Biuturs Dagblad
Hat Spook vanVöröshsgy
werk neer te leggen. De slaking
schijnt ook hier buiten de leiders om
te gaan, die de masea niet in üe hanu
kunnen houden, tengevolge van de
sterke radicale propaganda.
Tegelijkertijd laat de regeering be
kend maken, dat in gevai üe stuking
der landarbeiders een vermindering
■van den oogst tengevolge üeeft, .p ee ,i
spoedige opheffing van het broodrant
u. n met te rekenen valt.
HET F.RANSCHE REGIEM IN
ELZAS-LOTH AREs GEN, Grum-
bach deelde Ln den Nationalen Raad
K an de soc. partij omtrent den toe
stond in Elzaa-Lotharingcn nog hel
volgende mede uit de verklaring van
de soc.-dem. federatie van den Op-
per-Elzas:
In een dorp in de buurt van Thann
dreigde een syndioale bijeenkomst),
waartoe toestemming was verleend,
door een afdeeling Fransche solda
ten te worden uiteengejaagd. De cen
suur in Siraatsbu'- iaat toe wat hij.
in Mühihausen verbiedt De koorts
van het aangeven van personen
woedt nog steeds, de censuur duurt
voort en was nimmer ruwer dan
thans. Een der schandaligste feiten
16 dat de inbeslagneming van het be
zit van een vrij groot aantal Elzas-
sei's categorie A, Franschen dus, nog
steeds gehandhaafd blijft
Indien de Fransche regeering de
noodzakelijkheid niet inziet om een
'dergelijk regiem op te heffen, zal
zulks tot een onherstelbaar ongeluk
leiden. De Elzas-Lotharlngsche so
cialisten zijn vast besloten al deze
misbruiken krachtig te bestrijden.
In de „Humanlitié!" wijdt Marcel
Sembat een artikel aan deze verkla
ring der Elzassers en zegt: Al onze
vrees is bewaarheid. Wij vreesden,
dat de bevolking van Elzas-Lotharin
gen. tengevolge van onze fouten ver
plicht zou worden pijnlijke vergelij
kingen te maken i tusschen het Duit-
sche bestuur en het onze.
Stadsnisows
PROY. STATEN.
(Slot}.
De overige moues-Van Rooyen in
zake het aannemen van tijdelijk per
soneel en dat de 4a-urige werkweek
met vrijen Zaterdagmiddag regel
moet zijn worden door Gedep. Staten
overgenomen. Aangenomen worden
suppieloire begroolingen van de pro
vincie.
Besloten wordt tot het aangaan van
geld leeningen, rentende 5i tot be
dragen van t 315.000 en f 1.200.000.
Goedgekeurd wordt de begrooting
voor 1919, nadat de heer Brommert
namens de communisten verklaard
iiad, dat zij zullen stemmen tegen alle
begrootingen, omdat zij aan de kapi
iaiistische instellingen geen geld wil
len verschaffen, om die in stand te
houden en als protest, dat de Re
geering geen betrekkingen wil aan-
anoopen met de sovjets in Rusland
cn Hongarije.
De opcenten worden aldus vastge
steid: 30 voor gebouwde en ongebouw
de eigendommen, 25 voor de Perso-
neele belasting en 12 voor de Ver
mogensbelasting.
Op een vraag van den heer Kort
hals Alles inzake verbetering van de
afwatering van' de Vecht, deelde de
lieer Ketelaar (Gedeputeerde Staten;
mee, dat hij hoop heeft, dat de zaak
in de winterzitting der Staten zal ge
regeld worden. Overleg wordt ge
pleegd met Gedep. Staten van
Lt recht. De heer Van Eizenga drong
aan op droogmaking van de Korten-
lioefsche plassen en de heer Van der
Waerden op het in overweging nemen
van electnficatie der tramwegen in
do provincie.
Daarna werd de zitting der Staten
in naam der Koningin gesloten.
MUZIEK IN DEN HOUT. I-ro-
grarama voor Vrijdag 18 Juli, in
plaats van Woensdag IC Juli:
1. Marsch aus der Suite, Lochner.
2. Ouverture Cosi fan tutte, Mozart.
3. Freiheitz Walzer aus den General
Consul Reinhardt.
4. Ballet de l'opéra La Gioconda,
PonchiellL
5. Ouverture entr'acte et Danse de
l'opéra Philemon et Baucis,
Gounod.
6. Paraphrase über dass lied, Ver
lassen bin rah, Reindel.
7. Die Rose von Schirag, Suite,
Eilenberg.
„MERCÜRIUS". Men schrijft
ons: Naar men ons mededeelt, werd
op 16 dezer het tienduizendste lid
van den Nat. Bond van handels- en
kantoorbedienden „Mercurius" inge
schreven. Deze bond, ontstaan door
fusie van den vroeger te Amsterdam
gevestigden Nationalen Bond van
Handels- en Kantoorbedienden en de
in 18S2 te Rotterdam opgerichte
vc-reeniging ..Mercurius", telt thans
in 64 plaatsen van ons land afdee
lingen èn ig de grootste organisatie
van handels- en kantoorbedienden.
