Taardehtelling.
35e Jaargang No. 10523
Verschijnt dagcüjks, behalve op Zon- en Feestdagen.
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1917
HAARLEM S DAGBLAD
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
WamiOeSStraat 76-78, Amsterdam. Tciephoon interc. 6229". De Verzekering der (per week) gcabomicerden wordt gewaarborgd door ,,The Ocean" Rokin 151, Amsterdam.
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en do dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd II ADVEHTENTtENi Van 1-5 regels f 1.iedere regel mser 20 Cts. Reclame» 00 Cis. per regel, BIJ abon
13 (kom der gemeente) f 1.75. Franco per post door Nederland 12.12'. Afzonderlijke nummers 10.15. Geilluslr. nemeDt aanzienlijk ral-at. Achlstuivers-sdvert-entièn vau Vraag en Aanbod, ven 1—5 regels 40 Cts. per
Zondagsblad, voor Haarlem 1 0.45. Geïllustr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per po3l 1 0.Ó21. plaatsing, elke regel meer 10 Cts. A contant. Bullen het Arrondissement dubbele prij's.
Uitgave der N. V. Lourens Coster, Directeur J. C. PEEREBOORi, Telefoon 30&2
Directie en Administratie' Groote Houtstraat 93.
Teiefoonn. der Redactie 600 en der Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
Dc Burgemoester van Haarlem noo-
digt de ingezetenen, houders van
paarden, uil lieni v r 17 S e p t e in
to e r a.s. schriftelijk opgave te ver
strekken van de in hun lwzit zijnde
paarden, geclassificeerd als volgt:
•aantal paarden tot 3 jaar.
van 3—5 jaar,
boven 5 jaar.
onder herinnering aan art. 14 der
DislribuUewet 1916 .waarbij straf
baar is gesteld nalatigheid hiervan
of het verstrekken van onjuiste opga-
AGENDA
DINSDAG 18 SEPTEMBER.
Orgelbespeling ln de Groote Kerk,
Van 2—3 uur.
Schouwburg De Kroon, Sin edestraat
Biosc. vooretelling.
Umèma-Palace, Gr. Houtstraat:
Biosc. voorstelling.
Apollo Theater, Barteljortaslraat-
Biosc. voorstelling.
Centr. Biosc. KI. Houtstraat 77 79,
Voorstelling.
Hotel ..Duin en Daal", B'oemendaal
lonceri. -
•t.~AI.
:;:nieiiws
Tijdingza?:! van Haarlem's
Dagblad.
In onze Tiidinezaal. Groote Hout
straat 93. zim weer een aantal ac-
tueclc soortfolos tentoongesteld, o.in.
van de Zilveren-Bal wedstrijden, de
wedstriiden om eten Bolland-beker, de
Wedstriiclcji van de Noprdwijksche
Golfclub. Verder binnenlandsche oer
sonalia in beeld en een. -goot aantal
nieuwe oorloesorenteiL
BLOEMiBÜLEN UITVOER, De
flitvoer van bloembollen oer pakltet-
uost is weder toegestaan.
TELEGRAAFKANTOOR. Dooi
den directeur des nosteriien en tele
grafie is nader geregeld de openstel-
llnu van oen ine .UiikaieJegratilkanto-
ivn. Daarbii is bepaald dat het kan
toor ie Haarlem tot 11 uur des avonds
tal uoooend bliiven.
EEN MOOIE OVERWINNING. j
Het nauwelijks 3 maanden bestaan
de klein cappelakoor (directeur de
hoer Nico Iloogerwerf) heeft Zon
dag te Rotterdam den len prijs (zil
veren medaHie en f 100) met 4—1
stem en den Je ©ereprijs (zilveren
lauwerkrans) met 3—2 stemmen be
haald. Bovengenoemd koortje was het
een;ge, dat Haarlem vertegenwoor
digde. Als men bedenkt, dat liet to
kampen had met vereenigiiigen van
80 tot 277 leden sterk, dau mag dit
uit 16 lollen bestaand koor trotseli op
dezo schitterende overwinning zijn.
OPLICHTING. Zaterdagni'ildog
Is do schoenonwinkeKer v. d. \V. in
do Zijlstraat het slachtoffer van eon
moer toegepaste opliohtersstreek ge
worden. Een onbekend» kwam ©en
paar schoenen koopen en verzocht ze
aan een door hem opgegeven adres
in de Roosveldstrant te bezorgen.
