HiUUN'S OtCBLi
Buitenlandse! Overzicht
TtftEEDE BLAD.
Zaterdag 8 Maart 1919
Indrukken van een „kijker"
op de 3s MederlaRdseba
Jaarbeurs.
Het droge weor op Woensdag droeg
er veel loe bij om het aanbal Jaar-
beursbezoekers. dat gewoonlijk op
andere dagen toch al. groot was, nog
te ermeerdéren. Jammer, dat de be
zoekers van de 3e Jaarbeurs voorna
melijk mt louter belangstelling kwa
men. „Kijkers" waren het voor het
mecrendcel Deze uitdrukking werd
vaak hardop geuit door verscheidene
vertegenwoordigers op de beurs.
De zpve.ii Jaarbeursterreinen, vooral
het Vreeburg, de Neude, het Jans
kerkhof en het Lucasbolwerk. worden
druk bezocht, maar vecJ orders wor
den er niet afgesloten.De Nederlander
zier liever eerst de kat uit den boom,
in dit geval wacht hij eerst af, of de
prijzen binnenkorb weer omlaag zul
len gaan. Alleen de fabrikanten van
wol- n textielartikelen krijgen nu
wat meer orders, al zijn het er niet
veel en geen groote, zooals wel blijkt
uit hun klachten.
De kijkers, vooral zij. die er voor
het eerst komen, zijn ook niet tevre
den. Waarom niet? Wel. omdat de
meesten verwachten er bijzondere en
aardige dingen te zien. Enkele stands
zijn slechts de moeite van het bekij
ken waard. De meeste zijn gewone
kamers, hetzij volledig, hetzij gedeel
telijk gemeubileerd, waar niete te
kijken is.
De mooiste stands zijn to vinden op
het Lucas Bolwerk. Dit terrein is het
beste ingericht. Terwijl de andere
terreinen een opeenhooping van ka
mers bieden, met slechts smalle
straatjes er tusschen, is dit gedeelte
van de Jaarbeurs gezelliger in ge
richt. Hier zijn dan ook de verschil
lende legaties ondergebracht, en even
eens de stand van de Jaarbeurs zelf.
in deze laatste zijn twee groote
maquettes en de teekeningen tentoon
gesteld van de drie vaste Jasrbeurs-
geoouwen, die verrijzen zullen op het
Vreeburg.
De bouw i" geraamd op ongeveer tien
millioen gulden, geen kleinigheid dus.
Het is nu maar te hopen, dat deze
kosten later ruimschoots gedekt zul
len worden. Voor de beide Jaarbeur-!
zen van 1917 en 1918 moest echter
steeds nog bijgepast.
liet nieuwe vaste gebouw, beter ge-
zegd de drie aungevoegde gebouwen, j
zullen het geheele Vreeburg beslaan,
terwijl het een li-lal verdiepingen zal i
worden.
Tot nu toe zijn slechts de gebou
wen op het Janskerkhof blijven staan.
Het ïestaurant op dit terrein heeft
gedurende de wintermaanden goede
diensten bewezen. I-Iier kwamen
's morgens dc menschen de spijzen
van de Centrale Keuken verorberen,
terwijl het 's middags gebruikt werd
voor middenstandskeuken.
Het was op dit terrein, dat zich ve-
len verdrongen buiten de stand der i
W j lil el in i n a- bi Ij artswaar de verte-1
genwoordiger van den fabrikant de- j
zer biljai ts 's middags een séance gaf, 1
bijgestaan door een dames-bezoek
ster. liet was voor liefhebbers van
deze spert om te waterlanden, bij het
zien van bet losse en soepele seriespel
dezer beide spelers.
Het gebouw van de Fransche lega
tie op het Lucas Bolwerk bood een
typisch staaltje van dc aanstaande
verbroedering der volkeren. Een meu-
belfirnia, die reclame voor haar fa
brikaat maakt door expositie in door
haar ingerichte kamers, wilde een
prachtige Potscammer kast. vol orna
mentiek snij- en inlegwerk, ten toon
stellen. Daar er echter dit. jaar, door
gebrek aan ruimte, per deelnemer
uiterlijk slechts drie stands beschik
baar gesteld werden, moest deze kast
ergens anders ondergebracht worden.
Daar de firma van ue t raiische lega
tie de opdracht kreeg dit gebouw in
te richten, hetgeen wel wat kaal uit
gevallen is. verzocht zij tevens de kast
daar te mogen exposeeren. Daar
pronkt het prachtige meubel nu.
De Duitsche legatie heeft haar ka
mer luxueuzer laten inrichten. Een ty-
peerènd staaltje ven den tegen woor-
digen toestand in Duitschland, waar
men aan groote gelduitgaven gewoon
is wel het antwoord van deze legatie
op de vraag van het Jaarbeurscomi
té, hoe duur de inrichting van haar
stand moest worden. Het luidde:
„Gold, dass ist die gachc niclit".