Tevens is hij een van de grootste'
vakbonden, die het neutrale stand-
punt ten opzichte van partij-politiek
en godsdienst innemen. Sedert het
begin van dit jaar breidde de bond
zich uit met ongeveer 4000 leden, een
bewijs voor het toenemend vertrou
wen, dat de kantoorbedienden stel
len in de wijze, waarop hij de maat
schappelijke belangen dezer groep
werknemers behartigt.
PERSONALIA.
Te "s-Gravenhage slaagde bij da
examens der Ned. Toonkunstenaars-
vereeniging: voor solo-zang mej. A
R. J. Pélerin te Haarlem.
RnbrleK voor Vragen
VRAAG: 1. Moeten de ingeschrf
venen voor de lichting 1920 loten 1
2. Zoo ja, wanneer? ANTWOORD:
1- Ja. 2. September &.s.
VRAAG: 1. Op welken datum in
Juli 1914 f3 de mobilisatie voor de
kustwacht (landweer) afgekondied!
2. En op welken datum geschiedde
dit voor het geheele leger? ANT
WOORD: 1. 0,> 30 Juli 1914. 2. Op
31 d.a.v.
VRAAG: Kan men jam maken met
gesaccharineerde suiker? Zoo ja, in
welke verhouding moet dan do sui
ker worden genomen? ANTWOORD:
We meenen dat de helft dan vol
doende is. De jam zal er echter niet
lekkerder door worden.
VRAAG: Wat beteekent: „Ars lon-
ga, vita brevis" ANTWOORD: De
kunst duurt lang, het leven kort.
VRAAG: Bestaat er in Haarlem, in
de buurt van de Groote Markt, een
fröbelinrichtine voor kinderen uit
den netten stand? ANTWOORD: Mis
schien is de burgerbewaars^hool in
de Smedestraat geschikt.
VRAAG- Mijn zuster wil verpleeg
ster worden. Bestaat er in Haarlem
ook een gelegenheid, om daarvoor te
leeren? Tot wicn moet ik mij wen
den? ANTWOORD: Wend u tol de
Directrice van het Diaconessenhuis-
VRAAG: Twee meisjes zouden gaar
ne als linnenmeisjes o» de groote
vaart in berekking gaan. Moeten-zij
hiervoor een bepaalden leeftijd be
reikt hebben? Waar kunnen zij hier
omtrent inlichtingen bekomen? ANT
WOORD: Bij de Directies der ver
schillende groote stoomvaartlijnen.
VRAAG: Bestaat er in Haarlem
een Middelbaar Technische Avond
school? Waar is deze gevestigd?
ANTWOORD: Neen.
VRAAG: Waar zijn de aanlegplaat
sen der booten van de Holland-Ame-
rika Lijn, die van New-York naar
Rotterdam varen ANTWOORD:
Boompjes, Rotterdam.
VRAAG: Waar en wanneer heeft
de trekking der Weerbaarheidsloten
plaats? Waar kan ik een lijst be
komen? ANTWOORD: Informeert u
bij een makelaar in effect-en.
VRAAG: In welke loonklasse zijn
de gemeente-nachtwakers ingedeeld?
ANTWOORDWat bedoelt u met ge
meente-nachtwakers? Die van den
Nachtveiligheidsdienst zijn niet in
dienst der gemeente.
VRAAG: Mijn poesje heeft last van
ongedierte. Wat. Is hiertegen te
doen? ANTWOORD: Meestal houdt
het ongedierte .zich op in hals en
staartwortelstreek. Deze plaats in
smeren met lavendelspiritus, hoofd-
eau de cologne of tinctuur van Py-
rethri. Het eerste middel is voor poes
zelf onschadelijk, de beide laatste
middelen verdoven de parasieten, na
een kwartier met fijne kam de be
dwelmde exemplaren verwijderen.
Als u een der beide laatste middelen
gebruikt, oppassen dat poes zich niet
likt of wascht. Ligplaats, kleedje,
kussen of mand metinsectenpoeder
bestrooien.
VRAAG: Mijn pereboompje heeft
uitstekend gebloeid, het zag zelfs wit
van den bloesem. Er is evenwel geen
enkel peertje aangekomen. Hoe komt
dat? Zou het boompje een ziekte
hebben? Wat is hiertegen te doen?
.ANTWOORD; Hoogstwaarschijnlijk
geen ziekte. Oorzaken kunnen ver
schillend zijn. Geef in najaar 3 A
5 K.G ongebluschte kalk en 3 a 5
K.G. kaïniet of patentkali. In 't voor
jaar 2 K.G. superfosfaat en 3/4 K.G.
chilisalpeter. Over den grond strooien
en daarna inhariren.
