Haarlems Dagblad
VIERDE BLAD.
ZaUrdag 29 Haart 1919
Van Gumt en Kunstenaars.
No. 110-
Verlaine in Holland. Door den con
ferencier die dezer dagen voor de le
den van de Alliance Frangaise sprak
over Paul Verlaine en de muziek,
werd, natuurlijk, ook diens Lezoek
aan Nederland in 1892 in herinnering
gebracht. Het lag voor de hand voor
een Hollandsch pubhek op hoffelijke
wijze van dat korte bezoek te gewa
gen en de spreker had er temeer ple
zier van, daar er onder zijne hoor
ders schenen te zijn die van die vi
site niet, of wellicht niet meer, op
de hoogte waren. Natuurlijk kende
hij in verband met Vcrlaine's ge
schrift „Quinze jours en Hollande"
de omstandigheden waaronder 'de
groote poëét hier dien korten tijd
geleefd heeft: ik vermoed dat hem
niet bekend zijn de aardige brieven
van één der gastheeren aan een
vriend gericht, en waarin over dat
heszoek zoo knus verteld wordt. Ik be
doel hier niet den schilder Philippe
Zilcken in wiens huis, Helène, villa
op den Bezuidenhoutschen weg, Ver
laine werd opgenomen en waar Jiij
zich zoo wel gevoelde, doch den sin-
gulieren Joh an Thorn Prikker, die
toen ook in Den Haag woonde en die
aan Henri Borel, toen in Indié, ten
brief schreef met het relaas van het
Verlaine-bezoek.
Zilcken heeft in het Groene Week
blad van dat jaar, en later in zijn
„Souvenirs" verteld hoe Verlaine
naar Holland kwam. Het plan ging
uit van den boekhandelaar Blok op
wiens initiatief een commissie ge
vormd was om Verlaine-Iezingcn te
organiseeren. Men weet hoe in de ja
ren van en na „de beweging van 'SO"
schilders en letterkundigen hier te
lande, meer dan thans, één hondje
vormden; wij vinden het dan oolc niet
vreemd dat in die commissie Zilcken
en Toorop vooraan staan. Als er spra
ke van is Verlaine een logement te
bezorgen, biedt Zilcken zijn woning
aan, maar krijgt van Hollandsslie
vrienden in Parijs al heel gauw de
waarschuwing thuis van „pas op,
weet wel wat je doet, etc." want
Verlaine's reputatie was die van een
onverbeterlijken Bohème. Het loopt
echter- alles prachtig af, Verlaine is
de charmantste logé dien men zich
.wensclien kan, en de man door
zijn leven, die zijn lichaam ruï
neerde, bleef in het huis hij het
Haagsciie Bosch een schat van een
gast en een perfect gentleman. Arm
in arm ging hij met Toorop in het
bosch wandelen, den „superbe Java-
nais" zooals hij Toorop noemde in
de bekende lakensche cape, samen
onder éène parapluie.
Uitvoeriger 'schrijft Prikker over
dat geval aan Borel, ik heb die brie
ven hier in een Duitsche vertaling
voor mij liggen (Künstlerbriefe aus
dem 19en Jalir hundert.) en wat ik er
uit navertel is dus niet den letterlij
ken tekst. Maar zij zijn te aardig om
te wachten tot ik de origineelen die,
als ik mij niet bedrieg, in een maand
blad uit die jaren De Arbeid gestaan
hebben, onder de oogen krijg. Prik
ker (hij woont nu al jaren in Hagen
In Westphalen en in deze serie heb
ik al een paar jaar geleden al eens
van zijn werk verteld) schrijft dan:
„Wij liëbben Verlaine hier gehad,
met hem gegeten, gepraat en gewan
deld. 't Was hel évenemenl. Ik zie
ons nog zitten 's middag nè. zijn aan
komst. Albert Verwey was er voor
overgekomen, Veth en de anderen
waren in Den Haag, allemaal voor
Verlaine. Eerst waren wij van plan
geweest hem met z'n allen te gaan
afhalen, maar na lange debatten
was er besloten dat er maar een
paar van ons gaan zouden.
Tegen zevenen gingen wij naar het
station. De trein komt binnen, Ver
laine stapt er uit en al onze moofé
plannen voor de ontvangst vielen in
duigen. Groote godenl Wat voor een
figuurl Geen klein, gebogen manne
tje zooals je van de portretten zoudt
denken, maar een reuzenkerel met 'n
stierennek, borstelige, pikzwarte
wenkbrauwen en daaronder een i-aar
donkers oogen, die bij het minste of
geringste schitteren. Na een algemeen
voorstellen, nog een beetje deftig,
ging het in rijtuigen naar Riche,
waar wij zouden eten'".