De mooist ingerichte stand is wel
die van een leverancier van sponsen.
Dit gebouw is van binnen geheel op
getrokken met sponsen (5000 in getal)
in Moorschen stijl. In de hoeken zijn
nissen aangebracht, waarin verschil
lende diepzee-gedroeliten tronen. Men
krijgt hier tevens een kijkjo op de
verschillende vormen van sponsen,
zooals, behalve de gewone, rondo mo
dellen, keJkvormige, in den vorm van
oen wortel enz.
Zooals „Onze Reizende Redacteur"
reeds mededeelde, wordt ook buiten
de jaarbeurs-terreinen druk reclame
gemaakt. Zco zag ik bij den uitgang
van het station een zestal mannen in
Oud-Hollandsclie kleederdrachl - en
spreektrant do aandacht van het pu
bliek lokken voor hun artikel.
Wandelende van terrein tot terrein
viel het mij op. dat verschillende fir
ma's ook haai' fabrikaat exposeeren
ln door haar gehuurde winkels in ae
stad. Zoo is er verkoop of uitverkoop
van sigaren in een winkel, waar nog
met groote letters „Schoenmakerij"
op de ramen geschilderd staat.
Dergelijke winkels voor uitverkoop
van sigaren, onder de benaming van
restanten, treft men nu te Utrecht
vele aan. Dat is voor de rookers een
goed teefeen. Blijkbaar zullen de siga
ren goedkooper worden in de naaste
toekomst.
Volgens de laatste berichten moet
de algemeene STAKINGSBEWEGING
DER SPARTACISTEN TE BER
LIJN op een tegenslag zijn uiige-
loopen. Eerst scheen 't Donderdag
avond of het aantal stakers zich nog
zou uitbreiden. Ook Vrijdagmorgen
werd er nog druk gestaakt In den
loop van dien dag kwam etr evenwel
een kentering, 's Avonds werd zelfs
verklaard, dat dp sta kings
beweging als geëindigd
beschouwd kon worden.
De „ondergrondsche" reed weer, de
zetters en drukkers keerden weer
naar hun machines terug om cou
ranten te drukken, zelfs heit electri-
sche licht kon weer ontstoken wor
den.
Door krachtig optreden der regee-
ringstroepen is de orde op straat ook
niet meer noemenswaardig verstoord.
Alleen in enkele stadswijken had
den nog kleine-botsingen (plaats._De
Spartacisten bezetten nog enkele ge
bouwen, o.a. 't volksmarinehuis.
Voor de officieele opheffing dei-
staking eischte de ArsoJraad te Ber
lijn inwilliging'van de volgende ei
schen:
lc. Geen tegen-maatregel an.
Ue. Terugtrekking der militairen
uit de bezette bedrijven.
3c«. Vrijlating van de wegens deel
neming aan de staking gearresteer
den.
4e. Terugtrekken der vrijwilligers
troepen uil Berlijm
In Midden-Duitschland wordt ook
niet meer gestaakt. In Iialle hebben
de strijdende partijen 't ook op een
nccoordje gegooid. Daarentegen is
de toestand te Leipzig nog onver an
derd, dus zeer gespannen.
De onderhandelingen te Spa over
DE VOEDSELVOORZIENING VAN
DUITSCHLAND, die afgebroken zijn,
werden nog niet hervat.
De" correspondent van 't Alg. Han
delsblad seint:
„Alles zal „sicli wenden", in Ber
lijn en in Duitschland, als de tweede
revolutie niet spoedig den kop inge
drukt wordt.
En niet alleen in Duitschland, maar
in de geheele wereld.
De Entente, die nu van Duitsch
land de uitlevering eischt van de ge
heele handolsvloot, zondc-r waarbor
gen te willen geven dat het Duitsche
volk het voedsel krijgt, dat het hoog
en hoog noodig heeft, speelt met vuur.
Het zou kunnen gebeuren de stem
ming is er naar dat de Duitsche
regeering, ten einde raad, overtuigd
dat het toch spaak zal loopen, dat de
ondergang niet te voorkomen is, het
Bolsjewisme zijn loop liet.
