Bffliin en het hoofdkwartier heen en,
■weer moet trokken. Oo die wijze kan
hii geen" Hid vinden, de belangrijkste
raken af te doen. Het behoorde den
Keizer eindelijk eena duidelijk sc-
rnaakt te worden, dat ziin nlaats in
hoofdzaak te Berlim is. aLs zijnde de
zetel der reaeerintr. Het r*«eeren te
relnker t»d met het heen en weer
reizen, heelt reeds vroecer onheil i:e-
eenoór eesticlu."
Mr. P. J. Troetetra heelt zich, vóór
hij uit SlookJ.oim vertrok, kiten inter
viewen door ./Sozialdomooraten". llij
zei o.o. „Voor 3 maanden waren van
de centrale mogondhedon nog gunsti
ger voorwaarden te verkrijgen ge
weest dan thans, omdol dc politieke
invloed der Russische revolutie toen
tertijd grooler was. Troelstra gelooft,
dat. indien de oorlogvoerende mogend
heden niet 6poedtg tot overeenstem
ming: geraken, de Huetsischo revolutie
van deze verdeeldheid het eerste
'slachtoffer zal zijn. Hij beschouwt het
daarom als den pliioht van de socialis
ten in Engeland en in Frankrijk, om
met grootef energie dan tot nog loe
op te ueden tegen de weigering der
pussen door hunne reap, regeeringen."
Ook zei Troolstra .Indien Von
Küiiiniann spreekt over Elzas-Lotha-
Tiingen, beteokervt dit practise!;, dat
hij aan een vrede door vergelijk niet
mede wil doen. De weigering om over
Elzas-Lo Urn ringen to willen onderhan
delen is In tegenejiraak met een mo-
■ge. ijken vrede d<K»r vergelijk."
Op de vraag, wanneer hij naar
Stockholm urrug zou keeren, ant
woordde Troelstra „Zoodra bet aan
Lluyd George. Ribot cn Sonnino gele
gen komt."
Ook lieden is er wemig NIEUWS
VAN DE FRONTEN. Alleen is van
belang de Duitsche actie bij Riga die
nog steeds voortduurt.
De Duitsche staf meldt, dat 't ge-
heele eiland Oesal thans door de Duit
schers bezet is. „De buit neemt toe
zoo vonklaart de Duitsohe bevel
hebber, zonder evenwel nieuwe cij-
leiv? te noemen.
Verder boriciiit do Duitsche staf, dat
de Dui'tóche zeestrijdkrachlen thans
de Golf van Riga doougedrongen rijn.
De zware kustbatterije® der Russen
2ijn tot zwijgen gebracht. De Duit
schers beheerschen do golf nu „tof
dc llohn6ont,,.
Dit laatste wil zeggen, dat de Rus
sen nog eenige verbinding met de
kust hebben, hoewel een boriohl via
Berlijn al durft te constatecren, dat
de Russische troepen op de eilanden
afgesloten zijn en dus niet meer kun
nen ontkomen.
De Russische autoritei ten zijn
blijkens een bekendmaking tevre
den over dc houding van de Russi
sche vloot, die kranig tegen veel over
macht vocht. Medegedeeld, wordt, dat
de Russische torpedoboot „Grom" ge
zonken is, met veel heldenmoed werd
T grootste deel der bemanning door
andere torpedobootcn gered. Volgens
ooggetuigen zijn 2 Duitsche torpedo-
booten gezonken en 2 andere zwaar
beschadigd. Een Duitsch slagschip
hep op een mijn, maar kon nog in
de richting van de kust wegstoomen.
Deze Russische berichten zijn
evenwel >n tegenspraak met de Duit
sche berichten, die alleen T verlies
van 2 mijnenvegers erkennen.
Mertiiwaarditr ós dc inededeeliog
van de „Morning Post", die vertelt
hoe een Diuitscili vaartuig, door de ver
plaatsing van 'boeien, den Rus6isohen
ve rkennó ngsdó enst, op zee in den war
wist t.e sturen. Uit dat adios blijlkt wel'
hoe uitnemend de iDuibsche voorberei
ding was.
Verspreid nieuws
BOMBA R DEMENTEN. De Fran-
eohe staf meldt, dat Duitsche vlieg
tuigen Nancy gebombardeerd hebben.
10 burgers zijn gedood, 40 gewond.
De DuHcclic staf "verklaart, dat
'door een aanval win vliegtuigen der
gea'lieerden op Brugge 16 inwoners
gedood en velen gewond zijn. 5 huizen
werden vernield.
DE LUCHTOORLOG. De Duit
sche elaf deeh mede, dat in Septem
ber door de Duitschers 374 vliegtui
gen en 22 ballons der goalli eerden zijn
neergeschoten. De Duitschers verlo
ren 82 vliegtuigen en 22 ballons. Se
dert 1 Januari verloren de geallieer
den aan 't westelijk front 1962 vlieg-
jtuigen.
DE STRIJD IN VLAANDEREN.
Lloyd George zond aan maarschalk
Huig eemi telegram om hem te huldi
gen voor de voortdurende sucessem in
.Vlaanderen bevochten.
