Hoe past het kleinbedrijf zlcb
aan aan de veranderde
tijdsomstandigheden?
In de groot© zaal van liet gebouw
Sint Bavo liiold de Rijksmj verheids
consulent, de lieer F. Begeman,
voor een niet groot gehoor, ©amenge-
kornen op oproeping van het Bureau
van Adviezen voor den Handeldxij-
venden en lndustr.Middenstand voor
Haarlem en Omstr. een voordracht
over „De toekomst van den Kleón-
industrieel en den Ambachtsman in
verband met de veranderde tijdsom
standigheden." Na een korte in
leiding ove rde wijziging in de ar
beidsverhoudingen door stoom- en
machines bepleitte de lieer Begeman
de Invoering van den 8-urend3g, die
hij een zegen noemde voor den ar-
(beider niet alleen, maar ook voor
den patroon, voor den laatste in de
sarste plaats, omdat de patroons,
vooral buiten de groote steden en
die in hel kleinere bedrijf tot nu te
vezl hooi op den vork hebben geno
men.
He patroon moet na den arbeidstijd
zijn aandacht testeden aan de ad-
ffnlnistratie en de regeling van den
larbaid, aankoop van grondstoffen
enz. De patroon moet een goede
boekhouding voeren, omdat hij daar
uit de factoren moet vinden voor de
prijsberekening. Hie is vaak nog zoo
itreiurig, dat zelfs in bedrijven met
honderden arbeiders de pnjsbereke
ning niet of niet behoorlijk ge
schiedt. He heer Begeman gaf hier
bij een schets van een kostprijsbere-
kning In het smidsbedrijf, waarbij
hij er den nadruk op legde,-dat men
alle onkosten, wgortoe ook zulke pos
ten als: kosten vakliteratuur, lid
maatschap vakorganisatie, belasting,
huur, brandstof enz. als percentage
van de jaariijkscha som der arbeids-
loonen berekenen moet. Ook de ver-
houding van het percentage van de
winst moet berekend worden en de
som van de kosten der gebruikte
grondstoffen. Op deze wijze kan men
voor elke order dadelijk de kost
prijs berekenen, als men den benoo-
digden arleitlslijd en de benoodigde
grondstoffen kent.
Dan legt men er de onkosten- en j
winstpercentages op, om voor elke i
crder den prijs te vinden.
Hieruit volgt, dat men niet enkei
goed moet boekhouden, maar die
boekhouding ook goed gebruiken, j
Voorts moet de bedrijfs-organisatie
zoo zijn, dat men zooveel mogelijk de
arbeiders door machines vervangt.
Met eiken arbeider dien men uit
spaart, bespaart rnen tegenwoordig
leen f 1500. Daarom moet men ook
de machines zoo practisch mogelijk
plaatsen en een goede arbeidsverdee-
ling tot stand brengen, om zoo min-
mogalijk tijdsverlies te hebben.
Het instituut van centrale werk-
plaatsen kan in dit opzicht ook goed
werken. Dan moet. de patroon al- 1
lerlei dingen nagaan, of zijn grond-
stoffen goed gesorteerd zijn, en of de
onderneming niet te veel orders aan
neemt, omdat men andere niet op
tij dkan werken enz.
Voorts bepleitte de heer Begeman i
coöperatief inkoopen van grondstof- I
fen en het gebruik maken van mid- j
idenstandsinstellingen voor bankza
ken.
Na de pauze behandelde de heer
Begeman de verhouding van den
werkgever tot den werkman. Z. i. kan
de patroon niet dulden dat de werk
nemers invloed zullen hebben op de
leiding der zaken. Anders zal de pa
troon niet de verantwoordelijkheid
kunnen dragen. De loonen kunnen
verhoogd worden in overleg met de I
vakorganisaties. Vooral door de col
lectieve arbeidscontracten kunnen
veel arbeidsmoeilijkheden uit den
weg worden geruimd. Al3 de patroon
echter de belangen der arbeiders vol
doende behartigt, moet hij stipte
plichtsbetrachting eischen.
Daarna bepleitte de heer Be
geman de invoering van z.g.n.
