De Oorlog.
Ov»ni*ht.
Het bolttjwrijkste nieuws, sedert
ZaterdaR is, aat
Oostenrijk vrsctesbssprs-
Rkigort
xroagt.
Do regeciiuR te Vv eeaen heeft een
uota gericht lot alle oorlogvoerenden,
vijanden' en bondgcnooten. tot den
Paus en tot de neutrale mogendheden.
Aan den tekst van dit uitvoerige
•tuk ie het volgende ontleend
Het vredesaanbodhetwelk de mo
gendheden van den Vierbond op 12
December 1916 tob hun tegenstanders
richtten, en welks verzoeningsgezin
de!) grondslag zij nimmer hebben la
ten varen, beteekent. ondanks liet
feit. dat het van de hand werd gewe
zen. een gewichtig tijdsgewricht in de
gefctluedcnib van dezen oorlog.
In afwijking van de eerste twee en
een half jaar oorlog, heeft van dit
Oogenblik af het vraagstuk van den
vrede in het brandpunt van de Euro-
pecsche, ja van de wereld-debatten
gestaan, 011 heeft ze sindsdien in steeds
toe ut monde mate bezig gohouden en
bühecrsoht.
Een voor oen hebben bijna alle oor
logvoerende staten betreffende het
vraagstuk van den vrede, van zijn
voorwaarden en kansen, steeds op
nieuw het woord genomen.
De lijn, volgens welke deze bespre
kingen zkh ontwikkelden, was echter
niet uniform en vast. de standpunten,
die er den grondslag van uitmaakten,
wisselden onder den invloed van den
militairen en politieke)) toestand, en
tot een tastbaar, practise 1) toepasse
lijk, algemeen resultaat heeft zij al
thans tot dusverre niet geleid.
Desniettegenstaande kan, afgezien
van deze schommelingen, geconsta
teerd worden, dat de afstand tusschen
de wederzijdsche inzichten over het
algemeen ©enigszins is ingekrompen,
dab er, ondanks het onloochenbaar
voortbestaan van besliste, tot dusver
niet vereffende tegenstellingen, een
gedeeltelijke afkeer van menig aller
uiterst concreet oorlogsdoel aan den
dag treedt.-beuevens een zekere over
eenstemming betreffende de algemco
re crroiidbcginse'en van den wereld
vrede.
In beide kampen valt ongetwijfeld
in breed© lagen aer bevolking een toe
neming van den wil tot vrede en ver
gelijk waar .te nemen.
Deze indruk wordt ook bevestigd
door een vergelijking van het. onthaal
hetwelk hot vredesvoorstel der Vier-
bon dm ogendheden destijds bij hunne
tegenstanders vond, met de latere uit
latingen van verantwoordelijke staats
lieden der tegenpartij, benevens van
weliswaar niet verantwoordelijke,
maat politiek gesproken geenszins
invloodlcozo personen.
Een objectief consciëntieus onder
zoek naar de omstandigheden van
alle oorlogvoerende staten laat er
geen twijfel meer over bestaan, dat
alle volkeren, aan welko zijde zij ook
strijden mogen, verlangen naar het
spoedige einde van den Moedigen
kamp. Trots dit natuurlijk* en be
grijpelijk verlangen naar vrede, is het
tot lieden niet gelukt die condities tc
scheppen, die geschikt zouden zijn '1
sireven naai den vrede nader tot zijn
v rwezenlijking te brengen en dc
kloof, welke de oorlogvoerenden thans
nog van elkander scheidt, te over
bruggen.
Er moeien derhalve doeltreffende
middelen en wegen in overweging ge
nomen worden, waardoor den verant
woordelijken factoren van alle lan
den gelegenheid geboden kan worden,
om de thans voorhanden zijnde mo
gelijkheden van een vergelijk aan een
onderzoek te onderwerpen.
De eerste stap, dien Oostenrijk-Hon-
garije ln overeenstemming met zijn
bondgenooten tot herstel van den
vrede den 12cn December 1916 onder
nomen heeft, leidde niet tot het ge-
wenschtc einde. De oorzaken daar
van waren wel gelegen in de toen
malige toestanden. Om de voortdu
rend verminderde oorlogszucht van
haai' volkeren tc handhaven, hadden
de geallieerde regccringen elke be
spreking van de vredesgedachte met
de strengste middelen onderdrukt en
zoo kwam het, dat de bodem voor een
vreedzaam vergelijk niet .voldoende
voorbereid was. De natuurlijke over
gang van du meest wilde ophitsing
tol den oorlog tot dc verzoeningsge
zindheid ontbrak.
Het zou echter verkeerd zijn te ge-
looven, dal de toen door ons onderno
men poging, om tot den vrede te ge
raken, geheel vruchteloos gebleven is.
