HAARLEM'
ZATERDAG 26 JULI 1919
Rubriek
NOG EENS DE TENTOONSTEL
LING „OPVOEDING VAN DE
JEUGD BOVEN DEN LEER
PLICHTIGEN LEEFTIJD".
Ik wil beginnen met een onwille
keurig verzuim te herstellen; door
een elkander verkeerd begrijpen
heefl de Redactie van Haarlem s
Dagblad mij genoemd als redactrice
var. do „Rubriek voor Vrouwen"
van haar blad. Ik ben dit e.chter niet
en mis voor deze taak èn de vereisch
te bekwaamheid èn den noodigen
tijd. Deze rectifioatie, die aan mijn
eerste beschrijving van de Haagsche
tentoonstelling had moeten vooraf
gaan bleef, tengevolge van het op
Zaterdag zoo vroeg afdrukken der
courant, tot mijn spijt achterwege.
Nadat ik de vorige week getracht
heb een overzicht tc geven van het
gedeelte der '.ontoonstelling, dat
meer de vakscholen en den kinder
arbeid omvat, komen" we nu aan del
zeker niet minder belangrijke rubrie
ken, ondergebracht in de bovenzalen,
ten eerste Tuoht en Opvoedingswe
zen en ten tweede Zorg voor de gees
telijk of lichamelijk afwijkende
jeugd. Laat ons bij deze eerste af
deeling goed in het oog houden, dat
over dit groote en zoo veel omvat
tende werk 15 jaar geleden nog nietl
gesproken werd. Het waren de Kin
derwetten, die den steun van het
recht brachten, voor alles wat de
opvoeding van de vervvaarloösde en
misdadige jeugd betreft. Hieronder
rangschikt men de kinderen, wier
ouders op grond van verwaarloozing
of onmacht door den rechter uit de
ouderlijke inachl ontzet zijn en die
men Voogdijkinderen noemt èn
ook dezulken, die na het plegen van
een strafbaar feit, door den straf
rechter zijn gesteld ter beschikking
der regcering, de z.g. regeeringskm-
deren-. En ten slotte de kinderen die
veroordeeld zijn tot tuchtschoolstraf,
de z.g. Tuchtscholieren. Reeds uit
deze verdeeling wordt liet duidelijk,,
hoe oiitzagiijk omvangrijk de zorg isl
voor al deze misdeeklen, een zorg,1
d e aan den eenen kant door ambte
naren, anderdeels door particulieren
gedragen wordt- Dit is dan ook juist
de mooie kant van de Kinderwelge-
ving, dat zij het bestuur over deze
jeuget opdraagt aan voogdijvoelen-
d- vereenigingen, cn dat "alles be-
p'oefu wordt, om de kinderen niet
naai do .Tuchtschool tc zenden, maar
zo: lang mogeiijk onder te brengen
in geschikte gezinnen of particuliere
§estic!iten. Van deze Rijksopvoe-
ingsgestichten en Tuchtscholen,
oon van het Observatielyjis to Alk
maar cn,v Groot Emails te Ermoloo,
zién we uitgebreide inzendingen, en
daarnaast vinden we een groote
plaats ingeruimd aan de particuliere
instellingen, en die vereenigingen
d:e, zonder een eigen gesticht, te heb
ben zich bij uitstek met- de gezins
verpleging belasten. Natuurlijk neeft
Pro Juventute een flinke plaats ge
kregen; de vereeniging die op aller
lei wijze poogt de jeugdige personen',
we'ke voor bet eerst met den straf
rechter in aanraking komen, weder
te mg te brengen in de maatschappij
en trachten ze daarin bun' plaats te
doen behouden door nauwlettond en
belangstellend toezicht op hen te
blijven houden. De afd. Groningen
getf< een model van een eigen ob
serve ic-huis Rotterdam komt uit met
vele statistieken, o.a. één die de ver
houding aantoont van de jeugdcrimi
naliteit en de slechte wontngtoestaii-
dcr:.
