HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
De Ooriog.
On» Lachhoek
F e u i 11 e t o n
Door het lot verbonden
«OfiJERDAG 7 NOVEMBER 1918 - TWEEDE BLAD
No. 2550
Opmerkingen over Oorlog en Vrede.
Het zij mij vergund, in eenige ar
tikelen opmerkingen te maken betref
fende zaken van oorlog en vrede, ciie
allerminst de pretentie zullen heb
ben van een volledig overzicht van de
taken, die zij behandelen, maur er
misschien toe kunnen bijdragen eeni
ge inlichting te geven en bovenal de
lezers er toe te brengen, hunne eigen
gedachten te laten gaan over den
verwonderlijken tijd, dien wij bele
ven. De Duitschers spraken en schre
ven al lang over de „grosse Zeit",
waarmee zij dan uitsluitend hun over
winningen bedoelden; daarin is even
wel voor ieder ander niets groots
gelegen, omdat de oorlog zelf nooit
groot, noch grootsch kan zijn. Neen,
ile merkwaardigheid van deze perio
de is begonnen met de revolutie in
Rusland. helaas in een bloedig Bols
jewiekisme verloopen; zij is ook te
vinden in het uiteenvallen van den
lappendeken Oostenrijk-Ilongarije,
weleer slechts met moeite, telkens
weer, samengeheclit door de persoon
lijke eigenschappen van den ouden
Franz Joseph; zij blinkt ons tegen
in hel oude Konstantinopel, thans be
zet door Engelsch-Fransche troepen,
voorboden van het eindigen eener
heerschappij naar Aziaüschen trant,
die een vlek was op het beschaafd
Europa; zij zal, ten slotte, helder uit
komen wanneer het moegestreden
Duitschland de harde -voorwaarden
vuil den wapenstilstand, door den
overwinnaar opgelegd, zal hebben te
aanvaarden.
In den iaatstcn volzin zijn zekerheid
met ongewisheid gemengd. Vast
Stnai do strengheid van deze voor
waarden. We hebben gezien, welken
prijs Ooslenrijk-Hongarije voor den
hun toegeslanen wapenstilstand heb
ben te betalen en we kunnen er op
rekenen, dat die voor Duitschland
niet vriendelijker zullen zijn. Inte
gendeel. Oostenrïjk-Hongarije kon
bij de Entente op meer inschikkelijk
heid rekenen, omdat het land als de
volgeling werd beschouwd, terwijl
is in de geschiedenis wel vaker ge
geven. Spanje zag van zijn militai
risme af, tooen de Armada, de on
overwinnelijke vloot, verslagen was;
Frankrijk, toen Napoleon overwon
nen werd door heil overig Europa,
Duitschland moet deaelfde boete
doen en zijn leider en voorganger te
vens. En dat des te zekerder, naar
mate zijn keizer meer uitsluitend
hot geluk en de toekomst van zijn
volk op de kracht van de wapenen
wensclite te bouwen, zichzelf en zijn
dynastie daarmee inniger wenschte
te vereenzelvigen.
Wilhelm I, de eerste keizer van het
vereenigd Duitschland, aanvaardde
den steun van een krachtige per
soonlijkheid als Bismarck, zijn klein
zoon, de tegenwoordige keizer, maak
te al spoedig na zijn troonsbestijging
van ziin macht gebruik om den ge
trouwen dienaar weg te zenden: ik
herinner mij uit dien tijd een Ne-
derlandsche prent, waarop de situa
tie treffend juist werd weergegeven:
de jonge keizer staat cp het schip
„Deutschland" op de brug en ziet
Bismarck na, die langzaam de trap
afdaalt naar een bootje, dat hem
wacht. „De loods van boord gezet',
had de teekenaar er onder geschre
ven.
Het heeft geen zin om te philoso-
phecreri over de vraag, of wanneer
Wilhelm II, na deze eers'.e opwelling
der jeugd, toch nog had willen luis-
'i mededeeling, die de keizer binnen
'"drie dagen aan zijn volk zou doen.
Sinds dien verliepen minstens drie
maal drie dagen en de keizer sprak
nog niet. Hij overlegt. Met zijn m i-
1 i t a i r o raadgevers. Of hij nog
lang het keizerlijk purper zal dragen,
is voor ons geen vraag meer. Zijn
droom is uit Als een slaper, die nog
niet recht ontwaken wil omdat de
droom zoo schoon was, beweegt hij
zich nog niet; toch zal hij den killen
morgenwind niet. kunnen ontgaan.
