HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
De Oorlog.
ZATERCAQ El SEPTEMBER 1918 TWEEDE BLAD
No. 2§26
Overzicht
Toen wij jongens waren en krij
gertje speelden, gebeurde het soms,
dat een, die op 't punt stond getikt
te worden door den vervolger, op een
blauwen steen sprong en riep: ,,'k hou
er niet meer van!" Die stoepsteen gold
voor een soort van vrijplaats en de
vervolgde onttrok zich op die manier
aan het naderend gevaar.
De anderen vonden dat altijd laf
en ofschoon de vervolgde, zich tijde
lijk in veiligheid gebracht had, werd
het hem nog lang, dat wil zeggen
voor jongens lang, den heelen
middag bijvoorbeeld, kwalijk geno-
meD.
Die herinnering kwam bij mij op,
toen ilc hetevredesaanbod van Oos-
- tenrijls las. Aan alle kanten vervolgd,
bijna gegrepen, klauteren de Centra-
len op den stoepsteen van het vredes
aanbod, waarin zij een vrijplaats
zien en roepen: „ik hou er niet meer
van". Maar hier eindigt ook de ver
gelijking, want het is niet waar
schijnlijk, dat de vervolger, zooals
wij jongens deden, de vrijplaats zal
eerbiedigen en van verdere vervol
ging afzien. Amerika heeft al ge
sproken. Met echte Yankee-koel- en
kortheid verwijst het nsfar Wilsons
program en zegt: „gij wilt vrede'? die
is eiken dag voor u te krijgen, maar
op den prijs dien ik u noemde, valt
niet af te dingen".
En Clemenceau heeft ten antwoord
gegeven: „Duitschland heeft zelf de
beslissing op het slagveld gewild, het
zal die hebben. Wij streven slechts
naar den vrede, een rechtvaardigen,
duurzamen vrede, opdat hun die na
ons komen, de verschrikkingen van
het verleden bespaard zullen blij
ven"".
Balfour, voor zichzelf sprekend®,
zag in het voorstel voor een confe
rentie geen kans op succes en noemde
daarbij eenige punten, waarover geen
overeenstemming zou worden ver
kregen: volledig herstel van België
en schadeloosstelling; te
ruggave van de koloniën aan Duitsch
land; herstel van Elzas-Lotharingen
in Fransch verband en "t lot van Po
len en 'fihdere Russische randstaten.
Maar zelfs wanneer Balfour hier
in te pessimistisch bleek te zijn,
Duitschland inderdaad al deze pun
ten in den geest der Entente wilde
oplossen, dan nog zou Amerika niet
aan dc conferentie willen deelnemen,
omdat zij vertrouwelijk is, dat wil
zeggen de gevloekte, geheime diplo
matie, die al zooveel kwaad op haar
geweien heeft, zou weer beslissen
over het lot van landen en volkeren,
zooals veedrijvers weerlooze koeien
en onnoozele schapen verhandelen.
De stelling van Wilson, dat er open
bare besprekingen zullen zijn, is een
van do meest populaire bij het Ame-
rikaanscUe volk. ;Uit moet het zijn
met liet geknoei over geheime trac-
taten en verborgen transacties, dat
juist het onderling wantrouwen zoo
groot maakte en nimmer kan blij
ven vastgekoppeld aan een Staten
bond, het ideaal, waarop de Entente
met Amerika afstuurt. Waren er dus
niet tal van redenen om het voorstel
van Oostenrijk af te wijzen, dan zou
het vertrouwelijke, in leelijker, maar
oprechter woord: het achterbak
se h e van de conferentie voor de
weigering al voldoende zijn.
De vraag, of ten slotte het Oosten-
rijksche voorstel door Duitschland
geïnspireerd is, werd tot nu toe nog
niet opgelost, ofschoon ieder, die de
verhouding tusschen de beide lan
den kent, er maar één opinie over
hebben kan, namelijk dat Oostenrijk
het nooit had kunnen doen zon
der voorkennis van zijn bondgenoot.
Of Oostenrijk geweten beeft van
Duitschlands vredesvoorstel aan Bel
gië, doet niets ter zake. Hoe deze on
handige propositie mogelijk was, be
grijpt buiten Duitschland zeker geen
sterveling. België, dat voor do geal
lieerden den eersten stoot opving en
zich daarmee onsterfelijk verdienste
lijk heeft gemaakt België, dat
daarnaast van zijn geallieerde vrien
den zijn geheele tóekomst heeft te
verwachten België zou, na vier
jaar onbeschrijfelijk lijden en strij
den, een afzonderlijken vrede sluiten
met zijn ergsten vijand! Alleen in 'l
hoofd van een Duilschen diplomaat,
totaal onbekend met ,en bovendien
ontoegankelijk voor de begrippen en
inzichten van anderen, kon zóóiets
opkomen.
