>-
Hmslem's Dagblad
Buitenianflscii Overzicht
TvvEEDE BLAD.
Zatardag 15 Februari 1919
De Daily News plaatst een scherp
artikel tegen de Engelsche regeering.
„Op 5 Nov. 1918 heelt president
Wilson de Duilsclie regeering een
nota gezonden die een weloverwogen
verklaring van de Geallieerden no
pens de vredesvoorwaarden bevatte.
In die nota verklaarde® de Gealli
eerden zich bereid mert de Duitsche
regeering vrede te sluiten op voor
waarden, overeenkomstig de 14 i> n-
ten van Wilson en de beginselen,
door Wilson in zijn redevoeringen
ontwikkeld. Noch de 14 punten noch
de beginselen van Wilson
ruimte voor 't stellen van eischen lot
schadeloosstelling van oorlogskosten.
Er werd slechts in gerept van herstel
inaar nieit van schadeloosstelling en
opdat er geen misverstand zou ont
staan over de beteekenis van hot be
grip „herstel" werd het uitdrukke
lijk omschreven als: vergoeding voor
alle schade, door de Duitschers aan
de burgerlijke bevolking van de Ge
allieerde landen berokkend tengevol
ge van aanvallen te land, ter zee en
In de lucht. In afwijking van die om
schrijving der aan Duitschland te
stellen eischen in het vertrouwen
waarop Duitschland den wapenstil
stand aanvaardde en ziin vloot,
luchtvloot, rollend materieel en ge
deelten van zijn grondgebied aan de
Geallieerden 'overgaf deelt Lloyd
George thans mede dat hij ziin ver
kiezingsbelofte handhaaft en een
schadeloosstelling zal eischen tot de
uitei'ste grens van Duitschland's
draagkracht. Dat is een jammerlijke
politiek, die de instelling van een
stevige regeering in Duitschland on
mogelijk maakt; het ia bovendien een
groote dwaasheid, want het s
vast, dat Duitschland geen dollar
meer over zal hebben als het 't her
stel. waarvan sprake is in de nota
van 5 Nov. 191S, heeft uitgevoerd En
wat het ergste van alles is, deze
politiek vestigt in de gaheele wereld
de overtuiging dal Engeland schuldig
staat aan een cynische en opzettelij
ke trouwbreuk".
De Daily Telegraph verneemt, dat
de Fransche en Italiaansche aanspra
ken op grondgebied hot laatst van
alle zouden worden in behandeling
genomen. Zij zullen waarschijnlijk
worden aangehouden tot Wilson uit
de Yereenigde Stalen in I
■terug is.
President Wilson is Vrijdagavond
tot half Maart naar Amerika terug
gekeerd. Kolonel House is gemach
tigd hem op de vredesconferentie ge
heel te vervangen.
Uit Spa wordt gemeld, dat het le
gerbestuur der geallieerden aan bot
Duïtsclio oppercommando mededeel
de, dat de Entente opgave verlangt,
van de voorraden die zich op he
oogenblik in Duitschland in voorraad
of in aanmaak bevinden. Dit heeft
betrekking op oorlogsmateriaal en
wel in het bijzonder op machinege
weren, lichte en zware kanonnen en
motoren van water- en Is?
gen.
Dit staat blijkbaar in verband met
de nieuwe eischen die de Enitente aan
Duitschland zal stellen voor de ver
lenging van den wapenstilstand.
De Duitsche Nationale Vergade
ring is druk aan T werk.
De Duitsche minister-preeident
Scneideraann zei in zyn rede in de
Nationale Vergadering o.io. nog:
„Wij voelen de kracht in ons aan
de wereld meer te geven dan men ons
ontnomen heeft wanneer men onze
armen vrijlaat om te scheppen.
De machtspolitici in Entente-lan
den kunnen ons wel, als zij \oldoen-
den invloed kunnen oefenen op de be.
slissing, tot den vrede dwingen, maar
zij zullen nimmer een volk van 70
millioen kunnen dwingen zulk een
vrede in. het binnenste vun hun hart
als eerlijk en rechtvaardig te erken
nen. (Levendige bijval). Zij rullen
nooit in staat zijn een waren viedes-
"bond der volkeren te stichten, die op
vrijen wil en gemeenschappelijke
overtuiging berust. (Algemeene leven
dige bijval). In dit verband zou .k een
woord willen richten tot alle recht
vaardig en inenschelijk denkenden op
de heele wereld, dat zij ons mogen
steunen in onzen eiscli, dat het ein
delijk aan de Duitsche krijgsgevange
nen wordt mogelijk gemaakt naar
hun gezinnen terug te keeren.
(Stormachtige bijval.) Wanneer wij
onzen broeders, die jarenlang van
hun families, van hun vrouw, k'nde-
ren en bloedverwanten gescheiden
zijn geweest, onze hartelijke groeten
zenden, verbinden wij daaraan den
wensch, dat alle neutralen, die een
gevoel van menschelijkheid nebben,
ons bij dezen eisch steunen". (Her
nieuwde levendige bijval).
In de Nationale Vergadering is ver-
I der breedvoerig gediscussieerd over
de regeeringsverklaring.