centrale werkplaatsen, die het best
zijn in te richten zoo. dat de werk
plaatsen van een ambacht allo wor-
den overgebracht naar een groot ge
bouw met verschillende werkplaat
sen. In deze eigcn-werkplaatsen kan
alles gereed gemaakt en gemonteerd
worden voor zoover dit handenarbeid
betreft. Naast deze eigen-werkplaats
komt de centrale werkplaats, waar
de machinale bewerkingen geschie
den. In die centrale werkplaatsen
kan men coöperatief het werk laten
verloonen. Op die wijze bespaart
won veel arbeid, elke werkgever
spaart kosten voor machines uit,
dé fout, dat eon werkplaats niet vol
doende voorzien is van machines,
wordt vermeden en men verspilt geen
arbeidskracht, doordat*hr geen oogen-
blik hehooft to zijn, dat or arbei
ders in de werkplaats zijn, voor wie
op een oogonblik geen werk is. In
de centrale werkplaats kan dan ieder
zooveol mogelijk zijn machines tegen
taxatie inbrengen en de rest vorkoo-
pen. Het is in het belang van de
kleine industrieelen on de ambachts
lieden dat dergelijke centrale werk
plaatsen worden opgericht, omdat op
die wijze de bedrijfskosten tot een
minimum kunnen teruggebracht
worden, zonder dat eigen vrij
heid belemmerd wordt Bij die een-
trale werkplaatsen kan men dan jok j
nog een fabrieksschool voor de op-
leiding der ambachtslieden vestigen, j
naast de gewone vakschool.
Zulke centraio werkplaatsen bo- j
staan hier nog niet, maar men is te
Amsterdam reeds bezig met de stich-
ting van een centrale werkplaats
voor do schoenmakers.
De heer Begeman deelde mee, dat
aan de nijverheidsconsulenten -s-
sistenten worden toegevoegd ter j
voorlichting in bepaalde bedrijven,
o.a. voor de smeden, do wagenma
kers enz. Dezen geven in cursorische
voordrachten wenken en gaan ook
naar de werkplaatsen om adviezen te
geven voor verbetering van arbeids-
methoden.
Bij de gedaehtenwissding deelde de
heer Schmidt mee. naar aanleiding
van een vraag van den heer
Brokmeljer, dat de heer Krop-
veld, middenstands-adviseur, .al
uitgenoodigd worden om In het bij
zonder voor de winkeliers over den
invloed van den achturendag cp het
winkelbedrijf te spreken. Voorts
werd uit de vergadering be
pleit Invoering van oen werk
verbod buiten de uren van 8 tot 12
uur en van 2 tot 6 uur, om te voor
komen, dat de arbeiders in hun vrijen
tijd voor zichzelf of andere patroons
gaan arbeiden.
De heer Begeman zoclit de oplos
sing dezer moeilijkheden meer in het
maken van bepalingen te dezer zake
in het collectief arbeidscontract. De
spreker deelde omtrent do centrale
werkplaatsen nog mee, dat het Ge
meentebestuur van Alkmaar over
weegt, om het geheele kleinbedrijf
naar afzonderlijke terreinen buiten
do stad te brengen.
De heer Caderius van Veen bracht
ter sprake, dat het noodig is de leer
lingen der vakscholen tot op zekeren
leeftijd te verbieden het handwerk te
verlaten en in de machinale bewer
king te gaan, omdat thans dikwijls
leerlingen der ambachtsscholen in
het machinale bedrijf gaan.
Mr. A. Bruch meende, dat de heer
Begeman wat optimistisch oordeelt
over de centrale werkplaatsen. Men
moet bedenken, dat men daar een
combinatie van concurrenten krijgt.
Het bestuur van de C. W. zal ook be
staan uit concurrenten en men moet
wol bovenmenscheilijk eerlijk zijn,
om den concurrent zijn volle maat te
geven.-
De heer Begeman meende, dat dit
te voorkomen is, door het benoemen
van oen onufhankelijken chef der
werkplaats. Mr. Bruch wees te dezen
opzichte ook nog op de ervaring met
de concentratie van liet bakkersbe-
ilrijf te Haarlem ondervonden. Op
een vraag welke ervaring men in
't buitenland met de C. W. heeft,
deelde de heer Begeman mee, dat
sommige C. W. bestaan in Oosten
rijk, Duitschland en Amerika.
De heer Begeman verklaardo met
den heer Bruch in to stemmen, dat
bij de invoering van de C. W.'s in
Nederland de patroon zijn zelfstan
digheid moet behouden.
De heer Van de Kamp stelde vast,
onder instemming van den spreker,
dat de patroon verstandig doet, om
trent werkverdeeling enz. met 't vak
kundig personeel overleg te plegen.
De heer Joh. M. Schmidt dankte
namens het Bureau van Advies den
spreker voor zijn voordracht.
Vaoantiekoionies.
Onder voorzitterschap van dr. L. C.
Kersbergen lueld de afdeeling Haar
lem en^omstreken van het Centraal
Genootschap voor Kinder-hersiellings-
en Vacan tic kolonies haar jaarlijksche
algemetyno vergadering.
Aan 'l jaarverslag door de eerste
secretaresse mevrouw J. C. Op t Eyu-
de—Stoip uitgebracht ontieenen wij
liet volgende:
Het aantal leden onzer afdeeling
bedraagt 374 tegen 381 verleden jaar.
