Humus Otuui
De Oorlog.
TW£ED£ BLAD.
Zaterdag 29 September 1917
Overzicht.
De Dui'-sche staatssecretaris Kühl
mann heeft in zijn rede in de Rijks
dagcominissie, herinnerd, dal. de En-
gelsehe publicist Asquith eebs den
hedendaagschen toestand der Euro-
aeesohe dinlomaiki kenschetste a's
hierin bestaande, dat de leidende
staatslieden der verschillende volken
elkaar van openbare spreekgestoelten
af toeschreeuwen. Von Kühtniann
vond dit nutteloos, getuige de rede
nu weer door den oud-premier van
Engeland AsquiUi gehouden, die den
vrede z.i. niets nader brengt.
Nu hebben de Duitsche rijkskanse
lier en de Duitsche staatssecretaris
van bui'tenlandsche zaken 't woord-
gevoerd, rnaarnoch Dr. Michae-
lis, noch von Kühlmann heeft iets
eezezd. dat den vrede zal nader bren
gen. Misschien hebben ze zelts ui ve
ler oogen juist 't legenoverges-to'de-
bereikt.
De redevoeringen zijn afgestoken
in de centrale commissie van den
Rijksdag. Eerst sprak de rijkskanse
lier. Hij gewaagde van den bevredig
den toestand van Duitschland s be
trekkingen niet de neutralen, ,,die
ook met konden worden verstoord
door de ongehoorde krachtsinspan
ning van de vijandelijke perscam
pagne. Hij wees er verder op, dat de
(DuUschei's het lijden, waaronder do
neutralen door den economischon
oorlog dor Entente gebukt gaan, zeer
levendig betreuren en steeds bereid
zijn deel te nemen aan de voorzie
ning der neutralen
Over de vijandige landen zei dr.
Michael is: „De economische en finan
cieels moeilijkheden van Frankrijk
nemen snel toe, maar nog scherper
doet zich de economische nood, met
de daarmede gepaard gaande binuen-
landsche politieke verschijnselen, in
Italië gelden.
In Engeland heeft de duikbootoor-
log een stellige en onverbiddelijke uit
werking. Slechts de bedriegelijko
hoop oj) tweespalt bij do central en be
werkt.. dat de Engolsche staatslieden
ook thans nog bij hun oorlogsdoel
blijven volharden, of althans zooda
nige oorlogsdoeleinden verkondigen,
die met de politieke en economische
levensbehoeften van Duitschland vol
maakt onvereenigbaar zijn.
In de Vereenigde Staten Iraolit, do
regeermg door at e middelen, ook
door ecu ongehoord terrorisme, de tot
dusverre in de breedste kringen ont
brekende oorlogzucht aan te wakke
ren. Wij zien de aangekondigde mili-
taire krachtsinspanning der Vereenig
de Staten kalm en vol vertrouwen te
gemoet.
In Rusland heevscht een zware eco
nomische crisis, in 't bijzonder is men
daar geenszins opgewassen tegen de
yerkeersniocilijkhcdon".
•Over do Pauselijke vredesnota ver
klaarde do rijkskanselier: ..Do Duit
sche nota is bii onze vrienden en
boi'dcrenooten coedcrunsliit. maar bii
'het moe rondeel "onzer teenstanders
bliikbaar met vcrleeenheid opgeno
men. Hot valt moeiink te begrijpen
hoe een kenner van den internationa
len toestand en de internationale ge
bruiken ooit zou kunnen gelooven dat
wii in staat, zouden ziin. ineen eenzij
dig af gelogde onenliike verklaring, de
onlossing van een zoo gewichtig
vraagstuk, dat onverbreekbaar ver
band houd met het geheele complex
van kwesties die bii do eventueel e
vredesondeirlhamleliingen ter sprak©
komen door zulk een verklaring ten
onze nadeele zouden 'vastleggen. Iede
re en degeliike openbare verklaring
zon od het oogenblik slechts verwar
rend werken en de Duitsche belangen
schaden
Wii zouden den vrede geen stap na
der ziin gekomen en ongetwijfeld heb
ben biigedraacn tot verlenging van
den oorlog.
Ik moet thans weigeren
ons oorlogsdoel te oreci-
b e e r o n e h onze onderhan
delaars te bin de n."
Als do leden van den Rijksdag en
de ners zich ook od dit standpunt
ulaaisten zou de toestand onbereken
baar vercemakkeliikt worden en ont
wikkeld worden en ruim baan ge-
haantemmer Halletjes
SEN ZATER'DAGAVONDPR AATJE.