Dan moeten Frankrijk en Engeland
en België en Italië maar zien, hoe zij
hun glunzen voor deze pest gesloten
houden
De „Daily Tc-legr." wijdt een arti
kel aan DEN NUUD IN CENTRAAL
EN OOST-EUROPA en betoogt, chu
nog niet volkomen wordt ingezien
dat alle hoop voor de toekomst, alles,
wat we hoopten te winnen door de
vernietiging van het „Prussianisme"
afhangt van de wijze, waarop het
groote probleem der voorziening zal
worden behandeld. Als dit vraagstuk
niet krachtig wordt aangepakt zal er
geen 'Duitschland io(v|etf blijven om
mee te onderhandelen. Het voedselge
brek is het grootste gevaar, dat alge-
meene anarchie doet dreigen. Er is,
zegt het blad, geen twijfel aan den
ernst vau het voedingsvraagstuk. in
Duitschland en in Oostenrijk-Honga-
rijc en Rusland zijn de zaken nog er
ger. Ook in Bohemen en Tsjecho-Slo-
j vakie in hot algemeen en in Polen in
't bijzonder zijn de zaken ernstig ge
noeg om de mogelijkheid te wekken
j van .anarchie en politieken onder-
gang. De „Daily Telegr." uringt dus
i op de levensmiddelenvoorziening dier
i volkeren aan, omdat anders al het
werk van de vredesconferentie te
1 gronde zal gaan en het gevaar groot
is van een verspreiding van de poli
tieke ziekte-epidemie.
In de vergadering van den oorlogs
raad heeft Lloyd George mei naai uk
gewezen op de noodzakelijkheid dat
de geul lieerden een flinke, vaste en
prompte houding tegen Duitschland
aannemen, en uiteengezet dat DE
WAPENSTILSTAND niet slechts mi
litaire, maar ook politieke gevolgen
heeft, waarvoor- de hoofden der re
geeringen verantwoordelijk zijn.
Daarom drong hij aan op ver
scherping der door de mi
litaire deskundigen ont-
worpenvoor waar den, mei
nameten aanzienvan de
sterktevan hetDuitsche
leger.
Op voorstel van Lloyd George werd i
de bespreking over de militaire voor
waarden van den wapenstilstand teil
slotte verdaagd, ten einde zijn ziens
wijze in een voorstel te belichamen.
De Figaro prijst Lloyd George voor
zijn houding en zegt te weten, dat
Engeland van mcening is, dat het
cijfer van 200.000 man, dat oorspron
kelijk voorgesteld was als het maxi
mum manschappen, dat het Duitsche
leger zou mogen tellen, nog veel te
hoog is en aanzienlijk verlaagd moet
worden.
Nader wordt gemeld: De gewijzig
de voorstellen van Lloyd George be
treffende de ontwapening van
Duitschland, zijn door den Entente-
Oorlogsraad aangenomen.
Heden, Zaterdag, zal de Oorlogs
raad de quaestie betreffende de te
Spa gerezen moeilijkheden behande
lan.
Naar de „Times" uit Pai-ijs ver
neemt, zal in het preliminaire vredes
verdrag bepaald worden, dat DE
■DUITSCHE MILITAIRE LUCHT
STRIJDKRACHTEN in elk geval zul
len worden afgeschaft, totdat de, bij
het vredesverdrag opgelegde verplich
tingen zijn nagekomen. Duitschland
zal slechts een beperkte marine-lucht
vloot nogen onderhouden voor het
opsporen van onderzeesche mijnen.
Het zal geen vliegkampen mogen heb
ben op minder dan 150 K.M. van de
grenzen. Do bestaande vliegkampen
in deze zono zullen geslecht worden.
Verspreid nieuws
DE MOORDENAAR VAN EISNER,
graaf Arco, is nog in leven. De be
komen verwondingen hebben even
wel een blijvende verlamming ver
oorzaakt.
CLEMENCEAU. Clamenceau is
opnieuw doorstraald. De kogel zit nog
steeds on dezelfde plaats. De genees-
heereu zijn tevreden.
EEN DREIGEMENT AAN ITA-
Ué. Amerika dreigt de voedsel
voorziening van Italië stop te zei ten,
indien, dit land de bevoorrading van
Zuid-Slavié en Tsjecho-Slowakië
blijft belemmeren.
DE VERWOESTINGEN IN
BELGIë. Reuter seint uifc Parijs:
Het bewijsmateriaal van de commis
sie voor de schadevergoeding zal he
den worden aangevuld door de aan
bieding van een volledig stel docu
menten, ontdekt door de Belgische
politie, bevattende gedetailleerde in
structies voor de Duitsche troepen,
betreffende h&fc werk der verwoesting
van België. Deze documenten
treffen o.a. stukken inzake de sala
rissen! aan verschillende daarmede
belaste mannen te betalen en aanwij
zingen in zake de te volgen metho
den van verwoesting.
HET LOT VAN DE DUITSCHE
VLOOT. De „Times" meldt, dat
ze 'n telegram ontving uit Hoek van
Holland, zeggend dat d© Nederland-
sche scheepasloopere, het voorstel
om de Duitsche oorlogsschepen te
doen zinken, betreuren. Zij zouden
vele millioenen ponden sterling wij
len betalen voor het sloop en fler
schepen. Voor het werk waren er in
Nederland voldoende werkkrachten.
DE ZETEL VAN DEN VOLKE
RENBOND. Het gemeentebestuur
van Brussel wil het paleis van Eg-
mond aan Wilson aanbieden als ze
tel van den Volkerenbond.
