Brandstelen Distributie
OM ONS HEEN
Stadsnieuws
3®e Jaargang No. 10874
Verschijnt dagelijks^ behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 8 NOVEMBER 1918
Tot de plaatsing van advcrtcnti<5n en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gcmacMteïi het Algemeen Bianen- en Bmtentendach Ach'trtenëe-8ttrea« D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76-78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. i
AISOFtfNEMEWrEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen iu den omtrek waar eon Agent ge- j AOVES2YEWFBEIMVan 1—5 regels t 1.—iedere regel meer 20 Cts. Reclames 40 Cts. per regel. Tijdelijk
voBtigd Is (kom der gemeente) t 2.26. Franco per post door Nederland 1 2.60. Afzonderlijke nummers f 0.16. oorlogriosBiag 20 proeent. Bij abonnement aanzienlijk rabat, licnstuivers advertcxiinm van Vraag on AanL. d
Geïliuttr Zondagsblad, voor Haarlem 10.51». Geïllustr. Zondagsblad voor de omstreken en franco per van 1—0 regels 50 Cts. per plaatsing, elke i1 t eer 12't Cts. a contant. Buiten bet Arcndisiement dubbeic
post 1 0.69. prij». Advertentiën buiten bet Arrondissement 25 Cts. per tegel. Reclames 60 Cte. per regel.
Uitgave der N.V. Lourons Coster, Dire cur J. C. PEEREBOOM, Telefoon 3082 j Directie cn Administratie: Grcote Houtstraat 83. Telefoonn. der F.edactie £00 en der Administratie 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
Vsembsnken van de firma Oebrs.
RUiJGROK mogen thans vrij wor
den afgeleverd en zullen niet in
mindering der rantsoenen worden
gebracht.
De wnd. Directeur
Brandstoffen-Bureau
A. HEGT
Yieeschdistriiiatis
HAARLEM.
Verkrijgbaar op Zaterdag 9 Nov.
des middags van 1—4 uur
2 ons Paardenv ©3sch
op bon No. 31 letter S, by
SCHORNAGEL, Burgwal
WISKER, Kerkhofstraat
v. LEEUWlN, Essenstraat
Verkrijgbaar op Zaterdag 9 No
vember:
2 ons go8t6riüse8rd rundvleeseh
80 cent per pond aait het ver
kooplokaal vaa hetOpenbaarSlacht-
huis van 910'/» uur op bon No.
31 letter D.
van 10/, 12 uur op bon No. 31,
letter E.
van 1—2 uur op bon No. 31, let
ter F.
LEVENSMIDDELEN-
VOORZIENING.
De Directeur van het Gemeente;
lijk Levensmiddolenbureau te Haar
lem brengt ter kennis, dat verkrijg
baar wordt gesteld vanaf Zaterdag
9 t/m Vrijdag 15 November 1918:
Gort
op Bon B No. 1 (nieuwe Lonboekje)
een ons Gort.
Groene Erwten
op Bon B No. 2 (nieuwe bonboekje
63D o.i» Grosoo Erwten.
Aardappelen
mei ingang van Vrijdag S November
op Bon No. 22 der aarduppelkaan
2 K.G. Eienaardappslsn
(prijs cent per K.G.)
Bon No. 21 dezer kaart is niot meer
geldig.
Suiker
Op Bon B. No. 3 (nieuwe bonboekje)
1/4 KG. SUIKER,
6D op Bon 14e tijdvak dor kinder-
Bijïkerkaart
1/4 K.G. SUIKER.
Choc sdereepen
Met ingang van Zaterdag 9 tot en
mei Vrijdag 15 November op Bon
No. 20 der zcepkaart: EEN VER- j
PAKTE of EEN ONVERPAKTE RE-
GEERINGiS-CHOCOLADEREEP fi
12Yj of 12 cent per stuk.
Haring,Zcu.evisch en
Spekbokk/ng
Zaterdag 9 November van 10 uur
v.m. tot 1 uur n.m. cn van 5 uur n.m.
tol 7Mi uur n.m. (ZONDER BON) in
de Gem. Vischhal:
PRIMA KWALITEIT HARING
12 cent per stuk.
ZoUTE vlbCH k 35 cent per pond.
SPEKBuivKlNG a 17 cent per stuk.