Toen de loopjongen der firma v. d.
W. in de Roosveldstraat was kwam
de onbekende hem tegemoet en ver
zocht de sclioenen mede te geven. Hij
zeide dan Sn don winkel te zul'teu ko-
nii-ii betalen. De jongen gal de
schoenen, maar tot heien wacht de
winkel'er nog op betaling. Van het
gebeurde is bij do politie aangifte ge
daan.
Het Gemeenteverslag. j tt gemeente-ardmef te "Haarlem en
I van de „Koekbakster dooi- Judith
Verschenen is het gemeenteverslag Leyster, een geschenk van de Ver
over 1916, dat een aanLut statistische eeniging tot uitbreiding van de ver-
gegevens en audera bijzonderheden zameling van Kunst en oudheden op
bevat, die wij reeds hebben vermeld. jiet Frans Halsmus-rum.
Wij onllcenen er het volgende aan: Tens!ottft vermelden- wii dat in het
De bevolking der gemeente verslag van den gemeentelijken
kan naar de verschillende kerkgc- 'iiooflarts en dienst gewaagd wordt
nootschappen als volgt worden ver- van het onderzoek naar ondervoeding
deeld: Hei vormden Ned. 24177, Fran- hii leerlingen der o.l.s. ingesteld od
sciie oi Véaolsrii 207, Luthersclienverzoek van den wethouder van on-
l»»M 2823, UoiV-.-Ul 221,, £"8». waarover in den raad inder-
UooSerinden 3390, Itemo„Btr!Ulta",i z°0™1 u d°"n 'ewMst'
823, Moravisobe llroedera ól, Ctu,s- 0ADEN. In het douchehudhuis moeten vuj, de gezonde afgezonderd
telijk-GeraforineaixLen 714, Gerofor- aan den Schotel-singel .zijn in de af- worden. U kunt de zweren aan den
meerde kerken 3943, R.K. 27075, oud-geloopen week 1279 baden genomen, kop moj peru-balsem 2 keer per dag
Roomschen 149, gemeente van Ze- }n ^at aan den Koudenhorn l263 en penseelen.
vondedagaloapust» j aan ha. plem lood „1AM; hci ee„ s
Nederlandsche 913, Pou-tugaescilie 41, J jaar, die erg verhaart, en veel last
tot een ander kerkgenootschap ol LEVERING. De levering van van jeuk heeft Het dier eet en drinkt
andere gezindte bebooren.de 908, tot; rundvleesch met been voor de troe
geen kerkgenootschap of gezindte bo I J)<in Haarlem van 20—30 Septem-
ber 1917 is door den Commandant
der le Divisie opgedragen aan J. v.
d. Shiys te Haarlem, Botermarkt 19
tegen den prijs van f 0.678 per KG.
U kunt daarvoor elk soort kist ge
bruiken, mits deze voor zien is van
een deksel. Plaats de pan daarin en
vul verder do opengebleven ruimte
stijf met hooi aan, ce-k daarna de pan
met flanellen of wollen deken toe en
sluit de kist dan af met het deksel.
Verdere, nadere inlichtingen ver
schaft u de brochure ..Koken in kran
ten en booikist", kosteloos bij onzen
tijdingzaal-Opzichter 'verkrijgbaar.
VRAAG Onze kippen zijn ziek van
de rui en hun koppen zijn vol zweren,
twee zijn reeds dood. Wat is hiertegen
te doen? ANTWOORD Deze ziekte i
is zeer besmettelijk. De zieke dieren
hoorend 7383.
De p 1 a -an t s o e n e n werden uit- j
gebreid door voltooiing van het Van
Eedenpleiii en liet Emmaplein, tor-
wijl het Brouwers- en Hofdiijkplein
wei-den beplant. Dan is in den Hout
het nog niet gereorganiseerde ge
deelte langs de Spanjaards-laan be
plant. De kweekerij leverde weder
bijna aJ 't planlsoenmateriaal van
hoornen en heeste; s dat noodiig was.