Du vruchten bestaan in die niet te
overziene verschijnselen, waaruit
bleek, dut dc vredesquaestie niet meer
van dc orde vun dun dag verdwenen
is en wanneer ook de voor het tribu
naal der openbare mcenihg gevoerde
discussies tegelijkertijd het bewijs
zijn van dc niet geringe tegenstellin
gen, die de met elkander oorlogvoe
rende mogendheden in haar opvatting
over de vredesvoorwaarden heden nog
scheiden, dan is toch een atmosfeer
omstaan, die de bespreking van het
vredesvraagstuk niet meer uitsluit
Zonder overdreven optimisme kan
wel uit dc uitlatingen van verant
woordelijke staatslieden tenminste
zooveel geconstateerd worden, dat de
wil, om tot een vergelijk te komen en
den oorlog niet uitsluitend door de
macht der wapenen tot een beslissing
te brengen, bij de geallieerde staten,
afgezien van eenige zeker niet gering
te schatten uitzonderingen van ver
blinde ophitsers tot den oorlog, be
gint door te dringen.
De keizerlijke en koninklijke regee
ring is zich bewust, dat na de diep
gaande ontwrichting, die in het leven
der volkeren door do verwoestende
werking van den wereldoorlog ver
oorzaakt ie, de aan het wankelen ge
brachte wereldorde niet met een stoot
weer hersteld kan worden.
Moeizaam en lang is dc weg, die tot
het hendel van de vreedzame betrek
kingen tusschen de door haat en ver
bittering gescheiden volkeren voert.
Toch is het onze plicht dezen weg,
den weg van onderhandelingen tc be
treden en ul zijn er thans nog verant
woordelijke factoren, die den tegen
stander militair ten onder willen
brengen en hem den wil van den
overwinnaar willen opleggen, toch
kan er geen twijfel meer over bestaan
dat dit doel, aangenomen zelfs dal
het bereikbaar is, een verdere bloe
dige en -iangduriRe worsteling lot
voorwaarde zou hebben.
De voor alle staten «n volkeren van
Europa noodlottige gevolgen van zulk
een politiek zou echter ook een latere
overwinnlngsvrede niet meer goed
kunnen maken.
•Slechte een vrede, welke de thans
nog ulteenloopende opvattingen der
tegenstanders op een rechtmatige wij
ze tot overeenstemming zou kunnen
brengen, zou de vrede zijn, waarnaar
olie volkeren verlangen.
In het bewustzijn hiervan en vast
beraden er naar strevend in het be
lang van den vrede werkzaam te zijn,
doet thans de Ooslenrijk-llongaorsche
monarchie opnieuw het voorstel:
directe besprekingen
tusschen de vijandig
tegenover elkaar
staande mogendheden
tot stand te brengen.
De «.-rustige vredeswil iu breede krin
gen vai) de bevolking van alle onder
den oorlog gebukt gaande staten, de
niet te ontkennen toenadering in en
kele punten van geschil, alsmede de
in het algemeen moor verzoeningsge
zinde atmosfeer, schijnen de keizerlij
ke en koninklijke rCgecring eon ze
keren waarborg er voor te biedendat
eon in liet belang van den vrede on
dernomen nieuwe stap, waarbij ook
met de op dit gebied tot dusver ver
kregen ervaringen rekening wordt ge
houden. in 'net huidige oogenblik de
mogelijkheid van succes zou kunnen
bieden.
Do Ooebemijik-Hongjnarsehe rtgee-
ring heeft derhalve besloten alle oor
logvoerenden, vriend en vijand, op een
door haar doelmatig geuchten weg te
wijzen en hun voor te stellen in vrije
gedachtenw)s6cling gemeenschappelijk
te onderzoeken, of die voorwaarden
bestaan, welke voor het sjwedig inlei
den van vredesonderhandelingen uit
zichten schijnen te bieden.
Hiertoe heeft do Ooetenrijk-Ilon-
gayj-seii© regeering heden de regeerin-
gen van alle oorlogvoerende landen
tot een vertrouwelijke en niet-bmdeu-
de gedaoltlenivisseliug in een plaats in
het neutrale buitenland uitgenoodigd
en ?.au deze staten een in dien zin
gestelde nota gericht, fu een bijzon
dere nota werd deze stap ter keunis
van den Heiligen Stoel gebracht en
daarbij een beroep gedaan op de be
langstelling van den Paus voor dien
vrede. Verder worden ook de regee
ringen der neutrale staten van dezen
stap in kennis gestold.
(De hier volgende alinea is verminkt
overgekomen. D© zin moet vermoede
lijk door dc- door ons tusschen haakjes
geplaatste woorden worden aange
vuld).
Do voortdurende, nauwe verstand
houding, welke tusschen de bondge
nooten van Oostenrijk-Hongarije, «an
wie hel voorstel op gelijk© wijfce toe
gezonden wordt (bestaat, geeft gerech
ten grond tot de verwaenting, dat z;.-,
de in do nota ontwikkelde opvattin
gen doelen.
