öuitiynöSÉ Qverziclit
Staustilcuws
De Teruggekeerde
TWEEDE BLAD.
Vrijdag 6 December 1918
ii- ..o ..jidi uil Londen geseind,
dat Cleinencouu, de Fransche minis
ter-president, verklaarde, dat du ver
tegenwoordigers van Frankrijk, En-
guland en Lulie op de Londensche
conferentie overeenkwamen, dat d e
e x-k eizer van Duitschland
moet worden uitgeleverd
en, evenals andere perso
nen die volkenrechterlij-
ke schendingen begingen,
voor een intergeallieerdc
rechtbank terecht moet
staan.
Geheel duidelijk is dit bericht niet
Eerst is uit Londen gemeld, dat geen
besluit genomen zou worden voor 't
oordeel vuu Amerika vernomen is.
Wlbou is nog op zee. 't Kan evenwel,
dat de beteekeni3 van 't Londensche
bericht is, dat de gedelegeerden van
de drie groote Europeesche Entante-
rijken tot dio conclusie gekomen zijn,
zonder dat dit bepaald een beslissing
is waarin geen wijziging meer ge
bracht zou kunnen worden als Wilson
anders oordeelt
Do „Times" verneemt uit Parijs
..Er zullen drie stadi* op den weg
naar den vrede zijn. In de rerste
plaats zullen de vertegenwoordigers
n F.-oukrijk, Engeland, Italië en de
Vereenigde Staten beraadslagen over
e. punten, die op het definitieve con
gres behandeld zullen worden en de
methode volgens welke rnen te werk
zal gaan, overwegen. Deze eerste con
ferentie die, vermoedelijk in het
Tnanon te Versailles bijeen zal ko-
icoh, za! vermoedelijk duren lot be
gin Januari.
Nadat het voornaamste program al
dus geregeld zal zijn, zal de volgende
st jo zijn de bijeenroeping in Maart of
April van tie voltallige vredesconfe
rentie^ van geallieerde naties. In de
vergaderingen die in de eerstvolgende
weken te Parijs en Versailles worden
gehouden, zullen de arbeidamethoden
van die voltallige conferentie gere-
gtid woraou, in welke vergader:ngen
echter geen vijandelijke gedelegeer
den zullen toegelaten worden, omdat
ei op het oogeublik geen regeering in
puitschland is, die de natie vertegen
woordigt, terwijl er in Oost en rij k-
Köngarije meer dan één staat in wor
ding is. Deze conferentie zal liet
groote vredescongres van alle gea!li
ne staten met inbegrip van de nieuwe
staten zijn en hare besluiten zullen
den grondslag vormen van het vol
ken verbond. Men zal den viiai.d uit-
ncodigeu die besluiten te teekeuen en
z zullen voorgelegd worden aan de
daarna bijeen te roepen weréidconfe;
rent e van geallieerden, neutralen en
vijanden als grondslag voor de beraad
slaging over net vol ken verbond.
De voltallige vredesconferentie van
de geallieerden (de tweede dus van de
hierboven genoemde conferenties) zal
hare eerste vergadering houden In de
Spiegelgalerjj te Versailles. Af en toe
zullen er misschien te Versailles weer
voltallige vergaderingen gehouden
worden voor de definitieve onderteeke-
ning van de voorwaarden van de ge
allieerden. maar het voorbereidende
werk zal verricht worden in kleinere
commissies, vermoedelijk aan de Quay
d'Orsav,
De Engelsche „Nation" ziet met
rijnlijk ongenoegen dat een deel der
Fransche pers aandringt op wat
Lloyd George de ..denkbeelden van
wraak en hebzucht" noemde, alsof de
ze een juiste grondslag voor den
.vrede waren. Zulke voorwaarden zou
den, volgens Lloyd George „de grond
beginselen der rechtvaardigheid om
verwerpen" en een schending bet reke
nen van de beloften der geallieerden.
Do „MalIn" (dot thans een officieus
orgaan is) etschte eenigc dagen gele
den voor Frankrijk alleen een schat
ting van 13.600 milüoen pond ster
ling, behalve do vergoedingen aan al-
la andere bondgenooten, en verklaar
de dat geen Duitscher het recht had
om te leven, alvorens al de>ze ben-a-
8en zouden zijn betaald.
Behalve de eisch tot vergoedingen,'
zijn de twee voornaamste kenmerken
van deze Fransche perscampagne /ij
andigheid jegens den volkerenbond,
en de herleving van do Poincaié
Briand-Dommcrgue-politiek ten uan-
zien van don linker Rijnoever. De
„Nation" betreurt het, dat een man
ids Augusta Gauvain, de hoofdredac
teur van het ..Journal des Déba's"
zij ii machtigen steuu ge°ft aan dtie
politiek, welke hij tot lusver toe
krachtig bestreed. In een van zijn ar
tikelen gaat hij zelfs verder dan het
befaamde Doumergue-verdrag met de
regeering van den vroegeren Tsaar
,van Rusland, want hij overweegt de
mogelijkheid van een duurzame an
nexatie van zekere gedeelten van het
Duitsclie gebied op den linker Rijn
oever door „buurstaten", .krach
tens liet recht der volk ren r
schikking of als vergoeding en waar
borg".