Daar aan den maaltijd, vertelt
Prikker, sprak Verlaine over zijn
kunst en kunstenaarsschap. Wanneer
wij wel eens al3 criterium van kunst
gesteld hebben dat er juist dat in
moet zitten wat de kunstenaar „niet
helpen kan" is het dan niet aardig
door Verlaine gedekt, als hij zegt:
„Wat ik maak Ls zeker wel beter dan
wat een kantoorklerk schrijft, naar
ik heb geen reden daar trotsch. op te
wezen. Ik kan het niet helpen dat ik
zoo ben, noch veranderen; dat ligt
aan geheel toevallige omstandigheden
en ik mag mij niet boven andere men-
schen verheven voelen. Ik zie kunst
niet anders dan als een handwerk".
Er zijn er onder onze jongeren van
25 jaar later, die zich dat voor gezegd
mogen houden.
Verlaine kwam hoe langer zoo
meer op zijn gemak, at flink, dronk
nog beter en zei maar steeds „c'est
bon ga". Als in wedstrijd zaten ze
allemaal dien kop te teekenen en
Verlaine liet ze kalm gaan, keek, als
ze klaar waren, met één oog het re
sultaat aan, en zei dan, eenvoudig:
„c'est boa ga" of „c'esi mauvais".
Bij de aankomst in Den Haag had
Verlaine een hoogen hoed opgezet.
Toen de omgeving hem spoedig vol
doende vertrouwd was, verdween dit
hoofddeksel om plaats te maken voor
een slap hoedje, waarbij hij een
grooten zijden, foulard om den hals
sloeg. Dat was meer „lui-mème". En
zoo ging hij toen ook naar zijn eer
ste lezing toe. De Amsterdammers
waren er voor overgekomen: Witsen,
Kloos, Boeken, Roland Holst, Delang,
Tideman. De beide laatsten hebben als
litteraire artisten met oen korte poos
van artistiek succes genoegen geno- j
men, de alderlaatste is niemand an
ders dan onze bekende Haarlemsche
advocaat van thans.
Toen Verlaine ook in Amsterdam
ging lezen, vond hij daar weer de
artisten van het woord en die van
de verfkwast in huldigende- stoele.
Bij de deur van hel huis waar hij
logeeren zou, stonden, vertelt Prik
ker, Isaac Israels en Boeken hem
met den hoed in de hand op le wach
ten.
Het toeval wilde dat tegelijkertijd
een ander Fransch artist die van zich
deed spreken, in Holland lezingen
kwam houden. Men ziet dat wij al
sinds jaren belezen genoeg worden
en dat de Alliance Frangaise Slechts
een nuttig werk voortzet. Die andere
artist was Sar Péladan, een eenigs-
zins precieus artist, die de stichter
was van de Róse-et-Croix. Hij stierf
juist een paar maanden geleden.
Zijn orde van eigen maaksel omvatte
aUe artisten, die het met hem eens
waren en die als medeleden door hem
op eigen initiatief beuoemd werden. I
Hij zocht in de schilderkunst niet
het portret van de dingèn, maar der
dingen ziel. Ook dat hebben wij al
eens meer gehoord en een bepaalde
orde hoefde daarvoor niet gesticht te
worden, maar enfin het was nu
eenmaal zoo en toen hij weer huistoe
ging waren Toorop, Holst en Prikker
tot Rozenkruisers benoemd. Of ze Co
insignes, in den vorm van amuletten
ooit ontvangen hebben weef ik Liet;
wel dat Bauer op éen zijner etsen uit
dien tijd, de „Entrée", in den rechter
benedenhoek den Sar teekende, mee
loopend in een optocht.
meeviel én blijk gaf van niet uitslui
tend intelligent, doch ook groothartig
te wezen. Hij had er zich woedend
over gemaakt dat er onder de Hol-
landsche intellectueelen waren, die
niet naar Verlaine's iezingen wilden
komen, omdat hetzoo'n gemeene
vent wast
En zijn woede steeg ten top toen
hij vernam dat de Leidsche professor
Jan ten Brink verklaard had, dut hij
alles zou doen, wat in zijn vermogen
lag om de lezing van „dien spits
boef" tegen te werken. Toen de Sar
zelf in Leiden ging lezen, kreeg pro
fessor er dan ook duchtig van langs,
en wat nog beter was, de Sar lus er
van de mooiste gedic-hten van Ver
laine een aantal voor, om te laten
hooren, wat die gemeene kerel voor
schoons gemaakt had.
Het waren rumoerige, maar feeste
lijke dagen in het Hollandsch kunst-
wereldje van 1892. Ik heb de lezing
van den conférencier verleden week
niet gehoord, doch vermoed dat
deze oanteekeningen uit de oude doos
een aardige aanvulling zijn op diens
uitweidingen over Verlaine et les
musiciens. Men zou ze Verlaine et lts
peintres hollandais kunnen noemen.
23 Maart 1919.
J. H. DE BOIS.
Stadsnieuws
COMMISSIE VAN OVERLEG.
In aansluiting aan liet communique
in ons nummer van gisteren, wordt
nog gemeld
Na gepleegd overleg door de ver-
tegenwoordigers der organisaties,
(waarvoor de vergadering eenigen tijd
werd geschorst) werd medegedeeld
dat onderling overeenstemming was
verkregen omtrent dfc indeeling der
I werklieden in 5 groepen.