Zijn aftreden is nog maar een quaes-
tie van tijd en wijze. Zal hij vrijwil
lig of gedwongen gaan? Wenscht hij
de eer aan zich te houden en zich,
met een keizerlijk gebaar, „opoffe
ren" voor zijn volk? Of zal hij op
zekeren morgen bemerken, dat hij
nog wel op zijn troon zit, met den
schepter in de eene en den Rijks
appel in de andere hand, maar dat
niemand hem meer omringt, omdat
zijn land, gelijk dat van zijn buur
man, in stukken uiteengevallen is?
In ieder geval, deze eeuw zat geen
drie maanden ouder zijn, of de pracht
van den helm mot den zilveren ade
laar en heel de ridder-mystiek van
den Duitschen Keizer is voorbij; de
democratie zal er wel voor zorgen,
dat deze symbolen nimmer terugkee-
ren.
J. C. P.
Overzicht.
In een groot deel van ons vorig num
mer namen we reeds de nota uit
Washington op, waarin wordt mede
gedeeld, dat de Entente-regeeringen
oereid zijn om vrede te sluiten op de
voorwaarden, medegedeeld in de ver
schillende Boodschappen van president
Wilson. Alleen behouden de geallieer
de regeeringen zich volledige vrijheid
voor aangaande de opv.atting van 't
vraagstuk van de vrijheid der zeeën.
Bovendien moc-t Duitschland schade-
teren naar de raadgevingen van een ,i„ „„v,
u- iooestening geven voor alle schade aan
land zijn aanzien, z.jn fortuin, zijn ^fSS^SS^
President Wilson verklaart het met
deze eisclien eens te zijn.
Tenslotte wordt medegedeeld, dat
maarschalk Focn van de regeering der
Futenfe-Staten en van de Voreenigde
Staten volmacht heeft gekregen cm
zonen verloor en misschien ook zijn
samenhang zal gaan verliezen, ach
terwege zou zijn gebleven. Dit is
zeker: Wilhelm 11 -heeft de geheele
kracht van zijn volk en de toekomst
van zijn dynastie gezocht In een
agressief militanisme en wanneer de 'CT,^ U1"
uitbarsting daarvan betrekkelijk zoo ÖX
as. "JSrïï- e" 32SSVSSL. ha° d'
We"de I «Mi XVSf SS! j SS&4S SSI
Dit is dus het gewisse, het onge- vrc'dc lieeft bewaard, is kinderachtig .gc},er8 I
.wisse ligt in liet antwoord op de I tegenover hot feit, dat hij daaraan h Reod Woensdagmiddag werd uit
vraag: zal Duitschland die harde «en slotte ontrouw is geworden. Wie Rerlijn gomeld, dat de Duitsche dele-
voorwaarden aannemen? liet lijkt
volstrekt niet omvaarschijnRik, dait
de. Keizer een paar dagen geleden,
onverwachts, naar het hoofdkwar
tier is vertrokken om te raadplegen
met de bevelhebbers hij kan toen
wel van de voornaamste eischen der
Entente aan zijn voornaamsten
bondgenoot op de hoogte zijn ge
weest. Dat vertrek is hem in Duitsch
land kwalijk genomen. Men is te
a-^iiUll K-oriJOiU, uab UtJ L/uiwiuiiü UCIO
werkelijk en "uarucbug !o- d ood«rh»..delins,n over
ve„ m edele gedochte bee" Udge-1 5en wzpeooSeUod co den uit
Her-'.'n naar het. Westen vertrokken is.
De Duitschers laten er dus geen gras
over groeien!
Naar verluidt maar dit bericht
is nog niet bevestigd zijn de Duit-
sche gedelegeerden al in 't Fransclie
hoofdkwartier aangekomen. j
De ..Manchester Guardian" voorspelt
den loop der gebeurtenissen d:
jaagd, kan zich daarop niol
dan op zijn sterfbed, beroemen. Bo
vendien, hoe vaak hebben wij de be
wijzen gezien en gehoord van de
matelooze waarde, die hij hechtte
aan leger en vlootl Tientallen leger
orders en tafelredenen, zijn dreigende
boodschap aan de Chineesche boxers,
meegegeven aan zijn broer, Prins
Berlijn zelf in benauwdheid en ver- Heinrich, en gekleed in het beeld van den'vrede zullen leiden als volgt
loor niet gaarne de gelegenheid tot ,lp «^cn.intsprdA vuist Kim v©rh«>riii-
gedachtenwisseling op ieder oogen-
blik. Minder omdat van den Keizer
een geniale oplossing van de komen
de moeilijkheden wordt verwacht,
dan wel omdat men intuïtief gevoelt,
dal heb lot der dynastie van die
Je gepunteerde vu.sl, z.jn verheeri,,- Ds „uitscbe regeer,ng zal hlar ge-
king van een stuft* vloot onder de I de|egeerden machtigen om Donderdag
Zineprcuk: onaa toekomst lig.op hel in lial velJ onl de „apenstltolonff
wator eindelijk de kleinigheden van v„orw„urUeI, le v„ge„. Men vcr.
zun dngelijksch leven bijvoorbeeld wachl niel dal UuiMcMaod bd_
et:i komische gehechtheid aan mill- sjult ,nj nemen v001. de volgende
talre kleedij ven allerlei aard - dit „,ek ,naar d,t bfsluit kan ver.