VRAAG: Ik heb een prachtige Spi
rea, die nu evenwel uitgebloeid is.
Hoe moet ik haar behandelen, om er
het volgende jaar weer pleizier van
te hebben? ANTWOORD: indien uw
Spirea in een pot staat, dan moet
u dezen buiten in den zon met. de
pot in den grond graven. Geef haar
rlink water en aftreksel van koe
mest. In den winter in een bak zet
ten, opdat u hem b.v. in Maart voor
't raam in de kamer kun; .etten.
TWEEDE BLAD.
Vrijdag 18 Juli 1519
Tusschen de drie Adriatische sta
ten, de Turksche regeering te Sofia
cn het Grieksohe kabinet worden
(naar de Weensche correspondent
van het „Berl. Tageblatt" verneemt)
sedert eenigen tijd onderhandelingen
gevoerd met het doel een nieuwen
Balkanbond te stichten. De motieven
zouden in hoofdzaak van economi-
schen a3rd zijn. De Balkanvolken
willen nl. niet alleen politiek, maar
ook economisch hun lot zelf in han
den nemen. Het initiatief gaat uit
van minister-president Protitsj, die
door Venizelos krachtig wordt ge
steund. Aansluiting van Roemenië
bij den bond schijnt voorloopig
niet mogelijk te zijn. In Kroatië,
Bosnië en Herzegowina zou men voor
dc vorming van een grooten Balkan-
bond op fedcratieven grondslag zijn,
waarbij de gedachte van een centraal
parlement bij ver gaande autonomie
der afzonderlijke ataten besproken
wordt. De nieuwe Balkanbond zou
zich niet onder de bescherming van
een groote mogendheid willen stel
len.
De „Daily Chronicle" zegt, dat de
regeering het Lagerhuis zal verzoe
ken a.s. Maandag de wet ter goed
keuring van het vredesverdrag in
een zitting, als de tijd het toelaal,
in alle lezingen te behandelen.
De Engeisch-Fransclie overeen
komst zal eveneens zoo mogelijk ge
heel worden afgehandeld. Lloyd
George zal aanwezig zijn en aan de
discussies deelnomen. Men verwacht
weinig kritiek op beide wetsontwer
pen.
Men meent dat er niets zal geschie
den ten aanzien van een reconstruc
tie of verandering van het ministe
rie vóór het Parlementair reces is,
d. w. z- niet vóór October, daar de
regeering van plan is het parlement
van ongeveer half Augustus tot mid
den October op reces te laten gaan.
Donderdag hebben alle afdeelingen
van de Be'gischc Kamer het wetsont
werp onderzocht, dat betrekking
heeft op de ratificatie van het vre
desverdrag. Met algemeene stemmen
werd het vredesverdrag goedgekeurd.
Een der Kamerleden stelde de
vraag, of het niet mogelijk zöu zijn,
dat België, ovenals Frankrijk, tegen
eiken nieuwen aanval van Duitsch-
land werd beschermd. Hij uitte den
wensch, dat ook ten gunste van Bel
gië een overeenkomst mocht worden
gesloten, identiek met die welke tus
schen Engeland en Amerika is ge
sloten ter bescherming van Frank
rijk.
Een ander Kamerlid vroeg, of er
stappen konden worden gedaan, om
in het vredesverdrag, dat met Oos
tenrijk zal worden gesloten, een be
paling te doen opnemen, waarin een
.Schadeloosstelling voor België wordt
geëischt. Hij vvocs er op, dat Oosten-
rijksche kanonnen de vesting Ant
werpen hadden gebombardeerd, toen
Oostenrijk nog niet aan België den
oorlog had verklaard.
Een der ministers antwoordde, dat
België zich met die kwestie bezig
hield.
Uit de in de afdeelingen gehouden
stemming mag men gerust conciu-
deeren, dat het vredesverdrag met
algemeene stemmen door de Kamer
zal worden geratificeerd.
Volgens de reeds in ons vorig num
mer opgenomen berichten uit Boe
dapest beginnen de op 't bezel 1-Ion-
gaarsch gebied staande Servische
troepen voor de propaganda der Bols-
jewiki te zwichten. Een deel van
de Servische legermacht moet zich
voor het Bolsjewisme verklaard heb
ben en de tucht in dat leger moet
ernstig ondermijnd zijn.
Vertelt Bela Kun hier de waar
heid, of is de wensch voor 3/4 de va
der der gedachte?