Wat nu den arbeid betreft, die in
deze verschillende scholen en gesticn-
len wordt geleverd, zoo is dat wel
eeiiigazins eentonig om te bekijken,
maar men ziet toch hoe eer nog ver
schillend gewerkt wordt, en vooral
men staat vol verbazing en bewon
dering tegenover het vele en goede
en practisuhe werk dat verricht is,'
waardoor men den indruk krijgt, dat
er zooveel mogelijk goede vakmen-
schei gevormd worden. Ook op die
DAGBLAD
DERDE BLAD
»r Vrouwen.
gestichten, waar uitsluitend meisjes
verpleegd worden, doet het werk niet
onder voor dat der gewone scholen,
en de katholieke gestichten komen
naar voren door praentig borduur
werk. Eén zaal is geheel gewijd aan
het Opvoedingsgesticht van de Cen
trale Vereeniging voor Kinderbe
scherming in 't aartsbisdom Utrecht
en het bisdom Haarlem. Men ziet
daar een groote maquette van het
St. Vincentiusgestioht te Warreveld,
waarvan het merkwaardige is, dat
deze door de jongens zelf is vervaar
digd. Alle werkafdeelingen zijn
hier zeer uitvoerig vertegenwoor
digd. Opmerkelijk is ook de Vereeni
ging „De Kindersluis" te Rotter
dam, waar 16 verwaarloosde en mis
dadige jongens beneden de 16 jaar
een tijdelijk onderdak vinden om ge
observeerd te worden, en waar men
zooveel mogelijk door een systeem
van zelfbestuur der knapen, de orde
tracht te handhaven.
Lolcaal 33 huisvest de inzending
van de IIeldringgestichtenéén groo
te maquette toont het heele complex
der gebouwen, en daaromheen ziet
men bet werk, dat in de verschil
lende opleidiii^sgebouwen gedaan
wordt. Aardig zijn de modelkamers,
van crèche, melkkeuken enz. en de
proeven van werkstukken en eigen
gemaakt kinderspeelgoed, die voor
het examen van kinderjuffrouw voor
Tesselscnade, zijn afgelegd. Dit zaal
tje is zeker wel zeer aantrekkelijk
voor ons vrouwen, daar we hier zoo
geheel met vrouwenwerk te doen
hebben. Ik behandelde deze afdee
ling zoo uitvoerig, niet omdat ik ge
loot' dat. de meeste vrouwen hier zoo
groote belangstelling voor zullen
hebben, maar juist omdat men zoo,
dikwijls niet het goede begrip heeft
van het werk dat in de scholen en
gestichten gedaan wordt. Toch is het
zeer noodig dat deze benamingen
maar. niet weinig zeggende klanken
vt or ons blijven, en de gelegenheid
op déze tentoonstelling, om een alge
meen overzicht te krijgen, is uitste
kend.
Meer sympathie voelen de bezoek
sters al dadelijk bij Rubriek VI, die
uamouht wal er al zoo voor de licha
melijk en geestelijk afwijkende jeugd
wordt gedaan. Het is nóg niet zoo
lang geieden, dat ook deze zorg uit-1
sluitend door j^iilantropen werd ter
nand genomen, terwijl de Overheid
nu inziet dat zij ook in deze richting
een teak moet vervullen. Men streeft,
er nu meer naar om naast de verzor
ging dezer misdeelde», ook te trach
ten hen zooveel mogelijk voor een
werkkring! op te leiden. Wij kennen
allen de groote inriohtinge» voor
blinden, dooven en doofstommen,
maar er zijn nog zooveel meer onge-
lukkigen, die als zij in het gezin blij
ven, geen noemenswaard onderwijs
krijgen, maar ondergebracht in een
gesticht en onderwezen met hun ge
lijken nog verbazingwekkend veel
kunnen leeren. De bewijzen daarvan,
b.v. het keurige mandenwerk ge
maakt door stakkerds zonder han
den, wekt onze eerbiedige bewonde
ring niet alleen voor wie het maak
te, maar ook voor het liefdevolle ge
duld en talent van wie hier onder
wijs gaven.
