Uitstoomen en Verven
Brandhout Waa rsc huwing
Haarl. lompen- «n metaaDiandel
Woensdag 12 M t
Donderdag 13 aan
A. VAN DER LAAN Co., Barteljorisstraat 13-15-17
Binnenland
N.V. Stoomververij en Chemische Wasscherij voorheen C. OEING firma SCHENK
HEDEN OPENING
99.
L. VERPOORTEN
groot*
SPRUIJT C§.
SIGARENMAGAZIJN „DE NOVO"
125,000 Eenheidssigaren
waarbij een groote sorteering ZIJDE
Nedèrlansche studenten op één en
dezelfde school te laten etude-eren.
In de laateto tien jaxen begint la-
dië zich, zonder Nederlandsche hulp,
reeds te ontplooien. Helpt Neder
land mede in die richting, dan zal
het tempo versneld worden, tot heil
yan Indie.
Na de rede van mevrouw Kooy—
yan. Zeggelen trad de heer H. J. van
.Ginkel op, die punt a en punt i van
het programma van de Aigemeene
Staatspartij behandelde.
Punt a. luddt: Hervorming van het
jgrondhetoit, teneinde dje .eoapScïSlgltië'
van den bodem beter te ontwikkelen,
Zoodat het geheele Nederlandsche
volk. meer dan tot dusver, produktief
voordeel trekke van alle natuurlijke
hulpbronnen, o.a. te bereiken door
het heffen van een differentieele
grondbelasting en een verbod van het
niet n'n exploitatie brengen, van
gronden en hierdoor te komen tot ge
leidelijken overgang van particulier
grondbezit in staatseigendom.
Proefnemingen van den Staat in
hoeverre staatseigendom met ver
pachting mogelijk is.
Spreker wilde een middenweg tus-
8chen het tot, nu toe gevolgde sys
teem, dat fiasco heeft gemaakt, en
het communisme, omdat dit laatste
met de indivfdueele zelfzucht, een
natuurlijk verschijnsel, geen reke-
Sling houdt.
Een prikkel heeft de mensch noo-1
dig. Zoo hoog ontwikkeld is de'
mensch nog niet dat hij dezen, kan
missen. Vandaar, dat socialisme of
communisme nog niet mogelijk, is. Er
meet geleidelijke onieigenung van dèn
igrond komen ,om dezen in pacht te
kunnen geven. De onbillijke grond
belasting moet veranderd worden.
De grond is in bezit van enkele, doch
dient in bez>it te komen van ons al-
leii- Zoo maar afnemen van den
eigenaar onbillijk. Dar» ontstaat!
een toes Land als in Zuid-Rusla nd. I
Wanneer de Zuiderzee gedempt is,
moet d.e staat dien grond in eigendom
nemen cm dien te verpachten tegen
leen billijke som. De tegenwoordige
eigenaars van den grond moeten I
hooge grondbelasting betalen, opdat j
de staat voordeel hebbe van dezen i
grond. Geeft zoo'n eigenaar de
waarde van den grond te laag aa»,
dan kan zijn bezitting onteigend,
worden. Dezen weg moeten we op,
om tot betere verdeeling van de op
brengsten te komen, zoodat elk Ne
derlander genoeg krijgt, meer dan
genoeg, wat 'zeer goed mogelijk is.
De weg leidt dus tot communisme, j
maar met verhoogde welvaart.
Punt i van het programma luidt:
•Reorganisatie van liet onderwijs, op
dat dit in plaats van te dresseeren en
af te richten voor examens, ontwik
kelend, beschavend en karaktervor-1
mend werke.
Verplichte lichamelijke en gees- j
teüjke opvoeding van alle kinderen,
op den grondslag van volkomen j
vrijheid van richting tot het 16de J
jaar.
Gratis ónderwijs voor iedereen.
Ook bij uitgebreid, middelbaar en
hooger onderwijs bij voldoende be
gaafdheid.
Algekeele wijziging van de optel
ling en verhooglng van het peil der
salarissen van de onderwijzers.