De belangstelLing voor den school
tuin werd uarumerkeijk grooter. Be
halve door onderwijzers mot de leer
lingen uit de klassen werd
TROUWE DIENST. Door den
Commandant der le Divisie is met
ingang van 18 September a.s. de bron
zen medaille voor 12-jarigen trouwen
dlienst toegekend aan den sergeant
le klasse C. van """Rijn van het 21e
Rog. InJ. te Haarlem.
VAN DEN HAAGSCTIEN KRIJGS
RAAD. De audUaur-militair bii den
goed en is overigens zeer tierig. Wat
is daar de oorzaak van? ANT
WOORD Geef het dier eiken dag
een lepel levertraan en indien moge-
lijik veel vischafval ale hoofdvoedsel,
daarentegen weinig of geen brood.
den toegezonden. dat geacht kan wor-l
den overeen te stemmen met het aan
tal in die cremeente woonachtige 16-ja
rigen. In deze gemeenten zal de uit
reiking geschieden overeenkomstig
de wiize door het bestuur dier ge-
gemeente le benalen. Gemeentebestu
ren. die aan laatstbedoelden gang
van zaken voorkeur geven, doch
reeds opgave van het aantal zestien
jarigen inzonden, ziin bevoegd die on
cave alsnog doch dan zeer snoedic. in
te trekken.
MILITAIR ATTAOH'é. ln aanslui
ting aan het bericht dat bij het Ne-
demntLsche gezantschap te Londen
een militair attaché zal worden ge
plaatstverneemt men nog dat voor
dezen post bestemd moet.zijn de luite
nant-kolonel J. C. C. Ton net, van het
2de regiment veld-artillere, comman
dant van de He afdeeling van dat
regiment.
schooltuin voel bezocht door hen,, die j Haaeschen kriiesraad heeft geêischt
den cursus voor dc lagere tuinbouw-1 teeen B. H. S.. milicien-hoefsmid, af-
acte volgden. Aan 21 onderwijsin- j komstiïr uit Haarlem, beklaagd van
richtingen we/den bloemen en plan- hftt met woorden en gebaren drenzen
VRAAG Ik heb een achterlijke
dochter, mi kan ik niet langer voor
haar zorgen. Beslaat er een gesticht,
waar zij gratis kan worden opgeno
men? ANTWOORD: Wend u tot
den heer F. Visser, directeur der
Heije-stichting te Oosterbeek.
Binnenland
De Toestand.
Onze voedselvoorziening.
INGEZONDEN
Van ingezonden stukken, geplaatst of
niet geplaatst, wordt de kopie den inzender
niet teruggegeven.
Voor den inhoud dezer rabnek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
Aard appelen.
ten gezonden" van Zl,n meeruere in ramt. 2 maan- Het Bureau voor Mededeelingen Ln-
Allo planten, noodig voor de plant- den militaire detentie. zake de voedselvoorziening meldt
soeneu weiden door de bloem kwee- kunne™ de^mivlappden-
kerij verstrekt. Ongeveer 40.000 BRAND IN DE MARGARLNEFA- oogst ln de Groninger Veenkolonie ie
stuks zomerbloem eu en 2500 stuks bRI-EK. Zondagoohtend omstreeks begonnen en over liet, algemeen reden
voorjaarsbloemen werden naar d'o no uur kwam bii de (brandweer be- geeft. tot. groote tevredenheid. Zelfs
plantsoenen overgebracht. richt, flat de imai-tiarinefabriek der wordt, de onvoldoende bemesting in
Ge m e e n t c b e gnr a a, f p 1 a a ts firma Cohen en van der Laan uan de aanmerking 'genomen, de oogst bij-
In 1916 werden 700 lijken op de Leidsehevaart in brand zou staan. De zonder groot goheeten, terwij.1 de qna-
nteeineene. boBraafoliaats ter aardie brandweer rukte dadeliik niet alle Titczl. zeer geroemd wordt. K'erbij
twISXi wrtBlMl uit: Jelie. do TriiwUli» mwl editor um-den opge.wrkt dat de
besteed tegen 03~ m lam. lei aaun r v„rw»mnaenip on do roddiriua- bedoelde aardappelen voor het groot-
werden besteld 693 lijken op het Pro- GelS blei t& teoolX «te deel zijn witvleezigc. die in de
testantsffhe godeolte en 5 op het R.K ht' on1uisl te ziill De fabriek eerste f),aa'f geschikt, en bestemd zijn
gedeelte. In het Mausoleum werden 2 Xd noTntefto brand Maa7?oS om,,ot aardappelmeel te worden ver-
Ïiikor, Nnnr elders wicii-don JL 'iw JLnnt malen. Voor consumptie zijn zij niet
i r/ie Iiir.ATi iw I r.ee^aa;r enoe wa5 gr°°t- - het meest aangewezen, en als zoodti
ter begraving yorvoerd 506 lijken te- Ou, do binnenmaas vau de fabriek ni btókftni aij. in -t vomge seizoen ook
gen 470 in 1915. was at vat aan net broeien negaan en njBti zeer j^chilkt, Het. Ijjkt nuttig
0 n d e lr w ij' -s Het aantal leer- een ice onetemien hadden vlam gevat, hierop te wijzen, omdat het niet ver- j
li.n«on op de openbare lagere scholen Het vuui m.o zich reeds aan de standig zou zijn zich door 'berichten,!
