HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
ond„
TM&j? "SeT IS
SSsrS1
SUÏÏÏJ® ÏÏ«i*,",ïï
feysr»^
De Oorlog.
ZATERDAG 31 AUGUSTUS IB18 TWEEDE BLAD
No. 2515
Overzicht
Üiaulnes, Bapaume, Roye, Noyon
«nomen, Péroimc bedreigd. Het ie
een goede week voor de geallieerden
geweest. En het ziet er niet naar uit,
0[ het daarmee uit zal zijn, want de
merkwaardigheid van dit offensief is,
dat terwijl iedere aanval der Duit
schers tot dusverre op een rustpoos
uitliep, deze opmarsch der geallieer-
[d»u maar steeds schijnt te kunnen
voortduren.
Niet ten onrechte wordt de vraag
gedaan: hoe komt het toch, dat nu
op eens, na de successen van de Duit
schers, het blaadje totaal gekeerd is
en de invallers letterlijk door liet ge
allieerde leger voor zich uit worden
[ojaogd? Waarschijnlijk zijn daar
.erscheidene motieven voor. Zeker
fel feit, dat de legerleiding nu iu
één hand gekomen is. Nog nooit heb
ben twee kapiteins op één schip ook
al waren zij dc beste vrienden, met
het meesto geluk gevaren. Daarbij
rkomt natuurlijk de versterking van
de geallieerden door de Amerikaan-
telic contingenten, zoowel door het
getal, ais door de toeneming van het
zelfvertrouwen en eindelijk, als der-
da roden, de verandering van het ka
rakter van den oorlog. De Duitschers
(ebben zooiang om uen bewegings
oorlog geroepen, opdat zij zouden
hunnen loonen wat zij konden. En
ni die er is, blijkt dat hunne vijan
den dien veel beter verstaan. Toch
ps dat te verwachten, althans van
da FranscherfJ die Hit de Napoleon-
jtische oorlogen vermaard zijn oin het
elan, het vuur, de geestdrift van hun
aanval en zich nooit geheel op hun
gemak hebben gevoeld in gaten in
den grond, waar het er maar op aan
kwam geduld te oefenen onder een
jvoortdurenden regen van projectie-
ten, nu en dan door een aanval af
gewisseld. Wie die het Fransche ka
rakter kent, zou meonen, dat dit mol-
[lenleven den Frauschman past!
J En zouden de Amerikanen er be
hagen in vinden, de flinke, stevige,
jonge kerels, die wel over den Oceaan
(ija gekomen om door energiek hau-
déleu een einde tuin den oorlog te
naakeu, maar niet om in doodend
[wachten in loopgraven te verslijten]
'Misschien is van allen, die daar aan
't Westfront vechten, de_Engelschman
m:t zijn onverwoestbaar flegma nog
het meest voor den loopgraaf-oorlog
Beschikt. En daarbij de Duitscher.
[opgevoed en gedrild tot macniiuud ge
hoorzamen, terwijl de slag in 't open
peld juist van ietleren man op zijn
leurt initiatief en zelf beslissen
[vraagt
j Hoever de bewegingsoorlog de strij-
ukudciv wel brengen zal is zeker op
•dit oogenblik niet te zeggen. Terwijl
dc officieele legerberichten der Duit-
rchers liet nog altijd, met knuleracb-
pge koppigheid, doen voorkomen als-
joi de heele terugtocht vrijwillig is,
Jdus eindigen zal zoodra de Duitschers
■dat willen, zijn verschillende Duit-
iKlie critici wijzer en bereiden hunne
lezers er op voor, dat ook de stelling.
Indertijd naar den afgod van den dag
Hindenburg-linie genoemd,
niet zal kunnen worden behouden. En
is dat juist, dan gaat de strijd om 't
Behoud van België, misschien zelfs
om nóg meer. De militaire medewer
ker van de Vossische Zeihmg zin
speelt er al op, dat het wel eens noo-
1 dig zou kunnen blijken, het eigen
llaiul te verdedigen.