1 Ten slotte was de vergadering van
meening, dat arbeid in een ploegen
dienst verricht, niet op dezeltde wij
ze moet worden betaald als over
werk. Wijziging van het Werklieden-
regiement zal daardoor noodzakelijk
zijn, aangezien volgens art. li die
arbeid gelijk wordt betaald. Einde-
I lijk werden door vertegenwoordigers
1 der organisaties nog eenige aangele-
1 genheden ter sprake gebracht omtrent
(loon, werktijd en verlof van werk
lieden bij het gasbedrijf, de gemeen
tereiniging en den dienst van open
bare werken.
De sar had ©an groote vereering
voor Verlaine en een afscheidsdejeu
ner werd hem in hel gezelschap van
zijn grooten landgenoot aangeboden.
Hij verscheen er weer in zijn zonder-
lingsten dos. Egn blouse van zwarte
atlaszijde; een pantalon van fluweel
met zilveren oplegjes, grijze rijlaar
zen, een astrakan mutsje en ten
zwarte manteL
Zonder twijfel een poseur, doch een
buitengewoon intelligent man en
iemand die by kennismaking erg
1 MEI-DAG DER REV. SOCIALIS
TEN EN ANARCHISTEN. Dezer
dagen vergaderde het op initiatief
van het P. A. S. opgerichte 1 Mei-
Comité. Het voorloopig bestuur (be
staande uit de heeren A. Groeneveldt
Jr., voorzitter; J. I-Ieyneman, secre
taris en H. F. van Bodegraven, pen
ningmeester), dat reeds de eerste
werkzaamheden voor het 1 Mei-Co
mité had verricht, trad af. Als defi
nitief bestuur werden thans gekozen
de heeren J. N'egrijn, voorzitter C.
J. Meyers, secretaris en P. R. J. Ver
gers, "penningmeester.
Ingekomen was een schrijven van
de nfd. Haarlem van de Communis
tische partij, welke verzocht de 1 Mei-
leuze van het Land. Rev. Soc. Co
mité over te nemen. Daarvan zou te
vens afhangen, of de C. P. afd. Haar
lem zich bij het 1 Mei-Comité aan
sloot. Lie Vrije Soc. Vereen, verklaar
de zich tegen het deelnemen van de
C. P. aan den revoiutionnairen
1 Mei-dag. Eveneens de afd. van den
Intern. Anti-Mi lit. Vereen. Besloten
werd, de'C. P. afd. Haarlem te be
richten, dat zij tot het 1 Mei-Comité
kon toetreden, maar dat de leuze zou
zijn die, welke altijd door de Uiiatli.
Vakbeweging en Anarchisten was
aangeheven, n.L „(Jp voor de al-
gemeene werkstaking, ter ontvoog
ding van de arbeidersklasse". Vervol
gens werd nog besioLen inj hel niet-
verkrijgen van de Sociëteit Vcrecni-
guig het Brongebouw voor de avond
vergadering te huren en de groote
zaai van het -gebouw „Voorwaarts"
voor de middagvergadering. Verschil
lende sprekers zullen aangezocht
worden een spreekbeurt te vervui
len.
Opmerkingen nlt de
iurgerij.
„Een bader' geeft in overweging,
nu bijna in alle fabrieken de vrije
Zaterdagmiddag is ingevoerd, de ge
meentelijke douchebadhulzeo voor
mannen ook vóór vier uur open te
stellen, bv. van I uur af. De vrou
wen zouden dan 's morgens van die
inrichtingen gebruik kunnen maken.
Geneeskundige dienst.
Do heer L. Holzhaus schrijft ons:
Bij het lezen uwer opmerking om
der liet bericht van het ernstig onge
luk aan den Kinderhuissingel, waar
bij u de noodzakelijkheid betoogt van
een spoedige invoering van den gm
ner-skundigen dienst hier ter stede,
wil ik aan uwe opmerking gaarne
adhaesie betuigen, daar mij uit ei
gen ervaring reeds zoo menigmaal is
gebleken, dat de doktoren door htm
beroepswerkzaamheden overdag zel
den thuis zijn aan te treffen.
Verder vestig ik de aandacht nog
hierop, hoe dikwijls de politie uit
den aard van haar beroep het eerste
bij een ongeval aanwezig is.
De noodzakelijkheid, dat het poli
tiekorps wordt onderwezen in het
verleenen van de eerste huif bij on
gelukken, behoef ik hier verder wel
niet aan te toonen, daar het practi-
sche nut hiervan reeds in alle groote
steden in binnen- en buitenland is
ingezien en de Eerste Hulp als een
onderdeel van den politiedienst be
schouwd wordt.
Zoolang er echter geen georgani
seerde Eerste Hulpdienst in werking
is on er bij een piotseling ongeval
I geen medicus te bereiken mocht zijn,
etei ik mij gaarne met verbandmid
delen en rijwielbrancard bij dag en
bij «acht 'ter beschikking (telefoon
2385).