Ook over Tsjecho Slowakije heeft
ie Iïongaarsche Radenregeering on
tijdig viotorie gekraaid. Reeds vele
weken geleden werd gemeld, dat de
Tsjechische troepen te Kassa en Eper-
jes zich tot de Bolsjewistische idee
hadden bekeerd maar... nog altijd zit
de Tsjechische regeering te Praag on
gehinderd op het kussen! Dit bericht
is dus onjuist geweest en -het is dus
niet onwaarschijnlijk dat ook ten
aanzien van dc beweging onder de
Servische soldaten ook veel of al
thans eenige overdrijving in het spel
is. Vermoedelijk heeft men slechts te
doen met plaatselijke muiterij van
enkele afdeelingen.
De Tsjechische regeering blijft in-
tusschen op haar hoede en de regee-
Feuilleton
UIT HET LEVEN VAN GEOFFREY
GILL,
Detective
door IVANS.
45;-
Dadelijk daarop werd ook die
plaats ingenomen door een slanke
man van middelbare grootte. Het
toeval wilde, dut deze laatste zóó
kwam te zitten, dat, wanneer Ik de
oogen opsloeg, ik hem telkens, over
Maud's schouder heen, recht in het
gezicht keek. Daarom viel het mij
dadelijk op, dat dit gezicht iets
eigenaardigs vertoonde, maar hot
duurde eenigon tijd, voordat ik tot
üe ontdekking kwam, dat dit ver
oorzaakt werd door de omstandig
heul, dat hij licht blonde haren en
donkere, bijna zwarte oogen had.
'Vij zagen, hoe de beide heeren el
kander met een lichte buiging groet
ten, zooals dat gebruikelijk is, wan
neer twee vreemden door het toeval
samen aan één tafeltje gevoerd wor
oen, en nu en dun enkele woorden
mei e.kander wisselden. Langzamer
ring te Praag heeft nogmaals ver
klaard, dat tegenover de Radenregee
ring militaire maatregelen noodig
zijn. Zij blijft het leger aan de grens
gereed nouden on zij vindt daartoe
aanleiding in een nieuwe proclama
tie van de Sovjet-regeering tot de
Roode Garde gericht, waarin de Ra
den verklaren dat Hongarije niets
van zijn grondgebied mag prijsgeven.
Daar de Tsjechen evenwel een groot
deel van het voormalige Hongaar-
sche koninkrijk bezet houden, lezen
zij in deze proclamatie de aankondi
ging van nieuwe Hongaarsche aan
vallen.
Is voor Duitschland nog hulp uit
't Oosten te verwachten? Een groot
aaiital teleurgestelde Duitsohers ho
pen op heil van de Bolsjewiki, hoe
wel ze hun leerstellingen niet dee-
len.
Maximiliaan Harden heeft er in
de Zukunft op aangedrongen, dat de
Duitsche regeering haar -tactiek te
genover het Bolsjewistische Rusland
wijzigen zal en de Russen bij hun
politieke proefnemingen niet meer
zai tegenwerken. Zij moet hen hel
pen bij hun nieuw economisch sys
teem. „Het is dom genoeg geweest
vervolgt Harden dat wij ons
niet vroeger met hen hebben ver-
eenigd on hun niet lang vóór de ont
moeting te Versailles onze hulp te
gen de entente-mogendheden aange
boden hebben. Moeten wij nu wach
ten tot Lenrn den Amerik. spe
culanten enorme rechten geeft, of de
Japanners uitmoodigt 'in Siberië of
verder wesftwaarta te komen De
Russen kunnen zes tot acht milli-
oen man mobiliseeren. Duitschland
moet toonen dat het nog scheppende
kracht bezit, dan is het gerea.
V®rspreid nieuws
21 JULI IN ZWEDEN. De arbei
derscomraissie der Zweedsche linker
Sociaal Democratische partij hpeft in
het „Folket Dagblad" een oproep gj
publiceerd, waarin de Zweds.he ar
beiders aangespoord worden deel te
nemen aan de groote internat'onale
staking op 21 Juli.
DE STAKING TE STETTIN. Do
eerste dag van de algemeene staking
is naar omstandigheden rust'g ve-
Ioopen. Een aantal winkels werden
gedwongen te sluiten. De treinen, voci
zoover zij nog reden, kwamen met
groote vertragingen binnen. De uitge
vers der dagbladen hebben b-sloten,
dat de couranten voorloop g niet zul
len verschijnen.
Een vergadering van het Comité
van Actie van de meerderheids-sociu
listen, besloot het werk in het gas
water- en electriciteitsbed'ijf te her
vatten.
Nader wordt geseind De spoorweg
arbeiders hebben besloten zich bij de
staking aan te sluiten. Er zullen
slechts de noodige levensmidae'.vntrei
nen rijden. Van goederen -er\oer eu
van personentreinen zal geen sprake
zijn.
De burgerbevolking van Stettin
heelt nu een tegenstaking geprocla
meerd. r
DE AFSCHEIDING VAN BIRKEN-
FELD. Naar Wolff verneemt, zou
de afscheiding van Birkenfeld van T
Duitsche rijk ten doel hebben het
Saargebied van den volkenbond ie
vergrooten.