Do vertaling van de in het Frari&cil
vervatte nota luidt ais volgt
(Het begin der hier volgende nol a
ontbreekt.)
Zou derhalve de poging ondernomen
worden te onderzoeken, of voor eou
vergelijk, dat geschikt ie. om de ca
tastrophe, de zelfmoordeude voortzet
ting van den strijd von Europa af te
wenden, ©en grondslag aanwezig is,
dan zou in ieder geval een andere me
thode te kiezen zijn, die een onmiddel
lijke mondelinge beeprekitig tusschen
de vertegenwoordigers der regeeringen,
en dan ook slechts -tusschen hen, mo
gelijk maakte.
Het onderwerp van een dergelijke
bespreking en wederzijdse!» toelich
ting zou evenzoo de tegengestelde op
vattingen der oorlogvoerenden afzon
derlijk moeten vormen, alsmede de
algemeone principes, die den vrede en
do toekomstige verhouding der staten
tegenover elkander als basis moeten
dienen en waarover •allereerst met
kans op «acces gepoogd kan worden
tot een vergolijk te komen.
Zoodra een vergelijk over die grond
beginselen bereikt zou zijn zou men
in liet verloop der besprekingen moe
ten pogen ze op de afzonderlijke vre
desquaestie concreet toe te passen en
daardoor de oplossing ervan tot stand
to brengen.
Wij zouden gaarne hopen, dat van
de zijde van geen der oorlogvoeren
den bezwaar legen een dergelijke ge
dachtewisseling bestaat. De opera
ties zouden niet onderbroken worden
en de besprekingen zouden slechts
zoover gevoerd worden, als zij door
de deelnemers als goede vooruitzich
ten biedend beschouwd zouden wor
den.
Voor de vertegenwoordigd wor
dende staton zouden daaruit geen
nacjeelen kunnen voortvloeien. Zeer
ver van te schaden, zou een dergelij
ke gedaclitemvisseling voor de jsaak
van den vrede slechts van nut zijn.
Wat de eerste maal niet gelukt, kun
herhaald worden en heeft wellicht
ten minste reeds tot meerdere klaar
heid over de opvattingen bijgedra
gen.
Bergen van oude misstanden zou
den kunnen worden opgeruimd. Vele
punten zouden beter begrepen wor
den. Stroomen van tegengehouden
menschlievendheid zouden zich vrij
maken, ln wier warmte al het we
zenlijke zou blijven bestaan en daar
entegen veel tegenstrijdigs, waaraan
heden nog een te groote beteeken is
wordt gehecht, zou verdwijnen.
Volgens onze overtuiging zijn aile
oorlogvoerenden tegenover de
menschheid verplicht gemeenschap
pelijk te onderzoeken, of het niet
thans, na zooveel jaren van een met
veel offersgepaard gaanden, maar
onbesli8ton strijd, welks gebcele
verloop op een vergelijk wijst, moge
lijk is aan de vreeselijke worsteling
een einde te maken.
De keizerlijke en koninklijke re
geering zou derhalve aan de re-
gecriagen van alle oorlogvoerende
staten willen voorstellen, voor een
vertrouwelijke en niet-bindende ge-
dachtenwisseling over de grondbe
ginselen van een te sluiten vrede,
naai- een plaats ln het neutrale bui
tenland cn op een nabij tijdstip,
waaromtrent men nog" overeen zou
moeien komen, gedelegeerden te zen-.
'den, die tot opdracht zouden heb
ben dc opvatting van hun regeering
over die beginselen, aan elkaar be-
kehd te maker, en analoge mededee-
liugen in ontvangst te nemen, alsook
openlijke en vrijmoedige ophelde
ringen over al die punten, welke
presicoering behoeven, te vragen en
te verstrekken.
Staisnleavs
RAADSSTUKKEN'. B. en W.
stellen voor aan de H. B. S. met 3-
jarigeii cursus en daaraan verbonden
handelsschool te benoemen als tijde
lijk leer aar in do Staatsinrichting,
mr. I). M. Peltenburg.
Voor leeraar in de wiskunde aan
de Burgeravondschool worden aanbe
volen: P. C. de Jongh en H. Fekkes.
Voorgesteld wordt om te benoe
men als lijdelijk leeraar in geschie
denis cn aardrijkskunde aan 't gym
nasium C. H. O. Ml van Winning.
Op de voordrachten voor onder
wijzers aan de herhalingsschool no.
2 zijn geplaatst: 1. W. W. Weide, D.
Peereboom en P. Kion en 2. J. Schroe-
vors Jr., M. A. van Heuven en H.
Nonkes.
Voorgesteld wordt om aan 't
'comité van 't. nationaal congres voor
vakonderwijs een subsidie van f 50 te
verleenen.
