HllRlEM'S DUBBLAO
ten üecoratieve vrouw
De Oorlog.
TWtEDE BLAD.
Woensdag 16 Mel 1917
OM OMS HfcEN
No. 2314
Uit de liroene Doos.
„Met geuOogeii mogen wij op
„dezen dug herdenken, hoe 24
„jaar geleoen Haarein's \»eek-
„u.ad voor het eei-st werd uitge
geven door den ie vroeg onow-
„|Ksn J. li. van Loxhein Jr. Onder
„alwissclend© uilgevers hebbe»
»,wij ons steeds mogen verheugen
„in de goedkeuring en steun on-
onzer medeburgers en terwijl
„wij ons zullen blijven beijveren,
„die steun en goedkeuring meer
„en meer ons waardig te maken,
„bevelen wij ons minzaamst aan
„voor ingezonden stukken en voor
„advertentlën".
Zoo richt op oingsdag 2 February
1875 de Redactie van Haarlem's
Nieuwsblad, voorheen Haarlem's
Weekblad, zich tot haar lezers; stijl
en woordkeus zouden bij een iieden-
daagsch courant-jiibilé kwalijk meer
dienst kunnen doen en vooral dat
„minzaamst" verzoek om ingezonden
stukken en advertentie staat er, naar
onze begrippen, een beetje raai". De
lezers waren trouwens met de inge
zonden stukkon milder, dan met hun
annonces, misschien wel omdat de
eersten niets kosten. Verschil van
meening was er toen ook al en kwam
soms ongezouten voor den dag. lu
JuXzeiftie nummer van 2 February
acht een ongenoemde het noodig, een
gedeelte van t publiek, dat met hem
Ben uitvoering luid bijgewoond, te
kapittelen omdat zij geiacnen hadden,
wanneer dat nu juist niet te pas
kwam. ,,'t Was", zoo schrijft hij,
„alsof (op sommige plaatsen) een
troep idioten zat, tegen wie men gaar
ne oen stoomspuit zou hebben gericht,
ten einde hun onzinnige koppen, wel
ke keken en luisterden, zonder de
nochtans zoo natuurlijke droefheid
van een vader, die zijn zoon, wien hij
vei-slooten heeft, dood waant, te be
grijpen, zoodat zjj er om grinnikten,
nuchteren en tot beserf te spuiten".
De schoolmeester van 1875, die bij
geval aan zijn leerlingen dezen zin
té onbloden gaf, heeft hun daarmee
stellig een benauwd halfuurtje be
zorgd
Overigens was ue rubriek ingezon
den stukken in die «lagen voorname
lijk aan de gasquaestie gewijd. D e
Imperial Continental Gas-
Association, de Engelsche gas-
concessionaris, had een nieuw voor-
stol tot verlenging van die concessie
gedaan en or waren in den Raad drie
partijen; een, die daarin wou toestem
men, oen tweede, dio eigen exploitatie
wou en een derde, die niet wist wat zie
wou. Het is voor ons komiek om. te
lezen, hoe do menschen opzagen te
gen het uitgeven van sommen, waar
wij onze hand niet voor verdraaien.
„Nu do begrootinig in plaats circa
tweo honderd vijftig duizend gulden
thans door deskundige op zesmaal
honderd duizend gulden enkel voor do
opbouwing is opgegeven, dan is. het
natuurlijk, dat men huiverig Is ge
worden om zulke enorme sommen te
gaan uitgeven tegenover een bestaan
de gasfabriek, alwaar de burgers tot
aan 1882 verbonden zijn Aldus
schrijft do heer P. H. Schaap, die 't
ook heeft over de 100 stadsgaslan-
taarna en over de 9 cents per stère,
die voor een tijdvak van 30 jaar dooi
de I m p e r U 1 aangeboden werd.
Hij vond dat aanbod blijkbaar heel
mooi en was bang, dat 't afspringen
zou, want de Maatschappij en de
vroede vaderen waren duchtig aan 't
harrewarren, zoodat er zelfs sprake
van staking van levering geweest
moot zijn. „Mocht dan al de nood aan
den man komen, dan zullen de bur
gers wel, evenals bij zware mist, eeD
dag of wat bereid zijn, licht voor hun
woning te plaatsen",
Zoover is liet niet. gekomen, want
'de gemeenteraad ging inderdaad een
verlenging van de concessie aan. Voor
gemeentebedrijven was de tijd nog
niet rijp. Maar dc Raad heeft, er wel
lang en breed over gepraat, zóó zelfs
dat op 'Donderdag 18 February een zit
ting p'aais bad, waarvan eèn s t e -
nografiscli verslag werd opge
maakt; ons officieel gemeenteverslag
van de discussies ie dus ook al geen
nieuwigheid.
Muur ik vind ecu aauieekening over
nog een andere zaak. Een bericht over
de Toy lor-erfenis, dat aldus begint
„De hoop van «ie erfgenamen van
Teyler van dor Hulst, om in het bezit,
van diens nalatenschap le geraken, Is
meer dan ooit verlevendigd, liet
schijnt, dat men het nu zeker acht,
dat de vroeger afgewezen vordering
F e u i 11 eton
d 00 2
WILLIAM LOCKE.