We stuurden 81 kinderen uit, waar
onder 9 partioulieren. Verleden jaar
88 waaronder 7 particulieren. Veel
geld kostte ons bovendien nog een
kind, dat met B verpleging naar
Nunspeet werd gestuurd, toen voor
kinkhoest naar huis terug moest om
daarna weer uitgesluurd te worden.
De toeneming van gewicht was per
kind en per 4 weken gemiddeld 1.55
K.G., 1.53 K.G. verleden jaar. Vijf
kinderen gingen in gewicht achteruil
en oen bleef gelijk. De kinderen zijn
allen op diphtheriebacillen onder
zocht, geen was bacildrager, zoodat
er niemand teleurgesteld Behoefde te
worden.
Op Woensdag 15 Mei werd het Em
ma-Kinderhuis te Wijk aan Zee fees
telijk geopend. De kinderen, die er
dit jaar verpleegd werden, hebben
het er erg prettig gevonden én vele
ouders vroegen plaatsing in Wijk aan
Zee, omdat het zoo dichtbij was en
ze de kinderen dan gemakkelijk kon
den bezoeken. Het is vooral voor onze
Haarlemsche afdeeling oen groote
aanwinst, dat dit koloniehuis aange
kocht is kunnen worden.
Verder wordt er in medegedeeld,
dat mevrouw RoordaDijckmeester
als bestuurslid heeft bedankt en
wordt dank gebracht aan 't Jonge
Vrouwengilde voor verleende hulp.
Tenslotte wordt gememoreerd dat van
't gemeentebestuur weder een subsi
die van f 500 werd ontvangen, dat een
gymnasliekuitvoering van den heer
üoetink f 216.16 opbracht, de uitvoe
ring van den heer Steenman f 440 en
die van „de Hechte Lijn" van Jan van
Beera f 403.75, dat de afd. van den
voetbalwedstrijd om den Stads-Editie-
bekor f 217.62$ en van den Armen
raad f 11.88 kreeg.
Aan 't verslag van de penningmees-
teresse, mevrouw M. R. Robbers—ten
Oever ontieenen wij dat de rekening
begon met een batig saldo vun
f 154.92$ en sloot met een nadeeJig
van f 170. Naar aanleiding daarvan
werd de wenschelijklieid geuit, dat
velen als lid tot de afdeeling mochten
toetreden of haar financieel steunen,
daar dringend noodig is, dat 't bedrag
van de contribution vermeerdert.
Als bestuursleden werden herkozen
mevrouw J. C. Op 't Eynde—Stolp,
mevrouw M. R. Robbers—ten Oever,
Jkvr. C. C. P. van der Wijck, de heer
C. A Oolmar en dr. A. A. S. Sluijler-
nian Bij de rondvraag gaf de heer
W. F. Beeremans in overweging om
ten einde te trachten 't ledental te
doen toenemen, een voordracht te
doen houden over den arbeid der va-
cantiekolonies met lichtbeelden toe
gelicht. Spr. zeide dat 't in 't belang
van de toekomst van ons volk is, dat
alles worde gedaan voor 't kind en
dat velen den arbedd van de vacan tie-
kolonies steunen.
De voorzitter zeide, dat dergelijke
voordrachten misschien vanwege het
hoofdbestuur zouden kunnen worden
georganiseerd en zegde overweging
van 't denkbeeld in 't bestuur toe.
HOMHENSOItlDHERDERS.— He
organisatie van Lomponverwerkere,
fin vergadering bijeen op Woensdag
5 Maart besloot tot de aanneming
der volgende motie:
„Gehoord de bespreking van den
voorn tier en secretaris van net Pl-
Arb. Secretariaat, inzake de confe
rentie niet de firma D0 Ri iij tn
Zoon e;i het schriftelijk a 11 Cu oord
der firma's Jacobson, en Claus en
Bcech, constateert,- dat niet de min
ste neiging bestaat tot inwilliging
van het gedaan verzoek; keurt verder
de houding die de werkgevers de
laatste dagen aannemen tegenover
hun personeel, door enkelen zonder
grondige reden te ontslaan, ten
strengste af, en wijst vervolgens op
de verbittering en stijgende ontevre
denheid die daardoor is ontstaan on
der het personeel en verzoekt ander
maal een onderhoud toe te staan
aan den voorzitter en secretaris van
het Plaats. Arb. Secretariaat en oen
bestunurder der afdeeling om alsnog
ite komen tot een oloesing In dezo
zaak, daar anders een conflict tus-
schen werkgevers en het personeel j
gevreesd wordt
Inhoud; H. Hartman. Oranjeboom
straat 158, matrozenkraag; H.
Broers, Amsterdamstraat 3 zwart,
abonnement N. Z. H. T. M.