Oj) de aanbeveling voor tijdelijk
personeel aan de avondschool voor
Handelsonderwijs zijn geplaatst voor
leeraar(es) in de Engelsche taal dc
heer J. Merkuur tc Haarlem en mej-
M. Schuit te Haarlem, voor leeraar
in boekhouden en handelsrekenen de
heer P. van Deurzen te Haarlem .en
voor tweeden leeraar idem de heer
W. Vermeer Jr. te Haarlem.
B en W, doen aan den raad
een voorstel om aan de aannemers
van onderhoudswerken een vergoc
ding te verleenen wegens de buiten
gewone prijzen van do materialen.
Voorgesteld wordt om bij de hef
fing van de hondenbelasting 't pro-
gressievo stelsel toe te passen en wel
in dier voege dat wordt geheven bij
een inkomen tot en mot f 2000 f 5, bi]
een van f 2000 tot en met f 3000 f 6,
van f 3000 tot en met f 4000 f 8, van
f 4000 tot f 6000 f 10, van f 6000 tot
f 10000 f 12 en boven f 10.000 f 15 be
lasting.
Voor honden uitsluitend gehouden
ten dienste van landbouw of eenig be
drijf of ter bewaking van gebouwen,
erven en vaartuigen wordt dc belas
ting tot de helft verminderd.
D© heer J. Brandenburg vraagt
eervol ontslag ale leeraar in dé ge
schiedenis van den gemeentelijken
oursue voor hooidonderwijzersjesawi).
Voorgesteld wordt aan de Coop.
Bouwv^rceniging „Eigen Haard" m
koop af te slaan 4350 M2 grond, in
de gemeente Schoten gelegen, voor
f 8 per M2.
Voorgesteld wordt om B. en W.
te machtigen de goméente bij een ver
zekeringsmaatschappij te verzekeren
tegen schade, ontstaan door oneerlij
ke handelingen van 't personeel, werk
zaam ten kantore van. dén gemeente
ontvanger tot een bedrag van f 50.000
B. ei) W. doen aan den Raad
een voorstel om voor de onderwij
zers der buitengewone school gelij
ke bepalingen le ontwerpen, als 't
Rijk dat deed voor 't personeel van
jie andero o. 1. s. (een weddeverhoo-
ging van f 100 plus kindertoeslag'.
Arr. Reehtbank
Duro thee! Een ingezetene uit
Schoten, die bij D. C., te Schoten,
aan thee had weten le komen en die
voor een hoogen prijs ze had verkocht
hoorde tegen zich clschen f 100 boete
cjf 20 dagen hechtenis.
Zeep. G. v. d. H.. directeur van
de N. V. „Industrie" te IJmuideu,
was ix-fcmildigd ©enige vaten z©ep,
die op zijn terrein te IJmuideu lagen,
niet te hebben aangegeven. Tegen
hem werd gcëischt f 100 boete.
Overigens dienden Zaterdagoch
tend nog een aanl.nl kleinere distri
butietaken.
UITSPRAKEN.
Allen ter zake van overtreding
Distributiewet.
H. van Z„ tuinder, Haarlemmer
meer f 50 bóete of 10 dagen hechte
nis; J- A. H. R., en H. 8. kooplie
den, Haarlem, de le. f 500 of 50 da-
•!gon hechtenis, dc 2c 1 200 of 20
dagen hechtenis; A. O. zonder
beroep, Haarlem, vrijgesproken; H.
B. landbouwer, Haarlemmermeer,
f 25 of 5 dagen hechtenis; Q. 8. K.,
landbouwer, Haarlemmermeer, flOOO
«of 60 dagen hechtenis; J. v. d. M„
koopman, Haarlem f 300 of 30 dagen
hechtenis; C. R. landbouwer, Haar
lemmermeer, vrijgesproken; H. A-,
koopman, f 200 of 20 dagen hechte-
nis; D. B., landbouwer, Haarlem
mermeer f 50 of 5 dagen hechte
nis; J. N. fourageliandelaar, Vel-
fien f 150 of 15 dagen hechtenis; J.
de J. vcenboer, Westzaan, f 100 of
20 dagen hechtenis; H. B. grossier,
Westzaan f 200 of 20 dagen hechte
nis; C. F. slager, Wormerveer, vrij
gesproken; S. dc R„ landbou
wer, Oostzaan, f 50 of 10 dagen
hechtenis.
VEREENIGING „IIAERLEM."
In druk is verschenen 't jaarverslag
der vereeniging „Hacrlem" over 1917/
18, waaruit wij, toen 't in de alge-
meene vergadering werd uitgebracht,
uitvoerige ttiededecliugen deden. Het
is versierd met een afbeelding van
't perceel Verwulft 8, dat wegens
uitbreiding van dc zaken der firma
Vroom en Dreesmann weldra zal ver
dwijnen.