ïeel I jdtes toont voldoende aan, waarmee baaa[ worden door den geweldigen
uitmaakt. Duidelijker gezegd: nu het j In de eerste plaats zijn gedachten druk dien zijn legers aan hol
gebouw van het militairisme op in- vervuld warm. En ten slotte, 'oen westelijk front ondergaan, zoodat
storien staat, begrijpt men, dat de het Dutfsche railitinrisme groeide en het mogdijle is, dat de aanvaarding of
kroonlijst vanzelf mee tot vallen 'ricli uitzette, totdat het ten slot- de weisx3rinfl: der voorwaarden Zater-
komt. Sprekers en schrijvers van ai- j -le. a's een reus uit Brobdignac, alle dag zal woeden aangekondigd. Neemt
leilei slag hebben het aftreden van j Lilliputters oin zich heen scheen te Duitschland ze aan dan sa! de geal'i-
den Keizer gevraagd. kunnen verslinden, toen verloor hij eerde raad wederom binnen twee da-
Wel gaai do Historie snel. Nog zelfs, betooyerd door .de schittering bijeenkomen, en de besprekingen
maar drie jaar geleden, cp 30 April cn den klinkklank om hem heen, jn verhand met de herziening van de
1915, is in geheel Duitschland mat het besef dat hij een zwakke menscli kaart, van Europa en elders zullen
geestdrift het vijfde eeuwfeest ge- was, aan wlen niets mensehelijks vermoedelijk minder dan een maand
vierd van hot feit, dat koning Sigis- j vreemd kon zijn en gevoelde zich den dljre„ Oo grondslag der overeon-
mund den burggraaf Friedrich van gezant Gods, van hoogerhand aange- komst, ZOuden natuurlijk president
Niimberg tot markgraaf verhief en steld om zijn volk ter overwinning te Wilson's veertien punten vormen met
hem de waardigheid van Keurvorst
verleende. In alle hoeken van het
Rijk hebben zich stemmen verheven,
die in heftige of bewogen Inal ge
tuigden van de eenheid van de natie
en de dynustie. Thans is wat niet
het vijandelijk buitenland, maar de
Duitscher zelf de „keizerquaestie"
noeint, aan dc orde en de censuur
heeft uitdrukkelijk verklaard, dat
leder daarover vrij en ongehinderd
ïijn meening zeggen mag.
Voor die snelle verandering bestaat
maar één reilen: de militaire neder
laag. Meermalen heb ik er op gewe
ien, dat het veroverend militairisme,
waarmee corst Pruisen groot en
sterk was geworden, waarmee het in
Ï871 het' Duitsche Rijk heeft ga
slicht, waarmee het nu, met hulp der
Duitsche Bondsstaten de wereld
hoopte te vorovoren dat dit mi
litairisme enkel en alleen kan wor
den aanvaard, zoolang het kan wij
zen op successen en triomfen. Zoodra
liet overwonnen werd, had het van-
lelf als systeem afgedaan. Deze les
voeren en de wereld in zijn
bt> cliaven.
geest ti
de wijzigingen en aanvullingen, waar
toe men zou hebben besloten.
Daarna zou het vredescongres begin-
ij neutralen ons dit voor den neu van aji0 oorlogvoerend" mtiss.
brengen en daarbij gevoelen, Wanneer de Duitaehe regeerine bo-
hoo sterk dat militair gevool moet sluit om de wapenstilstaudsvoorwaar-
doorgedrongen zijn in een volk, dat den der geallieerden niet aau te ue-
tot voor den oorlog leefde in een tijd- men, zoo verwacht nieu. dat de oorlog
perk van bloei, waarvoor het zijn nog ©en paar maanden voort zal du-
heerscher gaarne de eere gaf. dan ren tot de overwinning der Kutente-
fcunnen wij ons meteen de ontzag- legers,
lijke teleurstelling begrijpen, die 1
volgen moest, nu de zending haar j
goddelijken schijn had verloren en
,er niets overbleef, dan een menscli, 1
die in een onmetelijk plan had ge
faald. Voor een tiende van de ter
men, waarin die teleurstelling nn
wordt uitgedrukt, zou men vroeger
Do Rijkskanselier Prins Max van
Baden heeft den volgenden cproep tot
het Duitsche volk gepubliceeid:
„President Wilson heeft iieden op
de Duitsche nota geantwoord en me
degedeeld, dat de bondgenooten de
veertien punten, waarin hij zijri
niet de wanden der gevangenis ^oor vredesvoorwaarden In Januari
langen tijd kennis hebben gemaakt.