DE NEDERLANDSCHE BOND TOT
I HET REDDEN VAN DRENKELIN
GEN. De Ned. Bond tot het Red-
j den van Drenkelingen heeft, daartoe
in staat gesteld door de meaewer-
I king van de Directie van de Bijen-
1 korf, te Amsterdam, in een der eta
lages aan het Damrak, m goeae sa
menwerking met de Maatschappij tot
l Redding van Drenkelingen, een ten-
toonstelling georganiseerd, ter gele
genheid van de eerste algemeene jaar
vergadering en de wedstrijden op
Zondag 30 Maart te Amsterdam te
nouden. Er is groote belangstelling,
want de menschen verdrongen zich
voor de uitstalkast, 't Is dan ook de
moeite waard een oogenblik te toe
ven. De tentoonstelling zouden we m
twee hoofdgroepen kunnen verdee-
len. De Maatschappij tot Redoing
van Drenkelingen, opgericht in libi.
exposeert in hoofdzaak, zeer interes-
siuit uit het grijs verleden, oorkon
den en reddingsmateriaal. We zagen
o.a. een taoanselysteerpijp uit t/io-
en een uit het jaar lbuü een afbeel- i
ding van een oud drijxpak, een photo
van ae vitrine met allerlei ouder- i
wetscke hulpmiddelen en instromen-1
tenkisijes uit ae jaren 1837 en 1888
het gedenkboek der Maatscnappij tii
de medailles hebben een welverdien-
de plaats. Er zijn ook nuttige bro-
cnures, welke op aanvraag aan het
Secretariaat, Rokin 114, kosteloos
verkrijgbaar z.n.
De Ned. Bond exposeert platte-
gronden van Amsterdam en Haar
lem, waarop zijn aangegeven, voor
Amsterdam de 460 piaatsen, waar
areggen aanwezig zijn, terwijl de
Haarlemsche kaart vertoont de plaat
sen van seinposten, iadderposten,
reudingsiiaken en sieepdreggen. Een
seinpost m optima forma, met tele
foon, reddingslijn en dag- en nacht-
oproepingsuienst, trekt ae aandacht.
Met levensgroote figuren wordt de
kunstmatige m- en uitademing op
een pseudo-drenkeiing aanschouwe
lijk voorgesteld.
Verkort model reddingshaak, ijs-
haken en dreggen geven een overzicht
van hulpmiddelen, waarbij de red
dingsladder en sleepdreg in verkleind
model aanwezig zijn.
Photo's en opschriften verduidelij
ken het geheel.
De étaiage is een kijkje overwaard
en we betwijfelen niet, of het doel
van deze tentoonstelling aandaent
te vestigen op het mensculievend stre
ven van den Bond, het bevorderen
van het redden van drenkelingen, zal
wel bereikt worden.
De jaarvergadering wordt gehouden
op Zondag 30 Maart, 's morgens te
10 uur in Motel Américain.
Rubriek voor Vragen
VRAAG: Verliest iemand het kies
recht, die door werkloosheid zijn aan
slag in den lioofdeiijken omslag niet
op tijd of geheel niet heeft betaald?
Kan men zoo iemand candidaat stel
len voor den gemeenteraad en bestaat
er, wanneer hij gekozen wordt, vol
gens de nieuwe Kieswet geen bezwaar
tegen zijn toelating? ANTWOORD:
Het Kiesrecht is geheel los van het
al-of-met betalen van belusting. Een
wanbetaler kan candidaat voor een
gemeenteraad gesteld worden; er te-
staat geen bezwaar tegen zijn toelar
ting, tenzij hij failliet verklaard is.
VRAAG: Een dienstmeisje, destijds
op den 22sten der maand in dienst
gekomen, terwijl haar loon meestal
werd uitbetaald tussohen den 22sten
en 26sten der maand, vraagt of zij,
wanneer zij op 2 Maart haar betrek
king opzegt, den 2den April kan ver
trekken. Mevrouw wil haar houden
tot den 22ste. ANTWOORD: Zij kan
slechts, bij de uitbetaling van haar
loon op den 22sten eener maand, op
zeggen tegen den 22sten der volgen
de maand.
VRAAG: Heeft iemand, die steeds
bij familie in de huishouding werk
zaam is geweest, hij gevorderden
leeftijd ook aanspraak op Staatspen
sioen? ANTWOORD: In de hal van
het Postkantoor hangt een lijst van
tusschenpersonen tot wie u zich om
inlichtingen wenden kunt.
VRAAG: Een meisje is per drie
maanden gehuurd, maar ontvangt
haar loon per maand. Met November
heeft zij haar bettekking tegen Fe
bruari opgezegd. Mevrouw heeft haar
gevraagd te blijven tot Mei, waarop
het inrisje geantwoord heeft, dat zij
zich niet voor drie maanden verbin
den kon. Heeft mevrouw nu het recht,
als het meisje met 1 April haar be
trekking verlaat, het loon in te hou
den? ANTWOORD: Neen.