Nog daargelaten de zonderlinge
absurditeit, dat België, als prijs voor
zijn onafhankelijkheid, er voor zor
gen moest, dat Duitschland zijn ko
loniën terug kreeg. Het denkbeeld:
België vuistpand wil er in
Duitschland nog maar niet uit. Dat
zal pas lukken, wanneer bet Duit-
sche leger zelf uit België is. En wan
neer de voorteekenen niet bedriegen,
is dat oogenblik niet ver meer. In
weerwil van von Hindenburg, die,
nu hij geen overwinningen meer
schijnt te kunnen behalen, aan 't
praten is geraakt en in een dagorder
tot zijn troepen gezegd heeft: „het
Duitsche leger bewijst aan den vijand
zijne onoverwinnelijkheid!" Welk ge
zicht het teruggetrokken ieger daar
bij gezet heeft, vinden wij met ver
meld.
De Norddeutsche Allgemeino Zei-
tung, jiet regeeringsorgaan, verze
kert, dat de Ooatenrijksclie nota een
goeden weerklank in de pers der
Centralen gevonden heeft; de meeste
bladen evenwel hebben niet veel ver
trouwen in 't succes, wat dus wat
anders is. Eu de Rijksdagkomt
niet bij elkaar. Ziehier een typee
rend staaltje van de manier waarop
Duitschland geregeerd wordt: zelfs
voor een vredesvoorstel van eigen
kant is de Rijksdag overbodig. Dat
gaat buiten hem om, de autoriteiten,
dat. wil in Duitschland zeggen - de
militaire autoriteiten, kunnen
dat wel alleen af. Alleen de V o r-
warls wil, dat de Rijksdag bijeen
zal worden geroepen: om den mili
tairen toestand, om het vredesvoor
stel en om het Finsche avontuur. Met
dat laatste bedoelt het sociaal-demo
cratisch orgaan de pogingen om
Friedrich Karl von Hessen vorst van
Finland te maken, hoewel de groote
meerïl^rheid der Finnen republi-
keinsch en dus op een Pruisischen
generaal volstrekt niet gesteld is.
„De voortzetting van dit Finsche
"avontuur", zegt de VorwSrts, „is de
ergste belemmering van de Oosten-
rijksche vredesactie. Zóó erg is het
nu wel niet, de Duitsche politiek in
Finland is maar één van de redenen
van het hartgrondig wantrouwen,
dat de Entente bezielt tegen allo
utt, Duitsche richting komende aan
biedingen en voorstellen. De g e-
lieele Duitsche politiek jegens
Rusland is in tegenspraak met de be
wering, dat het niet om annexaties
te doen is. Finland is van dit treur
spel maar één bedrijf. De Entente be
houdt zich voor, om er te zijner tijd
een blij-eindend slot aan te maken.
De Vorwarts, een van de weinige
Duitsche bladen, die nog wel eens
oprecht durft zijn, had nog een ander
bezwaar tegen de Oostenrijksche vre
desactie kunnen noemen. Twee da»
gen nadat die ingeluid was, torpe
deerde de gluiper der zee een vol
maakt onschuldig passagiersschip
van Engeland naar Zuid-Afrika. Hon
derd vijftig personen zijn omgeko
men. Meest vrouwen en kinderen.
Intusschen gaat het offensief der
Entente voort. Den 15den Juli begon
het, zoodat het nu al meer dan 2
maanden voortduurt, zonder dat er
teekenen zijn van vermindering of
verslapping. Geen dag gaat voor!
zonder nieuwe successen, kleiné of
groote. Steeds meer naderen de geal
lieerden de Duitsche grens.
De Italianen behaalden successen
bij de Monte Grappa, Serviërs en
Franschen ^braken door de Bulgaar-
sche linies in Macedonië heen. Over
al staat liet er voor de Entente gun
stig voor. In Augustus kwamen weer
300.000 Amerikanen ongehinderd over
den Oceaan. Vreemd toch; dat de
duikboothclden, die een passagiers
schip weten te torpedeeren, zich
maar liever niet wagen aan de
zwaar gewapende transportschepen
uit Amerika, die toch wel niet on
zichtbaar over dón Oceaan zullen va
ren. Dit vraagstuk zij aan de bewon
deraars van deze waterwespen ter
oplossing aanbevolen.
Er zijn nog wel meer raadselen.
Hoe kan bijvoorbeeld de president
van den Rijksdag Fehrenbach zeg
gen, dat de hoop op een wapenstil
stand, vóór het intreden van den
winter niet uitgesloten is'? Daar zijn
toch twee partijen voor uoodig en
de eene toont daarvoor tot dusver
niet de minste geneigdheid. Of... zou
Duitschland vóór den winter 't hoofd
willen buigen?
Na de verovering van St. Mihiel
door de Amerikanen keerde graaf
Chambrun, kolonel in het Fransche
leger en achterneef van Lafayette, in
zijn kasteel terug, dafc even buiten
de stad gelegen is.