MEMOIRES. Ook de Duitsche
generaal Von Stein. de eerste gene-
r aal-kwartiermeester van den oorlog
en die im zijn legerberichten zóó
schoon de eerste Duitsche nederlaag
aan de Marne volkomen geheim wist
te houden vopr het Duitsche volk!
daarna front-generaal. vervolgens
minister van Oorlog, heeft ook een
oorlogsboek geschreven, waarin hij
ft.rtelt. dat de eerste en beroemde
chef van den* generalen stat von
Moltfce oorspronkelijk den inval in
België niet beeft gewild, dat hij in
Lotharingen een Franschen aanval
wilde afwachten. Indien de vijand
door Luxemburg en België een aan
val zou doen op den Rijn. dan zouden
de Duitsche troepen naar rechts
marcheeren en over de Moezel de
vijandelijke flank attaqueeren. (Ook
von Hindenburg achtte deze uiktiek
de eenig iuisle). Dit plan werd gewij
zigd door von Schlieffen Aloltke e
opyolger. die een voorstander was
(van den inval in België en een snel
offensief.
Ook von Stein is niet over von
Beth in aim te spreken. Hij was geen
diplomaat en geen staatsmijn. Lu-
dendorff zei reeds in den herfst 1916
tot von Stein: „Bethmann brengt
nooit een vrede tot stand, hij moei
wegl"
Generaal von Stein schrijlt zoo
lezen we in het Hbld. - ook over de
bondgenooten. Keizer Karei van Oos
tenrijk noemt hij een zwakken man.
die door niemand au 6Óneux genomen
werd. In Weenen is steeds met den
vijand ondeihandeld. Keizer Karei
hand echter scheen het gesprek le
vendiger te worden eu, toen de kaas
werd rondgediend, kon men het zelfs
geanimeerd noemen. Zij stonden op,
vóórdat wij geroed waren, en toen
wij ons later door den corridor naar
onzen coupé begaven, passeerden w ij
in dén waggon naast den onzen een
compartiment le klasse, waarin G.
G., in voortdurend druk gesprek met
zijn nieuwen bekende, gemoedelijk,
zat to rooken.
Bij het passeeren der tourniquets
aan het Wester-station te Budapest,
liepen beide heeren te zaaien voor
ons uit; en toen wij in een auto-taxi
van het station wegreden, zagen wij
nog juist, als in een snel-voorbij-
gaand visioen, G. G., die met groote
hartelijkheid de hand van den blon
den man schudde en blijkbaar in de
meest vriendschappelijke stemming
eon omstandig afscheid van hem
nam.
Wij haddon tot dusver nog nlot van
gedachten gewisseld ovler de betee-
kenis van wat wij op reis hadden
waargenomen. Thans verdiepten wij
ons in gissingen, maar die brachten
ons niet veel verder. In Hotel Hun-
garia kregen wij een mooie, ruime
kamer op dc tweede verdieping, met
het zoo bekende vernikkelïjxe uit
zicht op den Donau. Nog waren we
daar geen vijf minuten, toen de deur
plotseling geopend werd. Ik had op
noemde ln gesprekken Hindenburg en
Ludendorffzwijnen. Zelfs ln
Weenen lachte men om den jongen
man.
DE DUITSCHE „PROFS" WEEK
AAN HET WOORD! Een aan
tal hoogleeraren van de Berlijnsche
Universiteit hadden het noodig ge
oordeeld een „verklaring" in zee te
sturen vaD den volgenden inhoud:
„Wii hebben den oorlog verloren.
Zelfs onze eer hebben regeering en
Nationale Vergadering niet weten te
redden. Des te sterker voelen wij den
'heiligen nlioht, op te komen voor de
vertrapte eer van ons vaderlaud. den
iDuitschen naam hoog en heilig te
ilmuden. Voor God en do menschen,
voor het lovende en aile komende ge
slachten protesteeren wij tegen de cn-
gehoorden smaad, dien onze vijanden
ons volk willen aandoen door de uit
levering en de verxir-1 eodng van den
'keizer en van onze beste mannen te
verlangen door '■en partijdige, van
haat en wraak vervulde rechtbank
Wij verklaren plechtig, dat wan
neer deze ei och ingewilligd wordt,
wii ons vol verachting afwenden van
do volken, waarin niet genoeg zede
lijke kracht leeft om dit misdadige
goochelspel te onderdrukken en dat
wii al onze best zullen doen om deze
overtuiging qpk onzen kinderen te ge
ven on duurzaam levendig te houden
in het Duitsche volk."
Onderteekenaars zijn de bekendste
all-Duitsche hoogleeraren onder wie
G. Roether, Dutriel Schater, Von
Wilainowitz Moellendorff.Verder ook
de vroegere Leidsehe hoogleeraar, de
sinoloog J. M. de Groot.