VRAAG: Waar is het bureau van
den Haarlemschen Reclasseerings-
raad gevestigd? Op welke dagen en
uren wordt er zitting gehouden?
ANTWOORD: Het bureau is geves
tigd ten huize van den secretaris, den
lieer P. J. Ovenneer, Wcslergracht
45 rood.
VRAAG: lk heb 60 dagen doorbeta
ling van vergoeding voor mijn zoon,
die met onbepaald klein verlof is, te
goed. Waar moet ik mij vervoegen,
om die vergoeding te bekomen? ANT
WOORD: Raadhuis afdeeling militai-
1 re zaken.
VRAAG: De kranten hebben tegen-
i woordig een kurbol-achtigen reuk.
Kan dit schadelijk zijn voor de ge
zondheid, wanneer men de kranten
gebruikt om in te koken? ANT-
WOORD: Onschadelijk!
VRAAG: Waar moet ik mij ver
voegen, om op een Amerikaansche
boot te monsteren? ANTWOORD:
I Wend u tot hot Amerikaansche con
sulaat te Amsterdam.
VRAAG: In de voetbalverslagen
i van de yereeniging Z. A C. te Zwol-
le lees ik herliualdelijk den naam
van den middenvoor Wassen. Is dat
'de vroegere Haarlem-speler? ANT-
j WOORD: Ja.
VRA AG: Kan een patroon vol
staan met het uitbetalen van 14 da
gen loon, wanneer zijn knecht, die
-een jaar bij hem Ln dienst was en
per week betaald werd, ziek wordt?
ANTWOORD: Naar streng recht ja,
maar fatsoenlijk is het niet. Laat
hem eens door een rechtskundige
zulks onder liet oog brengen, mis-
j schien schaamt hij zich en doet wat
VRAAG: Waar is het kantoor van
den reclasseeringsraad gevestigd? Op
welke dagen en uren wordt er ritting
gehouden? ANTWOORD: Secretaris
van den reclasseeringsraad is de
Onze Lachhoek
U -.raagt wel wat veel geld
voor die papegaai.
Maar hij heeft toch aan een van
de éérste families behoordl
Hoe weet u dat?
Hij praat altijd als iemand be
gint te zingen!
Hoe heeft mijn recept gewerkt?
vroeg de dokter.
Ik ben er niet bijzonder over te
vreden. Die drank kost mij f 1.50
ert nu ben ik ai beter na er één koer
van gebruikt te hebben. Wqgr een
daalder naar de maan!
heer W. P. J. Overmeer, Wester.
Igracht 45. Er wordt niet op bepaal
de uren ritting gehouden, maar de
theer Overmeer is doorgaans van 5—1
uur te spreken.
VRAAG: Ik ben 16 jaar en wil
taüet Mei naac Engeland. Waar ea
wanneer moet ik mij vervoegen, ora
een pas te hekomen? Wat kost een
overtocht naar Engeland ANT
WOORD: Aan de Prov. Griffie.
Jansstraat 46. De kosten van over
tocht hangen af van de klas, die u
wenscht te reizen. Méér dan f 50
zal het u echter niet kosten.
VRAAG: Hoe luidt het adres van
het secretariaat der afdeeling Haar
lem van den Economischen Bond?
ANTWOORD: Secretaris is de lieer A
Schipper, Kindcrhuisvest 5.
VRAAG: Op welken datuui moet een
dienstbode, die zich met Mei heeft
verhuurd, volgens Haarlemsch ge
bruik in dienst treden? En wanneer
moet zij haar vorige betrekking ver
laten? ANTWOORD: In Haarlem is
de gewoonte, dat men op 3 Mei oe
oude betrekking verlaat en op 6 Mei
de nieuwe aanvaardt.
VRAAG: Komen kinderen, die het
vorig jaar Juni 13 jaar werden, nog
niet in aanmerking voor een koiïie-
kaart? ANTWOORD: Neen. Men deelt
ons verder mede dat een derde koffie-
kaart wel niet zal uitgereikt worden,
daar binnenkort de koffie wel geheel
vrij zal komen.
VRAAG: lk ben ingedeeld bij de éde
compagnie wielrijders, tweede gedeel
te. Wanneer moet ik opkomen? ANT
WOORD: In het tijdvak 16—20 Juni
VRAAG: Hoe kan ik zelf een lieclo-
graaf maken? ANTWOORD: Hecto-
graafmassa bestaat uit Gelatine, Gly
cerine en water. Vraag uw drogist.
Men herinnert er ons aan, dat het
geval van den „Kapitein van Köpe-
nick" rich heeft afgespeeld op 15
October 1906.
Bnrgeripe Stand
HAARLEMMERMEER. Beval
len: C. Ferdolage— Harding, z. F.
Fiipphi—Verhoeven, z. A Korte
kaasVan Beek, z. B. van deï
MeerGrauwelman, d. W. J.
SmitPersoon, d. M. OnosOver-
dorp, z. K. J. OuwerkerkHaa-
P«l8, z. M. van de HaarVermeer,
C. DriessenKraan, d.
Overleden": Annigje v. d. Stroom.