Laat ik even herinneren aan de ge
schiedenis van generaal Lafayette,
die in 1777 uit Frankrijk vertrok om
Amerika zijn diensten aan te bieden
in den vrijheidsoorlog tegen Enge
land. Hij nam daar een belang
rijk aandeel aan den strijd, ook in
het volgende jaar cn vooral in 378U,
toen hii met Fransche hulptroepen
de Amerikanen opnieuw te hulp
kwam en den strijd tot een roemrijk
einde hielp brengen. Te Washington
en New-York zijn standbeelden voor
hem opgericht, de naam Lafayette
is het symbool van de vriendschap
tusschen Frankrijk en Amerika en
verklaart de geestdrift, die in liet
land dei" vrijheid heerscht, om de in
vallers uit Frankrijk te verjagen.
Lafayette zal wel nooit veronder
steld hebben, dat geen anderhalve
eeuw na zijn edelmoedig optreden,
de vrijgoworden Amerikanen hun
schuld aan Frankrijk roet meer dan
ruime rente zouden afdoen.
J. C. P.
Overzicht.
Op de Oorlogsvelden.
Van alle kanten komen berichten
over successen der geallieerden: Uit
't Westen, uit Rusland, van den Bal
kan en uit Palestina.
Het belangrijkste nieuws van het
Westelijk front is, dat de Engelschen
Moeuvres hebben veroverd.
Het bericht uit Londen vertelt hier
over: „Donderdag hebben de Engel-
sche troepen even voor het intreden
van den middag in den sector van
LempireEpehy aangevallen. Den
feilen tegenstand ten spijt en dwars
tegen zwaar artillerie- en machine-
geweervuur in werd flinke vooruit
gang gemaakt over een diepte van
meer dan een mijl voorbij de reeds
door ons in deze buurt vermeesterde
linie.
Een steunpunt, uls Malassise-hoeve
bekend, werd nadat hardnekkig ver
zet was gebreideld bemachtigd en te
gelijk daarmee een aantal boschjes,
posten én verdedigde ponten, welke
deel uitmaakten van ons vroeger ver
dedigingsstelsel.
In het noordelijke deel van ons
slagfront hebben onze troepen des
avonds Moeuvres aangevallen en
hernomen. Hier was 's vijands tegen
stand eveneens hardnekkig en er.
wordt dun ook 'nog gevochten.
Ook de Franschen maakten vorde
ringen.
In de streek van St. Quenün heb
ben dc Fransche troepen Donderdag
tegen het vallen van oen avond Es-
signy-le-Grand genomei..
Beoosten de Ailette onderscheidde
de nacht zich door de verwoede ma
nier, waarop de Duitschers zich meer
dan eens te weer stelden.
Vijf keer Hepen hun tegenaanvallen
tegen de nieuwe stellingen der Fran
schen benoorden Allemant en beoos
ten de Moisy-hoeve te pletter.'De
Duitscliers, die zeer zware verliezen
leden, konden niet 't geringste resul
taat bereiken. Daarentegen verover
den de Franschen terrein ten W. van
Aisy en ten N. O. vaa VoiUy.
Een Duitsche poging oin de Vesle
bij Jonchéry over te steken mislukte.
In den loop van Vrijoag hebben de
Franschen hun vooruitgang ten O.
van Essigny-le-Grand ontwikkeld, als
mede op het plateau der Moisyhoeve.
Een Havas bericht zegt dat Luden-
dorff zijn methoden om de openbaré
meening in Duitschland te kalmeeren
door te verkondigen dat de aanvallen
der geallieerden in de vakken van
Kumerijk en St. Quentm mislukt zijn,
kan wijzigen, doch dat net voldoende
is om hel aantal gevangonen, 12.000
man, in herinnering „o brengen, die
de geallieerden bij de verovering der
eerste stellingen van de Hindenburg-
linie hebben gemaakt. Het bericht
avijst er op dat de soldaten van gene-
rual Debenney, gisteren wederohi
twee K.M. zijn vooruit gekomen en de
insluiting van St. Quentin, van het
westen en zuiden uit, nauwer heb
ben gemaakt. De verovering van de
Duitsche stellingen bij Jouy, In de
nabijheid van het foii Malmaison,
brengt zulke voordcelen mede dat de
positie van den vijand zeer hache
lijk schijnt.
Het Amerikaansch bericht meldt:
.Nieuwe pogingen des vijands om on
ze linies op vier punteo in Woevre on
in de Vogezen te overvallen werden
verijdeld. Geschutvuur in Woevre en
den Elzas daargelaten, is er niets
BESCHIETING VAN METZ.