DE ICR U PP WERE PL A ATS EN GE
BOMBARDEERD. De Daily Chron.
meldt, uit Pariis. dat. do -fabrieken
van Kruno te Essen wederom door
teen Fransch *vlieircr ziin trebombar-
«leord. De vlieeenter. senreant Jardin.
landde bii ziin terutrkeer in Zwitser
land. waar hii werd vemternoerd.
Hii wiem van een hoosde van 9000
voet 10 bommen on Essen.
VAN T VAT1CAAN. Volgens de
bladen te Rome zal de Paus in de
maand November een ccoasietorie hou
den, waarbij Z. 11. den Nuntius te Ma
drid Mgr. Sili en Mgr. Morganfi,
aartsbisschop van Ravenna, tot kar
dinaal zal verheffon. Bij deze gele
genheid zal de Paus een toespraak
houden, waarin 2.H. de diplomatieke
aotiviteit van de Heilige Stoel gedu
rende <^3 laatste maanden ter sprake
zal brengen.
KOFFERS MET DIPLOMATIEKE
STUKKEN. De „Daily News"
moldt uit New-York, dat Zweden al
het mogelijke doet om een aantal
groerte koffers, die te Halifax in beslag
worden genomen, van dr. Lunde-
vohm, den speciale»; koerier van den
Zweedscheai gezant to Washington
Ehoiignen, vrij pe krijgen. Lansing
staat er evenwel op, dat de koffers
slechts in tegenwoordigheid van En-
gelsehe of Auierikaonsche auloriloiiten
zullen worden geopend.
Nader wordt gemold: De koffers
Bullen worden vrijgelaten ale Zweden
.verzekerd, dat zij nets bevatten dat
In strijd is met de neutraliteit.
MARGARINE IN ENGELAND.
l)e nroducno van marcarine lu Groot-
Brittannië is zeer toeccnornen en voor
Kerstmis zal de schaarsclïte. een se-
yolir van liet stenzei ten van do N'e-
'iterlandscho scheoovaart. geëindigd
7iin. Naast do Britsche f;d>rieken zul
len twee Creole Nederlfuidsche fir
ma's weldra manrarine in Engeland
ETAS-LGTILARTINGEiN. Do Wie-
nor „Sonrn und Moiitagszcóluiig"
komt in oen bespreking van do Elzas-
Lotliaringeohe quaestie, tol de con
clusie, dat onmogelijk eon duurzame
vrede kan komen, wanneer Elzas-
Ix>tharingen van DnitschJïind wordt
losgescheurd. In dat geval toch zou
het revanche-denkbeeld voor goed
blijven leven, maar dan aan Dult-
schen kant.
EEN SCHERP OORDEEL. Uit
Bern wordt geseind: De bekende pu
blicist MaxirtnLaan Harden heeft to
ALürtchen een Dading gv<iou<ten, d.e
den palltiekon toestand van Dxutsch-
land tot onde-nverp had. Volgens de
Münchoner bladen, verklaarde lüj
o.a, <lat Miichaölis de vleesphgowor-
don onbekwaamheid is, HeWerich do
gepersonifieerde aanmatiging. Tus
schen die beidon is von KuMmann ge-
liaald om te dienen als ©en soort
Niemandsland, waarop de ontevre
den partijen zach met elkander zou
den kunnen v eau taan.
KIESRECHT IN PRUISEN. De
„Köllïiiisdbe VolkszeSitung" meldt uit
Berlijn, dat de regeering in Novem
ber niiot met 'hot lOesa-eolitontiwcap
voor Pruisen klaar- kan zijn en ver
wacht du indiening thans in De
cember-. Hot ontwerp kan dan eoist
in Januari in de afdeelingeiL onder
zocht worden.
BIJ DEN OVERWINNAAR VAN DE
OURCQ. Ter gelegenheid van den
verjaardag van den siag aan de
Marric, is de heer M. G. de Maizière
een bezoek gaan brengen aan gene
raal Maunoury, den overwinnaar van
dei» slag aan de Ourcq. Generaal
Maunoury heeft toen aan den heer
de Maizióre het volgende verklaard:
„Bij het begin van den oorlog was
ik bij het reserve kader; ik trad we
der- in aotieven drenst en werd naar
het leger van Lotharingen gezonden.
Toen kwam de overweldiging von
België, ik werd aan de Sonune go-
roepen en belast met het commando
over het 6e leger, dat ik moest sa
menstellen. Wij waren in voïlen af
tocht, ik zeg niat vlucht, want de
mannen gingen achterwaarts met
woede in het hart. Van Montdidier
moest ik terugtrekken tot Ecouen. De
vijand wan dren dag vóór de poorten
van Parijs. Gallièui liet mij bij hem
komen en zeide alleen: „Manoury,
Parijs moet ontzet worden, ik zal u
alle troepen geven, die ge zult vra
gen".
Den 5en September, volgens de or
ders van den opperbevelhebber, etende
ik mij op aan den uitersten linker
vleugel, met von Kluc-k tegenover mij;
aan mijn rechter had ik het leger van
Franchet d'Esperey, waarvan mij
echter de ruimte scheidde, die aan
h©t Engelschc leger was toegewezen.