INGEZONDEN MEDEDEELLNGEN
k 40 Cis. per regel.
Muziek
vond. door Stephen
Vio-
Partos.
Waarom is Par tos de alom gevier
de, waarom volgt men in odeiniooze
stilte zijn spel, waarom verdringt de
groote menigte zich om van zijn
kunst te genieten? Is dan zijn spel
gelijk aan dat van den Rattenfanger
van Hameien, die door zijn verlok
kende tonen de kinderen tot hem
deed toestroomen en ze bracht on- Uiistoomen en Maohlnaal Stofvrij
der zijn betoovering? Is er tan ver- maken van Tapijten, Karpetten en
schil in het spel van Partos met dat Loopers.
van andere viool-virtuozen, en zoo Qr. Houtstraat 77* Tela!. 420-1040.
ja, is dat verschil dan zóó groot, dat
altijd weer, hoe dikwijls hij zich ook yan upz Dftlifjnlrp TnilP,
doet hooren do concertzalen ove.-vuld I flit liöl rUllllbiLB 1UU1'
zijn? Neen, dai verschil bestaat niet,
althans niet in die mate dat alleen
daardoor Portos meer belangstelling
verdient dan andere met lauweren
bekroonden. Het is het „wonder
kind" dat hier in de eerste plaats de
aandacht van allen trekt, het
HAVEBSGHM1DT KLAJE
nooiveld.
7 Maart.
Hoe de Kamer zichzelf
corrigeert.
Vandaag begonnen we met de stem-
ming over de begrooting van Oor
derkind dat doet verbazen, ja zelfs log; ze werd aangenomen met de
doel ontstellen. stemmsn van de sociaal-democraten.
Want het met onjs«eiland v„o da^nn^emoora^ revoht;
den kunstenaar die na harde en on- man tegeQ Nu jg de Ramer doQr de
afgebroken stnudie, jaren en ja- j>egrootingen heen, behalve dan nog
ren lang, niet In de schaduw dje van Koloniën,
kan staan van een knaap, En dus had zij vandaag gelegen-
die nauwelijks de ktnderschoe- beid na te gaan wat er geschieden
nen ontwassen is? Is het niet kan om haar arbeid wat vruchtbaar-
dOBrijpolIjt, al I» Hot al l» toeren, der to doe» tij», te makon dat de
j «miinn OD Kamer haar taak behoorlijk kan
dat men hoort smalen op vervullen>„ zooal3 8teat ta da
wonderkinderen die et lichting op het voorstel-Lohman c.s.,
ge ingepompte rapertoir-stuK- wijziging van het Reglement van
ken avond aan avond voor een Orde.
publiek moeten optreden en hun kun- De heer Wijnkoop verzette zich
sten moeten toonen? Zoo zijn er. tegen die verscherping der parie
en zeker is het wonder dan niet zoo mentaire regelen. Het kwaad zit
.,„1,1 T,an crp,hr,i ht n'et 1T> het reglement, maar hierin
groot dat louter Md, to.S®ra>|s
worden, al mag een schitte enü volkscontróle is ontgroeid. Nu komt
toü'.inig van slechts e enige stuhicen mpn Trif,^ voorstellen die feitelijk te
niet onderschat worden; wie daartoe gen een enkele groep zijn gericht. De
nn slaat is kent meer en beheerseht heer Marchant gaf toe dat het parle-
althans technisch zijn instrument mentairisme wi Nederland bezig is
volkomen. 10,1 onder te 8aan, maar aan wie ligt
Maar van een repertoire dat dat/< ^Aan de heeren die betuigd heb-
gekomen zijn om de wet-
slechis uit eenige st .,„1 geving en het parlementarisme af te
bij i'artx» geen sprake, 1 breken. Het is idioot al zei de
voortdurend zijn de programma s j,eer Marchant dat een ietsje anders
van. zijn. vele concerten verschillend, dat wo nu op 7 Maart eindelijk
en 111 die verschillende progiamina's door de bcgrootingen heen zijn zon-
Hf-elt bil overvloeuig geiegcimeid zijn der dat er wetten .van beteekenis zijn
enoitil veelzijdig talent u Joeu be- tol stand Bekomen De ..belde™ zien
„1, dat in, dat is volkomen ïuist, maar
wonderen. Nemen wij als y^meld daaro^ willen de voorstellers dan
het eenst© nummer van het p. 00j. deze ggboiage Qp bet- parlement
ma,' de sonate °P- 108 in de kl. t. van onmogelijk maken.