De IEREN. Het Repressentan-
tenhiris der Vereenigde Staten heeft
zich met 216 tegen 41 stemmen ver
klaard ten gunst© van hei zelibe-
schikkingsreclnf voor Ierland.
DE STRIJD TEGEN DE BOLSJE
WIEK Dc „Daily Telegr. zegt dat
te Londen bericht is ontvangen, dat
de Duitsche troepen in de Baltische
provinciën aan de Bolsjewiki een ge
duchte nederlaag hebben toegebracht
en Riga hebban hernomen.
DE Z.AAK-HUMBERT. De rech
ter van instructie in de zaak-Hum-
bert, luitenant Jousse-lin, is gereed
gekomc-n met hot lijvige dossier Hum-
bert. Volgens de „.Matin" heeft men
de beschuldiging van ontvreemding
van documenten en chantages tegen
de medebeklaagden Maunonrv en Ley-
marie (den oud-politie-prefekt) laten
vallen. Alleen de beschuldigingen van
handeldrijven en verstandhouding
met den vijand zullen worden gehand
haafd tegen Humbert, Lenoir, Desou-
ches en kapitein Ladouse (chef van
het bureau van contra-spionnage).
Men verwacht de behandeling van de
zaak tegen 31 Maart.
DE RANSCHE MIJNWERKERS.
Evenals in Engeland, gaan ook de
Fransche mijnwerkers krachtige
eischen stellen.
Geaischt wordt invoering van den
8-urigen werkdag en 50 loonsver-
hooging.
Binnenlani
DE BELGISCHE EISCHEN.
De Parijscke oorrespondent van het
Hbld. seint:
Dé commissie voor de Belgische
eischen heeft haar rapport voltooid.
Zij consludeert tot herziening van
het verdrag van 1839.
DRAADLOOZE TELEGRAPH IE.
Wij lezen in de Daily News:
De Directeur-Generaal der Britsche
Posterijen en Telegraphie maakt be
kend dat daar verschillende lijnen in
de telegraafkabels tusschen Enge
land en Holland gestoord zijn, door
het Engel sche en Hollandsche paste-
rijen-bestuur een hulpdienst voor
draadlooze telegraphie is ingesteld,
dia werken zal zoolang de gestoorde
lijnen nog niet zijn hersteld.
Afzenders moeten telegrammen,
bestemd voordien draadloozen dienst
voorzien van'het woord „draadloos
De kostey zullen dezelfde zijn als
voor genuine telegrammen: 10 cent
per woord.
Het hoofdbestuur van den Brlt-
schen telegraphischen dienst deelde
aan de Daily News mede, dat ver
schillende kabels tusschen Enge
land en Holland werkten en dat ka
beltelegrammen werden aangenomen
tegen het gewone tarief van 10 cent
per woord.
Voor zoover ik weet, zeide een
ambtenaar, wordt de draadlooze
dienst gebruikt voor perstelegrain-
mert Het is natuurlijk een beperkte
dienst en hij bestaat pas een paar
dagen. Het gewone telegraphische
verkeer gaat langs kabels.
In antwoord op tot hem gerichte
vragën heeft de Directeur-Generaal
medegedeeld, dat hij er bij de ver
schillende ministerieele departemen
ten op heeft aangedrongen, liet teie-
gx-aphisch verkeer zooveel mogelijk te
beperken en dat hij trachtte de ka-
hels door een draadloozen dienst te
vervangen.
Wat betreft de vertraging van het
verkeer met het verre Dossen: de af
te leggen weg ls nu 2'A maal zoo
groot als vóór den oorlog. Doordat
Duitschland en Rusland van het
verkeer waren uitgesloten, kan al
leen gebruik worden gemaakt van
de marine-kabels en van de 7 marine
kabels, die van het Vereenigd Ko
ninkrijk uitgaan, waren er 2 ge
stoord. De maatschappijen doen al
het mogelijke om ze te herstellen.
EEN DRIEDAAG5CH VREDES
FEEST. In Juli a.s. wordt te De
venter een groot driedaagsca vredes
feest gegeven, met. als centraalpunt
een vredestempel (symbool van aen;
wereldbond); voorts een allegorische
optocht, tentoonstelling van oorlogs
herinneringen, dankdienst in alle
kerken en verschillende feestehjkhe- i
den. Het batig saldo woidt ten deete!
besteed voor de oprichting van een
monumentaal standbeeld van Wil-1
son, de rest van het saldo komt ten
bate van een liefdadige ve.-?en>g ng
te Deventer.
