Brandstelen Distributie OM ONS HEEN Stadsnieuws 3®e Jaargang No. 10874 Verschijnt dagelijks^ behalve op Zon- en Feestdagen. VRIJDAG 8 NOVEMBER 1918 Tot de plaatsing van advcrtcnti<5n en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gcmacMteïi het Algemeen Bianen- en Bmtentendach Ach'trtenëe-8ttrea« D. Y. ALTA, Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. i AISOFtfNEMEWrEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen iu den omtrek waar eon Agent ge- j AOVES2YEWFBEIMVan 1—5 regels t 1.—iedere regel meer 20 Cts. Reclames 40 Cts. per regel. Tijdelijk voBtigd Is (kom der gemeente) t 2.26. Franco per post door Nederland 1 2.60. Afzonderlijke nummers f 0.16. oorlogriosBiag 20 proeent. Bij abonnement aanzienlijk rabat, licnstuivers advertcxiinm van Vraag on AanL. d Geïliuttr Zondagsblad, voor Haarlem 10.51». Geïllustr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per van 1—0 regels 50 Cts. per plaatsing, elke i1 t eer 12't Cts. a contant. Buiten bet Arcndisiement dubbeic post 1 0.69. prij». Advertentiën buiten bet Arrondissement 25 Cts. per tegel. Reclames 60 Cte. per regel. Uitgave der N.V. Lourons Coster, Dire cur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 j Directie cn Administratie: Grcote Houtstraat 83. Telefoonn. der F.edactie £00 en der Administratie 724 DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. Vsembsnken van de firma Oebrs. RUiJGROK mogen thans vrij wor den afgeleverd en zullen niet in mindering der rantsoenen worden gebracht. De wnd. Directeur Brandstoffen-Bureau A. HEGT Yieeschdistriiiatis HAARLEM. Verkrijgbaar op Zaterdag 9 Nov. des middags van 1—4 uur 2 ons Paardenv ©3sch op bon No. 31 letter S, by SCHORNAGEL, Burgwal WISKER, Kerkhofstraat v. LEEUWlN, Essenstraat Verkrijgbaar op Zaterdag 9 No vember: 2 ons go8t6riüse8rd rundvleeseh 80 cent per pond aait het ver kooplokaal vaa hetOpenbaarSlacht- huis van 910'/» uur op bon No. 31 letter D. van 10/, 12 uur op bon No. 31, letter E. van 1—2 uur op bon No. 31, let ter F. LEVENSMIDDELEN- VOORZIENING. De Directeur van het Gemeente; lijk Levensmiddolenbureau te Haar lem brengt ter kennis, dat verkrijg baar wordt gesteld vanaf Zaterdag 9 t/m Vrijdag 15 November 1918: Gort op Bon B No. 1 (nieuwe Lonboekje) een ons Gort. Groene Erwten op Bon B No. 2 (nieuwe bonboekje 63D o.i» Grosoo Erwten. Aardappelen mei ingang van Vrijdag S November op Bon No. 22 der aarduppelkaan 2 K.G. Eienaardappslsn (prijs cent per K.G.) Bon No. 21 dezer kaart is niot meer geldig. Suiker Op Bon B. No. 3 (nieuwe bonboekje) 1/4 KG. SUIKER, 6D op Bon 14e tijdvak dor kinder- Bijïkerkaart 1/4 K.G. SUIKER. Choc sdereepen Met ingang van Zaterdag 9 tot en mei Vrijdag 15 November op Bon No. 20 der zcepkaart: EEN VER- j PAKTE of EEN ONVERPAKTE RE- GEERINGiS-CHOCOLADEREEP fi 12Yj of 12 cent per stuk. Haring,Zcu.evisch en Spekbokk/ng Zaterdag 9 November van 10 uur v.m. tot 1 uur n.m. cn van 5 uur n.m. tol 7Mi uur n.m. (ZONDER BON) in de Gem. Vischhal: PRIMA KWALITEIT HARING 12 cent per stuk. ZoUTE vlbCH k 35 cent per pond. SPEKBuivKlNG a 17 cent per stuk. Verpakking medebrengen. Ter kennis van belanghebbenden .worut gebrucht, dal aan uiegenen tot wiér guzin bciiooren personen van 12 toi en niet 18 jaar, gete- genlieid zal woruen gegeven om liet aantal uauvuilingsuroodkuarlen, waarop