In do zitting van de Haarlemsclie
Rechtbank hoeft iemand, die terecht
stond wegens een overtreding van
do distributiewei, die trouwens door
ham met groot e st elligheid ontkend
werd, verhaald, dat hij eerst aan zijn
huis een bezoek kreeg van een politie
man, die hein verschillende vragen
deed en daarna van een collega, die
de dagvaarding brengen kwam. Men
kan ook van het goede te veto krij
gen. Twee bezoeken van politie op
één morgen, maakt, gerekend voor
evenveel op middag en avond, zes per
dag (ofschoon de politie nooit slaapt,
•laat ik den nacht nog buiten reke
ning) of iwqI (honderd 'tachtig per
maand en niet minder dan 2190 be
zoeken per jaar, in een schrikkel
jaar zes minder. Het is veilig maai*
veel, zoodot ik in overweging geef,
voortaan de vragen en do dagvaar
ding aan één politieman op te dra
gon.
Do ondervraagde vond deze vragen
laa£ ik zeggen eigenaardig. Do poli
tieman wou namelijk weten:
No. 1 zijn financieelc positie.
No. 2 of hij al meer met de politie
in aanraking was geweest.
No. 3 of hij misbruik inaaktc van
sterken drank.
Blijkbaar begreep hij niet, waar
deze vragen voor dienden. Met'gepas
te bescheidenheid donk ik, dat k liet
wel weet: voor de statistiek. De sta
tistiek is de kennis van fer.cn en cij
fers. die licel belangrijk zou kunnen
wezen, wanneer ze maar niét jaren
maakt voor don vrede ton zecen van
het vaderland zoo zei dr. Michaelis.
Ten «lotte richtte .de Rijkskanselier
zich teaen Wilsons antwoord od do
Dausoliiko nota. .De potrinir van Wil
son om tweedracht 'te zaaien tusschen
volk en recreerifltr van Duitschland is
zon concludeerde do rijkskanselier
nutteloos. De nota bewerkte het to-
trendenl van wat zii beooade en heeft
ons nou des te vaster vereeniird in den
vasten wil. iedere vreemde iumen-
eine vastberaden en met kracht te
weerstaan."
Daarna kwam Von Ivuhlmann
aan het woord. Allereerst slaakte hti
de reeds boven aangehaalde verzuch
ting over 't nuUeloozo van het mond-
eevedil. van do politieke tribunes af.
Maar inusschen deed lui zelf dapper
aan het svsteeni mede.
In ziin inleidincr bevestigde Von
Kühhrmmi wat needs door Wolff ge
seind is. dat er ceen nadere nota van
Duitschland aan het Vaticaan inzake
Beluie bestaat. ..Dit is een der meest
drieste verzinsels die ik ooit in miin
nolitieke lootibaan gehoord heb. en
waarschiinliik van Franschen oor
soronc. Van de geheele zaak is ceen
woord waar' zoo zeide Von Külil-
cmarai. Daarna 'wiiddo ook hii be-
ochouwintren aan do vredesvoorstel
len van den Paus. o.a. zetreend: „Wel
ke rechtstreeksclio resultaten de vre-
desstap van den Paus ook motre onto
veren dit een© staat vast. dat men nu
reeds zemren kan. dat het moedice
initiatief van den Paus. die zoo'n
hootre ülaats inneemt, cesteund door
de eerwaardice traditie van een dui-
zendiaritr bestaand nriestersambt. en
zich irprooDen trevoelde om als bemid
delaar on Ie treden oen periode
vormt in de eescliiedenis van dezen
bntfcdfctenden volkerenstriid. welke
als onvovcankcliikc eerenaaina zul
verschïineft in de annalen der pause-
Hike diplomatie. Het was een daad
dat de Paus het woord van den vrede
Wiero in het. gewoel van een striid.
dio dreint Europa in een met bloed
sedrenkl.en puinlioon te veranderen."
„Al.e pogrjigen van onze vijanden,
om in de grondslagen van onze bui
tenland sche polit.ek, tusschen de
Duitsche regeermg en liet Duitsche
volk oen wig te drijven, alsmede de
fictie, dat 'het Duitse!lo volk in zake
de buitenlandsche politiek niet vast
aaneengesloten achter keizer en kan
selier staat, moeten ais fictie en ver
zinsels van de hand gewezen woor
den-
„Juist het Duitsche volk en zijn re
geering zoo vervolgde d© staatsse-
cretar.s wier bewustzijn van onze
kracht en innerlijk© zekerheid het
steeds gemakkelijk maakte, haar be
reidwilligheid tot ©en oervollen vre
de te betuigen, 'hebben alle reden om
bet initiatie' van de Curie dankbaar
te steunen, daar het hun in de gele
genheid stelde do nationale Duitsche
politiek, opnieuw duidelijk en ondub
belzinnig uiteen te zetten.
Veder betoonde Kühlmann dat het
antwoord van Duitschland aan don
Paus. „don wöl belichaamt van de
meerderheid van 't Duitsche volk'
Het antwoord is ook zoo betoogd©
hij verder samengesteld door de
regeering in samenwerking met de
vertegenwoordigers van het volle. Do
bekende pas ingestelde combinatio van
7 vertrouwensmannen der politieke
partijen en 7 loden van den bondsraad'.
„In zulke intimiteit werd samenwer
king, wanneer mijn geheugen mij
niet bedriegt, zelfs in zuiver parle
mentaire landen nog nooit beproeft".