De vraag rijst hoe dit alles te rij
men is met de veertien punten van
president Wilson, welke de r- 11 leer
den hebben aanvaard. Het rrwoord
is doodeenvoudig. De veertien pun
ten zijn „een vodje papier". Niet alle
Fransche voorstanders van een im-
perialisUschen vrede ziin zoo openhar
tig als generaal Verraux, die ln „Oeu
vre" opmerkte dat, wanneer men de
overwinning aan zijn zijde heeft, men
ix*lesten naar willekeur kan uitleggen.
Maar er zijn anderen, die hetzelfde in
min-ronde taal zeggen.
Uit Londen wordt nog gemeld, dat
er reden is om aan te nemen, dat de
opvatting der Entente-ministers, dit
deelnamen aan de conferentie te Lon
den overeenstemmen met die van
Wilson zelf, wat betreft de positie van
den ex-keizer. In verantwoordelijke
kringen gelooft men dat de keizer, en
de andere personen die schuldig zijn
aan de schendingen van het Interna
tionale recht, gedurende den oorlog,
zullen worden 'gericht door een tri
bunaal der geassocieerde regeerin
gen, waarin ook vertegenwoordigers
zitting zullen hebben van de landen,
welke bet meest, hebben geleden.
t Berliner Tageblatt weet medo te
deelen, dal het Duitsche hoofdkwar
tier reeds in Augustus van dit jaar bij
de Duitsche regeering aangedrongen
heeft op een wapenstilstand en vr-
desonderhandelingen.
De Dultachers moeten de kosten
van de bezettingslegers der Entente
betalen. Voor de eerste maand ei-
echen de Engelschen 40 millioeu
mark en de Amerikanen 54 milüoen
mark.
In Posen Is de schooljeugd ook re-
volutionnalr geworden. Gymnasias
ten eiscliten minder werk en 't ver
trek van een onbeminden leeraar,
anders gingen ze staken. Ook is
eenscholierenruad Ingesteld.
De Duitsche pers is ontstemd over
de wijze waarop v&n Entente-zijde
de vredesonderhandelingen worden
ingeleid.
De „Bórsenzeitung" betoogt, dat
op de voorloopige conferentie te
Londen door de drie Europeesche
bondgenooten een program der vre
desonderhandelingen is vastgesteld,
ten 1ste om dit aan deDultsche onder
handelaars ter teeketdng voor te leg
gen en ten tweede om tegen den nog I ^cht.
altijd gevreesden invloed van den
president der V. 8. tijdig een dam
op te werpen.
„In plaats van overlig: vernede
ring en kans op nieuwen volkshaat,
idie nooit een gunstiger bodem zou
kunnen vinden, ln plaats van een
volkenbond een toestand die niet
verre staat van economische en per
soonlijke slavernij, ln plaats van al-
gemeene verbroedering ontvreem
ding van tientallen van jaren of
misschien voor eeuwen. Wie weet
'echter of het tegen de vijanden ge
richte mes der Entente geen diepe
sneden 1n het eigen vleesch zal
doen".
D« Koln. Zt. meldt, dat de Fran
sche autoriteiten aan Duitsche amb
tenaren, geneesheeren, advocaten en
fabrikanten gelast hebben ELzas-Lo-
tharlngen te verlaten.
De gemeenteraad van Straatsburg,
waarin vele Duitschere zaten, is
ontbonden.
Verandering ln het hoo-
gere icho olw eren. Het
nieuw© Pruisische ministerie van
«eredienst heeft oproepen uitge
vaardigd aan de leeraren en leerlin
gen aan de hoogere scholen, waarin
de lijnen worden aangegeven van een
hervorming van het opvoedingssy
steem ln een geest van vrijheid.
Van de leeraren wordt o.a. nala-
tlng van alle politieke ophitsing ver
langd. Haat en wraakzucht Jegens
de „vijanden" mag de jeugd niet
worden ingeprent.
De leeraren mogen «ich niet be
schouwen als de superieur** maar
els de leidende en helpend»? '"üsent-
den hunner leerlingen.
Aan alle hoogere onderwijsinrich
tingen wordt eens in de 14 dagen een
„Schulgemeide" gehouden a.i.
volkomen vrije bespreking tusschen
leeraren en leerlingen van de aan
gelegenheden van het schoolleven,
de discipline ,de orde enz.