Ik hing een beetje in de lucht, wel in
verbinding met de rest van hel front,
maar zonder contact. Terwijl het ge
heel van het Fransche leger met het
gezicht naar liet Noorden stond, stel
de ik mij op aan den uitersten linker-
.vieugel met het, front naar het Oos
ten, bijna rechthoekig op het gros
van het leger, in de hoop den rechter
vleugel van het vijandelijk leger te
kunnen onttrekken, en ik liet aan mijn
troepen enkel déze order geven: „Ge
noeg teruggetrokken, rechtsomkeert
vooruit!"
Die order, die toch van een uiter
sten eenvoud was, had een toover-
achtig effect. Dezelfde mannen, die
zich den vorigen dag, uitgeput en
60inber, op de wogen voortsleepten,
werden plotseling" door een opgewek-
ten drift beeield bij de nadering van
het g evechl. O! mijnheer, wal 'n sol
daten! Wat 'n harten! Heeft men van
zwakke weifelingen gesproken die zich
zouden voorgedaan hebben bij het
begin van den oorlog? Ik heb er geen
enia'e gezien bij het 6eleger, ik sta
er op dit te zeggen.
He*. 6e leger ging vooruit als een
waterhoos, in stormen van glorie en
toewijding, en von Kluck, omsingeld
op twee duim afstand van een ramp,
moest haastig terugtrekken. Dat was
de geheele siag aan de Ourcq, die
niet door oorlogs-machines gewonnen
werd, maar door soldaten. Ik heb
dikwijls dc vraag hooren stellen, en
me er over geërgerd: „Maar hoe komt
het toch, dat de Duitschers, op eenige
mijlen afstand slechts van Parijs, er
in berust hebben om tot een oJge-
meenen 'terugtocht over te gaan, die
hun in éénen de vrucht van hun
trouweloosheid deed verliezen, en
hun krachtsinspanning bij het begin
te niet deed?" Maar, mijnheer, ze
hebben er in 't geheel niet in berust,
en ei- steekt daarin niets van een won
der Ze zijn teruggetrokken om de
éénige reden, dat ze verslagen waren,
en, om nog niet eens te spreken van
de Ourcq, von Kluck is achteruitge
gaan, omdat, den 6en September, ge
neraal de Lamaze met zijn groep re
serve-divisies het legercorps overhoop
Jiep, dat von Kluck in de omstreken
van Meaux had achtergelaten om
hem ta dekken. Dit is, wat over de
overwinning beeliste. De Duitschers
hebben hun inarsch op Parijs opge
geven, omdat zij hem niet konden
voortzetten; dtlar steekt geen geheim
Inl"
Stadsnieuws
De Toestand.
Hi u 1' p b r a n d s t o f f e m.
Het Bureau voor Mededeelingen in
zake do Voedselvoorziening meldt
Bij de R'Ijlks-Kölendistrib'Utie komen
dagel'ijGm modedoelingen betrefifend'o
uitvin dingen tot leniging van den
tfliane bestaandon bra-iid stoffen nood
Hoewol slechte weinige van dezo uit
vindingen voor practiisohe toepassing
vatbaar zijn-, ie het wellicht niet on
dienstig, om naar aanleiding van de
ontvangen aanwijzingen op enkele
punten de aandacht le vestigen.
Van verschillende zijden wordt er
op gewezen, «fat uit de ösch en 6-ntels
van industrioele en particuliere
etookinrioh tingen eon bruikbare
brandstof kan worden gewonnen, liet
is niet mogelijk de winning van de
brandbare dee'.en uit steenkolenasch
in de verschillende gemeenten door
ec-n centralen dienst te doen geschie
den. Het verdient veeleer dc voor
keur, dat het «orteeren van de asoh en
stmWlfc door d» Industrieën én parü-
oulicron zelf ter hand wordt genomen,
hetgeen met behulp van een eenvou
dig© sintelzeef en uitlezen met de
hand «envcnwkge wijze kan go
eddeden. Hot uiizodken van de aech,
dai in normale tijden als meWooneuid
werd beschouwd, geeft mderduad een
met onbelangrijke besparing aan
brandstoffen een ieder zij au& cr op
bedacht, te voorkomen dat brand
stof Ion verloren gaan.
Uit de groote hoeveelheden oscli en
sintels, wefke op of in de nabijlioid
van fabrieksterreinen zijn opgesJa-
gon of wel ais terreiicophoogmgen
zijn gebruikt, kunnen thans ook niet
onbelangrijke hoeveelheden bruikba
re brandstoffeai worden gewonnen.
Van verschillende zijden is in do
couranten on geïllustreerde bladen
reeds er op gewezen, dat ook op kleine
<K<naaI niet behulp van een eenvoudig
handpers je briketten kunnen worden
gemaakt unt allerlei brandbaar iiuio-
afval, als j>apier, houfspunei i, hout
wol, turtmoim enz., waardoor eeu
ieder in staat ls zelf voor een kleine
aanvulling van het (bramdetofranisoen
to zorgen.
Het verdient vooral aamboyeluiigi
met. de gonoemde afval het uit de uscili
teruggewonnen brandbare gruiis, zoo-
modii odk Het. gruis dat eventuoel met
de geleverde kolen wordit omtvangon,
'te brïliötteeren, daar de calorische
waarde van de verkregen brandstof
daardoor aaufflienlijk wordt verhoogd
au hel gruis als zoodanig een zter
cm-economisoh brandmateriaal vormt.