Voorts bestreed de staatssecreta--
ris de in het viiandice buitenland ver
spreide mean mg, dat er in Duatsch-
land een politiek van d'e rageering en
van 't voilk is. „Dit es thans ©en le
gende" 'zoo concludeerde hij, „beide
zijn eensgezind." Ook bestaat er vol-,
komen samenwerking tussclnen de
regeermg en de legeraanvoerder, „le
der uur wordt m volkomen liarmonie
gearbeid'...
Kühhnanii vervolgde, dat er gevaar
voor de ineenstorting van Europa be
staat wanneer de oorlog büjft woe
den.
„Een definitieve ineenstorting zal
iederen staat, tot welke groep hij ook
mogo behooren, zwakker en armer
voor de toekomst achterlaten en vele
staten totaal gebroken, zonder eenige
groot© nationale toekomst of ver
wachting".
„Do Paus verkondigde vrede op
aarde. Maar ook thans nog geldt liet
woord: Vrede zij hen, die van goeden
wil zijn. De diepste gedachte, die aan
de Duitsche nota ten grondslag lag,
was, den Heiligen Vader behulpzaam
te zijn om dc atmosfeer te scheppen,
achten- den tijd aankwam. Je wilt bij
voorbeeld weten, hoeveel kindertjes
met rood haar er in Nederland waren
in 1916: de statistiek weet dat pas van
laat ons zoggen 1910, omdat de latere
gegevens nog niet verwerkt zijn. Je
zegt: „daar heb ik niet aan, want wie
weet hoeveel van die kindertjes zijn
opgebleekt tot hoogblond of af gedon
kerd tot bruin, 't baat niet, de
statistiek is eenmaal niet verder.
De ondervraagde bovenbedoeld was
eon ernstig man, doordrongen van zin
voor orde en eerbied voor de politie.
H Had ook anders kunnen zijn. 'I Had
kunnen wezen, dat hij in een grap
pig© stemming was geweest en tot
den politieman had gezegd:
„U vraagt naai- mijn financieele
positie: Die is gunstig. Wanneer ik
een rijksdaalder noodig heb, boschik
ik minstens over een kwartje en een
scherp gezicht etel.t mij in staat, alle
scliuJdeischers van verre te zien aan
komen en dus tijdig een zijstraat in
te slaan. Van belasting op oorlogs
winst en vermogen, mitsgaders van
grondbelasting en accijns op de sui
ker (daar ik 'thee en koffie zonder
suiker drink) ben ik verschoond.
Benauwde droomen over inbrekers
en dieven kwellen mij niet. Ik weet
precies, hoe raar een stuivertje rel)'en
kan. Mijn financieel© positie is dus
voortreffelijk'.
En terwijl de pollieman ijverig al
deze kostelijke gegevens staat te no-
tceren ,gaat de ondervraagde aldus
voort. „Punt twee: of ik al meer met
de politie in aanraking ben geweest.
Ontelbare molen. Als kind van twee
jaar zat ik met mijn moeder in een
rijtuig, toen het paard op hol ging en
eindelijk vas.icp legen een hek, na
dat het alles zoowat kort cn klein ge
schopt had. Mijn moeder reikte mij
"die voor oen vrudhibare bespreking
van de talrijke de volkeren schelden
de kwesties, absoluut noodzakelijk is.
Ieder diplomatiek ingewijde weel, dat
bij dergelijke besprekingen, de atmos
feer en de stemming vaak oneindig
belangrijker, zijn dan zelfe wijd uit-
een'.oopende cischcn.
Wanneer men de stemming bij onze
vijanden naar dc publiek© uitlatin
gen van hun pers en leidende perso
nen wilde beoordeel en zou men s. eclito
tot zoor droeve resultaten komen. Zoo
lang onzo vijanden van den waan
uitgaan en de meer veratandigen
onder hen .weten, dat het èen waan
is dat er een oogenblik zou kunnen
komen, waarop hét Duitsche volk in
zak en asch boete zou doen, zich vo'
berouw op de borst slaan en onder
het Caudinische juk van verachtelijke
eisclien dóór zou kruipen, zoolang zal
het woord aan het zwaard moeten
blijven".
De pauselijke nota stelde dc volko
ren van Europa nog eenmaal voor
den tweesprong. Nog eenmaal voor
de beslissende wintercampagne, is
hun de mogelijkheid geboden, om,
weliswaar uit diepe wonden bloedend,
maar met een blank schild, aan den
wedcr-opbouw van Europa te begin
nen.
Aan Duitschlands vijanden staat 't
thans, te bewijzen of ook zij een
ademtocht van den nieuwen geest
hebben bespeurd.
Do komende weken zullen wellicht
over dc groot e kwestie beslissen of
vriend en vijand, in eerbied voor
hun militairsterke vijanden, het bloe-
digo zwaard zullen laten zinken, of
opnieuw de ijzeren beslissing der wa
penen zullen aanroepen".