bedroe"" op 15 Januaii 1917 3503 schuttum m^^nedeeld en de ruiten als bovenbedoeld, tot overdreven opti-
9000 ,i1,;; van het kantoor waren door dee iiifie mi6ine te laten verleiden. Omtrent
jon-ens en 2998 jieb J 2esDron£jOU_ indien de brandweer er den oogst dur consumptie-aardapiie-
zlomdiere scholen vloor fageir omdle - niet 3l)0edic bij was 2eweesi dan waa leu is nog niets met zekerheid te zeg
wijs 2637 jongens en 26jö metsjes. ri)i^i>iP[i eeil zware brand uiuiebro- gen er is op het oogenblik geen re-
Bank van Leening. Ln de keil lNu werd jiei van brand den tot bezorgdheid, maar vast staat
gemeentelijke Bank van Leerring wer- möt één slang od drJ waterleiding dat met elk voedingsmiddel do
den beleend 80523 panden, waarop te „.muscht. grootst mogelijke zuinigheid zal moe-
voorgeschoten f 250.160. Er werden ommandant der brandweer 'en betracht worden^ om dm. irioeilij-
getest 80174 panden, waarvoor werd deelde ons mede dat dank zii do eu J 1 uu I
terugontvangon f 218.554. Verkocht '- >e rnauiei van aiarmeeruuz bin., Demoikschaarsclhto.
werden 1614 panden diie f79-t6.21 op-"«-ii eeniee minuten de brandweer ter j in antwoord op een tetegram aan
brachten. j .oilaatse kon ziin. Ook de staf der hem gezonden door het Hoofdbestuur
r o 0 i t, i<r Tn I brandweer was aanwezia. De heer
e o ra 6en 16 reiniging, in i -,
Cohen was zoo voldaan over het vIuk
verslag van den d enst g- oDtreden van de brandweer, dut door
reuvygmg over 1916 wordt medege hem aan de leden de reddmire-
deel i. Het is gebloken, dat de aan- brieade een doceur werd oegeven.
schaffing van Baggermolen en ele
vator in een dringende behoefte
ziet, niet alleen omdat daarmede al
het baggerwerk in eigen beheer kan
worden uitgevoerddodh ook omdat
ORGELBESPELING in de Groote
of SU Bavokerli op Dinsdag 18 Sep
tember 1917, diés najuiddags van 2
tot 3 uur door den Heer Louös Ro-
klemere 'vsorken, die niet met de t J- S. Bach. 2. „Christ unser Herr
itand kunnen geschieden, of te lang berU Programma; 1. Fantasie c. kl.
2ouden duren, thans gemakkelijkzum Jordankam"D. Buxtehude. 3.
kunnen worden verricht. Praludlum und FugeG g)n. U, F.