Braluns, een werk zoo gansch cn al Op dien grond heeft ook de heer
ontsproten uit het zwaarmoedig, Schaper het voorstel medegeteekend.
eoms stugge, doch tevens echt man- Ik pleit mij zelf niet vrij, noch een
nelijlt karakter van den grooien com- mijner partijgenooten, maar het
pontat. Stol daar een werk van den gjtg» to
naief voelenden Mozart tegenover. hier worden gewerkfc. Daartoe alleen
Bij zulk een werk zou men zich Kun- dienen de nu voorgestelde wjjzigin-
nen indenken dat een knaap van 16 gen, waarbij o.a. aan den voorzitter
jaar in deze blijde kunst opgaat, bevoegdheid zal worden verleend om
Slechts een filosofisch aangelegde 700?' te stellen de discussies
natuur kan Brahms' opus ter harte te-s^'te"> cn om ee"h4 dat ,zi<:h
misdraagt, van de vergadering uitte
gaan, kan er in meeleven, reo.iz riotte^?0TIil.lt.
Partoe er in meeleeft. Schooner heb r l n s daartoe besluit. Het aantal
ik het werk nooit hooren spelen, sprekers en de spreektijd worden
grootsch was de uitbeelding, mee- mede beperkt. Hebben we daar niet
sleepemd de cantilene, scherp de iaren lang naar verlangd? vroeg de
rythmiek, vurig he., pathos, heerlijk «eer Schaper. Heeft men nog wel
de klankvoortbrentrine het recht de Regeering in verzuim te
oonnrengmg. steUen als er geen parlement is, om
Waardig stond de heer Schni-z.er de wefcten u gehandeJenj die 'eed
hem daarbij ter zijde, waard oor een 2jjn
zoo voortreffelijk samenspel entst nd Gij hebt indertijd ze'f ook vl>-
alsof beide spelere slechts vén ziel structie gepleegdl riep de heer Wijn
en één gedachte hadden. Dit samen- koop d:„ gpj-^er toe.
spel viel vooral te bewonderen in de Dal erkende de heer Schaper, en
derde satz met haar typische Brahm daarom heb ik mij dan ook ten aan-
sche rhytmiek, die voor het ens^m- zjen van de bepaling van art 61 (de
ble-spel hier zoo'n groote moeilijk- bevoegdheid van den Vooizhter om
heid oplevert Kn wat de vierde Satz, T>.,»j jjd het woord te aatuemenj, de
het Presto agitato betreft, de aanhef 1 ri]veid voorbehouden. Wij zuiler.
daarvan door Partos gespoeld, is voor oal artikel niet stemmen, of-
om nooit te vergeten, door de toom-1 «.boon het uitgelokt ls rlo>r de ge-
looze kracht, die van haar uitging, bedreiging met voortdurende
jeen kracht als van een leeuw, die obstructie.
zicli ontdoen wil van do katcnen die UJt kwam dus hierop neer dat de
hem zijn vrijheid benemen. Daarop beer Schaper hoopt dat de Kamer
volgde het bekende eerste concert rueer moed zal hebben dan hij. Want
van Max Bruch dat ook a«weer en- sociaal-democraten zijn het over
vergelijkelijk schoon en net verbluf- zaak nie; eens ue beer Duys
fende zekerheid door Partos werd keurde al aanstonds de manier van
gesj.eeld en een storm van applaus Voorbereiding van dezo* zaak af; do
opwekte. De heer Schmtzler verdient Economische hond bijvoorbeeld is ar
alle lof voor de begeleiding vun dit jjjet jn gekend, en als gevolg ig de
concert, want deze is bijna onspeel- heole neutrale fractie demonstra-
baar door haar veelstemmigheid
vooral in het adagio en haar pas
sages en toonfiguren ,die zeer ge
makkelijk liggen voor viool, maar
zeer moeilijk zijn voor piano. Tran
scripties van orkest voor piano zijn,
indien ze goed geschreven zijn, altijd
moeilijk als ze voor twee handen be
stemd zijn. Eigenlijk moest zulk een
begeleiding als quater-mairiB zijn in
gericht; zelfs dan zouden beide par
tijen nog moeilijk genoeg wezen.
Na de pauze stond Stephan Par
tos meer op het standpunt van den
virtuoos, en ook hierin gaf hij ge
tuigenis van zijn overweldigend kun
nen.
Ja, Partos is een wonder!