Zóó Itoog was het keizerlijk gezag,
dat niemand zelfs zijn kleinsten
vinger mocht opheffen om er naar
te wijzen.
En nu? Geruchten hebben onlangs
geloapen van oen zeer belangrijke
dit Jaar samengevat heeft, met uit
zondering van de vrijheid der zee,
goedkeuren en dat de voorwaarden
voor den wapenstilstand door maar
schalk Foch worden medogedeeld.
„Daarmede zijn de voorwaarden
voor onderhandelingen over den vrede
en den wapenstilstand tegelijk ge
schapen.
„Om een einde aau het bloedver-
gieken te maken, is heden een Duit
sche delegatie benoemd en naar het
Westen vertrokken om een wapen
stilstand te sluiten en den weg te bo
nen tot vredesonderhandelingen.
„De onderhandelingen worden door
onlusten en ongedisciplineerd optre
den ernstig in hun succesvol verloop
bedreigd.
„Meer dan vier jaar lang heeft het
Duitsche volk in eenheid en kalmte
het zwaarste lijden en de offers van
den oorlog gedragen.
„Wanneer in dit beslissend uur,
waarin alleen absolute eenheid van
liet geheele volk de groote gevaren
voor zijn toekomst kan afwenden, de
Innerlijke krachten in gebreken blij
ven, zijn de gevolgen niet te over-
zienl
„Handhaving van de tot dusver
bewaarue kalmte, in vrijwillige „Man
neszuclu'is in deze beslissende uren
een onmisbare eisch, welke tedere
volksregering moet stellen.
„Moge ieder staatsburger zich be
wust zijn van de groote verantwoor
delijkheid, welke hij bij de vervulling
van zijn plicht tegenover het volk
draagt".
Over den inhoud van dë voorwaar
den die aau de Duitschors voor den
wapenstilstand gestold zullen worden,
i3 nog niets met zekerheid bekeud ge
worden.
Met kracht blijven de Entente-le
gers oprukken, vooral aan de Aisne
êu de Sambre.
De Duitsche staf erkent den terug
gang en deelt o.a. mede:
„Ook tuss'chen Oise en Maas heb
ben wij omvangrijke ..bewegingen
uitgevoerd. De vijand is ons in den
loop van den dag gevolgd en heeft
ten Westen van de Aisne d© alge-
meene hnie MarieDizy te Gros
Ecly bereikt. Beoosten de Aisne
staan wij ten noorden van Le Cliesne
en ten westen van Beaumont mei
hein in gevechtscontact. Sterke aan
vallen des vijands bij Beaumont en
I.étanne zijn afgeslagen."
De Fransche en Engelsche staven
noemen verschillende dorpen en ste
den die de Entente-legers bij hun op-
marsch bevrijd hebben. We noemen
daarvan o.a.: Barzy (ten N. van
Marle), Bethel:
Reeds kwamen de Franschen in
dórpen 6 K.M. ten N. van Bethel.
Daar ter plaatse werd do Aisne-over-
gang geforceerd.
Op 't front ten Noorden van de
Aisne staan de Fransche troepen op
meer dan 12 KM. ten N. van Chateau
Porcien, cp de algeineene linie Har-
doye. Zuid-rand van Chaumont-Por-
cien, Doumely, Degny, Herbigny en
den spoorweg van Retliel naar Liart
Thans blijkt, dat de Amerikanen
ook de Maas bi} Dun ziju overgesto
ken. üuu is door nen bezel, uók bij
Gesse eu Luzy staken de Amerikanen
de rivier over. De stad Beaumont is
ook iu hun handen gevallen. Op de
Duitschers zijn 51 kanonnen ver
overd.
De Entenle-legers staan op dit
fioiitdcel in he; Bois du Fond de Li-
mon, vanwaar de linie zich over
Flaba, Maisoncelle en Chemery naar
de Maas linie uitstrekt, welke zij
thans van het Bois de l'Hospice, met
inbegrip van Sasey en de hoogten
ten Oosten van Milly, tot Dun-sur-
Meuse bezet houden.
Behalve de spoorwegverbinding
Mon-tinidy—Longuyon bedreigen do
Amerikanen thans ook het Longwy-
eu Bney-gebied.
Do Telegraaf meldt, dat 't gros van
de Duitsche troepen in Noord-Balgië
zioh thans op Antwerpen terugtrekt.
In de geheeie Scheide-linie zijn de
Duitschers op den terugtocht. In de
nabijheid van Antwerpen zijn ver-
schitionde stekingen onder water ge
zet.