Gröber (Centrum) eischte gewetens-
i vrijheid en vrijheid van godsdienst
oefeningen. Verder heeft 't volk
brood en arbeid noodig: de ondervoe
ding heeft veeljrerwoestingen aange
richt. 't Werkprogram der regeering
I is een coalitieprogram, geen socialis-
tisch program. 3/4 der Nationale Ver
gadering staat achter de regeering.
't Centrum keurt de revolutie af De
regeering van prins Max van Baden
had alle be'angriike democratische re
sultaten gebracht, waarop voortge
bouwd had kunnen worden. In plaats
daarvan kwam de revolutie die een
ongeluk was voor )t, Duitsche volk
en de Duitsche politiële in militair en
financieel opzicht in groot gevaar
bracht. Zonder de revolutie zou
Duitschland allang vrede gehad lieb-
ben. 't Centrum wil ten democrati
sche republiek op federatieven grond
slag in overeenstemming met 't vroe
gere karakter van hert Duitsche rijk
en zijn gelieele eeuwenoude histori
sche overlevering,
j Ook sprak Gröber den wensch uit,
dat de aansluiting met Duitsch-Oos-
tenrijk spoedig tot stand moge komen,
(herhaalde levendige bijval).
Naumann (democraat) wees op het
coalitie-idée der nieuwe regeering. De
nu gevormde coalitie kan zich ge
makkelijk vereenigen op het gebied
I der verwezenlijkte en werkelijke de
mocratie. Onder de geschiedenis der
vorsten is een streep gezet. Deze
j streep is definitief en ondubbelzinnig.
Gezegd moet worden, dat de droom
van een terugkeer van de vorsten
slechts een bedreiging met burger
oorlog is. Spreker bracht hulde aan
Wilson's heilige alliantie van den
Volkerenbond en verklaarde, dat
Duitschland noodzakel-ïk tot dit we
reldstelsel moet toetreden. Duitsch
land is vredelievend, twijfel in het
buitenland daarover is onrechtvaar
dig kan ervemvel aan
vallen op zijn gebied van Polen en
Tsjechen niettoelaten, De Entente
(moeit de grenzen van de Polen en
Tsjoehen aanwijzen.
Erzberger gaf een overzicht van de
wapenstilstandsvoorwaarden. 1
deelde mede. dat in Rusland nog
50.000 Duitsche krügsirevangenen zijn.
Graaf Brockdorff "antzau. minis
ter van buitenlandsche zaken, gaf een
breedvoerig overzicht van de -bui
tenlandsche politiek.
Hij verklaarde o.a.-. „Toen de vroe
gere Duitsche regeering hert met de
Entente en de V. S. eens werd over
de vredesbeginselen van Wilson en
op dezen grondslag de wapenstil
standsvoorwaarden aannam, h;
niemand kunnen vermoeden, dat di
vrede nog zoo lang op zich zou la'e:<
wachten. Duitschlands vrijwillige
ontwapening heeft de vijanden, he
laas, niet zachter gestemd, hun in
tegendeel de mogelijkheid geopend
om door herhaalde bedreiging met
hervatting der vijandelijkheden nieu
we concessies van ons af te dwingen".
Die herhaalde verscherping van de
wapenstilstandsvoorwaarden keurde
de minister sterk af. Hij verzekerde
evenwel, dat hij streng zou vasthou
den aan 'fc vredesprogram van Wil
son.
„Daarom blijven wij ons houden
aan de stellingen van Wilson, dat an
den overwinnaar geen oorlogskosten
betaald en geen gebieden van den
overwonnene behoeven te worden af
gestaan. (toejuichingen). Wij zijn
varplicht en bereid de schuld te ver
die in de bezette geb;?
door onze aanvallen aan de burger
lijke bevolking is toegebracht. Wan-
neer wij echter deze gebieden der
verwoesting willen herbouwen wil
Jen wij dat door onzen eigen vrijen
arbeid doen en protesteeren er tegen,
dat men onze krijgsgevangenen zul-
ken arbeid als slaven laat verri
en daarom misschien den oorlogs
toestand verlengt om een volkenrech
telijk voorwendsel voor dezen heeren-
dienst te hebben". (Levendige instem
ming).
Verder betoogde de minister, dat
na den vrede geen economische maat
regelen tegen Duitschland genomen
mogen worden. Er is dan geen ro
om aan Duitschland na den vrede
't recht van meestbegunstigde natie
'te weigeren.
Evenmin kan Duitschland zonder
koloniën tot den Volkerenbond toe
treden.
In de plaats van den social»*'
vid, die tot minister benoemd is werd
tot voorzitter der Nationale Vergade
ring gekozen de Centrum-afgevaar
digde Fehrenbach. Schuktz, socialist,
werd tot vice-president benoemd.
Uit nadere berichten bliikt, dart de
Russische Bolsjewik Radek de lc
ding van de Spartacistische pantii in
Duitschland geheel op zich genomen
had.