Zonder twijfel zijn de geallieerden
r van overtuigd, dat vóór het zoo
ver'kan zijn, nog heelwat werk te
Boen valt. Foch, het is onlangs in
«n persge3prek gebleken, zal zich
niet licht aan fantasieën te Duiten
gaan. Hij kent den oorlog en zijn be
zwaren en gevaren, liij weet ook dat
niemand geacht kan worden het doel
rereikt te hebben, wanneer hij het
niet met de hand kan aanraken. In
Bit opzicht kan hij trouwens nuttige
lessen hebben geleerd uit bet lot van
Be Duitschers. die nu tot tweemaal
y beloofde land mochten zien
(PTij.) «u «rd« ,8°
derd zijn, dan ooit.
mMr Helst zou
vraag, wio den b J yaal Jl0g al-
moeten wmnen. Tv Engeiand, zelfs
tijd een grief „„J^orlogen te-
halen soinungen 0 eeuwen op,
f" TnUn PorS«»n had<len ont"
Sollen ontesrenod
wanneer y blij'kcr,.
ningen te teutn, volslagen
"""r ,2."vmDiüUchland zouden
kwnnd. eens wan-
a„„ dut U» to„"JfJSr nadden en
^zemSSingon en ^eht»
'onder het vergroof
HÏÏÏSÏn den ken n». W
ge'dètTl" menscl»,.
Duitsche vrouw, Wijken
- iu zijn ol haar
.K^ier" rienSnV. jL
gedrilde ^^^^eggen had en
zarnen en JJ®»- „zaarü, maar
der gewichtige nakuur in de Hazer
ne. Verwarrend werkte daarbij op
do velen, die niet goed konden on-
dei-scheiden, de groote bloei van het
vereenigde Duitschland in de laatste
halve eeuw. Er werden zaken ge
maakt, kapitalen verdiend en men
was geneigd, dat toe te schrijven uau
dien starren Pruisischen geest, van
drillen en dreeseeren, te meer omdat
deze ook in de wetenschap, ja zelfs
in de kunst was doorgedrongen, zoo
dat de geheele Duitsche samenleving
er uitzag als een volmaakte machi
ne, die zonder knarsen of piepen,
volmaakt gesmeerd, liep, zoodra en
kele leiders maar een wenk gaven.
De bescheidenheid van het Ger-
maansche ras, die nimmer groot was
geweest, ging onder al dien bloei
van handel en nijverheid, ai die
schittering van uniformen, al die ver
uitgesponnen, vaak zeer topzware
wetenschap, gansch en al te loor.
Men begon, als een parvenu, die met
den varkenshandel rijk geworden is,
zich er over te verbazen, dat. niet
iedereen zoo deed, kweekte daarmee
een ook lang bestaande minachting
van anderer inzichten, talenten en
arbeid aan en kwam eindelijk, we
mogen zelfs aannemen te goeder
trouw, tot de conclusie, dat het Duit
sche volk was uitverkoren, om zijn
Kultur aan de overige wereld te
brengen en nog wel, typisch Prui
sisch, met geweld, zoo het goedschiks
niet gaan kon. ,,Die Welt", zoo zeide
dè keizer, „wird sich am Deutsch-
tum geneaen". De wereld zal heil vin
den in eten Duitschen geest.
Ziedaar nu, zeer in het kort, waar
om zeer velen oen Duitsche overwin
ning zouden betreuren, die de gealli
eerden niet alleen, maar ook de neu
tralen aan Duitschlands macht en
gezag zou onderwerpen. Wij willen
die Duitsche Kultur niet, zij stuit one
tegen de borst en wij wijzen haar af.
Het is mogelijk, dat aan onze «opvat
tingen en inzichten gebreken kle
ven, maar zij zijn de onze en wij
hechten er nan. Wij gruwen van een
Duitsch mililnirisme, omdat wij alle
militairisme ten spoedigste uit do
wereld willen zien verdwijnen als
achterlijk, remmend en ouderwetach;
wij verzetten ons tegen autocratie,
omdat wij de toekomst willen zien
verlicht en bestraald door een de
mocratie, die zonder hersenschim
men na te jagen, het grootste aard-
sclie geluk verzekert aan het grootst
mogelijke aantal menschen. Wij wil
len een eereplaats in ouze samenlc-
ng bereid zien aan de kunst, die
zich niet ontplooien kan dan in volls
vrijheid, nooit wanneer zij moet op
zien naar gezag en macht. Wij we
ten. ja weten, dat de wetenschap
groot is tu deze lage landen, waar
men officieele overheeraching of
belooning niet kent. Wij zien kans tot
economischen bloei te komen, zonder
dai achter ons altijd tireigend sabel -
gerinkel wordt gehoord. En wat onze
zeden, gewoonten en gebruiken aan
gaat, het is mogelijk, dat er wat op
aan te merken valt, maar zij ziju do
onze en wij houden er aan vast, be
reid om er aan te veranderen als dat
mout, maar niet op bevel van bui
ten af.
Ziedaar, dunkt me, in korte woor
den gezegd, waarom de inneming van
Chaulnes," Roye Bapaume, Noyon,
ook voor ons neutralen belangrijk
ts. En nogmaals, wij hebben geen
afkeer van den Duitschen man, de
Duitsche vrouw, ja wij gunnen wel
vaart, bloei en levensvreugde aan
het ganache Duitsche volk, met zijn
deugden en bekwaamheden, maar
wij haten de Duitsche Idee, de ge
dachte der overheersching, die ook
ons zou willen ketenen aan haar ze
gekar.