UIT DE IERSCHE POLITIEK.
Woensdag heersehte er In het En-
gelsche Lagernuis groote ontstem
ming toen minister Bonar Law, in
antwoord op vragen daaromtrent,
mededeelde dat de justitie hem, op
zijn verzoek om advies, had doen we
ten, dat de heftige rede van den
Ier Carson, waarin hij met de op
roeping van de Ulstler-vrijwilligers
gedreigd had (zie ons vorig nummer)
niets behelsde waarvobr hij vervolgd
kon worden.
DE BULGAARSCHE VP.EDESDF.
LEGATIE. De Bulgaarsche gede
legeerden hebben Sofia verlaten ea
zijn naar Parijs vertrokken. Vermoe
delijk zullen zij 25 Juli te Parijs aar.
komen.
'T AMERIKAANSCHE GELD.
Uit New-York wordt geseind De
Sterlingkoers liep tex-ug tot 4.31A.
Groote exportfirma's vreezen. dat di*
ernstige gevolgen kan hebben, tenzij
men de noodige maatregelen neemt,
waardoor de toestand kan werden ge
stabiliseerd.
KELLNERSSTAKING. De hote'
eigenaren te Dresden hebben besloten
in verband met de kellnerss'aking,
geen vreemdelingen meer te berber
gen.
UIT DE DAGEN DER MÜNCHEN
SCHE RADEN-REPUBLIEK. - Het
landsgerechtshof te München heeft,
gelijk we reeds meldden, den student
en auteur Ernst Toller, wegen» hoog
verraad, onder verzachtende omstan
dighedon, tot het wettelijk minimum
van drie jaar vestingstraf veroor
deeld. Aan Duitsche bladen zijn nog
de volgende bijzonderheden over dit
interessante proces ontleend
Uit de ondervraging bleek, dat Tol
ler, die te München staatswetenschap
pen en rechten studeerde, in Frank
rijk vertoefde, toen de oorlog uitbrak.
Het gelukte hem echter naar Duitsch
land te komen en hij nam tamelijk
enthousiast aan den oorlog deel, daar
hij, naar hij verklaart, aan een ver
dedigingsoorlog geloofde. In 1917
kwam hij ziek naar Duitschland terug
en vestigde zich eerst te Mün'hen en
vervolgens te Heidelberg, waar hij den
lvulturpolitischen Bund stichtte. Deze
bond, die socialistische grondslagen
had, ijverde voor een vrede uoor ver
zoening. Hij kwam daardoor spoedig
in conflict met de z.g.n. Vaderland-
sche Partij. De pers voerde een ge
weldige campagne tegen de leder.,
waarvan verscheidene uit Heidelberg
verbannen werden. Tijdens de stakir.
gen van Januari 1918 keerde Toller
naar München terug. Hij had teen pas
de onthullingen van Lichnowsky gele
zen en voelde nu, dat Duitschland
geen verdedigingsoorlog voerde
In een gesprek had hij minister
Heine daarop gewezen en bom ge
vraagd, of hij desondanks de regee
ring steunen en in de oorlogscredie
ten bewilligen zou. Heine nad geant
woord Wat moeten wij doen wat
zou er gebeuren als wij weigerden?
De Duitsche arbeiders zijn een dom
me massa, die slechts in materieels
dingen belang stellen.
Toller maakte er de meerderheids
socialisten een verwijt van, dat men
zoo weinig vertrouwen in de arbei
ders stelde.
nieuw een visioen van G. G., hoorde
een stem in de gang duidelijk, zeg
gen: „Kérem, egy kicsit tovabb" 1),
en met een „Pardon!" werd de deur
weer gesloten. Maar op den grond
lag een stukje papier, dat in drieën
gevouwen was eix de volgende woor
den bcvatto:
Blijf me negeeren. Ge ontvangt
morgenochtend nader bericht.
Wij waren dus voor het verdere
gedeelte van dien dag „vrij'zooals
Maud het schertsend uitdrukte. Na
het middagmaal in ons hotel gebruikt
te hebben, besloten wij in don na
middag naar het „Stautswaldchen"
le wandelen, teneinde daar in den
warmen zonneschijn (want het was
een buitengewoon mooie herfstdag)
van de heerlijke najaarsttnten van
boomen en planten té genieten. De
wandeling door de.breede Aadriissv-
straat met haar druk rij tuig verkeer
en de talrijke voetgangers aan beide
zijden op de trottoirs, heeft voor mij
altijd een eigenaardige bekoring, zoo
dat ik maar hoogst zelden gebruik
maak van de onderaardsche „Elek
trische", waarmede 'men dezen bijna
een uur langen verkeersweg in en
kele minuten afleggen kan.