G a s t h u i a In het Gasthuis wer- j Mendelssohn Barthokly. 4. Suite Go
den in 1916 verpleegd totaal 1779 per-i tliique, E Boèllmann. Introduction-
sonen. Het aantal verphegdagen be I Choral, Menuet Gotliique, Prière,
droeg 49708, t gemiddelde aantal' Toccata. 5. Qhant pastoral, Th. Du-
fff .1... i h/vi'c R Tamrv. a i A-C I
van den Transportarboidershond
deelde minister Pchthuma <aa> mo
de, dat „de melkproductie in <le ko
mende maanden meer dan gewoonlijk
zalverminderen, tengevolge van de
veevooderschaarschte en andere om-
standigheden". De minister zegde op|
een audiöntie. voor zoovei- noodig on;
mogelijk, ruedlejweiriiiing vjan O* TO
geering toe, om nadeelige gcvo'gen
voor de arbeiders te ondervangen,
maar meende, dat vooral ook de ge
meentebesturen en de werkgevers
helpend hadden op te treden.
verpleegd agen per patiënt 33.64, dei bois, 6. Tempo di Minuetto, Alex,
sterfte 10.40
f stuur. Van-!
vege het Burgerlijk Armbestuur wer-
j Gu ilmant.
TEMPERATUUR
_0_ ZWEM1NRICH- j te doen bakken dan
den in 1916 ondersteund 94S perso- j TING. De temperatuur van het wa- een eewicht van 250 cram en 50 cram
nen tasr<»i 156 ,n 191Ö Iu tceimstel lel' J10» hedenmorgen om 6 uur. CO
fin- toet 1915 was de armoede groo- 5edenm,ddag om 12 uur, 61
Het wittebrood,
minister van Landbouw enz.
n een circulaire aan do buree-
>rs in overwecine seceven in
I' verband met de vermindering in hun
ne cemeenten ceen ander wittebrood
wittebrood met
daarvan, celijk thans
erschR lende cemeenten
DE BEPERKTE DIENSTREGELING
Met iucanc van 18 Seutember wordt
als cemekte de dienstregeling, bii de
enoorwecen aanuierkeliik ingekort. In
de richting Haarlem—Amsterdam
zulten de navolgende treinen loooen:
v.Ti). 6.23 7.03 7.56 8.14 8.28
9.13 9.24 10.20 - 11.18.
Nam. 12.33 1.17 2.53 - 4.30 -
4.45 5.31 5.46 6.22 7.19 -
8.56 - 9.29. - 10.28 10.4-4 en
12.19
In de richline Haarlem—Zaudvoort:
voorm; 7.03 10.32 en nam. 3.30
4.15 en 5.46.
In de richting Haarlem—Den Haas:
voorm. 7.34 8.25 9.31 - 10.57 -
nam: 12.59 3.23 4.44 6.08 6.58
7.05 8.22 - 9.12 9,24 10.23 en
11.02.
Naar Leiden (ceen verdere aanslui
ting): v.m. 7.14 nam. 1.11 en 4.12.
In de richting Velsen: voorm. 5.35
0.27 7.37 8.32 9.23u -- 10.35
en n.m. 2.20 3.26 4.12 5.31
8. - 9.03 9.35 en 10.30 a.
In de richting Aalsmeer (Ilaarlem-
mermeérliin): v.m. 6.48 8.22 n.m.
1 .3.- - 5.9.— en 10.59 j
Dö treinen welke met een a ge
merkt ziin. loonen alleeu on Zon- en
Feestdagen..
I» onze tiidinezaal zulten van Maan-
<loc 17 September af de beperkteI
dienatrei/clinc.n oocehancan ziin. 1
met 1915 was de armoede groo- praden'
ter. Naar aanleiding daarvan zegt,
het Bestuur: Voornamelijk moet dit J
worden toegeschreven aan de alge- GEVONDEN' VOORWERPEN.
meene malaise op elk gebied waardoor Terug te bekomen bij: W'. v. d. Hoek,
veel minder werd verdiend. Ook het; Jan Steenstraat 34. een geldbeurs; J.
niet meer uit koor en door het Steun-1 Kordelaar, de Ctercq straat 134, een
Comité kan ais norzaak worden aan kindorschoenije; J. S ijffort, Groote
genomen, dat veten zich tot ons om Houtstraat 155, een jongen scape; C.