J. G; P.
Ov«riieht.
Nog altijd trekken de Entontc-le-
gers voorwaarts en moeten de Duit
schers retireeren.
De Duitschers staan nu in het
gebied dat zij in Maart 1917 ook
ontruimd hebben, nadat ze alles ver
woest hadden.
Vermoedelijk zullen ze niet trach
ten in deze woestenij een verdedig
bare linie in te nemen. Zij zullen
nu wel achterhoede-gevechten le
verend terugtrekken naar de Hin
denburg-linie. Althans het Duitsche
sTafberlcht wijst daarop Péróana
wordt ook vrijwel als v e ..n
schouwd.
Het zal evenwel nog enkele dagen
duren voor de Duitschers op de
Hiudenburgliriie zullen zijn geko
men. De Entente-troepen houden
vast en de Duitschers moeten door
vechten, willen ze niet heel veel
mannen en materiaal verliezen. Op
vallend is, dat de geallieerden in
de laatste dagen wel veel terrein
wonnen Noyon, Roye, Chaulnes,
en Bapaume zijn immers bezet
maar toch niet meer dan eenige dui
zenden gevangenen maakten.
Zullen de Duitschers in de Hin
denburg-linie de sterke aanvallen
der Entente-legers kunnen weer
staan'?
Een positie-, een loopgraven-oor
log, is niet zoo gemakkelijk meer te
voeren, nu de tanks aan de -geal
lieerden zooveel voordeelen bewijzen
en eigenlijk de loopgraven-oorlog
voor een belangrijk deel onmoge
lijk gemaakt hebben.
De-terreinwinst, die de Entente-le
gers Vrijdag boekten is niet zóó groot
als vorige dagen.
De Franschen wonnen vooral ter-
in in de nabijheid van Noyon. Zij
zijn 't Noorderkanaal op twee plaat
sen overgestoken en hebben aan den
anderen oever Cattigny, Beaurains
en (Jhevilly bezet; ten N. en N.O. van
Noyon zijn Happlincourt en St Sl-
meonberg bezet. Op den N. oever van
de Ailette vermeesterden de Fran
schen 't dorp Champs. Ten N. van
Soissons werd nog Chavigny ver
overd.
De Engelscheu staken,
ondanks de vernietiging
der bruggen, bij Péronne
de Somme over. Chery-sur-
jnmeen Combles werden
veroverd. 200 Duitschers zijn
daarbij gevangen genomen. Ten N.
van Bapaume werden ook vorderin
gen gemaakt. Eenige dorpen en een
loopgraveustetscl dat deze dorpen be
schermde, werden op de Duitschers
veroverd. Op den straatweg Atrecht-
Kamerijk ontwikkelt de aanval zich
op voor de Engelscheu gunstige wij
ze. Aan beide zijden van de Scarpc
wonnen de Britten ook terrein, 't Dorp
Remy werd o.a. bezet.
Reuter verneemt, dat de Engel-
Uhenta njï. van Bullecoirrt
reeds de Sindenbur g-11 n 1 c
b er eikt hebben, 't Dorp Rien-
court werd door de Britten bezet
't Duitsche avondstafbericht zegt
alleen dat groot-scheepsche aanvallen
der Engelschen op een breed front
ingezet, mislukten.
Een correspondent van Havas
meldt, dat de Duitschers Noyon niet
meer hadden willen verlaten. Ze had
den de stad ervan versterkt, elk huis
was bijna in een fort veranderd. De
kelders waren onderling verbonden.
Nu de Duitsrhers uit Noyon verdre
ven zijn bombard eer en ze de stad als
razenden.
Reuter's correspondent In 'i Fran
sche leger meldt:
Generaal Marczin's leger staat te
genover een lange heuvelketen, van
den berg St Simeon, ten N. O. van
Noyon, tot Chausy loopende, met op
zijn rechtervleugel het Laffauxpia-
teau, dat overgaat In het Malmot-
sonpiateau en den Chemin des Da
mes, het geheel een uiterst zwaar
terrein. Op het Laffauxplateau heb
ben de Franschen al vasten voet
door het bezit van Tartiers, terwijl
zij dicht tot Juvigny genaderd zijn.
Op het Juvigny-maasief hebben de
Duitschers eeu buitengewoon sterke
stelling, welke slechts met de groot
ste krachtsinspanning is om te trek
ken, daar de Duitschers de aangren
zende dalen in bezit hebben. De eerst
volgende stap in de ontwikkeling v&n
den slag hangt af van den voortgang
der legers ten N. van de Oise.