Wolff's correspondent verklaart,
dat 't Duitsche front nog meer in
gekort zal worden om de verdediging
met minder troepen te kunnen Voe
ren.
De Duitsche Keizer bezocht Woens
dag de troepen in Vlaanderen.
Een officieuse Italiaansche nota
maakt bekend, dat de Italianen, na
't sluiten van den wapenstilstand
met Oostenrïjk-Hongarije, aan de zij
de der geallieerden zullen blijven
strijden totdat ook aan Duitschland
den vrede is opgelegd.
Generaal Maurice schrijft In de
Daily News een lang artikel over de
militaire situatie. Eerst maakt hij
de opmerking, dat nu alle bondge
nooten van Duitschland zich heb?
ben overgegeven, Duitschland al
leen moet vechten. Tot nog toe zijn
de Duitsche legers nog niet volko
men verslagen. Duitschland kan dus
als het zoo dwaas wezen wil, den
oorlog nog eenigen tijd voortzetten.
Niet lang meer echter, daar de troe;
penmacht 'der geallieerden voortdu- I
rend toeneemt, terwijl aau Duil= I
sche zijde het omgekeerde het geval
is.
Van Augustus af zijn de Duit
schers gedwongen eeworden, de ge
talsterkte van hun infanteriebatai/
jons t« verminderen, en eenige van
hun divisies op te heffen, om de rest
op getalsterkte te houden.
Ook hebben zij een beroep gedaan
op Oostenrijk. Na den achtsten
Augustus waren een zee Duitsche
divisies verdwenen, een Ooslenrijk-
sclie divisie was er voor in de
plaats gekomen. Half September
waren er 19 Duitsche divisies ver
dwenen, zes Oosten rijksche waren
er voor in de plaats gekomen. Nu
zijn er in het geheel 25 Duitsche di
visies ontbonden, en de zes Oosfcen-
rijksche moeten terugkeeren.
Zoo gaat het proces door.
Daartegenover st'elj Maurice dan
den toevloed van Amerikaansche
troepen, die hij stelt op 250.000 per
maand en waarvan hij verwacht, dat
hij tot het einde van den oorlog zal
voortduren.
Het einde is dus zeker, maar het
Is niet zeker wanneer het komen zal.
Men moet de troepen van de geal
lieerden, zoowel als de Duitsche troe
pen onrecht, als men na ieder van
onze successen, de zaak zoo voor-:
stelt, alsof het heel© Duitsche leger
nu weldra zal zijn genoodzaakt, in
een tweede Sédan de wapens neer
te leggen. Wij hebben altijd den
vijand afgemat, en doen dat nu nog,
alleen Ln een sneller tempo. Het ge
lukt deu vijand wel zijn front te ver
korten, maar het gelukt hem niet,
dat te doen op de wijze en in het
tijdsbestek, dat hij zelf daar wilde
bepalen. De verliezen die de vijand
lijdt in de voortdurende gevechten,
zijn grooter, dan hetgeen hij met
zijn frontverkortingen winnen kan. j
De schrijver wijst dan op de be'
teekenis van het succes der Ameri-
kanen waardoor de vijand wordt be- j
perkt in de spoorlijnen, waarlangs
l lh,ij zijn troepen zal moeten terug-
Voeren. Een ramp hoeft hieruit
voor het Duitsche leger echter niet
noodzakelijk voort te komen. Do
gebeurtenissen van de laatst© dagen
moeten demoraliseerend op de Duit
schers werken, evenwel houdt de
schrijver voor waarschijnlijk, dat de
zenuwen in het Duitsche binnenland
het eerder op zullen geven, dan die
van het leger.
Verspreid nieuws
De onlusten in Kiel.
Het „Hamburger Fremdenblatt"
verneemt uit Kiel, dat de Rijksdag
afgevaardigden Haase en L^debour
telegrafisch naar Kiel zijn ontboden.
Op het slagschip Kaiser" verdedig
den de officieren met de revolver in de
hand de Duitsche oorlogsvlag. Zij wer
den echter door de manschappen over
weldigd, welke de oorlogsvlag naar
beneden haalden en de Roode Vlag
heschen.
Twee officiereu. o. w. de comman
dant. werden gedood en verscheidenen
gewond. Van vier infantèrie-compag-
nieën, welke dien uaoht, te Kiel aan
kwamen, hebben zioh iterstond drie
bij de beweging aangesloten. De vier
de werd ontwapend. Gedurende den
nacht kwam cavalerie aan uit Wans-
beck. Zij werd ep een uur afstand van
Kiel door de man nem arisch a ppe n met
machinegeweren ontvangen en ge
dwongen terug te keeren.
De soldateuraad bcs.oot, dat alle
officieren in de posit.e, die zij nu be-
k.eeden. zullen gehandhaafd bitiveu.
nmar zij moeten zich voegen naar de
bevelen van den solctiitonraad.