Verpakking medebrengen.
Ter kennis van belanghebbenden
.worut gebrucht, dal aan uiegenen tot
wiér guzin bciiooren personen van
12 toi en niet 18 jaar, gete-
genlieid zal woruen gegeven om liet
aantal uauvuilingsuroodkuarlen,
waarop zy bij de eerstvolgende un-
reiking recht hebben, bij te laten
sciirijven op hun ranisoencerings-
kaan op;
Maandag 11 November 1918 voor
de nummers van 1—8000.
Dinsdag 12 November voor de num
mers van 8001—lüOOU.
Woensdag 13 November voor de.
nummers van lGOt/1—24000, telkens
ynn y—4 uur aan mijn bureau (Ka
mer No. 4}.
Boierkaarien
Ter kennis wordt gebracht, dat een
leder in de ge-egenheid wordt ge
steld om de in zijn bezit zijnde boter-,
melange- en (of) margurinekaarten te
verruilen tegen kaarten van andere
soorten.
Deze ruiling kan geschieden op el- j
kei. werkdag van 9 2 uur op het 1
Lev.:"-middelenbureau (Kamer No.'
17).
Boter
Aan H.H. Winkeliers in botei en
kaas wordt ter kennis gebracht: dat
zij de in hnn bezit zijnde bons kun
nen Inleveren
op Maandag 11 November 1918 voor
degenen wier namen aanvangen met
dc lottera L—Z;
en op Dinsdag 12 November 1918
voor degenen wier namen aanvangen
met de letters A—K.
Door de winkeliers mag op Maan
dag 11 November geen boter worden
No. 2551
Opmerkingen over Oorlog en Vrede.
ONS LEGER.
over oorlog en vrede behoort zeker
een beschouwing over bet Nederland-
verkocht. Het publiek wordt daarom sche leger, dat langer dan vier juor
aangeraden vóór dien datum de hur: tuaschen oorlog cn vreae heelt ver-
toekomende boter te betrekken. keerd. Opgeroepen m een periode,
loon het gevaar, dat ons land in deü
L-jxe-, Tollet- en
Scheerzeep
oorlog zou worden betrokken, zoo
groot scheen, dat liet a|s t ware met
de hand te grijpen was, gelijk de ha- J aemioii.
gel in de donkergrijze onweerswolken,
4 1 dien «oesiand aangepast, zoo zeil
EEN STUK LUXE TOILETZEEP of verreweg de meeste opgeroepen
EEN POT OF EEN STUK LUXE 2noeciig aan een oorlogstoestand
SCHEERZEEP
bij onderstaande winkeliers:
Firma H. VAN DIJK, Groote Hout-schen geest acnterai, nu t gevaar wei
straat 28. j geweken is, niet v.erhoovaardigen. l.a-
L. F. VOSVELD, Barteljorisstraatter, wanneer alle spanning geheel
Mo. 9, j verdwenen zal zijn en er geen reden
CRAMA Zn., Kleine Hout meer bestaat voor het geheim houden
j Nederland niét J
straat
C- E. CÜCCÖRÏS, Kruisstraat
van menig archiefstuk, zal de
I schiedsclirijver wel aantoonc
Nederland menigmaal in grooter ooi
lanusdhe nut
iur, 'die niet militair is.
ui.ei zekere
erwonuenng eis iaat ia
er uiebeu' »y
etjge»; ou» wei ee»a mei
een gevoci
au Wievei Zacu uoioej'h-
pUieicieu iai
y&e COj.egaS Va» ue 1>J-
serve op.seue
u, b.ie iit ytisiiiv, iu l»e-
Zoiuigiiis lüt
ueil geuja svauil eu uie
loc» uicb vee
gei' lusjpauiii
■c uieu giaaU ver.-b.cge»
ucwoo». xuet
iet auuer guaf nel méi
auuers. .-li s
jueujfc' Scu„»l uu Waur-
lugueiu geen
oeiubp nicer. ii«t uaii-
icu reöcrviöLc
u ovérneii, oi^, uc» Uui
va» ue zaas.