Naar Wolff seint bevatten de bladen
te IMete een officieels mededeeling,
waarin gezegd wordt: Sedert ver
scheidene dagen beschiet de vijand
Metz met vèr dragend geschut. Deze
beschieting is alle jaren, die de oor
log reeds duurt, mogelijk geweest en
werd reeds lang verwacht. Het mo
derne geschut heeft een grooter
draagwijdte als bijvoorbeeld de af
stand van het Zuiden van Pont-é-
Mousson naar Metz. De huidige be
schieting hangt er dus geenszins me
de samen, dat de vijand na onze ont
ruiming van den boog van St. Mihiel
naderbij is gekomen. Het is slechts
een begeleidend verschijnsel van den
strijd ten W. en ten Z.W. van Metz
en zal spoedig ophouden, wanneer
deze volkomen is vastgeloopen. Daar
om wordt van regeeringswege gee
nerlei verandering in de bepalingen
over het heen en weer. reizen uit het
gouvernementsgebied gebracht.
DE BETEEKENIS DER JONGSTE
ENGELSCHF. SUCCESSEN.
De bijzondere correspondent van de
„Times" aan het Briteche front seint
aan zijn blad
Wij hebben de laatste dagen in ze
keren zin de meest belangrijke buc-
cessen behaald sedert onze overwin
ningen van de laatste twee maanden,
want zij zijn als bet ware de bekro
ning van een langen en taaien op-
mar&ch. Wij heoben stellingen ver
overd, welke de vijand van bet groot
ste gewicht achtte voor zijn voornaam
ste verdedigingslinie en waarin bij
zich tot eiken prijs had besloten te
handhaven. Do vijand was gereed om
ous te weerstaan en ondanks alles zijn
wii door zijn verdedigingswerken heen
gebroken en hebben wij de buitenste
zóne van de Hindenburg-linie over
nagenoeg het geheele aanvalsfront be
zet.
De vijand kon het met zijn nprxnale
divisies niet af, maar moest minsteuo
drie nieuwe divisies in de vuurlinie
aanvoeren. Behalve deze namen aan
den etrijd deel de bekende Alpentroe
pen, welke, het zij eerlijk gezegd, be
ter hebben gevochten dan de meeste
andere afdeelingen, met wie wij ons
gemeten hebben.
Ons vierde leger heeft 6000 gevan
genen gemaakt, onder wie soldaten
waren, oelioorende tot 54bataljons,
van 25 regimenten en 11 divisies.
In Rusland.
Naar uit Moskou, raar Berlijn
wonlt geseind, zijn de Tsjecbo-Slo-
wakken, na afwisselenden strijd,
meester van Kazan gebleven.
Op de Dwina is «Ie grootste der
vijandelijke gepantserde stooinbooten
vermeesterd.
Aan het Moermanfront zijn den
laatsten tijd verscheiden ^gevechten
geleverd tusschen Kareliërs cn vijan
delijke patrouilles, die van Finland
uit de grens van Karclié hadden
overschreden. De Kareliërs hebben
onveranderlijk succes gehad. Ze na-
men.vijanden gevangen en legden de
hand op geweren rn ma-thinegeweren.
Den 18den brachten de Kareliërs
Duitscnen strijdkrachten bij Richtins-
kaja, zoo wat 100 mijl ten W. van
Kern en 40 mijl ten O. van de Fin
sche grens een zware nederlaag toe.
Vele afdeelingen werden deerlijk ge
teisterd en door dc aihtervolgers in
wanorde naar dc grens teruggejaagd.
Meer dan duizend geweren, veel mu
nitie benevens vele booteu cn paar
den vielen den laatsien in handen.
In Palestina.
In den nacht van ten l9dcn Sep
tember zijn de Engel3che troepen den
algemeenen aanval begonnen aan het
front tusschen de Jordaan en de zee.
Ten Oosten van den weg Jeruzalem-
Nablus rukten de Engelsche en Indi
sche troepen vooruit en sneden met
succes 'dé Turkeohe verbindingswegen
af, die ten Zuidwesten vsu Nablus
loopen. Te half vijf in den ochtend
van den 19eu September werd na een
kort bombardement de hoofdaanval,
waaraan ook de Fransche troepen
deelnamen, tusschen Rafat en de kust.
ingeleid. De Engelscue Infanterie
maaktje enfelle vorderingen, had te
gen acht uur net geheele verdedi
gingsstelsel van de Turken aan dit
front veroverd en was doorgedron
gen tot een maximum diepte van vijf
mijlen, alvorens zich naar hc-t Oosten
te buigen.
De inneming van
Bakoe
door de Turken schijnt den Russen
dwars te zitten.
De Vossische Zeitung verneemt al
thans, dat de inneming van deze stad
in Russische regeeritigskringen zeer
ernstige bezorgdheid heeft gewekt. De
geheele scheepvaart op de Kaspische
Zee en de Wolga tn b>jna de ge
heele nijverheid der oostelijke gebie
den is aangewezen op de nafta van
Bakoe. Indien het betrekken van pe
troleum uit Bakoe zou worden ge
staakt, zou de Russische nijverheid
voor langen lijd verlamd zijn.
