Hmm's Dagblad
yaoKnnst en Kunstenaars
De Oorlog.
Ge jacht naar millioenen
TWEEDE BLAD.
Dinsdag 4 September 1917
Nr. 100.
Voor enkele •dagen is b Londen
Matthijs Maris overleden en op het
stille kerkhof van Hampstead begra
ven, vandaag werd bij Den Haag, op
Eik en Duinen, Theo van Hoytema te
rusten gelegd. De eerste in vreemden
bodem dóch temidden van groote En-
gelschen, die kunstenaars waren, als
hij, den acieur iBeerbolim Tree. en den
schilder DumaurLer, den geestelijken
vader van Trilby. De tweede, daar
waar de grooten der Haagscho School
hun eeuwigen slaap slapen en even
eens dus hij, temidden van de hroe
deren in de- kunst.
Beiden waren afzonderlijken. Zij
zijn niet in te deelen bij oen groep.
Fijnlingen ieder, leefden beiden zich
•ui- zonder verband te zooken met
werk van tijdgenooten. Sterk persoon
lijke typen, mei uitgesproken eigen
levensbeschouwingartisten ten
slotte,
Matthijs Marls was oen wereld repu
tatie geworden. Legendarische verha
len kwamen over hem In omloop,
waarin zijn afzonderlijkheid een- rol
spoolde natuurlijk vooral van zijn
latere werk maakte zich do littera
tuur ineesler. En er pntstond een ver
heerlijking. van een kwijnend smach
ten over Thij-s Maris, die veelal ge
kunsteld, dikwijls, te dikwijls, in be
griploos napraten ontaardde. En dan
komt men tot enormiteiten als die van
den Londenechen dagbifuicorreispon-
dent, die naar Holland seinde, dat
met Thijs Maris de „schakel tusschen
de Barbizonschilders en de Haag6che
school'' was heengegaan. Thijs Maris
was alles, behalve juist een schakel.
Een eenling, afzonderlijk en alleen
uit eigen afzonderlijkheid puttend,
kim dat niet zijn.
Zijn werk isjiuch verwant aan Bar
bizon, nóch oefende het invloed op den
groei der Ilaa-gsche, in hoofdzaak im
mers landschapschildering. Was er
in den aanvang al verband tusschen
Matthijs en zijn broer Jacob beiden
werkten in hun jeugd in Antwerpen,
in Parijs, In Oosterbeek zelfs, bet
werk waardoor Thijs Maris' naam de
aureool verkreeg die dezen thans om
glanst. had met Jacob's werk slechts
•verwijderd verband dat der laatste
- 'dertig jaar was daaraan zelfs diame
traal tegenovergesteld. Bleef Jacob
tot aan zijn dood de machtige zanger
der'uilerlijik-schoone natuur in al haar
veelzij lige pracht, bij Thijs was dat
overgegaan in een kunst die geheel in
het innerlijke zieleleven van den
schilder wortelde en daar haar inspi
ratie en uilingiswijoe vond. Vandaar
dat voor Thijs in de latere jaren- -een
schilderij nooit was, dat hij, zoo-
als hij zeide, geen „schilderijen maak
te". liet „Bruidje" en liet. „Land
schap niet geitje" uit bet Stedelijk
Museum Ie Amsterdam, type eren zijn
later Werk. Voor velen is dit absoluut
en-begrijpelijk werft :er ie niets op te
zien dan wat grijze verf oordeelt
men dan. Doch voor wie dieper ziet
<lan de oppervlakte, voor wie in staat
is in een schilderij een zelfstandig
psychisch leven te onderkennen, is elk
dier beide werken oneindig ineer. Men
voelt w-el sterk de afzonderlijkheid van
hem die dat maakte, men begrijpt dat
zulke kurisl geen sohool maken (wel
imitatie kweeken) kan. Ook dat de
uiterste grenzen van wat men door
middel van schilderen uitdrukken kan,
hier bere;kt zijn. Er bestaat een no
velle van De Balzac „Le chef-d'oeuvre
inconnu" getiteld, waarin een figuur
als Thijs Maris vóórvoeld en beschre
ven wordt. Er is een bejaard kunste
naar voor wiens wijsheid en inzicht
alle jongeren uit zijn omgeving eer
bied koesteren, doen wiens atelier
■voor a'.ien gesloten blijft. Steeds werkt
hij aan zijn meesterwerk. steed6 is hij
bijna klaar, doch het komt niet af en
dt kunstenaars met wie hij nu en dan
omgang heeft, 'blijven in spanning.