Aan de leerlingen wordt ten volle
de vrijheid verleend tot oprichting
van niet-politleku vereenlglngen bin
nen het kader van het geldend
meuten worden ook NoordelÜk langs [De groei eener Haarlem-'?;
de Limburescho grens gestuurd. CPhflfnflïKfriQ to
GEROOFDE KUNSTWERKEN. - öbilö iJilJUdlFiö,
Verspreid nieuws
'T REISGEZELSCHAP VAN
WILSON. President Wilson Is,
zooals bekend is, uit Washington
naar Brest vertrokken.
In zijn gezelschap bevonden zich
Oi.ni. mevrouw WiLson, de moeder
van mevrouw Wilson, de staats
secretaris Lansing en diens echt-
genoot-e.
De „George Washington" wordt op
reis naar Frankrijk vergezeld door
Amerikaansclie oorlogsschepen, geleid
cïoor de dreadnought .Pennsylvania"
het vlaggcschip van admiraal Mayo.
Volgens den wensch van den presi
dent had de verscheping te Hoooken
zonder veel drukte plaats, er waren
slechts weinig burgers getuige van.
Een omvangrijk documenten mate
riaal, dat door een bijzondere com
missie tijdens den oorlog al met het
oog op de vredesconferentie is bijeen
gebracht, gaat mede naar Europa. De
leider dezer commissie, dr. Simon E.
Mezes, gaat eveneens mode, om de
Amerikaansche vredesdelegatie bij t«
staan.
PRESIDENT WILSON zal ook Brus
sel bezoeken.
Uit Oulta»hl&nd.
't Spoorwegverkeer tusschen linker,
en rechter-Rijnoever Ls gestaakt.
De Westm. Gazette deelt mede,
dat de Entente-legers, die Rijnland
binnentrokken, niet hebben kunnen
bemerken, dat in Duitschland hon
gersnood heerschfc. In België en
Noord-Frankrijk heeft de bevolking
't jaren veel slechter gehad. De geal
lieerden zullen meer bewijzen voor
den hongersnood in Duitschland
moeten krijgen voor ze hun levens
middelen voor Duitschland. opoffe-
DE OORZAKEN VAN DE DUIT
SCHE NEDERLAAG. De Duit
sche bladen schrijven thans ongehin
derd over de oorzaken van de neder
laag. Zoo ook kolonel Gadke in de
Vorwarts. Hij betoogt allereerst
dat de Beiersche onthullingen wel be
wezen hebben, dat Duitschland be
sloten was, ter grondige verdeemoe
diging van Servië, het op een oorlog
te loten aankomen met- Rusland en
Frankrijk. Een oorlogsverklaring
van Frankrijk werd niet afgewacht,
omdat 't plan van den Duitschen ge-
neraien staf er geheel op berekend
was om in 't Oosten te verdedigen en
tegelijk snel in 't Westen aan te val-
len. De staf was nieit knap geno?g
om de plannen naar de elschen van
't oogenbiik te wijzigen.
Verder somt Gadke een reeks mis
rekeningen der Duitsche leiders op
o.a. wat de hongerblokkade, de
6terkte van 't Engelsche en Amerl-
kaansch leger en den duikbootoorlog
aangaat en besluit, dat Duitsch
land onder deze omstandigheden den
oorlog wel moest verliezen.
DE PLUNDERINGEN TE KEULEN j
't Wolffbureau erkent, dat te Keu
len wanordelijkheden hebben plaats
gehad, waarbij winkels geplunderd
werden, 't Was evenwel niet zoo erg
als de eerste berichten 't hebben
voorgesteld.
VOOR WILHELMSHAVEN Is een
Engelsch eskader aangekomen.
12 VROUWEN ZITTEN ln den nieu
wen gemeenteraad van Weenen.
ADEL AFGESCHAFT. Da natio
nale vergadering te Praag besloot den
adel af te schaffen.
DE OEKRAINERS HEROVEREN
LEMBERG. Volgens de Weenscho
Abendzeitung heiher: de Oekraïner!
Lamberg heroverd.
DE TSJECHEN NAAR BOEDA
PEST. Volgens een bericht van de
„Zelt" zijn sterke Tsjechische troe-
fenafdeelingen in opmarsoh tegen NI-
blsburg, dat 65 K.M. tea noorden
van Weenen ligt. De Tsjechen ver
klaren, dat zij de spoorlijnen, die van
Praag naar Boedapest voeren, in bezit
willen nemen en eene verbinding be
werkstelligen tusschen het Fransche
Balkanleger, waarvan de voorhoede
Presburg in Hongarije reeds bereikt
heeft.