Kolonel Thomaeson schrijft in de
„Petit Journal": „Het groot belaug
van den slag ligt aan de twee vleu
gels, vooral uan den linkervleugel
der geallieerden, waai- de Engel
schen op sommige punten de Hin
denburglinie reeds hebben overschre
den. Dit wil echter niet zeggen, dat
zij nu het terrein voor zich vrij
zullen vinden. Het was den Duit
schers, toen zij de Hindenburglinie
In bet leven riepen, er voorname
lijk am te doen het zeer belangrijke
spoorwegknooppunt Douai
schermen en zij hebben derhalve in
deze streek een buitengewone me
nigte verdedigingswerken aange
legd. Deze versterkingen kunnen
echter zichzelf niet verdedigen. Zij
hebben plecht» waarde door de qua-
liteit en het aantal der verdedigers.
Het behoud van deze streek is van
zoo groot belang voor de Duitschers,
dat de slag, die thans ten O. van
Atrecht wordt geleverd, groofce ge
volgen van strn-cgischen aard kan
hebben."
„De groote slag zoo meldt een
Duilsch bericht duurt met 'onver
minderde hevigheid voort en dwingt
de geallieerden dagelijks hun door
bloedige verliezen geslonken afdea-
liiigcii aan te vullen. Het karakter
van deze gevechten brengt mede, dat
do Engelschen nooit weten of do
Duitschers van plan zijn hun aanval
to weerstaan of zonder strijd in tak-
tisch oogpunt waardeloos terrein op
te geven. In reeds laug door de Duit
schers ontruimde strooken gaan de
F.ngelsclien slechts langzaam voor
uit; zij laten zich halve dagen door
zwakke Duitecho patrouilles met
slechts enkele mitrailleurs ophou
den, of wel zij stoeten roet geheele
kolommen op versterkte Duitsche
stellingen en lijden in het vuur van
mitrailleurs en verdekt opgesteld©
batterijen zware verliezen. Het wei
nige, dat de Duitschers in de Som-
mewildernis tijdens hun laatsten
dnornfarsch opnieuw bouwden, wordt
stelselmatig vernield. Kunstwerken,
spoorwegen, straatwegen worden
evenals onderkomens onbruikbaar
gemaakf.
In. het „Seri. Tageblatt" behandelt
kapitein Persius de vraag of het den
Amerikanen zat gelukken de op
Franschen bodem staande Aiueri-
kaansclw legers op voldoende wijze
te blijven voorzien van levensmidde
len, munitie enz. Hij waarschuwt
daarbij met klem tegen de optimis
tische opvatting van vele Duitschers.
dat de geheele Amerikaausche actie
binnenkort in elkaar zal storten, om-
dal het onmogelijk zal zijn de gewel
dige hoeveelheid scheepsruimte, voor
de aanvoeren noodig, beschikbaar tc
stellen. Integendeel hij acht de Arne-
rikaansche bedreiging zeer ernstig.
Alle energie der Duitschers is noodig
om 't gevaar te bestrijden.
Een Reuter-correspondent seint
„De Duitschers trekken in
goede orde terug".
Het Amerikaansch-Mezicaansch
grensincident neemt grootere afme
tingen aan.
De Duitschers zouden lachen als
het Amerikaausche millioenenleger
voor eeu dee! in eigen land gebon
den werd.
Maar Wilson zal wel alles doen
om te trachten dit gevaar af te
wenden. liever wat toegeven, zal
hij denken, dan me in het Muxi-
paansohe wespennest te steken!
De „Berliner Lokal Anzeiger"
dagen gehouden JLnterg&llieerde be-
sprckihgt'u te Londen.
Volgens de Matin" zal «ie En-
gelsche aiiniEter-president Lloy<:
George in de eerste week van Sep
tember d,e rede van Solf beantwoor
den.
Llovd George heeft Vrijdag ook een
rede gehouden, maar daarin zei hij
niet veel belangwekkends. Hij sprak
tegen du Amerikaausche arbeiders
missie, met Gompera aan 't hoofd,
die thans in Engeland vertoeft.
Allereerst bracht hij hulde uan
Amerika, omdat dit land al zijn hulp
bronnen ter beschikking stelt van
den strijd om de vrijheid. Ook in En
geland dragen mannen van alle klas
sen hun deel van de offers en de noo-
den. Ook wees hij er op, dat de ar
beiders er ook veel belang bij heb
ben, dat de Entente zegevierend uit
den oorlog treed».