73 j„ gehuwd met I. Kieboom.
Adriaan Breure, 95 jaar, wedr. van
A. Koomaii8 Maris. Adrian us
Kraak, 59 jaar, gehuwd mot A. van
Dijk. Geeiije Dol, 14 maanden, d-
van S. Dol. Paulina Boterbloem,
15 jaar, dochter van N. Boterbloem.
Willem Groenveld, 1 dag, zoon van
R. Groenveld.
BLOEMEN'DAAL. Ondertrouwd:
H. P. Heineken en C. Breitenstein.
Geboren dochter van L. H. Bed
ding en A. M. Schonigt. Zoon van
D. J. van Buuren en A Rodenburg.
Overleden F. C. Bunge, 69 jaar; S.
Jonkhart, 69 jaar; J. A. van der
Struijs, 33 jaar; A. F. van Hal, 32
jaar; E. I.ammes, 73 jaar; J. Boot,
76 jaar.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAG AVO N D PR .A ATJ E.
De vorige week vroeg een week
blad uit den omtrek een wachthuisje
van dn tram vóór den Stadsschouw
burg, omdat het zoo onplezierig is,
wanneer je uit de warme zaal komt,
onbeschut in het gure weer op een
tram te wachten. Ik vind dit een ge
lukkige gedachte, want de bacillen
dreigen aan alle kanten, en eer je 't
weet, heb je in de gure temperatuur
oen neusverkoudheid of erger te pak
ken. Daarbij is 't heel naar om een
regenbui te krijgen op je mooiste
«loeren.
Een wachthuisje moet er dus ko
men, maar voor hoeveel menschen 1
Soms wachten er tien, dan weer
twintig of vijftig. Het zal dus een uit-
trekbaar wachthuisje moeten wezen,
in den trant van de harmonika. Even
wel kan het niet, zooals dit muziek
instrument, uit een soort van papier
of linnen vervaardigd zijn, anders
zouden de elementen en de kwajon
gens er samen gauw een einde aan
gemaakt hebben. Het wachthuisje
moet dus van ijzer of minstens van
stevig hout gemaakt worden en de
fToottc bij elke schouwburgvoorstel-
ing afzonderlijk worden bepaald is
de zaal uitverkocht, de grootste
ruimte, is ze halfvol de halve afme
ting, is ze leeg de kleinste. Natuur
lijk moet die formaatverandering in
een oogwenk geschieden, want de
suppoosten aan den schouwburg heb
ben ook nog wat anders te doen één
druk op den knop, floep, het gebouw
tje schiet uit tot middelgrootte, twee
maal drukken floep, floep, de groot
ste ruimte Is beschikbaar. Het geval
wordt nog ietwat ingewikkelder, daar
er ook glasruiten in moeten zijn, zoo- j
dat de wachtenden de tram zien aanko-
pien en banken, waarop zij rustig
kunnen zitten. Van een klein buffet,
waarin chocolade, clgaretten, koek
jes, limonade, koffie, thee, bier en
qs verkocht worden, heb ik bij na
dere overweging afgezien.
Hoe dit technisch kan worden in
eengezet is een zaak, die buiten mijn
bevoegdheid ligt. Daar zijn uitvin
ders voor noodig. Een prijsvraag zal
allicht hun ijver prikkelen. En welk
een enorme toekomst staat hun te
wachten! Het denkbeeld behoeft im
mers niet tot wachthuisjes beperkt
te blijven, maar kan ook tot gezins
woningen worden uitgestrekt. Bij
voorbeeld jongelui die trouwen
gaan in zoo'n huis wonen, dat ik
harmonikahuis zou willen
noemen. Na een jaar wordt het ge
zin vermeerderd, een drukje op een
knop en er komt een kinderaamer
bij een half jaar later wenscht de
heer des huizes .de kleine is soms
wat rumoerig) een afzonderlijke wern-
kamer een tweede druk op den
knop en de kamer is present. Naar
mate het gezin toeneemt wordt ook
het huis vergroot. Zou hier de oplos
sing niet liggen van het vraagstuk
der huisvesting voor groote gezinnen!
Misschien oppert iemand het be
zwaar van den grond. Maar bij de
heerschende neiging tot buitenwonen
kan bij elk harmonikahuis een open
ruimte worden gereserveerd. En is die
vol, dan breidt men uit in de hoog
te. Het is allemaal eenvoudig, als 't
ei van Columbus.
Maar laat ik nog even tot de tram
huisjes terugkeeren. Komt er een op
het Wilsonsplein, dan is er zeker ook
een noodig op 't Stationsplein, op de
Groote Markt, de Rivicrvischmarkt,
het Houtplein en op verschillende an
dere punten in Haarlem, Heemstede,
Overveen en Bloemendaal. Laat ons
zeggen samen een paar dozijn. Geen
bezwaar voor groote tram wegmaat-
schappijen Wat een prachtige gele
genheid, om het mcnschdom goed te
doen, het te bewaren voor weer en
wind.