Wat dc mogelijkheid betreft om dc
toepassing van fijne brandbare mate
rialen als zaagsel, houtdraaisci, run,
turlftrooisel e. d. voor huisbrand- en
kookdoelcmden, deze materialen kun
nen in de gebruikelijke kaohels en for
nuizen niet worden gestooktwel in
z.g. zaageeLpotien.
Door verschillende personen zijn de
ouderwetsohe zaagselpotte® thans
verbeterd en aangepast aan do tegen
woordige eischen van gemak on zin
delijkheid. Terwijl zaagsel en run
slechts in zeer beperkte mate beschik
baar zijn, zoodat de toepass-mg van
deze materialen als brandstol niet
groot kart zijn, is burfstrooisol in vrij
groote hoeveelheden beschikbaar. Een
bezwaar van het gebruik van titrf-
etrooisef is, dat het om op de bovenbe
doelde wijze te kommen 'worden ge
stookt, zeer da'oog in-oet zijn. Hoewel
ook het vervoer 'van dit volumlneuso
materiaal veel laadTuhrvbe vergt,
wordt thans reeds een hoeveelheid
tuifstrooisel voor de huisbranddisun-
butie ter besoluMrin® van do Brand-
etoff-en-commissi e gesteld.
Brandetofvoorziening.
Het Wrkbld. voor Bloembollencul
tuur vestigt er de aandacht op dat
het in <len laatsten tijd as voorgeko
men dat hoeveelheden brandstof, die
door tusschenkomst van tuinbouw-
comité's warfn afgeleverd, door ao
betroklien ontvangers werden ver
kocht aan braiidstoffenhandel ai-en of
andere personen, om materiaal voor
andere doedeinden te gebruiken, dan
waarvoor bet bestemd was. Tegen
deze handelwijze moet aldus het
blad z©«r ernstig protest, worden
aangeteekend. De Regeering lieoft,
blijkens <1® regelt hx;t
lcolenbureau mat den Tuinbouwroad
boaft gemankt, bet volste vertrouwen
iu do wijze waarop de Band in do
böhoertü aan etookmaterumil voor
tu'nibouwbedi-ijveoi vocxrziiet. Illet lligf
nu op den weg1 van allen, <kio (Loor
tusschenkomst van ©en tuiinihouwco-
niii'lé, ingesteld door «Den T ombouw-
raad, stookmatei-iaal ontvangen or
voor te zorgen, dat het in dien 'luiai-
bouwraad en daarmede dus ook in
de Tuanbouwcomité's gesloldo ver
trouwen, niet beschaamd wordL
Onze brandstoffen.
W'oeiisdag» vond men fn ons blad
een modedeeling over de lezing die
Dr. A. Borgman gehouden heelt vooi
de Vereeniiging van Huisvrouw en.
Van andere zijde ontvangen we een
beschrijving van de hoofdpmiton der
voordracht, die zeker wel m wijder
kring belangstelling zullen wekken.
Steenkolen.
Steenkool wordt in ons land in 3
groote gebieden op ontginhare diepi©
d i minder dan 1200 M. diepte aange
troffen. Hier en daar komt het aan
do oppervlakte. 1© gebied: VaUcen-
burg Heeaien Sittard. 2© gelnwl:
Roermond Venlo Helmond. 3o
gebied: Omgevimg Winterswijk. Het
oeu-st© gebied strekt noch westelijk uit
naar Luik, door de Boxin-age naar
Calais, tot In Wales, waar de fit/Oen-
kool aan de oppervlakte komit. lm
LimJjui'g beail het. productieve kolen-
gesteente een dikte van 20002300 M.
met pl.rn. 3 pa. steenkool die de ont
ginning goed loonend maakt- In 1113
werden reeds steenkolen gewonnen in
Kerkrad©. In 1T23 kreeg dc abdij van
Itolduc het recht van kolenwinmng.
In 1810 werden die kolen groeven kei-
aeriijk domein. In 1815 begon de ont
ginning van Staatswege. In 1830
kwam de mijn aan België. In 1846
aan de A ken - Maastricl itsclie Spoorvv
Maatschappij.
De Nederlandsche ütaat gaf <he
mijn 100 jaar, dus tot 1846, in jiocht.
Belialve die domiaiale mijn. wor-
deji ook nog andere mijnen door par
ticuliere maatschappijen ontgonnen,
o.a. de „Oranje Nassau", „Willem
on S"piiie", „Laura" en „Vereeni-
ging". Aandeelhouders meest buiten
landers.
Geheel Staalsbedi-ijf is dc onVï'Ln-
ning van de mijnen „Wiliiohrrina
„Emma" en „Hendrik" en tiluuis
wordt bij het dorpje Geleen com 4de
sïaatsuiijn-schacht gedolven. (Kapi
taal 20 mill'ioen, aantal werklieden
jil.m. 6000).