G. A. MICHELSEN.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug le bekomen bij: R.
tlei.in de koffiekamer gaan zit
ten. Toen de heer Duys verklaarde
dat hij tegen stemmen zou, omdat
het voorstel ook tegen hem zelf ge
richt was zeide da heer Rutgers
eecn bewijs dat het goed is! JaweL
maar er zijn toch ook kiezers die
m ij naar <1® Kamer gezonden heb
ben om hier te spreken, en ik laat
mij den mond niet snoeren, zol de
beer Duys. En waar de heer Soha-
per het voorstel bepleitte in het be
lang der arbeidende klasse, verze
kerde de heer Duys dat hij tegen
stemmen zou in het belang van de
S. D. A. P.
Het verwijt dat deze bepalingen
(van art. 61) gericht zouden zijii te
gen de kleine partijen dat hadden
natuurlijk de heeren Wijnkoop en
Duys beweerd gaf ook den heer
Dresselhuys aanleiding om zich te-
Sweerts, Kleine Houtstraat 117. gen die artikelen te verklaren Wer-
potloodhouder; J. van Deursen, uen ze niet geschrapt of geamen-
Bcrckheydestr.iat 28. oorknopje; A. deerd. dan zou hij tegen de heele re-
Aukes, Ged. Oude Gracht 111, bood- gelii>' ofschoon die aanbevelens-
scliappenzak; H. Heijne, Zijlstraat waardig is, moeten stemmen.
54 rood, broche; A. Gerritsen, Lan- 'Ook tegen de bepaling, dat het ge
ge Poellaan 16 tood, schooltasch met sprokeiic iu de ufdeelingen niet voor
I publicatie bestemd is, had de heer
I Wijnkoop bezwaar. Er staat geen
sanctie op deze bepaling, zeide de
heer Schaper, maar een zekere ver
trouwelijkheid in die kleine vergade
ringen moet bestaan. Maar daar
door liet de heer Wijnkoop zicli niet
overtuigen. Toen het op stemmen aan
kwam verloor hij het glansrijk, met
53 tegen 3 stemmen.
Er worden ook eenige wijzigingen
voorgesteld voor de behandeling van
ontwerpei) in de bijzondere commis
sies.
Volgens liet voorstel zouden de Ka
merleden hun opmerkingen alleen
schriftelijk bij die commissie kunnen
indienen, maar de heer Van Bere-
steyn stelde voor hun ook gelegenheid
te geven tot mondelinge toelichting,
waarmede de heer Visser van IJzsn-
doorn 't volkomen eens was, terwijl de
heer Nolens een van de voorstellers
zich bereid verklaarde het voor
stel over le nemen, mits de beraad
slaging zich beperkt tot de leden die
schriftelijke opmerkingen hebben In
gezonden.
Men behoeft dus maar even op
de gang een briefje te schrijven en
men is binnen, zeide prof. Van Uzen-
doorn. Dat is toch geen goede manier
van doen.
Maar zoo zwaar nam de Kamer het
niet en zonder stemming werd het
denkbeeld-Van Beresteyn aanvaard.
Op het veel gecritiseerde art. 61a
deden de heer Duys en andere leden
het voorstel om aan de Kamer be
voegdheid te verleenen van beroep,
wanneer de voorzitter een lid het
woord heeft ontnomen omdat hij de
orde verstoort. Bovendien wil hij het
aldus „geprügelte" lid wèl het recht
van stemming laten hehoudeu, maar
dit amendement werd al spoedig in
getrokken, terwijl werd bepaald dat
alleen over het aan de orde zijnde
voois lel de onder den regel gestelde
leden niet meer mogen meèspreken.
De Comm. van Rapporteurs verklaar
do zich ook tegen liet eerste voorstel
(beroep op de Kamer) dat met 37" te
gen 21 stemmen werd verworpen.
Zelfs de heer Schaper stemde er te
gen.
De hoofdzaak van het voorstel zit
in art 61a, dat de mogelijkheid in
houdt om een lid „dat door zijn ge
dragingen de geregelde behandeling
van zaken belemmert" voor een dag
of bij herhaling voor een bepaalden
tijd, den toegang tot het Kamerge
bouw te ontzeggen.
Tegen deze bepaling verzette zich
de heer Gerhard namens een deel zij
ner sociaal-democratische vrinden, op
grond dat de noodzakelijkheid ervan
niet zou gebleken zijn. En allicht ook
nooit zal blijken, zeide de lieer No-
lens. Maar dan zou het heel moeilijk
zijn de nu mogelijke regeling te tref
fen. Neen, zeide de heer Dresselhuys,
daar doe ik niet aan mee. Dit werkt
niet preventief, maar in een andere
richting, en het geeft den president
eene onaangename en gevaarlijke
bevoegdheid, waardoor de geheele
goede wijziging van het Reglement
wordt bedorven.
Toen het op stemming aankwam
waren slechts 49 leden aanwezig zoo
dat de vergadering te half vijf moest
worden geschorst.
INTIMUS.
EERSTE KAMER.
Algemeen© beschouwingen-
Eerst een reeks kleine wetsont
werpen, en dan maar weer algemee-
ne beschouwingen over de Staatsbe-
grooting.