De „Rote Fahne" schrijft: Het znl
de regeering van Ebert wel duidelijk
worden, dat de Russische sov;e£-re-
gceriilg in staat is en de macht heeft
'tegen elke gewelddaad jegens haai
vertegenwoordiger krachug op te
treden.
in de Engelsche arbeidersweredd
blijft de onrust voortduren, do mijn
werker ssuming is aangekondigd te
gen 15 Maart. Te voren is er ous nog
voldoenden tijd om te trachten door
een regeling 't conflict te voorkomen.
De regeering heeft aan de mijn
werkers een oorlogstoeslag van 1 s
per dag aangeboden eii verklaarde
zich verder bereid de andere eischen
der arbeiders te onderzoeken.
In 't Lagerhuis hebben de arbei-
dersieiders er op aangedrongen de
mijnen en de spoorwegen te nationa-
liseeren.
Het amendement ^rbo'derslei-
ders in v Lagerhuis om in 't adr
van antwoord op de troonrede te
vorklaren, dat betreurd word
in die rede geen stellige toezeggingen
zijn gedaan om de arbeidsquaesrties te
regelen, werd met 3H tegen 59 stem
men verworpen
Uit uuitschland
Uit Berlijn wordt gemeld: Te
Bremershaten zijn verscheidene En
gelsche, Fransche .en AinerikaansThe
oorlogsschepen aangekomen, niet een
commissie ten einde een ondersoek in
te stellen naar de uitlevering van
koopvaardijschepen, die te Bremers-
hafen liggen.
Reuter meldt uit Parijs, dat de
Duitsche regeering reeds 750.000 ton
8cheepsruimte, gereed tot uitvaren
voor de geallieerden heeft klaar lig
gen.
Verder wordt gemel»'
i Febr. had te Breslau een gevecht
plaats, waarbij 15 dooden vielen en
40 gewonden.
Verspreid nieuws
EEN REVOLUTIE IN ItOEME-
j NIé? Uit Deenscho en Zwitsersche
bron komt het bericht, dat een revo
lutie ïn Roemenie is uigebroken. J
De koninklijke familie zou bij een i
poging om te vluchten door werklie
den aangevallen en gedwongen- zijn
naar Boekarest terug te keeren. Bij
een bombardement van het pa'.els
zou de koning gedood zijn.
Officieele kringen te Parijs, de
i Roemeensche kolonie en de vertegen
woordigers van Roememé, verklaren
dat zij van niets weten.
Siausnieuws
KINDERKOOR. Hel kinderkoor
„Vooruitgang", thans ruim 100 loeien
tellend, en beslaande in kinderen
van leden van de coöperatie „Voor
uitgang'. zal de volgende maand oen
uitvoering geven onder leiding van
den directeur, den heer Dankelman.
De medewerking van een bekend so
list heeft men zich verzekerd.
„Pro Juvontuto".
Vrjjua5*vond hield de heer mr. H.
van Logucm ae JOoseitn de Jong, rech
ter in ae Arroua^saexueute-iecutnaiik
ainier, voor geuooaigdeu ïu het ge
bouw .,lJe Nijverneiu t»n ïezmg over
hut, ouaerwerp „fto Juventuie
Aan ue besiuuisiaiei nuuueu, oe-
haivt Mr. II. van Logneui ue Josse-
lin de Jong, pkuus genomen ue ie a.
van ue paratten van de Rechtbank
eu het Kantongerecht Mr. J. L. Nys-
bingn, Mr. D. iv. 6. van Lieir en Mr.
W. A. J. M. Fick, ^onevens de heen
!VV. P. J. Overmeer.
I Onder de ruim öu aanwezigen wa-
I ren een groot aart.al dames. Uitge-
1 noodigd waren de leden van de Rech-
Iterlijke macht, van wie we Mr. Lose-
caal Verineer, president der Arr.-
Rechtbank, Mr. E. J. Dorhout Me-.-
j en Mr. J. D. Pasteur, reenters, en
j Mr. W. G. Del Baerev kantonret
de voogdijraad: Mr. P. Tjeenk V
link, voorzitter, en F. L. N'ix, secre
taris, mevr. C. J. J. Wrede—1-osg
Voorts advocaten en vertegen woo i
gers van de verschillende reclassee-
I ringsinstellingen.
De her Van Loghem de Josselin
de Jong begon met te wijzen op de
woLSclielijfeneid dat allen dienen me
de te verken aan de bestrijding van
de criminaliteit van jeugdig© perso
nen. Schrikbarend is tegenwoordig
het aantal misdrijven net schudt
ons wakker en roept ons op, er mid
delen tegen te beramen.
-Terloops wee» spr. op de instelling
van do Regeeriiigsradeii en de daar
mede verband Jioudende voorwaarde
lijke mvryheidsscelling, op de uit
breiding van het Genootschap der ze-
del'jko verbetering van gevangenen,
op het ïu 't leven treden van allerlei
vereenigiugen, die zich ten doel stel
len den gestraften misdadiger te hel
pen en op te iietfen m uie Reclassee-
ringsriden en in het Genootschap der
Z. V.
Het werk, dat van al deze vereeeni-
gingen uitgaat, beoogt te "nelpen de
reeds veroordeelden, hetzij onvoor
waardelijk, hetzij voorwaardelijk er
gaat geen preventieve kracht van uit.