Von Kühlmann besloot: „Een eens
gezind Duitschland kan niert versla
gen worden".
„Zoo staat dan het Duitsche volk
in dut bes.issciul uur sterk muar rus
tig, machtig maar gematigd, bereid
tot den strijd alis steeds, maar ook
bereid om mede to werken tot ver
wezenlijking van het woord: Vrede
op aarde".
Na deze redevoeringen word er
oen in debat ~^voerd. Alle snrekers
verklaarden hei eens te ziin met het
Duitsche antwoord aan den Paus.Na-
mens de sociaal-democratische fractie
werd leedwezen uiteesuroken. dat het
Duitsche oorlogsdoel thans door den
rijkskanselier niet nader omschreven
is. Vorder zei hii noe. dal Elzas Lotha
ringen niet kan worden opgeofferd
aan de annexatie-doeleinden der
Franschen.
Bii de beantwoording van eemaai>
to opmerkingen. zei de rijkskanselier
dat het Duitsche oorlogsdoel in het
antwoord aan den Paus zeen nadere
toelichting behoefde, irezien.de vre-
desresolutie iu den Riiksdaor aangeno
men Vorder zei hii. dat de retoeerinz
voor de eventueele vredesonderhan
delingen de vriie hand heeft. DIT
GELDT OOK VOOR BELGlè.
Graaf Hertlinir. de Bsieraclie zmnis-
ter-oresident. hield in den Landdas
een rede. waarin hii een aanval deed
torren president. Wilson over d*»is be-
leediaine het Duitsche volk aanfre-
daaii.
Uit de telegrammen in ons vorig
nummer weet men reeds iets OVER
DE DEMOCRATISCHE CONFEREN
TIE IN RUSLAND.
Do samenkomst dezer conferentie
kan de aanleiding worden tot heslui
ten, die niet alleen voor den politie-
ken toestand van Rusland, maar voor
den van gehee.- Europa van grooto
beteekenis zijn. Want het zal gaan om
de vraag, of liet Kerenaky 7. al. gei uk
ken, met al zijn gezag en zijn handig
heid, de conferentie te bewegen lue
te stemmen 111 zijn coalitie-politiek
tusschen de burgerij en sociaiistsche
groepen, dan wel of do Russische
staatszaken in een nog radicaler rich
ting zuilen worden geleid.
De radicale stroomiug 111 de Rus
sische democratie neemt krachtig toe.
En daaraan dankt de democratische
conferentie haar ontslaan.
Op 13 September hadden iu den
PetersbuirgBcheii Sovjet voor de eer
ste maal dc Bolsjewiki een meerder
heid; zij dreven eon ibesfutt door,
waarin behalve een aantal maxima-
listische beginselen, werd geóisclit
dat de regeering de coalitie-politiek
zou opgeven, dat een zuiver socialis
tische regeermg zou worden gevormd
dezelfde eisch, die reeds in Juli
was gesteld, maar toen verworpen
was.
Do gematigde leiders der Sovjet
slaagdén er in, dat besluit eenige da
gen later te doen herroepen. Maar
onder den toenomenden invloed der
Bosjewikï achtten zij liun autoriteit
niet krachtig genoeg meer, en dttarom
werd besloten tot het bij een toepen
over aan een agent eerste klasse, die
was komen toesnellen en zei: „red
eerst mijn kind!" Dat "was mijn eer
ste aanraking met de politie. Nader
hand ben ik als jongen drie cn ze
ventig maai weggeloopen voor agen
ten, die iets tegen sneeuwballengooien
hadden, als jongeling heb ik vijf en
dertig maai in verschillende steden
aan de politic den weg gevraagd.
-Mijn heel© leven lang ben ik dus met
dc politie in aanraking geweest. ik
zwijg von een uiibadc op den Dam,
waarbij de politie (of liever het paard
van een bereden agent) met mij in
aanraking kwam".
De agent kan de belangwekkende
bijzonderheden haast niet, bijhouden.
„Punt drie: of ik misbruik maak van
sterken drank. Ongetwijfeld' en in
hoogo mate. Ik koop namelijk, als ik
een gulden of wat over heli, een vat
jenever en laat, daar ilc overtuigd
drankbestrijder ben, den inhoud weg-
loopen, zoodat geen ander er schade
van ondervinden kan. Dit is zeer etel-
l\'s misbruik maken van sterken
drank, want de fabrikant heeft liet
daarvoor niet gebrouwen'.
De agent van politie kijkt beduusd,
dc ondervraagde gaat voort: „Nog
iets unders van uw dienst? Kan deze
wrat op mijn neus u soms interes
seeren? Of dat ik met open oogen niet
slapen kan? Of dat ik in beginsel be
zwaar heb tegen rauw gekookt
vleesch? Of iets anders nog? U spreekt
maar. Niet? Nu dan gegroet'.'
Zooiets had kunnen gebeuren en
hoe reddeloos zou dan de statistiek in
de war zijn geraakt!