STRENGER CONTROLE AAN DE
DUITSCHE GRENS. Uit Aken
wordt gemeld Nu de infanterie Aken
bezet heeft, worden er ook posten voor
strengere grensbewaking naar de
Duitsch-XederiaEdscho grens gestuurd.
Belgische lanciers eii gendarmen pa-
Havas seint uit Brussel: De commis
sie beiast met het inventariseeren in
verband met de teruggave en met lu
legitimeeren van de eigenaars van 33
kisten, bevattende kunstwerken van
historische verzamelingen, geroofd in
Noord-Frankrijk is in het Paleis van
Justitie bijeengekomen. Elke kist
droeg het etiket van Prins Rupprechl
van Beieren.
DE SCHADE DOOR DE BELGISCHE
INDUSTRIE door den oorlog geleden
bedraagt 6 milliard 560 milüoen fres.
EEN NIEUWE BELGISCHE RID
DERORDE. De Echo de Paris meldt
dat Koning Albert van België een
nieuwe militaire ridderorde zal Instel
len, de Orde van den User. De eerste
titularis zal maarschalk Foch zijn.
Maarschalk French z&l ook de orde
krijgen. Eveneens de Fransche admi
raal Ronarch, die het bevel had over
do mariniers, die zich In 1914 bij den
IJser-slag zoo heldhaftig gedroegen.
MISS CAVELL. 't Belgische ko
ningspaar legde een krans op 't graf
van miss Cavell.
DUITSCHE SPIONNAGE. Uit
P ussel wordt gemeld, dat daar nog
twee Duitsche spionnen zijn aange
houden.
DE DUIKBOOTOORLOG. De Ver-
eenigde Staten verloren 775 han
dels- en 145 passagiereschepen.
DE VERKIEZINGEN IN EN
GELAND. Uil Londen wordt ga
meid: Onder de verkiezingen zijn
580 ooalitiec&ndidaten van wie 425
^unionisten en 125 liberalen. De ove
rige zijn arbeiders coalitiecandidae
ten en onafnankelijke ooalitle-can-
didaten.
270 ALeralen bestrijden de coalitie
mannen.
Er zijn 14 vrouwelijke candidaten.
De 105 Iersche zetels worden be
twist door 59 nationalisten, 80 Slnn-
Feiners en 38 Unionisten.
Balfour is voor de City of Londen
gekozen.
Mevrouw Hope, die tegen Asquith
zou worden gecandldeerd, In Cupar.
slaagde er niet ln, oandldaat gesteld
:e worden.
Volgens de iaatsie opgaar waren
bij enkele candldaatsteiüng gekozen:
41 coalitie-Unionisten, 28 coalitie-li
beralen, 11 leden van de arbeiders
partij en 23 van Feiners.
DE VLIEGDIENST EN DE PERS.
De Times meldt, dat nu de tele
graaf lijnen overbelast zijn, er plannen
zijn om over de vredesconferentie een
geregelden vliegdienst ln te stellen,
an ook de pers voor haar tele
grammen zal kunnen gebruik maken.
HET VOLKEN VERBOND. t>e
leiders van alle proteëtantsche ker
ken in Groot-B: ittannië en Ierland
hebben een boodschap gericht tot de
Christenen in het Vereenigde Konink
rijk en ernstig hun medewerking ge
vraagd voor de oprichting van het
volkenverbond.
VEREEN IG ING „KINDER
VREUGD". Woensdagmiddag en
-avond heeft de Vereerugiiig „Kin
dervreugd" een St. Nicolaasfrest go-
geven. Of het geslaagd is! Niets dan
vroolijke, zingende, dansende kin
dertjes.
D« voorzitter, de heer H. Vellinga
heette allen van harte welkom. Hij
wees er op, hoe moeilijk het is,
dezen tijd een feest op touw te zot
ten, maar alle moeilijkheden wa
ren overwonnen. Tot slot wekte spr.
de ouders op, om vooral op de eerst
volgende ledenvergadering te komen,
Hierna werd op de wijs van Piet
Hein het Welkomstlied gezongen.
Heel aardig klonken al die stemme
tjes. Maar mooier vonden de kleu
tere toch de bioscoop. Nu, een aar
dig, afwisselend programma was er.
Er Ls gelachen om „Vloeibare elec-
triciteit" „Teuntje slaat door"- en
Molly leert auto rijden".
De Tyrolerïnnen werd aardig door
8 meisjes gedanst. En zoo ging het
eene na het andere Na de panto
mime ,d« 'eestpromenade, 'n Matro
zenlied, door 8 jongens gezongen, en
toen weer bioscoopè Het leukst von
den we den intocht van Sint Nico-
laas. Tot slot werd ieder met een
cadeautje gelukkig gemaakt.
Tusschen de nummers door wer
den de kinderen getrac'eerd op groo
te koppen chocolade, stukken specu
laas en reepeen. Het was een heel
Opening van 't nieuwe
gebouw der Haarlemsohe
ijzergieterij.