TEGEN ONGEWENSCHTE
VREEMDELINGEN. De ge-i
meenterasd van Amsterdam stelde
een verordening vast, waarbij leder
burger wordt verplicht bij de politie
aangifte todoen, wanneer vreemd©-j
Ingen bij hem den nach; doorbren
gen of voor langeren tijd logeerer.,
INTREKKING ONTWERP DL
VISSER?— De „Chr. Onderwijzer" j
maakt melding van hardnekkige ge-
geruchten, dat minister De Visser I
het voornemen zou hebben aan de
Koningin machtiging te vragen tot I
intrekking van het thans aanbangig!
gemaakt© ontwerp, om daarvoor in j
de plaats een geheel nieuw in te die-
nen, maar kon ter bevoegder plaa se
geen bevestiging van deze geruchten
verkrijgen.
EéN DEMOCRATISCHE PAR- j
TIJ. In een te Leeuwarden gehcu-
den algemeene vergadering van de
Vrijzinnige Kiesvereeniging is beslo- j
ten, het hoofdbestuur vau de Li be-
rale Unie uit, te noodigen, zich in
verbinding te stellen met het hoofd- j
bestuur van den Vrijzinnig-Domo- j
cratischen Bond, teneinde te £cra-1
ken tot de oprichting van één groote
democratische partij.
Staiisaieuws
R.-K. METAALBEWERKERS. In
een zaaltje van het gebouw „Sint
Bavo", Smedestraat, dat te klein was
om het aantal bezoekers te bevatten
en waar de sigaren- en tabaksrook
zóó dik hing, dat je 'm snijden kon,
zoodat uw verslaggever eerst even
ontzet terugdeinsde, maar ten slolte
toch plichtsgetrouw naar binnen ging
en zoowaar nog een stoel kon bemach
tigen, had Vrijdagavond een verga
dering plaats der afdealing Haarlem
van den R.-K. Metaaibewerkersbond,
ter bespreking van de werkzaamhe
den tot doorvoering van de eischen
van het Centraal Comité van Vakver-
eenigingen, die onder meer inhouden:
een minimum uurloon voor geschooi
de arbeiders van 55 cent, voor ge-
oefenden van 51 en voor ongeoefendea
van 49 cent, plus .den 8-urigen werk
dag-
Te 8 uur opende de voorzitter, ae
heer J. Dijkmans, de vergadering op
de gebruikelijke wijze, waarna hij
een rede hield over de R--K. organi-
salie in het algemeen en die der me
taalbewerkers in het bijzonder. Hij
drukte de wenscbtèlijkheid uit, dat de
afd. Haarlém van den R.-K. Metaal-
bewerkersbond een commissie van ver-
trouwensmannen zou benoemen, op
dat dezen dadelijk een goed overzicht
bij een eventueel geschil kunnen ver-
Onze Lashfcosk
LN DE MEISJESKOSTSCHOOL.
Onderwijzer: ik heb u ln
de vorige les uiteengezet, out <ie zetel
van het verstand waar is
Bertlia: In de hersenen.
Onderwijzer: Juist, on de her
senen bij de mannon zijn aanzienlijk
grooter aan bij de vrouwen. Wat kun
men daaruit besluiten I
Bertha: Dat het meer op de
kwaliteit dan op de kwantiteit aan
komt.
(Prov. Nrd. Br.)
krijgen en naar bevind van zaken ver
slag aan het bestuur kan uitbrengen.
Deze commissie kon ook, zei spreker,
nutiig werk verrichten in de ihnns
gevoerde actie om de bovengenoemde
eischen doorgevoerd te krijgen. Er
moet* met kracht gewerkt worden,
omdat de patroons slechts een mini
mum loon van f 22 k 23 per week
willen toekennen.
Met een opwekking om lid te wor
den van de R.-K. organisatie en ge
trouw de vergaderingen te bezoeken,
eindigde spreker zijn met applaus be
loonde rede.
Verschillende sprekers voerden over
deze kwestie nog liet woord, waarna
overgegaan werd tot het kiezen van
de vertrouwensmannen op de ver
schillende groote fabrieken. De be
noemden, die aanwezig waren, na
men allen hun benoeming aan, ter
wijl aan de anderen van hun benoe
ming kennis zal worden gegeven.
Daarna zal weer een vergadering
worden gehouden, waar de werkwijze
der commissie definitief vastgesteld
zal worden.
OVER SLOTEN, 't Bovenzaaltje - an
de Sociëteit Vereeniging was goed
bezet to en de heer Vincent Eras,
directeur van Llps' fabrieken iion-
derdagavond zijn voor deskundigen
ceer interessante causerie over slo
ten hield. Het eerste deel van de Ie
zing werd verduidelijkt door een
aantal helder-groote platen, terwijl
het tweede deel door projecfieplaten
werd toegelicht.
Spreker ging na hoe de eerste men
schen op dit ondermaansche geen
sloten kenden. Om hun schatten voor
anderen te verbergen om ze „achter
slot en grendel" te bergen werd een
kuil in den grond gegraven, en dit
met een groot en 9teen afgedekt.
In den Romeinschen tijd vinden we
bet grendelsysteem, dat tamelijk vei
lig was.