zy bij de eerstvolgende un- reiking recht hebben, bij te laten sciirijven op hun ranisoencerings- kaan op; Maandag 11 November 1918 voor de nummers van 1—8000. Dinsdag 12 November voor de num mers van 8001—lüOOU. Woensdag 13 November voor de. nummers van lGOt/1—24000, telkens ynn y—4 uur aan mijn bureau (Ka mer No. 4}. Boierkaarien Ter kennis wordt gebracht, dat een leder in de ge-egenheid wordt ge steld om de in zijn bezit zijnde boter-, melange- en (of) margurinekaarten te verruilen tegen kaarten van andere soorten. Deze ruiling kan geschieden op el- j kei. werkdag van 9 2 uur op het 1 Lev.:"-middelenbureau (Kamer No.' 17). Boter Aan H.H. Winkeliers in botei en kaas wordt ter kennis gebracht: dat zij de in hnn bezit zijnde bons kun nen Inleveren op Maandag 11 November 1918 voor degenen wier namen aanvangen met dc lottera L—Z; en op Dinsdag 12 November 1918 voor degenen wier namen aanvangen met de letters A—K. Door de winkeliers mag op Maan dag 11 November geen boter worden No. 2551 Opmerkingen over Oorlog en Vrede. ONS LEGER. over oorlog en vrede behoort zeker een beschouwing over bet Nederland- verkocht. Het publiek wordt daarom sche leger, dat langer dan vier juor aangeraden vóór dien datum de hur: tuaschen oorlog cn vreae heelt ver- toekomende boter te betrekken. keerd. Opgeroepen m een periode, loon het gevaar, dat ons land in deü L-jxe-, Tollet- en Scheerzeep oorlog zou worden betrokken, zoo groot scheen, dat liet a|s t ware met de hand te grijpen was, gelijk de ha- J aemioii. gel in de donkergrijze onweerswolken, 4 1 dien «oesiand aangepast, zoo zeil EEN STUK LUXE TOILETZEEP of verreweg de meeste opgeroepen EEN POT OF EEN STUK LUXE 2noeciig aan een oorlogstoestand SCHEERZEEP bij onderstaande winkeliers: Firma H. VAN DIJK, Groote Hout-schen geest acnterai, nu t gevaar wei straat 28. j geweken is, niet v.erhoovaardigen. l.a- L. F. VOSVELD, Barteljorisstraatter, wanneer alle spanning geheel Mo. 9, j verdwenen zal zijn en er geen reden CRAMA Zn., Kleine Hout meer bestaat voor het geheim houden j Nederland niét J straat C- E. CÜCCÖRÏS, Kruisstraat van menig archiefstuk, zal de I schiedsclirijver wel aantoonc Nederland menigmaal in grooter ooi lanusdhe nut iur, 'die niet militair is. ui.ei zekere erwonuenng eis iaat ia er uiebeu' »y etjge»; ou» wei ee»a mei een gevoci au Wievei Zacu uoioej'h- pUieicieu iai y&e COj.egaS Va» ue 1>J- serve op.seue u, b.ie iit ytisiiiv, iu l»e- Zoiuigiiis lüt ueil geuja svauil eu uie loc» uicb vee gei' lusjpauiii ■c uieu giaaU ver.-b.cge» ucwoo». xuet iet auuer guaf nel méi auuers. .-li s jueujfc' Scu„»l uu Waur- lugueiu geen oeiubp nicer. ii«t uaii- icu reöcrviöLc u ovérneii, oi^, uc» Uui va» ue zaas. uai uer „acuef Oieueii- ueu verre et uet aan Wei Zy»i, ua- ui; wei eens wruvei ucèil veicoizaaat »y ue aouav en een verscuii vun opvuiuuy ou inzicnt, uai hut wryving aujiieiuiiig kou geven. z,y iionue» Waarseujjjilijk met auen ue geieiue- llJKö vei'unue ing vun ne; vasiv icgc-r Bij bovengenoemde winkeliers lig- Nederland menigmaal in groot er oor- gmrek aan neg.ypen, aan i lusten ter image, Waarop 'oBsgei »or heelt verke»d, an tic met del. legeren muimn tor deze atepMorttn vastgestelde tm* ma»w wat vermoedde; dt.n voortgee.oï.o, te «.iihg met gen voor deze zeepsoorteu vaslg. maximum-prijzen zijn vermeld. Verandering