Ais «en bewijs, dat wanneer een
industrie roet kracht en energie ge
leid wordt ©n ln zijn bestuurdereu
ondernemingsgeest zit en durf tot
aanpakken, zij tot groei en bloei kan
komen, kan gelden de opening van
het nieuwe gebouw van de Haarlern-
sche ijzergieterij. Nadat dit bedrijf
eenlge jaren In een gebouw met een
beperkte ruimte ln de Reguliers
straat was gevestigd, ls thans aan
den Spaarndammerweg, «ven voor
bij de werf Conrad, op 't den Spaar-
ne-oever omzoomende industrie-ter
rein, een fraai fabrieksgebouw veiv
rezen, dat Donderdag officieel Ie In
gebruik genomen.
Een gebouw, dat wat aangaat
ruimte en inrichting aan het bedrijf
alle gelegenheid geeft om tot een
groote ontplooiing van capaciteiten
/te koenen. De heer J. J. van Nop
pen, de bekende architect, bouw
meester van vele groote werken ln
de stad, heeft hier weder een mooi
luk werk tot stand gebracht. Vooral
e prijzen valt de practische Indee-
ing en inrichting van het gebouw en
de aandacht die bij den bouw ook
aan de belangen v?.n bet fabrleks-
personeel ls geschonken, voor wie
wasch- en kleedkamers en een schaft
lokaal werden gebouwd. Men kan
dan ook zeggen, dat het gebouw aan
alle elscben van den tijd, ook wat
aangaat dl van hyjiëne, voldoet.
'Hot- geheel e gehouwen-complex
met i&begrip van de kantoorlokalen,
heeft een lengte van 50 meter en oen
breedte van 40 Meter. Aan de zijde
van den Spaarndammerweg zijn
kantoorlocalen mot de magazijnen,
modelmakerij, zolders en een woning
voor den concierge. Dan komt men
in het eigenlijke fabrieksgebouw,
,een ruimte van 50 bij 32 meter met
een middelhoogte van 14 Meter. Het
dak is van Bims betonplaten. Het is
wel aardig op te merken, hoje In de
bouwkunst het beton al meer een
rol gaat vervul!
Er ls in aangebracht een eiectrl-
scbe loopkraan van 10 ton, die tot 20
ton kan worden uitgebreid, geleverd
door de N. V. Jianxlemsche machi
nefabriek, oio in al'e richtingen kan
worden bewogen en die bij de uit
oefening van het bedrijf goede dien
slen verricht.
In de fabriek zijn behalve de
groote ruimte waar het ijzer wordt
gegoten, verschillende ondemfdee-
llngen; onder meer 'n vormerij, een
kernmakerij, een machinekamer een
ft/deeling waar zand wordt bereid,
een kopergieterij en droogstoven. In
het midden van de ijzergieterij ls een
waterdichte vormput van vier meter
diepte om staande voorwerpen te
gieten. In de machinekamer is een
blaasinrichting met een motor van
19 P.K. die den oven, waarin het
i.izer wordt gesmolten, van wind
voorziet, waardoor het mogelijk t«.
dat 500 K.Q. ijzer per uur kan wor
den gesmolten.
Het smelten van het ijzer ln den
oven gaat heel eenvoudig ln zijn
werk.
Nadat de oven eerst flink warm la
gestookt, wordt er ijzer en kolen ln
gedaan, telkens een laag ijzer en dan
weder een laag kolen. Geleidelijk
volbrengt zich dan het sniel-
Ungsproces. Het In den ketel ge
smolten ijzer komt eerst in
een vóórhaard en kan dan vloeien 'n
een gietpan, die met behulp van do
kraan kan worden gebracht, waar
men haar hebben wil om te gaan gie
ten. Naa.-t den oven is aange
bracht een e'octrische lift, die ijzer
en kolen naar boven voert, alwaar
het dan in den ketel wordt gedaan.
De opening. De plechtige
opening werd onder meer bijge
woond, behalve door de commissa
rissen der N.V. en de directeur, de
(lieer J. D. Lavcrman, door eenigo
der afnemers van de gieterij, door
den heer A. de Clercq, president van
Kamer van Koophandel en Fa
blieken en den heer F. C. Dof our,
voorzitter van het departement
Haarlem van de Maatschappij
Teding van Berkhout.
president-commissaris der N; V. een
toespraak.
In de eerste plaats heette spr. wel
kom de vertegenwoordigers van de
grootste afnemers, waarbij de
wensch werd geuit, dat de toeneming
van opdrachten zoo groot zal zijn
dat de N. V. binnen afzienbaren tijd
genoodzaakt zal zijn, het thans nog
braak Uggende gedeelte van het
ruim 1 Hectare groot zijnde terrein
;mot fabrieksgebouwen te U L.ten.
