapt. rhemrev en van
ilinloopen labberton, met het bestuur
en een aantal leden van die club, be-
i neven» verschillende gaetan, aange
zeten aan een te hunner eer gegeven
feestmaaltijd. tot laatstgenoemde
gasten ibehooird-en liui teuan t-gen e raai
j. b. van hieütsz oud-minister cro
mer dte lieer c. j. k. van aalst, pre
sident van de nederlandsche handel
maatschappij mr. j. w. ranmar
(ned.-indisch suiker-syndicaat), bm'.
j. b. van der iiouvon voai oordt, oiut-
vice-president van den raad van in-
die; h. j. e. wenckebach, oud-direc-
teuir van de gouvernemienfibeda-ijven
in ned.-indië cm prof. ie. p. dc vooye.
AMBTENAjREN. - 'de „middelburg-
echo ct." heeft eens de moeite geno
men, om ln de staalsbegrootlngen na
te gaan, hoeveel staatsambtenaren or
in ons land zijn. zij komt daarbij tot
een totaal van 59.720 in rijksdienst,
hoewel door soms noodzakelijke schat-
tingen niet kan worden ingestaan, dat
dit niet eenige honderden buiten het
juiste aantal is. bijbaantjes zijn niet
medegeteld, ook geen miliciens. het
aantal ambtenaren in dienst der pro
vincies is niet zoo groot, hoewel het
toch in de honderden loopt. anders is
het bij de gemeenten de grootste daar-
van tellen haar personeel bij duizen-
den. dan zijn er de onderwijzers, bij i
het*openbaar en bijzonder lager on
derwijs vluchtig geschat op 30.000,
verder het personeel van dc water
schappen. de spoorwegambtenaren
zou men ale eemi-ambtenaren kunnen
betitelenalleen de s.s. heeft er
reed6 22.000. „ala men dat alles eens
bijeen voegde, zou men tot eenige
honderdduizenden komen, die hun be
staan vinden in de openbare diensten,
waartoe de spoorwegen met het
staatstoezicht ook wel gerekend kun
nen worden, evengoed als de staat
door zijn eubsktie een factor van be-
teekenie le in het bijzonder onderwijn-"
ongelukken.
zondagmiddag is te boxtel bij liet
zwemmen de wachtmeester laurey
verdronken. hij was gehuwd en vader
van 2 kinderen. hïj ie afkomstig uit
amersfoort.
met een schop gedood. in
de buurtschap zuna, gemeente wier
den, gaf zaterdagavond een paartje,
dat doze week in 't huwelijk treedt,
ten huize van "den landbouwer g. v.,
een zoogenaamd „beziens" of „bokse-
ïnaal", waar ook jongelui uit aan
grenzende gemeenten aanwezig wa
ren. na afloop van het feestje pleeg
den eenige jongens uit rijssen balda
digheden, door met steentjes op het
huis van v. te gooien. v. kwam met
een schop buiten en gaf zekeren l. b.,
uit hel'endoorn, die met een paar ka
meraden aan den kant van deji weg
zat, en nergens schuld aan had. een
slag in een zijner kuiten, waardoor
b. ernstig werd verwond. zoo spoedig
mogelijk werd geneeskundige hulp
van nij verdal gehaald en do wond
verbonden. tengevolge van bloedver
lies overleed de ongelukkige echter
weldra- de justitie uit almelo stelde
zondagmiddag een onderzoek in. het
lijk werd ter gerechtelijke schouwing
naar almelo overgebracht en de da
der aangehouden.
gasontploffing te leiden.
in een woning aan de georen-
gracht te leiden had zondagmiddag
een ernstig ongeluk plaats. de zoon
des huizee zocht naar eon lek in de
gasleiding, toen plotseling een onplof
fing plaats greep, waardoor hij zeer
ernstige verwondingen bekwam. de
ongelukkige werd naar het acad. zie
kenhuis vervoerd, waar de toestand
ernstig werd ingezien.
Koloniën
]j
oceaanhaven voor pale)|
bang. uit batavia wordt aan j
alg. hbid. geseind: er is een ouden
zoek ingesteld naar de mogelijkjiejj
van den aanleg van een oceaajiliavt-
ten noorden van pulcmbang, daai
hot niet wel moigelijk blijkt om door
het uitbaggeren van de moesi te mjl
ken, dat paleuibang steeds voor
acliepen toegankelijk zal zijn.
(de stad l'alembang ligt omstreek
80 k.m. landwaarts van den niojd
vun de moesi. de bedoeling is dn
een pluate te zoeken voor ïiavenaat
leg aan of dichter bij do mond va
de moeei, een denkbeeld dat reoi
vroeger is gerezen).