Een tijd laiter kwamen de cylinder-
sloten in gebruik. Verschillende beel
den toonden aan, dat deze sloten goed
voldeden, mits de stiften maar zul
ver blijven werken, en niet roesten.
Uit de houten sloten^ zooals ze
in Egypte, al 2000 jaar voor Chr. in
gebruik waren, zijn de cylinderslo-
texi ontstaan. Zij berusten op het
zelfde systeem.
In Amerika krijgen we de eerste
gewone sleutels. Llps heeft hierop
een patent genomen en nog 2 stalen
kogels en een geharden schroef aan
gebracht, waardoor voorkomen
wordt, dat de stiften afgeboord wor
den, wat, volgens den erreker met
sylindersloten van ander farbikaat
wel gebeuren kon.
De eerste sleutels waren vlakke
plaatjes met een paar tanden. Lang
zamerhand werden ze gecompliceer
der, werden de figuren meer ge
schikt voor do geleiding.
Onze voorouders zorgden, blijkens
de teekeningen, weinig voor de vei
ligheid. Van buiten was het slof
echter een kunstwerk. Aon den bin
nenkant werd de deur eenvoudig met
een knop gesloten, terwijl het ook
geen heksentoer was om de deur van
buiten open te maken.
Grootere veiligheid brachten de
klaviersloten, ln 1865. Nog heden ten
dace staan deze sloten als de meest
veilige bekend.
Na de pauze kregen we de licht
beelden. Ze gaven een kiik op het
inwendige van de slofenfabriek.
Alle onderdeelen worden zelf in de
fabrieken vervaardigd.
Verder werden interieurs van ver
schillende eroote banken op het
doek geprojecteerd.
De heer Eras is er in geslaagd
dit onderwerpvoor zijn talrijk gehoor,
dat van 't begin tot het einde aan
dachtig luisterde, duidelijk uiteen te
zetten.
Hij oogstte dan ook een krachtig
applaus.
Haarlemmer Hallatjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJF-.
Dezer dagen ontmoette ik een van
mijn kennissen, inspecteur van een
verzekering-maatschappij tegen in
braak.
1-1 ij keek zorgelijk. Ik begreep zijn
somberheid en ineonde hem dat. uit
medegevoel "te moeten zeggen.
„Triestig vaJe", zei ik. „zoo dagelijks
te moeten omgaan met inbrekers en
inbraken".
„Och", gaf hij ten antwoord, „dat
is het niet. Een inbraak heb ik wel
eens gezien, naderhand, als zo afge-
loopcn was. maar een inbreker heb
ik van mijn leven nog niet onder de
oogen gehad".
„Och kom", zei ik verwondend.
„Natuurlijk niet. Als ik naar een
Inbraak kom kijken, is de dader al
lang gevlogen. Of hij loopt nog en
dan loop ik hem niet achterna (ver
beeld je, ik zou wel dagwerk hebben!)
of de politie heeft hem te pakken eri
dan heb ik me er verder niet mee te
bemoeien".
Deze verklaring was aannemelijk,
al klinkt het vreemd, dat iemand die
inspecteur is van een verzekering-
maatschappij tegen inbraak, nog
nooit een inbreker heeft gezien. Ten
minste niet bij zijn weten, want op
straat loop je er natuurlijk herhaal
delijk een voorbij. Misschien stuatliïi
wel stil, vraagt je om vuur voor zijn
sigaret (die rooken de heven tegen
woordig ook al) en kijkt meteen be-
geerig naar je dure dasspeld.
„Maar waarom kijk je dan zoo
naargeestig?"
..Ik moet naar een fabrikant, die
een inbraakje heeft gehad, dat onze
maatschappij vijf en twintig gulden
heef; gekost. Nu is zijn polis afgc-
leopen en ik moet hem een nieuwe
premie voorstellen en die is een
beetje hoog, weet je?"
Wnarom moet die man nu een
ln .Ti -ten-ïc betalen?"
Mijn vriend keek mij verwonderd
aan.
„Maai- als er dan toch schade be
taald is?"
„Neem me niet kwalijk, ik meende
dat de maatschappij daar juist voor
opgericht was!"
„Neen, ja, of neen..." zei hij, .,ja,
wat zal ik je zeggen?" En toen, alsof
hem opeens iets te binnen schoot:
„de zaak is, dat er soorten van risi
co's zijn, zooals wij dat noemen goede
en slechte risico's".
„Juist", zei ik, want nu werd het
me duidelijk. „Een goed risico is een
verzekerde, bij wien niet ingebroken
wordt, een slecht, waar het wel ge
beurt En zoo iemand moet dan meer
betalen. Is het zoo niet?"
„Precies. Nu moet deze fabrikant
voortaan zeven gulden peir duizend
gulden betalen en dat is wel een
beetje hoog."
Ik kon dat niet inzien. „Wel, dan
verzekert hij tienduizend gulden en
is er met f 70.af
„Neen, zóó gemakkelijk gaat dat
niet. Hij moet honderdduizend gul
den verzekeren, zoodat de premie
f 700.— is".