24)
liet was slechts een oude filigian-
zilvoren ceintuurgesp, die bij bij een
antiquair in de stad had gekocht,
maai- het meisje was er zoo blrijde me
de, omdat zij er de hartelijkheid van
waardeerde. Zij liet het ami Tony
alen, die het werk daarvan roemde.
Als jij me iels kunt geven, waar
ik ineer aan hecht dan aan dezen
gesp. dan ben je een gelukkige jon
gen, fluisterde ze hem in.
Toen ze daarna met hun drieën
naar de Villa gingen, hing A'Mne aan
den arm van Jimmie en droeg Mere-
wether den stok en de city-bag. Dien
avond, nadat Tony vertrokken was,
zuten Jimmie on Aline nog lang te
praten. Zij vertelde hem. dat ze or
niet aan dacht hem ooit te verlaten
vóór dat hij rijk en beroemd zou zijn
en hij haar goed kon missen. Ik
had nooit gedacht, dal jelui, twee
kinderen, op elkander verliefd zoudt
word on, zei Jimmie even later.
Je keurt het toch niet af, Jim-
zai worden toegewezen, omdat men
zich sterk maakt, het recht op de na
latenschap te kunnen bewijzen. De
on to re kende documenten zijn, zegt
men, in Duitsciiland gevonden door
een 'van de rechibebbenden te Roer
mond. Dezè heeft dazer dagen te Mep
pol vertoefd, om de talrijke erfgena
men nader van een exx onder op do
hoogte te brengen Enzoovoorts. leder
van de erfgenamen moest f 3 voor
voorloopige kosten behalen, onvermo-
geudeji waren vrij en ©enige advoca
ten en procureurs zouden a« zun„
in het hoogste ressort behandelen
zonder kosten, tegen beooiung van 10
procent, als he'. bedrag van de erlenis
werd uitgekeerd. Deze edelaardige
practizijns hebben hun vingers aan
de provisie met biauw geteld.
Hetzelfde jaar komt er tijding uil
Groningen, dat daar de Ohhoffs, met'
twee f s, zijn opgeroepen tot een ver
gadering o\er dezelfde erfenishistorie.
„Eu zoo zag men Zaterdag een aantal
Olüioffs, van alle windstreken verza
meld, langs de Groninger „riepen"
.straten( dwalen. En niet aJleeu CHt-
hoffs. Er waren onder deze personen
van groote verwachting, die slechts
in de ver.e iets met de familie OH-
hoff hadden uit te staan. Men kan
nooit weten".
Dezen keer werden een tweetal hee-
ren benoemd om de zaak nader te on
derzoeken.
Resultaat van beide pogingen: nuL
Alleen kosten en droombeelden van
groenen rijkdom, die nooit vervuld
zouden worden.
Eu- zijn meer aardige dingen in oude
couranten te vinden. Ik 6preek jiu
maar niet van de moord- en roolhis-
tories, die dit bescheiden weekblad
met zékere voorliefde vertelt en waar
uit blijkt, dat de lust tot sensatie
lieusch niet van den ailernieuwsten
tijd is. Een merkwaardige herinne
ring aan een eeuwenoude gebeurtenis
komt voor in Haarlem s Nieuwsb.ad
van 22 Mei 1875: „Constantinopel door
de Turken ingenomen".
„29 Mei 1453", zoo staat er, werd
Constantinopel, de hoofdstad van het
Gneksche keizerrijk, a'waar Gojstan-
tij.n XI regeerde, door den Turkschen
sultan Mohammed II ingenomen,
waardoor het Grieksche keizerrijk een
einde nam. De geschiedschrijvers
meiden dat men zulks reeds lang voor
zien had, dewijii het rijk in weelde en
dartelheid verzonken, door inwendige
oproerigheden en oneenigheden ver
zwakt was, en de burgers zich meer
op rijkdom ejx ga'd toelegden dan
moed en eensgezindheid kweekten.
Het Turksche rijk, zooala dat nu op
de puinhoopen van het Grieksche ge
vestigd is, lijdt aan gelijke kwalen en
reeds lang is in Europa Turkije als
dan zieken man voorgesteld, wiens
einde nabij is. Dat einde zou zeker al
reeds daar geweest zijn indien niet
over de nalatenschap een vreeeeliijke
oorlog tusschen de hebzuchtige groote
mogendheden ontstaan zou.
Met het einde van het Grieksche kei
zerrijk begint in de geschiedenis eon
nieuw tijdvak. De Grieken verlieten in
groote getallen hunnen geboortegrond
en gingen zich in Italië vestigen, al
waar zij lust tot geleerdheid ontsta
ken, verlichting verspreidden en den
smaak beschaafd hebben. Ware ge
leerdheid herleefde daardoor en nut
tig© uitvindingen en ontdekkingen
waren er de gevolgen vaji. Keizer
Constantijn sneuvelde bij de inneming
der stad".
Tot zoover do herinnering aan deze
gebeurtenis, die ons wel niet onbe
kend was, niet waar. maar toch een
klein beetje uit het geheugen wegge
gleden. Ze is merkwaardig in ver
band met de verontwaardiging, die in
oen gedeelte van Europa ontstond bij
de tijding, dat de Turken (op hun
beurt) uit Konstantinopel moesten
worden verjaagd.