Kaar aneid beweegt zich niet op het
gebied van bestrijding van ae mis
daad in hare oorzaak, hetgeen vol
gens spr. ae ©enige gezonde crimu.eele
politiek is. Voorkoming van straf
vervolging moet daarvan een uitvloei
sel zijn.
Spr. zet, dan ook voorop, dat het
van het grootste belang is, dat de
jeugdige misdadiger niet voor de
rechtbank verschijnt, niet onder
gaat eonige straf. Zijn toch jeugdige
personen eens in aanraking ge
weest met den strafrechter, zoo zijn
zij meestal verloren. Hun vrees voor
de Gevangenis of voor de tuchtscaool
is <ïan geweken, omdat, over liet al
gemeen, de gevangenisstraf meevalt
en ook de tuchtschool haar afschrik
king verliest wegens de humane wij
ze vaa uitvoering
Hoe ner doet uer bestrijding het
voorkomen dat jeugdige mieaadigei3
worden, vervolgd en gesuati, het nestr
te bereiken is, werd door spr. uitvoe
rig uiteengezet.Eerst gaf hij aan vveike
straffen aaü jeugdige personen kun
nen worden opgeiegd, om in het
licht te stellen ue fouten, klevende
aan de verschillende straiten. leu
opzichte van minderjarigen volgens
se ral wet; uat zijn zij, die beneden
18 jaar oua zijn, Kunnen cie volgende
maatiogeien worden genomen.
ue Ulticier van Justi.ie Kan de zaak
met vervolgen, den delinquent bij
zich ontbieden en hem een „uitbran
der geven, Dit komt echter weinig
voor.
De Officier kan de minderjarigen
vervolgen, gebourt dit, dan heeft de
rechter over hem te oorueelen. Ue
rechter kan hem dan teruggeven aan
zijn öudcis, de rechter kan hem be-
rispe v op een terechtzitting, netgeeu
zeiden wordt toegepast, ae reenter
Kan den delinquent ter beschilikiug
van do iegeermg stellen. In dit laat
ste geval wordt de opvoeding ontno
men aau de ouders of voogden en op
gedragen aan clo regeering, netgcen
duurt tot liun 21e jaar.
Ook kan de rechter boete opleggen
en wordt die niet betaald, vervangen
door tuchtschool voor één of meer we
ken. Verder kan de rechter plaatsing
ia'ee'i tuchtschool bevelen. Menig
maal werkt deze straf gunstig, maar
de terugkeer in de armoedige, onor
delijke liuishoudiug, na het streng-
ordelijk leven op de tuchtschool,
wordt een groote overgang. Ten slotte
Onze Laciiliock
kan de rechter gevangenisstraf opleg-
gej Dit evenwel alleen, wanneer ae
delinquent 16 jaar oud is Volledig- De Sain'. -ILuveg zou duelleeren.
straf voorwaardelijk kjrnien *rt*t OP- secoodao.
worden opgelegd, waarmede spr. ,n Prot©steeren. De SaJnte-Beuve
kwam op het terrein van het doel. weigerde het legenecherm te sluüaa
dat met „Pro Juventute" wordt be- Ik ben bereid, zei hij, om me te
oogd Dit is strafvervolging te voor- laten doodschieten, maar om me te
komen, of b.j vervolpna Jin juister. Jalen nalrogenen, dat oooit!
weg te wijzen, welke straf voor den n_* r» k
delinquent het geschiktste i». l"°v- Br
De Officier van Justitie zal de ver-
eoniging „Pro Juventute" Inlichten K
omtrent de misdrijven van jeugdige bijgedragen; v om-is moe ten
misdadigers, voordat hij besluit te .^onltrü,ue&re,nd6 leden geworven te-
vervolgen Dez© vereeiuging benoemt oe,n contributie van f 1 of
dan uit haar midden een "commissie m 5*e derde Plaats de werkende Ie-
van bijv. twee leden, die een nauw- dl® contributie betalen,
gezet onderzoek doen naar ieder ge- a" deze lateien moeten er eea
va'. Zij begeeft zich naar den delin- tvvin'"18 Z'jn, -die de reeds jresche sto
quent zij spreekt niet zijn ouders en c0mnais3ie6 moeten vormen. Het liefst
iieleden, zijn gewézen patroon, 'uo®;«n üle voortkomen uit den wer-
zijn gewezen onderwijzer, ae doktoren eenden stand, die de jeugd, waarvoor
en tracht, het sprankje goed, dat toen _,ro Jhventute zorgen wil, hert naast
ook in hem verborgen is, te ontdek- sl,aan-
ken, om dat aan te blazen tot een bel- Noback bracht Mr. van Loglien»
lig vuur. Zij zoekt werk voor hem bij d0 J°sselm de Jong dank voor i
personen, die zich voor zulke ongeluk- neme« van hen initiatief van dezen
kige kinderen interesseeren. Zij av<>nd. Hij stelde voor, dat de spreker
werkt vooral op de ouders, wekt bij van dezen avond ais voorzitter de
dezc-i har verantwoordelijkheid op. vereesuging zou leiden, 1 ;c -
In 't kort zij tracht een nieuw leven d?or Mevr. Dal Baere-Jiskoot als peo-
voor die jeugdigen open te stellen en "'hgraoesteresse en den hoerOvermeer
maakt in haar rapport een conclusie. :^s secretaris. waartoe besloten
hoe zonder straf hen op den beteren werd. De benoemden namen hun
weg te brengen.