Verder betoogde de premier, dat
de Duitsche arbeiders reeds voor den
oorlog streden tegen 't Pruisische mi
litairisme. Elke verkiezing wees duui
op. Maar ze 6Choten te kort Nu trach
ten de geallieerden de taak der Duit
sche arbeiders te volbrengen in de
zen oorlog, maar nu- met andere en
betere middelen. Als de oorlog nog
een paar ja&r uitgesteld was gewor
den, zouden de Duitsche arbeiders tot
een opstand gekomen zijn, die de ge
heele militaire overheersching over
hoop zou hebben geworpen.
Gompera antwoordde op de rede.
Hij zei, dat de geest der arbeiders
niet kan leven als de geest van 't kei-
zerisme zou overheerschen. Fr wordt
niet langer een oorlog gevoerd,
maar een kruistocht De Amerikanen
komen voorloopig met 500.000 man,
maar als die er zijn, zuilen ze nog
niet ophouden. Er zullen net zooveel
Amerikanen komen tot de overwin
ning behaald is.
V«rspr*id nieuws
ITALIAANSCUE LUCHTSCHIP.
A I Is van een tocht hoven de Adria-
tlsche Zee niet meer teruggekeerd.
TER ZEE. Twee Fransche pa
trouillevaartuigen zijn op een dag
viermaal aangevallen door Duitsche
vliegtuigen. De schepen werden niet
beschadigd. Een der vliegtuigen werd
getroffen.
IN HET DON-GEBLEü. Uit
Kjef wordt geseind, net legerbével
van den ataman Krassnow stelt vaat
dat het Dongebied volkomen bevrijd
ls, en wijst op de noodzakelijkheid
de grenzen van het Don-gebied tegen
nieuwe overvallen te beveiligen,
door de bezetting van enkele ne-
langrijke spoorwegknooppunten in
do buurt, en van steden zooals Zazl-
zlra. Kamvsjan, Baiasjow, Borisao-
gebsk, Nbwochopersl. Bogutsjar.
DR. HELFFERICH EN HET VER.
TREK UIT MOSKOU. - Tegenovar
de onjiusté aaedédeolineen in de nere
^'CrTT ,«re^e,nen vau het vertrek van
l i k 'cnc'! utfc Moskou en de ver
schrijft over den stand der Duitsch-Plaafceing van de Duitsche diplomatic-
Spaansche onderhandelingen^ „Vol-ko yertcgenwoordiginw naar Pakof,
geus onze kennis van den staat van I constafcecrt het Wolffbureau het vol-
zaken nemen de onderhandelingen F®."?6; Pr- Hdfferich is niet op eigen
een normaal verloop, zoodat voorloo-j ,IC Moskou vertrokken, inasr
pig pessimistische verwachtingen I pp mtdnikkelijke instructie van staats-
omtrent den evcntueelen uitslag niet a^retarw v. Hintzo om ter mondelinge
op haar plaats schijnen". j mteenzetting naar Berlijn te komeu.
Van andere zijde wordt gemeld: „Het j "O verplaatsing van de diplomatiek#
denkbeeld, dat Duitschland door een j vertegenwoordigme alleen om redenen
hooghartige houding tegenover Span-1 v„n,(2*r?<*>ll',j'ce veilio-heid. had dr.
je aan te nemen, ook dit land zou I2'eri<ui herhaaldelijk eowéigerd.
K«raK tnrl.l hl, „iMnLl^lKL 1~<,1 1l
noodzaken zich bij de oorlogvoeren
den aan te sluiten, heeft in Duitsch
land ernstigen tegenstand doen ont
staan".
lntusschen komen in Spauje bc-
toogingen voor om de politiek der
neutraliteit te handhaven. Uit Ma
drid wordt aan de Frankf. Ztg. ge
seind: Te Se villa is een algemeene
staking uitgebroken. Stakers zijn in
ernstige botsing gekomen met de ont
boden i roepen. Het tramverkeer staat
sttL
In Barcelona zijn ook kloppartijen
voorgekomen.
In alle steden h erscht voedselge
brek.
Broeit er iete op politiek gebied?
Volgens de „Evening Standard" Is
in de eerstvolgende weken een aen-
aationeele politieke verklaring te
wachten als resultaat van de dezer
Eerst nadat hij uitdrukkelijk last had
gekregen, in geval van dreigend le
vensgevaar voor zich zelf of voor het
personeel van de legatie de vertegen-
w«>ordigin<» over t« brengen naar een
veiliger plaats en nadat hij zelf naar
Berlijn was ontboden en dus van ziju
-eigen veilig-heid geen sprake meer
was heeft dr. Helfferich ter bcveili-
mnv van het leven van de leden der
diplomatieke vertegenwoordiging tot
de verplaatsing last gegwven en wel
naar Petersburg. De verdere verplaat
sing van Petersburg naar Pakof ia niet
«ioor dr. Helfferich bevolen, maar
door staatssecretaris Von Hintzo.