Wij praatten druk over de gebeur-
1) „Een beetje verder, als 't u be
lieftl"
In den zin van het document van
l.ichnowsky maakte hij propaganda,
wat hem drie maanden gevangenis
kostte. Toen de revolutie uitbrak,
werd Toller tweede voorzitter van den
arbeiders-, boeren- en soldatenraad
van Beieren.
Toller verklaarde verder ook voor
zitter der Onafhankelijke Partii te
.München te zijn geweest, daar hij des
tijds reeds geen aanhanger was var
de democratie en van het parlementa
risme. Tijdens den oorlog heeft men
de ziel van het volk door de pers be
dorven. Ook de arbeiders zijn gedee'
telijk misleid. Daaraan heeft het ka
pltalisme schuld. Toen Toller te Mür
chen de uitroeping van de Rndenre
publiek vernam, kon hij daaraan
eerst niet gelooven, te meer waar men
verzekerde, dat ook de meerderheid»
socialisten het nieuwe systeem onder
steunden. Tijdens de eerste Radenre
publiek had hij getracht betrekkingen
met de regeering-Hofmann aan te
knoopen. Toen kwamen de gebeurte
nissen van den 12den April en Toller
voelde het als zijn plicht de arbeiders
in het roode leger te steunen. Steed«
heeft hij echter tot onderhandelen
aangespoord, maar minister Hofmann
wilde met rebellen niet onderbande
len.
üe voorzitter vroeg of Toller het
bevel gegeven heeft de gijzeiaa s aan
te houden.
Noöit heb ik zulk een bevel ge
geven, verzekerde Toller. Ik ben altijd
tegen de aanhouding van gijzelaars
geweest. De Centrale Raad gaf het
bevel. In Februari, nadat Eisner ver
moord was, zouden gijzelaars gesteld
moeten worden.
Op de vraag of hij aanvoerder var
het roode leger was geweest ant
woordde Toller Ik heb slechts onder
bijzondere omstandigheden t.t der
staf van het roode leger bij Dachau
behoord.
Drie advocaten verdedigden "oller.
Een hunner was de bekende leider
der Onafhankelijken, de gewezen
volkscommissaris Hugo Haas?
Een heele reeks literatoren kwan
ten gunste van Toller getuigen, on
der meer Max Halbe en Björn?
Björnsson.
Twee hoogleeraren deskundigen wa
ren het er over eens, dat Tolier een
moreel en geestelijk hoogstaand
mensch is. Professor Ruedin, één der
deskundigen, meende wel lat Toiler
min of meer hystericus is, de andere
deskundige, professor Marcus ;e be
streed dit.
De vertegenwoordiger van het open
baar ministerie wees op de poginge
tot onderhandelen met het ministerie
Hofmann, die van Toller uitgingen.
Toller heeft bovendien gedaan wil
mogelijk was om bloedvergieten te
voorkomen en het optreden zijner
geestverwanten zoo menscnelijk mo
gelijk te laten zijn. Ook hij im ende,
dat Toller hystericus is. Zijn eerlijl.
heid en oprechtheid kunnen echter in
geen geval betwijfeld worden.
Het openbaar ministerie aanvaard
de dan ook verzachtende omstandig
heden en vroeg veroordeeling tot z«
ven jaar vestingstraf. De verdedigers
bestreden, dat het hier een geval van
hoogverraad gold. Zij wezen op hpt
edele en diep menscheliike m Tellers
natuur.
DE POOLSCHE SCIIEEPYA AR'I
In Warschau is opgericht een Poo'
scho scheepvaart-vereeniging lo' om
wikkeling van de Poolsche Imvens eu
van de scheepvaart van alle Poo'
sche gebieden. De vereeniging eischt
voor Polen een beteren toegang tot de
zee, dan de Entente tot nu toe heef!
toegestaan. Danzig moet vxik.uic-n ..ij
Polen worden ingelijfd. In de oprich
tingsvergadering der vereeniging
werd het beriuit genomen, volgens
hetwelk Polen de heerschappij moe.
hebben over den Weichse' en de ha
ven van Danzig.
EBERT EN NOSKE IN HAMBURG
Over het bezoek van Rijkspresideni
Ebert en van Minister Noske aan
Hamburg wordt gemeld, dat zij be
sprekingen voerden over de toekom
stige rególing van de volksweer in
Hamburg en over de beveiliging van
de vrijhaven on de levensmiddelen
schepen.
Ebert en Noske hielden ook een toe
spraak tor de troepen, waarin zij hen
dankten voor hun moedige landing.
Daarna waren de president en ce m'
nisier de gasten van den Senaat.