Ach, wat zou ik nu graag een uit
vinder wiilen zijn I Om den roem en
ook (een beetje) om de centen.
In afwachting van het harmonika
huis worden er af en toe nog gewone
huizen gebouwd. In den Haarlem-
schen gemeenteraad vroeg een dame
om grond te huren, bij het voor haar
rekening te bouwen h e e r e n h u i s.
Dit lijkt een contradictio in terminis,
een tegenspraak in de woorden, maar
schijnt dat niet te wezen omdat da
mes ook wel heerenhooden dragen
\als ze wisten hoe leelijk die staan,
gooiden ze de nare dingen in den
noek).
Hec is waar: heerenhuis is nu een
maal de benaming voor een bepaald
soort var» woning, ook wanneer al
leen dames er in gaan wonen, 't Gaas
er mee zooals altoos: de vrouw wordt
weer tekort gedaan. Zou het dus niet
tijd worden, om de benamingen van
de verschillende huizen eens te ver
anderen? De eenvoudigste soort heet
arbeiderswoning. Maar ar
beiden menschen dan niet, die in
grooter perceelen wonen! Dan komt
hec burgerhuis verdienen per
sonen in andere woningen dan den
naam van burger nietVervolgens
krijgen we het heerenhuis, volgens
bovenstaande beschouwing ook al on
juist daarna de benamingen villa
en landhuis. Wie knap is mag zeggen
wat een villa en wat ccn landhuis is,
Ik ken daartusschen geen onderscheid,
maar weet. wel, dat je ook in een
villa duchtig hel land kimt hebben,
minstens evengoed als in een land
huis, wanneer de Russen geen rente
meer betalen of de bond van dienst
boden geweldige nieuwe eischen
stelt.
Hier ligt een terrein voor studie
van sociologen en taalkundigen. i
Misschien zal iemand zeggen „ja,
jij werpt maar vraagstukken ep en
schuift de oplossing op den hals van
anderen." Dit is nu juist het voor
ree,c van menschen, die voor de pers
werken zij werpen de zaken wel op
maar voeren die niet uit-. Maar ver
beeld u dan toch ook, dat een journa
list, verslag doende van de kloeke
stukjes van een temmer, zelf bij de
wilde dieren in de kooi moest gaan
of niet mocht schrijven over de
Noordpool, vóórdat hij die zelf onder
zocht liadl
Neen, werkveraeeling moet er we
zen. Zoo denkt ook een van mijn ken
nis -'-n er over, die thuis naar hij ver
zekert het denkende hoofd is. Dit
£»aat zoo: „vrouw, daar komt me voor
den geest, dat ik koude voeten zal
krijgen, wanneer ik niet gauw mijn
pantoffels aantrek; wees zoo goed, die
even voor me te halen." Daarna tot
zijn zoon „Willem, tot vftrhooging
van de algemeene gezelligheid zal ik
een pijp aansteken, stop die eens
voor ine^ maar zorg, dat je niet
morst." En 's avonds bij het naar
bed gaan tot zijn oudste dochter
„Fientje, sluit de voordeur, de keu
kendeur, draai do gaskraan af, trek
de klok op." Daarna gaat hij naar bo
ven, terwijl zijn vrouw de lichten uit
doet en voelt zich doodvermoeid van
zooveel geestelijke inspanning. Nooit
is hij zoo verbaasd geweest, als toen
een zwager, die dit. alles en nog veel
meer met ergernis had aangekeken,
op zijn verzucnling „wat ts het tocli
moeilijk om 't denkend hoofd te we
zen, ten antwoord gaf „daar heb
je gelijk in, 't maakt iemand tiran- j
nick en lui." Eerst toen zwagerman
de deur uit was, kwam de vraag bij i
onzen vriend op, of er misschien een
beleediging bedoeld was.
Ik voeg er bij, dat- iets verzinnen
gewoonlijk veel gauwer'gaat, dan
iets uitvoeren. Hoeveel tijd zal het ge
kost hebben om de laat ik het zacht
zeggen, niet neel mooie fontein cp de
bloemententoonstelling van 1910 te
bedenken, Ln hoeveel tijd zul die
gesticht zijn. en hoeveel tijd alweer
za: er met de opruiming gemoeid zijn.
Er wordt met kracht van armen en
bijl nut) gewerkt, maar hard opschie
ten doet het niet en 't is nog geluk
kig, dab het circus Carré er zal wor-
nen neergezet, want anders waren
we den grooten bak op bet vermaarde
grasveld vóór het Paviljoen misschien
nog in geen jaren kwijt.
Heel gelukkig rijn we met onze
fonteinen nu eenmaal niet. Die voor
het hötel is weggenomen, omdat er
te zijner tijd een nieuwe zou worden
gezet, maar die tijd is nog niet ge
komen. De roem van Hildebrand
moet nog wat belegener worden vóór
dat die in een met beelden versierd
waterwerk mag worden uitgedrukt.