Van de linkerzijde sprak gisteren
reeds de heer Van der Feltz, o.a. tot
bestrijding van de beweging die te
gen do Eerste Kamer is aangestookt;
de heer Vliegen verzekerde heden-
midag dat de Eerste Kamer dat aan
zicbzelve te wijten heeft aa. doordat
zij de Ouderdomsrente en de verhoo
ging van de Oorlogswinstbelaeting
heeft durven verwerpen. Maar de
Staten-Generaal wordt nu toch wel
gedemocratiseerd, verzekerde hij, al
betreurde hij het dat ook de Eerste
Kamer niet krachtens Evenredige
Vertegenwoordiging is samengesteld.
Een belangrijke rede hield ook de
heer Slork, die vooral de aandacht
vestigde op de moeilijkheden waar
voor wij, regeering en volk, komen
staan ten aanzien van de productie.
Hij ziet op dit punt de toekomst don
ker in. Van de macht waarover de Re
geering in dezen beschikt, en de mid
delen die haar ten dienste staan,
maakt Jan Publiek zich al te groot-
sche voorstellingen. Wanneer de Re
geering te veel door den wetgever
rneent te kunnen doen vergroot zij
den prikkel tot arbedden niet, en
daar zal het in de toekomst vooral
op aankomen. In dit verband waar
schuwde hij tegen de opdrijving van
loonen. Deze maken alles duurder en
niemand wordt er ten slotte beter
van. En wat den 8-urendag aangaat
hoopte hij dat do wet ruimte zou
laten voor aanpassing.
Tegen 's heeren Stork's advies om
de duro distributicmaatregelen op te
ruimen kwam de heer Vliegen, bij
zonderlijk wat het brood aangaat, in
verzet, omdat de allerarmsten daar
door zouden worrlen gedupeerd.
Ten aanzien van de financiën wa
ren nagenoeg alle sprekers het eeos
dat men de directe belastingen niet
voel hooger zou kunnen opschroe
ven, ofschoon de heer Stork betwij
felde of de voorgenomen indirecte
veel in 's lands kas zouden brengen.
Do heer Vliegen verwachtte nog al
iets van een tabaksmonopolie. en
drong uok aan op de heffing in-eens,
die door andere heeren, ook door den
heer Stork, die er vroeger vóór was.
in de gewijzigde omstandigheden
werd afgekeurd.
De lieer De Waal Malefijt leidde
een debatje over de gemeento-finan-
ciën iu, waaraan ook de heer Vliegen
deelnam, die de vrees uitsprak dat
er, als de onderwijskosten naar
het Rijk overgaan van verruiming
van het belastinggebied der gemeen
ten wel niet veel komen zal.
Internationale aangelegenheden
werden door de heeren Staal en Vlie
gen behandeld. De eerste bleek zeer
pessimistisch ten aanzien van Vol
kerenbond en ontwapening; de laat-
ste achtte hij bepaald gevaarlijk in
do gegeven omstandigheden, al hóop-
I te hij dat althans in de Belgische
quaestie gewapend optreden onnoo
dig zou zijn. Do heer Vliegen vond
dat sabelgekletter juist heel gevaar
lijk; het maakte de Belgen nog ge-
belg-der. Zooveel vertrouwen als 1*
heer Staal in het beleid der Regee
ring uitsprak, had hij blijkbaar niet.
Terwijl verschillende leden het op
treden der Regeering in de November
dagen prezen en dfe houding der 9.
D. A P. laakten, verklaarde de heer
Vliegen dat deze laatste door de ge
beurtenissan in Duitschland niet on
beroerd kon blijven, omdat zij van
huis uit een revolutionaire partij is
die het kapitalisme wil afschaffen. 03
I gebeurtenissen van November waren
dus zeer verklaarbaar, en op het re-
geeringsprogram hebben zij, meende
I hij, een goeden invloed gehad, gelui-
i go o.a. de veranderde houding der
Regeering ten aanzien van het
I Vrouwenkiesrecht.
Maar als de Regeering daarom ie
socialisten als staatsgevaarlijke en
minderwaardige burgers ging na
schouwen. bijv. door zo voor sommi
ge betrekkingen af te wijzen, dan zou
dit al heel weinig rust in het land
brengen.
Vermelden we nog dat de (a. r.)
heer Van den Berg een worm plei
dooi hield voor de Christelijke zen
ding en ook te dezen aanziem zijn
vertrouwen in de Regeering uit
sprak.
INTIMUS.
Binnenland
Do Oranjekazerne te Den
Haag afgebrand.
Nader kan nog worden gemeld,
dat de schade aanzienlijk ie, daar
slechts weinig is kunnen worden ge
red. De muaLek-bihliotlieek van de
Kon. Militaire kapel is voor 't groot
ste deel verloren geraakt.De muziek
instrumenten kon echter worden
i gered en eveneens de archieven.