k'.dtk.c-, oiaü t.cr Tor kennis van belungliebbend. wordt gebracht, dal eene verand. ring van melkleverancier voorloopig zal tevens kunnen blijken, aan s ol aan wie liet ic duimen is, uat i in een voiiiSKger mee kunnen manen, altuans niet wtu harte zieft aunge- jiast. Maar uat uiehun een algemeen gonrek aan oegi .jpen, aai) nieoievon Huur ZuU Zijii juisk ZIJ, I' die nu zoo oen naöfuk -eggen op ue reileijes van den iae.jten iyu, gevaar voorbijging en ue Kegeoruig j zen totaal uit het oog, uat vier jaar eer ruimer kon ademhalen. A anpassi ngs v er mogen is een voor- ti'eiienjKe inciisciienjue eigenschap, bezaten wij uie niet, dan zouden lang de toestand uiterst ruslig is ge woest, ai kwamen aan ook, zooais in eme groote organisatie, nu en dan kleine mo. iiijkneueu voor. Jk zeg ileen aan officieren en onderofficieren te danken zou zyn, De Directeur voornoemd, De Ge-meentebesturefi van Haar lem, Heemstede, Bennebroek en 1 Schoten brengen ter kennis, dai door den minister van Landbouw, Nijverheid en Handel is bepaald: kankerend muar vol humor en g. duld. In drie woorden: ecu brave ke- UJV-.oljnu eues- zoo wei als iu oorlogstijd, niet, dai dij uiieen in vier en twiuug uur zonder uoo-onuerolliciereu te danken met kan worden bewerkstelligd, lie- üclyke angsten leven. Maar zvj ver- neen, de ntcderlandsche houdens zeer bijzondere gevallen, liinuert ons meermalen, een voikoincn is een goedhartig mensch, soms wat welke met redenen omkleed, schrir- KijR te Krijgen op ue veruouuiugen, telijk moeten- worden medegedeeld. I waaronder wij bestaan. Toen een maal ve.en doordrongen waren van do gedachte, dat Neuerland buiten den oorlog blijven zou, moest van zelf de vraag bij hen opkomen, waar om zij dan nog langer ouder de wa- pens werden gehouden en ontstond ecu verlangen naar demobilisatie, u.. al lang geleden, "toen op liet einde van d'.-n ooriog nog niet het minste uizicht bestond, in de Kamer reeds haar woordvoerders kreeg. En inderdaad, de positie was moei lijk en zwaar. Voor menigeen in lede ren rang of sUpid bo.eeKende de mi- Waarom dan, zal men zeggen, die van hier naar ginds overslaande rel letjes? Om het eten? Ik weet het v.el- de kok is in den dienst een groot man, men kan het met hem treffen of niet. Muar afgescheiden daarvan had de sol laat hel voor zijn maag in den dienst beter, da» menige kleine burger thuis. Veel meer geloof Ik aan zenuwachtigheid bij het einde. Ook hier wegen de laatste loodjes zwaar. Den huisvader die met de pook, ach ter de deur staat-, popelt hen ook 't meest bij het krieken van den mor gen. De soldaat ziet, hoe ,,de Duitaclier" le. dat de aflevering en het ver* litaire dienst het stremmen van hoop- voer Is verboden van nieuw rood yohe verwachtingen in zaken of slu- koperdraad en nieuw brondsdraad o.e, liet uitstel, misschien wel afstel cn afval daarv an- vaB de verovering ecner betere posi lei tens dieper het onderspit delft, le- 2f dflf Riih 2a «lil ,1e niiniste- üc- Dc opgeroepen burgers verkeer rugwijken moet, hij voel; dat het met k Vu o e J den iu den toestand van een hulsva- den Duitschcr gedaan is en de vrede rieele beschikking van 2 September ,jer) ,jje ecn waarschuwing beeft ge- spoedig komen moet. De gelatenheid. It gCWiJZigil. Itrp-zen. dat er wel hii hern insebro- i wrinrmee liii tn. nn l,u u-i^hiin