Totdat, tegen liet einde van zijn leven,
hij aan twee intiemen toestaat hem
op zijn atelier te bezoeken de gang
erheen wordt een feestgang en met
een zekere plechtigheid onthult de
grijze meester een doek, grooter dan
manshoogte. De bezoekers zien en
staren en durven niets te zeggen. Een
geheimzinnige schemer gaat uit van
de verflaag waarmede hel doek be
dekt is, doch de beide kunstenaars
kunnen er geen voorstelling uit lier-
bouwen. Totdat één van beiden den
ban, waarin zij verhoeren, breekt en
zijn collga toevoegtmaar de oude
man is gek, er staat niets op". De oude
■echter heeft zijn leven in- dit werk ge
legd, voor hém leeft zijn werk met
hem, en als hij gevoelt dat zijn werft
alleen voor hem die waarde bezit en
voor anderen niets voorstelt, enijdt
hij het doek in stukken én vindt ruon
hem den volgenden morgen dood ui
zijn werkplaats. (Contes pliilosophi-
ques, Edition Cr&S6. 1 franc.)
Thijs Mans was in zijn latere wer
ken zoozeer vergeestelijkt dat hdj
zijn vroeger oeuvre als raUid'erwa.j r
dig beschouwde en van werken als de
Spinster (-Rijksmuseum) de Vlinders,
1 Enfant couché en dergelijke kunst
werken, die d/e kenners verrukken,
sprak ails van pot-boilers, d. w. z.
dingen voor den verkoop, voor den
kost gemaakt. De tijd zal leeren. Kaar
onze overtuiging zul'.en de werken uit
beide perloden voor da kunstproductie
der negentiende eeuw van zddzamo
belangrijkheid blijven.
Ha een lijd in Parijs gewoond te
hobben vestigde Matthijs Maris zich
voor dertig jaren ongeveer te Londen,
vanwaar hij volgens de legende
slechts eenmaal naar Holland terug
keerde, toen hij de begrafenis van
zijn vader wi 1de bijwonen on bij die
gelegenheid, naai- het verhaal wil
op zijn pantoffels het Kanaal over
stak. Ik zeide het reeds, het aantal
dier in omloop zijnde anekdotische
bijzonderheden betreffende Matthijs
Maris' leven is legio, doch voor de
authenticiteit van veel valt niet in
le staan.
Een definitief boek over Thvs Ma-ifs
werd beloofd, maar verscheen nog
niet. Wel is ca- veel over hem ver
spreid, geschreven, maar een samen
vattend geheel Is ons onbekend. De
vroegere Haarlemscho firma Klein-
mann gaf indertijd een album met
goede reprodiuctii es uit,'ineen bond
van Léon Cac-hot en met tekst
naar ik meen van Van Dey^el.
De Studio gaf eveneens Indertijd
een extra nummer uit aan de gebroe
ders Maris gewijd, en waarin een
groot aantal reproducties naar Mat
thijs. Doch het best" doet men door
de origineelen in het Rijksmuseum
en Suosso te Amsterdam nog pens te
gaan bewonderen. Door zijn wer
ken te gaan zien eert men den beel
denden kunstenaar best
Afzonderlijk in zijn kunst was ook de
andere doode, van Hoytema. Doch
deze stond meer in het leven, dsens
philosophic was minder grübeuid,
meer binnen ieders bereik. Ze was
er daardoor niet minder om. Het is
niet ieder gegeven zich boven den
begon en grond te verheffen en ook
daar is het leven sdhoon, voor wie
weet te zien en te keuren. Hoytema
was meer graphiker dan schilder.
Zijn litho's men kent ze in menigte
door Ferwerda en Tïemans wijnka
lender, een reclame-uitgaaf maar van
een verfijnde soort, die in Holland to
weinig wordt toegepast. Een man met
een blij gemoed ondanks zijn jaren
lang lichamelijk lijden; een natuur
vriend als Heimans, Thijse Tepe en
zoovele anderen, die de laatste jaren
op hunne wijze de liefde voor die na
tuur hebben doen ontwaken. Een keu
rig fceekenaar, met verfijnden smaak
en soms ais in het „Leelijke jonge
Eendje'' een schitterend illustrator.
Geestig en guitig soms had hij slechts
vrienden en men heeft bij zijn dood
kunnen constateeren in ihoovele en
zeer uiteenl'oopendle kringen !hij ge
waardeerd werd. Albert Hahn her
dacht hem in Het Volk als medewer
ker voor artistieke- transparanten in
een 1 Mei-optooht, een ander herin
nerde aan zijn arbeid voor de gxa-
phische vereeniging en allen spraken
van hem als van den vriend die heen
ging.
Zijn plaats als dieren teekenaar is
een aparte geweest, en wij zouden
momenteel niemand weten te noemen
die te onzent hem vervangen kon. De
Mésquita, Mankes, van der Pol, en
nog e enige anderen zouden te noemen
zijn ze hebben het dier en de plant
als sujetten vaak gebezigd, maar ze
zijn anders, beperkter misschien,
minder soepel zeker. Hoytema's ta
lent was lenig, buigzaam, charnuo-
rend.
Etlzard Koning -heeft, althans vroe-
ïr had, daarvan ielis, doch bleef in
zijn ontwikkeling -steken: wij zagen
in langen tijd geen nieuw werk aan
hem. Wij zullen dus moeten afsvacli-
en voorloops® wat Hoytema ge
geven heeft blijven waardeeren als
een in Holland te schaarse kunst
soort, die, met hem, weer tijdelijk
verdwenen ia.