De Russische regeering hecht aan
de bezetting van Bakoe groote betee-
kenis, temeer, daar de meening over-
heerecheud is. dat bet nieUnaleven
van deze voor Rusland Hoogst belang
rijke verplichting door Duitschland,
ook Rusland vrijstelt van het nale
ven der verplichtingen, die het heeft
aanvaard.
In Maatdoniê.
De Bulgaren hebber, *iun stellingen
over een lengte van 70 mijl ontruimd.
Ze verloren 5000 gevangenen en 60
kanonnen, w.o. meer dan de helft der
Btukken grof geschut, die in des
vijands bezit waren. Op den linker
vleugel is in den italiaansch-Fran-
schen sector zwaar vuur losgebroken,
wellicht de vooibode vuu een nieuw
offensief. De Serviërs hebben nu een
vooruitgang van 20 mijl gemaakt,
terwijl de Bulgaren !n wanorde ovei
de vlakte in de richting van dc Tser-
na wijken.
Het eerste Bulgaarsche
leger van 50 bata'jons Is
volkomen verslag -n.
Den 18den 's rittend s cm»vijf v
uldus een nader telegram, hebben dé
i.-m en Grïeksche troepen des
wljands stellingen ten W. en ten O.-
van bet Döiranineer aangevallen. Ten
W. van het meer werd het schans
stelsel bezuiden Dol ran genomen en
de linie .over twee K.M. vooruitge
schoven. Krachtige tegenaanvallen
der Bulgaren herwonnen een deel van
het veld, dat onze linkervleugel had
bemachtigd, maar in bet enlruw ver
overden tie geallieerdun r.a den nach
telijke» opinarsch de buuenposllinie
der tegenstanders. Tot nu toe zijn
over de 700 gevangenen geteld. De
Grieksche troepen streden zeer dap
per.
De aanval der Britten en Grieken
zal den Bulgaren beletten troepen
aan het Engelsch-Griekscbe ten voor-
deele van dat tegen dé Serviërs te
onttrekken.
De opinarsch duurt voort, meldt een
Engel tril bericht.
De Serviërs staan nu op den wes
telijken oever van de l'serna tusschen
Rasimboi en Godiah. Bereden pa
trouilles gaan op Prilep af. De Bul
garen bieden niet veel tegenstand.
De Britten en Grieken hebben aan
weerskanten van het Doiranmeer
aangevallen cn vorderingen gemaakt.
De infanterie is over 17 mijl opge-
schoten en de cavalerie over 20. De
geallieerden hebben behalve dc ge
vangenen 80 kanonnen genomen.
En een Fransch bericht meldt:
De krijgsverrichtingen van gene
raal Franchei d'Espeiay op liet front
van Saloniki worden met volkomen
succes voortgezet en leioen lot een
waren aftocht onder de Bulgaarsche
legers en verstersingcii, die talrijke
gevangenen en .natei'iaal achterlaten
én naar de Tsjcrna ir. ictcn wijken,
waar dc geallieerden een deel van den
oever bezet houden.
De Servisc h-F rauscbe
vooruitgang bedraagt
op enkele punten meer
d a n 2 5 K.M.
Na den opinarsch van den linker
vleugel cn het centrum lot dc Tsjer-
na te hebben voltooid, hebben de ge
allieerden alle verd^digiagssteHingen
doorbroken op 20 K.M. van Prilep.
DE REGEERINGSCRISIS IN
DU1TSC5HLAND. Aan het Leip-
ziger Tageblntt wordt van bijzondere
zijde uij. Berlijn gemeld, dat de re-
geeringscrisis ln Duitschland steeds
meer ln een beslissend stadium
treedt. De meerderheidspartijen zijn
op grond der jongste gebeurtenis
sen, vast besloten onverwijld tot de
vorming van een parlementaire re
geering over te gaan, die, in vol
komen onafhankelijkheid vun het
groote hoofdkwartier, een politiek
voert, welke dit ernstige uur ver-
eischt. De sociaal-democraten heb
ben zich bereid verklaard aan de
nieuw te vormen regeering deel te
nemen, naar wij vernemen, onder de
volgende voorwaarden: lo. opheffing
van art der grondwet; 2o. liet
deelnemen van twee tot drie sociaal-
democraten in de regeering; 3o. het
bezetten van een der gewichtigste
politieke afdeelingen, vermoedelijk
ihet staatssecretariaat van biniien-
landsche zaken, door een partijge
noot, waarvoor in de eerste plaat®
Ebert in aanmerking komt
De beslissing ligt bij hel centrum,
dat zijn standpunt in de zitting van
de partijgroep definitief zal bepalen.