Intusschen ben ik op zoek naar het
wetsartikel, dat voorschrijft, dat ren
Nederlandsch staatsburger verplicht
is te antwoorden op alle vragen, die
de eeTs'e agent dc beste hem komt
van een 'democratische conferentie,
van a:gc u;.rd»gdeu van allo Raden
van Arbeiders en Soldaten en van de
Boererirodon.
De „Daily News" verneemt, dat too
het congres zich tegen een* coalitie
kabinet verklaart en zich voor een
socialistisch ministerie uitspreekt,
Kerenaky zal aftredén.
Terestsjenko (de minister van bui
tenlandsche zaken) heeft zijn ontslag
genomen. Hcikabinetbe6taat
thans gelioel uit socialis-
t e 11.
Nader wordt gemeld, dat Terestsjen
ko wét wl aanblijven als er een na
tionale regeering komt met volle
niuch'.sbevoegdheid.
VAN DE OORLOGSFRONTEN Is
heden sreen belantzriik nieuws.
Verspreid nieuws
DUITSCHLAND EN AMERIKA.
De oud-nresident - Roosevelt heeft
thans bekend nemaakt. dat in 1902
ook leeds tusschen Amerika en
Duitschland eesDannen heeft, omdat
Duitschland liideliik" Venezuela wil
de bezetten. Roosevelt stelde teen een
ultimatum en dreiede do vloot te lal-
ten uitvaren. Duitschland aanvaard
de (oen tenslotte arbitraire in deze
aamreleoenheid.
EEN NIEU-WE LUCHTAANVAL OP
ENGELAND is .naar uit Londen ee-
tneld wordt. Vriidasavond door Duit
sche vReetuacen ondernomen.Er wer
den in Suffolk. Essex en Kent bom
men trewnroen.
DUITSCHE VILTBGTOESTELT./BN
BOVEN ENGELAND. Uit Londen
wordt gemeld Asquith hield een re
deveering te Leeds, waairin ihij ten
opzichte van iluchtraiV.3 op Londen
zeido „Zij veron(rusteti ons niet in
hel mins', en wij hebben vertrouwen
in hei vermogen van onze eigen vlie
gers en. verdelgangsiinirichtingan te
lande, om ze iu bedwang te houden."
TEGENSPRAAK. Uit Washing
ton wordt gemeld Staatssecretaris
Lansing publiceert een tegenspraak
van de geruchten, dat de vriend van
president Wilson, kolonel House, naar
Europa zou zijn gezonden voor een
vredesmissie, of dat de regeering dor
Veroen. Staten het voornemen zou
hebben, iu de Enten telenden een vre-
des-informatiebureau te vestigen. De
regeermgsambtenaren blijven ion
anecning, dat het op het oogenblik nog
geen tijd is om over vrede te spreken.
Kolonel House is alleen naar Euro
pa 0111 stelselmatig gegevens m Euro
pa te verzamelen voor 't ministerie
van buitenlandsche zaken.
E-RZBER'GIER A'AN 'T WOORD.
Volgens do „Kölniscbe Volkszeitung'
,,i "Olm een druk bezochte verga
dering gehouden, waar de Centrum-
afgevaardigde Erzberger sprak over
dc binnen- en buitenlandsche poli
tiek. Hij noemde de antwoordnota
aan den Paus den derden grooten
stap naar een duurzamen werelds
vrede. Naar aanleiding van I-Ilinden-
bui'g's uitlating, dat liet Duitsche
volk een nieuwe Godsvrede moest
sluiten, zeide Erzberger: „Wij man
nen van het Centrum staan eensge
zind en vast aaneengesloten op den
nieuwen grondslag van een krachti;
gen Godsvrede, diie eon belangirijk
middel zal zijn om den vrede spoe
dig en goed tot stand te brengen.
DE DUITSCHE PERS OVER AS-
QUlTITs REDE. Ver volg J. De
„Gormania" sclirijft over do rede van
Asauith: .^squitli behandelt een, al
leen in do fantasie onzer vijanden
bestaande, .Elzos-Lotharingsch© kwes
tie, van de hoogt© uiit, alsof hij ons
den wede dlicteeren kon. Hij maakt
ecu buiging voor de Franschen daar
men er d Parijs aanstoot heeft aan
genomen, dat Engeland de Belgische
kwestie als de hoofdkwestie be
schouwt".
liet „Berliner Tageblatt" zegt:
„D© rede van Asquith toont hoever
de Engtelscli© politiek nog van het
denkbeeld van vrede door overeen
komst verwijderd is. Men moot dui
delijk antwoorden, dat het Duitsche
volk er niet aan denkt zacli aan zuike
vreuésvoorwaardieii te onderwerpen
en dat het geen volk is dat men den
vrede d'icteeren kan".
REVOLUTIONNA1RE MILITIE IN
RUSLAND. Volaens do Rjetsi
wordt de revolution 11 ai ra militie, de
z.c. ..rood© aarde aereoraaniseerd:
men is in onderhandeling met een
v.'anenfabriok voor de levering van
doen. Tot dusver heb ik het artikel
niet kunnen vinden.