uai uer „acuef Oieueii-
ueu verre et
uet aan Wei Zy»i, ua-
ui; wei eens
wruvei ucèil veicoizaaat
»y ue aouav
en een verscuii vun
opvuiuuy ou
inzicnt, uai hut wryving
aujiieiuiiig
kou geven. z,y iionue»
Waarseujjjilijk met auen ue geieiue-
llJKö vei'unue
ing vun ne; vasiv icgc-r
Bij bovengenoemde winkeliers lig- Nederland menigmaal in groot er oor- gmrek aan neg.ypen, aan
i lusten ter image, Waarop 'oBsgei »or heelt verke»d, an tic met del. legeren muimn
tor deze atepMorttn vastgestelde tm* ma»w wat vermoedde; dt.n voortgee.oï.o, te «.iihg met
gen
voor deze zeepsoorteu vaslg.
maximum-prijzen zijn vermeld.
Verandering
k'.dtk.c-, oiaü t.cr
Tor kennis van belungliebbend.
wordt gebracht, dal eene verand.
ring van melkleverancier voorloopig
zal tevens kunnen blijken, aan s
ol aan wie liet ic duimen is, uat i
in een voiiiSKger mee kunnen manen,
altuans niet wtu harte zieft aunge-
jiast. Maar uat uiehun een algemeen
gonrek aan oegi .jpen, aai) nieoievon
Huur ZuU Zijii
juisk ZIJ,
I' die nu zoo oen naöfuk -eggen op ue
reileijes van den iae.jten iyu,
gevaar voorbijging en ue Kegeoruig j zen totaal uit het oog, uat vier jaar
eer ruimer kon ademhalen.
A anpassi ngs v er mogen is een voor-
ti'eiienjKe inciisciienjue eigenschap,
bezaten wij uie niet, dan zouden
lang de toestand uiterst ruslig is ge
woest, ai kwamen aan ook, zooais in
eme groote organisatie, nu en dan
kleine mo. iiijkneueu voor. Jk zeg
ileen aan officieren en
onderofficieren te danken zou zyn,
De Directeur voornoemd,
De Ge-meentebesturefi van Haar
lem, Heemstede, Bennebroek en 1
Schoten brengen ter kennis, dai
door den minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel is bepaald:
kankerend muar vol humor en g.
duld. In drie woorden: ecu brave ke-
UJV-.oljnu
eues- zoo wei als iu oorlogstijd, niet, dai dij uiieen
in vier en twiuug uur zonder uoo-onuerolliciereu te danken
met kan worden bewerkstelligd, lie- üclyke angsten leven. Maar zvj ver- neen, de ntcderlandsche
houdens zeer bijzondere gevallen, liinuert ons meermalen, een voikoincn is een goedhartig mensch, soms wat
welke met redenen omkleed, schrir- KijR te Krijgen op ue veruouuiugen,
telijk moeten- worden medegedeeld. I waaronder wij bestaan. Toen een
maal ve.en doordrongen waren van
do gedachte, dat Neuerland buiten
den oorlog blijven zou, moest van
zelf de vraag bij hen opkomen, waar
om zij dan nog langer ouder de wa-
pens werden gehouden en ontstond
ecu verlangen naar demobilisatie, u..
al lang geleden, "toen op liet einde
van d'.-n ooriog nog niet het minste
uizicht bestond, in de Kamer reeds
haar woordvoerders kreeg.
En inderdaad, de positie was moei
lijk en zwaar. Voor menigeen in lede
ren rang of sUpid bo.eeKende de mi-
Waarom dan, zal men zeggen, die
van hier naar ginds overslaande rel
letjes? Om het eten? Ik weet het v.el-
de kok is in den dienst een groot
man, men kan het met hem treffen
of niet. Muar afgescheiden daarvan
had de sol laat hel voor zijn maag in
den dienst beter, da» menige kleine
burger thuis. Veel meer geloof Ik aan
zenuwachtigheid bij het einde. Ook
hier wegen de laatste loodjes zwaar.
Den huisvader die met de pook, ach
ter de deur staat-, popelt hen ook 't
meest bij het krieken van den mor
gen.