„Pro Juventute" gaat uit van
gedachte
Geeu leed met leed vergelden.
f ij noties aan.
de Door insclirijvingen steeg het op
richting gs fonds tot ongeveer f 5ö0
__nwerkende leden en ruim 40 cc;
Geen oog óm oog en tand om tand. «erende leden gaven zich op.
Geen vergelding on afschrikking Binnenkort zal een tweede verga-
bij bedreven misdaden, rnaar ophef- dering plaats hebben ter vaststelling
fing, redding, althans steun. der statuten en liet aanvragen van
„Pro Juventute" wil daarvoor niet de Koninklijke goedkeuring daarep.
slechts steun geven aan de kinderen.
neen, ook moreel de ouders trachten Uof Film iriÜ/Cïlo
op te heffen. Een taak, die in tijden. flCl rj 1 1bl
toen het Godsgeloof krachtiger was Apoll o-theater. „Damea
en de steden niet zoo bevolkt waren, ©n heeren", zei Vrijdagavond de ex-
zoo praebti? rustte in handen der plicateur van het Apollo-theater, die
geestelijkheid. wel eeus méér geestig voor den dag
U ziet allen, riep spr. uit, hoe mooi kan komen, „we hebben een kleine
het kan zijn. Vele muien zullen de wijziging in het programma gemaakt,
moeilijke werkzaamheden niet bo- Aangekondigd was de detective-film
loond worden en.zoo zullen velen de „Spoorloos verdwenen", maar we
oprichting dezer vereeniging een uto- hebben dit drama maar spoorloos la-
piè noemen. Spr. stelt daar tegen- ten verdwijnen, omdat het ons van-
over, dat het tegendeel, om door ver- middag bij het proefdraaien geble-
bod on straf menschen op betere we- ken is, dat deze fiim voor de vc -teo-
gen te brengen, ten allen tijde een ning totaal ongeschikt is."
utopie is gebleken ep acht het prac- Hiervoor in de plaats kwamen
tischer, bij jeugdige misdadigers het eenige ander stukken, die een bezoek
kwaft 1 la zijn oorzaak aan te tasten, aan dit theater aanbevelenswaard
al kost dit veel verloren tijd en doen zyn; vooral „in n onjlzaiid
moeite der maatschappij" is een mooi en
Na aldus zijn denkbeelden over de boeiend drama, waarin den toesckou-
stlchting van een Haarlemsche ver- wers een wijze les gegeven worut, om
eeniging „Pro Juventute" te hebben namelijk, wanneer zij het In hun te-
uiteengezet, behandelde spr. de prac- gonwooraige positie good hebben,
tischo uitvoering er van. Aanvanke- niet naar rijkdom te jagen, omdat die
lijk stelt hij zich voor, dat alleen de niet altijd geluk aanbrengt, zooals
gevallen van Haarlem en omliggende we duidelijk in dit stuk kunden zien.
«einoenter worden behandeld, om Een boerenfamilie, bestaande utt
later onaer-afdeeüngen op te richten man, vrouw en zoon, plus een kneent,
te Zaandam met omstreken, en te icefucn icer geiuxuig eu its».uen -
AaP-rneer met de Haarlemmermeer, elkander, totdat op een in d i t geval
Bestaat eenmaal de vercwnigïng „kwaden'" dag den boer een erfenis
en werkt dezo in de practijk naar ge- van drie millioen ten deel valt, die
noegen van den Officier van Justitie hem en zijn gezin opeens in oen go-
en van den Voogdijraad (een lichaam, heel ander milieu plaatst Een poosje
waarmede „Pro Juventute" telkens gaat het goed, maar als een „huis
in aanraking zal komen, als blijkt, vriendin" er in slaagt, de liefde van
ast de scnula der misdadigheid bij de den ex-boer te verwerven, gaat zijn
jeugdig© delinquenten eigenlijk ligt vrouw met haar zoon en deu trouwen
bij de ouders), bestaat de vereeniging knecht naar haar oude huis terug,
eenmaal, zoo kan regeeringssubsidie waar zij zich (zij het ook zonder haar
aangevraagd worden en kan eange- man) weer veel gelukkiger voelt,
sfceld worden een z.g.n. A m b te- Haar man, van wien zij nu wettig ge-
voor de Kinderwet
ton, aan wien de regeering ook een
salaris toekent.
De heer Van Loghem de Josselin de
Jong voegde er aan toe, dat liet plan
was, wanneer de vereeniging te
Haarlem goed functionneert, derge
lijke vereeniging ook te stichten te
Zaandam on te Aalsmeer mett de
Haarlemmermeer.
