Hum's fitnua
Vau onzen ÜBizenüen
Kgiiactüur.
De Oorlog.
De Neci8Flandsche
schepen in beslag
genomen.
TWÜËI)ê: blAD.
Zatsrday 28 Maart 1918
(Derde roek^.)
Hst BHltenlaadscti beleid.
IV.
D«u Haag, Vrijdagmiddag.
De slag ia thans gevallenDe Ge-
Zssccieerdo mogendheden hebben het
met. hun politiek geweten meenen te
kunnen overeenbrougen, om over te
gaan tot het iiibes g nemen van de
Nederlan dacht- koopvaardijvloot in
haar havens. Do verontwaardiging
over deze krenkende daad hoeft, naar
Ik reeels uitvoerig heb geseind, heden
aan beide zijden van liet Binnenhof,
krachtige en waardige uiting gevon
den.
Het waren tr off oude momenten in
de Eerete en Tweede Kamer, toen de
Regeeving daar met do officieel© me-
dedeelingen uit Lond'n'cn Washir®-
ton kwaui, officieel ben-sotigei.de, wat
reeds bekend was, dat de Nederland-
echo koopvaarders in beslag waren
genomen.
In do Kamer -Ier Seuatoreu heeft b
heer Loudon met zijn kosb, be-
heerschto stem sprekend een krachtig
protest gericht tegen do daxj van de
Vereenigdo Staten en Engeland, in
do Tweede Kamer heeft de mi.rister-
presidont dit protest-, trillend v.\i
emotie, met 8terke stemverheffing, in
een vlammende aanklacht tegen
Washington en Londen herhaald.
De heer Cort van der Linden er
kende nu voluif dat het kabinet, toen
het. Zaterdaguacht, zijn bekende be
slissing nam2 niet heett gehandeld in
overeenstemming met den geest dor
natie. De regeering heeft op grond
van de vitale volksfc-elangen, die op
het spel stonden, gemeend, tot het
uiterste te moeten gaan, nu :s -lat ai-
les voorbij, riep de minister uit:
Thans zijn regeering en volk één als
nooit te vorenécu zonder on
derscheid van godsdienstige of poli
tieke gezindheid en in die over
tuiging richtte hij met groot© ontroe
ring zijn vlammend protest tegen het
onrecht, den dwang, don smaad, ons
Land aangedaan en dit krachtig woord
wekte groot© geestdrift, in de Ka
mer waarvan de luide bravo's en
klinkend applaus bewijzen waren. Er
heerscht eon groote ontroering in ons
Lagerhuis en menig oog wae vochtig,
toen de minister-president zijn kloek
woord sprak. .Lit de Tweede Kamer
ie dit historisch oogenblik ge-
leindigd met de korte rede van pre-'
feidcnl Poolt, die zich, ook in overleg
met de leiders der politieke
partijen, bij het profest der Re
geering aansloot en de Regecring den
/vollen steun van Kamer en volk toe
zegde.
Het was.een zeer waardige demon
stratie.
tn den Senaat is nog op de Regee-
ringaverklariug van den minister van
Binnenlandse he Zaken, die licht on
gesteld is, maar toch in de Eerste Ka
mer aanwezig was hij moest daarna
door zijn ziekzijn het- afleggen der
verklaring in do Tweede Kamer aan
den Kabinetschef overlaten een
uitvoerig debat gevolgd, waarvan de
lezer den inhoud reeds kent. De heer
Cremer heeft een treffend beeld ge
schetst van do uitmuntende verhou
ding, die er tot nu tusschen de Ver
eenigdo Stateu en Engeland ©ener
zijds on Nederland anderzijds be
stond, hoo do Nederlandsthe vlag, die
nu zulk een smaad is aangedaan, bij
de Hudson feesten als geen andere is
i geëerd, om daarmee te sterteer te
laten uitkomen, hoe grievend de
smaad is, die ons nu wordt aange-
- daan. Treilend vooral was de ver-
wachting, die hij aan het slot uit-
i sprak, dat geen repressor]ie-maatrege-
len zouden worden genomen tegen ou-
i zo Engelsche gasten, de duizenden
I krijgsgevangenen, die pas in ons land
met groot© gastvrijheid zijn ontvan
gen, opdat het van Neder.and moge
getuige worden, dat daar zelfs ïu
dit tijdperk van verdwazing de laatste
gent-einen vim Europa woonden. Dit
fiere en waardige woord van den zeer
bewogen spreker lokte in dit defti
ge college een goeddoend, spon
tane bijval uit.
De altoos heftige beer Ttaooft was
ook ditmaal, sprekend namens de
Anti-rev. en Cnrist.-Hist. senatoren,
zeer fel in zijn veroordeeling van do
wat hij noemde .st-ru i kroo vers poli
tiek" der Entente. Dat hij derge.ijke
uitdrukkingen kon bezigen zonder tot
de orde te worden geroepen, in deze
omgeving, waar men toch zoo op het
strenge decorum staat, getuigt van
den geest van verontwaardiging, 'He
zelfs dergelijke krasse termen duldt.