onderstand hebben gewend. Koster, Harmenjanswog 57 k, een
Maar ook andere oorzaken hebben jongcastrui: \Y. Zwart, h'assaulaan
daartoe medegewerkt. Op eeuo daa:--22 D, een omslagdoek; H. J. Zwaans
van wensrhen wij hier :n het bij- wijk, Groot HediigJand 21, een liee-
zondor do aandacht te vestigen. reuring; C. Lamp, Barteljorisstraat
Het aantal bedeelde vrouwelijke 18, ©en handschoen; C. van Baten, j TIEKAARTEN Door den minister
gezinshoofden bedroeg in 1915 178, Delftstraat 24 rood. een kini-tenmifs'; van landbouw is medegedeeld dat in
in 1916 303. Di« voruiecrdurmg fe het M u Zwagur. H«.-**mm-rlieda*r. 1 I»:>l5ulï-re«lm«
thee en koffie zal worden bepaald:
le. dat van Rnkswece ter besctiik-
Amslerdamstraat 39. m> schort; lUlB P.,tuu:
Duuieve d, 2e Zuid-Polderetraat 64.
een kinderzak met inhoud.
reeds in
nlaats vindt.
Do Kolennood.
Kolenaanvoer uit
Duitschland.
Zaterdag meldde het Corresponden-
tie-'Bureau Ter plaatje waar men
zulks stellig weten kan, ie nog niets
bekend van het hervatten van den ko
lenaanvoer uit Duitschland, zooals de
„Wirteehaftliche Presseslelle" had
medegedeeld.
Allerlei.
THEE- EN KOFFIE-DISTRIBU.
verlaten
TEet verantwoordelij kiiaidagevoel
schijnt bij vele mannen hoe langer
hoe minder te worden, zoodat zij bij
den minsten tegenspoed, vrouw en
kinderen verlaten om elders heen te
trekken, veelal zonder dat het mo-
glelijk i"s hun verblijfplaats op te
sporen.
In het Stads Armen en Diakenhu's
werden in 1916 totaal verpleegd 113
personen. Aan het einde van 't jaar
waren 5 jongens in gesrinsverpteging.
Het verslag is ditmaal verlucht met
een afbeelding van de leeskamer op
(Zie vervolg stadsnieuws pag. 2L
Robriek voor Vragen.
len worden cesteld zooveel liiee- en
koffie-distributi©kaarten als r ji
die cemeenten 16-jarigen woonachtic
ziin
2e. dat het aantal 16-jaricen door
ieder eemeentebestuur aan het T.K.D.
kan worden onceeeven en een over-
VltAAG Wanneer moet de eerete eenkomstic aantal kaarten ter uit-
compagnie wielrijders (I. 1918?) opko- reikinc zal worden toegezonden voor
m.e"7. ANTWOORD Dit is nog zoover dat aantal ceaolit kan worden
met hekend. Vermoedelijk mei 3de M d, „prkolijklieid overeen le slem-
- April 1918 of m&Ih
3e. dat aan de cemeentc-beslurcn.
VRAAG Hoe maak ik het best welke ceen oncave doen als onder 2©
zelf een hooikist ANTWOORD i bedoeld, liet aantal kaarten zul wor-
WOEKER OF NIET?
OVER VOORSCHOTTEN.
„Waar blijft de Haariemsche afdee-
liiic der Vereeniciuc tecen den Woe
ker?' vroeg de ..Om Ons Heen'-schril-
ver on Oudejaarsavond 1912 in een
artikel waarin hii tecen den woeker
te velde trok.
Niemand antwoordde.
Maar als de vracer nu weer zun
verzuclitinc slaakte cesteld dat hij
niet wist wat er sindsdien gebeurd
wasl dan zou het antwoord niet
acliterwece blijven.
Do afdeelinc is er.
Na allerlei verceefsche ipogmcen
vóór 1917 is ze na krachtige voorberei
ding. ruim drie maanden geleden ge
sticht. en ze lééft, ze croel't en vecht!
Ik zal de geschiedenis van dc tot
standkoming niet althans nu" mei
vertellen, verzwijgen het entiiou-
eiasme waarmee «©werkt is om de
zoak voor elkaar te kriieen. de steun
vonden, de kl Innen die dreig
den... Kort en goed: wii hebben meer!
dan 1(H) ledeif. een .Bureau voor in
formatie en advies en een Bo rustel-
filmfonds.
II.
'n Woekeraar! Men denke dadelijk
aan het verleden. Aart een maeere
gestalte, gehuld in een vale kameria-
non die de gecl-TXizige schildpadhals
ten deele bloot laat: aan een erg dun
behaarden schedel, een paar iizice.
staalblauwe, pocen. en een neus als
een roofvogelsnavel. Aan handen als
qiereklauweii
We hooren het sloffen van des mans
versleten muilen door den gang van
het krothuisifi. ercens weggedoken in
een achterbuurt, waar de ellendeling
woont, en waar hii er on fit is eei'zo;
me weduwen (als of in het verteden
en hel heden niet elke weduwe eer
7aam wash van haar laatste hezit af
te ..heioen".