J„ Al DE BOI5.
Overzicht.
Uit de stafberiokten der laatste
dagen bleek reeds, dat de Duitschers
met hun olfensief aan het Dwina-
Kront een aanval teeen Riga in "-hi
zin hadden. Dé Russen hebben dit
zien aankomen, gaven Zondag. zon
der veöl striid reeds een belangrijk
brumrekoofd aan de Dwina Driis en
hebben nu bliikbaar Zondagnacht
of Maandagmorsen RIGA ONT
RUIMD.
Maandagavond kon met deze mede
deeling van den Russischen staf rcods
on ons nic-uwsbord voor ons bureau
Gr. Houtstraat 03 lezen. De woorden
van liet Russische bericht wureu al
dus: ln verband met de dreigende
situatie is bevel ceeeven om het se-
bied van Risra te ontruimenv. Maan
dagavond meldde de Duitsche staf in
een kort bericht: „Rieaisdoorde
Duitschers genomen."
Onze groote oorlogskaart van het
Oostfront heeft weer -dienst gedaan.
Voorbijgangers konden Maandag
avond voor een raam onzer Tijding-
zaal reeds aangegeven zien welk ge
bied de Russen ontruimd hadden.
Dinsdagmorgen waren de frontlijnen
geheel bijgewerkt en was ook de nieu
we terreinwinst der Duitschers aan
gegeven-
De Russen dealen nog nader inede,
dat zii teruggeweken ziin tot de linie
Bilderli nsshof—Medom—--Dalen.
Voor de Duitschers is bezetting van
lliga oen feit van militaire beteekenis.
!Bii vorige offensieven aan dit front
ziin de nogingen der Duitschers om
Riga te veroveren steeds mislukt.
Bliikbaar is nu de tegenstand van 't
Russische leger niet meer zoo groot
dan toen.
Zou de aanval qd Riga een begin
ziin van een Duitsoh offensief tegen
Petersburg?
Hindenburg is steeds de man van[
het Oostfront geweest! Het is niet on
mogeliik. dat het nu in de bedoeling
ligt voorloooig alles on de R-ussische
kaart te zetten. Slagen we er in
zoo kan hun gedachtengaiurwezen
de Russen tot vrede te dwingen, dan
kunnen we daarna 'met meer kracht
tegeh de viianden in het Westen on
treden.
Van militaire ziid is al vaker opge
merkt. dat als Riga zou vallen het
gevaar voor Petersburg groot zou
worden.
Van Russische ziide wordt verklaard
dat er uverig gewerkt wordt aan de
herstelling van het Russische leger.
De kans bestaat, en is zelfs groot, dat
nü de Russen hun Tand en hoofdstad
door den viiand bedreigd zien. zii de
verdediging van het vaderland od-
nieuw met alle krachten zullen steu
nen.
Hier volgen eenige bijzonderheden
over Riga. 't Is de hoofdstad van het
gouvernement Lijfland, gelegen op
beide oevers van de Dwina. Een schip
brug ter lengte van 250 meter Cr ren
spooirweglijn verbinden, beide stads-
d eel on. Vermoedelijk zullen de Russen
althans de spoorwegbrug wel vernield
hebben, want die is vaai militaire be-
toekerus, omdat 't een onderdeel is
van de spoorlijn Riga-Petersburg.
Riga is na Petersburg de belang
rijkste havenplaats der Russische
Oost-zoö-provincies. De stad, die 300.0UO
inwoners telt, zelf ligt 11 K.M. van de
Golf van Riga De oude stad is rijk
aan geschiedkundige bouwwerken en
herbergt voor een groot deel dc groo
te handelszaken.
voorsteden verleenen vooral
plaats aan nijverheidsondernemingen.
Riga is tegenwoordig ook in indu
strieel opzicht een van de voornaam
ste sleden van Rusland. Men telde in
1900 356 inbreken met 42.274 arbeiders
waar voor 67.25 millioen roebels werd
geproduceerd. Bijna aile takken van
nijverheid zijn er vertegenwoordigd;
genoemd moeten worden twee groote
waggon fabrieken een elect rotechni-
eche fabriek, talrijke fabrieken voor
metaalwaren en machines, chemische
fabrieken, een aantal groote houtzaag
molens, tabaks, en sigarenfabrieken,
bierbrouwerijen, een groote fabriek
voor gummiwaren, enz.
Sinds 't uitbreken van den oorlog
zuilen er ook wel belangrijke werk
plaatsen voor oorlogsbehoeften geves
tigd zijn.
Riga werd in 1201 (Joor Albrechl I
au Bc-keshovede, bisschop van
Riga gesticht, die in 1202 zijn zetel
naar de stad overbracht
Ook even ten Zuiden van Riga zijn
de Russen voor den druk geweken.