Ook d© andere portijleidn» sloten
rich bij het protest tegen de Geasso
cieerden aan,
Bet Levensmlddelentiebat.
XVI.
in de Tweede Kamer zijn. na
dat de Minister van Landbouw uit
het ilooigorhuie teruggekeerd was,
I de replieken over do Levensmiddeleui-
voorziening voortgezet. Aan t woord
j zijn geweest de heeren bannes en
I Troelstra van de souaaf-deinocruten,
Colijn van de Anti-re vol utionairen.
Van Hamel, Van Kaalte, Van Doom
en ütto van de Liberale Unie en
de lieer Nieretrasz van de Vrij-Lobe-
ralen, de Leer Nokfcns van de
R©outsell-Katiwliekende heei' Van
dw Voort van Zijp van de Anti-rev.
en de heer Lokman van de Christ,
(Hist.
De sociaal-democraten hebben bei-
i den verklaard, dat de lieer Posthuma
i niet meer het vertrouwen hunner
partij bezit eu dat zij geen verant
woordelijkheid aanvaarden voor liet
aanblijven van dezen miuistej. Toch
zullen zij hem in de»© omstandig
heden niet ten val helpen brengen.
Daarom zap dc lieer Troelstra af
van een politiek© motie en diende <£jp
Dieer San nes. naast de Donderdag
reeds ingediende motie-Van den
Tempel alleen een economische mo
tie in.
Deze luidt*
„De Kamer, van oordeel, dat het
tot duvearc inzake de leven&iuidde-
lenvoorzieinng gevolgd© beleid uict
anx> redelijke oisohen beantwoordt,
en dat in de organisatie van die voor-
ztfendng verandering behoort te wor
den gebracht, in dezen zin,
dat, onder leiding der regeering en
met medewerking van de gemeenten,
van do organisaties van ondernemers
en arbeiders cn van de bedrijven en
'de coöperaties, do voortbrenging
planmatig, naar do behoef ton des
volks wordt geregeld;
dat voorts de aanvoer, van grond-
stofireh en andere goederen middel
lijk of onmiddellijk in handen komt
der regeermg en de hid" aanwezige-
voorraden dienen te worden ge-
inveutari-s..'' rd c-n opgevorderd met
wering van oorlogswinsten ©n woe
kerprijzen.
dat de belooning voor .ondernemers
en handelaren ter zake van voort
brenging en distributie niet meer be
dragen zal dan een matige winst en
van oorlogswinst geen sprake zal
zijn. on dat bij de distributie het
beginsel van streng doorgevoerde
rantsocneeri ng voorop zal staan,
gaat over tot d© orde van den dag".
D© heer Troelst-ra heeft evenals de
beer San nes het distributie-systeem
van Minister Treub voor onaanne
melijk verklaard. De afgevaardigde
voor Leeuwarden heeft, zich boven
dien principieel over do finanrieel©
politiek van den Minister van Fi
nanciën uitgelaten. Is dit nu de
krachtige m in in dit Kabinet; i« hij
de knappe financier? vroeg de heer
Troelstra. lïij weef. geen ander pers-
po t-ief t© openen, dan dat we... be
zuinigen moeten.
Dal is geen oplossing voor
den noodtoestand. Het is nu geble
ken, dat het huidige systeem, om
de tekorten in de schatkist met be
lastingen en - .-'.ingen te deku. u,
bank. oet mu-.i.t.
Daartegenover ontwikkelde de
hoer Troelstra ten systeem van so-
cialiseeriug dor bedrijven, om mot
d© winst daaruit de schatkist to
vullen.
Ueiiajvc de motie-Bogaardt inzal.o
dc liavervlokkeji-vci-stix-kluiig voor
zieken, zijn or nu vijf (van de heer. n
Maicliaiit, Ter Bpill, Van don Tem-
pci, Saiinee en V au dor Voort van
Zijp.) De heer Otiu lieert een motie
klaar tegen Minister Postiiuina, om
dat hij van meening blijft, dut d©
Min. van Landbouw weg moet. In
hei late nor vond hij Vrijdagmiddag
onder de SO aanwezigen echter niet
genoeg steun voor zijn motie. Hij
zaj nu Zaterdag moor steun zien t©
verkrijgen in ecu vo!lulliger Kamer.