Herinnerend aan een bezoek; dajt
hij dezer dugen had gebracht aan een
bijeenkomst van de Ned. Chrislen-
S'uden'ên Vereeniging, merk
spreker op, dat ae leiders dezer ver
eeniging het ideaa! hebben om tot de
jongelieden van 1418 jaar leerlin
gen van H. B. S. en Gymnasium als
oudere vrienden te komen, die hun
steunen en sterken in hun moeilijk le
venstijdperk.
Wat deze leiders willen
voor de bevoordeelde jeugd, moet
Pro Juventute doen voor de arme
kinderen, die ook hun moeilijken ti'd
hebben. Heit doel is nu om oon stich
lingsfonds te vormen, waarvoor
vrienden van den spreker reeds f 300
scheiden is, wori.t evenwel op zijn
beurt door de „huisvriendin" bedro
gen, die hem weldra verlaat, maar
tijdens een vlucht per auto met haar
nieuwen aanbidder bij een botsing het
leven verliest. Intusschen is het den
zoon, die op verzoek van zijn vader
oen poosje bij hem gekomen is, ge
lukt, zijn vader mee terug te nemen
naar zijn oude boerderij, waAr een
hartroerende verzoening plaats vindt
en het geluk wederkeert.
Het programma wordt geopend met
kiekjes van de huldigingsplcchtighvid
van het Belgisch koningspaar in Bel
gië eu het blijkt bij die gelegenheid,
aat het Nederlandsche volk de Bei
gen, al willen dezen een deel van ous
gebied annexeeren, toch nog goed ge
negen is, althans wanneer de pianist
enkele koeren de „Brabangonne" en
den „Vlaamschen Leeuw' öu-t hoo-
ren, heeft het publiek blijkbaar groo
te moeite, om niet met die geestdrif
tige melodieën in te stemmen.
Ook do andere stukken, zoowel de
luchtige als de drama's, houden de
aandacht onafgebroken gospannen.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAG AVONDPRAATJE.
Dit is de tijd der recepten. Ver
schillende personen, vooral dames,
doen hun uiterste best om door aller
lei voorschriften spijzen samen te
stellen, die 1 ij k e n op voedingsmid
delen en lekkernijen, zooais wij die
vroeger kenden. Zoo krijgen wij wel
niet de voedingswaarde en ook :iiet
den smaak van 't vroegere artikel,
maar toch de illusie er van en aan
gezien wijsgeeren zeggen, dat drie
kwart van 't leven illusie is, zijn we
ook alweer met lie surrogaten voor
drievierde met het leven verzoend.
Na eeuige ervaring te hebben op
gedaan met verschillende brandstof
fen, acht ik mij zelf wel in staat, om
een recept aan te bieden tot het .na
ken van brandstof huiten de distri
butie. Neem 'eem of klei of een aan
verwante stof, vermeng die zoo innig
mogelijk met fijn kolengruis, afval
van turf of andere dingen, di© op
zichzelf niet geschikt zijn voor sto
ken, omdat ze door den rooster val
len, vorm het geheel tot een massa,
verdeel die in ovale stukken, droog
die en noem ze 'daarna briketiqu
buiten de distributie.
Dit is tot nu toe niet zoo moeilijk.
Het zwaarste werk komt aan. Dat is
het verkoopen. Daarvoor is
vooreerst een mooie naam noodig.
Iets wat aan kolen en hitte doet den
ken is aan te radon. Carbonfeu
of vuurkool ïs bijvoorbeeld heel
goed. Een eigennaam heeft veel min
der waarde. Briket Jansen' spieeat
niet tot de verbeelding. Is eenmaal de
schoone naam gevonden, dan moet
die wereldkundig gemaakt worden,
langs den beproefden weg van ad
vertenties en strooibiljetten.
En dan? Ja, wat „en dan?" Dan
worden ze verkocht. O ja, wat ik
zeggen wou, ze moeten vooral niet
goedkoop wezen, want dan vertrouwt
het publiek ze niet. Flink duur raa-
Kenl Dat is dc manier om veel te
slijten. En dan verder? Wat verder?
Wat bedoelt u toch? Of ze branden?
O, is dat de bedoeling? Wel nee, ze
brai.den volstrekt met. Op z'n best
gloeien ze in een vuur van anthra-
ciet, turf of hout, dat toch al ïlinK
brandt, voor de gezelligheid een
beetje mee. Leem of klei branden im
mers nietl
Toch zijn or, beweert u, menschen
die over zulke briketten tevreden zijn.
Laat ik u daarover eens een herinne
ring uit mijn jeugd vertellen, toen
deze en andere briketten nog lang
niet bestonden. Wat wel bestond
een zeemeermin, ten minste die
stond afgebeeld op een tentje op de
kermis van 't dorp, waar ik woonde.
De bezichtiging kostte een dubbeltje,
destyds voor mij een heele som. Dus
liet ik vooreerst de bezichtiging over
aan een vriend, die misschien beter
in zijn geld zat of er losser van was.
Hij ging binnen, kwam er na tien
minuten weer uit. „Hoe was 't
vjroeg ik ademloos. „Prachtig", zei
hij op den toen der overtuiging, „dat
moet je gaan zien". Ik offerde mijn
kostelijk dubbeltje en vond... een
vertooning, die geen cent waard was,
voor do gek-houderij, boerenbedrog.