De Russische etaf deelt nanjelijk mo
de, dat de Duitschers in de richting
van Skokul de Russische stellingen bij
Jaegelsrivier zijn binnengedrongen.
Enkele van de Russische afdeelingen
verlieten vrijwillig hun stellingen en
trokken in N. O. rich ting terug.
De Duitsche staf deelt mode, dat
waar de Russen tegenstand, boden
zij teruggeworpen werden". Verder
merkt de Duitsche bevelhebber op:
„De bewegingen onzer troepen zijn
aan den gang en verloopen volgens 't
vastgestelde plan". Bovendien wordt
nog gemeld: „Dichte kolonnes vun
allerlei aard trekken langs de van
Riga uitgaande straatwegen over
haast in Noord-Oosteilijko richting.
Brandende dorpen en gehuchten loè-
kencn den weg van den wijkenden
Westelijken vleugel van het twaalfde
Russische leger".
In een \»rig nummer en onder de
verspreide 'berichten van heden _is een
en ander medegedeeld over 't zeege
vecht aan de Deensche kust. Duitsche
oorlogsschepen die uitgevaren waren
Ln de Oostzee kwamen m bot6ing met
Entente-strijdkrachten.
De maritieme medewerker van de
„Daily Chron." meent, dat de Duit
sche actie in de Golf van Riga van
ernstige beteekenis kan zijn in ver
band met de Duiteche bedoelingen in
de richting van Petersburg. Waar
schijnlijk zullen operaüên in de Golf
thans beter vooruïtzioht bieden op
'succes dan in Augustus 1915 Het doel
is steun te bieden aan den linkervleu
gel van het Duitsche leger bij den op-
Peter^burg.
De Engeische militaire deskundige
schreef <Jit naturlijk vóór don val van
Riga bekend wa6.
Op 't IfOEil EÉNSOHE FRONT
wordt ook weer verwoed gestreden.
De Russische staf deelt mede, dal aan
vallen der Duifechers en Oostenrij
kers bij Foesani afges'agen werdc-n.
De Duitsche staf verzekert evenwel
dat de Roemeniërs en Russen aanvie
len en afgeslagen werden. 200 Russen
en Roemeniërs werden gevangen ge
nomen.
AAN HET WESTFRONT was het
vrii stil. tenminste wat de infanterie
aangaat. Over en weer werden, zon
der overwegend succes. eeniKe aan
vallen gedaan. De Duitsche staf con
stateert evenwel, dat de Engellsche
artillerie-actie weer fel begonnen Is.
Een nieuwe aanval der Encelschen
zal dus wel weer aanstaande ziin.
De Engelsche staf deelt mede, dat
de Engelschen op.'t Westfront sinds
91 Juli 10097 Duitschers gevangen ge
nomen hebben. 36 kanonnen, 200 ma
chinegeweren en 73 loopgraaf mortie
ren zlj'n .buitgemaakt.
Over het ITALIAANSCHE FRONT
meldt de Italiaansche staf. dat de
Italianen weer eenig terrein in het
Brestorizzadal gewonnen hebben. Od
1 en 2 September ziin 339 Oostenrij
kers gevangen Eenomen.
VAN HET MACEDON1SCH FRONT
wordt door den Duitschen staf gemeld
dat een nieuw offensief van generaal
Sarrail's froenen door Duitschers en
-Bulgaren afgeslagen is.
't Antwoord van president Wilson
op de VREDESVOORSTELLEN VAN
DEN PAUS is, zooals men weet, door
de Duitsche pers ongunstig ontvangen
Afgekeurd werd de inmenging van
Wilson in de binnenlandsche aange
legenheden van Duitschland.
De Oostcnrijksche pers steunt dit
Duitsche verzet.
Het Weensche „Fremdenblatt" zegt,
„dat het antwoord van president"Wil
son- op de nota van den Paus even on
geil oord is van inhoud als vau toon.
Op de raee6t beleedigende en kwetsen
de wijze worden het Duitsche volk
voorwaarden voorgeschreven, waar
van de vervulling een allervernede
rendst ingrijpen zou beleekenen in de
meest fundamenteele rechten van het
Duitsche volk. Warm eer Duitschland
verslagen ter aarde lag, wanneer zijn
logers verstrooid waren en zijn vloot
buiten gevecht gesteld, dan had de
Amerikaansohe president geen verne
derend er vredesvoorwaarden kunnen
stellen."
Verder besluit 't blad „De vredes-
resolurie van den -Rijksdag ia Wiison
niet voldoende hij heeft een „vredes-
revoluüe" noodig. Hij Zbu Duitsch
land wel ln denzelfden toestand wil
len brengen als waarin Rusland zich
thans bevindt, dank zij zijn aanslui-
tlng bij dc westereche mogendheden.
Het Duitsche volk zal evenwel het pas
send® antwoord op het voorstei van
den ongevraagder: weldoener weten te
geven en ieder die nog een heider oor
deel heel- zal erkennen, dat de vrij
heid, weike Wilson predikt mets an
ders is aan een onderwerping volgens
voorschrift van Amerika."