De heer Van Hamel over
woog de indiening eenor ze
vende motie, omdat liij van meening
is, dat minister l'osthuma weg moei-
Kieeen de andere loden van het
Kabinet partij voor don he r Posthu-
ma, dan maur all© negen van de
baan, meent de hees Van Hamel. Hij
meent, dat de a.6. verkiezingen on
de buitenlandse!ic toestond geen be
letsel mogen zijn. lntegendo II Want
hij meent, dat liet nu juist de tijd
is, om een nationaal ministerie te
vormen, waarin dus alle politieke
partijen haar vertegenwoordigers
hebben. De heer Troeletra heeft zich
al dadelijk tegen de vorming van
zulk o©n ministerie verzot. Gij hebt
u .zcide hij don h-eor Van Hamel, voor
Uw komst in dc Kamer zoo dikwijls
ultjgeuiten, dat het hier doo'n dutte,
saaio boel was, Maar, uJs er eeii
nationaal Kabinet ward gevormd en
alle nieuwe zaken dus ulgcweerd zou
den worden, zoudt go 'nog vel© ko
lommen in uw „Groene* aldus
voegde Mr. Troe.stia den redui, tetu-
van d© „AJnsterd.iminei" toe, kun
nen vullen met klachten o>er de
dufheid ou saaiheid, die or dan on-
getwijleld zouden In-er*, hen.
Tenslotte zij ve>rmold dat de motie'
van den Anti-re\. afgevaardigde de
heer Van dei- Voort van Zijp strekt,
om uit te spreken de wensclielijkheid
van bevordering dor productie van
voedingsmiddelen door veibeternig
van do produ- tie en van de organi
satie op den grondslag van overleg
met d© bestaand© organisatie-; van
onteigening om opdrijving van prij
zen tegen t© gaan; van de. gelegen
heid tot beroep in all© crisiszaken;
van een verantwoordelijkheid voor
de uitvoering, onder aansprakelijk
heid van den minister, in handen van
ambtenaren met de leiding belast;
van een algemene rantsocnecring en
van een distributie welk© naar om
standigheden z'ij zijn uit te breiden
Zaterdnc komen de Ministers aan
t woord. Dan volgt de finale van het,
Levensmiddelcnd chat
Het Duitsche offensief.
Vrijdag hebben we voor do ramen
onzer Xijdiagzsal vveor de groot© oor
logskaart van bet. Westfront tentoon
gesteld, en daarop eau gegeven., waai
de hoofdaanval van HET DUITSCHE
OFFENSIEF is ingezet.
De aajival is zich nog aan het ont
wikkeien, maar de DuitecKèrs kun
nen reeds ©enige terreinwinst en een
vrij beteekeiK'nden buit aan kanon
nen en gevangenen boeken.
De Duilscho stóf meldde Vrijdag
middag dat van A trecli l tot
la Fère doEngelsche
stellingen zijn aangeval
len. Na een krachtige
voorbereiding do o r ar
tillerie en m ij n e n w e r-
pera stormde de Bui t-
scheinfaa t«r;e inbree-
de sectoren voorwaarts
en veroverde o ver al de
eerste Engelse li e li
nies. Verder wordt nog gemeld,
dat tusschen La Fère en Soissons, aan
weerszijden van Reims eri in Cham
pagne het vuurgevecht sterker ge
worden is. Ook kwamen daar reeds
Duitsche stormtroepen in actie.
Ten slotte verzekert «1© Duitsche
staf, dat do Duitsche artillerie de
vernietiging der Fraiu.che stellingen
en batterijen om Verdun voorteelten.
Ook aan het front ui Lotharingen is
de artillonebedrijvighoid herhaalde-
lijk toegenomen.
Vrijdagavond maakte de Dniteche
staf bekend, dat de Duitscliers tus
schen Atrerht en la F é-
re reeds 16999 gtvangenen
maakten en 299 kauonnen
veroverd hebben.
De Engelsche staf korL in zijn
mededeecmgcn. Verklaard wordt,
dat de Eugelschon dc Duf tec hers
dooi' hun vuur voortdurend binnen
hun gevochtsstellingen kond-m hou
den. Waar de D ui ter lx ie wijden op
rukken leden te dooi' liet vuur der
Engete hen zware verliezen. Ook da
Engelsche oorlogtcorictipondeuten
wijden uit over de zware verliezen
der Duitechers b;ï cl© aanvallen ee-
leden. De Engelschcn oudernamen
mot tankg op enkele punten tegen
aanvallen om verloren terrein te
hernemen.
Bijna over het geheel©
front zijn de Doit-
schers dus tot den aan
val ove.rgegaan of be
reiden dezen voor.
De hoofdaanval 6trek1. zich
voorloopig aithans uit over het
front Atrechtla Fère, waai reeds
veel is gestreden. In 1916 was het de
slag aan de Som me, die in dio streek
werd ge ever (1. Later trokken de
Duitschers nier „vrijwillig" terug
Vier maandon geloden drongen de
Eugolsclien, partij trekkend van den
Duitscheu terugtocht, daar de „Hin
denburg-linie" binnen. Het schijnt
nu de bedoeling te rijn van de Duit
schers oin hun linie bij Kamer ijk te
hensteiJen eu meer naar het Zuiden,
in de buurt van öt.-Vjuculiu een
hiacntige poging te doen om door t©
breken.
Ofscnoon het wel vasUstaal .dat de
Duiiseiiere hier eu uaar succes hete-,
oen bemaald, is er toch nog ie wéi
nig van den geheelen strijd itekeud om
een definite©! oordeel daaromtrent te
vel-en.