Misscl>ien bestaan er nog wel van
dergeüike exemplaren.Maar de moder
ne woekeraar ziet er heel anders uit
Die ziet er gesoigneerd uit. draagt
allicht een 1ae met panden, een hel
deren boord, een das la mode. een
Dan talon met een messcheroe vouw.
manchetten waarin knoonkettinkies
zacht rinkelen. Stalen oogen. giere-
klauwen. dun vlashaar, schilduad-
hats? .Absoluut niet.
Bii den modernen ménsch zit liet
valsche meestal alleen van binnen,
het uiterlijk is gewoon, het optreden
allicht hoffeliik. waardig, ioviaal zelfs
al on ar de omstandigheden.
Een moderne woekeraar woont niet
in een krotliuisie. en is wat een poli
tieblad met ongewilde maar onover
trefbare ironie zon noemen ..een als
lieer gekleed persoon".
Hii troont in een ..kantoor' of ..bu-
i reau" noemt zich directeur of zoo
iets. heeft een telefoon, allicht een
naai- klerken, en een onleesbare liand-
teekeninc. Heeft soms tal van griiD-
crace filialen door het heele land.
Soms oloatst hii advertenties die over
vloeien van menschlievendheid zoo
het schiint.
Onder zoo'n* advertentie moet
aitiid twee recels denken, tüe
hisiorisclie waarde ziin. Toen ue
Snaniaarden vóór 't beleg van Leiden
de stad door ..mooie aanbiedingen j
tot overgave trachtten te L'foy-gen.kre-1
een ze van het stadsbestuur een
briefie. waarin niets stond dan deze
recels (in het Latiin)
De vooclaar ou bedriegen uit,
Den vogel iokt met zoet gefluit.
ÏIT.
Ter zake.
Ik zal een naar voorbeelden geven
van vogelaars te Haarlem, die mei
hun ..soet gefluyt" al dan niet in ad,
verténtievorm .vogels hebben gelokt1
engevangen
Of zc ..od bedriechen uvt" zijn ge
wi>i««t dat mac de lezer zélf beoor-
deelen.
Meneer A. een klein patroontje^
'.-.'Lfnaar het kantoor van meneer X
om f 50 to leenen. De informatiekoslen
die vooruit ziin betaald. leveren eun-
stice inlichten od omtrent meneer A.
1 Deze teekent een schuldbekentenis
.vóór f 60 af te betalen in 3d weel: .er-
miinen van 2 guldere
Het contract wordt ooceborcen
met de bestemming om zelfs na alce-
heele afbetaling, opgeborgen te bl ij -
ven. Geen mensch ter wereld zal te
weten komen zwart od wit welke
de andere voorwaarden waren.
Meneer heeft dus één week f60 par
don f 50 in handen, één week 48. dan
46 enz. enz.
De 10 cuklen die hii eïira betaald
bóven de infórmatiekosten. bette
kenen 'en rente van ,50 Drocetit'
Juffrouw B. heeft wat inkoopen te
doen. maar heeft ceen geld eenoog. Ze
stant naar nnenear Y. Deze zal haar
viif blanke guldens leenen onder ze
kere waartiorgen. Ze betaalt een he-
dracle voor administra'iekostcn. Fn
dp rente?
Heel eenvoudig! Enke week betaull
ze een kwartje af. nlus cent rente.
Ze heeft dus één week f 5 in handen,
één week f 4.75 enz. enz. en betaalt
ZVi cent rente oer"week. Dat wil zeg
gen. dat ze a.h.w. van de f 5 een
rente betaalt van 80 net. 's iaars,
liet derde geval is niet zóó tsiuvou-
dik. Er komt een gezegeld contract bii
te dos waarin allerlei artikelen, wets
termen en zwaarwichtige bepalingen.
Laten we dit contract van meneer C.
met den geldschieter, meneer even
bekiikem
Het gaat om f 50 contant geld.