Onlangs heeft de redaotie van. dit
blad zich bezorgd gemaakt over de
scbottwburgvoorstelllngen, die door
de tcrwoeging van de late treinen
misschien niet meer zouden kunnen
plaats hebben. De redactie gaf daar
een oplossing voor: het gezelschap
blijtt 's nachts logoeron. De schouw
burgdirectie deed een ander middel
aan de hand: er wordt, vroeger begon-
non. Naar 't schijnt heeft een van
de gezelschappen een derde middel
ontdekt: de \00rateRtng wordt ver
kor.].
Coupeeren heet dat in de tooneel-
taal en 't is een welbekende methode.
De opera de Hugenoten bijvoorbeeld
wordt bijna nooit onverkort gegeven,
omdat ze, wanneer tc 8 uur wordt be
goirnen, duren zou tot ver na mid-
dernacM. Maar voor stukken van ge
wone lengte heb ik er bezwaar tegen.
Niet alleen omdat je te vroeg uit den
schouwburg vertrekkende, toch weer
thuis licht zou moeten branden, ter
wijl je jui®t om dat te ontgaan naar
't theater was gestapt. Coupeeren
ontneemt ook de illais.it>. Neem bij
voorbeeld iiot bekende stuk Margare-
tha Gauthier. In dc laatste acte sterft
de heldin. De regie evenwol coupeert
het laatste bedrijf, 't Scherm gaat
op en inplaats van de sofa, waarop
zij den laa'.sten snik zal geven, zie je
alleen den regisseur in rok en witte
das. die plechtig zegt:
„Dames en heeren, het uur waarop
de laatste trein, vertrekt, noopt, ons
het laatste bedrijf weg te laten. U
zuit mejuffrouw Gauthier dus ntot
zien sterven, maar ik verzeker u dat
zij dood is, hetgeen ik u op drie ma
n-teren kan bewijzen;
1 van 12.000 eewerèn benevens verschil
lends mitrailleurs .met de noodiae
munitie.
DE DUIKÖOOTEN. De_ laatst©
week .ziin KcL—»fideerd 7 Fransche
schenen boven de 1600 ton en 5 onder
de 1600 ton.
Naar aanloidimr van de Enaeluche
me^ledeehnu over het ttroote succes,
behaald met rookbommen an het ver
wekken van rookschermen tor be-
soherminc van kooovaarders teaen
toroedo aanvallen, betooet liet Woiff-
bureau. dait den duikbootencomman-
danton dit svsbeem natuurliik niet
onbekend is; elechto in enkele Beval
len 1 lebben zich kooovaardars on de
aamzeduide wiize aan een aanval
kunnen onttrekken.
BEN DUITSCHE DUIKBOOT VER
NIELD. Naar uit Perpignan bericht
wordt, doelen vtisschore, die ui't Ca-
dagnes (Spanje) kwamen, mede, dat
een Japansche torpedoboot een Dudt-
sdhe duikboot tot zinken heeft ge
bracht
GUYNE-MER. Over den dood van
den Franschen vliecrer Guynemer
meldt d© Gazette des Ardennes: Den
llden Seutember viel een Fransch vlie-
srer oneeveer 700 M. ten N.O. van het
kerkhof van Poelkaoelle.èEen Duitsch
cviderofficier becaf zich met twee
man erheen. Van den eevalleo een
dekker was een vlemrel trebroken. De
onderofficier maakte den inzittenden
vliesrer. die dood was. los. Het liik
vertoonde een schotwond in het hoofd
een been en een schouder waren tre-
broken. Het trezicht was herkenliaar
en eeleek 00 de foto in het idenüteits
bewiis dal. on naam vanGeoree Gucy
nemer stond.
Dit stelt den dood van den danrte-
ren vlieeer. die 53 tetrenstanders had
Tveereeschoten. vriiwiel buiten twiifel.
OOSTENRIJK EN CÖINA. De
Chineesche gezant in Oostenrijk heeft
Weenen verlaten en is naar Dene
marken vertrokken.
BOMAANVALLEN BdJ NACHT.
Philips Gibbs beschrijft in de Daily
Chronicle oene ©pisodé uat den hicht-
oorlog:
„Het weder schijnt beter te wor
den en ea* bestaat (hoop dht het nu, na
vele vieze dagen een poos mooi weer
zal blijven. Maar de slagvelden zijn
doorweekt met water en in hot gun
stigste geval zal het vele weken duren
voor al <ie poelen en modderplassen
rijn opgedroogd.
Gisterennacht wos het heerliik hei-
dar weer; de maan scheen helder en
de lucht was vol sterren.
„Vannacht zullen er wel bomaan
vallen worden gedaan", zeiden offi
cieren die od wee naar hun kwar
tieren waren, tot mij. En inderdaad
kwamen, zoodra de maan goed op
was de Duitsche machines aanvliegen
„vol met boon en en bommen' zooals
een van d© soldaten het uitdrukte;
lan.gen tijd was het 's nachts rustig
geweest in de lucht.