Er woi-dt niet van nieuwe tes"-
reinwinst der uuatsciiens gewaagd.
Blijkbaar zijn die rifJ kanonnen uus
in de eerste hni© der KngcJacJien
buitgemaakt, evenals de 7o(V gevan
genen.
Een Eingelsch oorlogscorrcspou-
uent merkt terecht op. „Alleen één
limg is duidelijk, n dat de Duit
schers een bégin hebbeu gemaakt
met een poging om door ons front
heen t© breneu".
Verder verzekert hij„I.ntucschen
zijn wij overtuigd van <te uiterste
.jdvaardigheid en vastbcma^
der geallieerde trotpen, ons'erschillig
wat er gebeurt'
In eeu doel onzer vorige oplaag
meidden we leeds, dat Bouir Law in
het Engelsche Lagerhuis erkend heeft
dat de Duitsche aanval is licgonneu
over een ïjont van vijftig unjJeii
breedte, tusschen de Scarp© on de
Oiso, op grootor schaal dan ooit-, op
©enig tijdstip van den oorlog, op ©enig
deel vau Let fiont werd ondeiuo-
men.
De EngalsK.be stal' beehiit het be
richt. van Vrijdagmiddag a net de
woorden: „Er moet nog een zware
strijd verwacht worden."
De Fransche staf meldt, dat ©en
aanvalspogmg der Duitschers in
Champagne mislukte-.
In Duitsöhland hebben d«> eerste
sue essen van liet oéfenakf vcrwach-
tmgen gewekt. Algemeen heerscht
daar de opinie, dat altee beproefd zal
worden, om nu op het West front zoo
spoedig mogelijk een beslissing uit
te lokken.
Een Havas-bci'iclit Doemt vier
brandpunten van de Duitsche aan
vallen. de streek tusschen 't N. en 't
W. van Kamcrijk cn Ten Z. van St.
Quentin, Champagne, Lotharingen
en Verdun.
De Engelsche ox-premier Asouith
verklaarde in een rede te Derby o.a.:
Er is een groot© worsteling op
dit oogenblik aan den gang. maar
ongetwijfeld zal de bekwaamheid der.
Engeis?he generaa's en de dapperheid
van de soldaten blijken tegen de
moeilijke taak opgewassen te zijn.
Deze oorlog is er niet een, die in
hoofdzaak door de legers wordt, ge-
voerd, maar door de volken"
Spreker geloefde, dat het Engi lscbe
volk bereid was elk offer to brengen,
uan de zaak der vrijheid te doen ze
gevieren.
Binnenland
Do sohepon over. egovan
onuör protest. Do iioud.ng
van ^.n»eiand. Hoo 't graan
hier te Krijgen? r»oderland-
£>che persstemmen.
De schepen overgegeven1
onder protest.
Reuter seint uit Washington:
De geaagvoeders der ni bes.ag ge
nomen Nederlandsche schepen volg
den over het algemeen eenzelide ge-
de gedragslijn. Aij constateerden dat
de rererve-officieren der Ver. Staten
de scnepen in beslag hadden genomen
en schreven in de achecusbocken, dat
zij onder protect van liet gezag af
stand deden. Uit berichten die het
departement van marine bereikt heb-
ben, blijkt dat de schepen zonder ha
pering in beslag zijn genomen.
De houding van
Engeland.
Wij maakten iue"c naar aanleiding
van onze beperkte plaatsruimte van
de rede van Lord Cecil m t Euget-
sche Lagerhuis kortelijk gewag. Op
éeii punt dienen wij in aansluiting op
't geen wij 111 oiia vorig nummer i'oeus
meiaden nog even ui 't bijzonder de
aanuocut ie vestigen.
Nadat ae m.inster had verklaard,
dat m Amerikaanscbe havent graan
en meel ter besriuxking van de Ne
derlandsche regeer illg zal worden ge
steld eu dat men hoopt, dat de Ned.
regoering omniddel.ijk van de in Ne
derland gebleven srnepen, zooveel zal
uitsturen als noodig zal zijn om dit
graan over-t© brengen, deed lord Cecil
nog opmerken -
Ten slotte zijn wij bereid-dit te zeg
gen, dat, hoewel wij gelooven, dat de
Nederlandsche schepen, die thans in
Nederlandsche havens, in Neuerlaud
of ae Nederlandsche koloniën liggen,
ruimschoots voldoende zijn voor Ne
derlandsche doeleinden, wij toch, ais
I het mocht blijken, dat dit niet zoo is,
regelingen zullen maken om
in alle behoeften van Nederland te
lk vermeld dit allee slechts om net
Huis duidelijk te inakeu eu te bewij
zen, dat wanneer ik zeg, dat d© geal
lieerde regeeringen verlangend zijn de
Nederlandsche regeering in deze aan
gelegenheid in alle opzichten tegemoet
te komen, dit niet ecu gewone manier
van spreken is maar oen werkelijk©
en oprechto verklaring van de bedoe
lingen, welko de regecring van plan
is 1© verwezenlijken.