Een deel der groep, waaronder afge-
aardigde Gröber, schijnt nog steeds
,an Hertling te willen vasthouden,
terwijl Be meerderheid het aftreden
den kanselier eischt. Als zijn
opvolger wordt in de eerste plaats
de tegenwoordige gezant te Kopen
hagen, graaf Brockdorff-Rantzau,
genoemd. Het is te hopen dat liet
centrum, wien het prijsgeven van
zijn oude partijgenoot Hertling niet
licht zal vallen, zich van de ver
antwoording bewust is, welke het
tegenover het vaderland bezit cn de
beslissing, zonder in achtneming van
personen, op zuiver zakelijke gron
den en slechts in verhand met den
toestand zal nemen.
Voor zoover wij zijn ingelicht,
schijnt Graaf Rantzau, die met ü"e
kracht voor de parlemcutarisatie zal
opkomen, bijzonder geschikt.
De Vossische Zeitung merkt naar
aanleiding hiervan op: liet bericht is
in zoover opmerkelijk, daar het
klaarblijkelijk een met liet Leipzi-
ger Tageblatt in hauw verband
staand parlementslid tot vervaardi
ger heeft. Het grootste deel van den
inhoud komt overeen met hetgeen
op het oogenblik in parlementaire
kringen wordt besproken.
Ds v»orgo»toide Vrod®sb«o
eprekingen.
Het officieele antwoord
vanAmerika.
De Zweedsche gezant te Weenen
heeft heden in opdracht zijner re
geering aan het Ooslenrijk-Hon-
gaarsriie ministerie van Buitenland-
sche Zaken het antwoord der regee
ring van de Vereenigde Staten op
de nota der Oostcnrijk-Hongaarsche
regeering van 14 September ter ken
nis gebracht, hetwelk de Zweedsche
gezant te Washington -aan het mi
nisterie van Buitenland&che Zaken
te Stockholm heeft doen toeko
men.
De tekst van (lit antwoord luidt:
„Ik heb de eer u de ontvangst te
bevestigen van uw schrijven van 16
September, waardoor mij eene nota
van de Oostenrijk-Hongaarsche re
geering werd medegedeeld, welke
een voorstel aan de regeeringen van
alle oorlogvoerende staten bevatte,
(hetwelk beoogde, door deze regee
ringen afgevaardigden te doen uit
zenden tot een vertrouwelijke en
niet-bindeudc gedachtenwisseling
nopens dc grondbeginselen eener
vredessluiting.
Daarbij werd ook voorgesteld, de
gedelegeerden op te dragen, elkan
der de inzichten hunner resp. regee
ringen omtrent deze beginselen ter
kennis te brengen, en mededeelin-
gen in ontvangst te nemen zoowel
als openlijke en vrijmoedige inlich
tingen te verzoeken en te verstrek
ken omtrent alle punten, die nadere
toelichting behoeven,
In antwoord hierop heb ik de eer
mede te deelen, dat de tekst uwer
mededeeling aan den President >s-
voorgelegd, die mij opdoeg u te doen
weten, dat de regeering der Yer-
eenigde Staten op het aanbod der
Oostenrijk-Hongnarsclic regeering
slechts een antwoord meent te kun-
den geven:
Haarlemmer Halletjes
EEN Z ATEltl) AGAVONDPR A ATJE.
Helaas, het kan niet uitscheiden
met regenen. Dag aan dag worden
gietbuien met vaart gesmeten op
onze akkers en bederven het, graan
en de aardappelen, die we zoo uoo
dig hebben. De menschelijk verdwa
zing is deze ellende begonnen, de ele
menten geven ons den genadeslag.
En we kunnen ons niet eens vrijwa
ren tegen natte voeten door waleiv
laarzen aan te trekken, omdat die
niet te betalen zijn. Dan maar naar
de klompen. Het hoeft niet eens zoo
héél lang meer te duren, of we zijn
daar aan toe. De vraag is maai-: wie
begint er moe? Wees maar zeker,
dat er op dit stuk groote valscho
schaamte heerscht. Tusschen schoen
en klompt gaapt een afgrond van
waardeering. Dc mooiste klomp, al zit
er een diamantje bovenop, staat ver
beneden den simpelsten schoen. Waar
door dat komt, weet ik niet. Mis
schien liii*\loor, dat aan het denk
beeld klomp onafscheidelijk is ver
bonden do indruk vuil en bovendien
het begrip uittrekken. Verbeeld je
een'keurig geklcede dame,'die, een
vriendin bezoekende, bij de deur
haar schoenen uittrekt en op kousen
voeten naar binnen grint, 't Geval is
ondenkbaar. Maar als diezelfde da
me, straks door ledernood gedwon
gen op klompen gaat loopen, moet
zo die bij de deur laten staan. En dat
in dezen tijd, nu de kousen en sokken
zoo duur zijn, «lat we ons een stop
en een extra stop en nog een extra
stop moeten getroosten!