Het bevel, den otficiereu ue kokarde
af te nemen, werd des namiddags
weer herroepen, dank zij de bemidde
ling vau den arbeidsraad en uitdruk-
ke. ijk werd er op gewezen, dat men
onder alle omstandigheden den offi
cieren een menschwaardig© behande
ling ten deel moest dienen te laten
vallen.
De gouverneur-admiraal Souchon
werd Maandagavond naar bet station
gebracht en aaar ©enige uren vastge
houden. daar men \eroioedde. dat nog
meer troepen van buiten zouden ko
men. De ievensmidde.encontröle is .n
handen van den Soldatenraad. Op
verschillende plaatsen van de stad
staan machinegeweren.
In Cuxhaveu en Wilhelmshafen is
alles rustig.
De Berl. Lok. Anz. meldt nog eeni
ge bijzonderheden over de gebeurte
nissen te Kiel.
j Zondag hadden hevige straaionlus-
ten plaats, waaraan veel marine-sol
daten deelnamen. Een groote menig
te drong een gevangenis binnen en
bevrijde eenige arrestanten. Ook wer
den wapenen en munitie geroofd.
Daarna trok een steeds aangroeien
de stoet naar de binnenstad, daar
Kassier, lot iemand die een chéque
aanbiedt:
Hoe is uw naam?
Ziet u dan miju handteckening
Diet?
Die wekt juist mijn nieuwsguw
righeid op!
men de muiters uit de militaire ge
vangenis wilde bevrijden.
Schrille tonen weerklonken, liede^
ren werden gezongen en wie langs
den stoet kwam, werd gedwongen
zich er bij aan te sluiten.
Het geheele tramverkeer was op be
vel van den gouverneur van uur
's avonds af tot middernacht stopge
zet- De militaire gevangenis werd
door een zeer sterke machinrgeweer-
afdeeling bewaakt. Ook stond ds
brandweer met de spuiten klaar.
Toen de opgewonden menigte bij de
„Hoffnung" aankwam en den toe
gang tot de Knrlstrasse wilde forc.ee-
ren, werd door de militairen halt be
volen. Toen men dat bevel niet na
kwam liet de bevelvoerende officier
een salvo in de Inch; afvuren. Niet
tegenstaande dat drong het v°Ik toch
voorwaarts, waarop het bevel tot vu
ren gegeven werd. Ook uit de massa
werd hier en daar geschoten. Verder
gooide men met steenen naar de mi
litairen. Acht demonstranten werden
gedood. 29 gedeeltelijk zwaar, ge
deeltelijk licht gewond. Twee officie
ren werden zwaar gewond weggedra
gen.
Tegen acht uur waren cic straten
vrij. De verdere avond en de nacht
waren rustig. Wel stonden tot na
middernacht op de hoeken der stra
len nog opgewonden groepen, maar
cieze kwamen niet tot handelen. Ster
ke patrouilles trokken door de. stad.
Alle café's bleven geopend, ook da
theatervoorstellingen .gingen als ge
woonlijk door.
De Weser Ztg. verklaart, dat de
arbeiders besloten hadden cm Dins
dag een proteststaking te houden, ge
paard gaande met een demonstratie
ter eere van de Zondag om 't leven
gekomen kameraden. Bovendien werd.
de invrijheidstelling van eenige ge
arresteerden geëischt Aan dit laat
ste werd door dep gouverneur ge
hoor gegeven.
In den optocht, die nu in goede
orde verlien, werden roode vlaggen
medegevoerd.
De Rijksdagafgevaardigde Noske
deelde in een rede mede, dat de wa
penstilstand in eenige dagen tot statui
zou komen. Bovendien zou dan vol
daan worden aan de rechtmatige
eischen van de arbeiders en solda
ten.
De rede werd herhaaldelijk onder
broken door „hoch"-roepen op de re
publiek.
Dinsdagochtend verspreidde do
soldatenraad de volgende proclama
tie:
„Kameraden en partijgangers!
Ons beslissend uur heeft geslagen!
De macht is in onze -handen. Hoort
naar ons! Vereenigt u om uwe ver
kozen leiders. Geen onbezonnenhe
den! Orde en ijzeren zenuwen zijn da
eisch van dit uur. Toont dat gij man
nen zïjt, plundert en rooft niet. Het
is u onwaardig en strekt u niet t©t
eer. Dat leidt niet tot." het doel! Do
ter onderdrukking van deze bewe
ging hierheen gezonden troepen heb
ben zich bij onze beweging aangeslo
ten. Alle arbeiders en vakvereenigin-
gen zijn on onze hand. Wij zijn ciieht
bij ons doel".