een huisva- den Duitschcr gedaan is en de vrede ,..,v - uw, ui» mu ««awjiuiwag beeft ge- spoedig komen moet. De gelatenh04'' 1J18 in dier voege wordt gewijzigd. j<regen, dat er wei bij hem ingebro i waarmee hij tot nu toe wachtte, dat de vrijstelling Van liet verbod ken kan worden en die nu den gan j andert in huken naar het einde, naar van vervoer en aflevering van hoe- schen nacht met een pook in de vuist demobilisatie. Terwijl hij maanden, veelheden van ten hoogste 15 K.G. achter de deur staat, om den kerel soms jareu over zich heen heeft les naar opslagplaatsen van kleinhau- die durft binnendringen de hersens ten gaan, lijken hem de weken die hij del aren en tusschenhandeloren l)i slaan. Als de man het tot den nog wachten moet, eindeloos. Dat is oude metalen, niet van toepassing bevnjoeiiuen dageraad uiuioudl, zul- op oua en nieuw rood JU I S ten bronsdraad en ook atvnl hters nle, 0MarWorpen worden, •vkh» zeer, zeer vooizicnug. ztjn niet onze 3". dat do in sub 1 gestelde ver- cntiek op militaire opstoo>jes en tu- UKilsbepaJing niet van toepassing Is mun ofscnoon als oorzaak bij de e -"..uw.. .j usjue miuich ZHI, 91 U l lUGGl' ge- Vip nieuw rood koperdraad, nieuw nam! liggende dingen van den dag deeltelijk, geleidelijk, kan geen leek ischelijk en verklaarbaar. Met een vriendelijk woord, met een kloeke op wekking van zijn meerderen zal hij zich evenwel ook hierin schikken. Wanneer voor ons land de demobi lisatie komen zal, al is '1 maar ge- tbronsdraad en afval daarvan, istemd voor of afkomstig van tele graaf- of telefoonlijnen voo>- den openbaren dienst, mits bij verzen ding mef openbare middelen van vervoer uit deu vrachtbrief blijkt,dat de verzending plaats heeft door den openbaren dienst, dan w%i dat dit ervoer geschiedt onder geleide van het etc uange lijk uicper: in de spanning namelijk van lie, wachten op den inorekcr, die maar niet Komt. .•van deu auueren kant zullen wij verstandig doen met niet te veel te ,\u komt een andere noodzakelijk- gi-nerahseeren, wanneer er sprake is heid. Dat hij zoo spoedig mogelijk in van de aanvoerders. Als ik lees van Zjjn burgerbetrekking weer aan den - e officieren, die den soldaat met gang kan gaan. De vereeniging tot den ambtenaar die zich onmiddellijk l begrepen, vraag ik mij af, of men 'steun aan miliciens zal werk krijgen, kan legitimeeren; geen tennis necit aan allerlei perso- j Maar zij niet alleen. Iedere werkge- 4e. de verbodsbepalingen sub 1 ge- ,)e"' pnderoflicieren en officieren, die vei- en elk, die daaraan helpen kan steld zijn niet van toepassing op de de8eljjk den toestand van den 0p welke manier ook, moet er nu toe nflevorin" en vervoer waarvo-ir luBe^e" mthiair vomonien begrepen, meewerken, dat de mannen, die uil ai levering en vervoer, waarve nKa mee leefden, zijn zorgen zoo- zoonoodig onder daarbij te stelle» vcd uiogenjk u;t den weg namen en voorwaarden toestemming :s ver- iiioutcngevoige zyn vertrouwen en leend door liet Rijkskantoor voor Byinjiaune hadden weten te verkrij- Koper Prinses Mariestrant 6a ie gen. ik ken er in mijn kleinen kring Gravenhage. nog beier, dan ik. Luitenant Vonk, I terwege biyven'en'da; zuilen zo met. de man van den Harskamp, is een s.