Teleurgesteld zocht ik mijn vriend
op en verweet hem, dat hij mij met
gewaarschuwd had. Hij antwoordde
niet veel, leek een beetje enthutst.
Naderhand heb ik begrepen, dat hy
met anders kon. Zijn menschelijke
natuur verzette zich er tegen, de
eenige te zijn die er inliep; ook zyn
vrienden moesten dus bedot v.ortien.
Zoo staat liet ook met de briket
ten buiten distributie. Mevrouw Hop-
ma had aan mijn vrouw, toen deze er
naur vroeg, veel goeds verteld van de
briket „Vlamveel"; in onze kachel
wou die mot branden. „Waarom
heeft Suze llopma mc dat wijs ge
maakt?" klaagde mijn vrouw, toen
het eenig resultaat van de fameuse
Vlamveel een groolen hoop asch
bleek te wezen. Ik haalde do schou
ders op en ducht aan de zeemeermin
op de kermis.
Het gebeurde veroorzaakte wel een
kleine verkoeling tusschen de twee
dames op deu eersten kransavond,
die bij de familie Hupstra aan hul?
gehouden werd. 't Viel juist op een
Kouden vriesdag, zoodat we al hang
waren, dat de krans gezamenlijk kou
zou moeten lijden. Dat viel mee.
't Was lekker warm in de Kaïner.
De kachel stond zelfs rood, in deze
dagen een ongewoon verschijnsel.
„Dat komt zeker niet van Vlamveel",
zei mijn vrouw, toen we binnenkwa
men, zachtjes aan mijn oor. Suze
Hopma werd zoo rood als de kachel,
ze moet hot gehoord hebben.
Van alle kanten werd, op ietwat
afgunstigen toon, gevraagd, hoe de
Hupslra's hun kachel toch zoo warm
konden stoken, te meer omdat zij, op
het gebied van hamsteren, niet in
den reuk van heiligheid staan.
„Je moet", zei Ilupstra. op den toon
van een orakel „de gebeurtenissen
des levens in logische volgorde aan
vaarden. Wat doe ik, als de kat ons
vleesch opsnoept, zooals pas gebeurd
is, neen vrouw, ik beschuldig nie
mand, maar gebeurd is liet en ;ou
schuld was liet niet. jou schold is
het nooit ik vraag: wat doe jc
dan? Je eot zoon middag geen
vleeschi Onlangs hebben dieven onze
fietsen gestolen, welnu, we henben
dus geen berging daarvoor meer noo
dig en zoo stoken we ons fieishok'Hp.
Mooi, droog hout, mot geteerd
doek", ging hij voort, op de aanpry-
zcude manier van een afslager op de
veiling, „we zijn er gisteren mee be
gonnen en als '1 niet te bard vriest,
komen we er de week wel mee uit".
„Waar moot het heen!" zuchtte
tante, Koosje en liet haar kluwen
breikatoen op den grond vallen.
„Niet naar mij", zei Hopma geestig,
maar raapte hot toch op en gaf het
haar terug. Toen sprak liij woorden
van troost tot Hupstra on besloot die
met een vriendschappelijken klap op
zijn rug, die een onverwachte uit
werking had. Onze gastheer gaf na
melijk een schreeuw, greep daarop,
naar zijn rug en zei daarop, terwijl
wij er toch zoo op uit zijn, dat op de
krans geen onvertogen woord wordt
gesproken, iets, dat ik niet andere
dan een stevigen vioeK kan noemen.
Ja, hst-was oen v. L o. e. k. vloek
waarvan de dames byna opsprongen
en die ons hoogëlyk verbaasde.
Nog meer verwonderd waren we,
toen mevrouw ilupstra op haar man
toeging en hem vol medelijden vroeg:
„oen, Frits, doet het zoo n pijn?"
„Wat het» iK gedaan, mlunueerde
Hopma, van zyn stukken gebracht.
En toen kwam het booge woord er
uit: „je moat me met kwalijk nemen,
maar daar zit een steenpuist en die
heb je juist geraakt!"
Terwijl Hopma zich uitputte in
verontschuldigingen en de dames el
kaar een beeije glimlachend aanke
ken, omdat een steenpuist nu een
maal niet behoort tot de medelijden
inboezemende kwalen, maar wel veel
eer tot die afdeeling der menschelijke
ongemakken, waarover je iemand een
beetje uitlacht, terwijl dit alles ge
beurde, zeg ik, maakte Wouter zien
gereed tot een betoog. Dat onheil zie
je namelijk al van te voren naderen.
Kerst snuit hij zijn neus, dan trekt
hij een paar maai heftig aan zijn
Goudscbe pijp, vervolgens steekt hij
zyn Kin vooruit en ten sio.te schraapt
nij zyn keel.