,,0 zoo. Maar waarom zoo'n hoog
bedrog? Dat kan toch nooit bij hem
gestolen worden? De Inbrekers sle
pen de machines toch niet weg?"
„Ja, dat heeft de maatschappij nu
eenmaal zoo bepaald."
Hij stopte van de tram, ik wensch-
te hem goed succes, maai' naar zijn
zwaarmoedig gezicht te oordeelen ver
wachtte hij niet veel goeds. Toen
rees een vraag bij mij op: „Heeft een
verzekering tegen inbraak ten doel,
de rnenschcn tegen schade bij in
braak te vrijwaren? Of is ze een In
stelling tot het ontvangen van pre
mie?"
Dit is het eenige probleem in 't
menschel ijk leven niet. Wandelende
in den Hout, op een van de dagen
toen liet weer zacht was en de zon
vroolijk scheen, trof ik daar op een
bankje iemand van naar schatting
vijf en zestig oi zeventig jaar. Hij
zat cijfers te krabbelen op een stuk
papier en keek op, toen ik voorbij
kwam.
„Neen mij niet kwalijk", zei hij,
„dat ik u even aanspreek, maar ik
zou wel een opmerking willen ma
ken. Ik heb eon talent voor wiskunde,
gerust mag ik zeggen, dat ik een
wiskundig genie ben. Op mijn twaalf
de jaar had ik al onweerlegbaar, met
behulp van logarithinen, aangetoond,
dat do hoofdonderwijzer een stoffel
was en de klasse-onderwijzer aan ta
bak verslaafd. Mijn vader kon mij
niet laten studeeren, ik kwain Op
een secretarie en daarna ben ik altijd
in de gemeente-administratie geble
ven. Als je eenmaal in een valt ver
zeild raakt, kom je er gewoonlijk
nooit meer uit. Nu ben ik gepensio
neerd met 40 jaar dienst. In die
veertig jaar heb ik aan salaris ont
vangen acht'en negentig duizend,
vijfhonderd gulden. Laat ons ge
makshalve zeggen een ton. Tegen 5
procent rente geeft, dat een inkomen
van f 5000. Als ik dat qp mijn 25ste
jaar had bezeten, zou ik rustig heb
ben kunnen studeeren en een massa
wiskundige ontdekkingen doen.
Waarom is dat niet gebeurd? Bedenk
wel, dat bepaald had kunnen wor
den, dat bij mijn overlijden dat
kapitaal weer werd terugbetaald. Dus
zou niemand schade hebben geleden
en do maatschappij allicht voordeel
hebben gc-had. Nu vraag ik u: waar
om is dat*niet gebeurd?"
Hij keek me zoo bestraffend aan.
dat ik mij voelde als een misdadiger.
„Neem mij niet kwalijk, maar dat
is buiten mijn schuld".
Hij sloeg er geen achi op. ,,Nü beo
ik te oud geworden" ging hij voort,
„ik kan nog maar alleen vergelij
kingen met drie onbekenden maken:
vroeger ging dat gemakkelijk met
zes of acht. Wil u wol gelooven, dat
er overal in de heele wereld men
schen zitten te versuffen over min
denvaardig werk, die groote dingen
zouden doen, wanneer hun daarvoor
tijd en gelegenheid werden gegeven?"
Ik grootte hem vriendelijk en ging
verder. Hij antwoordde al niet meer,
want hij was weer in zijn cijfcTs
verdiept.
Deze ontmoeting bracht weer een
nieuw vraagstuk in mijn gedachten.
De oude heer sprak zoo minachtend
over minderwaardig werk op een se
cretarie en dat herinnerde me arm de
vergelijking, in den Raad gemaakt,
tusschen onderwijzers en de ambte
naren opgenomen in de zevende cate
gorie. Wie is nu belangrijker per
soon, oen onderwijzer of een com
mies van de secretarie, een inspec
teur van liet bouw- en woningtoe
zicht, een hoofdmachlnist en derge
lijke?
Ik zou zeggen: dat hangt er van
af. Als het er op aankomt, aardrijks
kunde en geschiedenis to leeren, den
"naai ik geen commies van 't stadhuis;
wanneer een steiger moet worden be
oordeeld. kan het advies van een on
derwijzer mij geen cent scJjelen en
zoodra een machine moot worden
gedreven, laat ik den bouw-inspec-
teur thuis. Het is voorgekomen, dat
qp een congres van architecten de
secretaris zijn pols ernstig verwond
de aan ik weet niet meor wat laat
ons zeggen een bijzonder scherpe mo
tie en veel bloed verloor. De hee
ie vergadering drong vol belangstel
ling om hem heen.
„Mijne heeren", riep de voorzitter
van 't congres, „ik geef zestig archi
tecten voor één dokter!"