De kolenproductie is in no,nnaie
omstandigheden 2 mïliloe-n ton per
jaar. Nederland heeft nood'ig 12 mil-
lioön ton par jaar, waarvan weer 4
milJioon ton wordt uitgevoerd. Van
de overige 8 xnillioan leveren onze
mijnen dus het vierde deel. Onze mij
nen kunnen veel meer leveren, als
alles gereed is en toch zal de prijs
hoog blijven, omdai alles per sjoor
hier moet worden griiarch'.. wegens
de onbruikbaarheid van de Maas voor
scheepvaart, ten behoeve van kolen-
transjxirt. He; geheele bedrijf is bij
na electrisch. Zelfs leveren de twee
groote centrales stoom voor vele fa
brieken in Limburg en ze hebben zelfs
aan Noord-Brabant aangeboden
fcti-oom te lev ei <31 voor I 1/2 cent de
kilowatt-uur; Noord-Brabant meant,
verstandig te doen «loor een eigen
centrale te bouwen. Bij de ontginning
van kolen is de instorting van den
grond een steeds blijvend gevaar.
Mon «loet dien grond, waarin etoeds
veel water wordt gevonden, bevriezen.
Drie machtige koeLmachincos zijn
ln staal ÖOJOÜÖ caloriën per urn- aan
deu» grond te onttrokken. Vroeger cn
ook nu nog wordt dat instorten belet
door houten stutten.
In Limburg vind; men: anthraciel-
achüge kolèn met 5—10 pCL gas; half
magere of vlamkolen met 11—15 pCt.
gas, smeedkolen m-.-t ilG -2(1 pCt. gas;
vel of cokeskolen ma 21—30 pCl, gas;
gas- of gasvlamkolen niet meer dan
30 pCt. gas; gemid<lel#1000 K.G. vet-
kolen geven, 750 K.G. cokes, 25 K.G.
teer, 25 K.G. ammonlakwoter, 200
K.G. gassen.
Hoe minder gas hoe dieper de kolen
liggen in normale ligging. Dit is eon
gevolg van het verloop von 't verko-
liaigsproces. Het Watergei;alls klimt
van 1/2 'tot.4 pCt. lil do bovenstaande
volgorde der kolen.
De dominale mijn levert oen ma
ger© koliensoort De Oranje Nassau do
Laura en de Wilhelm!na leveren half
magere. Smeedkolen levari do Enima-
mijn. Vetkoien levert de Hendnlc-mijn
Gas- en vlamkolen kan de 4e Snaals-
mijin bij Geteen leveren, muar dc mee-
ning van den he«ir Borgman.
Volgens schatting kan liet eerste
Steenkoolgebied opleveien: 750 mil-
lioon ton vetkoien en 500 millioen
magere kolen, dus ongeveer 1200 mil
lioen ton. Ons land heeft 12 miljoen
ton per jaar noodig, dus voor 100
jaar. In het tweede gèbiod wellicht
ook voor 100 jaar. In 't derde gebied
veel minder.
C o k e a
Cokes kranen aan de gasfabriek
voor als Retort-cokes en Kamer-cokes
De Kamer-ootkes is hard, wotulg po
reus, dikke stukken.
Ze moet fijn geklopt worden en pos
gebruikt aJa de kachels goed lutito ge
ven. Voor enkele vulkachels merk
Salamander kunnen ze beet ge
bruikt worden. De Kaaner-cokes kan
door do hardheid hoog opgestapeld
worden zonder te gruizelen laat daar
door gemakkelijk lucht door en is
daardoor geschikt b.v. in etooloov8ns
voor centrale verwarming eöz. Retort
cokes mmder compact, porous, ge-
makkelijker brandbaar. Gruizelen go-
makkelijk, dius meer geschikt in onze
kachels. De Retort cokes wordt in stuk
ken geklopt; vroeger geschiedde dit
uit de hand. Daardoor heet deze nog
de „geklopte" cokes en is de eigen
lijke huisbrand. Thans geschiedt dit
kleiner maken van de groote stukken
machinaal. De beste heeft op het
breukvlak eeiugen zilverglans. iDe
kleinere stukjes noemt men parel
cokes, minder zilveiglanzend, zeer
poreus, zeer goed voor onze kucheie
(cokce-kachels).
Stoken.
De vraag: hoe stoken Wjj 't voor-
decligst, kan door hare algemeen-
lieid niet beantwoord worden.' Wal
kan beantwoord worden dc vraag:
hoo stoken wij met deze kacltel in
deze kamer voor dit doel het voor-
deoligsL
Hout en turf en vdtkoten geven1
veel roet.
Root zet zich af (in do pijp en als
er eenmaal een roeMaag lu cai't, dan
zot zicii een itiweede roetlaag sjxoodi-
gor af; brandgevaar veiuiwiontei't,
warmte uitstraling vermiinderl. Dilt-
wijda even schoonmaken ls voordeeilig
!"i elk opzicht.
De kachels moeten niet in den
schoorsteen, maar in de kamers staan
en niet wit van kleur zijn, en zoo min
mogelijk glimmend (geëmailleerd).
Door de meubels wat anders tp schik
ken en de pij-p wat te veranderen kan
dikwijls veel ten goede worden uit
gewerkt. Aanhoudende zorg en zin
delijkheid geeft meer dan allerlei an
dere hulpmiddelen.
Platte pijpen kunnen als voonvar-
inere van water gébruikt worden. Ook,
wel van iets anders, maar dan ver
liest men veel in hygiënisch en zin.