DOUCHEBADHUIZEN. In liet
douchebad'huis aan den-. ItóucUmhom
zijn in de afgeloopen week 1332 ba
den genomen, in dat nan don Sclio-
fcersingol 1049 en in dat aan het Leid-
eoheplein 985 baden.
R.-K. JEUGDORGANISATIE!
De Bisschop van Haarlem heeft goed
gekeurd de statuten van de Com
missie voor do R.-K. jeugd-organi-
6atie te Haarlem. Volgens deze sta
tuten Is het doel der commissie: de
godsdienstige, zedelijke en stoffelijke
belangen der R.-K. schoolvrije jeugd
ln Haarlem en omstreken te bevorde-
ORGELBESPELING in de Groote
of St. Biïvokcrk, op Dinsdag 17 Sep-
\n»ber 1918, des namiddags van 23
uur, door den beer Louis Robert.
Programma 1 Praeludium et Fu-1
ga c. kl. t., J. S. Bach. 2. Trois Piè-
oce, J. Ph. Rameau (16861764). a.
Prélude, b. Musette en Rondeau, c.
Air majestueux. 3. Pastorale, J.
Bonnet. 4. Melodie. Edv. Grieg. 5.
Nes. 2 en I uit „Drei Tonetiioke"
N. W. Gade.
ONTVREEMD. Bij A. de G-,
broodbakker, [Bercnstcinstraui, zijn
uit een ongesloten kippenhok 5 kip
pen ontvreemd.
Ten nadeele van eenige naai
sters uit Schoten zijn uit de onge
sloten gung van J. de G., Darteljo-
risstraat, 2 parapluies ontvreemd.
Van een perceel aan het Plein
wordt oen strook lood vermist.
Een koperen rok, een vrouwen-
en een mannenhemd zijn van een
drooglijn aan de Olieelagerslaan ont
vreemd.
Uit hot portaal van een perceel
aan het Plein worden een barome
ter eu 2 schilderijtjes vermist.
Uit den winkel van D. S., Kleine
Houtstraat, is een Goudsche kaas ont
vreemd.
OPLICHTING. De winkelier J.
Th. W. I*)., Anegang. is door een per
soon, zicli noemende K. Stolp, die
beweerde te wonen bij de pension
houdster B. te Bloemendaal, voor
een groot bedrag aan zilveren vor
ken en lepels opgelicht.
K. S. had in genoemd pension ka
mers gehumd, maar was ei' slecht6
een oogenblik geweest. Bij die gele
genheid had hij de ledige étuis van
de zilveren voorwerpen daar achter-,
gelaten.
CHRIST. LYCEUM HAARLEM.
Benoemd is tot leeraar gymnas
tiek en openluchtspel: -J. A. v. d.
Linde Jr., leeraar Christ. H. B. 8..
Amsterdam; tot leerares in de gym
nastiek: mej. A. W. S. Steijling te
Naarden.
JUBILEUM. De eerste Haar-
lemache Bar en Bodega, Kruisweg
34, herdacht heden haar 50-jarig be
staan.
Het Fllmkjjkspel
Clnem a-P a 1 a c e.
Als openingsnummer eenige kijkjes
van „Mooi Zweden", die ieders be
wondering moeten wekken: als an
dere plichten je niet riepen en.... het
reizen niet Zoo duur was, zou je
zóó de reis naar de Troihalta-wa-
terval gaan ondernemen om al dat
schoons met eigen oogen te aan
schouwen!
Dan volgt het drama „Helden-
staal", dat inderdaad beantwoordt
aan den roep, die liet, Van Rotter
dam en Den Haag uit, voorafge
gaan is. De ,,l)eld van het stuk is
Jean Vernot, een ingenieur, die uife
jalouzie zijn medeminnaar, kapitein
Desmarets doodt, maar daarvoor la
ter, op het slachvcld, door zich op
te offeren voor zijn vaderland; met
zijn leven boet. Het drama wordt
uitmuntend gespeeld, geeft prach
tige oorlogstafereel en te zien en
maakte Vrijdagavond diepen in
druk.
Het duo Bender geeft een aange
name afwisseling- maar was, waar
schijnlijk door het Duitech accent,
waarmede de mannelijke helft van
dit duo „Hollundsch" spreekt, bij
den zang (wèl bij het gesproken
woord) niet altijd, goed te verstaan.
Tenminste niet op eenigen af
stand.
De komische nummers voldeden
het publiek zeer. Nu: in „Trouwen
is Houwen" is dan ook wel een aar
dig gegeven op humoristische wijze
uitgewerkt, maar „Liefde en Zeep
sop": je wordt er duizelig van!
Aljes te zomen genomen oen zeer
genietbaar programma, dat nie
mand, die een dezer dagen liet keu
rige theater in de Groote Hout
straat. gaat bezoeken, teleurstellen
zal.