Reuter vernoemt dat de Brit-
soho regeeriug, daar do 'Vereenigdo
Staten machtiging verleenden tot de
beslaglegging op Nederlandsche sche
pen in Amerikaansche havens, on
middellijk het zelfde zal doen met be
trekking tot Nederlandsche scheeps
ruim!© in havens van het Britwhe
Rijk
Hoe de graanvoor
raden h 1 e r te k r ij-
gflii.
De ,.N. R. Cl" haalt aan dat de
geassocieerden mededeelden, dat. in
dien onze schepen van hier naar Ame
rika gaan zullen om graan te ha!en.
„ze niet zonder overeenfcomet" zullen
worden buitgemaakt en zégt. dan, dat
dit we! mooi k) nkt, maar dat ..na de
wijze waarop dc geassocieerden ge-
poogd hebben, bij overeenkomst ons
onze vloot c>nd©r bedreiging af te per
sen we geen reeder zijn schip opnieuw
zonder zeer reëele waarborgen voor
zijn behoud in de vaart zal willen
brengen.'1 Naar de meen ng van het
blad heeft onder deze omstandigheden
de toezegging dat 50.000 ton tarwe sist
Noord-Amenkaansclie havens kan
worden gehaald en even zooveel uit
Zuid-Amerikaansche havens near Ne
derland kan worden vervoerd, voor
loopig nog Blechts theoretisch© waarde.
Hoe zouden \vn - schrijft het blad
die voorraden hier krijgen? Nediy>
landsche schepen aan de uvt rrijde van
den Oceaan z jn er feitelijk niet meer,
om het vervoer op zich te nernen.
Mocht Neder and al iioodgc i rongen op
oen goed oogettbl k ertc.i women se-
bracht, opnieuw het risico van Amo-
rlkaanach-Enge.ache otii ouw op /:oli
te willen nernen, dan kun men datzelf
de nog niet van Dut'.schinnd vcrwaclu
ten. Dit land wenscht gern scnepen
van hier naar Amerika tC laten pM-
ec-eren, zonder dat tegelijkertijd ge-
ïijke tonneninhoud u:t Am rika naar
hier w<rdt uitgeklaard, of althans
zonder volstrekte zekerheid, dat de
schepen terug zalen keoren, en rnea
kan dit. wanneer men billijk wil blij
ven, niet geheel onbegrijpelijk vinden
ai is ook dit onrecht
De heele toezegging omtrent de
100.000 ton graan lijkt one daa.-oin
voorshands meer een zet op het ©or-
logsschaalöbord, dan eene bijzone ie
welwillendheid tegenover oo>. éne
poging, om den goed gezin den vriend
uit ie hangen, die ons graan 'evcren
wil, wanneer Duitschland ons den
toevoer maar niet verhindert. En zo©
kaaisen dan de oorlogvoerenden over
on« hoofd heen den bol eikaar toe wij
zuileD beurtelings uitgenoodigd wor
den onzen toom naar Engeland
Amerika of Duitschland te richten, en
het eind van het lied is. dat wij de
8lacïiioffere zijn.
Daaraan voegt het blad dan nog
toe, dat misschien een op'ossfng zou
kunnen worden gevonden indien eene
scheepvaartregeling voor ons land
werd gemaakt, in den trant van die
voor de Belgium rel.af, eu waarbij de
beide oorlogvoerende groepen zeker
heid stelden voor een veiligen toevoer.
Indien zij het met hun vriendelijkheid
jegens ons land oprecht meenen, zou
daaromtrent wellicht eene 6ohikkuig
kunnen worden verkregen. Maar wij
vreezen besluit het blad uat het
voor.uop.g bij de oorlogvoerenden
meer ue nedocling aal blijven, Ugen
elkaar de troeven bij Oils op tafel te
leggen, opdat wij zullen genieten van
of ons ©rgerenl aan dit «s-pci, uan
ons aan graantoevoer©» te lieiji'.n.
Nederlandsche
Persstemmen.
De Nederlander, "t orgaan
der Chr.-Hist. verklaart Men ziet"
hoezeer zij, die het toegeven aan den
.gnevenden eisch" door onz© Keo.ee-
ring hebben algekeurd. o or de letten
worden gerechtvaardigd.
Ue Geassocieerden vroegen gcct
rede.ijkhe.d, wensebten geen overeen
komst, verwachtten geen voorwaar
den zij wenschten slecnis eene
zaak onze6Chepen. .Men eiscii-
te. wij bogen, en als antwoord
zetten de Geassocieerden one thans
den voet op den gebogen nek.
Verder zegt zij. niet te kunnen ge
looven. dat de kneveling van kleine
volken de wensch zou zijn van het
vrij©, groote Amerikaansche volk cn
dat men t Amerikaansche volk niet
niét do Amerikaansche regeering
moet vereenzelvig©n. Zij besluit
N.emand make zich illusies et
staan ons kwade dagen te wacluen,
waarin de vaJe honger ook aan cm zo
deuren zaf aankloppen De „georga
niseerde gerechtigheid" der Geasso
cieerden he©f! Jtet zoo gewild. Mis
schien om ons af te leeren op haar te
vertrouwen.