De „lucbt"wijdte van den kachelroos
ter is van groote betcekenis.
Gruis van steenkool moet iets aan
gevocht worden, opdat, stofgruls sa-
mengleeft tot stukjes. Zulke stukjes
geveri aan 'de lucht gelegenheid er
tusschen door te gaan, wat door het
étofgruis verhinderd wordt.
Cokes geeft meer asch dan dezelfde
gewiclitslweveetheid steenkolen of
authraciet. Imm'ers er is reeds veel
koolstof verbrand, oon cokes tc woir-
deoi. Uit de asch, 'zoogenaamde sin
tels, kunnen nog veel stukken worden
uiligiezodhit, die zeoi' goed brandbaar
zijn. Daarom is geiwanecht dozo te
zeven iai stofdiohte kistjes. Bij voar-
zichtig schudden komen de gixtetste
stukjes boven, die, als de kachel
brandlt, (teer goed 'voor de (tweede
maal kunnen gebruikt worden.
Steenkolen die gedurende hét bran
den eamenhaikken door teerproducten
eischen veel lucht. Dikwijl» stukstoo-
ten.
Is het im tijden van nood goed, d.i.
zuinig, onze vulkacliela, die meest
voor anthraciet ingericht zijn. des
nachts te laten uitgaan" en 's mor
gens weer aan te leggen? Ongetwij
feld, antwoord de lieer Borgman.
Omdat er echter zoo weinig anthra
ciet i6, zullen wel andere brandstof
fen gebruikt moeten worden, die in
anthracïetkachels minder goed bran
den. Maakt don den luchttoevoer
grooter, indien geen andere kachel
voorfianden is. Laait ook die kachel
's avonds uitgaan; want als 's avonds
de lamp brandt, ontstaat ook daar
door warmte.
Wees', in gesloteu kamers voorzich
tig met zoogenaamde „gJoei" of
„gloed" en gebruik dit nooit op kin-
derkamei-s of slaapkamers.
POLITIEBEAMBTEN. Het Be
stuur van d.en Kring Haarlem van den
Bond van gemeeavte-politiebeumbten
in Nederland is thans als volgt samen
gesteld: J. Veien, Heemsteile, voorzit
ter, K. Tijsterman, Schoten, secrota-
ris en S. Burry, Zandvoorl, penning-
moester.
TUBERCULOSEBESTRIJDING.
Aun 't verslag over de maand Augus
tus van de vereen!ging tot bestrijding
der tuberculose te Haarlem en om
streken, ontleenen wij: Aan liet Con-
PuMatdébureauu werden ^uV<lei70clit:
37 mannen. 48 vrouwen en 19 kinde
ren. Ingeschreven werden 25 nieuwe
patiënten, waaivan ej- 20 in aanmer
king "kwamen voor huisbezoek; 16
werden gieamden door hun (iicnkter,
9 kwamen uit zich zelf. In 430 gezin
nen werden 961 bozoelïen afgelegd.
Rubriek voor Vragen.
VRAAG; Ik ben vun «ie lan«lstonn-
Jiriting 1903 en afgekeurd. Moet ik
nu weer herkeurd worden? ANT
WOORD; lmlien liet ingediende wets
ontwerp wordt aangenomen, dan valt
gij ook voor eene lierbeuring in de
tennen.
VRA«Ui: Mijn zoon wil naar Enge
land, hij ls van de militie-lichting
1913 ©n thans met kledn verlof. Moot
hij vergunning daarvoor ontvangen
von den minister van Oorlog? Kun
nen personen gratis naar Engeland
vervoerd worden en svaar kan ik een
pas bekomen? ANTWOORD: Hij kan
den minister van Oorog toeeteminuig
vragen voor verblijf in Engeland
voor één of meer jaren. Gratis zal
•hij wed niet vervoerd worden. Een
pas kan aan de Pnov. Gritlfiie worden
gevraagd.
VRAAG; Kunt u mij zeggen, waar.
de barakken komen voor de uitgewis
selde Duitsche gevangenen. Is men
reeds met den bouw begonnen, en
wanneer zuilen diie gereed zijn. Ko
men er burgers of offiuoieren in te
liggen? ANTWOORD: Op verschil!en-
de plaatsen.
VRAAG: Verleden jaar Decembeir
heb ik Iemand geld ter leen gegeven,
omdat die persoon geen werk had.
Nu verdient de man evenwel ruim
schoots zijn brood, doch weigert te
rug te betalen. Hoe kan ik hein daar
toe verpfïchten? ANTWOORD: Wend
u tot een advocaat of deurwaar<ler.
VRAAG: Heeft iemand, dóe een huis
koopt waaraan de huurder schriftelijk
(doch niet op zegel) een jaar huur
heeft, het recht bij koop «Lien huur-
<ten' de huur op te zeggen. In het
contract wordt daarover niet gespro
ken? ANTWOORD: -Ja, doch zoolang
uw huur loopt kunt u blijven wo
nen.
VRAAG. Waarom vallen \1isoh-
handelaai"», fruitliandataars en b an-
ketbakkers niet in do verplichte wiin-
toedsluïttng? ANTWOORD: Omdat
voor hen een uitzondering gemaakt
daar geoordeeld ls, dat dergelijke
consumptieartikelen ook na sluiitingB-
tijd verkrijgbaar moeten zijn.