De heer Hackman wist, vooral ln
„Heidenstaai", steeds het juiste
woord (en het juiste accent!) op 'de
juiste plaats tc vinden.
DeKroon.
Het was Vrijdagavond gezellig vol
in „Dc Kroon". „Een tochtje met een
onderzeeër" was heel interessant.
„Mac Idioot is levensmoede" zoo'n
echt dolle Amerikaansche klucht, zoo
als die dingen nu eenmaal allemaal
zijn.
„De Zigeunerprinses", een mooi
drama in 5 acten werd met spanning
gevolgd.
Zooals in alle -- goede drama's
wordt er in geduelleerd, waarbij
graaf Tullen, de man van Irma, die
de hoofdrol vervult, gewond wordt,
maar op 't eind komt toch alles in
orde.
Apoll o-theater.
Ook dezen keer wordt de filmavond
geopend met een mooi journaal. Dif
liet o.m. zien, hoe weerspannige
paarden tam gemaakt worden. De
manier (het paurd moest aan een
touw gebonden, steeds in een cirkel
loopen en dan liep een man met een
zweep er achteraan) is nu niet be
paald humaan le noemen. Ook was
de muziek, die overigens goed vol
deed, niet heel toepasselijk bij de be
grafenis van een Fransch soldaat op
vreemden bodem. Een leuke one-step
werd onderwijl gespeeld.
„Do terugkeer" Is een Loei aan
doenlijk stuk, waar de „hij" bedro
gen denkt te zijn, maar na'een tijd
„vinden ze elkaar toch weer".
„Als liefde..verandert in haat" heet
de hoofdfilm, wel wat, erg sensatio
neel, maar met heel mooie interieurs
uit dc palelzen van. den Sultan van
Betana.
Om „Landelijke liefde", werd har-
lelijk gelachen en de avond werd be
sloten met een klucht, getiteld: „Zijn
Edelachtbare".
Centraal Bioscoop.
Met steeclB meer nauwgezetheid
wordt in dit kijk-theater liet pro
gramma samengeeloldEn er wordt,
thans gelukkig voor een overgroot deel
9©n avond gelegenheid gegeven
om te lachen, gezond en onbedaarlijk
te lachen. Dot doen niet alleen de
kluchtspelen die op het doek worden
afgedraaid ook het tussohennummer
ie een en al jolijt. Dit. wordt reed6 op
liet programma aangekondigd ..Trio
de winter in hun excentriek© creaties;
25 minuten van onbedaarlijk lachen!"
Het trio bleek Vrijdagavond even
wel een d u o te zijn, want er werd
bekend gemaakt, dat een der al tisten
wegens ongesteldheid verhinderd was
om op te treden. Dit deed ovenwei
aan hot ten gehoor© gebroohte geen
afbreuk het duo weet het on 't laatst
gedaan te krijgen, dat heel de zaal
uit vodle borst het refrein meezingt.
Maar de filmnummers ziin toch
hoofdzaak. Eerst, zien we klikjes van
het. «Zuidi-Oostel ijk oorlogstoon eel ©n
dan eon van do twee hoofdnummers:
.Truueje van de Wasscherlj". een
uiterst dolle klucht, waarin de film-
artiste Rosa Porten triomfen viert,
door "haar guitig en rolvast spel. Na
de pauze het tweede hoofdnummer
,,De weg der tranen', een levensdra
ma in vier acten. met Holla Moya iu
de hoofdrol. Allee bij elkaar een pro
gramma dat het deze film week wel
weer „doen" zal.
Binnenland
De spoarwegramf b(j
bij Weesp.
Een officieel on
derzoek.
De minister van Waterstaat lieeft
een commissie van onderzoek inge
steld met als voorzitter dr. C. Lely,
oud-minister van Waterstaat en als
secretaris de heer Ravenck, Rijks
ingenieur voor de spoorwegen, die
een openhaar verhoor zal houden.
Men neemt aan, dat de oorzaak van
de ramp moet worden gezocht in
een verzakking van den spoorweg-
dijk.
De opdracht der commissie is een
verslag uit te brengen over de vol
gende punten:
n. de oorzaak van het verzakken
van dei spoordijk in den spoorweg
AmsterdamAmersfoort bij het zuid
oostelijk landhoofd van de brug over
het Merwedekanaal op 13 Septem
ber 1918;
b. de toestand van andere spoor
dijken in slappen grond, die daar
voor naar het oordeel der commis
sie ln aanmerking komen, met ver
melding of, en zoo ja, bij welke
spoordijken voorzieningen zullen
moeien worden genomen.
Aan de commissie wordt de be
voegdheid verleend dat verslag in
gedeelten uit te brengen.