Ten slotte een herinnering aan de
gemoedelijkheid van een Raadsver
kiezing in vroegeren tijd.
21 Juli 1875. Ingekomeji 562 stem
briefjes. En dat bij een stemming
over zeven plaatsen. Het was nevj lang
en breed in den tijd, toen op iedereen
stemmen konden worden uitgebracht,
zonder dat vooraf een aantal kiezers
hem candidaat hadden gesteld. Je
kreeg eenvoudig een stembiljet thuis,
vulde het in en bracht liet naar de
bus. Gevolg was natuurlijk een gi-oo-
te slemversnippering op aller ei perso
nen, die toch geen kans hadden.
De aftredende leden werden met do
volgende stenimencijferg gekozen:
G. J. van Dieren Bijvoet 485
J. H. Krelage 480
W. van der Dreggen 465
Dr. D. de Haan 463
Jhr. Mr. A. V. Teding v. Berk
hout 440
Dr. C. G. van Reeken 435
En voor de zevende plaats was er
herstemming tusschen 4 candidaten,
die rosp. 211, 210, 209 en 207 stemmen
hadden gehaald.
Dan volgt de heer J. J. Beijnee met
174 stemmen en -een lieele rij perso
nen, tientallen, met minder, de mees
ten maar met éen stem. 't Is een op
somming van bekende Haarlemsehe
namen, die we! veel onnoodigen arbeid
mie? zei ze op angstogen toon.
Hij barstte ui zijn gewonen scha
terlach uit en kuste haar.
- Als je mij genoegen wilt doen,
dan ga je op den ingeslagen weg
voort, scherts'e hij.
Hij lag dien avond echter lang wak
ker. Ja de natuur had zich doen
gelden at wie kon daar iets tegen zeg
gen?
Een gezond jong meisje en een ge
zonde, Engelsche jongen hadden de
waarheid in e-kanders oogen gelezen.
Het was een van die heerlijke ge
waarwordingen, die aan het loven
waarde geven Hij dach' nu niet in
leen aan den sehoonen droom van
dez© twee kinderen, maar ook aan het
andere verloofd© paar.
Aim© lag eveneens lang wakker,
haar wangen gloeiden, toen zij aan
den eersten kus terug dacht en haar
hart zwol van blijdschap, als zij zich
do oneindige goedheid van Jimmie
voor den geest haalde.
Te zelfder tijd, dat deze idylle in
Frankrijk werd afgespeeld, genoot
Norma harerzijds de genoegens die
haar op het buitenverblijf van Lord
Monzie werden geboden. Dit was een
losbandig jongmenscli, die met een
deftige jonge dame was getrouwd en
daardoor was er allerlei luxe in huis,
zelfs een roulette, waaraan iedcren
avond gespeeld werd, maar de gast
heer zorgde wel dat het fortuin horn
gaf aan H stembureau, maar één voor
doel had: do aandacht werd er dooi
gevestigd op allerlei poisonen. die
voor den Raad geschikt konden zijn.
Zoo vinden we in dc reeks met i-i
stemmen den tateren wethouder M. O.
de Kanier, met 13. 4 en 2 stemmen dc
latere Raadsleden J. Saholis, C. Prins
Szn. en J. J. Snelt jee, met één stem
de hoeren Gallandut HuOL J. Klein,
de Clercq van Woel en 11. F. van
Thiel, die naderhand op hun beurt
doel van do vroedschap zouden uit
maken.
J. C. P.
Overzioht.
DE VREDESINTBRPELLATÏES IN
DEN DUITSGHEN RIJKSDAG heb
ben niet veel hoop gebracht op een
epoedigen vrede. VDor velen niet 't
nun6t in Duitsciiland zelf zal 't ver
loop van de Rijksdagzitting teleurstel,
ling gebracht hebben. De verwach
tingen waren wel hoog gespannen, Dc
belangstelling was als voor een der
zoogenaamde „groote dagen". Op de
tribune bevonden zich eenige Oosten-
rijk-Hongaarsohe socialisten die op de
doorreis naar Stockholm waren.
t Eerst waren de toelichten; van do
vredfsinterpeilntiefl aan 't woord. Rö-
aicke lichtte DE INTERPELLATIE
DER CONSERVATIEVEN toe. Hij zei
o.a. „Terwijl dc dappere troepen on
der stroom en bloed het veroverde ter
rein vasthouden, dringt de sOc.-dem.