De soldaat ziet, hoe ,,de Duitaclier"
le. dat de aflevering en het ver* litaire dienst het stremmen van hoop-
voer Is verboden van nieuw rood yohe verwachtingen in zaken of slu-
koperdraad en nieuw brondsdraad o.e, liet uitstel, misschien wel afstel
cn afval daarv an- vaB de verovering ecner betere posi lei tens dieper het onderspit delft, le-
2f dflf Riih 2a «lil ,1e niiniste- üc- Dc opgeroepen burgers verkeer rugwijken moet, hij voel; dat het met
k Vu o e J den iu den toestand van een hulsva- den Duitschcr gedaan is en de vrede
rieele beschikking van 2 September ,jer) ,jje ecn waarschuwing beeft ge- spoedig komen moet. De gelatenheid.
It gCWiJZigil. Itrp-zen. dat er wel hii hern insebro- i wrinrmee liii tn. nn l,u u-i^hiin
een huisva- den Duitschcr gedaan is en de vrede
,..,v - uw, ui» mu ««awjiuiwag beeft ge- spoedig komen moet. De gelatenh04''
1J18 in dier voege wordt gewijzigd. j<regen, dat er wei bij hem ingebro i waarmee hij tot nu toe wachtte,
dat de vrijstelling Van liet verbod ken kan worden en die nu den gan j andert in huken naar het einde, naar
van vervoer en aflevering van hoe- schen nacht met een pook in de vuist demobilisatie. Terwijl hij maanden,
veelheden van ten hoogste 15 K.G. achter de deur staat, om den kerel soms jareu over zich heen heeft les
naar opslagplaatsen van kleinhau- die durft binnendringen de hersens ten gaan, lijken hem de weken die hij
del aren en tusschenhandeloren l)i slaan. Als de man het tot den nog wachten moet, eindeloos. Dat is
oude metalen, niet van toepassing bevnjoeiiuen dageraad uiuioudl, zul-
op oua en nieuw rood JU I S
ten bronsdraad en ook atvnl hters nle, 0MarWorpen worden,
•vkh» zeer, zeer vooizicnug. ztjn niet onze
3". dat do in sub 1 gestelde ver- cntiek op militaire opstoo>jes en tu-
UKilsbepaJing niet van toepassing Is mun ofscnoon als oorzaak bij de
e -"..uw.. .j usjue miuich ZHI, 91 U l lUGGl' ge-
Vip nieuw rood koperdraad, nieuw nam! liggende dingen van den dag deeltelijk, geleidelijk, kan geen leek
ischelijk en verklaarbaar. Met een
vriendelijk woord, met een kloeke op
wekking van zijn meerderen zal hij
zich evenwel ook hierin schikken.
Wanneer voor ons land de demobi
lisatie komen zal, al is '1 maar ge-
tbronsdraad en afval daarvan,
istemd voor of afkomstig van tele
graaf- of telefoonlijnen voo>- den
openbaren dienst, mits bij verzen
ding mef openbare middelen van
vervoer uit deu vrachtbrief blijkt,dat
de verzending plaats heeft door den
openbaren dienst, dan w%i dat dit
ervoer geschiedt onder geleide van
het etc
uange
lijk uicper: in de spanning namelijk
van lie, wachten op den inorekcr, die
maar niet Komt.
.•van deu auueren kant zullen wij
verstandig doen met niet te veel te ,\u komt een andere noodzakelijk-
gi-nerahseeren, wanneer er sprake is heid. Dat hij zoo spoedig mogelijk in
van de aanvoerders. Als ik lees van Zjjn burgerbetrekking weer aan den
- e officieren, die den soldaat met gang kan gaan. De vereeniging tot
den ambtenaar die zich onmiddellijk l begrepen, vraag ik mij af, of men 'steun aan miliciens zal werk krijgen,
kan legitimeeren; geen tennis necit aan allerlei perso- j Maar zij niet alleen. Iedere werkge-
4e. de verbodsbepalingen sub 1 ge- ,)e"' pnderoflicieren en officieren, die vei- en elk, die daaraan helpen kan
steld zijn niet van toepassing op de de8eljjk den toestand van den 0p welke manier ook, moet er nu toe
nflevorin" en vervoer waarvo-ir luBe^e" mthiair vomonien begrepen, meewerken, dat de mannen, die uil
ai levering en vervoer, waarve nKa mee leefden, zijn zorgen zoo-
zoonoodig onder daarbij te stelle» vcd uiogenjk u;t den weg namen en
voorwaarden toestemming :s ver- iiioutcngevoige zyn vertrouwen en
leend door liet Rijkskantoor voor Byinjiaune hadden weten te verkrij-
Koper Prinses Mariestrant 6a ie gen. ik ken er in mijn kleinen kring
Gravenhage.