Maar er is een hoogerc Gerechtig
heid. die de overtredingen der wereld
ziet en neerschrijft in het boek des gc-
riolus. Er is een Hechter, aan wiens
vonnis niemand ontkomt, uok geen
zich vroom gevoelend President der
Vereenigde Stalen, en voor w en -ok
groote roof een zonde i© tegen het
Zesde Gebod.
Deze rechter is teven© de God. in
wiens machtig© hand wij onze zaak
overgeven mogen. Hij ziet dc daden
der menscherikinderen Ilij weet wat
wij dragen kunnen en dragen moéten,
hij is Onze Vader, van Wicn wij bid
den mogen oni ons dageiijksch br-'od,
en Hij heeft verzekerd, dat Hij ons lis
het leven behouden zai, en nimmer
wil doen omkomen, ook niet in duren
tijd en hongersnood.
Op Hem dan onze hoop gebouwdl
EEN UITLATING VAN ADMI
RAAL KOCH. De plaatsvervan
gend© chef van den marinestaf, ad
miraal Kocli, ontving ©en vertegen
woordiger van liet Wolffbureao et»
deelde dezen o.a. beo volgend© me
de:
„Wjj hebben red© om aau te rie
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Ontelbaar graan dat maakt, eeai
brood,
Veel bijen eenen swerm,
En golt bestaat in klein en groot
In zogen en besriicrin.
Dit rijmpje staat t© lezen in de
vestibule van het Stadhuis te Deven
ter. Do twee laatst» regels interes
seeren ons uiinde.', want geld is er in
Nederland genoeg, maar het hapert
aan koren eu wo weten maar al te
goed, dat er ontelbare graankorrels
noodig zijn, oic één brooo te maken.
Aan bijen zullen we. als er me', gauw
aanvoer komt, groote' vooiraad heb
ben, dan aan gr Ja».
Maar laai. ons daartegenover ook
het goed© nie- uit het ooft' verliezen.
De eenheidsworst is na gekomen en
ze smaakt, zooals ik van deskundige
zijde vernomen heb he©; goed. En
ook is er weer iiioJa. waarvan we den
smaak uibt behoeven U> l«©ren, of
scnoon we dien bijna vergeten waren.
Jammer maar, dat je een tekort aan
voedingsmiud©.eu moeilijk naderhand
kunt inhalen Lu toch - toch heb ut
eeu jongen gezien, el te dat probeerde
te doen. 't \vas in Heemstede /u mj
kwam een melkwagen tegen. Onmid
dellijk liet hij don uiau stoppen, kocht
een heelo fleecli melk, zett© die aan
den mond en dronk z© leeg, waarna
d© slijter met de lecgc flesch zijn weg
vervoigde.
t. Was ©en jongen van post en tele
grafie, di© dus aan anello verzending
gewend is. Maar toch lijkt me een
Resell ineens wat veel. Als een maag
meer kon dan pro tea teer en (zooals ze
pleegt, t© doen wanneer ze niets te
noen krijgt.) dan zou ze zeker gewei
gerd hebben, zoo'n plas ineens op te
nemen. Nu; berustte zblijkbaar in
haar noodlot.
Althans, tot dasver heb ik niet
vernomen dat de jongen er kwade ge
volgen van ondervonden heeft.
Het kan wel wezen, dat. mijn lezers
zoo'n melkpraalje niet heel belangrijk
vindon. Maar wat is tegenwoordig ,van
prooter beteekenis dau onz© eet- en
drinkwaren 'f Als Rinaldo Rinaldini
in onaon tijd leefde,, zou hij d© meu-
scheu niet meer aanhouden mot het
bekende: „je geld of j© leven!"
maur: „ie broodkaart of je leven!"
Een koelbloedig© overvallen© zou dan
ten antwoord kunnen geven „hoor
eens man, dat is hetzelfde. Als ik
geen broodkaart, hob, kan ik toch niet
leven". „'t ls maar", zegt de roo-
ver, „dat mijn echtgenoot©, mevrouw
Rinaldini. wat al te royaal is geweest
met haar broodkaarten onze oudste
is in zijn groei en heeft ©cn onverza-
delijkeu honger Maar ik weet het
goed gemaakt geef mij de helft van
jo broodkaart, dan kan zij weer voort
en bent. u niet zoudov". Hiertoe
wordt overgegaanRinaldo neemt
zwierig zijn hoed af ©li veidwijnt met
ziju rotgezellen in de Apennijnen.
Morgen zal de bakker, die zoo kan
zeuren over die broodbons, niet te
vergeefs aan zijn hol in de bergen aan
schellen. En Piet Rinaldini, die zoo
vreeuehjk hard groeit, zal weer naai
hartelust brood kunnen eten.