De school voor hardhoorenden de
mon?'vert hierbij natuurlijk ook, en
men kan de programma's en statis
tieken van de scholen cn herhalings
scholen voor achterlijke kinderen be-
studeeren, en er zich in verheugen,
dat deze stakkerds niet meer in de
gewone klassen hoeven mee te tob
ben. Een afdeeling die veel in de
gangen (maar daarom niet minder
goed) is ondergebracht, is die van
de hygiène. Natuurlijk is hierbij veel
propagandistisch werk, ik denk b.v.
aan den stand van den Ncd. Vegeta-
riersbond, die naast veel -propaganda-
lectuur, schedel? geeft van den
mensch eu verschillende diereD, om
aan !c toonen, dat het menschelijk
gebit niet op vleeschvoeding als
hoofdzaak, Is Ingericht. De eerste
buitenschool te 's-Gravenhage geeft
een klein panorama, waar we <le
kinderen al leerende gezellig in ce
duinen zien zitten;» een eerste begin,
dat ons doet hopen dat de illusie
van boscli- en buitenscholen overal,
zoo spoedig mogelijk vervuld moge
worden.
Een groote inzending van de Ver
eeniging het Nationaal Reizend Mu
seum voor ouders en opvoeders, die
al met gerechtvaardigden trots kan
©onstatetren dat dit haar 50ste ten
toonstelling in de 6 jaar van haar
bestaan is "Wat is er op deze wijze
al veel opvoedend werk verricht,
vooral cp kleine plaatsen.
Rubriek VIII geeft ons de gods
dienstige, zedelijke en aesthetïsche
opvoeding. Hier vinden we het gezel
lige leeszaaltje, met veel boeken,
platen en mededeelingen van wat er
reeds cp dit gebied wordt gedaan.1
Tocl; is dit nog maar een begin; roaar
allen die warm voelen voor hét op
richten van leeszalen en bibliothe
ken voor de jeugd, kunnen bier in
gelicht worden. Daarbij vindt men de
afdeeling Godsdienst in de opvoeding
van liet museum van ouders en op
voeders, die een leerrijke verzame
ling boeken, hierop betrekking heb
bende, door menschen van zeer ver
schillende richtingen heeft samenge
bracht. Dc afd., die het» onderwijs in
de muziek demonstreert, die van de
Vereeniging tót bevordering van het
aesthetisch element, bij het onder
wijs, de Vereeniging tot bescherming
van dieren, de Yreëlespropaganda, ue
'i'ucht-unie, de Moral euuc. league,
■ie iiein-Jeven beweging en anderen,
geven allen geschriften, platen en
propaganda-opsahriften.
Ik wil nog even stilstaan bij een
paar afdeeiingen, die een wat ullge-
üreidcr ïnzenaing 'hebben, n.l. Uns
Huis te Amsterdam, dat behalve
ovérz.chten en programma's van
haar jarenlangen en veel omvatten-
dui aiooid, verscheidene foto's van
haar ciubs cn vacantie-scholen, ook
handenarbeid laat zien, op haar
ctuos en cursussen geuiaakt. Ook de
.Ned- Jiiiiderbond neeft een eigen
vroolijk iugeriuiit clubiokaaï, met de
door hem gebruikte boeken en veel
platen en Knutselwerk van de ver
smilten ae afdeeiingen.