nog beier, dan ik. Luitenant Vonk, I terwege biyven'en'da; zuilen zo met.
de man van den Harskamp, is een s.-raks, wannec-r alles weer naar huis
van die mensdien, maar hij is de \a en het beroepsleger overblijft, zul
dat gevestigde houders van wilgen; I eenige nieL Lung niet. Bi durf zeg 1
hout en popuiierenhout op stam, J gen, dat er duizende zoo zijn go-
onverschillig of deze eigenaren pa)-; 1 woest en nog zijn. Als men dus nu,
ticulieren zijn, dan wel vereenigln- onder den indruk van de relletjes,
gen, corporaties, polderbesturen, generaliseercn over de onge-
gemeentebesturen enz. vóór 16 Na, schiktheid van dc officieren, dan is
iiipn nnrmmk oti rprïpnppm hAlirnm.
vember a.s. opgave doen aan de Le-
vensmidoelenbureaux van voorge
noemde gemeenten van de hun toe;
belioorende kapbarü Canada-popu
lieren en wilgenhout, ouder vennel-
|din« van aantaJ en waar zich be
vindend.
PopBlleren en Wlloenhoui
ue venoi regeung, worde» voorspellen. Als we zien hoe de nieu-
schuilt uie waai-scinju- we Minister van oorlog optreedt, mo
gen we hierop wel rekenen- de mili-
jeen dag langer in dienst
worden ge'ionden, dan strikt noodig
meewerken, dat de mannen, die uil
den dienst zullen komen, Zoo spoedig
en zoo goed mogelijk weer in het' ra
derwerk van de burgcrsamenleving
worden ingepast. 1'inaiiciee.e oilers
- - zullen daarvoor menigmaal gebracut
(van bekenden en de soldaat kent ben moeten worden; zo mogen met ach-
nog beter, dan ik. Luitenant Vonk, tei wege blijven en dat zuilen ze
AgsüSa
ZATERDAG 9 NOVEMBER.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein:
N. V. Het Rotterd. Tooneel, dir. Van
Eysden en Tartaud: Zeventien jaar,
8 uur.
Concertzaal Soc. Vereeniging:
Biosc. Voorstelling,
Cinema Palace, Groote Houtstr.,
Bioscoopvoorstelling.
8chouwburg „De Kroon Groote
Markt, bioscoopvoorstelling.
Apollo Theater, Barteljorisstraat.
Bioscoopvoorstelling.
Kleine Vereeniging, Kleine Hout
straat, "bioscoopvoorstelling.
men onbillijk en redeneert bekrom
pen. Menige seciie, menige compag
nie, menig bataljon zal aan vele on
derofficieren en officieren een aange
name herinnering bewaren.
Wij moeten ook vooral niet verge
ten, hoe hel leger zelf, als instelling,
in die vier jaren van mobilisatie, van
aard veranderd is. Vroeger was het
een beroepsleger in den waren zin
van 't woord. Beroeps-officieren, on
derofficieren, die evenmin den diens'.
ooit weer zouden verlaten, leidden
recruten, die na een betrekkelijk kor
ten oefeningstijd weer in de maak
schappij terugkeerden en van die
weinige maanden weinig of geen na
deel ondervonden, vaak wel voordeel
er lijd genoeg wezen om eens vorder
le beslissen over vereenvoudiging,
vermindering van papier, afschaffing
van methoden en manieren, die ge-
bloken zijn voor een leger van in uni
form gestoken burgers niet te passen.
In afwachting van den Volkeren
bond, die bet leger opnieuw zal trans-
formeeren, in een stuk van een inter
nationale politiemacht, bestemd niet
voor oorlog, maar voor het beletUm
van oorlog.