Nu hebben de Kamers van Koop
handel te Hamburg en Bremen moties
aangenomen waarin de houding van
Wi son afgekeur wordt. O.a. wordt
daarin verklaard: „Wij verzoeken
verschoond te blijven van elke inmen
ging van vijandelijke regeeriugen in
de binnen' andsche toestanden van
Duitschland, wij wijzen uitdrukkelijk
een nogmaals -herhaalde poging af,
om Duitschland de schuld te gov en
voor liet uitbreken van den oorlog,
daar zullts in strijd is met anwederleg-
baar bewezen feiten en protesteoren
in de eerste plaats tegen het geheel
ongegronde en geen uitzicht op succes
biedend sin-oven om het voor te stellen
alsof er tweedracht tusschen de regea-
riug en het Duitsche volk bestaat.
Het geheele Duitsche volk is vast be
stolen tot aan het zegevierend einde
te strijden voor het behoud en de ver
sterking van het in het keizerschap
I belichaamde Duitsche rijk en voor 'do
wegruiming van de heerschappij van
willekeur over do vrije zee, die Engel
land zich wederrechtelijk heeft aange.
maligd".
De Vorwörts, 't blad der Duitsche
socialistei), is 't eenige Duitsche blad
dat minder critisch gestemd is over
't antwoord van Wiison. Maar toch
zet 't blad uiteen, „dat de Duitsche
sociaal-democratie liet streven na
andere grondwettige toestanden niet
wil gebruiken om de verdedigings-
kracht van het Rijk te verzwakken".
Aan den anderen kant geeft de'soc.-
democratie dit 6treven evenwel niet
op zoo betoogt 't blad verder.
De VorwSrts besluit: „De Ameri-
kaansche legeering spreekt haar be
roidwilligheid uit met de gevolmach
tig de vertegenwoordigers van liet
Duitsche volk té onderhandelen. De
gevolmachtigde vertegenwoordiging
van het Duitsche volk is de Rijksdag,
die op grond van een democratisch
kiesrecht is gekozen. W at ontbreekt
is een Regeering, die aan den Rijks
dag verantwoordelijk is. als in alle
andere landen der wereld. Zal nu het
Duitsche volk zich laten zeggen, dat
men met ons niet wi; onderhandelen,
omdat wij een zeloten volk zijn, dat
niet in staat is zijn wil te doen geiden.
Zal oen ander op post moeten staan
aan de versperring en zulien wij moe
ten denken: „Dat zou niet noodig ^ijn,
als wij slechts de regeeringsvormen
de geheele wereld haddon?" Dat
is een vraag die zij, die het lot van
het Duitsche volk in handen hebben,
wel eens mogen overwegen".
Do Amerikaansche staatssecretaris
Daniels verklaarde in een rede in
Virginië o.a:
„Duttschiand begon dezen oor-
'g, zeggende, dat het een plaats on
der de zon verlangde.' Het zet thans
don oorlog voort met de gedachte, dat
alléén Duitschland een plaats onder
de zon behoort te hebben. Wij geloo
ven. dat er voor geen enkel land ter
were'd een plaats onder de zon zal
zijn, zoolang de Pruisische adelaar
zijn schandelijke schaduw op de aarde
zul werpen.
Ongevoelig voor ieder vooruitzicht
op stoffelijk voordeel of veroveringen
geduldig ondanks alle uittartingen^
lot het laatste oogenbiik hopend, dat
de waanzin der Duitsche regeering
tot 1 >eilaren zou komen, trok Amerika
ten slotte het zwaard om Z:m eigen
rechten ten doen eerbiedigen," en niet
alleen voor ziin eigen bestaan, nuuir
ook voor het bestaan en de "vrijheid
der geheele aarde en hei zal dat
zwaard pas opsteken, nadat de over-
winning zat zijn behaald.
De correspondent van de ..Dalfy
Aews ie Washington seint „Men
ze-gt hier. dat de Paus in zijn nieuwe
nota de e igende denkbeelden zal ont
wikkelen Bc-lgiê's onafhankelijkheid
worde hersteld, Duitschland behoudt
oen basis te Antwerpen autonomie
voor Lotharingen Duitschland be
houdt den Elzas Triest een vrijha
ven oplossing van het Balkan vraag
stuk ter redes-conferentie."
Elke bevestiging van dit bericht
ontbreekt tot heden.
'T GO.NGRES VAN HNÜEJJSIQHE
VAKVEiREBNlGINGEN is Maandag
le iBlackpcol geopend. 700 afgevaar
digden vertegenwoordigden 3 milli-
oou leden.
De voorzitter zei in jtijm openings
rede o.a. „Uit het onderzoek der
jongste industriëftle commissie is ge
bleken, dat de onrust onder de arbei
ders geweten moet worden aan. het
feit, dat ae regeering haar plechtige
beloften ten opzichte der industrieels
conscriptie breekt door de mannen, te
dwingen onbillijke voorwaarden te
aan\aarden, die dit doen uit vrees,
dat zij anders onder de wapenen moe
ten komen. De arbeiders zijn er van
overtuigd, dat de duurte veroorzaakt
wordt door het ongehinderd dobbelen
der tusschenpersonen."