Toch zijn, wanneer we dan aan
het houten schoeisel moeten, dc da
mes nog zoo slecht niet af. Die heb
ben kleiner voetjes en kunnen op
haar klompjes allerlei versiering la
ten maken, waaraan wij mannen
niet denken. Voor ons zal de klomp
altijd groot en grof en leelijk blij
ven. En verbeeld je dan: Zondags uit
wandelen in de gekleede jas of het
weggesneden zwarte jasje met klom
pen aan. Of naar een begrafenis, met
den hoogen hoed boven en een paar,
natuurlijk zwart geverfde, klompen*
beneden. En de moeilijkheid om,
wanneer je ergens op bezoek bent ge
weest en de deur weer uitgaat, op
de mat je eigen klompen in de ver
zameling terug te vinden! Moeilijk
heden bij de vlcot. Maar ik zie ook
wel voordeelen. Geen halve zolen en
hakken meer voor fantasieprijzen, op
de balcons van de tram niemand
meer, «lie op je teenen trapt en ten
slotte econ prachtig verweermiddel
tegen aanranders. Je gaat door een
stille straat, twee individuen houden
je aan en eischen geld: je bukt even,
neemt je linker klomp, slaat eerst*
den een en daarna den ander mors
dood en schrijdt fier tusschen de twee
lijken naar huis. Doe zooiets eens
met een fijnen knoopschoen met beige
lakenI
Evenwel, zoover zijn we nog niet,
Voorlooplg komt het er op aun, de
menschen over hun valsche schaamte
heen te helpen. Djtarvoor bestaat
maar één middel: een vereeniging
stichten, waarvan de leden 2ich er
toe verbinden, eenmaal per week,
liefst op Zondag, op klompen uit
wandelen te gaan, voor reclame. Je
zult zo uit de verte hooren aanko
men: klos. klos, klos. „Klompenpa
rade", zullen zo worden geschol
den. Wat nood, binnen vier weken
Is de spot verstomd en iedereen tot
liet dragen van klompen bereid. F.n
na. drie maanden zijn we zoover, dat
we elkaar klompen cadeau geven
op verjaardagen of een bruidspaar
flink in zijn 1» tempen voorraad zet
ten fijne met blauwe strikjes voor
do bruid en sterke, met ijzeren ban
den, voor den bruigom.
't Is altijd nog beter, dan op bloo-
te voeten loopen, dat mag passen
aan negers in de Sahara, onze be
schaafder maatschappij, waar gebro
ken flesschen en scherven van aarde
werk op straat worden gegooid, is
op barrevoets loopen niet ingericht.
In een van de kleine gemeenten
om Haarlem is vleesch uitgedeeld
Eon van de slagers, die voor de dis
tributie zorgen moest, schreef voor:
„met gepast geld betalen".
Of de tijden ook veranderd zijn.
Als vroeger een goeie klant of iemand
die dat worden kon, een dubbeltje
soepbeenen liet l)-;!un, wisselde dc sla
ger met plezier een bankje van zestig
gulden. Nu voelt hij zich zoo'n beetje
ambtenaar, distributie-ambtenaar, cn
maakt dadelijk voorschriften. Zoo-
ict-s gaat gauw. Nog maai- een half
jaar is de vrije handel ln vleesch
gefnuikt cn nu is onze slager zijn
vroegere methoden al vergeten en
vordert betaling in gepast geld, als
of hij do llollandsclie Spoor was.
Wanneer het nog ccn half jaar lan
ger (luurt, mag je in zijn winkel
geen hond en geen fiets meer mee
brengen, precies als in 't belasting
kantoor op het Heiligland.
De herschepping van een mcnsch
tot ambtenaar gaat vlot, Waarschijn
lijk komt dat hierdoor, dat iedereen
zijn werk liefst onder dc gunstigste
cn gemakkelijkste omstandigheden
doet. Derhalve omringt een ambte
naar zich met voorschriften. Als de
loopen van dingen meebracht, dat
ik ambtenaar werd, dan maakte ik
ook voorschriften voor mijn mcdc-
mensclicn. Dat gaat van zelf, jc
kunt het niet laten, 't behoort bij
een ambtenaar. En ik wil mezelf niet
beter .voordoen, dan ik ben: ja; ik
zou ook stellig voorschriften ma
ken. Welke weet ik nog niet, maar
daar met het ambt het verstand
komt, zal ik dat weten zoodra ik
ambtenaar geworden zal zijn. Laat
ons dus, in 't belang van de mensch-
hcid hopen, dat dit nooit liet geval
zal zijn.
Leerzaam is het looneeltje in een
tram. Een juffrouw wil betalen: Ze
heeft niet anders dan tien gulden.
De conducteur kan niet wisselen.
Wat gebeurde er toen? Ja, wat denkt
u? De juffrouw moest ei- uit, omdat
Zij te veel geld bij zich bad. 'k Heb
er ook wel eens iemand uit zien
zetten, die te weinig bij zich had.
Maar te veel? Zou die* conducteur
den volgenden dag aan 't kantoor
ii ebben gevraagd om hem voortaan
van twintig gulden wisselgeld te
voorzien? 11; hoop hot beste, maar
vrees het ergste.