•Dat zou, zeide spr. niet alleen een
bewijs zijn van den bloei van da
Haarlemsche Ijzergieterij maar te
vens van de toenemende ontwikke
ling van uwe industrieën en van de
machine-nijverheid In het alge
meen.
Daarna werden verwelkomd dö
vertegenwoordigers van de Maatsch.
van Nijverheid en van de Kamer vin
Koophandel, in wier komst 6pr. een
bewijs zag. hoezeer de belangen <Ter#
;Ned. Industrie door hen ter harte
worden genomen. Woorden van
dank werden gericht tot, den archi
tect, den heer Van Noppen, waarbij
er aan werd herinnerd, dat de ar
chitect met vele moeilijkheden gedu
rende den bouw had te kampen ge-
ihad, die hij alle was te boven geko
men. Daarop richtte spr. zich tot
het personeel, kantoor- en fabrieks-
personeel, vau wier plichtsbesef ea
arbeidslust de bloei van de onderne
ming voor een zeer belangrijk deel
afhankelijk ls.
Ik acht hot oen gelukv. ensch waartl,
aldus spr.. dat gij, die uw dagelijk-
schen arbeid in de bekrompen en ver
ouderde fabriek aan de Regulier-
straat verricht hebt, dien thans hier
gaat uitoefenen waar ge een verdub
belde ruimte en alles naar de nieuw
ste eischen ook op gezondheidsgebied
zult ingericht vinden. Het moge een
toevallig samentreffen zijn, maar het
komt mij belangrijk genoeg voor oin er
even bij stil te staan. nl. dat hel feit
dat gij hier onder zooveel verbeterde
omstandigheden zult komen te arbei
den juist samenvalt met het tijdstip
waarop de overheid ernst maakt met
haar plannen om op economisch ge
bied groote hervormingen tot stand
te brengen, hervormingen die in de
eerste plaats ten doel hebben om ln
de levensvoorwaarden van de werkne
mers Ingrijpende verbeteringen aan
te brengen.
Ik wil die hi rvormingen hier niet
ln bijzonderheden met u bespreken,
maar ik koestor de hoop dat die tot
uw werkelijk geluk zullen strekken,
en, waar ik aan uw geluk denk, heb
ik het oog niet alleen op de mate
rieel© voordeelen die uit de verbete
ringen zullen voortspruiten maar Ik
denk daarbij ook aan de geestelijke
voordeelen die daarvan het gevolg
zullen kunnen zijn. Wanneer gij ge
trouwde mannen en huisvaders de
meerdere vrije uren die u tn de toe
komst gelaten zullen worden, tenge
volge van een kortoren arbeidsdag,
voor een belangrijk deel aan uw ge
zinsleven besteedt, en gij jonggezellen
u die uren ten nutte maakt voor uwe
persoonlijke ontwikkeling dan zullen
die maatregelen tot heil van uwe ge
zinnen en uwe personen en daardoor
tot heil van de geheele maatschappij
leiden.
Laat mij hier echter aan toevoegen
dat, welke hervormingen ook op so
ciaal gebied zullen worden ingevoerd,
deze noch voor de werknemers noch
voor de werkgevers eenig nuttig ef
fect zullen hebben wannc-er niet b';
ons allen een diep besef van het ge-
meenschaps-belang wordt gevoeld;
wanneer wij, ieder op onzo plaats,
onzen arbeid verrichten met het ge
voel dat wij een gemeenschappelijk
belang helpen bevorderen dan ruilen
wij onzen arbeid met liefde en opge
wektheid verrichten en allen bijdra
gen tot den bloei dar Haarlem telle
Ijzergieterij.
Na de incledeeling, c!at de directie
besloten heeft aan 't geheele personeel
ren halve week extra-loon uls een
feestgave uit te reiken, sprak de heer
Tedmg van Berkhout nog namens de
commissarissen den directeur toe,
aarbij hij zeide, overtuigd te zijn te
vens de gevoelens van 't gchccle per
soneel te vertolken. Hij bracht aan
den directeur dank voor wat door hem
tot heden in 't belang van de ven
nootschap was gedaan en ging Jaar
na voort:
Wij hebben u leeren kennen ais een
hoogst bekwaam directeur die er
steeds naar gestreefd heeft de belan
gen van onze Maatschappij te bcvor
deren en daarin geslaagd zijt niette
genstaande de vele daaraan verbon
den moeilijkheden. Terwijl vóór uw
optreden over het geleverde gietwerk,
vaak helaas gegronde, klachten wer
den vernomen, heeft u het daarheen
weten te leiden dat onze afnemers
Nijverheid en het personeel derj
goed geslaagd feest, waarop het t©-j ±an5 daarover niets dan lof hebben,
stuur met voldoening kan terugzien.) Nadat alle genoodigden zich in de| wij zien daarin een bewijs dat u.
bekwaamheid.