Omtrent den oorlog verklaarde de
voorzitter„Alle arbeiders zijn een-
sumini;- van meening, dat Belgis vol
ledig herstel moet ontvangen. Aan
Polen, den Elzas en Trente is de ver
kering gegeven, van volkomen recht-
vaardigheii in de bedoelingen der ge
allieerden." De voorzitter stelde even
wel de vraag, of dii in militairen zin
kon worder ten uitvoer gebraoh»,
waar reeds negen millioen
man gedood waren.
Spr. éi neigde met-te verklaren, dat
de vakveieenigingen de uitgesproken
bedoelingen der geallieerden steun
den.
Er werd een commissie benoemd, om
over de Stcokholm-quaestie te beraad
slagen. Deze rapport-eerde, dat de
conferentie te Stockholm momenteel
geen succes 'kon hebben en zij drong
daarom aan om pogingen in het werk
te stellen, een overeenkomst tusschen
de arbeidende klassen in de geallieer
de J and en tot stand te 'brengen, zijnde
dit oen hoofdvoorwaarde voor een wel
geslaagde internationale conferentie.
Het congres stelde de discussie
over -le -Stockholm-quaest.ie Wt heden
uit.
Het congres drong aan op het. zen
den Yan een protest aan de Engelsche
regeering tegen het weigeren van pas-
Onze Lachhoek
HET BESTE DEEL.
Tante wilde haar verwenden neef
leeren niet zelfzuchtig te zijn.
Hub je gedaan wat je ge-zegel
was, Frits en heb je je broertje liet
beste doel van den appel gegeven.
Ju, tante, zei het vroolijkc kercitja
Ik heb hem de pitjes gegeven. Hij Lm
ze zaaien en aoo een heolen boom
gaard voor xichzelf krijgen.
Mijn man is deze week iediaren
avond uit geweest, telkens om be
langrijke vergaderingen in zijn chib
bij-te wonen.
Ja, de mijne ook. Zij zijn immers
lid van dezelfde club?
Hé, hoe vreemdl Mijn man z.^1
dat hij jouw man in maanden niet
gezien hoefL
poorten voor Stockholm, aangezien de
a'.getncene opinie was, dat een inter
nationale socialistische con.'eremio
coodzakeJ.jk moest voorafgaan aan
het sluiten van een duuizamt-n iie-
mocratischcn vrede.
Verspreid nieuws
'T ZEEGEVECHT BffJ DE DEEN-
SQHiE KUST. 't WoliToureau deelt
nog mede, dat 98 Duitsche matrozen
van de 4 op Duitsch terïitoriaal ge
bied aan den grond gezette Duitsche
miinenvecers gered ziin. Alle schenen
waren onder de waterliin getroffen.
In de kruitkamer van een andere
Duitsche miinenzoeker. de „Ileinrich
Bnms" .is een ontoloffine ontstaan.
-I>e Deensche regeering heeft, we
gens do schonding der Deensche neu
traliteit door de Engelsche vloot, door
tusschen komst van den Deenschen ge
zant te Londen, bij de Engelsche re
geering protest ingediend.
AANVALLEN UIT DE LUCHT-
Do Fransche staf meldt: Duitsdie vlie-
sers vviernen bommen on Duinker
ken en Belfort. Te Duinkerken werden
verscheidene bureers eedood of cc-
wond.
De EiureLsche staf bericht: Zon-
dan deed een Duitsche vlieeer esn
aanval od Dover en wiern zeven bom
men. Een man werd eedood en vier
vrouwe/i en twee kinderen, eewond.
DE DUIKBOOTOORLOG. De Duit
sche marinestaf deelt mede Vo'gcna
tot dusver ontvangen mededeelingen
van onze U-booten, werden sedert het
begin van den onbeperkten duikboot
oorlog reeas meer dan 6 müiioen bruto
reg. R>n der voor onze vijanden te ge-
bruikon handelsscheepsruiinte, tot
zinken gebracht.
UIT GRIEKENLAND. De Veni-
zellstische meerderheid, in da Gnek-
scoe Kamer eischt een gerechtelijke
vervolging tegen den voormaligen mi.
nister-p-.tsident Goenaris, wegens het
sluiten der leening van 800 millioen
met D ui (sell land -en de overgeving van
het fort Roepel aan. Bulgarije.
Nader wordt uit Athene gemeld:
Behalve Goenaris zul'en volgons ba
richt uit Athene aan „Le Journal",
ook Skoeloedis en Lambros voor een
buitengewoon gerechtshof worden ge
bracht.
Stadsnieuws
MUSEUM VAN KUNSTNIJVER
HEID. Het Museum van Kunstnij
verheid le Haarlem werd gedurende
de maand Augustus bezocht dcor 624
belangstellenden.