Reeds Zaterdagmiddag hebben de
lieeren dr. C'. Lely, Van der Vegt
en Van den Thoorn, leden van de
commissie, met den heer Maae
Gecsteranus chef van weg en wer
ken der H. IJ. S. M. en eveneens lid
der commissie, een bezoek aan liet
terrein van de spoorwegramp ge
bracht. Doel was hej, instellen vao
een voorloopig onderzoek naar de af-
'schi^ingj ivan «den jspoorwegdijk..
Het bezoek duurde geruiiuen lijd.
De oorzaak van de
ramp.
Wij spraken op het terrein van de
ramp schrijft de N. R. CJt. re-
serve-luitenant-koloncl der genie P.
A. M. Hackstroh cn vroegen naar
zijn meening omtrent dc oorzaak van
het ongeval. Hij deelde ons mcc, in
1903 in het tijdschrift De Ingenieur
tc hebben geschreven naar aanlei
ding van door hom genomen proe
ven over soortgelijke ongevallen. Hij
kwam daarbij tot de de conclusie, dat
geroerd (opgebracht) zand, wanneer
dit met water is verzadigd, in een
min of meer brijachtige massa met
verminderd draagvermogen kan
overgaan.
Naar het cordeel van den heer
Hackstroh is dit ongeval vermoede
lijk niet- te wijten aan den onder
grond onder dc spoorbaan. Immers
de langs het ingezakte gedeelte van
de spoorbaan gelegen berm was
blijkbaar niet landwaarts uitgebogen
Naar zijn meening Is het ongeval
vermoedelijk te verklaren, doordat
het uit 't kand opgewtorpen dijk-
llchaam, waarop de spoorbanen zijn
aangelegd, door langdurige, vele da
gen achtereen plaals gehad hebben
de regens zoodanig met water is
verzadigd, dat dit water niet spoedig
genoeg naar hel omliggende en on
derliggende grondwater kon worden
afgevoerd, in verband met de om
standigheid, dat de aanvoer van wa
ter in het zandlichaam veel grooter
was dan de afvoer.
Door middel van drainage moest
de dikte van dc brijachtige masBa
al grooter en grooter worden, wat
tenslotte het noodlottige gevolg heeft
gehad. Het dijkslichaam was niet
meer voldoende in staat, den over
gaande)) trein te dragen cn bezweek
daardoor alseen soort pudding van
slappe consistentie. De heer Hack
stroh verzocht ons uitdrukkelijk, de
ze zijn zoo plotseling aan hem ge
vraagde meening, als een globale te
willeu aanmerken.
Wij vroegen over dit oordeel van
den heer Hackstroh de meening var)
den heer Muas Geesteranüs, hoofd
va)) weg en werken der Hollandsche
IJzeren Spoor, die wederom op het
terrein aanwezig was. Hij verklaar
de zich met deze hypothese in hoofd
zaak wel te kunnen vereenigen.
Op onze vraag, wat er waar was
van de geruchten, dat er voor dezen
dijkaanleg geen zand van supe
rieure kwaliteit is gebruikt, ver
klaarde hij, dat dit onwaar is. Het
zand is er niet op gespoten, zooals
bij de ophooping voor de spoorbaan
bij de Hembrug, maar het is zand
van zeer goede kwaliteit afkomstig
uit de eigen zanderijen van de Hol
landsche Spoor, nabij den Zwalu
wenberg.
Nog een 11 a g i s e lie
i b ij z o n d e r li c i d.
Toen wij Vrijdagmiddag, na den
dijk te zijn afgeklauterd, beneden
aan den dijk liepen tusschen de
vernielde spoorwegwaggons en daar
veel afgrijselijks zagen, als een le-
,ver, lengen, ingewanden en een'
stuk van 'n schedel, alle overblijfse
len van slachtoffers van 't ongeluk,
ontdekten wij ook een paar bou-
quetten Van vertrapte bloemen.
'Thans vindon wij in een der bla
den een tragische bijzonderheid ver
meld, die wellicht met die bouquet-
ten verband houdt. Er zijn n.l.
nog herkend «le lijken va)) mej. Cor
nelia H. Dekker, verpleegster te
Amer^jjort, die verloofde was van
wijlen reserve-2e-liüiél)anl Ros-
bach. Het jonge paar was op reis
naai- haar ouders te Haarlemmer
meer en heeft te zamen in den trein
jden versch'rikkelijken dood gevon
den.
Nog meer slacht
offers?
De mogelijkheid, dat er nog
slachtoffers onder de puinlioopcn
liggen, begint meer tot waarschijn
lijkheid- te worden. Aan het Wil-
helmina-Gnsthuis trof een corres
pondent van dc N. R. Ct. een fami
lielid van een der slachtoffers aan,
voor wiens begrafenis hij regelingen
kwam treffen. Deze heer deelde ons
mede, dat zijn verongelukte verwant
de reis vermoedelijk had gemaakt in
gezelschap van zijn eclitgenoote en
twee kindertjes, een meisje van
drie en een jongetje van 1 jaar, en
dat hij er nog niet, in geslaagd was,
de vrouw en de kinderen te vinden.
