VREEMDELINGEN Verstrekking m Brandstoffen DistribBtisbedrjjf Tleeschdlstribitie. Distributiebedrijf ALGEMEENE BEKENDMAKING. AVIS GENERAL. ALLGEMEINE KUNDGEBUNG. OM ONS HEEN Noord Sieeswijk. GENERAL NOTICE. 36e Jaargang Ne. 1085B Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. MAANDAG 21 OCTOBER 191» HAARLEM'S DAGBLAD Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad ia uitsluitend gemacHwd het Algemeen Binnen- en Butteniaadsch Adverteotie-Bssesu D. Y. ALTA, Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. ABONNEMENTEN per 3 maandenVoor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent ge vestigd is (kom der gemeente) f 2.26. Franco per post door Nederland f 2.60. Afzonderlijk» nummers f 0.16. Geïllustr. Zondagsblad, voor Haarlem 1 0.516. GoïllustrP Zondagsblad voor do omstreken en franco per post f 0.69. Uitgave der N.V. Lourens Coater, Dire-veur J. C. PEEREBOOM, Tolefoon 3082 ADVERTENTIENVan 1—5 regels f 1.— iedere regel meer 20 Cts. Reclames 40 Cts. per regeL Tijdelijk oorlogstoeslag 20 procent. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Tienstuivere advertentiën van Vraag en Aaubod van 1—5 regels 50 Cte. per plaatsing, elke regel meer 12'.s Cts. contant. Buiten bet Arondissement dubbele prije. Advertentiën buiten het Arrondissement 25 Cte, per regel. Reclames 50 Cts. per regel. Directie en AdministratieGroote Houtatraat 83. Teletoonn. der Redactie 600 en der Administratie 724 EERSTE BLAD. Aanvraagformulieren, genummerd 8201—9000 moeten,, behoorlijk in gevuld, worde» ingeleverd op Di»s- dsg 22 October a.s. in het lokaal jaobstraat 3rood ch wel de nummers 82018600 voorm. va» 9—11'/» ure. de nummers 8601—9000 nam. van 24'/, ure. Medegebracht moeien wor den het aanslagbiljet pi. dir. belasting 1018 en de brand' stoffen kaart. 2 K.G. ZAND- OF VEEN AARD APPELEN (5i cent per K.G.). lBon No. 16 dezer kaart is na 21 October NIET MEER GELDIG. Haring en Gezouten Visch. Dinsdag a.s. en volgende dagen van 10—1 uur in de Gemeentelijke Visclüial (zonder bon). PRIMA NIEUWE HARING. (12 oont per stuk) en GEZOUTEN SCHEL VISCH (35 cent per pond). Verpakking medebrengen. LEVENSMIDDELEN- VOORZIENING De Directeur van het Gemeente lijk Levensmiddelenbureau te Haar lem brengt ter kennis dat verkrijg baar wordt gesteld: Aardappelen Met ingang vau Dinsdag 22 Oc tober op bon No. 17 der aardappel- kaart Verkoop Schoenwerk Ingevolge Ministerieel© beschikking van 19 October j-L mogen de echoenwinkels .worden heropend, doch voorioopig alleen voor afleve ring van schoenen met schachten van stof, trijp, linnen, laken, bro- caat, e.d. en van schoenen met le deren schachten en houten zolen en is aan schoenreparateurs het uit voeren van kleine reparaties: opzet ten van stukjes e.k., waarvoor ech ter uitsluitend mag worden gebruik gemaakt van afvalleder, weder toe gestaan. Aflevering van alle' ander schoen werk, onverschillig van welke soort (hoog of laag, pantoffels, muilen jenz.) met leder of rubber zolen en waarvan de schachten geheel of ge deeltelijk uit leder bestaan en het van schoenen met nieuwe zolen en hakken, ie échter niet an ders geoorloofd dan tegen overga fte van rijksbons. Met de uitgifte dezer Rijksbons zal in deze Gemeente binnenkort een aanvang worden gemaakt. De Directeur, F. DE JONGE. HEEMSTEDE Op vertoon van vischkaart num mer 601 tot en met 2200 en tegen in name van bon No. 5a verkrijgbaar: 2 ONS RUNDVLEESCH. - De verkoop heeft plaats op Dinsdag 22 October, fijn vleesoh van nummer 601' tot en mot 1000 van "13 uur en nummer 1001 tot en met 1400 van 35 uur bij D. van Ame- roftgen en aan den Politiepost, Boe ken rodestraat 9. Op Woensdag 23 October a.s.: Lappen, Gehakt en Poulet van num mer 501 tot en met 1100 van 810, van nummer 1101 tot en met 1600 van 1012 en van nummer 1601 lot on met 2200 van li5 uur, bij W. Caspers, C.de Graaff en