Van ambtenaren gesproken: we
hebben nog altijd geen Commissaris
van politie. Sinds Mei is de vorige
titularis afgetreden, vijf maanden
bijna neemt de hoofdinspecteur hel
ambt waar en daar de zaken in dien
tijd goed gemavoiieerd zijn zou de
eenvoudigste manier zijn om hem
maar definitief te benoemen.
Er is mij onlangs gevraagd, of ik
ook wist wat er wel gecisclit werd
voor het ambt van politie-eoiumissa-
ris. Dit hs een heel moeilijke vraag,
Bij een onderwijzer, een leeruur, oen
scheepskapitein heb je maar te vra
gen: „waar zijn uw papieren'?" Heeft
hij naar behooren zijn examens af
gelegd, dan is er kans dat hij in de
practijk geschikt is. Maar een exa
men voor commissaris van politie
bestaat niet Je hebt er in de aller
eerste plaats voor noodig: tact.
Dit ééne woord omvat zeven en
dertig verschillende goede eigen
schappen, die ik wanneer de dagen
weer wat lengen, wel eens opschrij
ven zal.
Verder kan het geen kwaad, dat
een Commissaris jurist is, maar niet
te veel, want dan komt hij tot mug-
geziftcn en daarmee moet een Com
missaris van politic zich niet bezig
houden. Ook moet hij een zeker
overwicht op de menschèn lïcbben,
maar niet door uiterlijke middelen:
boos worden, op de tafel slaan en
zoo, maar overwicht van binnen uit.
Vervolgens wordt van hem verwacht,
dat hii over dag helder en scherpzin
nig en 's nachts scherpzinnig en Hel
der is. Ten slotte moet hij in vrede
leven met den burgemeester, de jus
titie, zijn politiepersoneel en verder
met iedereen, uitgezonderd de boe
ven.
Uit een en ander blijkt duidelijk,
dat je niet vandaag kunt zeggen „ik
wil commissaris van politie worden"
en morgen over vier weken daar
naar kunt solliciteeren. Ofschoon, als
soms, na al deze wijsheid, een vader
mij zijn zoontje stuurt om na te gaan,
of hij mettertijd voor 'i ambt zou
deugen, de jongen stellig ongotroos;
naar huis zal gaan.
't Is een gaaf. Jo hebt die of jo
hebt ze niot.
Maar niet in den zin, dien een
inbreker daaraan gaf, toen hij terecht
stond en do officier van justitie
zijn talrijke misdrijven en veroor
deelingen opsomde. „Iloe k u n je",
zei de president, „in het holle van
den nacht, met gevaar voor je le
ven, telkens weer bij andere men
schen inbreken?"
En de boosdoener, een bescheiden
gezicht zettende, antwoordde: „Het
is een gaaf. meneer de president".
Waarop de rechtbank hem harer
zijds ook een gave schonk: drie jaar
gevangenisstraf.
Wc weten allemaal, dat de sier-
lijke etalages in sommige winkels,
die ons oog verheugen, bij nader
onderzoek niet meevallen. Prachtigo
doozen, maar die leeg zijn, kleu
rige vloeistoffen, bestaande uit wa
fer, houten kazen en zoo meer. Maar
gaat Hot niet wut ver, om ons liet
water in den mond te brengen door
houten citroenen en houten si
naasappelen? Die kunnen we in
een winkel in do Groote Houtstraat
zien.
Evenwei, iedereen weet dat ze
maar tot versiering dienen. Je kunt
aan do herinnering jc oog verblijden,
zonder dat h -t iris kost. Dat gaat
niet altijd zoo goedkoop. Iemand van
mijiNkenuis wou roet vrouw en docli-
in een restaurant gaan eten en
bestelde 's morgens een tafeltje voor
drie personen, om te voorkomen, dat
er geen plaats zou 2ijn. 'sAvonds
verschijnt de familie on vindt een
met bloemen versierd tafeltje. Andere
tafels hadden ook wel bloemen, maar
niet zoo keurig en overvloedig als
dit eene.
De rekening komt. Er staat op:
„Bloemen f 1.50.
„Hoor eens", zegt mijn vriend,
„Ik heb die bloemen gehad, dus zal
ik betalen. Maar ik maak u er op
attent, dat ik ze niet besteld heli!"
„Mijnheer", zei dc ober. „als een
tafeltje vooraf besteld wordt, wil de
directeur, dat \wj het dccoreeren".
En als je nu mijn vriend ontmoet,
dan is hij over dezen directeur on
uitputtelijk in lof. „Stel jo voor",
zegt hij, „die nobele man had er
evengoed voor honderd gulden bloe
men kunnen neerleggen! In zijn edel
moedigheid beperkte hij het tot een
daalder. Fidelio, wat ik jc zeg: dat is
een fijne man!"
FIDELIO.