I gieterij hadden geschaard, hield Jhr. naast
Feuilleton
naar het Engelsch door
RALPH KA YE ASSHETON.
12)
Jill hief eindelijk het hoofd op. De
avond was nog niet geheel en al don
der, zoodat hij haar gelaat, dat bleek
«as, zien kon. Op het oogenbiik, dat
lij naar hem opkeek, struikelde haar
voet over een hoopje gras en zij ver
loor bijna het evenwicht. Hij stak snel
zijn arm uifc en hield haar tegen.
Deze kleine, beschermende daad, het
even aanraken van haar zachte, jon
ge meisjeslichaam ln den wijden man
tel gehuld, ontroerde hem meer dan
ooit te voren. Mevrouw Stansfield
Was niet ver mis geweest toen zij had
gezegd, dat zij geloofde, dat Sir Peter
Werkelijk op Jill verliefd was.
Haar stem, die zacht en duidelijk
was. hoewel er een trilling in klonk,
«e hij aan een heel andere reden
toeschreef, dan de werkelijke, klonk
"oor de duisternis tot hem op.
O. dank u, het is niets! Maar Ik
°ob mijn voet verzwikt! Zullen wij
(*en blijven staan?
Hij stond dadelijk stil en zei een
Par meelijdende woorden; Jill bukte
urn (-.n wreef haar «mallen pijnlijken
enkel. Zooals zij zei, het was niets,
alleen maar een lichte verzwikking,
die haar pijn veroorzaakte. Het gaf
hem de gelegenheid haar opnieuw
met zijn arm te ondersteunen.
Zij trok zich niet terug. Zij was in
een onbekenden toestand van droo-
merigheid, dien zij niet geheel en al
begreep. In zijn oogenblikken van
vriendelijkheid had zij Sir Peter al
tijd heel aardig gevonden. Haar ge
voelig hartje bemerkte altijd dadelijk,
of iemand oprecht was, of niet; en
er viel niet aan te twijfelen, dat Sir
Peter zoo nu en dan zuiver oprecht
tegen haar was. In den cynischen,
zelfzuchtlgen man van de wereld
kwam die oprechtheid misschien nog
meer uit, dan in iemand die deze
goede eigenschap gewoonlijk vertoon
de. Het was haar al eenigo malen
van te voren opgevallen. Dezen avond
waarop haar hcele wezen vol ontroe,-
rende verwachting was, alsof er eee
nieuw gevoel in haar was ontwaakt,
doortrilde het baar meer dan ooit.
Zij stond haar enkel te wrijven en
te massecren, zonder een antwoord te
geven op zijn veronderstelling, dat
hij voor haar plezier naar de eenden
kooi was K-\grjnn. Sir Peter zweeg
eveneens. Zijn gevoel voor Jill werd
Leder oogenbiik sterker In hem. maar
zijn gewone koelheid, terughouding
en voorzichtigheid hadden hem nog
niet doen uitspreken wat hij onder
vond. Hij ondersteunde haar rustig,
en met een zekere eerbiedigheid, wel
ke Jill in haar meisjesachtige be
scheidenheid, aangenaam aandeed.
Eindelijk zette zij haar voet weer
voorzichtig op den grond.
liet is al weer in orde, zeide zij.
Het was werkelijk niets anders
dan een verzwikking. Ik kan nu wel
weer verder gaan.
Zij begaven zich weer op weg en
nu sprak Jill voor den eersten keer
over den man, dien Jonathan in het
kreupelhout meende gezien te heb
ben.
Wanneer mijnheer Stansfield
hier ooit eens zou terugkeeren, vroeg
zij rustig, zou bij dan gevangen
genomen worden. Sir Peter?
Sir Peter Heyes wachtte even, al
vorens te antwoorden.
Dat denk ik wel, zei hij na een
oogenbiik van aarzeling. lk geloor.
dat hot bevel tot in hechtenis neming
nog steeds van kracht 19. Ik twijfel er
editor aan, of iemand het zou uitvoe
ren, zonder bij mij of bij uw vader
te zijn geweest, als rechters, om on
dersteuning er toe te krijgen.
Jill hield plotseling den adem In.
En zoudt u het ondersteunen?
vroeg zij op zuchten toon.
Weer aarzelde hij voordat hij ant
woordde en toen sprak hij op tamelijk
koeion toon.
Wat zou ik anders kunnen doen?
zei hij. Ik zou het recht niet heb
ben, togen ben te zeggen, om den
man op vrije voeten te laten.
Jill antwoordde» niqk ZU liep nu
niet dicht genoeg naast hem, dat hij
voelen kon, hoe zij huiverde.