„hoor eens, Hupstra", zei hij, „je
moei van zoo n klapje op je rug met
zooveel drukte mastm. Er zal een
steenpuist gueu. Maar wat is een
steenpuist? Een vernuftig middel,
door de natuur gevonden tot reini
ging van hei lichaam, he; is daarmee
als niet onze Aarde, wanneer ze laat
ik zeggen wat pijn in dtu buik heelt,
dan organiseert de Natuur een paar
flinke uitbarstingen vun vuurspu
wende bergen en alles is weer in
orde. Zoo'n .ulkaan in 't klein is nou
jou steenpuist en wanneer llopma
die flink geraakt heeft, dan is dat
tot je heil en mag je heai wel eerder
dankbaar wezen, dan hem leelijk
aankijken en bovendien ons, je gas
ten, hinderen door het gebruiken van
leelijke vloekwoorden".
„Ja", zei Hopma, die door deze on
verwachte hulp weer moed vatte,
,,'t is juist zooals Wouter zegt
„Hou jij je er buiten", sel de vrien
delijke Wouter, „je d<-Lvl het maar by
teoval, per geluk om zoo te zeggen;
je hoeft er dus heekinnal niei op te
bluffen. Maar een ferme kerel, daar
blijf ik bij, moet over zoo'n kleinig
heid niet klagen".
Hierna nam het gesprek een an
dere wending en bewoog zich tus
schen de koetjes en kalfjes, die zoo
bekend zijn in Nederlandsche thee
avondjes, maar tegenwoordig zoo bui
tengewoon duur. Een geanimeerde
gedachtenwisseling ontstond tusschen
de gastvrouw en mevrouw Hopma; de
dc eerste keurde het bijzonder af,
dat de voorstelling op Donderdag
avond van de Haarlemsche Dilettan
tenclub geduurd had 1ot na midder
nacht, terwijl mevrouw Hopma vond,
dat het c-en weldaad is, de toeschou
wers zóólang 'n goed verlichte en ver
warmde zaal aan te bieden. „Je zou",
zei ze, „op deze manier voor de goed
koopte naar den schouwburg gaan",
een bewering, die gevolgd werd door
allerlei ingewikkelde financieele be
rekeningen, welke ik hier niet her
halen zal
intusschen werd de thee gepresen
teerd, de thee, die na zoo lange af
wezigheid met algemeene instemming
werd begroet, behalve door de fami
lie Hupstra zeil, die ik verdenk, dat
al dien tijd, toen liet anderen totaal
aan dien heerlijken drank ontbrak,
genoeg voorraad heeft gehad, om
lederen dag tweemaal een kopje te
gebruiken. Ik weet niet, of Wouter
dat evenzeer vermoedde; misschien
vertelde hij daarom het zure grapje
van den O. W.'er, die dtzer dagen
gezegd had: „zoolang er nog maar
zoo weinig thee was, vond ik ze v
lekkerder, dan nu iedereen ze weer
koopen kan". Een tegenhanger van
de opmerking van een anderen O.
W.'er, die toen iemand hem in den
afgeloopen zomer vroeg: „ruik je die
heerlijke bloemengeuren wel?" ten
antwoord gaf: „wav is er nu voor In
teressants in lucht, die iedereen kan
inademen?"
Het was op dit oogenblik, dat me
vrouw Hupstra met een groot blad
langs Hopma kwam, juist toen deze
een plotselinge neweging maakte.
Daardoor raakte de zijkant van bet
blad hem aan den bovenarm. De
botsing was onbeduidend, maar Hop
ma gaf een schreeuw, juist zooals
straks Hupstra gedaan had en op de
deelnemende vraag van do gastvrouw
bleek, dat ook hij met ©en steenpuist
op zijn arm versierd was.
Het geval gaf aanleiding tct leveiv
dige bespreking. Iedereen bleek ken
nissen te hebben, die door denzelfden
overlastwaren aanuedaan en ofschoon
Wouter mompelde van kleinzecrig-
heid en overdrijving, vond het heele
gezelschap 't ©en schande en schreef
de algemeene verspreiding toe aan de
leeJijke smurrie, die wij maanden
lang in ons brood hebben gegeten. Er
werd een half dozijn geneesmiddelen
opgesomd, hetgeen tante Koosje aan
leiding gaf tot de zeer juiste opmer
king, dat oen ziekte, die zes soorten
van medicijn noodig heeft, in werke
lijkheid niet. anders te genezen is.
dan door den tijd. Ik moet er van af
zien, te schetsen hoe Wouter werd uit
gejouwd, toen hij over net haard
kleedje struikelend, met zijn maag
tegen eeu stoel terecht kwam en een
waar Indianengehuil aanhief, omdat
hij (naar tante Koosje verklapte) daar
ook al met eon steenpuist werd ge
plaagd.
Had de krans het, geweten maat
zij bleef er onkundig.van toen
wij naar huis gingen, wist zij het nog
niet en ate 't van mij afhangt, zal ze
het nooit weten, omdat lk niet bela
chelijk gemaakt wil w orden kort
om, om het maar ronduit te zegden
dat ik ook met Bteeupuisten behept
bon en den heelen avond evenveel
moeite had gehad om op te staan,
als te blijven zitten. Het wordt, ineen
ik, nu we een officieelen geneeskun
digen dienst hebben, hoog tijd dat er
een gemeentelijke verordening wordt
gemaakt tegen de «teenpuisten.
FIDELia