Mei genoegen,zien we er de plaat
van onze Haaiieinscue afdeeling prij
ken en de foto van onze kLndertuin-
tjesv Eén der dames vertelde mij, dat
de Koningin-Moeder dit zaaltje met
zooveel genoegen bekeken had. Wie
belang steit in een uiUns van on
zen tnd. n.l. de Jeugdorganisaties,
aan daarover hier een goede studie
maken. Dit is eon aardige, frissche
rubriek en hoewel men natuurlijk wei
van vele dezer oiganisaties ge
hoord heelt, was ik Jï ijiii toch ah*.-
luut niet van bewust, dat deze al zoo
omvangrijk en belangrijk waren. De
.meeste dezer bonden zijn wel opge
dicht of in <ie beginjaren geleid! door
ouderen, maar meestal ziet men toch
het streven om langzamerhand, de.
leiding in handen der oudste leden
te. brengen. Vroeger hadden deze or
ganisaties alleen een godsdienstigen
grondslag, nu ziet men allerlei ver
eenigingen uitkomen (grootendee'.s
mg: van jongens), die een ander ka
rakter hebben. Van die Christelijke
bonden noemen we het R. K. Patro-
naatswerk, waarvan echter nog alleen
statistieken voorhanden zijn, en daar
naast de reeds lang bestaande Protec
tant scire Jorigelings- en Knapenver-
eenigingen en de Christelijke jongens
en meisjes studentenvereeniging.Aar
dige inzendingen zonden de Verschil
lende kampvereenigingen; tenten, en
heele hockdeelen met foto's. Ook hier
van geeft de Arbeiders Jeugd Cen-
itrale ons heel wat te zien, o.a. zeer
actueel© foto's van het laatste Pink
sterfeest. Deze afdeeling bezorgt ons
een goed beeld van de wijze,
waarop een groot gedeelte van de
jeugd haar vacantietitd doorbrengt;
hoe gaarne zou men allen kinderen
een kortere of langere vacantie op
deze wijze gunnen. De grondgedachte
is'zeker goed en voor uitbreiding vat
baar. toch voelt men ook dat deze
liegle zaak grondig bestudeerd
moet .worden en dal deze
beweging haren organisatoren en lei
ders niet Loven hel hoofd moer
«roeien. Het Ned. meisjesgiide heeft
een uitgebreide» stand van haai
werkzaamheden en natuurlijk zijn de
Padvinders goed vertegenwoordigd.
Gedeeltelijk hierbij aansluitend, wil
ik het anarie lokaal bpsprqken, dat
de Philips gloeilampenfabriek voor
haar sociaal werk inrichtte. Alles
wat doze énorme torganisaije te;
hand neeint*ïs goed en breed ojigeva;.
Om der wille van de voüedighfiiJ
wil ik nog aanstappen, dat vele Ho va
gere Burgerscholen. Lycea en parti
culiere scholejj. inzonden, en dat er op
het nu-ni van leermiddelen en school
uitgaven het beste van allee te ziiei,
is; wilde ik dit alles afzonderlijk be
■schrijven .dan zou er geen eind aan
zijn. Wat ik hoop met deze beschrij
ving van dc tentoonstelling te berei
ken. is dan ook meer iedereen U
overtuigen, d u er voor alle verschil
lende belangstellingen stof te over to.
'èn dat men deze eênige gelegenheid
niet moet laten voorbijgaan om een
goeden kijk to krijgen of dien uit ir
breiden, over alles wat de opvoeding
raakt. Wij jammeren allen over de
slechte tiiden en de verwording der
menschheid. Dit eeeft zoo" weinig,
zoolang niet alle menschen voelen,
dat men zoo spoedig moce'.iik. ieder
op eicen gebied, en met eigen kracht,
er-tasmset medewerken. om het
kwaad. da.t we allen zien. te keeren.