Spreker stelde den eisch, dat de
mensch zich moet kunnen ontplooien
naar zijn aanleg- Ieder moet de kans
krijgen, zijn eigenschappen en gaven
tot ontwikkeling te brengen. Africh
ten is geen menschen mak^n en daar
door komt er ook geen betere maat
schappij. Aan den opvoeder moeten
hooge ©ischen gesteld worden. Zijn
salaris moet daarom zoo zijn, dat
hij geen financieele zorgen heeft. De
opvoeder moet het kind omt-
plooëen, wat het in zich heeft. Thans
worden vaak de gaven onderdrukt,
door 't africhtingssysteem. De maat
schappij moet „van binnen uit" ver
beterd worden, door bet innerlijke
van den mensch te ontplooien. Dit
kan alleen door de stoffelijks om
standigheden te verbeteren.
Na deze rede ging de vergadering
over in een huishoudelijke.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: Vroom on
Dreesman, Gr. Houtstr. 70, handmof;
M. Umane, Kennemerstraat 24. bajo-
netscheede. W. Kluit, Busken lluet-
Str. 10, reticule met inhoud; G. Sernó,
L. Raamstr. 10 rood, medaillon; J.
Repko, Gen. de la Reystr. 66, dames
kousen; A. v. d. Velde, Ripperdapark
33, ijsmuts. Mevr. Röell, Wagenweg
30, capemuts; K. Schiphorst, Park-
laan 3, Idnderhandschoeuen; S. de
"Vries, Kleverparkweg 72, kettin-grin-
getje. J. Faber. Wagenweg 108, 10-
rittonkaart E. S. M. L. Bijlevelt, Har-
men jans weg 75, couvert met tele
grammen. B. Willemse, Oranjeboom-
str. 143, kinderbontje. J. Woudenberg,
•Sophiastr. 33, R. K. kerkboekje. S.
Huygens. Oosterstr. 22, rozenkrans.
Van ingezonden atnklcen, gaplaatat of
niet geplaatst, wordt da kopie den Inaender
niet ternggogeven.
Voor den inhoud dezer rubriek stolt de
Bedaotie sioh.niet aansprakelijk.
De Woningbouwvereniging
Rosehaghe aan den Zijlweg
Het raadsverslag inzake verkoop
van het bouwterrein aan den Zijlweg
(vroeger eigendom van Jhr. var, do
Pollj door de gemeente aan de vo-
ningbouwvereemgixig Rosehaghe,
geeft mij aanleiding iets daarover te
zeggen.
Het heeft mij bevreemd, dat een zoo
belangrijke ■zaak als deze in den raad
ter sprake wordt gebracht, zonder dal
daarover door B. en W. met mij als
bouwmeester van het woningcomplex
van gedachten is gewisseld. Hierdoor
toch ware voorkomen, dat raadsle
den moeten besluiten in een zaak,
die niet volledig kan worden toege
licht. Dat deze zaak is aangehouden
tot de volgende vergadering, dank zij
het voorstel van den heer Gerritsz, is
van belang, temeer daar de raad in
de toekomst voor meer dergelijke ge
vallen kan komen te staan.
Nu de particuliere bouw vrijwel slil
ligt en slechts de massahouw der v.o-
ningbouwvoreenigingen tot stand
komt, volgt noodzakelijk, dat de lang
zame groei van .een stadswijk heett
opgehouden om plaats te maken voor
een dikwijls zeer groote uitbreiding in
enkele jaren. Dit brengt mede, dat ae
architecten, die deze uitbreidingen
tot stand brengen met alleen een zeer
moeilijk© maar ook een zeer verant
woordelijke taak vervullen. Van de
wijze toch, waarop zij een geheel
stadsdeel bebouwen, zal in de toe
komst afhangen of een stad al of
niet getuigen zal van den kunstzin
van dezen tijd. Daarvoor Is het noo-
dlg, dat in de gekozen architecten een
groot vertrouwen wordt gesteld, en
dat belangstelling blijkt bij de Inwo
ners voor hel groote stedebouwkundi-
g© vraagstuk. Elk architect, die het
ernstig met zijn kunst meent, zal het
toejuichen, als ook van de zijde van
het gemeentebestuur van die belang
stelling blijkt. En dat kan het ge
meentebestuur toonen door het instel
len van een bouwraad, een commis
sie van architecten, die van aesthe-
tisch standpunt beoordeelt alle plan
nen van stadsuitbreiding en stadswij-
ziging, alsook van alle op te richten
of te verbouwen perceelen in den
meest uitgebreiden zin 1).