aan den Po litiepost, Boekenrodestraat 9. Op Donderdag 24 October a.s. Fijn Yleesch voor de nummers van 1401 tot en met 1800 van 13 uur en voor de nummers van 1801 tot en met 2200 van 3—5 uur. Vanaf Woensdag 23 October a.s. op dezelfde plaatsen en dezelfde uren op vertoon van vischkaart {nummer 1 tot en met 300 en tegen inname van bon No. 10a, 1 ons worst verkrijgbaar. Aardappelen Op bon No. 6 der aarflappsl- kaart wordt 2 K.G. klei aard appelen verstrekt a 8 cent per K.G. HEEMSTEDE De Directeur verzoekt bij deze aan waschvrouwen, haar naam en adres alsmede gemiddeld aantal Kilo grammen waschgoed per week, schriftelijk op te geVen aan zijn bureau vóór 25 October a.s. Agenda DINSDAG 22 OCTOBER* Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Hofstad-Tooncel: Femina, 8 uur. Schouwburg Jansweg: Hollandsch Toén eel: Dolle Hans, 8 uur. Cinema-Palace: Grpota Houtstraat Biopc, Toorztalling. Schouwburg De Kroos, GrooÉe Markt, Bionc. voorstelling. - Apollo-Thcaier, Bartoljorioetraafc Bioec. voorstelling. Kleine Vereeniging, KI. Hout straat. Bioscoop-voorstelling. Atle vreemdelingen (behalve die, genoemd ia art. 30') van het vreemdelingenreglement^ welke in deze gemeente hunne woon- ot verblijfplaats hebben of vertoeven en nog niet voorzien van een identiteitskaart of contrólepas, zijn verplicht zich ten spoedigste bij het Hoofd van Politie dezer gemeente, of bij den door dezen aangewezen ambte naar aan te melJen tot het bekomen van een identiteits kaart oi contrólepas. Overtreding kan worden gestraft met hechtenis van ten hoogste twee maanden of geldboete van ten hoogste duizend gulden. Het Hoofd van Plaatselijke Politie, Bedoeld bij art. 1 van het Vreemdelingenreglement (Kon. Besluit van 16 Augustus 1918, Stbl. No. 521). J. A. J. NOLTHEN1US. 1) Art. 30 Dit reglement Is niet van toepassing op: 1". Gezanten en andere diplomatieke ambtenaren, consuls-generaal, consuls eu diplomatieke koeriers van buitenlandsche mogendheden, als mede op do personen, door Onzen Minister van Buitenlandsche Zaken aangewezen 2". alle hier te lande, hetzij ingevolge algemeene regelen van vol- 'kenrecht, hetzij ingevolge bijzondere overeenkomst geïnterneerde personen. Tous étrangors (excepté ceux nommés dans Partiele 30 du Rè»lem«nt sur les Etrangers) qui ont leur domicil# dans cctte commune ou y résidcnt suas êire munis d'une cart» d'identité ou un passeport de controle, sont ter.us a présenter aussiiót que possible auprés du Chef de Police de cettc commune ou après du fonctionnaire par lui iudiqué, afin d'obtenir une carte d'identité ou un passeport de contróle. Contravention peut être punie de détention peur un terme de deux taois maximum, ou d'une amende de Mille tiorint maximum. Le Chef de la Police locale, visé dans l'article 1 du Règlement sur les Etrangers. (Arraté Royal du 16 Aoüt 1918, Muniteur No. 521). J. A. J. NÖLTHEN1US. 1) Article 30. Ce présent règlement n'est pas applicable aux ministres et autres fonctionnaires diplomatique», consuls genértux, consuls et courriers diplomatiques de puissauces étrangères, ÖUo ^®r!ioune8 indiquées par Notre Ministro dee Affaires Étrangères; k toutes personnee internées dans co pays, soit selon lee régies generales du Droit des peuples, aolt par suite de convention spéciale. Zich aan t« melden, voorzien van legitimatiepapieren, aan het namiddags tusschen 1 en 3 uur, wier namen beginnen met A °P II 24 October; B op 25, 26 en 28 October; C op 29 en r op a en 9 November; O op 11, 13 ei 14 Norember; H op 15, 16 November; L op 25 en 26 November; M op 27, 29 en 30 November 9 en 10 December; S op 11, 12, 13 en 14 December; T en U ui December ea X, IJ ei Z bp 24 December 1918, Alle Fremden (ausgenommen diftjemgen, welche im Artikel 30 l) der Fremdenordaung genannt werden) welche in dicser Gemeinda wohnen oder ansassig sind, ©der ver- bleiben, und