-raks, wannec-r alles weer naar huis van die mensdien, maar hij is de \a en het beroepsleger overblijft, zul dat gevestigde houders van wilgen; I eenige nieL Lung niet. Bi durf zeg 1 hout en popuiierenhout op stam, J gen, dat er duizende zoo zijn go- onverschillig of deze eigenaren pa)-; 1 woest en nog zijn. Als men dus nu, ticulieren zijn, dan wel vereenigln- onder den indruk van de relletjes, gen, corporaties, polderbesturen, generaliseercn over de onge- gemeentebesturen enz. vóór 16 Na, schiktheid van dc officieren, dan is iiipn nnrmmk oti rprïpnppm hAlirnm. vember a.s. opgave doen aan de Le- vensmidoelenbureaux van voorge noemde gemeenten van de hun toe; belioorende kapbarü Canada-popu lieren en wilgenhout, ouder vennel- |din« van aantaJ en waar zich be vindend. PopBlleren en Wlloenhoui ue venoi regeung, worde» voorspellen. Als we zien hoe de nieu- schuilt uie waai-scinju- we Minister van oorlog optreedt, mo gen we hierop wel rekenen- de mili- jeen dag langer in dienst worden ge'ionden, dan strikt noodig meewerken, dat de mannen, die uil den dienst zullen komen, Zoo spoedig en zoo goed mogelijk weer in het' ra derwerk van de burgcrsamenleving worden ingepast. 1'inaiiciee.e oilers - - zullen daarvoor menigmaal gebracut (van bekenden en de soldaat kent ben moeten worden; zo mogen met ach- nog beter, dan ik. Luitenant Vonk, tei wege blijven en dat zuilen ze AgsüSa ZATERDAG 9 NOVEMBER. Stadsschouwburg, Wilsonsplein: N. V. Het Rotterd. Tooneel, dir. Van Eysden en Tartaud: Zeventien jaar, 8 uur. Concertzaal Soc. Vereeniging: Biosc. Voorstelling, Cinema Palace, Groote Houtstr., Bioscoopvoorstelling. 8chouwburg „De Kroon Groote Markt, bioscoopvoorstelling. Apollo Theater, Barteljorisstraat. Bioscoopvoorstelling. Kleine Vereeniging, Kleine Hout straat, "bioscoopvoorstelling. men onbillijk en redeneert bekrom pen. Menige seciie, menige compag nie, menig bataljon zal aan vele on derofficieren en officieren een aange name herinnering bewaren. Wij moeten ook vooral niet verge ten, hoe hel leger zelf, als instelling, in die vier jaren van mobilisatie, van aard veranderd is. Vroeger was het een beroepsleger in den waren zin van 't woord. Beroeps-officieren, on derofficieren, die evenmin den diens'. ooit weer zouden verlaten, leidden recruten, die na een betrekkelijk kor ten oefeningstijd weer in de maak schappij terugkeerden en van die weinige maanden weinig of geen na deel ondervonden, vaak wel voordeel er lijd genoeg wezen om eens vorder le beslissen over vereenvoudiging, vermindering van papier, afschaffing van methoden en manieren, die ge- bloken zijn voor een leger van in uni form gestoken burgers niet te passen. In afwachting van den Volkeren bond, die bet leger opnieuw zal trans- formeeren, in een stuk van een inter nationale politiemacht, bestemd niet voor oorlog, maar voor het beletUm van oorlog. J. C P. KAPITAAL EN ARBEID. Een met zorg samengestelde film, zooals wij zeiden in een kort bericht In ons vorig nummer. Goede spelers, dui delijke opneming, zeer geconcen treerd bovendien, daar de beelden herhaaldelijk in elkander overgaan, meebrachten in den vorm van gewen- eerst scherp zijn, daarna vervloeien, n lig aan orde, netheid en regelmaat, om plaats le maken voor het nieuwe die zij in het burgerleven met succes beeld. Dit is op den duur wnt ver konden loepassen. Al dadelijk bij het 1 moeiend, maar komt aan het drama- begin van de mobilisatie wordt dat j