Hierdoor ontstaat belangstelling bij
de inwoners voor de schoonheid van
de stad. Wij bezitten in Haarlem nog
gedeelten, die uit stedebouwkundig
en architecturaal oogpunt tot de be
langrijkste in ons land behooren. In
onze nieuwe wijken zullen wij in de
toekomst wederom dien kunstzin te
rug moeten vinden. Om dit mogelijk
te maken is belangstelling noodig. lie
kunstenaars," die mede moeten wer
ken, zijn in ons land te vinden. Het
begrip omtrent architectuur moet we
der levend worden. Men moet weer
leeren inzien, dat er een zeer rauw
verband bestaat tusschen den aanleg
van straten en pleinen en de gebou
wen, die deze straten en pleinen tot
architectonische monumenten zullen
maken. Daarvoor is noodig, dat de
bouwmeesters der groote woningcom
plexen gekend worden, niet alleen in
den aanleg der wegen, maar het we
genplan behoort door de betrokken
architecten gemaakt te worden. In
wil niet zeggen, dat elk arclütejt, die
een complex gebouwen zal stichten,
zonder overleg met openbare werken
de wegen projecteert, integendeel, de
architect heeft zich ondergeschikt te
toonen aan de hoofdgedachten, vast
gelegd in het uitbreidingsplan van de
stad. Maar in dat uitbreidingsplan
behooren niet thuis allerlei tweede
en derde rangs verbindingswegen.
Aanleg, breedte en het karakter der
beplanting van minder belangrijke
wegen en pleinen behooren tot het
terrein van den architect, die de ge
bouwencomplexen ontwerpt. Het
hangt van den aard der gebouwen af
noe die wegen en pleinen moeten zijn.
Slechts dan zal ooit weer van een
werkelijke stedenbouw sprake zijn, als
de architect het geheele plan kan I e-
heerschen. Dan zal er een innig ver
band tusschen wegen, pleinen en ge
1) De voorzitter heeft in den Raad
meedeeling gedaan, dat de Instelling
van zulk een commissie in overwe
ging is. Red. H.'s D.
bouwen ontstaan.
Dit had ook behooren te geschieden
ten opzichte van de terreinen aan den
Zijlweg. Er was geen enkele reden
om de wegen op die terreinen te ma-
ken, voordat men wist hoe en door
wie die terreinen zouden bebouwd
worden (om bet voormalige woonhuis
als school te kunnen gebruiken was
een smal tijdelijk pad voldoende ge-
weest). Nu is zoowel het werk van den
I directeur van openbare werken als
van mij half werk. Do heer Dumont
j heeft de wegen moeten maken zon-
j der te weten welke complexen en door
i wie die complexen van gebouwen zou-
den ontworpen worden, en ik moet
mij thans aan een wegencomplex on-
derwerpen, dat lk natuurlijk anders
zou gemaakt hebban, omdat ik de
volledige eischeu der bebouwing ken-
de. Zoowel de heer Dumont ale ik
i hebben dus slechts half kunnen ge
ven wat bij beter overleg en juisier
begrip van stedebouw mogelijk was
geweest Het Is in deze zaak In het
groot hetzelfde als wanneer aan een
I architect gevraiagd wordt voor een
bestaand huis een gevel te plakken.