We hoeven geen woord vuil te
maken over de mogelijkhdd, of Giiea
Stansfield ooit weer thuis zou komen,
zei hij bijna ruw. Een krankzinni
ge zou alleen tot zoo lets in staat zijn.
Hij heeft zichzelf tien jaren in veilig
heid gehouden: is het dan nu waar
schijnlijk, dat hij met open oogen met
het hoofd in den strop zou loopen?
Weer huiverde Jill van het hoofd
tot de voeten. Ditmaal bemerkte hij
het en zei belangstellend:
U bent koud. U moet half be
vroren zijn door het zitten bij dien
ouden gek.
Het beteekeot niets, zei Jill, haar
gc-hcfkoosde uitdrukking bezigend.
Hij beantwoordde die opmerking
met ©©n glimlach, dien zij in he;
duister niet zien kon.
U zegt altijd, dat het „niets" is,
juffrouw Jill, wanneer het betrek
king heeft op een ongemak of onge
noegen van u zelf. En toch bent u
steeds volkomen bereid ik heb
nooit een meisje gekend, dat half zoo
bereidwillig was om de lasten en
ellende van anderen op uw schouders
to nemen. Ik zou willen, dat u het
met de mijne ook deedt
De woorden waren er eindelijk uit,
bijna tot zijn eigen verbazing. Jill
hoorde ze als in een droom. Zij be
sefte nauwelijks wat hij gezegd had
maar hij wist het ln hetzelfde oogen
biik. waarop de woorden hem ont
snap: waren. Een vreemde gewaar
wording, ieis «ls misnoegen, kwam
in hem cp. Hij was niet van plan ge
weest, zich zoo spoedig te verklaren.
Er was eigenlijk geen enkele reden,
waarom hij het niet zou doen, be
halve dat een langer uitstel beter ge
past zou hebben bij zijn koel bereke
nend karakter. Nu hij echter gespro
ken had, aarzelde hij geen oogen
biik om Jill zijn bedoeling duidelijk
te maken.
Wil je, Jill? ging hij voort op
zochten toon, die, weer bijna tegen
gesteld aan den anderen kant van zijn
karakter, het oprechie verlangen paar
liefde van dit meisje teeder en
liefdevol maakte. Wil je met mij
trouwen, en een man gelukkig ma
ken, die nl zoo lang een eenzaam vrlj-
gezellenleven geleld heeft, dat hij een
beetje zelfzuchtig geworden ls?
Het eerste oogenbiik kon Jlll niet
antwoorden. Haar heele wezen was
vanavond, niettegenstaande haar be
slist en rustig optreden opstandig
door vage aandoeningen, die zij niet
kon verklaren. Het scheen haar toe,
alsof haar leven plotseling geheel
leeg en eenzaam avas geworden; als
of allo oude, Jeugdige genoegens er
uit weggevaagd waren, maar om
welke reden, kon zij absoluut niet be
grijpen In deze onverklaarbare en
smartelijke eenzaamheid kwam S!r
Peter's aanzoek als een ontroering,
zooals zij zlcll nooit voorgest bi had
die te zullen voelen, wanneer hij, mo
ois iedereen verwachtte, haar ten hu
welijk zou \rugen. Jill had al zoo
vaak van haar moeder gehoord en
de liefde en oprechtheid van het meis
je hadden niet de laag-bij-de-grond-
sche gevoelens bemerkt, waarmee
haar moeder er over sprak dat Sir
Peter Heyes het „zakelijk" beschouw
de. Men had haar ook dikwijls ver
teld, hoo Ingenomen haar vader zou
zijn met die verbintenis. Bovendien
wist zij, dat de menschen het ook ver.
wachtten. Zij was ln den laatsten tijd
zulk een huwelijk als haar bestem-
mlng gaan beschouwen, en met haar
meisjesachtig onontwaakt gevoel
meende zij, dat zij het best met Sir
Peter zou kunnen vinden. Het was
waar, dat zij nooit gewenscht had, dat
hij dicht bij haar zou komen, of haar
zou kussen, vit dat zij eigenlijk nooit
aan zoo'n intieme verhouding tus
schen hen gedacht had. Maar zij was
in haar meisjesachtigheid en onwe
tendheid nogal gevleid door zijn at
tenties; en aan den anderen kant
waardeerde de vrouw in haar, dat hij
zooals zij het noemde „een vriende
lijker man" was voor haar, dan ooit
tegen Iemand anders- En vanavond
was, zooals gezegd, haar gevoel ont
roerd en opgewekt. Zij begon te tril
len. hoewel zij nauwelijks wist waar-
en plotseling stroomden de tranen
baar uit de oogen o%-er haar wangen.
Sir Peter hoorde haar in de duisternis
snikken.
(Wordt vmolfcd.)