Sport en Wedstrijden
Voetbal.
om 't kampioenschap vaü
nederland. willem ii-c.
v. v. (1—3). zondag heeft te ti
burg de wedstrijd plaats gehad tut.
schen de westelijke en dc zuidelyü
kampioenen. het publick was in groo.
ten getale opgekomen en voorul oei
uit utrecht waren honderden aanha»
gers van u. v. v. naar dc- kampplaat
getrokken, die teen fees u-i ijk aanzie
had. a; weldra bleek, dat de poriijes
goed legen elkaar waren opgewit-
sen. maai' toch deed de invloed vu
do hoog© temperatuur zich ten dc»
gevoelen en het spel had dan ook if
en toe last van eenige verslappingen.
het. kwam aan den verslaggever van
de n. r. ot. voor, dat u. v. v., ai
gaf willem ii goed partij, doch n<si
wel iets beter voetbal laat zien; voor
al haar voorhoede leverde meer ge
acheveerd werk, wat piet wegneemt
dat ook bij do thuisspc'ende vereent
ging vee! viel te loven. men zag ta!
van hoekschoppen nemen en ied«
oogejibtik ondernam een der pariija
een stormloop, zoodat aardige es
spannende momenten voor dc doela
ontstaan. het geluk was evenwel aas
de zijde van u. v. v. de verhouding
3—1 was zeer geflatteerd. willem ii
miste van beurden en verhaeren, u,
v. v. was compleet. voor rust doel
puntten buitenweg en v. rhijn, na di
rust briaire voor willem ii. ten sou
te maakte van rhijn in buitenspel-
positie het derde punt voor u. v, v.
de leiding van den wedstrijd (scheids.;
rechter was j. p. mutters) was onvol-
doende en de uüg'ag daardoor zat
onzuiver.
willem ii heeft u. v. v. schitte
rend ontvangen, zooals men dat in
tilburg gewoon is te doen.
wielrijden. weg wed-
s t r ii d. de uitslag van den jaar-
liikschen tralninestocht der a. s. c.
de germaan voor 2 categorieën, na-
meliik voor riitoewiishouders en voor
nict-riitoewiishouders over het traject
amsterdam. amersfoort. wouden
berg. utrecht, amsterdam, totanl 152
k.m.. luidt als volgt.
afdeeling riibewfjshouders 1. r,
deel aar. tiid 3.44.40 2. j. de castro;
3. t. vermeer 4. a. onnes 5. m,
veldkamn 6. l. volbroelc.
nieuwelingen 1. j. franken, tiid
4,1.332. j. sclilebaum 3. t. boon-
stro, 4. d. steeman 5. h. ooms li
j. meiten 7. j.'van der ltyiden.
lawln-te'n'nks. de wedstrijden
oun den v. cl. hemert-beker hebben dn
jaar weer plaatsgevonden. er bestond
bijna alleen animo onder de festina-
epclors. de verdediger van den beker,
die beer roldianus, verloor reeds in m
eerste ronde van goedewagen. van
de sterkere amsterdamsche speler»
noemen wij noë, leem bruggen, pen.
ninlk en perk vlaanderen. in de finale,
dtie door het ongunstige weer in ik
morgenuren niet uitgespeeld kon wor
den zullen op een nader aan te ge
ven datum de lie eren looman en goe
de wagen elkaar ontmoeten, waarbij
we eerstgenoemde de meeste kans ge
ven op de overwinning. het is te be
treuren dat dc animo niet groo ter «a»
vooral ook omdat er in de andere ara-
stcrd'amocihe verecnigingen goed)
krachten genoeg schuilen.
de competitie leverde weinig be
langrijke uitslagen op. anglo dutci
verloor van de bataaf, die den groo
tten steun van de bruyn kops uitste
kend kon gebruiken. de rotterdam-
mees waren matig op dreef. de arn
hemmers wannen met niet minder dan
7—0 van utrecht en rehabiliteerden
zich na hun nederlaag tree" \inlim
ra» en meyer hebben ditmaal hm
beste beentje eene voorgezet. de apd
doornens sloegen enschedé, wclti
laatste voreeniging dan steun bad vu
v. steeden cn êorgerhoff mulder-
wijn, ament en mollerus bleken t«
slotte toch nog startver en wisten d(
balans naar daisy's zijde over te dwe
slaan. behalve deze werden er dl
12 2e ifaeste-wedetrijdten gespeeld.
Leger en Vloot
lichting 1918. van do diemt
plichtigen der lichting 1918 zullen aaa
hot regiment genietroepen wotdfs
toegewezen, ter bestemming voor op
leiding tot milicien-telegrafist of tete-
phonist, ongeacht hun lengte, alle b*
roepotelegrafislen (ook rodio-tclegri-
fisteji en teiephonistcn. voor zoov*1
niet voldoende beroepste'egrafut®
en tetephonisten beschikbaar zijn,
worden aangewezen inzonderheid on
derwijzers, klerken, kantoorbedienden
cn bureelambtenaren. voorts word®
aan dit regiment toegewezen: lo. per
soneel werkzaam bij den spoorweg
dienst. o.a. opzichters, wegwerken,
remmers, rangeerders, ambachtslie
den en arbeiders; 2o. opzichters, ad-
spirant-opzichtere, lijnwachtcrs
hijnwerkers bij telegraaf- en u%
pboondiensten; 3o. chauffeurs en xlj.
die met da behandeling van benzine
motoren en electrische installaties
vertrouwd zijn; 4o. instrumentmakers
en electricians; 5o. riet- en etroodek-
kers; 6o. timmerlieden, smeden, aard-
dijk- en polderwerker. voor toewij
zing aan dit regiment met bestem;
ming om nn inlijving over te gaan bi]
de motorafdeeing, komen bij voor
keur in aanmerking chauffeurs es
andere deskundigen in hef automo
biel vak voor oen dcc! moeten
dienstplichtigen van zoodanige
lelijke ontwikkeling zijn, dat er h«
bonoodigde kader en ciikole officiers
voor don trein uit gevormd kujifw
worden.