De kern, de geestelijke gedachte ls
I niet van hem, dus de gevel zal min
J of meer als een coulisse worden in
plaats van den spiegel van het tnwen-
dige. Intusschen zijn de wegen op
het terrein aangelegd, dus daaraan
valt weinig meer te veranderen, zelfs
zou ik in tegenstelling van de mea
ning van den heer Gerritsz den in-
wendigen hoek van een der wegen niet
willen wijzigen. Wanneer deze hoek
architectonisch versterkt wordt door
een klein schoolgebouw, dat de wo
ningen in kracht overtreft, dan komt
het mij voor, dat die hoek zeer gun
stig kan werken. Het ls van bijzon
der veel belang dat er naar ge-
streefd wordt de gebouwen van al
gemeen belang: scholen, kerken,
schouwburgen, vergaderzalen enz.
niet willekeurig in het stadsbeeld op
te nemen, maar de architect, die
de woningcomplexen ontwerpt moet
door het gemeentebestuur ingelicht
worden omtrent de noodzakelijkheid
I van dergelijke gebouwen in de 'oe-
I komst, zoodat de architect daarmee
in zijn plan kan rekening houden. Do
eentonigheid, die meestal de wijken
van uitsluitend woningen vertoonen,
kon daardoor belangrijk verminderd
worden. Er is in deze zaak nog een
hoogst onartistieken kant te belichten.
Het betreft het gedeelte van het ter
rein direct gelegen aun den Zijlweg.
De gemeente wenscht van het terrein
af te snijden een strook van dertig
I meter diepte langs den Zijlweg, om
op die strook „betere" woningen te
doen bouwen. Dit is een zeer onartis
tieke daad. Het spreekt toch vanzelf,
dat het slechts dan mogelijk is een
j werkelijke eenheid In het geheele
complex te verkrijgen, wanneer reeds
j aan den Zijlweg het geheel zich ar-
chitectonisch afteekent, dus wanneer
de mondingen der stratem die op den
Zijlweg uitkomen, door de huizen op
de hoeken dier straten als het wars
de portalen vormen van de geheele
woonwijk. En nu snijdt de gemeente
de stukken er af, waarop die hoek
huizen, die portalen, gebouwd moe
ten worden, en wacht tot later de een
of ander op zijn wijs die ingangen
zal uitvoeren. Het is alsof men een
architect een gebouw opdraagt en de
ingangen ér later door een ander laai
bljknoelen, alsof men een beeldhou
wer een beeld doet ontwerpen en de
armen of het hoofd door een ander
laat uitvoeren.
Met angst zie Ik de toekomst van
den Zijlweg tegemoet, daar bij dezen
weg door de talrijke onnoodlge zijwe
gen toch reeds elk karakter van
straatwond gemist wordt Nu zijn er
op het gemeenteterrein weer twee zij
straten bij gekomen, en zal straks de
eerste de beste, die zich voor het koo-
pen van een stukje grond aanmeldt,
in de gelegenheid worden gesteld dien
straat wand niet alleen nog meer te
verknoeien, maar elk gegadigde, die
maar een „betere" woning aan den
Zijlweg zal bouwen, zal meewerken
om toch vooral het woningkwartier
Rosehaghe een beetje meer in een
hoek te drukken.
Ingezien zal moeten worden,
dat architectonisch geen „bete
re" woningen bestaan. Schoonheid is
niet aan grootheid of hoogte gebon
den. Arbeiderswoningen zi|n veelal
beter dan betere woningen. Begrepen
moet worden, dat de toekomstige stad
haar waarde zal ontleenen aan de
groote woningcomplexen, die dus al
lerminst weggestopt moeten worden.
Ik vertrouw, dat het gemeentebestuur
neg tijdig de dwaling zal inzien, zoo-
dat het uitstel zijn nut zal blijken te
hebben.
Ir. J. B. VAN LOGHBM.
Do Belgische eisohen.
De Raad van Tienen heeft al
dus meldt men uit Parijs aan het
„Hbld." de conclusies van de Bel-
fische commissie aangenomen, strok
ende tot herziening van het trac-
taat van 1839. Hoewel de Raad nog
geen definitieve beslissing heeft ge
nomen over de te volgen procedure,
schijnt hij evenals de commissie van
oordeel, dat de herzienlne moet
plaats hebben door de Nederland-
sche en .jBelgische regeeringen, ln
samenwerking met de vijf groote mo-
gendheden.