noch nicht von einer Identitiltskarte oder von einem Kontrollepass versehea sind, aind baldigst verpffichtet sich beim Polizeichef dieser Gemeinde, oder bei dem von Letzterem anzuweisenden Beambtefi zu melden, urn eine Identitatskarte oder einen Kontrollepass zu bekommen. üebertretung kann mit Haft füT höchstens zwei Monate oder mit einer Geldstrafe von höchstens Ein Tausend Gulden bestraft werden. Der Oertliche Polizeichef, nach Art. 1 der Fremdenordnung (Kón. Erlass von 16 August 1918, Staatsanzeiger No. 621) J. A. J. NOLTHENIUS. No. 2544 1) Art. 30. Dieso Ordnung bezieht sich nicht auf: 1. Gesandte und andere diplomatische Beamte, General-Konsuln, Konsuln und diplomatische Botschafter fremder Machte, noch auf diejenigen Per sonen von linserem .Minister der Auswartigen Angelegenheiten anzuweisen; 2. aUe hier im Lande, entweder gemass den Algemeitien Regelu des Vólkerrechtes, oder gemiïss besonderer Verembarung Internierten Personen. All aliens (except those named in section 30of the Aliens Regulations) who live or reside in this commune or stay there, and are not yet provided with an identifi cation card or control-passport are obliged to apply as soon as possible to the Chief ot Police of this commune or to the official to be indicated by him, in order to obtain an identification card or control-passport. Non-compliance if punishable by imprisonment for a term of two months at the highest, or by a fine to a maximum of One Thousand Guilders. The Chief of local Police, referred to in Section 1 of the Aliens Regulations (Order In Council of August 16th. 1918 Gazette So. 621). J. A. J. NOLTHENIUS. 1) Section 80. These Regulations do not apply: 1. to ministers and other diplomatic official», consuls-general, co suls and diplomatic messengers of foreign powers, nor to the perso, indicated bij Our Minister of Foreign Affairs, 2. to all persons interned in this country in accordance with the general rules of the Law of Nations, or by special agreeinont. Bureau van Politie, des voormiddags tusschen 9 en 11 uur en des 30 October; D op 1, 2 en 4 November; E op 5 en 6 November; en 18 November; 1 en J op 19 en 20 November; K op 21, 22 en 23 N en O op 4 ea 5 December; P en Q op 6 en 7 December; R ep 16 en 17 December; V op 18 ea 20 December; W op 21 en 23 Het Hollandsch Nieuwsbureau in Berlijn meldt, dat de rröta van ant woord aan president Wilson ver traagd is door twee nieuwe omstan digheden: in de eerste plaats de door de Entente met toenemende kracht op Nederland geoefende druk en vervol gens een in Duitschland ontvangen nota beueffende de uitvoering van verdragstukken uit de „zestiger ren." De eerste opmerking zal lederen Nederlander, die niet door Duit- schen bril kijkt, verwonderen. Van „druk door de Entente", nog wel met JXHsnem.ende kracht" "uitgeoefend, hebben wij niets bespeurd; wel is er een voorstel van Amerika ingekomen, om ons een en ander te leveren, waaraan wij behoefte hebben, onder voorwaarde, dat wij niet meer naar Duitschland uitvoeren. Dit is een voorstel, precies gelijk aan over eenkomsten met Duitschland, waar bij in ruil voor kolen, wel uitgevoerd wordt, uitgevoerd zeer tot onze scha de, omdat wij vee en boter en kaas en ahdere artikelen zelf meer dan noodig hebben. De tweede opmerking is, zooals ik die hier heb weergegeven, onbegrij pelijk. In het oorspronkelijke bericht van het Nieuwsbureau is ze wel lan ger, maar nauwelijks duidelijker. Men oordeel e; Veu'der is naar in kringen van den Rijksdag verluidt van een na burige mogendheid een nota in Duitschland ontvangen, welker door en door loyale formuleering verdient te worden erkend en waarin aan de Duitsehe regee- ring wordt voorgesteld zekere ver dragstukken uit de zestiger jaren, welke destijds onafgedaan zijn ge bleven ofp welwillende wijze ten uitvoer te willen brengen. Het verdient