partij den rijkskanselier naar een on-
middellijfken vrede zOnder schadeloos
stelling en annexaties. Het rijkebe-
stuui kwam aan de eoc.-dem. eieclien
buitengewoon ver te gemoet, zoodat
de eoc.-dein. partij bevoorrechting ge
niet boven de andere partijen en Let
Keizerwoord „Ik kon geen partijen",
niet meer geldt." Verder bestreed hij
't standpunt dei- socialisten en ver
volgde ,Door de eoc.-dem. methode
wordt «ie oorlog verlengd. De Entente
hoopt op onze oneenigheid. Wilson
wil geen vrede met de Hohenzcrlleros,
maar in de Duitsclie harten zit de mo
narchie zoo 6tevig, dat dc laagheid
van do Entente of van Wilson haar
niet vcrdrijiven kan. Wij keuren het iu
Rusland goed, dat het trouw blijft aan
zijn bondgenooten. Van ons echter ver
wacht men trouwbreuk tegenover do
Hotienzolieroe. Wij uiten steeds ónzen
wil om te overwinnen, maar vaak
wilde het ons toeschijnen alsof het
rijksbestuur met zulk een wil niet be
zield was. (Stormachtige beweging
links.) Wij voeren een verdedigings
oorlog, hebben echter machtsuitbrei
ding noodig te.r waarborging van on
ze verdedilgingstoerusting en verster
king van onze volkskracht. Een af
zien van schadeloosstelling beteekent,
dat wij den last der milllarden tien
tallen jaren lang zullen moeten dra
gen. Zulk een afzien zou onzen vij-
andèn een vrijbrièf geven om den oor
log te verleugen zonder iéts té wa
gen, wamt zij zouden weten, d>at wij
niets van hen verlangen. De weigering
van den Rijksdag om van zulke ei
cellen af te zien zou een bewijs zijn
van ue kracht en den 6terkon wil om
een krachtig en vrede ter verzekering
van do Duitec.lie toekomst te bereiken.
Het volk verlangt een duidelijk amt-
wüoi'tf." (Stormachtige toejuichingen
hechts, sissen links.)
Daarna was DE SOGIA AiL-D BMtO-
CRAAT SCfl-IEIDBMANN AAN 'T
WOORD. Hij zei o.a. „Hot partijlbe-
étuur verlangt niet een oniniddëllijken
vrede, maar oen optreden van de so
cialisten van alle landen, gelijk wij
doen. Ik hen het hierin eens met Rö-
8icke Weg met alle onduidelijkheid I
De kanselier moet zeggen wat hij wil.
Wij staan op hetzolido etandpunt ale
op 4 Augustus 1914, en verlangen de
territoriale integriteit van Duiuseh-
land, de waarborging van zijn econo
mische zelfstandigheid en ontwikke
ling. Wij weigeren ochter oojt lieden
de overweldiging van vreemde volke
ren. Aan weerszijden worden de vol
ken getroost met de aanstaande defi
nitieve beelissing. Onze taak is liet
dit epel met het leven der volkeren te
ontmaskeren en allen regeeringen too
te roepen „Het is genoeg". Wij zijn
overtuigd, dat de centrale mogendhe
den m hel afweren van de vernieti-
gingxbedoelmgon zullen standhouden,
maai- ook, dat de wenschen van de
Fransche, Engelsche en Duitache an-
■nexlonisten onuitvoerbaar zijn. Zoo
denken do socialisten, en miliciens
met ons. De verovcringspoiitici roepen
om machtsuitbreiding, gebiedsuitbrei
ding, geld, grondstoffen. Dat kan al
leen een nationaal georganieeerde roo-
verbende willen. (Storm van veronl-
•waaidiging rechts.) Het betrekken
van den Keizer in deze agitatie heeft
tengevolge «iat de Keizer voor den al-
Duilschen waanzin en het uitbreken
van den oorlog in het buitenland aan
sprakelijk wordt gesteld en onophou
delijk beschimpt wordt. Een spoedige
vrede door overleg is een geluk voor
Europa. Negen en negentig procent
ven alle volken zien met hoop en ver-
lungei naar Stockholm. Indien Frank
rijk en Engeland van annexaties zou-
deu afzien, Duitsciiland daaraan ech
ter vasthouden, dan hebt ge revolutie
veelal gunstig was. Norma gevoelde1
zich aanvankelijk geenezins thuis in
deze omgeving en zij hield zich mees
tentijds op ©en afstand van de heeren.
ging alleen wandelen of op het terras
zitten lezen, n langzamerhand
veranderde zij ©n, nadat ze eens aan
de rouleltetalcl zc6tig pond had ge
wonnen en aan de dames had verteld
wat zjj van de Wyiiiard-zaak afwist,
begon zij zich in dezo atmosfeer wat
meer thuis te gevoelen. Toch had
nog wel eens oagonbilkken van verzet.
In een hoek van den salon stond een
oopy van een marnieren boschgod en
telkens a-s haar oog daarop viel,
kwam het beeld van dien anderen
boschgod haar weet in herinnering
en daarbij van een oenvoudigen man,
met oprechte oog©», maar zij noemde
dat een dwaasheid en verbande het
beeld uit haar hart.
Toch zou ze daar plotseling vertrok
ken zijn, ware het niet ter wille van
Theodoer Weever geweest, dat zij
bleef. Dez© was de eenige man van
karakter, te midden van ol'o karak-
terlooze heeren en dames dio daar
vertoefden. Korf, mager, vlug, met
een glad geschoren gezicht en ©en
kaal lioofd, was hij eon type, Norma
zag in hem, van hol eerste octgenblik
af, een tegenstauder, mo', wien zjj
in geest kon wedijveren en een man
die haar niet zou vervelen met de
verhalen van sport en speelbanken.
in liét land. (Storm van vcroritwaardi-
giiig, aanhoudend Pfui-geroep ge
roep Weg van de tribune.) De presi
dent riep den ©preker tot de orde. (Le
vendige- toejuichingen.)