Omtrent de oorzaak van den nrand
tast men nog steeds in het onzekere,
schrijft de Nieuwe CL Politieman-
j nen vertelden ons, dal een stroozak,
met petroleum gedrenkt, gevonden
zou zijn, anderen wisten mede t(
doelen, dat eesoge brandkraner. in
het gebouw onklaar waren ge-
maakt.
Van deze geruchten konden wij
echter geen bevestiging krijgen; men
zal goed doen voorloopig geen con
clusies te 'trekken, totdat het onder
zoek is afgt loopeii„ dat onmiddellijk
I door de militaire en burgerlijke aulo-
riteiten is ingesteld,
i 'Ongeveer half een des nachts werd
op de achterplaats een man gearres
teerd di© militaire kleedfing droeg,
doch reeds sedert vier maanden den
dienst had verlaten en toch nog
jsteeds in de kazerne kwam om te
- eten. Hij staat bekend voor het ma
ken van anti-militaristische propa-
ganda-
Onze Vioot,
Het Hoofdbestuur van de Kon.
Ned. Vereeniging „Onze Vloot"
richt een manifest aan het Nedor-
landsche Volk, waarin wordt uiteen
gezet dat ook nu nog een sterke
vloot een levenseisch voor Neder
land is. Ook in 't geval dat de Vol
kerenbond tot stand mocht komen
hebben wij, heet het, een krachtige
vloot noodig. En 't manifest gaat
voort
Immers evenals ieder lid van den
Volkerenbond, zal ook ons Land ge
roepen worden om naar de mare zij
ner krachten bij te dragen in de sa
menstelling der weermacht van dien
bond.
De bepaling der mate van ieders
bijdrage zal zeer zeker afhankelijk
worden gesteld van het belang dab
I ieder lid heeft bij die weermacht.
Dat belang zal in de eerste plaats
worden bepaald door de waarde, die
wij en geheel Europa hechten aan
een vrij en onafhankelijk Nederland.
Maar in de tweede plaats zal dat be
lang ongetwijfeld afgemeten worden
naar de waarde, die de wereld hecht
aan onze uitgestrekte, rijke en be
geerde bezittingen in drie wereld-
aeelen.
i Zoude dan nu de tijd gekomen
zijn om onze Marine af te schaffen?
Landgenooten: dat kan en mag
Uw oordeel niet zijn
Onze zeemacht heeft ons eens
groot gemaakt, en zij was tot nog
j toe een waarborg voor ons bestaan.
wij kunnen haar niet ontberen.
I Indien wij ons weerloos maakten,
zouden wij onze roeping en ons be-
jlang miskennen.
Daarom moeten wij weerbaar blij'-
ven. fouten verbeteren, wat ver
ouderd is hernieuwen en onze
zwakte omzetten in kracht. Dan zul
len wij, hoe de toestanden zich ook
mogen ontwikkelen, verantwoord
zijn tegenover ons zelve en het na
geslacht.
School- ©n Werktuinen.
I Op de algemeene vergadering van
i de Centrale Vereen!ging voor
j School- en Werktuinen werd medege-
I deeld dat tq 's-Gravenhage reeds een
i werktuin in exploitatie is gebracht.
I De voorzitter deelde mede dat het
organïseeren van boom-plant-dagen
groote instemming vend bi] de licha
men, tot wie bet bestuur zich om
medewerking wendde. Het ligt in de
bedoeling om in verschillende plaat
een een laan te doen beplanten met
medewerking van de schoolkinderen
van de hoogste klassen der lagere
scholen. Zoo zullen nog dit voorjaar
hoomplantdagen worden gehouden te
Frederiksoord, Ommen, Den Haag
en Zeist.
De jury, door het bestuur benoemd
ter beoordeeling van de ingekomen
ontwerpen van de deelnemers aan de
door de vereeniging uitgeschreven
prijsvraag voor een ontwerp-modcl,
schoolwerktuin op het landgoed
„Sonsbeek" to Arnhem, deed voor
de bekroning in aanmerking komen
de ontwerpen „Natora Doe -; van
den heer G. Bleeker, tuinarchitect te
Bloemendaal; motto „Björk" Will
den heer Jul. W. Cox. tuin-architect
te '3-Gravenhage en motto „Gerda"
van den heer J. R. Koning Jr.. tuin
architect te Utrecht.
Geen der ontwerpen kon voor den
uitgeloofden eersten prijs in aanmer
king komen, omdat geen rekening
was gehouden met alle voorschriften
der prijsvraag. Het liet in 'be
doeling den ontwerper van het plan
„N'atura Docel". wanneer de veree
niging financieel daartoe in staat is.
uit te noodigen de leiding der uit
voering van het plan op zich te ne
men.