I De „T emps" schrijft over de
herziening- van heb traefcaat van 1839:
„Op welk doel deze herziening ook
zal zijn gericht, zij moet jfcscliieden
volgens net ideaal, dat de Volkeren-
J bond zich heeft gesteld, n.l. om Bel
gië te bevrijden van de belemmerin
gen, welke de verdragen van 1839 aan
België's souvereiniteit in den weg
hebben gelegd, en om in het Delang
van den wereldvrede, zoowel als in
dat van België verschillende gevaren
en moeilijkheden op te heffen, die
het gevolg van de tractaten zijn.
De voorstellen zullen aan het oor-
deel der Nederlandsche regeering
worden onderworpen, die zal worden
1 uitgenoodigd, haar zienswijze te doen
kennen. Nederland zal dus worden
geroepen, om te verklaren, of het er
kent, dat de twee tractaten van 1839
een ondeelbaar geheel vormen en of
dit geheel dient te worden herzien,
gelijk de Belgische regeering heeft
gewenscht en waarvan Tardieu een
voorbeeld heeft ontworpen."
NIEUWE LAGER ONDERWIJS
WET. Het ontwerp voor een nieu-
1 we lager onderwijswet van minister
De Visser ia Zaterdag naar den Raad
van State gezonden.
WIJZIGING STEMBILJET. Bij
kon. besluit is het model van de stem
biljetten gewijzigd in dier voege, dut
de tweede lijst van candidaten wat
lager geplaatst wordt dan de eerste,
die vorder weer lager dan de derde,
die op gelijke hoogte staat met de
eerste.
Hierdoor komen do namen van de
candidaten, die gelijk nummer heb
ben, in een gebroken lijn te liggen en
wordt voorkomen, dat iemand, die
een candidaat wenscht te stemmen,
bij vergissing niet de stip achter den
naam, in plaata die voor den naam
zwart zal maken.
BOMAANSLAG TE ARNHEM.
Zondagnacht is op een terrein aan de
WillicJminastraai te Arnhem, een
ontploffing gehoord. Een aantal rui
ten werd vernield. De politie heeft
de overblijfs' len van een bom ge
vonden, waaraan nog een gedeelte
van een lont zat.
STEUNREGELING GEDEMOBI-
LISEERDEN. Op eenige plaat
sen in 't land hadden vergaderingen
van den Ned. Bond van Dienstplich
tigen plaats, waarin werd aange
drongen, dat ook na 15 Maart steun-
verleening aan de gedemobiliseerden
van Regeeringswege zal geschieden.
,DE ZEVEN PROVINCIêN".
Gemeld wordt, dat Hr. Ms. „De Ze
ven Provinciën", den 2en Maart te
New-York is aangekomen en 11 dezer
van daar naar Nederland zou ver
trekken.
De Lager-onöerwijswet.
Verschenen is het Voorloopig Ver
slag der Tweede Kamer aangaande
het wetsontwerp tj>t regeling van
het lager onderwijs. Wij ontleenen
er het volgende aan
Sommigen vonden het meest aan
bevelenswaardig de laatste drie ver-
fnooganigen voor allen te doen ver
vallen en om te zetten in een kin
dertoeslag. Het denkbeeld van een
kindertoeslag, ook zonder hat schrap
pen der 3 verhoogingen, werd door
leden van zeer verschillende politie
ke richting met den meesten nadruk
gesteund. Dat zulk een toeslag met
was opgenomen in het ontwerp, had
sommigen zeer bevreemd, wijl op 5
Juni 1918 een motie Bomans door
de Kamer is aangenomen, waarbij
de wenschelijkheid werd uitgespro
ken dit element in de salarisrege
ling op te nemen.
DE JAARBEURS GESLOTEN.