VRAAG: Bestaat er in Haarlem ook
gelegenheid voor tweo dames om zich
aan te sluiten bij een tooneelverieeni-
ging? ANTWOORD: U kunt, tot een
der volgende vereenigingen wenden:
,.J. J. Cremer", secretaris de he>ex A.
Hamann, Tetterodestraat 10 d rood;
„Jacob van Lennep'secretaris de
heer J. H. Goerl, Brouwerskade 45
rood; „Guido Getzelle", de heer Joh.
W. Th! Fibbe, Naasaulaain 79.
VRAAG: Zcrudt u mij ook kunnen
meedeelen het adres van den auteur i
Joh. de Meester of de redactie waar
aan hij werkzaam is? ANTWOORD:
De heer Jol», de Moester is verbonden
aan d.e Nieuwe Rotterdtamcebe Cou
rant.
VRAAG: Ik wilde gaarne ecliaak
Jearen spelen. Uit de handleiding kan
fit niets wijis worden. Hoe kon ik dat
apel nu lieerai? ANTWOORD: Wend
u eens tot den hooi' A. D. Weber,
voorzitter-secretaris van „Schaleen is
Denken", Amsterd.vaart 82.
VRAAG: Wie is secretaris of voor
zitter van do vereenigang ter bestrij
ding van den woeker. Waar verga
dert "t bestuur en wanneer, elke week
of per maand? ANTWOORD: Secreta
ris is mr. G. 11. Arahardt Jr., Ipen-
rodestraat 4, te Heemstede. Den 2d en
en 4den Dinsdag van iedere maand
houd,t het bureau voor informatie en
advies zitting, Oude Grohemarkt 11,
des avonds van 910 uur.
VRAAG: Ik lieb 4 weken geleden
schoenen gekocht voor mijn zoon.
Doze zijn evenwol geheel versleten.
De winkelier wil de helft vergoeden,
moet ik dan oók een gedeelte voor
riVijTt rekening nemen? ANTWOORD:
Wij raden u aau het voordel vaai den
inkeiier aan te nemen.
VRAAG: Iemand, die 'bij mij in
woont, had de onvoorzichtigheid door
he-t open laiten staan van een raam
bij den yl. storm, een ruit te breken.
Wie moet deze laten maken? ANT
WOORD: Degene, aan wiens sdiuld
het breken te wijten is; *>t ós rseea' de
vraag of in di,t geval icanaud schuld
heeft.
INGEZONDEN
.«n lag»«>nden «ukken, repleatit
a'et geplinut, wordt de kopie aan inseu
Biet teTUggegereD.
Voor den Inhoud desor rubriek ctelt
Bedeel ie aeh niet aeneptukeijjk.
Uit de Omstreken
VELSEN. Ruadsatukken.
B. en W. stelen aun den raad voor
le te bepalen en zulke ingaande 1
Augustus 1914, dat voor de gemeen
teambtenaren, gedurende hunnen
militairen diensttijd, voor de betaling
van pensioertsbijdragojt alleen in
aaitfuerklng wordt genomen hét ge
deelte van de beiooning, «lat wordt
uitbetaald 2e, om aan den vaktee-
kencursus Wijkeroog. voor den cur
sus 1917/1918, te verleenen een bijdra
ge van f 330 3©. con afwijzend te
beschikken op een adres van den
Raad van bescherming voor den zui
geling om oen verhooging van "t sub
sidie 4e. om te bepalen dat jaarlijks
door den Raad het bedrag der heffing
van den hoofdei ijken omslag wordt
vastgesteld.
Ned. II e r v. kerk.
Het alphaJicliisc.il zestal voor de nieu-
wé tweede prédókahtspilaats te VoL-
sen met standplaats Veleeroord be
slaat uiit die liearon: 8. F. H. J. Bea>
keD.ba.ch van der Sprenkel, Purmei-
rend; J. C. Helders, Vorden; S. R,
H&rmanlkles, Avozaatli; W. J. Kon,
Terkaple; B. tw Haar Romeaiy,
Deurne en Dr. NL J. Al de Vrijer,
Odijk.
Binnenland
IN WAANZIN. Te Amsterdam ls
een 70-jarige vrouw in een vlaag van
waanzin uit het keukenraam van de
derde verdieping van haar wöning
aan de da Coatastraat gesprongen.
Bij aankomst in het Wilhclmina-
gasfhuis bleok de vrouw overleden te
zijn.
DE LIBERALE UNIE. Naar
Telegraaf verneemt, zal do i'r
Liberale kiesvoreeniging „Voort
gang" te Amsterdam binnenkort t
huisliou(lelijke vergadering houd
o.a tei' bcliandeling van een vooii
van h«it bestuur, om de heeren ii
Louis Israels en W. Drdyer ajs
der voreoniguig te royeeren. Dit \l
stel zou ingediend zijn naar aaa
ding van het deelnemen door
genoemde personen aan de dezen
mer gevoerde actie van dc A. T. A
Zooals men weot. was de heer Isr-C
een der cundidaten voor het iódnii
schap d«r Tweede Kamer van hei
T. A. G.-comité.
BAKKERSGEZELLEN. Va
wege (ten Ned. Bond van Arbeid*
(stera) m bet Bakkers-, Chocblade-
sunkerbewerkerfihedrijf is in een aè
aun den minister van Landbouw e
hulp van Regieeringswage gevtra-,
te komen tot een loonsverhoogii
Er wordt aan herinnerd dat de
ti'oons etee<la zelden de eischen v
die gezellen te willen inwilligen
dien de minister den meerprijs
doende wensclvte te verlagen.