Met de fontein op de bloementen
toonstelling troffen we het ook al
niet. Onze verdienstelijkste water
werken rijn ten slotte de drinkfon-
teinen en de watertoren in de dui
nen, ik spreek niet van de zeer ver
dienstelijke regenbuien, die we dezer
dagen mogen bewonderen, omdat ik
alleen gewaag van kunstmatige fon
teinen. Benalve de reeds genoemde
bezitten we ook nog een heetwaier-
wagen, die eenigen rijd afwezig is
geweest, en nu wel gauw. daar de gas-
rantsoeneering zal ophouden, tob de
geschiedenis gaat behooren. En ein
delijk is er een sproeiwagen, een
zomerverschijnsel, niet altijd op zijn
post, maar wanneer hij er eenmaal
is, zeer geliefd, vooral bij wielrijders, j
die er achteraan rijden en niet pas-1
soeren kunnen.
Eén ding mogen we intusschen
dankbaar vermelden juist water is
het eenige artikel van eerste levens
onderhoud geweest, dat ons in onbe
perkte hoeveelheid werd geleverd.
Het zou verschrikkelijk zijn geweest,1
wanneer we daarop waren gerant-
soeneerd.
Een paar dagen geleden heb ik ge
lezen, dat in een schoolblad van leer
lingen bet denkbeeld is geopperd om
leerlingenraden te stichten. Menigeen
met mij heeft tot nu toe deze-maat
schappij eenigsrins onvolkomen ge
vonden, maar nu blijkt waarom de
leerlingenraden ontbraken nog. Nu
komt riles van zelf tot perfectie. Het.
ia een verheugend teeken des tijds.
dat er tegenwoordig weinig raad ge
vraagd, maar bijzonder veel gegeven
wordt. Blijkbaar gaat de wereld
vooruit en het is een kniesoor, die
zich afvraagt, wat al dat raad g e-
v e n beteekent, wanneer er niemand
is, die dezen wil opvolgen.
Raden van scholieren dus, die leer
tijden en vacautién vas to tellen, leer
boeken kiezen, huiswerk bepalen,
onderwijzers en leeraren aanstellen en
ontslaan en confereeren met- den
wethouder van onderwijs, aan wien
zij do wet zullen voorschrijven. Want
wat beteekenen raden, die niets te
kommandeeren hebbent
Maar ei is meer, zijn we een
maal in 't bezit van leerlingenraden.
dnn zijn de zuigelingenraden nog
maar een quaestie van tijd. Welis
waar zal hun werkkring uitermate
beperkt moeten wezen, «aar zij nog
niet lezen of schrijven kunnen en
evenmin redevoeringen houden, maar
in het opzetten van een keel zoeken
zij hun meerdere. Protcsteeren tegen
laat ik zeggen voortdurend wasschen
en verstelde luiers die. kriebelen, kan
gepaard gaan met verzet tegen de
ondergeschikte positie, die zij inne
men. Op dit stuk staan ons blijkbaar
groote verrassingen te wachten.
Maar voorloopig zijn er nog geen
scholieren rad en en zuigeiiugenradcn
en moeten wij het stellen met óón
Raad, den gemeenteraad, die zonder
twijfel verdienstelijk is, maar in ccn
periode van smelten verkeert. Hij
doet, om in een Maart-gedachte te
blijven, denken aan een sneeuwpop
in de zon, die stuk voor stuk een
arm, een been, een oor oi neus ver
liest. Negen van de drie eu dertig la
ten met vertrouwen de regeerkunst
aan hun opvolgers over, «ie welis
waar gereed staan om in hun voet
stappen te treden of wellicht een
heel anderen kant uit te gaan. En
nog altijd iicbben de Heeren in Den
Haag geen burgemeester voor ons
gevonden. Mij is verteld, dat een be-
Fooning van duizend gulden zal wor
den uitgeloofd voor wie de Regeering
een geschikten candidaat aan do
hand doet, die wil Dat is het voor
naamste DIE WIL. Verschillende
personen willen blijkbaar niet-, zoo
dat het tild wordt, dat wij Haarlem
mers de hand in eigen boezem «te
ken en ons afvragen „is er ook
reden, dab wij zoo mooi lijk een bur
gervader kunnen bekomen? Zijn wlji
te lastig, of lo karig ln de bezoldi
ging, of wat mankeert er eigenlijk
aan? Of is 't misschien andersom en
zeggen de personen die aangezocht
worden ..deze onderscheiding zijn
wij niet waard?"" liet is best moge
lijk. Van mijzelf wil ik nog niet spre
ken, maar Wouter en tante Koosje
regeeren, heerschen over Hopma en
Hupstra en hunne familien. is geen
geringe eer. Daar moet iemand wel
een oogenblik voor terugdeinzen.
Intusschen kan ik raeedeelen, dat
wij op onzen laatsten kransavond be
sloten hebben, den nieuwen magis
traat zooveel mogelijk to gemoet te
komen. AU het schroom voor ons is,
die de aanvaarding tegenhoudt, «nia
krans zegt den meest volledigcn
steun toe.
FIDELIO.