DE POLITIE-AG ENTEN TE LON
DEN STAKEN. Zli worden vervan
gen door dc vrijwLllitre politic.
MIJNONGELUK. Bij Pitsen had
oen mijnongeluk plaats. IS menschen
kwamen daarbij om "t leven.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Do crisis brengt allerlei vreemde
•gevolgen t© weeg. J© net aanbiedin-
gea, waar we vroeger niet van wisten,
j»i do dagbladen. D© ©en presenteert
[fin fabriek te nuur. omdat hij door
jgotrek aau grondstof niet) doorwer-
Lu kan. do ander offreert zichzelf
jomdat zijn oigeu vak stilstaat; nu pas
Korden ,,zes H.H. Reizigers'' tijdelijk
|bf overname uaiigeboden. De steller
J*?.u die advertentie is een «uit. In den
crisistijd mag «en ander zijn perso-
Ijiool wel onderhouden, maar nader-
p-'-nd wanneer hij zelf weer geld kan
prdienen, moeten de „zes H.H. ltei-
HRtrs"' terug!
Toen ik dat zoo las heb ik in huis
ioudgekokenof daar niet iets was,
ik zonder schade, liefst met voor-
Heel, tijdelijk wel missen wil. En ja,
is iets, ©en belangrijk ding in
Jimènschen leven, dat ie nooit zien
p)int, ofschoon het toch bestaat, dat
Koh aanmeldt-, ofschoon ie het nooit
|r.!t en dat je kwelt, wanneer je het
■|*'jn zin niet geeft. Dat ding is
z e e 11 u s t. De mijne wordt bij
Bpe kosteloos ter overneming aange-
fooBen, op conditie, dat ik zo later, in
Iwtere tijden, weer terug krijg. Wat
|«tcft eeu mensch aau eetlust-, 111 eon
':lB. da', cr weinig of niets te eten
Balt
(..Maar-ik vrees wel, dat er geen aan-
t: dingen zullen komen. Ieder heeft
zijn eigen eetlust al te veel. En
0 zal ik met de mijne wel blijven
''in. evenais do slimme zakenman
p-t zijn ,.zes H.H. Reizigers".
_P*n eten gesproken, Wouter had
R" half varken gehamsterd a dat- op
*'n kransavond triomfantelijk verteld.
N weet iedereen, dat ie op varkens
IP moet: zo vreten alle-s op wat ze
n°i bereiken, tot je mooie plan-
cu bloemen toe en er gaan grieze-
K? verhalen van varkens, die e©n j
pieahug in de wieg een teen afkap
ten of eeu vinger. Afgrijselijk! Laat
ons dus op het varken passeu. Wel te
verstaan op oen héél en levend var
ken. Maar dat een half varken, en
dan nog wel dood. zooveel beroering
en ontroering iu onzen krans teweeg
zou brengen neen, dat had ik niet
kunnen deuken.
Teen Wouter dat vertelde, van dat
gehamsterde halve varken, was Hop-
ma er ook bij. Nu is Hopma eeu man
met, verschillende goede eigenschap
pen, maar hij heeft een groote fout:
_fc is een babbelaar. Heeft u wel eens
iu een spoorwegcoupé iemand ge
zien, die met luider stem aan een
ander verhalen doet over personen,
zonder daarbij crifciek te sparen, ter
wijl er zee vreemden om hem heen
zitten! Welnu, dat is Hopma "©woest
en ofschoon hij aan die hebbelijkheid
'of onhebbelijkheid) oen paar maal
leelijk ziju vingers heeft gebrand,
schijnt hij dat maar niet te kunnen
laten.
Twee dagen 11a den kransavond was
het halve zwijn door een distributie
ambtenaar in beslag genomen, die er
alios van bleek te weten en zich glim
lachend ontvallen liefc dat het heel
gevaarlijk is om zulke dingen luid
keels te vertell«)n op liet achterbaloon
van oen tramwagen.
Natuurlijk was dat den voorzichti-
gen Wouter niet overkomen. Die is
wel wijzer. Hij zocht dus. wie hem dit
koopje geleverd kon hebben en dacnt
a! gauw ;ian Hopma. Bij de eerste
navraag keek Hopma schuldbewust,
bij de tweede verbleekten zijn koonen,
bij de derde gaf hij toe. Ja. hij had op
do tram, terwijl het balcon vol men
schen stond, verteld dat zijn vriend
M outer voor den wint'?r een half var-
kon in 'do kuip had.