iLohe van dc handeling ten goede. ..nders: de diensttijd van den min- Hoofdpersonen zijn een uit eenvou- oere duurt veel langer, hij voelt zich dige familie voortgekomen ingenieur, meer beroepssoldaat, worden en ver- een spoorwegkoning en zijn lieftal- Ixet zich daartegen inet zijn Neder- Jlge dochten. Dat rich hieruit con liefdeshistorie ontwikkelt, spreekt van ^clf. Het meisje geef! daarvoor zelfs aan haar verloofde, ecn Ame- rikaaiisclien luitenant, zijn congé, maai- naiuurlijk wil dc vader van een huwelijk met den cenvo.idigen John Stoddard niet liooren. Weldra staan zij scherp tegenover elk aai', wegens eon arbeidsconflict, Dc arbei ders aan een geweldig groote spoor wegbrug willen loonsverhooging en (Stoddard, hun chef, vindt dat ver langen billijk en beveelt dut warm aan hij de directie. Zij weigert en een staking volgt. De spoorwegkoning neemt een groep ..stakingbrekers" aan en oen lievig gevecht ontstaat tusschcn twee groepen, waarin ten plotte dc soldaten, onder bevel van denzelfden luitenant, op het punt zijn tusschcnbeide te komen: een bloedige worsteling is ntubij, wanneer Stoddard nog een laatste poging bij den spoorwegkoning doc:, die het tumult mee aanziet. „Welnu"ant woordt deze, zijn kans schoon zien de, ,,ik zal de eischen van dc arbei ders inwilligen, als jij van mijn dochto rafziet". Stoddard offert zich op oil wordt door de arbeiders in ■triomf naar huis gedragen. Maar daarmee kan het niei eindi gen. De arbeiders, vernemende wat hij voor hun belang opgaf, willen dat offer niet aanvaarden, de dochter van den spoorwegmagnaat, diep ver ontwaardigd. heeft hem verlaten om zich aan dc belangen van de gezin nen der arbeiders te wijden en de spoorwegkoning, diep ongelukkig, tracht haar weer le vinden. Als dat gebeurt, verzet hij zich niet langer legen liet geluk van zijn dochter en de film eindigt, met een apotheose, waarin Kapitaal en Arbeid als ele menten, die elkaar niet missen kun nen, maar aanvullen, elkander de hand reiken. Langs dezen rood en dratul zijn de bijfiguren opgesteld: de leider der arbeiders; een werkman, die be moeilijkt wordt omdat hij'de contri butie von zijn vakvereeniging niet betalen kon; een andere arbeider, die gescheiden leeft van zijn gezin, daar hij to weinig kan sparen om vrouw en kinderen le laten overkomen. Dat ze toch tot hem komen en hoe, zal menigeen een traan ontlokken. Vijl bedrijven lang wordt de toe schouwer in spanning gehouden. Er is leven cn beweging in deze film. Hef. oogenblik waarop de arbeiders aan <le spoorbrug hunne kameraden oproepen tot den 9trijd tegen de on derkruipers, is bijna episch. De film zal „het wol doen". Vanavond is de eerste voorstelling. Van het Politieke Tonr- nooiveli XVI. 7 November. Een bewogen zitting. Tra dities die vallen. De eerste rede van het eerste vrouwe lijke Kamerlid. Moeten, kunnen wij ons verdedigen? De opperbevelhebber cn de Koningin. Wij leven toch-wèl ln een merk- waardigen tijd, een tijd die veel uit eenrafelt als spinrag wat wij ijzer- sterk hadden gewaand; veel traditie, conventie, veel onwaarheid ook, ge- lukkigl Al moet men aan den ande ren kant wel weer toegeven dat nieu we tradities met nieuwe onwaarhe den opkomen, en dal de heer Van der Voort van Zijp gelijk had toen ln, zeide dat niets noodloftiger is dan de waan va» den mensch dat we er