Hij had alle mogelijke moeite ge
daan, maar ze waren noch thuis
noch bij een der familieleden en
evenmin bij de opgegeven dooden en
gewonden, zcodat de waarschijn
lijkheid toeneemt, dat deze moeder
en twee kleinen de droeve lijst der
slachtoffers nog zullen vermeerde
ren.
Scha d e 1 ij k.
,Bij ons bezoek aan de plaats van de
ramp deelde men ons va)) verschillen
de zijden mede, dat een paar personen
zouden hebben getracht zich van voor
werpen van waarde meeste)- te maken
en dat een officier een van hen in zijn
verontwaardiging zulk een klap zou
hebben gegeven, dat de man van den
dijk was gevallen.
Wij konden echter die mcdedeelin-
gen niet controloeren en maakten er
daarom geen melding van.
T Leek aan ons zoo schandelijk, dat
't niet waar kon zijn. Nader is nu
gebleken, dut de mededeelingen wel
wourheid bevatten. Er. zijn nl. drie
- dieven aangehouden, die gouden rin
gen in hun vestzak hadden.
Het opruimingswerk.
De tegen den dijk hangende wagens
van 'het tweede gedeelte van den trein
zijn reeds door middel van een loco
motief omhoog getrokken. De lager
liggende wagens zullen naar den
oever van het Merwedekanaal ver
voerd en per scheepsgelegenheid ver
der verzonden worden. Zaterdagmid
dag was men reeds bezig, dc palen te
slaan, waaraan straks dc takels zul
len worden bevestigd.
Bij het opruimingsweik waren Za
terdag tegenwoordig de rijks-hoofdin-
genieur voor weg en werken van den
Raad van Toezicht op de Spoorweg
diensten de heer J. Scbroeder van der
Kolk en de heeven W. Rauwenhoff en
H. P. Maas Gecsteranus vun de Hol
landsche IJzeren Spoorweg-Maat
schappij.
In tegenwoordigheid va)) deze hee
ren werd er een grondboring verrïoht
teneinde de gesteldheid van den on
derbodem te kunnen constateeren, in
verband met het door een rijkscom
missie in te 6tellen onderzoek naai
de oorzaak van de ramp. De resulta
ten van de boring zullen vergele
ken worden met die welke verkregen
zijn bij boringen tijdens het aanleg
gen en opwerpen van den dijk.
Belangstelling.
De Koningin-Moeder heeft telefo
nisch opgave verzocht van den toe
stand der slachtoffers.
Ook de commissaris der Koningin
in de provincie Noord-Ilolland, die
zelf de plaats van de ramp bezocht,
heeft zich telefonisch op de noogte ge
steld van den toestand der gewonden.
Heden zal H. M. de Koningin de
plaats van de ramp gaan bezoe
ken.
Het aantal dooden.
Onder een «Ier verbrijzelde wagens
is nog een geheel verpletterd mans-
lijk gevonden. Verder is nog het lijk
van een 15-Jarigcn jongen gevon
den. Met een paar personen is nog
lijk gevonden. Met een paar personen
in het Gasthuis overleden, de hee-
ren H. J. Gorter, uit Apeldoorn en
Desmet, een tc Blaricuni woonachtige
Belg. bedraagt thans aantal dooden
41. Of nog lijken onder de omgekun-
telde spoorr ij tuigen zijn, zal vermoe
delijk over eenige dagen blijken, als
men er in geslaagd zal zijn, deze rij
tuigen te lichten. Gelijk wij reeds
'meldden, moeten er nog enkele ver
misten zijn.
Hulde a a n den minis
ter van Waterstaat.
Het Vaderland schrijft naar
aanleiding van 't instellen van een
commissie vun onderzoek door den
minister van Waterstaat:
Aan den minister past een woord
van hulde voor zijn snel ingrijpen,
vooral nu hij dc commissie van on
derzoek ook heeft opgedragen, van
advies te dienen, zoo zij van oordeel
is dat elders spoordijken voorziening
behoeven.
De machtiging, die de commissie
verkrijgt om haar verslag in gedeel
ten uit te brengen, bewijst, dat ook
de minister er het nut van inziet., het
publiek spoedig in te lichten.
Dat is een nieuwe geest. De oude
geest schijnt nog bij de Hollandsche
Spoor te heerschen. Een directeur vai»
de maatschappij heeft immers nan
den verslaggever van een nieuwsbu
reau meegedeeld, dat ook de maat
schappij een onderzoek zal instellen,
maar liet nog geruimen tijd zal du
ren voor do uitkomst bekend wordt.
Wij houden het met den minister
van -Waterstaat.