Onze „Archies" afweerkauonoen
—wachten hen op en de geheele ho
rizon en het wijde uitspansel glans
den en schitterden van de barsten
de kartetsen. Op verschiltemte plaat
sen werd do stolt© van den stillen,
kouden nacht verbroken dooi' h©t
doffe giedreun der ontploffende bom
men do aware soort wat in de
praktijk mris&dhien beteekende dat
er weder eenige vrouwen en kinde
ren in hun bed gedood erf ook wel
dat uitgeputte paarden aan stukken
wei-den gescheurd; mogelijk ook wel,
dat oenigo slapende soldaten getrof
fen werden door vliegers die hunne
bommen on coed celuk uitwerpen, in
do hoop wat mensclion te dooden.
Onze eigen vi.egcrs stegen op om
de aanvallers te verdrijven en tot den
strijd onder de sterren uit t© dagen.
Het geluid hunne motoren klonk als
een luid gezoem, dat tot hooge tril
lende klanken aanzwol als zij vlug
boven onzo hoofden voorbij zwierden
in dezen nacht van alarm bier en
daar en van tochten' boven de oor
logszone.
Lager en dieper van toon klonk
met lang aanhoudend gerommel het
gewone kanonvuur langs de liuiies
waar in d© donkoro velden tuasdhen
die ruïnes, spookachtig in hetwitte
maawüichjt 'a'rt|il!:eri,i>)affici©ren ston
den bij hunne batterijen en hun een
tonig „vuur" herhaalden.
Ik had den dag met een van hen
doorgebracht in een boerderij, luiste-
ten eerste de schrijver heeft het
zoo gewild en 'fc is dan ook al die ja
ren zoo gebeurd;
ten tweede zij is niet hier en na
het applaus dat liaar van u te beurt
viel, zou rij immers wel verschijnen,
wanneer zij niet dood was,
ten derde buiten den schouw
burg zult u straks een juffrouw
Gauthier te vergeefs zoeken. Duizend
gulden voor de armen als u haar
vindt.
Dames en heeren, ik meen u vol
doende overtuigd to hebben. Do voor
stelling is afgeioopen'
Zooiels zou het publiek toch niet
aanvaarden. En terecht. Men kan
wel zeggen, de regie zal zoo dom
niet zijn on er liever een stuk midden
uit nemen. Maar een ongeluk ligt in
een klein hoekje en zoo kan 't wei
eens gebeuren, dat 111 't tweede gedeel
te van 't stuk een acteur optreedt, van
wien we in 't eerste deel nog hexte
rn aal niet gehoord lubben.
Wat zou de toernooidirecteur wel
zeggen, wanneer wij voor zijn besnoei
de stukken betaalden met besnoei
de rijksdaalders?
[Bij de politic aanklagen zou lüj ons
en dan kregen we bezoek van een
agent met verzoek om inlichtingen...
zie hiervoor.
De duisternis kan verschillende ge
volgen hebben, verwachte en onver
wachte. Tot de laatst© behoort, zeker
de klacht van een dej>ó(houder over
vervalschto bons, dio hem 's morgens
vroeg, wanneer het nog donker is, in
de hand worden gestopt. De men-
sclicn probeer en ut t een ge i bonne-
rend naaf zijn verhaal Koe hij „F.-ilz"
het leven had zuur gemaakt en hoe
Fritz dat beantwoord had, totdat hij,
door hem tweemaal zooveel vuur te
geven als hij gaf, tot andere gedach
ten werd gebracht. De grond hier in
den omtrek getuigde van deze wisse
ling van beleefdheden.
„O, hij schiet goed, hoor, die ouwe
Fritz", zei mijn vriend de artillerist.
„En hij kent hier de schootsafstand
tot op een haar breedte". Maar dat
scheen licm niet te kunnen schelen en
wii aten uitstekend etedrooerd vleesch
roet pickles in da eenige kamer die
nog overgebleven was, zonder ons to
bekommeren om de Duitsche artillerie
die op ongeveer een mijl van ons af
opgesteld stond en de ligging van
dit punt precies genoteerd hadden op
hun afstandsüjsi.
Later in den namiddag dronk ik
thee in een prachtig gemeubelde sa
lon, met bloemen op tafel in een zil
veren bak, aan den zoom van een
e tad die bijna geheel tot putn ge
schoten was.
In de kamer stond een piano, waar
op iemand heerlijk Mendelssohn
emeelde. en hier. oven als elders od
duizend plaaten lang» het front,
vergat een groep jonge mannen een
noosie den oorlocr —voor zoover die
hun ten minste niet werd opgedron
gen door dienst die onmiddellijk moest
worden verricht of'door een ontplof
fend projectiel en genoot het leven
tusschen twee veldslagen zoo goed
als mogelijk is."