Wij hebben iutuss-.nen in Neder
land onze roovers ook we! ad dragen
zij niet zulke mooie name». Vooral
fietsendieven bezitten we in allerlei
lengte, dikte, breedte en hoogte. Al
lemaal, hoe ook over.gona de al metin
gen mogen veischiüeu, met fijne neu
zen. Uien ruikt ïeuereeni, een ma sclie
biefstuk (o zoete herinnering uit be
tere dagenbespeur je ook ga.uw op.
bet moment van braden, maar wie
ruikt er nou, dat er ui cle Biicleidijk-
straat een fiets staat en nog wel on
beheerd slaat I Nu wil ik met zeggen,
dat de eigenaar van zoo'n fiete vrij
uitgaat. Als jo in do courant leest
„De heor ti. vermist ziju rijwiel, dab
„een oogenblik onbeheerd stond voor
„een perceel in do Bilderdijkstraat",
dan vraag je tochwaarom deed de
heer G. aat.j Wist. hij niet, dat er
langvingerige en snelvoetige jougelui
op fietsen loeren f Had hij nooit in de
krant gelezen dat ook de heer H.,
die zijn fiets had laten Btaan voor een
huis m de Tetterodestraat, die ver
miste, toon hij na een korte afwe
zigheid weer buiten kwam 1 Eu de
heer F. in con audero straat eu de
lieer E. evenzoo en zoo het heele al
phabet door. Altijd is de afwezigheid
kort geweest, maai' er is zoo weinig
tijd noodig om oen fiets te kapen. Een
greep, eon sprong, een trap e.u floep
ros en ruiter zijn oni den hoek van
de naaste straat verdwenen.
De Utreehtsche commissaris van
politie, die een heele afdeeling re
chercheurs uitzond om onbeheerde
fietsen mee te nomen en naar het bu
reau te brengen, beeft, van ziiu lesje
aan de zorgeloozeii plezier beleefd.
Zes cn tachtig stuks was de oogst van
enkel© uren. Maar toch is er, duukt
me, één bezwaar tegen zdo'u proefne
ming. Wanneer een van dio Utrech
tenaren de volgende weck weer zijn
fiets vermist, zal hij rich geen oogen
blik ongerust maken, maar naar het
politiebureau wandelen en zeggou
„Hij is lieot aanug, hoor Comnnasa-
ris. een goeie mop maar geef m'n
fiets terug, want ik heb haast en laat
het nu niet weer (loon, want 't kost
ui© xooveel tijd „Aliju beste heer
antwoordt de Commissaris dan, „de
zen keer is 't eciil geweest, u is de
fiets kwijt, ik heb die mot!''
„Maak nu geen grapjes-
„Op mijn woord, uw fiets is met.
hier".
„Dan zal ik ecu eisch tot schade
loosstelling tegen de gemeente Utrecht
indienen, want die heeft de dioven er
op attent gemaakt, dat hier zooveel
fietsen onbeheerd staan".
Naar den uitslag van dit proces
ben ik benieuwd.
Een van iniju kennissen ia ook op
dezelfde manier zijn fiets kwijt ge
raakt. „Eon nieuwe van tweehon
derd gulden," klaagde hij, op droe
vige» toon.
;,Zoo!" zei oen onbarmhartige
vriend. „Als jij een huis binnengaat,
leg je dan een bankje van twoelion-
j dead op de stoep f"
„Natuurlijk niet".
,,Of steek jo een dassjield met een
diamant in 't, vensterkozijn 1"
„Beu je niet wijs?"
„Waarom laat jo dan een fiets wel
onbeheerd staan?"
Eeu niensch kan niet t© voorzichtig
wezen. Toen oen bakkersknecht even
maar (zooals ik zei is 't altijd maar
even) zijn wagen onbewaakt achter
liet, werd er 4000 gram bruinbrood,
31.700 gram wit brood eu een verza
meling broodkaarten uit gekaapt.
Voortaan eon slot er op, ziedaar het
eenige middel. Brandkasten met Rus-
sisscne effecten er in kun jo gerust
open laten staan, daar blijven de die
ven wel van af maav brood karren
zijn heelwat kostbaarder. Mettertijd
rijden er nog ijzeren broodkluizen op
wielen rond!
Bij een Bankinstelling te Haar
lem moet dezer dagen eeu man zijn
verschenen, die den directeur te spre
ken vroeg. Hij gedroeg zich zeer kalm
en bescheiden en had tusschen zijn
oogen een diepen denkrimpel. Blijk
baar was hij gowoon. ernstig na te
denken.
„Mijnheer", zei hij tot den direc
teur. „U heeft waarschijnlijk ge|«-
zen, dat de gemeente Haarlem beslo
ten heeft om één niillioeu, vijf maal
honderdduizend gulden kasgeld op te
„Juist", antwoordde de directeur.
„Welko borgen rijn er voor do te-
rugbetanug, als ik vragen mag?"
„Lu de eerste plaati de eigendom
men van de gemeente".