De cliënt teekent een aantal ais-
seis tot een bedrag van nageiioü" 75.
over 15 maanden loonend. •Jilk©
maand wordt f 5 afgelost, indier voege
dat dp. eerste wissel binnen 3 weken
ODVorueTbaar is. de andere telkens na
een maand. In dat bedrag ziin alle
kosten begrenen.
B.v. die van den levensverzekerings
polis voor den armen duivel! Een le
vensverzekering moet worden gesloten
van.... f 300. zegge f 300! En daarvan
moest Dremie worden betaald.Die ver
zekering heeft geen ander do»! dan
een zoet winstje te vaneen. Want de
verzekering wordt aan hetzelfde adres
gesloten en do ..assuradeur'weet heel
goed dat een arme duivel, iemand
die in de knel zit. niet in de termen
valt om een levensverzekering to
sluiten, eu dus vroeg of laat met be
talen oülioudt. waaron de verzekering
vervalt en de betaalde premies ver
beurd ziin. En daar is het nu juist om
te doen geweest. Zoodat de borg
een goed borg wordt geëisoht ook
dat gevaar te duchten heeft, dat de de
biteur door de hoöne nnemie. te eer
zal ophouden met betalen.
Het risico voor den verzekeraar i9
zeer gering. De verzekering duurt
Immers nagenoeg zeker niet langer
dan de termijn waarbinnen het voor
schot moet ziin afbetaald, en de kans
is uiterst klien dat de cliënt birmen 15
maanden sterft.
Voor de minste wanbetaling vervalt
de verzekering en tevens wordt voor
eiken niet on tiid betaalden wissel 10
net. boete van het nog te vorderen be
drag geëischt.
Om welke boete het natuurlijk ook
te doen is. Die is al heel licht ver
schuldigd want hoe armer de geldlee-
rer. des te zwaarder- ziin voor hem
de voorwaarden, des te eerder hapert
de betaling en des te overvloediger
vloeit de boete binnen.
(Hanert men te veel dan regent liet
deurwaarderskosten). Alles in alles
betaalt de cliënt een bedrag dat ce-
Iük staat met 85 net. per jaar van de
hoofdsom van f 50. als hii op tiid be
taalt (de mooie verzekering inbegre
pen). Bii de kleinste hapering: gul
dens boete, en elke gulden beteekc-nt
2 net. van de geleende som.
De rest van het contract is tragi-ko-
misch: de schuldenaar doet afstand
van alterlei voorrechten en heeft bo
vendien de macht verschillende zakeu
naar billiikheid te regelen. Wat zou'n
vogelaar onder billiikheid verstaat
de arme vogel zal het aan den <üve
ervaren!!
Men zal zeggen, eigen schuld ais
men geplukt wordt! Men kan het voor
uit zien Maar hoeveel menschep ie
een contract lezen becriipen het? En
de geldnemer is zoo bii- dat hii geld
Jcri'gpn kan. dat hii niet rekent en
niet denkt aan de mogelijkheid van
wanbetalingen en boete. En al voor
ziet hii moeiliikneden: topkomstleed
liikt 7no klein, stellen we nie'. e^n I e-
zoek bii den tendaris uit tot morgen
en overmorg-^. alsof het ons dun
minder piin zou doen?
Over andere soorten wooker zulten
we het nu niet hebben. Misschien ia-
ter eens.
Nu nog dit.
Ons adviesbureau houdt ei'-ccn 2en
en 4en DinsSae van elke maand zif
ting 's Avonds 9—10 in liet gebouw
..Onder de Daraiaa'.ïes" Onde Groen
markt 11. Sluit aeen voorschot con
tract af zonder ons in uw vertrouwen
te hebben genomen. En ziit co al in
het nel geraakt, vertel ons dan uw
geval, en leen of schenk erts de be
wijsstukken. We kunnen er anderen
mee helnen en u zelf allicht ook.
En als ge zoo'p humnnn schijnende
advertentie leest, denk dan vóór ge
er in vliegt aan de vroede vaderen
van het bedreigde Leiden! anders
komt allicht Leiden Sn las!.
Mr. G. H. ARNHARDT Jr,
Secretaris der afdeeling Haarlem
en Omstreken van de Nat Ver-
eeniging tot Bestrijding van dep
Woeker.
Heemstede 9 September 1917.