Scheldemann Nu, zoover iö bet
nog xiiet. De vijanden zien immers
niet van annexaties all Eindelijk moet
een voor alte zijden rechtvaardige vre
de worden gesloten. Ik ben vast over
tuigd, dal geen vrede gesloten kan
worden, zonder dat de grenspalen
worden verplaatst. Maar dat moet
met wederzijdsch goedvinden geschie
den. Leve de vrede. Leve het Vrije
Europa."
DE RIJKSKANSELIER zet daarop
o.a- „De zooevan toegelichte inter
pellaties verlangen van mij een pro
gramverklaring In de qnaestie van
onze oorlogsbedoelingen. Het afleg
gen van zulk een verklaring in het te
genwoordige oogenblik zou de belan
gen van hel land niet dienen (geroep:
zeer juist!} daarom moet ik haar wei
geren." (bijval in het midden.) Ver
der betoogde hij, dat hij sedert den
winter van 1914/1915 dan van de eene
dan van de andere zijde gedrongen
wordt om de oorlogsbedoeiingen zoo
mogelijk tot in bijrzonderheden open
lijk uit te spreken. „Om mij tot spre
ken te dwingen weid getracht mijn
zwijgen over de oorlogsdoel program
ma o der verschillende partijen en
richtingen als instemming uit te leg
gen. Daartegen moet ik opnieuw be
slist protesteeren. Wat ik telkens over
onze oorlogsdoeleinden kon zeggen,
heb ik hier in den Rijksdag openlijk
gezegc. Het waren aigemeene grond
trekken en konden niet meer zijn.
(Geroep in 't centrum zeer juist!)
Maar ze waren duidelijk genoeg om
de ideutiiiceering met andere pro
gramma'© zooals ze beproefd i», bui
ten te sluiten. En ik heb aan deze
grondtrekken tot lieden vast gehou
den. Zij vonden plechtig uitdrukking
in het gemeenschappelijk met onze
bondgenooian gedane vredesaanbod
van 12 December 1916." (geroep Zeer
juist I)
Daarna betoogde de rijkskanselier,
dat „de onlangs opgedoken bewering,
dat ei ir. dc vredesquaestie eenig rnee-
nbigsverecliil nvet onze bondgenooten
zou zijn, tot bet gebied der fabelen be
hoort." {Levendige herhaalde toejui
chingen bij de middenpartijen.) Ver
der verklaarde de rijkskanselier „Ik
begrijp volkomen dat het volk harts
tochtelijk veel belang stelt in het doel
van den oorlog en in <Jc voorwaarden
voor d©r> vrede. Ik begrijp hel verzoek
om duidelijkheid, dat van rechts en
links wéder tot mij wordt gericht,
maar bij het bespreken van het oor
logsdoel kan voor mij slechts het eeni
ge richtsnoer zijn een spoedig en te
gelijk een gelukkig einde van den oor
log (levendige toejuichingen), meer
mag ik niet zeggen, meer mag ik niet
doen. Zooals thans de dingen staan
legt. dc jjlgeineenc toestand mij terug
houding op em due zal ik die terug
houding betrachten en ik zal mij door
geen aandrang, noch van de zijde van
Scheidemann, noch van den kant van
ROsicke van mijn weg laten afvoeren.
(Dxvverende langdurige toejuichingen,
handgeklap, geroep bij de Centrum
partij „Rtteicke is begonnen", luide
vrcolijhheid.) Ik zal er mij niet van
laten afbrengen door bet woord, dat
Schcidcnumn meende op dat oogenblik,
nu aan de Aisne en bij Atreoht het
trommelvuur .weerklinkt, het volk, te
moeten toewerpen de mogelijkheid van
een revolutie (luide, stormachtige toe
juichingen, handgeklap). Het Duitfohe
volk zal met mij toonen dat het dit
woord niet begrijpt. (Applaus.)
Daarna vervolgde von Bothmann
Hol'lweg: Aie ik onder den iuv&o©d
van iets of iemand sta, dan is bet on
der don invloed van mijn volk, dat
ik alleen t>o dienen heb, welks zonen
gemeenschappelijk om hot bestaan
vechten, trouw geschaard om den
keizer, dien zij vertrouwen, en döe
hen vee-trouwt.'
„Sinds een maand woeden de vxeo-
selijkste gevechten op het Westelijk
front. Het geheel© volk leeft xnet al
zijn gedachten, zijn zorgen ©n zijn
gevoelens mede met zijn zonen daar
ginds, di© met ©en doodsverachting
en etui vasthoudendheid zonder weer
ga eiken dag opnieuw de aanvallen
van d© Engelschen en de Franschen
troteeeren. (Applaus). Ook üiana zie
ik bij Engel Mild en Frankrijk nóg
niets van ©on ]>ei©idwilligheid tot eten
vrede, nog niets van oen prijsgeven
van hun overdreven doel dat óp een
verovering en op een vernietiging up
economisch gebied gericht ie. (Leven
dig© instemming.) Wie zijn de rie-
geeringen geweest die in den vorig en
wintel- vrij voor «le wereld zijn ge
treden om een einde te maken aan
dezen krankzinnigen volkerenmoord?