SOCrETEIT ..TROU MOET BLY-
ClvEN". Concert od Dinsdas 4 Seo
tember 1917. s avonds 8 1"4 uur te 20-
vcn door de muziekvereenisinz „Har
monie". directeur de heer M. I.ün-
cn Sr.
Proeramma .Les i>?.ze3 d'Armis"
marche. G. AJller: 2. Ouverture
Chants de Guerre" F. Andrieu. 3.
Polka voor piston ..Coouerico". G. AB-
I5cr. 4. Cortëce de Ballet. L.Montaene.
G. Fantoisie „L'Africaine". Mever-
beer. 6. ..Confidence", ouverture. W«
van Perck: 7. Das erste Herzklopfen.
Eilenbene. 8. „Iminer oder nimmer".
Walzer. Waldteufél. 9. Sous Le tonne!-
ia", funtalsie. J. Martin.
VERBETERING. In ons bericht
van Maandag meldden wij, dat inaj.
Schubert?,, de oud-directrice der meis
jes IL B. S. gedurende 3 jaar aio
zoodanig werkzaam is geweest. Dit
berust op een zetfout. Uit de juartaï-
Ion 1867—1912 is reeds af te leiden,
dat mejuffrouw Schubertz dus 35 jaar
als directrice aan de school verbonden
was.
KOPERDRAAD. Lanes de spoor
baan od het. baanvak Haaidem—Ynf-
huizen is onceveer 500 M. koperdraad
ontvreemd.
F e u i 11 e t o n_
door
D. C. MURRAY.
Het valt mij niet in een poging
daartoe aan te wenden, zed Prickett
op kalmen toon. Maar als ge aldus
u aanstelt moet ge mij dadeMjk vod
gen.
Dan vergist ge u toch danig,
bi'omde de generaal op driftigen toon,
u hebt niets meer te zeggen en In
dien u de hand op mij legt zult u er
zelf het slechtste bij varen.
Wilt go u nu kalm houden of
zal ik hulp gaan roepenvroeg Pria-
kétt eenvoudig. -
De generaal vier op eea stoel neer
en staarde weerspannig vóór zich uit.
Volgens eigen ondervinding, kon
u al wel geweten hebben hoe het met
u zou af.'oopen, zei Prickett, maar
wilt u niet goedschiks meegaan dan
moet u maar zien wat «r van komt.
Ilij keek in de kamer rond. Het
eenige. vanster, zjag zooaJ^ hij wel
wist op een kleine binnejiplaats uit,
die geen anderen uitgang had dan
door de gelagkamer aan den vóórkant.
Een bel was er niet. Nadat Prickett
zich van alles op de hoogte had ge
steld, stond hij op,deed hij de deur
open en liep hij de gelagkamer in,
tevens de klink vasthoudend en wenk
te hij den kastelein die aan de toon
bank stond, om naar hem -toe te ko-
George, voegde hij hem toe,
laat het raam dat op de plaats uit
komt, bewaken en roep den eersten
agent dien je kunt vinden.
Geen minuut lang was Prickett uit
de kamer weg geweest, en toen hij
dan ook weer binnen kwam, zat de
generaal nog altijd op dezelfde piaato.
Prickett ging nu tegenover hem zit
ten en hield hem voortdurend goed
in het oog. Na verloop van vijf minu
ten weivl er aan de deur geklopt.
Binnen, riep Pricketu
Een agent van politie kwam bin
nen, zeggende:
Dag, mijnheer Prickett.
Dag Williams; ik heb hier een
verdachte zaak. Deze heer weigert mij
te volgen, omdat ik niet meer in func
tie ben en in zooverre heeft hij ge
lijk. U is bet echter wel en daarom
zal hij misschien verstandig genoeg
zijn om ai te gehoorzamen. Gaat u
nu mc-t hem mee, generaal.,
De generaal stond op en greep zijn
hoed. Prickett nam eveneens don zij
nen en zette hem op.
Ziezoo, nu zijn we althans al zoo
ver, zei hij. Houd hem echter goed
irt het oog. Ik ken hem.
De generaal berustte in het onver
mijdelijke en het kleine geze'schap
begaf zich naar sir Jonas. Deze was
nog aan liet werk en het kleine ge
zelschap werd dadelijk bij hem toa-
golaten."
Ik ken dezen heer zeer goed,
sir Jonas, zei Prickett. Hij "hoeft in
Frankrijk, in Duitschland en in de
Vereer.igdé Staten al gevangen geze
ten. Ziin oorspronkelijke naam is ver
moedelijk Julius Engel, maar hij voert
een menigte valsche namen. Ik her
kende hem dadelijk, maar wilde hem
eerst een weinig op den tand voelen.
Nadat wij een poosje samen gepraat
hebben, ben Ik ic% de overtuiging go-
komen dat het zilverstuk niet zijn
rechtmatig eigendom is, en acht ik het
raadzaam hem eenigen tijd onder ver
zekerde licwaring to steTcn.