aandacht dat in de on derhavige nota in hel bijzonder er op wordt gewezen dat het volk waarvan hier sprake ia in zijn geheel verder door de Entente te berde gebrachte adspiraties van de hand wijst en er waar de aan hecht de betrekkin gen van vriendschappelijke na buurschap tot Duitschland onver anderd te handhaven. Wanneer mei tegelijkertijd een korte meuedeling 111 de officieuse „Nordd. Aüg. Zeitung" verscuenen was, zouden wij met weten, dat mer beuoeid wordt net Koninkrijk Dene- murkenj uat verzoent om toepassing van art. 5 van liet verdrag van traag, 23 Aug. J8oo gesloten, aidus luiden de: ue bevolking aer noordelijke ge westen van tjieeswqk zal aan Dene marken afgestaan worden, als zij hij eene vrije stemming den wensen uit, met dat land Vereenigd te wor den". liet verdrag van Praag maakte een einde aan den oorlog tusschen Pruisen en Oostenrijk, artikel 5 werd er in opgenomen door tusscüenkomst van Napoleon III en alhoewel Pruisen het derhalve onderteekend, heeft, is hel artikel nooit uitgevoerd. Toen een ai vaardiging van 47 Deensche Sleeswijkers 111 datzelfde jaar 1866 naar Berlijn ging, om erkentelijk heid uit te spreken over het artikel, werden zij door koning Wilhelm I evenmin als door Bismarck omvan gen en op hun schriftelijke dankbe tuiging kwam niet eens antwoord. En wel verklaarde ue koning van Prui sen in eeu oorkonde van 12 Janu ari 1867, bij welke Pruisen de her togdommen Sleeswij k-Holsiein in lijfde, „dat hij de wetten en^instellin- „gen zou naleven, in zooverre zij de „uitdrukking van wettige eigenaar digheden waren en konden bestaan, „zonder hinderpalen te zijn voor de „eischen, voortvloeiende uit de onge schondenheid en de belangen van „den staat", maar van de uitvoering van art. 5 repte de oorkonde niet. Op protesten der Deenscne Slees wijkers antwoordde Bismarek, dat hel recht lot uitvoering van liet ar tikel toekwam aan den keizer van Oostenrijk. En ofschoon de belang hebbenden niet ophielden Qie uitvoe ring te eischen, werd daaraan nooit voldaan; integendeel, bij een nieuw verdrag tusschen Pruisen en Oosten rijk, op 11 October 18(8, werd de be paling eenvoudig afgeschaft en duar- inee Noord Sieeswijk dus eens en vooral bij Pruisen ingelijfd, zender dal men zich^over de wenschen van de inwoners bekommerde. Ziehier dus een tweede „vodje pa pier waarover Pruisen zich met be kreunt. De oude methode blijkt ge lijk te zijn aan de nieuwe. Het zou mij te ver voeren, de gansche goschie- j denis van Noord-Slees wijk hier cp te halen; iiet zij voldoende, dat do levol- king er verreweg Deensch is, ook nu nog, dat iu 1720 heel Sieeswijk weer terugkwam aun de Deensche kroon, welke schikking toen door Pruisen, Engeland, Frankrijk en Rusland v.erd goedgekeurd; later, in 1864, moest de nieuwe koning van Denemarken niet alleen het verduitschte deel van Sieeswijk, maar ook het Noordelijk deel, dat zuiver Dcensch was, aan Pruisen en Oostenrijk afstaan. Hoe Ihet daarmee verder ging, heb ik hier boven meegedeeld. De Norddeutsehe Allgemeine Zei- tuug schreef in Maart 1808, dal dö stemming eerst plaats zou hebben, nadat de bevolking de Duitsehe heer schappij had leeren kennen, zoodal zij vrij uitspraak kon doen. De Prui sen leven nu eenmaul onder liet mis verstand, dat zij bijzonder bekwaam "zijn in het besturen vau wingewesten en koloniën, terwijl de bewoners daarvan juist een tegenovergestelde meening koesteren. De afkeer van het Pruisisch be wind, vooral van den Pruisische» mi litairen dienst was in Noord-S.eeswijk dun ook zoo groot, dat jongelieden en ouderen, niet minder dan te -.amen 60.1XX) personen, een vierde van de Deensch sprekende bevolking, uit week in de hoop om weer te kunnen terugkeeren, wanneer het land aan Denemarken teruggeven rou zijn. Dit is nooit geschied. En toen tot ver vanging van de vertrokkenen bewo ners van Denemarken