Zaten die in Londen en Parijs? De
laatst© stemmen, die ik .uit Londen
vernam, luidden immer in dezen
geest: Hei oorlogsdoel dat wij twee
jaar geiedeji verkondigden blijft on
veranderd voortbestaan. (Luid go-
roep; boorl hoor!) Laat Seheïdemann
niet denken, dal ik doze stemming
met een scltooix gebaar zal beant-
Weever gevoeldo zich daarentegen tot
haar aang«3trokken. Hun mede-logé's
zagen dit wel en hoewel iedereen wist
dat zij mei Morcland verloofd was en
dal deze al spoedig aldaar werd ver
wacht, werd ur b ijkbaar niets in ge
vonden dat zij, na verloop van een
paar dagen, als onafscheidelijk yan
elkander waren. Ten slotte werden
ze al zoo vertrouwelijk, dat de heer
Weever haar vertelde, dat hij naar
Engelandwas gekomen, om daar een
vrouw te zoeken.
Mij dunkt, dat zal u even ge
makkelijk vallen, als om behangsel
papier uit te zoeken, antwoordde zij.
En even moeilijk om ecu keuz©
te doen, luidde zijn aulwoord.
U moet beginnen met t© weten.,
welk© k'eur en welk patroon u ver
langt.
Juist en ik vind «le gewenschte
kleuren en patronen liier evenmin als
in Amerika. Ik heb in Amerika al zoo
lang rondgetmuffeld.
En is er in Engelan<l ook. geen
enkele hertogin goed genoeg voor u?
vroeg zo nu glimlachend.
Hij was op liet punt om ©en cigaret
te aan te steken, boen ze dat vroeg. Ze
zaten nu samen op het terras, waar
de gastvrouw hem had gezegd, dat
hij liaar zou vinden.
Do Amerikaansche vrouwen aijn
veelal tc zelfstandig, zij weien zich
niet ie plooien naar hun echtgenoot
woorden Denkt iemand dat hij bij1
de tegenwoordige "houding van onze
westelijke vijanden, deze vijanden
door een programma van afstand
en verloochening tot den vrede zal
kunnen brengen? ILuide instemming).
En daar komt het toch maar op aan
moet ik dezen, onze westelijken vijaxv
den, ronduit ©en verzekering geven
die hun veroorlooft zon«ier eenig ge
vaar voor de eigen verhezen den
oorlog tot hi het oneind^e te d«>en
voortduren? Moei ik dezen vijanden
zeggen. Laat het loopen zoo het wil,
wij zullen onder alle omstandighe
den degenen zijn die afstand doen,
wij zullen u gein haar krenken,
maar gij, die ons hel leven wilt ont
nemen, gij zult zonder eenig risico
voort kunnen gaan om uw geluk te
beproeven. (Geroep: Heel goed). Moet
ik het Duitsche Rijk naar alle kanten
eenzijdig aan een formule binden;
(geroep: zeer goed) die ten slotte toch
maar een gedeelte van de gezamen
lijke vredesvoorwaarden omvat; di^i
eenzijdig <Je door* onze zonen en
broeders met hun btoed veroverde re
sultaten prijs geeft en die aHe an
dere rekeningen onbetaald laat?
Neen, zuike ©en poiiteek wijs ik van
de han<L (Daverend applaus). Ik
zai haar niet vopren. Hel zou snooiie
ondankbaarheid zajn tegenover de
heldendaden van ong voik op liet
slagveld en in het eigen land. Het
zou gelijk staan met hex prijsgeven
van de toekomst vao cms vader
land. Of moet ik volgsns de omge
keerde methode een v eroveringspro-
gramma vast stellen? Ook dat wijs
ik van de hand.(Geroep van rechts:
Dat verlangen wij immers niet.) (Ru
moer, de voorzister luidde de bel,.
De rijkskanselier vervolgde: „Niet
om veroveringen te maken onderna
men wij dezen oorlog, staan wij thans
in den strijd tegenover de gehcete
wereld; maar alieen om ons bestaan
te verzekei-en en de toekomst van
ons volk stevig te vesrigen. Even
weinig als een programma, waarin
wij afstond doen, he.pit een program
ma van verovering om de overwin
ning te beha. en en den oorlog tot een
einde te brengen Integendeel. Ik
zou daardoor uitsluitend in de kaart
van de vijandelijke machthebbers
spelen, het hun gemakkelijk maken
hunne volken, die den oorlog moe
ite zijn, op een dwaalsp<ïor te broiv
gen om daardooar den 'oorlog tol. in
het oneindigd© te doen voortduren.
Ook dat zou van snoode ondankbaar
heid getuigen jegens ónze strijders
bij Atrecht en aan de Aisne.