Gevraagd wordt in de eerste pil&a
j het toestaan van meel pri je ver,
ging nadrukkelijk voor te schrijv*
dat deze niet zal worden toegetai
voordal tusschen de organisaties
patroons- en gezellen omtrent veil
tering der arbeidsvoorwaarden ex
heid zail zijn Verkregen. Ten twee*
dat de verbetering van het loon
overeenstemming moot zijn met
sterke stijging van den levenssti
daard en ten derde, dat de beslist:
gen van den minister, vooral vooi
gemeenten met meer dan 20.000
woners, ten sterkste bespoedigd
ten worden.
De Toestand
Allerlei.
De Export-Ce n tralft
Tot regeeringscommissaris voor
Export-centrale namens het depan
ment van Koloniën is aangewezen
heer J. A. van Delden, directeur v
ourtuurmaatechappiijeii te 's Grave
Wachtkamers o
stations.
Ter besparing vam licht zs
eenige Bpöorwegtstati'onfi een waci
kamer gesloten worden gedurende
tijd dat er kunstlicht zou moeü
branden.
Haarlem, 17 Oct. 1917.
STOORNIS BIJ OONCERTEN.
M. de Red. Gisterenavond
zooht ik de uitvtoering der Chr. Ora:
riufiivereéiiigicng en moeet tik tot mi,
ergernis ervaren dat de Directeur
werk moest aftikken wegens 't ron
«tienen en afrekenen van oonsuimptit
ook wa3 zeer hin dert ijk dat telaatik
mere snaar vrij mochten biinneiit
men, al was de uitvoering in volli
"ug.
Wiaannieer zullen de Haadfliemsne
nu toch eens leer én dat zoo iets niet
pas komt? Lateui zij eons een voo
beeld nemen aan Ajiieterdam, wa
in 't Concertgebouw door de genonx
maatregelen elke stoornis voorkon»
wordt.
Met. donk voor d'c plaatsing.
M
Pers-OverzkDt
MR. BOMANS EN ART. 192.
Naar aamleklóng van 't bericht v,
,rD© Tijd", dat wij in ons rong Pe
overzicht opnamen en waarin we
gezegd dat men wil weten, dat n
Bomane tijdens de stemming o»
art. 192 op oj>zionibarende wijze t:
uit de Kamer verwijderde, behelst
Tijd" van Dinsdagavond een in,
zonder, etuk van den heer Bomai
Hij zegt daarin o.m.
„Van. eein „opaionbarande wijs
waarop ik verdween, i6 mi ij niets 1
kond, aelifs herinner ik mij ten eene:
male niet, dat ik verdween', want, a
vreemder, ik weet zekerlijk, dat
geheel móet, lin. 'e lamidw vemgadeirzn
geweest ban. Wel herinner ilk it
vaag. dat ilk op dat uur in het dolle»
van B. en W. een gu srantsoen eerii
en gasprijSverhooging verdedigde, a
zaak van, gewicht, gewichtiger d
het uitbrengen wan een 76e stóm
een zaak, aan welker mondelinge
handeling Ik niet heb kunnén deel:
men en welke reeds aanstonds besli
was. En waartegen zich é.én lafs
vaardigde kon veHklareh, bij voort»
uit te rekenen als de grootst moge!
ke ,meerderhei«l van verzeiwa
hii niet gestorven."
En verder
„Men verwij,te mij tooh in-di
men iete verwijten wil wat alths
een s c h ij n van waahheid heeft l
dit ie nu juist een aperte leugen,
men mij verwijt, dat ik ooit
maar aanleiding gegeven heb voor
onderstelling, alsof Ik vbor (dat
wegene) oen stemming weg f
loopen.
De „Handelingen" van 1917 get*
gen anders. Al stond ik alleen' (ome
diemen'UB.chon depotscJiip) of met c
paar collega's (aonendennent-iMendi
in de huui-commissiewiet, motie-Vj
Leeuwen bultenllandsoh beleid eni
steeds heb ik getuigd, voor onijn me
miimig te durven uitkom on. Ik 'liep m
weg, doch liet er treinen vtoor lo
•pen. Ik miste de stemming nil
maar de aansluiting op mijn mldds
■maal. Dat ik ook op andere wij
6teerls voor mijn waarachtige ojiir
durfde ultkiomoTi, getuigen toch i
'laatste maanden'. Daarom grieft n
die aantijging van verdonkereman
diep. Ik zoude dan duizendmaal I
ver heeleniaal verdwijnen, met lit
en haar! Wie lacht daar?"
Stoomvaartberichten
STV. MIJ. NEDERLAND. Het^
Erakalau ie 15 (October van AnieU
dam te Batavia gearriveerd.