„Preciee. Maar als de gemeente
eens met betaalde, zouden de geld-
i schieters niet veel hebben aan een
school of een begraafplaats",
„Heel waar" zei de directeur.
„Maar er zijn ook nog andere bor
gen. In de eerste plaats de goede
reputatie van Haarlem, haar crediet
als ik het zoo noemen mag en dah de
persoonlijke borg van de iugeaetenen,
omdat de Raad feitelijk uit hun naam
dat anderhalf millioen leent 1"
„Ja", zei de bezoeker, „dat be
grijp ik. Die persoonlijke borgstelling
1 van de ingeaetenon wordt dus feite
lijk gegeven door de volwassen man
nen. Kinderen tellen niet. mee. niet
waar?"
„Natuurlijk niet".
„En vrouwen ook niet
„Vrouwen worden maar zelden
als borg aangenomen".
„Juist. Blijven dus over ongeveer
15000 mannen, hoofden van gezinnen.
Dio blijven dus aansprakelijk voor
die anderhalf millioen?
„Daar komt het op neer", zei de
directeur.
„Goed zoo. Per hoofd dus honderd
gulden".
„Precies. Maar waar wilt u met
die vragen eigenlijk heen?"
„Mijnheer do directeur", zei de
bezoeker, „op dit oogenblik heb ik
nog maar vijftien stuivers in mijn
zak. Op de Nntaspaarbank heb ik een j
saldo van niets, op de Rijkspoet-
spaarbank van nul en op do Neder- 1
huidsche Bank van nihil. Ik hoor
daarom met innige vreugde van u,
dat ik als ingeceteno van Haarlem
een goede reputatie e» crediet heb j
en ik vraag u vriendelijkIwn m
vijftig gulden op mijn eerlijke ge
zicht'
„Dat verbieden mij de statuten en
reglementen van onze bank", zei de
directeur.
Daarna werd de bezoeker verve
lend. zoodat men hem bij zijn kraag
nam en de deur uitzette. Terwijl hij
wegwandelde werd de denkplooi bo
ven zijn oogen nog dieper. ,,lk rie
mijn fout in", zei hij. „Als ik maar
met do 14995 andere Haarlemsche
mannen, hoofden van gezinnen geko
men was. zouden we wel anderhalf
millioen gekregen hebben. Eendracht
maakt macht. Maar hoe krijg ik al
mijn medemannen bij elkaar cn waar?
De Zijlstraat is zoo smal 1" j
De denkplooi leek wel een afgrond,
toen hij verder stapte. Maar voor j
zoover ik weet, heeft hij de oplossing
nog niet govonden.
j Het werkwoord, dat wij allen in
dezen tijd het best vervoegen kunnen,
is: rantsooneereu.
1 Ik rantsoeneer, gij rantsoeneert, I
hij rantsoeneert, wij rantsoeneeren, gij
(meervoud) rantsoeneert, zij ran'-oe-
neeren,
De eerste rantsoeueui', of ranlsoe-
nist, is bijvoorbeeld het Kolenbureau,
dat de gemeente Haarlem rantsoe
neen D© directeur van do gasfa
briek, op last van B. en W., rant
soeneert de burgerij, de huisvrouw
rantsoeneert op haar beurt de dienst
bode Zieöaai een soort van ketting
systeem in 't rantsoeneeren. leder-
een is op zijn beurt bedrijvend er.
lijdend rantsoeuist, ook de hoofd-
rantsoeneur het Kolenbureau in Den
Haag, dat door den Duitscben aan
voer en door de opbrengst van de
kolenmijnen wordt gerantsoeneerd.
En wie in deze reeks stout is word;
afgesnedenZelfs ais de verbruiker
een gemeente is en Veisen hete. Daar
is men veel t© gas vrij geweest,
de gemeente heeft nu baar rantsoni
op eu kan nog wel wat krijgen, maar
dan natuurlijk tot hoogeren prijs.
Anders zou V eisen de ©enige niet •ge
rantsoeneerde gemeente in Nederland
zijn.
Maar »Velsen, dat zich nooit ge
stoord heeft aan verzoeken- om de zui
nigheid toch betrachtenwil nu
óók niet meer betalen en eischt door
levering tegen 52 cent, den vroeg©-
reu prijs.
Je hebt in de wereld verwende kin
dertjes, die alles van 't beste, ruim
schoots eu volop willen hebben. Dio
hebben wij hier ook wel gekend, in
den eersteu tijd van do crisis, toen
alles pas volop was geweest eu de
rautsoeneeriug pas begonnen. Zoo
gauw konden zij niet aan karigheid
wennen. Maar dat is over gegaan, nu
weten ze niet beter of 't hoort zoo?
Velsen zal ook wel loeren, 't Moet
aileeai maar een beetje de harde hand
voelen. De Haarloinsclie wethouder
van de lichtfabrieken mag liet den
rijmer nazeggen
I Straf is mijn hand, maar liefderijk
mijn gemoed.