Wat den Oostelijken buurman Rus
land betreft, daarover heb ik onlangs
reeds gesproken. Het scliijnt alsof het
nieuwe Rusland geweicWagige verove
ringsplannen van de hand wijst, wat
het eigen land betreft. Of hel op do
zelfde wijze zijn bondgenooten zal
trachten te bewerken, kan Ml. niet
overzien. Ongetwijfeld is Engeland
met behulp van de andere bondge
nooten bezig om met alle beschikbare
middelen te trachten. Rusland ook
vorder voor den Engelschen oorlogs
wagen to spannen (luid goroephoorl
hoor!) en de Russische wenschen
voor oen spoedig herstel van den we
ïeldvred© te dwarsboomen. A>ls Rus
land echter zijn zonen voor een
veirter bloedvergi4t'en v/enscht te
vrijwaren, als het voor. het eigen
land van alle gewelddadig© verove
ringsplannen afziet, ails het. tot eon
duurzam© verhouding ten opctiöhte
van een vreedzame nabuurschap met
^6-wil geraken, dan spreekt llet 5m
mars van zalf, dat wij, «jle dfic/n
wenach dealen, de duurzame verhou
ding voor de toekomst niét te niet
mogen dien, dat wij de ontwikkeling
er van niet door eisohen onmogelijk
mogen maken (stormachtig);, tev'on
die toestemming en handgeklap) die
niet met de vrijheid én den wil van
het volk in overeejisteminiug zijn te
brengen en de Klem zou leggen voor
nieuwe viiandscban tusschen ons en
het Russische volk. Ik- twijfel er niet
aan, dat een voor beide partijen be
vredigende overeenkomst getroffen
zou kunnen worden die elk gedachte
aan gewéld buiten sluit, die geen
prikkel, geen ontstemming achter
laat". (Luid applaus).
Daarop vervolgde de rijkskanse
lier; "„Onze militaire positie ig zoo
goed alg ze sedert het begin van den
oorlog misschien nog niet ie go
weest. (Levendige toej ui «dringen iDe
vijanden 'in ihai westen komen on
danks de vreeseljjke verliezen niet
vooruit Onze duikboolen werken
1 met toenemend succes.- (Toejuichin-
1 gen.) Ik wil daai-over geen sterke
woorden gebruiken. De daden van de
duikbootmaxmen spreken voor zich
zelf. (Toejuichingen). Ik denk dat
ook de neutralen dot zullexi erken-
girxg hij voor?, een paar rookwolken
uitblazend, en daar ik geen hertog
noch baron ben, zou geen enkel voor
naam Ainerikaansch meisje hot haar
ideaal vindén om met mij te trou
wen.
Ik hoop niet, dat u het kwalijk
neemt, da', ik u vraag of u denk;, dat
een Engelsche dit wel zou doen?
Ik geloof het wel, antwoordde
hij, niet ter wille van mijn persoon
maar wel van mijn positie. Ze moeien
echter te voren weten, dat ik in alle
opzichten in mjjn huis de baas wil
blijven, «lat ik niet de echtgenoot van
mevrouw Theodoox- Weever wil zijp.
Mijn echtgenoote moét natuurlijk een
grande dame wezen, een decoratieve
vrouw, en zaj moet evengoed mijn ©er,
de eer vanThëodoor Weever ophouden
als zij dat zou moeten doen van
Lord zóó of zóó, indien zij mei een
hooggeplaatst Engelschman getrouwd
was.
Er zijn duizend Engelsche meis
jes, die dat zouden kunnen en willen,
zei Nonna. Ik zie de moeilijkheid
daarvan niet in.
Maar zij moet tevens decoratief
zijn.
Hoe bedoeh u dat?
Zij moet een koninklijke vrouw
zijn. maar een die zich te vreden
stelt met koninklijke gemalin to we
zen 4n die zal ik niet zoo gemakke
lijk vinden. Ik heb nog maar één
nen. Zoover het met do plichten to
gcnover ons eigen volk, die steeds
overa. vöoropaiaan, ©veieen tc bren
gen tg houde» wij rekening met de !•©-
tangen van dc neutral»:- staten. De
toezeggingen, d.i wc hun deden,
zijn geen ijdetc boloften. Dat geldt
zoowel voor onze grensburen Ne«I"r-
land en Scandinavië a's voor de
ten die ten geoolgc van hun geogra-
phische tigging bijzonder sterk aan
den vijandelijke© druk zijn blootge
steld. Ik vienk daaroii in het buzon-
der aan Sp&iijo, dat trouw aan zijn
ridderlijk© tradities onder groet©
moeilijkheden een zelfbewuste nou-
traliteitspoüiiek kon doorvoeren.li.©-
vendige toejuichingen). Wij waarde©
ren deze houduxg met dank, en heb
ben steel its een wensen Dal bet
Spaanscire volk de vruchten van zijn
zelfstandige sterke politiek cn de
ontwikkeling van zijn macht en ver-
dereu bloei zal oojartcn. (Levendi.eje
toejuichingen).
De rijkskanselier besloot: „Zoo
gaat de tiid voor ons. Met vol ver
wachting kunnen wij vertrouwen,
dat wij dus een goed clndc nade
ren. Dan zal dc tijd komen, dat wij
over onz/i oorJor-bcdorJingKïn,
waaromtrent ik in volkomen over
eenstemming ben met d opperst© le-
eeraonvoerintr (Stormachtige toe-inl-
chingen. Ge roem Hoort! Hoort;) met
de teenstanders zullen kunnen on
derhandelen. Dan w Lil en wij een vro-
de verwerven, die ons vrijheid geoft
in ongestoorde ontplooiing van onze
krachten weder op te bouwen, wat
de oorlog verwoestte, opdat uit al het
bloed, al de offers, een rijk en volk
weder op sta, sterk, onafhankelijk,
oxxbedreigd door zijn vijanden. Kon
bolwerk van vrede en arbeid." (Le
vendige herhaalde toejuichingen).