zich in Noord- Slqeswijk kwamen vestigen, heetten die, ten gevolge van het gebrek aan overeenstemming tusschen de Deen sche en Duitsehe wetgeving, „vader- landsloozen", dat wil zeggen: zij be zaten burgerrecht in den eencn, noch in den anderen staat. „Een burger recht", zegt de hoog- lceraar aari de Sorbonnc, Paul Ver- rier, ia een brochure over het. onder werp, „heeft men hun soms in Prui- sen toegekend en dan nog wel met ge- weid: dat van in het Pruisische leger I te dienen". Dit werkje van Vertier is geschreven voor den oorlog cn kan dus niet geacht worden, onder den invloed van oorlogspsychose te zijn ontstaan. Niettemin vertelt de schrijver ster ke staaltjes van de pogingen tot ver- duitsching, onder anderen door de jacht op de Deensche moedertaal, die begon (men lette op de jaartallenj na j den oorlog van 1870—71. In de briefwisseling tusschen do bewoners en de plaatselijke autori- teilen is het Deensch niet meer ver- oorloofd. Langzamerhand werden de particuliere Deensche scholen geslo ten, in 1878 werd bij het officieel la ger onderwijs de moedertaal Lij hel onderwijs in geschiedenis, aardrijks kunde, rekenen, natuurwetenschap pen en taalonderwijs, door Duitsch vervangen. I11 1888 was het Deensch, op vier "uur Godsdienstonderwijs na, geheel van het leerplan verdwenen. In den speeltijd is Duitsch ver plicht. „Elk Deensch woord" 2cgt Verrier, „brengt een berisping zooal" geen straf of zelfs slagen met zich mede en sommige kleine Duitsehe varklikkertjes belasten zich met het j bespieden van hunne kameraden". Gelukkig, dat deze Jutlanders harde koppen hebben en niet gauw opge ven, wat zij zich voornemen te be houden. Om hun moedertaal te be-- houden hebben zij vele vereenigingen geslicht, met bibliotheken; een van die bonden geeft een almanak uit en I Deensche liederen, waarvan men er I vele, zelfs gezangen, niet kan zingen, I zonder een boete op te loopen, verze- kert Verrier. i De landspers draagt er ook rijkelijk i het hare toe bij, om het gebruik van de moedertaal te onderhouden. „Men had er op gerekend, haar door de verordening van 1888, aangaande de afschaffing van het Deensch in de schoten, langzamerhand hare lezers te ontnemen, ondanks hunne inatigd- heid en waarheidslievendheid hebben al hare redacteuren boeten en gevan genisstraf ondergaan. Die vervolgin- geil hebben vruchten gedragen: de (lagelijksclie oplage van die Klanten, die in 1888 slechts 7000 exemplaren bedroeg en 14000 in 1902, is nu tot meer dan 2IIKA) gestegen. Ook de meeste predikanten v.erken mee tot de verduilsching. Naar Ver rier meedeelt breekt de verdrukking, die in chronischen toestand voorkomt nu en dan in een hevigen aanval uit. Tijdens Obcrprasident V 011 Kulier zijn honderden verbannen, om aan pa- troons die openlijk Deensch van hart maar Pruisische onderdanen waren, I en dOs niet verdreven konden wor- ilen, hunne bedienden of werklieden te ontnemen; ook werd men verdre- j von uit straf, omdat men tegenwoor dig was geweest bij een vergadering van een of andere Deensche vereeni ging of omdat men zich (Verrier ver zekert, dut Von Köller het zelf heeft verklaard) met liet scheren door den Duitschen kapper vun de plaats. Het waren de zoogenaamde „dp- j turnen", dat wil zeggen zij die inder- I tijd de Deensche nationaliteit verko- j zen hadden, welke verjaagd werden, j Verrier verzekert, dat er ook optan- j ten zijn gefabriceerd. Furor ten- ton i c u s is dan ook de titel van een der hoofdstukken van de bro chure. Met dit weinig krijgt men althans eenig denkbeeld van den toestand, waarin de Noord-Slecswijkers leven. Geen wonder, dat Denemarken ver zoekt, hun eindelijk de sinds ten halve eeuw beloofde stemming te ge ven, waardoor zij kunnen beslissen, of zij weer tot Denemarken 1-elioorcn willen. J. C. P.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1918 | | pagina 1