Hopma vertelde mij dat zelf, schuld
bewust. Ik vroeg hem natuurlijk da
delijk, welke houdine Wouter had
aangenomen. Dat was Hopma meego-
vailen. Inplaats van hem een stroom
vlijmend© sarcasmen naar 't hoofd te
slingeren, zooals Hopma verwachtte,
hftd Wouter gezegd: „Zoo, dan weet
ik het nu maar't is jammer." Eu
toeu waa hij vertrokken. ,,Hij gaf me
wel geen hand," zei Hopma. „maar
't was toch blij, dat ik er zoo af
kwam."
Die rust en kalmte van Wouter
kwamen me vreemd voor. Onze neef
is eeDmaal geen lam en zijn "halve
varken moet hc-m dierbaar zijn ge
weest. „Die zaak is nog niet uit,"
zei ik. maar Hopma sloeg de waar-
schuwiug in den wind. Hij zou wel
dra besj>cureu ten onrechte.
Vier dagen later kwam hij bij mij
thuis in een toestand van zonuwach-
tige gejaagdheid. Hij) stotterde van
woeda, voer uil tegen Wouter, zonder
dat ik er iets van begreep. Eerst toen
hij- wat. tot bedaren gekomën was en
zijn verhaal regelmatig doen kon,
werd de zaak duidelijk.
„Je moet dan weten gisteren kwam
ik bij Wouter om hem een boek terug
te brengen, dat ik geleend had. We
praatten over alles en nog wat. Hij
bracht het gesprek op vervoer van le
vensmiddelen en aanhouding en ik
was al bang, dat hij weer over bet
halve varken beginnen zou. maar dat
gebeurde toch niet. Toen zei ik op
een oogenblik: „och, onschuldige
menschen worden niet aangehouden".
„Zoo," zei Wouter, „denk je dat!
Eu waarom, nis ik vragen mag?"
„Och," zei ik weer „meuschen
die wat te verbergen nebben, doen
zenuwachtig en schutterig en vestigen
daardoor juist de aandacht op zi«m."
Hij sprak tegen, ik hield vol.
„Goed," zei hij eindelijk, ,.we kun
nen de proef op de som nemen, ik
zal je oen koffertje geven met niets
dan een paar boekeu er in. jij gaat
op den Scnoterweg in de tram naar
Alkmaar zittenstapt te Santpoort uit
©n komt terug. Als je aaugehouden
wordt en je koffertje opeu maken
moet, win ik het. Andera neb jij het
gewonnen.''
„Best," zeg ik. „Waal gaat het
om i"
„Om eeu kistje sigareu."
Ik moest nog een paar boodschappen
doen. Hij zou intusschen het koffer
tje klaarmaken.
Binnen een uur was ik terug. Er
stond eeu heel gewoon koffertje op
tafel, zooals j© cr w©l duizend ziet. ik
maakte het open. er zaten een paar
onschuldig© toeken iu. anders mets.
Juist een half uur later zou er eeu
stoomtram vertrekken, maar toen ik
wou heengaan, hield bij me nog even
terug.
„Wacht «ven. dit koffertje gaat
soms van zelf oj>eu. ik zal het even
met dcu sleutel afsluiten, dan Heb je
er 2een la8t van
Hij ging er me© uaar eeu andere
kamer en kwam dadelijk terug. „Zie
zoo", zei hij „hier heb je den sleu
tel en laat het nu verder
maar dicht, dan krijg je er geen getob
mee." Heel beleefd liet hij ine uit.
Op de stoep zeg ik nog: „denk er
om, het moeten goeie sigaren wezen I"
„Ja, ja," zegt. lrij, „je proeft ze al,
hè? Nou. goed succes."
Hopma haalde even adem. naaide
«yn zakdoek uit en verfrommelde
dien woedend tot een bal. „Hou je
bedaard," zei ik. „Jawel.' ant
woordt nij, „tou je niet razend wor
den"maar laat ik verder vertel
len. De stoomtram voor Alkmaar
staat- juist klaar, ik stap er in. Juist
toen we zullen afrijden komt er een
politieman binnen en vraagt mijn
buurman, om zijn pakje open te ma-
keu. Er was niote verdachts in. Hij
kijkt- even naar mijn kleine koffertje
en ik denk al dat hij verder wil
gaan, als hij op eens zegt„wil u
dat even openmaken?" Ik was de wed
dingschap kwijt."
„Is dat nu zoo ©rg?"