Dinsdagochtend was het tamelijk
rustig. Het hoofdpostkantoor en het
hoofdstation waren door marine-sol
daten bezet. Later op den dag is het
bericht gekomen, dat op de schepen
de roode vlag waai: en dat de offi
cieren hun wapens hebben overgegè-
ven.
Volgens de „Schleswig-HolsteinL-
sche Volkszeitung" vinden de straat
onlusten te Kiel hun oorsprong in
het gerucht, dat de zee-officieren het
met de vredespolitiek der regeering
niet eens zijn en van plan waren zich
tegen haar le verzetten. Di-_ womi
van officieele zijde ten sterkste te
gengesproken.
't WolifDureau deelt nog mede, dat
de militaire zekerheid in de Oostzee
door de marine volkomen hersteld
is. Alle uitvarende oorlogsschepen
voeren de oorlogsvlag. De beweging
onder de matrozen en de arbeiders Is
in rustige banen teruggekeerd. De
I manschappen van het garnizoen gaan
iedere verstoring van Ue orde tegen.
De ontwapening gaat regelmatig
voort. Particuliere woningen, win
kels en ziekenhuizen zijn alle onbe
schadigd gebleven. De banken zijn
bijna zonder uitzondering geopend.
De levensmiddelenvoorziening, zoo-
j wel voor de bemanning der schepen,
de soldaten, als voor de burgerij,
gaat ongestoord verder. De bedrijven
staan nog stil. De bevolking is rus
tig-
44}
Julian's gelaat werd doodsbleek,
toen stiet hij een akeligen lach uit
Hij stak de hand in zijn zak en haal
de er wat geld uit
Hier is hot geld voor je reis, De
borah, zei hij.
Terwijl zij liet aannam viel zij op
de knieën voor hem neer. Smeekend
hief ze het gelaat naar hem op.
Meester, ik zie meer dan zij, die
booren en spreken kunnen. Laat
mij hier blijven!
Hij hief hutu- uit haar knielende
houding op en leidde haar naar de
deur. Dwaze Deborak! zei hij.
Je bent overspannen. Als ik thuis
ben. zuilen we den dokter eens laten
komen.
Zij veraelte zich niet langer, boog
bet hoofd en ging de deur uit.
Julian bleef een oogenblik in ge
peins verzonken staan, toen ging hij
baar boven om zich ie verkleeden.
He»; was een vroolijk middagmaal.
Judith, die een japon aan had, welke
haar schoonheid nog verhoogde,
praatte bijna aanhoudend, lia&r
oogen glansden als sterren en haar
lippen plooiden zich telkens tot een
allerliefsten glimlach.
Vune keek met zijn ernstigen blik
van haar naar Julian en .roeg zich
af, of zij eindelijk verloofd zouden
zijn, maar Julians gelaat zeide hem
niets. Lady Fanworthy aan het hoofd
der tafel gezeten, hield een "-akend
oog over allen. De Letchfords maak
ten elkaar bijna openlijk het hof;
Sir Chandos at en dronk geregeld
door, terwijl hij nu en-dan zijn blik
liet gaan naar Judith, Julian of Va
ne, welke laatste, toen het middag
maal ten einde liep, ietwat vermoeid
achterover leunde en niet aan het
plannen maken voor den winter mee
deed.
Het gebeurde hem meermalen, dat
zijn gedachten aldus afdwaalden; de
stemmen van zijn gasten kwamen
ook nu slechts vaag tot hem, want
hij luisterde naar die heldere meis
jesstem, die hem wakend of slapend
steeds in de ooren klonk.
Met een zucht kwam hij eindelijk
tot de werkelijkheid terug. De dames
waren reeds naar het salon gegaan
en Vane stelde weldra voor haar te
volgen.
Zing je vanavond weer eens
voor ons, Julian? zei hij, toen zij het
vertrek- binnentraden. Maar dan
iets vroolijks, alsjeblieft
Julian ging naar de piano. 1
vroeg dezen keer niet, of Judith hem
wilde accompugneeren.
Bravo! zei Vane. Prachtig
niet? vroeg hij aan Lady Fanworthy.
Heel mooi, antwoordde deze me.
een blik naar het knappe gelaat van
den zanger, wiens oogen nog glin
sterden van het vuur, waarmee hi
gezongen had. Neem je hem mee
op reis? Tusschen twee haakjes,
Waar ga je eigenlijk heen?
Ik weet het nog niet, was he
antwoord. Ik blijf in ieder geval nog
een week of zoo hier. Ja, Julian zal
wel met me meegaan.
Arme Vane, mompelde zij, maar
hij hoorde het niet.