Bij DE GEDACHTEW ISSELING
verklaarde Spahn namens het Cen
trum, de nntionaal-überalen. vriizin-
nigen en- de meerderheid dor Duit
sche fractie: „Wij zijn het eens om
trent de opvatting dat thans tn den
Rijksdag diepgaande besprekingen
over de oorlc-gsbcdoehngen, voor do
juist begrepen belangen van het va
derland niet dienslia zou«len zijn.
(Levendige instemming), liet vrc-ües-
verlangen 'van hei Duitsche volk
is gericht op een vrede, die het Du.i-
sehc Rijk het bestaan, de politieke
en economische wereldmacht, «le ont-
wikkolingsvrijheid waarborgt, die
de afslxxitlng van de woieldmarkf
duurzaam verhimiert, welk door Fax-
geland wordt bedoeld. Hel is vol
doende als de leiding van het Rijk
verklaart, dat ze noch onbegrensde
veroveringsplannen heeft, noch zich
verbindt tot het denkbeeld van <xm
'vrede zonder annexaties, zonder
echadeloossteliing. Als dc vijanden
bij den strijd tegen het Pruisisch©
militairisme cn de Hohenzollero den
verheven persoon van den lieizev
onrecht doen, dan is dat slechts ge
schikt óm den keizer nader te bren
gen tot de harten van liet. DuiHschó
I volk." (Levendige tooju-ichingen).
Verder'zei'hij o.a. nog: „Het zal
one aangenaam zijn aks de regeoring
gereed is om ten alilen tijde met. Rus
land een vrede te sluiten dio voor
een langen duur goede relaties lus-
scüien de beide naast -elkander lig
gende landen lotetand'kan brengen."
(Instemming).
Lodebour (onafhankelijke eociaal»
democratische partij) zei o.a. „Da
kanselier wil ongetwijfeld inlijvingen
in hex Oosten en het Woétcn, maar
behalve grenzenlooze fantasten, ge
looft niemand", dat het. Duitechlnml
zal lukken zijn tegenstanders op de
knieën te drukken. De Russische so-
©iulisten hebben aanbiedingen gedaan,
die vrede mogelijk maken. Dat heeft
de kanselier uit het oog verloren. Wel
zuller wij met Rusland geen afzon
derlijken vrede kunnen sluiten, maar
de invloed,van Rusland 1: •>- do i- ai
ming der entente doen keeren, en dat
moeten wij bevorderen. Seheïdemann
moet den strijd legen de regeering
aanbinden, afe hi.i *ij:i krachtr*-'- w.mr
den, waarin hij zelfs niet terugschrik
te voor de aankondiging van een re
volutie, door daden wh la.cn niiwii..
Wij zijn overtuigd, dat het in Duitsch-
iand zoover moet komen als in Rus
land, want daar sturen de machtheb
bers op aan. Wij moeten in Duiteoh-
lanó dra den republikeinschen rc-gee-
ringsvorm invoeren exx zullen in do
grondwetscommissie voorstellen, dien
regeeiingsvoini voor te bore.uen
iDarid (eoc.-dem.) verklaarde o.a. 1
„De kanselier heeft geen Inlijvings-
prograxn voorgedragen en niets ge-
zegddat met onze zienswijze over een
goeden vrede onvere-migiiaar ih- x 'j
heeft zich echter ook niet bij onze
veiiangen» aangesloten. De taktische
overwegingen van den kanselier zijn
niet gelukkig gekozen. Onze taktiek
mce« zijn, de vredesstroomtngen in de
vijandelijke landen te bevorderen."
Verder „Het betoog van den kan
meisje ontmoet, dal tn alle opzichte?»
aan mijn Ideaal beantwoordt, maar
natuurlijk heef». e©tx ander haar al
weggekaapt.
Eu wie is dat toonbeeld von
deugd en schoonheid?
Het zon niet fair zijn tegenover
haar verloofde om dat te zeggen.
En b ijfl xi alleen uil een gevoel
van eerbied op een afstand van uw
ideaal?
Ja, antwoordde hij, en boven
dien geloof ik ook niet, dat lk succes
bij haar zou hebben.
Norma begreep nu zeer goed, dat
de plaata van decoratieve gemalin in
het paleis aan de vijfde Avenue le
New-York ter harer beschikking uw
Een jxiar geleden zou zij dit aanb«>d
in ernstig overweging hebben geno
men, daar zij nu ©en schitterende po
sitie als de vrouw van Moreland King
in het vooruitzicht had, ducht zij er
geheel anders over. Zij liet bcm ook
niet merken, dat zij iete van zijn 1«-
doelingen begreep en Weever was tfl
slim om er \erder op door tc gaan;
zoodra Moreland kwam. vertrok Wee
ver; het rijtuig dat hem naar het sta
tion bracht, wachtte zelfs op den trein
waar Moreland «ten half uur later
me© aankwam en Norma, die plicht
matig haar verloofde ging afhoten,
deed daardoor dcu ander ook uitg©
leid©.
(Wordt verrokaLl