nu zouden zijn Wie had ooit verwacht in het Ne- deriandselie l'urlement te hooren dat wy vuu verdediging onzer grenzen ais die door de Geassocieerden moch ten worden aangetast, maai- moesten afzien, ouldat ons leger tegen de overmacht tóch niet bestand zou zijn en dat de Regeering die Jiet tóch wa gon zou, suti-GgcK zou wezen. En toch zeide dit de heer- Marchant. Heelt hy daarmede aan ons land een dienst bewezen? Heeft hij werke lijk dc waarheid gezegd.' De bijval dien hij van den heer Wijnkoop ont ving zal hem misschien eerder doen twijfelen dan de krachtige protesten die de christelijk-sociale Mr. van der Luar en de anu-revolutioniiaire leider Van der Voort van Zijp deden hoo ren. Vun .deze beiden ontving de Ka mer een vermaan in een toon dio sinds Jang in bet Parlement niet meer was vernomen. Gij ziet nu> &i- dus de laatste, welken weg de volken gaan die naar God en Zijn gebod niet meer vragen; de eerste stelde nis man van rechts, die op Groen van Prim sterer'e standpunt staat: Tegenover de revoluiie het Evangelie! Tegen over de revolutie, maar ook tegen het goddelooze mllitairisme. zeide Mr. Van der Loar, en vóór den Volkeren- bondl Het wab de tweede maal in dit de bat, dat wij een hoopvol woord voor het nieuwe instituut: den Volkeren bond hoorden; gisteren was het de heer Bomans, die er zijn ideaal in zag, vandaag Mr. Van der Laar. Voor het overige stond dat denkbeeld vrij wel buiten het debat. De beide hoeren die tegen den geest des tijds in verzet kwamen, hadden dien geest niet aiieen herkend i» rcvolulionnalre optreden van den heer Wijnkoop en de zijnen, maar ook te gen dat van den heer Troelstra, die, zeide de heer Van der Laar, .weinig democratisch had gehandeld inct zi :h te beroepen op de macht der arbei dersklasse. Democratie ondciatell de L.tangen tóch van gehi.-el hcj volk en als gy u beroept oj> de macht van een deel, dan zijt gij niet democratisch maar revolutionnair! Als gy minister waart zoudt gy u ook voor lx-: geheels volk in dc bres moeten stellen, Mr. Troelstrn noteerde ijverig en zal dus het antwoord wel me-, schul dig blijven. -Maar de heer Van der Laar werd rustiger ttpngehoord dan de hoer Van der Voort van Zijp, toen dio betoogde dat do unti-rovoiiition* nairen zich tegen het niilnairisine, o.a. va» Minister Bosboum, ifebbcu verzer. Toen omstond een gewei-..ig rumoer, Waarin Mr. Troelstra zieii heftig opwond cn den sprei;er tóe- riep: Gij en de uwen heb» aiiyd dc militainsten gesteund! hetgeen na tuurlijk weer even heftige piotest .ii van de rechterzijde uitlokte. Trouwens, ook u.i de roue van Mr. Marchoiu was de politiek even aan het woord, ccktei - da; moet erkend uitgeioKt üooi' oju»onwilgen van den heer Bomans, di. dc deoen van dit. Kabinet had gesteld tegenover die van het vorige. Die politieke sym fonie, zeide de Ikci .n» r.-oant i. d een vaischcn toon: de eemge Room- schc Minister van Oorlog, uien wa voor dezen ooit hebben ge ai, v.as de i i het en toer. hij, g. iniuuFH.