Er werd bridge gespeeld, maar Va
ne deed niet mee. Het eiland zijner
droomen kwam hem gedurig voor den
geest en hij kon geen rust vinden. Hij
stak een sigaar op en ging op lu
terras heen en weer loopen. Toen het
spel uit en terdege besproken was,
gingen de spelers de een voor, de an
dere na, naar bed. Vane, die naar
binnen keek, zag Judith en Julian I
den haard staan. Zij wenschten el
kaar schijnbaar goeden nacht en hi
kon den somberen gloed in Julian's
oogen niet zien, toen deze haar toe-
fluisterde:
Je wilt dus niet wachten?
Neen, zei ze.
Maar je zult je belofte houden
Ja.
Niets meer. Hij opende de deur
naar de gang voor haar en ging zelf
naar het terras, waar hij Vane vond.
Julianl zei Vane. Is het ln
ordel Heb je haar gevraagd? O, ik be
grijp er alles van, beste kerel!
Julian aarzelde een oogenblik, toen
zei hij:
Ja. ik heb haar gevraagd. En
ze heeft „ja" gezegd.
Ik feliciteer je van ganscher
harte! zei hij. Liefde is het eenige,
wat Judith ontbrak. En die heeft
nu. dat weet ik. Prachtig! Waar ga
je heen?
Naar het laboratorium, zei Ju
lian. Zijn lippen waren droog en
meende, dat zijn stem heesch klonk,
doch dit was niet zoo.
Even mijn sigaar oprooken, dan
kom ik hij je, zei Vane. Ik hr
het een en ander met je te bespre
ken.
HOOFDSTUK XXI.
Julian knikte en ging het labora
torium binnen. Hij keek (ie kamer
rond, waur niettegenstaande haar nu
luxueuse inrichting toch nog een ge
heimzinnige waas hing. Daarop ging
hij naar den ventilator en rafelde de
i touwen wat verder, zoodat zij bijna
op doorbreken stonden. Toen sloot hij
de deur, die naar de gang leidde en
trok de portieres dicht, liet spiritus-
stel stond op zijn plaats, maar brand
de niet. Hij stak het aan en zette er
een ijzeren pot- naast, waarin een
blauwachtige vloeistof was. Toen
haalde hij een sigaret te voorschijn,
opende een boek, ging aan de tafel
zitten deed, alsof hij las, maar 1
sloeg geen blad oiu. Even later werd
er aan de deur getikt en trad Vane
binnen. Hij had zijn smoking verwis
seld voor een oud sportbul3 met ko
peren knoopen.
Geen geurtjes vanavond, Julian,
zei hij vroolijk. Kom laten we nu
onze plannen bespreken, oude jon
gen.
Hij haalde zijn pijp te voorschijn,
vulde haar en stak haar op. W:
dunkt je. als we eens naar Monte
Carlo gingen, of wil je liever nog wat
hier blijven om te jagen? Jij moet
maar beslissen. Het is mij allemaal
he.zelfdo, maar ik wil je alleen zeg
gen, dat Judith eerstdaags naar h<
zuiden gaai-
Julian knikte. Ja. dat weet ik,
ik zou je er wel eens alles van willen
vertellen, als je liet goed vindt, Vane,
zei hij aarzelend.
Vane lachte. Je behoeft me niets
meer te zeggen, kerel, denk je soms,
dat ik geen oogen heb? Ik weet ui
lang, hoe het met je gesteld is, en
het verbaast mij niets. Heb ik jo wei
eens verteld, Julian, dat Hier
zweeg hij even en deed een paar trek
jes aan zijn pijp.
Dat je, nog niet zoo lang gele
den, zelf op haar verliefd was? vroeg
Julian. Hij trachtte dit op onverschil
ligen toon te zeggen, maar zijn lip
pen trilden.
Ja, zei Vane, ik wist niet, ol
Judith je er ooit over gesproken had.
Wat mij betreft, behoort die geschie
denis geheel tot he' verleden". Maac
wat voer Je daar uit?
Julian was opgestaan en had den
ijzeren pot op het spiritusstel gezet.
Ik ga een proef nemen. Ik heb
een nieuwe kleur ontdekt en er valt
mij op eens in, wat ik er aan veran
deren moei. Je neemt het mij niet
kwaliik, dat ik dat nu doe?
Neen. ten minste, als je niet te
veel stank maakt, was Vane'? ant
woord. .Te hebt mi) nog nïrt op
mijn vraag geantwoord. Zou Monte
Carlo niet het beste zijn1 Daar zul
len wij zeker Judith en haar vader
ontmoeten. Groote goedheid, wat een
verstikkende walm maak je.
Dat ;rekt wel dadrl<<k weer weg,
zei Julian. Maar Vane waarom
zeg jü niet liever, waar je heen wilt.
Omdat het mij allemaal gelijk is.
Julion zasr hem onderzoekend aan.
iToen draaide h!j weer aan het stol
en zei op knorrig""- toon:
(Wordt vervolgd).