De Jaarbeurs te Utrecht is Zaterdag
middag zonder eenig officieel vertoon
gesloten. Gedurende deze 14 dagen is
de beurs bezocht door ongeveer 77.000
personen. In 1918 bedroeg dit cijfer
200.000; ln 1917 110.000.
DE J. P. COEN. De J. P. Coen,
het grootste schip der maatschappij
Nederland is Zaterdag naar Inali
vertrokken.
Laat in dezen duren tijd Uw
KLEEDING, GORDIJNEN ENZ.
spaart daardoor pl.m. 90 pCt. op uwe en nitgaven
het is het behoud voor die goederen. Aflevering als nieuw
QEDIMPTE OUDE DRACHT 1»
CRONJESTRAAT 11
Speciaal adres voor het ZWART VERVEN van REGEERINGSSAJET en
TELEFOON 382-873
UITSTOOMEN van DEKENS
van de nieuw opgerichte ververij en
chemische wasscherij
Door hst aanbieden van onderstaande lage prijzen en
vakkundige bewerking, tevens zeer vlugge aflevering,
hopen wij 't vertrouwen van UEd. te mogen krijgen
1, Damesgoederen. iA.
Stoomen Verven
Mantel Costuums f 2,50 f 3,00 f 3,00 f 4,00
Mantelsf 1,50 f 2,25 f 2,00 f 3,00
Rokkenf 1,25 f 1,25 f 1,75
Blousesf 0,60 t 1,25 f 1,25
Kinderjurkenf 0,75 2,00 f 1,00 f2,50
Heerengoederen. aB.
Stoomen. Verven.
Colbert Costuamsf 3,00 f 4,50
Pantalonsf 1,00 f 1,50
Vestenf 0,50 f 1,00
Demi'sf 2,50 f 3,25
Winterjassenf 3,00 f 3,50 f 4,50
Jaquet Jassenf 1,75 f 2,50
Stoomgoederen binnen 3 k 4 dagen thuis.
Verfgoederen binnen 8 dagen,
Rouwgoed binnen 24 uur.
Speciale afdeeling voor het nitstoomen van lancaster gor
dijnen, 75 cent per stuk, vitrage gordijnen vanaf f 1,50 per
stel, wollen dekens f 1,—.
WinkelsGaelstraat 20, hoek Pieter Kiesstraat
Gen. Cronjésiraat 112, 2de gedeele
Fabriek: Gaelstraat
Beleefd aanbevelend,
DB DIRECTIE
Kachelklaar pe* 100 K.G.
Beukenblokken I 7.20
Elkenblokken -6.70
lepenblokken - 6.00
Gemengd hout -6.00
Aanmaakhint f 1.' p. mand
Franco bergplaats.
ADRES
Olieslageritaan 17, Haarlem
PAPIER EN
KANTOORBOEKHANDEL
23 KL HO UTSTRAAT 23
HAARLEn Int.Tc! 2230
Datum
stempels
prima afwerkiog
95
Geen oorlogskwaliteit
DE
Lange Boogaardstraat 25
Lange Raamstraat 30
De Wltstraat 31, Telef. 2984
betaalt de hoogste ooncurreerende
prijzsn voor:
Lompen door elkaar 17 ct. per K.G.
Wol, gebreid 1.50
Gonje en Tapijt 5
Boeken en Kranten 7
Lood en Zink 25
Koper, van 40 tot 1.00
'Jzer. 3 7
Wijn-, Bier-, Kogel- en Melkflesschen
6 cent per stuk
Voor bovengenoemde prijzen wordt
tevens alles van huis gehaald
I SAFE-DEPOSIT
Kassier» en Commissionairs In Effecten
Kinderhuissingel 68 Telefoon 1342
belasten ïich met
de uitvoering van Effecten orders en
het verzilveren van Coupons.
Slniten Prolongatiën en openen
Rekening-Courant
SAFE-DEPOSIT I
Barteljorisstraat 8 - Talef. Int. 3001
Ontvangen «en partij
(Prima kwaliteit)
8 oen) per stuk
per kistje, 100 stuks, f 7.60
C0UP0H