-ig.a de plaatsvervanging in leger wil ie Inbrengen, heeft de partij van Mr. Bomans hem laten vuile», lntusschen wa» Mr. Marchar» hr-t iéén opzicht met Mr. Jjomans eens: nl. hierin, dat niet slechts, de ojyicrhevcihebbër moest verdwijnen, muar hef instituut zelf, dat i» strijd is met dc verant woordelijkheid van dc Kamer en van de Regeering. Want ais er nu eens in de instructie van dun opperbevel hebber stond dat Jiij in zuak vun nood zou kunnen hundek» zónder medeweten der Regeering, zouden we dan nog één nacht rustig kunnen sla pen? ieder iu de Kauier lx-reep op dat oogenblik, da; wa; du L.ci Marchant als ondcrstellenderwyzc besprak, i n- d e r d a ad in die instructie stond. De Minister van Bnmentanüsdie Zaken fluisterde even met den Com mies-Griffier, dezo mol den voorzit ter, en toen zeide de lieer r ock: De Regeering stelt er prijs op te verkla ren dut du- instructie n i c als een geheim stuk behoeft le worden be seft ouwd Verbuzuig. E» ue heer Kutelaar gaf daar uiting aan door te ïuleirumpV-;- rem waarom moeien we dat nu mid den in ecu redevoering vernemen? De premier verklaarde out aan stonds. 'lot overlegging van de ln- Etrucüc \v a s reeus, ais gevoig vim een vraag in het Voor.óopig v erslug over Hoofdstuk I besloten, ue Minis ter Jntd echter, dit eergisteren aan de Kamer mcuedceienue verzuimd lo zeggen dat zij dat stuk niet als g e- b e i m beschouwde. Daar ging uus weer eon stukje traditie. Eu oen nieuw stuk verdween toen de eerste vrouw in hel Pariemei:*, haar eerste rede hield. Mevrouw Groe- neweg, eerst wat schooljuffrouw-ach- tig, maar spoeuig vrijmoediger en welsprekender, Jiet niet nu zelve daar op de aandacht te vestigen. Eerst een woord va» dank aan oen voorzitter, voor de wijze waarop hij haar had verwelkomd en aan de Kamerlede» van allerlei richting, die haar vrien delijk hadden ontvangen. 'Toen, ecn pleidooi om ook vrouwen in de Hars- k&mp-commissie op te nemen. Had den de vrouwen geen belang daar bij? En de voedsel-vraag dan? En rle legering? De barakken en kampemen ten? En de verloven, waarop niet allee» dc soldaat leeft, maar ook zyn familie? Was liet geen zaak der vrou wen, te weten dat de mannen in vre destijd io het leger geen gevaar loo- pen? Aldus, Excellentie, breidt de commissie uit, ook niet vrouwen vooral nu Ter Laair, „de vader der soldaten", niet in die commissie zit. Eindelijk, een pleit voor de demo bilisatie zooals die in de motie-Ter Laan is gevraagd. Waaraan trou wens ook de heer Marchant reeds zijn stem had toegezegd, die evenmin als de lieer Van der Laar gelooft dut ons nog gevaren bedreigen. Muar die, in tegenstelling met Mr. van der I.aar, ook niet van verdediging wilde weten, als de Geassocieerden ons gebied mochten willen aantasten. Wat? zeide Mr. Van der Laar en de anli-revolutionnairen vielen hem bij wat? geen verdediging? Onder gang zonder verweer? Dat zou vol komen in strijd wezen met J-.etgeen ons volk in dezo v,;»r Jaren gewild heeft' De lieer Wijnkoop verdediger van de muiterij in den Harskamp. Zijn hand was tegen allen, die verde diging, ooriog, militairisme, niet ver afschuwden. Dat deden ook de soc.- demoe raten niet, sociaal-patriotien als zij waren. Men verwijt ons ge weld en men verdedigt het geweld van het kapitalisme? Breken daar mee, finaal, en dus een algeheele de mobilisatie, zooals Kruyt heeft voor gesteld: niet de halfheid van de so cialistische motie-Ter Laan. Een bewogen zitting, zooals men ziet. Met een zeer pijnlijk slot: de vraag van den heer Troelstra of het ge rucht waarheid bevatte da; de opper bevelhebber reeds is ontslagen door

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1918 | | pagina 1