J. C P.
KAPITAAL EN ARBEID. Een
met zorg samengestelde film, zooals
wij zeiden in een kort bericht In ons
vorig nummer. Goede spelers, dui
delijke opneming, zeer geconcen
treerd bovendien, daar de beelden
herhaaldelijk in elkander overgaan,
meebrachten in den vorm van gewen- eerst scherp zijn, daarna vervloeien,
n lig aan orde, netheid en regelmaat, om plaats le maken voor het nieuwe
die zij in het burgerleven met succes beeld. Dit is op den duur wnt ver
konden loepassen. Al dadelijk bij het 1 moeiend, maar komt aan het drama-
begin van de mobilisatie wordt dat j iLohe van dc handeling ten goede.
..nders: de diensttijd van den min- Hoofdpersonen zijn een uit eenvou-
oere duurt veel langer, hij voelt zich dige familie voortgekomen ingenieur,
meer beroepssoldaat, worden en ver- een spoorwegkoning en zijn lieftal-
Ixet zich daartegen inet zijn Neder- Jlge dochten. Dat rich hieruit con
liefdeshistorie ontwikkelt, spreekt
van ^clf. Het meisje geef! daarvoor
zelfs aan haar verloofde, ecn Ame-
rikaaiisclien luitenant, zijn congé,
maai- naiuurlijk wil dc vader van
een huwelijk met den cenvo.idigen
John Stoddard niet liooren. Weldra
staan zij scherp tegenover elk aai',
wegens eon arbeidsconflict, Dc arbei
ders aan een geweldig groote spoor
wegbrug willen loonsverhooging en
(Stoddard, hun chef, vindt dat ver
langen billijk en beveelt dut warm
aan hij de directie. Zij weigert en een
staking volgt. De spoorwegkoning
neemt een groep ..stakingbrekers"
aan en oen lievig gevecht ontstaat
tusschcn twee groepen, waarin
ten plotte dc soldaten, onder bevel
van denzelfden luitenant, op het punt
zijn tusschcnbeide te komen: een
bloedige worsteling is ntubij, wanneer
Stoddard nog een laatste poging bij
den spoorwegkoning doc:, die het
tumult mee aanziet. „Welnu"ant
woordt deze, zijn kans schoon zien
de, ,,ik zal de eischen van dc arbei
ders inwilligen, als jij van mijn
dochto rafziet". Stoddard offert zich
op oil wordt door de arbeiders in
■triomf naar huis gedragen.
Maar daarmee kan het niei eindi
gen. De arbeiders, vernemende wat
hij voor hun belang opgaf, willen
dat offer niet aanvaarden, de dochter
van den spoorwegmagnaat, diep ver
ontwaardigd. heeft hem verlaten om
zich aan dc belangen van de gezin
nen der arbeiders te wijden en de
spoorwegkoning, diep ongelukkig,
tracht haar weer le vinden. Als dat
gebeurt, verzet hij zich niet langer
legen liet geluk van zijn dochter en
de film eindigt, met een apotheose,
waarin Kapitaal en Arbeid als ele
menten, die elkaar niet missen kun
nen, maar aanvullen, elkander de
hand reiken.
Langs dezen rood en dratul zijn de
bijfiguren opgesteld: de leider der
arbeiders; een werkman, die be
moeilijkt wordt omdat hij'de contri
butie von zijn vakvereeniging niet
betalen kon; een andere arbeider, die
gescheiden leeft van zijn gezin, daar
hij to weinig kan sparen om vrouw
en kinderen le laten overkomen. Dat
ze toch tot hem komen en hoe, zal
menigeen een traan ontlokken.
Vijl bedrijven lang wordt de toe
schouwer in spanning gehouden. Er
is leven cn beweging in deze film.
Hef. oogenblik waarop de arbeiders
aan <le spoorbrug hunne kameraden
oproepen tot den 9trijd tegen de on
derkruipers, is bijna episch. De film
zal „het wol doen". Vanavond is de
eerste voorstelling.
Van het Politieke Tonr-
nooiveli
XVI.
7 November.
Een bewogen zitting. Tra
dities die vallen. De eerste
rede van het eerste vrouwe
lijke Kamerlid. Moeten,
kunnen wij ons verdedigen?
De opperbevelhebber cn de
Koningin.