I.Yu dereeliik teruribrensen van
'ziin slient zou de meeste advocaten
hebben doen ontstellen, maar Sir Jo
nas had in ziin leven zooveel verras
sends ondervonden dat h'ii het
had afuelcerd om verbaasd te staan.
Doet vofleens uw eigen goeddun
ken. Pricket/t zei hii en laat het mij
maar welen als u mii noodig hebt,, loc
echter 7.00 min' moceliik beslac on
miin tiid.
Prickett booc en einiz met ziin ge
vangene en den acent van politie da-
dtliik naar het huis van bewarinz in
de Boocstraat waar men becon met
generaal Feldhous te fouilleeren. HU
had veel eeld bii zich. ook eenige
voorweroen van waarde, zooals een
horloce met ketting en ringen. Ilel
kleine houten kistte had hii ook nog
in ziin vestzak, maar het stuk zilver
geld bevond er zich niet meer in. De
gevangene werd nu nogmaals zoo
nauwkeurig moeeliik gefouilleerd
maar het geldstuk was niet meer te
vinden. Dit feit was voor Prickett een
doorslaand bewiis.
Ik sta er u voor in dat hii zelfs
niet een soeid weggeworpen kan heb-
en seder; ik hem onder miin hoede
heb. zei de oolitïeagent.
Dat is natuurliik \Yillia1n3. ant
woordde Prickett. zeg echter niets
dienaangaande vóór-dat het u ge
vraagd wordt.
Daarop keerde hii naar de achter
kamer in de herberg terug, waar hii
met den ..generaal" had gezeten.
Is er iemand in deze kamer ge
weest sedert ik die verlaten heb
George? vroeg hii.
Neen. miinhöer Prickett. geer.
sterveling.
Prickett deed nu in het biiziin een
formeele huiszoeking, die hem noch
veel tiid nooh veel moeite kostte, want
de moubiloorinc bestond slechts uit
twee iizoren tafelties metnam
blader,, vier eikenhouten lèuuNtoelen,
eenice liihogranhiën in liislen. eenige
lucifevslandaards. een naar porselei
nen beeldies od den schoorsteen en
een coed aaneengesloten linoleum zeil
od den grond. Prickett nam als een
deskundige alles even nauwkeurig on.
zonder ook maar iets van het geldstuk
te onuiekken en hii kwam tot de over
tuiging dat uien hier zelfs geen sneld
zou kunnen verbergen. Hel venster
was bliikbaar ook in ceen dagen ooen
geweest- want aan de sluiting- daar
van hingen verscheiden sDinnewebben
Breng mii een glas bier en een
broodie me', kaas. George, beval
PricbeU en zeg mii noc eens of u er
zeker van is dat er niemand in dezo
kamer is geweest.
De deur is niet geoDend sewor
den. Ik ben niet van achter de toon
bank weg geweest, verzekerde de kas
telein.
- Hm. het is een vreemde ge
schiedenis.
George ciiiK heen en Prickett zat nu
na te denken.
Het is een beslist feit dat hii het
.ihl tuk noc bii zich had toen hif
hier op dezen stoel zat. zei hii. Inge
slikt kan hii het niet hobben. tcrwiil
ik in dc kamer was. Nadat ik terug
ben hecfr. hii het niet meer kwïii kun
nen raken. Bii zich heeft, hii het niet
-- hier is liet toch ook niet een mi
nuut lang is hii alleen geweest
maar neen. liet ding is toch te groot
om het te kunnen inslikken.
ITii zat nog een poosie na te den
ken. toen vlooc hii eensklaDs OD. Ziin
oogen fonkelden terwiil hii naar ziin
hoed greeD. dien afzette en nauwkeu-
onderzocht.
—Slim verzonnen. maauxUde hii
oen echte zakkenrollersstreek.
men ziet hieraan wel dat hii een glad-
da voeel is.
Prickett legde nu den hoed vóór zich
od de tafel neer en begon even han
dig aIs een hoedenmaker van beroco.
voering los te tornen. Het zilver
stuk lag od den bodem van den hoed.
tusschen de voering en het vilt
Prickett nam hel wee. stak hel in ziin
beurs, die hii daarop veilig opborg.
—Het wordt een interessante zaak
zei hii mi terwiil hii ziin hoed weer in
den vorm brae'imt en biina verliefd
Strooide. Bi] wilde doleaarne het dine
kwiit ziin en hii zal het Hater nog lie
ver weer in ziin bezit hebben dus
ik moet wel geducht on miin hoede
ziin. Natuurliik zou ik hem wel kun
nen zeggen dat ik het gevonden heb.
<lat zou dc zaak zeer vereenvoudigen,
maar het zou zonde en jammer ziin
van dit sluwe kunststuk. Od miin
leeftiid mm: men niels meer laten
ontsnappen. Wat een buitenkans!*
voor mii om noc weer eens een zaakte
te imotrcn onknannen al is het dan
ook maar alleen als amateur.
(Wordt vervc-Cgd).