DE LA ND ARBEID ERSS TAKING IN
DUITSCHLAND. Uit Berlyn word:
seind De beweging der landaibeiders
heeft in verschillende streken van
Duitschland tegelijk plaa's. Behalve
in Bielefeld, braken stakingen onder
de landarbeiders uit in Oost-Pi uisen
met name in Pommeren In Oos:
Pruisen is de staking reeds wedtr ox
geheven na de aankomst va milital
ren, daar de meerderheid dei arbe
ders werkwillig was en slechts aoor
de terreur van eenige radicalen wer
den gedwongen te staken, totdat de
militairen hen beschermden.
Over de beweging in Pommeren
wordt gemeld, dat deze ook dcor agi
tators is uitgelokt. Zij brachten de
oogst arbeiders er toe kort voo*- het to-
stand komen van het loontaticf het
teiiLssen van dien morgen. Mijn vrouw
die G. G. niet zoo lang kende als 'k
en hem althans in de gedaante
van majoor Curtis jaren geleden
slechts ééns gedurende korten tijd
gezien had, wa« in ééne verbazing
over de gedaante-verwisseling, die
hij ondergaan had. Ik zelf, die zoo
dikwijls met hem had samengewerkt,
was beter vertrouwd met de eigen
aardige gave, die hij bezat, zich aoor
eenvoudige middelen geheel onken
baar te maken. Majoor Curtis was
een man van 'n jaar of zestig, niet
groot, met 'n grijze snor, zware
wenkbrauwen en kort geknipte, grij
ze haren. Hij had die eigenaardige
geelbruine tint, die men meestal
aantreft bij hen, die langen tijd in
de Tropen hebben gewoond. Zijn be
wegingen waren wat hoekig, zijn hou
ding was recht, zijn stem althans
wanneer hij in zijn rol was scherp
en kortaf. G. G. daarentegen was
niet. ouder dan 35 jaar; hij had don
kerblonde haren en zwarte wenk
brauwen, de eersten reeds hier c-n
daar mot zilveren strepen er door
héén. Zijn scherp, intelligent gezicht
was gladgeschoren en gebruind door
het vele toeven in de open lucht Zijn
bewegingen waren snel, maar niet
hoekig en stram, als die van den
majoor. Ook de stem was zachter en
kon nu en dan een ietwat gerekten,
wat Beaffecteerden toon aannemen.
vooral wanneer hij de „vaderlijke
beschouwingen hield, die mij altijd
ergerden en toch lachen deden. Het
merkwaardigste was echter, <tat zelfs
de oogen niet dezelfde waren als die
van majoor Curtis. Natuurlij IT viel
aan de helderblauwe kïeur niets to
anderen,- maar de oogen van majoor
Curtis hadden zwai-e, 'n beetje neer
hangende bovenleden, en zij knipper
den nog al eens en kèken !iet
lezen door 'n loignet met groote,
ronde, glazen, terwijl die van G. G.
wijd open stonden, iemand scherp en
strak konden aankijken en den m-
druk maakten, alsof zij, zonder knip
peren, in ue zon konden zien. an
een lorgnet was bij hem geen sprake.
Ook de handen waren anders, vooral
doordat de majoor, voor 'n man, veel
ringen droeg en zijn nagels niet
héél goed verzorgde, terwijl G. G.
elke versiering voor de vingers ver
smaadde en zijn handen verzorgde
als een manicuur! Voeg daarbij liet
verschil in kleeding, vooral het ver
schil in hoofddeksel (de majoor droeg
bijxia steeds een haxden hoed met
ronden bol, G. G. daarentegen alle
mogelijke slappe of strooien hocïlcn
en stoffen petton) cn men zal gemak
kelijk begrijpen, dat zelfs iemand,
die den eenen kende, in den anderen
een onbekende zag!
Al pratende over deze merkwaar
dige aedaante-verwisscling, waren
wij aan het einde van de Andrissy-
straat gekomen. De ïDgang tot het
„Stadtsw&ldchen", waar, isschen
twee groote musea, in een reusach-
tigen boog het schitterende monu
ment prijkt, dat de Ilonganrsche
hoofdstad aan het duizendjarig be
staan van Hongarije gewijd heeft., is
een der imposantste gedeelten van Bu
dapest. Rechts, den breeden zijweg
langs den grooten vijver volgende,
kwamen wij weldra aan een plant
soen, met 'n monumentale fontein In
het midden. Overal stonden banken
en op de breede paden liepen kinde
ren te spelen, onder toezicht van
kindermeisjes en bonne?die *n
groepjes op de banken zaten cn nu
niet juist den indruk maakten van
met buitengewone inspanning over
de veiligheid der kleinen te waken.
Maud en ik gingen op een bank in
de zon zitten en verheugden ons in
het mooie weer, de vrooiijkc omge
ving en het spel der kinderen.
Opeens uitten wij beiden oon on
derdrukten kreet. In een meisje, dat
met een hoepel voorbij onze bank
was komen rennen, herkenden wij
memand anders dan de kleine
Mariska!
(Wordt vervolgd.)