„Zwijg stil," roept Hopma, „het
ergste komt nog. Ilc zeg tegen den
politieman: „cr zitten alleen maar
boeken in".
„Des te beter" aegt hij, „maakt u
maar open."
„Ik doe heten val meteen bijna van
de bank van schrik. F.r zaten vijftig
eieren in. Ik snap dadelijk alles. Toen
Wouter met het koffertje de kamer
uitging om den sleutel te halen, heeft
hij een ander koffertje genomen, dat
er precies zoo uitzag en waar hij 50
eieren in gedaan had."
„En toen!"
„Procesverbaal natuurlijk en
groot plezier van de medereizigers.
Voor mijn fateoen moest ik wel mee
naar Santpoort, altijd door onder de
aardigheden van de andere menschen.
Er was zoo gauw geen tram terug,
dus heb ik nog moeten ioopen ook.
'k Had Wouter wc! kunnen vermoor
den!"
„Heb je hem niets gezegd?"
„Natuurlijk, een uur geleden. Hij
had me zien aankomen, stond al op
de stoep te wachten."
„Breng je de sigaren moe, Hop
mal" vraagt hij hatelijk.
„Die krijg je van mijn leven niet,"
zeg ik, „maar 'k wil je meteen even
vertellen, dat zooiets onder fatsoen
lijke meuschen een smerige streek
wordt genoemd."
,,Je riet het verkeerd in." soa hij
koeltjes ,,'t Was maar, dat mijn hall
varkeu niets te eten had. zie je, nou
kan het smullen aan de vijftig eitjes."
Eu daarmee ging hij naar binnen
en liet mij op de stoep staan."
'k Heb Hopma zoo goed mogelijk
getroost Maar er viel niet veel te
zeggen. Eu mevrouw Hopma is na
tuurlijk woedend eu vindt dat tante
Koos het had moeten beletten. Maar
die gooi© ziel heeft or natuurlijk nie
mendal «au geweteu. Hupstra eu zijn
vrouw kiezen partij voor Wouter, die
door Hopma dan toch ook schandelijk
benadeeld is. F.n ik moet nu maar
weer zorgen, dat dc heel© geschiede
nis in 't reine komt.
Nu we het toch over varkeus heb
ben. mag wel vermeld worden, dat
binneukort oon iugeaetene van över-
voen. die vlak bij de kom vau de ge
meente woont, als de Gezondheidsraad
het goedvindt, vergunning zal krijgen
om aaar «en of twee varkens tc hou
den.
De tijden vsrauieren eu wij met
hen. Alleen het varken blijft wat het
was. ongourig vóór, geurig na ziju
dood. Er is con tijd geweest, toen alle
gcmeeutebceturen er op uit waren om
varkens zoover mogelijk uit de ge
meente t© verjagen. En nu. nu zou
menigeen er Iaat ik zeggen de „on
guur" voor over hebben, wanneer hij
maar kans zag om een varkon i:i of
bij ziju huis te mesten.
Zal het nog eenmaal zoover komen,
dat wij ons dierbaar vetbevit geen
oogenblik uit bet oog wenscheu te
verliezen en daartoe, evenals «Ie
kleine boertjes in du achterhoeken,
met OU3 varkon in dezelfde kamer
huizon? Dan zijn tapijten, karpetten
en vloerzeilen overbodig des te bo
ter, want ze zijn toch peperduur. Ia
eenmaal het varken ouze huisvriend,
dan kan or geen enkel bezwaar wezen,
om in huis kippen te houden, zoodat
j'o geen wekker meer noodig hebt (ook
dc uurwerken zijn duur) omdat de
haan je vlak bij ie oor wel wakker
kraait.
Zoo is er in den komenden tijd nog
eon groote vereenvoudiging van oua
leven te verwachten.
Dok deze, dat voortaan od gebou
wen do naam zal worden gezet. Wi©
zoa anders, zoo vraagt een inzender,
woton dat net gebouw op 't Wi'sons-
plein de schouwburg is!
Voor een drukkerij of eeu lunch
room zal wel niemand het houden.
Maar good, als dat gewen9oht wordt,
laat ons dan namen op de gebouwen
letten, ten plcziere van den leergie
rigen vreemdeling. Maar moet het
daarbij blijven? Zou "er niet iets voor
wezen, ook al ten gerieve van ge
noemden vreemdeling, om aan de
voornaamste personen in de gemeen
te, groote kaartjes om te hnugeu,
waarop hun naam en dualiteit ver
meld staan?
Ook dat zou een gemak voor den
vreemdeling wezen. Het vreouulelin-
gonverkeer, waar we toch immers op
gespitat moeten zijn. zou er stcdig
door bevorderd worden. FIDFT.IO.