Later is hem dat heel kwalijk ge
nomen. Maar was het op dat oogen-
blik niet juist?
Meermalen zie je, dat de menschen
iets belangrijker vinden, dan noodig
is. President Wilson, zoo hebben .ve
onlangs gelezen, is weer in Amerika
teruggekeerd „en zat op den eersten
dag tien uur achter zijn schrijftafel".
Is dit nu zoo bijzonder? Als hij tien
uur lang onder cf bovenop zijn
schrijftafel gezeten had. zou het iets
anders zijn geweest- Maar dat was
toch niet van een verstandig man
te verwachtenl
Er zijn meer van die dingen, waar
je niet bij kunt. Wat is bijvoorbeeld
een halve dubbele villa,
zooals ik onlangs in een dagblad te
huur zag aangeboden? Een halve dub
bele plaats in een spoortrein is één
heelo plaats en halve dubbele ra
men zullen wel heele ramen zijn.
Maar wat een halve dubbele villa is
heb ik nog niet' begrepen. Veel dui
delijker is een ander courantenbe
richt, afkomstig uit Leipzig- „Hier
heerstin rust. De algemeene staking
van arbeiders en burgers duurt
voort".
Inderdaad, de m.eest rustige toe
stand heerscht, wanneer geen sterve
ling meer iets uitvoert- Als ze nu ook
nog, omdat er toch niet te werken
valt, den heelen dag in hun bed
blijven, dan kun je stellig ln Leip
zig een speld hooren vallen, hetgeen
don, denk ik, het ideaal zou zijn.
Merkwaardig toch, dat er tegen
woordig zoo verbazend hard ge
werkt wordt, om te komen tot alge
meene staking! En nu betreffen die
stakingen nog maar alleen produc-
ticven arbeid. Maar als het zoover
komt, dat ook alle hersenwerk stil
staat? En daar gaat het helaas al
aardig naar loe. Een paar dagen ge
leden-Vond ik in een dagblad een
advertentie, waarbij zich aanbood
een themaleerder voor bin
nen- of buitenland.
Een themaleerder! Hoe vaak heeft
de jeugd daar niet naar verlangd.
Als ie 's avonds ov6rkropt ben; met
werk, wat zou het dan een genot zijn
geweest iemand te hebben, die je
"thema's voor je leerde! En dan den
volgenden dog tot den leeraar to
kunnen zeggen: „nee, mijnheer, l..
ken mijn les niet, maar ginds m liet
portaal' waclit de themaleerder,
vraagt u hem maar!" Ik wil wel zeg
gen. dat ik verontwaardigd was.
Waar zou het heen met de ontwik
keling van onze jeugd, wanneer on
verschillige pa's en al te medeliider.rle
ma's tot hun met lessen tobbende
kinderen zeiden: „stakker, kun je er
niet mee klaar komen? laat de the
maleerder dan maar een uurtje ko
men!"
Toen ik uiting gaf aan mijn felle
verontwaardiging tegenover een
kennis, die in den liande'. is. gaf die
ten antwoord, dat bedoeld zou zun
een theemêleerder, die de
kunst van theemengen verstaat,
maar die verklaring lijkt me te een
voudig- We zijn aan den rand van
den afgrond, zeg ik, wanneer dc vol
wassenen lichamelijk en dc kinderen"
geestelijk stoken gaan!
De gemeente heeft dus het gebouw
van Trou moet Blycken gekocht. On
langen termijn.-zoodat de Pelikanis-
ton gelegenheid hebben een nieuw
nestje te zookon. Wat dc gemeente
met het gebouw doen wil, is nog niet
bekend. „Sloopen", zegt de een, om
den toegang tot de Groote Houtstraat
te verbreeden. „Er komt een nieuwe
Raadszaal in," beweert een ander. En
als we bedenken, dat de groote ver
bouwing van 't Raadhuis om dc
groote kosten van de baan is ge
raakt, dan is deze bestemming zon
mal nog niet. „Er komen bureaux
ln". meent een derde, daarbij in 't
midden latende w elke bureaux. De
gemeente heeft er zooveel en er ko
men er nog maar altijd by.
Als de radicale elementen gelijk
hebben en het gebouw dus met den
grond gelijk wordt gemaakt, dan be
hoeven we daar niet om te treuren
Mooi is de woning der P.ellkanSsUn
nooit geweest. F.n naar hun eigen
verhalen ook niet eens gezellig ine -
richt De'ingang is somber, het por
taal heeft weinig licht, dc soctetetts-
zalen zijn niet heel geschikt. Een
monument van bouwkunst is t nooit
geweest, al werd er een hek op gezet
om het minder massief en gedrukt te
maken.
Maar daar de pelikaan geen trek
vogel is za' lid menig Societeitsivl,
denk ik.'toch nog wel pün doen. wan
neer hij naar elders moet vertrekken.
FIDEI.TO.