Wij leven toch-wèl ln een merk-
waardigen tijd, een tijd die veel uit
eenrafelt als spinrag wat wij ijzer-
sterk hadden gewaand; veel traditie,
conventie, veel onwaarheid ook, ge-
lukkigl Al moet men aan den ande
ren kant wel weer toegeven dat nieu
we tradities met nieuwe onwaarhe
den opkomen, en dal de heer Van der
Voort van Zijp gelijk had toen ln,
zeide dat niets noodloftiger is dan de
waan va» den mensch dat we er nu
zouden zijn
Wie had ooit verwacht in het Ne-
deriandselie l'urlement te hooren dat
wy vuu verdediging onzer grenzen
ais die door de Geassocieerden moch
ten worden aangetast, maai- moesten
afzien, ouldat ons leger tegen de
overmacht tóch niet bestand zou zijn
en dat de Regeering die Jiet tóch wa
gon zou, suti-GgcK zou wezen. En
toch zeide dit de heer- Marchant.
Heelt hy daarmede aan ons land
een dienst bewezen? Heeft hij werke
lijk dc waarheid gezegd.' De bijval
dien hij van den heer Wijnkoop ont
ving zal hem misschien eerder doen
twijfelen dan de krachtige protesten
die de christelijk-sociale Mr. van der
Luar en de anu-revolutioniiaire leider
Van der Voort van Zijp deden hoo
ren. Vun .deze beiden ontving de Ka
mer een vermaan in een toon dio
sinds Jang in bet Parlement niet
meer was vernomen. Gij ziet nu> &i-
dus de laatste, welken weg de volken
gaan die naar God en Zijn gebod niet
meer vragen; de eerste stelde nis man
van rechts, die op Groen van Prim
sterer'e standpunt staat: Tegenover
de revoluiie het Evangelie! Tegen
over de revolutie, maar ook tegen het
goddelooze mllitairisme. zeide Mr.
Van der Loar, en vóór den Volkeren-
bondl
Het wab de tweede maal in dit de
bat, dat wij een hoopvol woord voor
het nieuwe instituut: den Volkeren
bond hoorden; gisteren was het de
heer Bomans, die er zijn ideaal in
zag, vandaag Mr. Van der Laar. Voor
het overige stond dat denkbeeld vrij
wel buiten het debat.
De beide hoeren die tegen den geest
des tijds in verzet kwamen, hadden
dien geest niet aiieen herkend i»
rcvolulionnalre optreden van den heer
Wijnkoop en de zijnen, maar ook te
gen dat van den heer Troelstra, die,
zeide de heer Van der Laar, .weinig
democratisch had gehandeld inct zi :h
te beroepen op de macht der arbei
dersklasse.
Democratie ondciatell de L.tangen
tóch van gehi.-el hcj volk en als gy u
beroept oj> de macht van een deel,
dan zijt gij niet democratisch maar
revolutionnair! Als gy minister waart
zoudt gy u ook voor lx-: geheels volk
in dc bres moeten stellen,
Mr. Troelstrn noteerde ijverig en
zal dus het antwoord wel me-, schul
dig blijven. -Maar de heer Van der
Laar werd rustiger ttpngehoord dan
de hoer Van der Voort van Zijp, toen
dio betoogde dat do unti-rovoiiition*
nairen zich tegen het niilnairisine,
o.a. va» Minister Bosboum, ifebbcu
verzer. Toen omstond een gewei-..ig
rumoer, Waarin Mr. Troelstra zieii
heftig opwond cn den sprei;er tóe-
riep: Gij en de uwen heb» aiiyd dc
militainsten gesteund! hetgeen na
tuurlijk weer even heftige piotest .ii
van de rechterzijde uitlokte.
Trouwens, ook u.i de roue van Mr.
Marchoiu was de politiek even aan
het woord, ccktei - da; moet erkend
uitgeioKt üooi' oju»onwilgen van
den heer Bomans, di. dc deoen van
dit. Kabinet had gesteld tegenover
die van het vorige. Die politieke sym
fonie, zeide de Ikci .n» r.-oant i. d
een vaischcn toon: de eemge Room-
schc Minister van Oorlog, uien wa
voor dezen ooit hebben ge ai, v.as
de i
i het
en toer. hij, g. iniuuFH.-ig.a de
plaatsvervanging in leger wil ie
Inbrengen, heeft de partij van Mr.