OVER DEIN STRIJ1D IN VLAANDE
REN. Reuters correspondent seint
nog enkele bijzonderheden. De slag
in Vlaanderen -wordt voortgezet op
een wijze, welke slechts bewondering
en voldoening kan wefaken. Verleden
■week Donderdag drongen de Engel
se!) en in het Vlaarnische iheuvelenge-
bied door tot een diepte van I1Ö00
yards. Nu (Woensdag) hebben ze niet
veel minder gedaan. De worsteling 1©
hevig en vaak van een wanhopig ka
rakter geweest Somuiitge gevange
nen beweren, dat de aanval door de
Duitechers niet verwacht werd. maar
de toebereidselen van de DuRschere
kloppen hiermede niet. Het spreekt
boekdeelen voor de bekwaamheid van
de leiding en de dapperheid der En-
gelsohe troepen, dat zij weer zulk
een groot succes hebben bevochten
tegenover zulk een verbitterden te
genstand.
De slag begon Woensdag met Durfc-
sche aanvallen. In het noorden var
liepen de operaties met bijna onbe
rispelijke juistheid, wellicht tenge
volge van de omstandigheid, dat da
tegenstand veel minder 'krachtig was
dan verder zuidwaarts. Een aantal
Saksers toch gaf zich over .zoodra de
Engélechen verschenen zij vei'klaar-
Iden, dat ze meer dan genoeg van den
oorlog hadden en blii waren van het
vreeselijke werk af te zijn ook an
deren, zeiden zij, hadden besloten niet
meer te vechten zij wachten slechte
de gelegenheid af ojn zich over te
geven.
Ook in het centrum had <lo aanvat
succes, hoewel op sommige punten
hard moest worden gevochten. De
Aiizacs drongen voorwaarts op bun
gewone onweerstaanbare wijze, maar
ten air.den van hun rechtervleugel
werd de hevgste tegenstand geboden.
Hier hadden de troepen den vuriger»
morgen den vollen druilt van den
Duitschen aanval te weerstaan ge
had en de HVuctechers beschoten hen
hevig met granaten, maair niettemin
werd terrein gewonnen, rij hel ook
langzaam in vergelijking met het op
dringen van de Anzaos. Dit geschied
de vroeg op den dag en dadelijk wer
den de noodige etappen gedaan om
den druk op dit .front te verminde
ren en dè gelijkheid van den op-
mairsoh te verzekeren. De Australiërs
maakten 300 krijgsgevangenen in de
onderkomens in het PóIygoonboscSx
bij hun eerste oprukken.
De laatste berichten welke inkwa
men vóór liet afzenden ran dit tele
gram zoo vervolgt de correspondent
waren zeer goed. Ofschoon de toe
stand op dit deel van toet ftront dat do
Yperen—Meenenweg snijdt, nog niet
geheel zuiver is, zoo schijnt er tooh
goede reden te zijn om aan te nemen>
dat de Engelsche trüppen den tegen
stand hebben gebroken en dat voor-
uitgerukt wordt. Overal verder op
het aanvalsfront hebben de lingel-
6chen de gevechtsdoelen bereikt, <1.
w. z. een terreinwinst van ongeveer
driekwart mijl van groot© tactische
beteekenis en dwülit bezaaid niet ver
sterkte punten.
Het juiste aantal gevangenen is nog
niet op te geven,, maar hot zal waar
schijnlijk wel in de vier cijfers loo-
pen echter is het aantal krijgsge
vangenen allerminst een criterium
tje bovenop en een paar strookjes ste
vig papier onderuan meer brood w>
krijgen, dan hun toekomt en de
depothouders kunnen in het donker
het knoeieiijtje niet achterhalen, zo-
ker niet in den komenden winter, oh
t nog veei langer donker blijft.
Ais middel daartegen beveelt de
depóthouder dan aan. een verbod om
vóórdat het dag is brood to bezor
gen.
Ziedaar, zou ik zeggen, een reme
die, erger dan de kwaal. Zo doet den
ken aan den zonderling, die kou ge
leden had in zijn woning en daarom
het huis liet afbreken. In dat huis
zou hij geen kou meer iijden. Of aan
de vorsten uit do oudheid, die zonder
omslag menschen lieten ombrengen,
omdat de vorm van hun neus of de
kleur van hun haar hun niot beviel.
In dalzelfde stuk klaagt do depót»
houder over het gering© broodrant
soen. Daarin heeft liij gelijk. Maar
wanneer hij 's morgens in donker g©en
brood meer bezorgt, krijgt <te arbei
der die vroeg te werk moet zijn, in
't, geheel geen brood meer. Althana
geen versch brood en wanneer 't al te
oudbakken wordt, ds dit brood niet
heel smakedijk meer.
Ten s'olte een Fransche woordspe
ling, waarvoor ik verschooning vraag,
omdat ik anders altijd van Fransche
uitdrukkingen do vertaling geef. De
zo is ovenwei onvertaalbaar.
Qu est co que e est que la mort?
Un manque de savoir vlvrc.
F1DEL10.