Bomans hem laten vuile», lntusschen
wa» Mr. Marchar» hr-t iéén opzicht
met Mr. Jjomans eens: nl. hierin, dat
niet slechts, de ojyicrhevcihebbër
moest verdwijnen, muar hef instituut
zelf, dat i» strijd is met dc verant
woordelijkheid van dc Kamer en van
de Regeering. Want ais er nu eens
in de instructie van dun opperbevel
hebber stond dat Jiij in zuak vun
nood zou kunnen hundek» zónder
medeweten der Regeering, zouden we
dan nog één nacht rustig kunnen sla
pen?
ieder iu de Kauier lx-reep op dat
oogenblik, da; wa; du L.ci Marchant
als ondcrstellenderwyzc besprak, i n-
d e r d a ad in die instructie stond.
De Minister van Bnmentanüsdie
Zaken fluisterde even met den Com
mies-Griffier, dezo mol den voorzit
ter, en toen zeide de lieer r ock: De
Regeering stelt er prijs op te verkla
ren dut du- instructie n i c als een
geheim stuk behoeft le worden be
seft ouwd
Verbuzuig. E» ue heer Kutelaar gaf
daar uiting aan door te ïuleirumpV-;-
rem waarom moeien we dat nu mid
den in ecu redevoering vernemen?
De premier verklaarde out aan
stonds. 'lot overlegging van de ln-
Etrucüc \v a s reeus, ais gevoig vim
een vraag in het Voor.óopig v erslug
over Hoofdstuk I besloten, ue Minis
ter Jntd echter, dit eergisteren aan
de Kamer mcuedceienue verzuimd lo
zeggen dat zij dat stuk niet als g e-
b e i m beschouwde. Daar ging uus
weer eon stukje traditie.
Eu oen nieuw stuk verdween toen
de eerste vrouw in hel Pariemei:*,
haar eerste rede hield. Mevrouw Groe-
neweg, eerst wat schooljuffrouw-ach-
tig, maar spoeuig vrijmoediger en
welsprekender, Jiet niet nu zelve daar
op de aandacht te vestigen. Eerst een
woord va» dank aan oen voorzitter,
voor de wijze waarop hij haar had
verwelkomd en aan de Kamerlede»
van allerlei richting, die haar vrien
delijk hadden ontvangen. 'Toen, ecn
pleidooi om ook vrouwen in de Hars-
k&mp-commissie op te nemen. Had
den de vrouwen geen belang daar
bij? En de voedsel-vraag dan? En rle
legering? De barakken en kampemen
ten? En de verloven, waarop niet
allee» dc soldaat leeft, maar ook zyn
familie? Was liet geen zaak der vrou
wen, te weten dat de mannen in vre
destijd io het leger geen gevaar loo-
pen? Aldus, Excellentie, breidt de
commissie uit, ook niet vrouwen
vooral nu Ter Laair, „de vader der
soldaten", niet in die commissie zit.
Eindelijk, een pleit voor de demo
bilisatie zooals die in de motie-Ter
Laan is gevraagd. Waaraan trou
wens ook de heer Marchant reeds zijn
stem had toegezegd, die evenmin
als de lieer Van der Laar gelooft
dut ons nog gevaren bedreigen. Muar
die, in tegenstelling met Mr. van der
I.aar, ook niet van verdediging wilde
weten, als de Geassocieerden ons
gebied mochten willen aantasten.
Wat? zeide Mr. Van der Laar en
de anli-revolutionnairen vielen hem
bij wat? geen verdediging? Onder
gang zonder verweer? Dat zou vol
komen in strijd wezen met J-.etgeen
ons volk in dezo v,;»r Jaren gewild
heeft'
De lieer Wijnkoop verdediger
van de muiterij in den Harskamp.
Zijn hand was tegen allen, die verde
diging, ooriog, militairisme, niet ver
afschuwden. Dat deden ook de soc.-
demoe raten niet, sociaal-patriotien
als zij waren. Men verwijt ons ge
weld en men verdedigt het geweld
van het kapitalisme? Breken daar
mee, finaal, en dus een algeheele de
mobilisatie, zooals Kruyt heeft voor
gesteld: niet de halfheid van de so
cialistische motie-Ter Laan.
Een bewogen zitting, zooals men
ziet.
Met een zeer pijnlijk slot: de vraag
van den heer Troelstra of het ge
rucht waarheid bevatte da; de opper
bevelhebber reeds is ontslagen door