Want veel hiervan heeft zijn oor
sprong daarin, dat mei. dt moreele
opvoeding achter stelde hij de ver
standelijke en dat de intelLectueelfin
niet Kenoetr aandacht sohoaken aan
de massa, die zich zoo makkelijk Lu
onontwikkeldheid .of in ledige uren
laat ophitsen en verleiden. Is hc-1
kwaad te keeren, dan moet dit hij de
jougd geschieden, en daarom is hei
zoo noodig. dat ieder mensch zich od
de hoogte stelt van wat er voor dc
jeugd gedaan wordt, maar ook van
wat nog onvolledig of op te kleine
schaal gebeurt. Veel hulp 'i§ noodig
en niets werkt meer tegen dan lauw
lieid en onverschilligheid.
P. J. WILLEK BS MACDONALD—
REIJNVAAN.
DE DURE LEVENSMIDDELEN.
Gedurende de vier oorlogsjaren en
ook daarna, toen de wapenstilstand
gesloten was, en wij den vrede bin
nen korten of langeren tijd konden
verwachten, is er veel gepraat over
de duurte der levensmiddelen, de
duurte der kleeren, de duurte der
huizen, de iiooge trein- cn tramta
rieven, in één woord de duurte van
alles.
Nu is de vrede dan eindelijk geslo
ten, en niemand zal verwachten dat
plotseling alle prijzen weer normaal,
dat wil zeggen, als vóór den oorlog
worden. Want het is begrijpelijk, nu
de levensstandaard zooveel liooger is
dun vijf jaar geleden, dat de prij
zen naar evenredigheid even hoog
zijn. Niemand zal toch van een krui
denier bijvoorbeeld verwachten, dat
hij, terwijl liij de bestaande prijzen
betaalt voor huishuur, belasting,
personeel, inkoopswaür, onzoovoorts,
zijn goederen uit den winkel tegen
de oude prqzen aan zijn klanten
verkoopt. Men zou dan van hem
vergen, dat hij met verlies werkte en
dat is natuurlijk een onmogelijkheid.
Intusschen is de verhoogde levens
standaard niet de schuld van de ab
normale prijzen: het is juist an
dersom. Want doordat in den oor
logstijd vele artikelen zoo schaarsch
werden, gingen de prijzen er van
do hoogte in, zoodat er meer geld
inoodig was in een huisgezin om
in de gewone behoeften te voorzien.
Daardoor stegen de loonc-n, en zoo
zijn Iwij tot den bestaande» toestand
geraakt, iets wat in 't geheel niet
vreemd is na zulk een tijd van stil
liggen van handel en nijverheid.
Jt'recies heueiiue gebeurue in.cn na
den oorlog van löïd-ïlöii UJSSChéii
i-rankrrjk en Duitschiand, terwijl
deze toch maar een jaar duurde!
Lazen wij daarover dus niet al te veel
brommen!
Doordat de aanvoer van buiten af
grooter wordt, neemt de concurren
tie vanzelf too en daar varen wij,
de afnemers, wel bij. Als de eene
zijn eieren vandaag voor 17 cent
verkoopt en een ander adverteert
s avonds in de kram, dat zij bij
iiem voor 1GV4 ets. verkrijgbaar zijn,
gaat ieder natuurlijk de voordeeiig-
sto eieren koopen, en zoo wordt de
cerate verkoopor wel genoodzaakt
zijn prijs ook to verminderen, als
hij niet met zijn waar wil blijven
zitten. En zoo gaat het gelukkig
op liet oogenblik met veel artikelen.
Enkele ervan zal ik hie,r opnoemen;
1 <K.G. zout, van 19 voor 16 cents
K.G. soda van 27 voor 14 cents
1 flesch azijn van 32 voor 27 1/2 cis.
1 ons biscuits van 60 voor 28 cents
1 pak lucifers van 22 voor 18 cents
1 ons stijfsel van 100 voor 18 cc-nts
Behalve de stijfsel zijn de verschil
len nog niet zoo heel groot, maar
ze gaan nu toch den goeden kant op.
Een ding echter is vreemd, en
wel dit: hoe komt het dat de kaas
weer duurder wordt, dat ook de
eieren weer de hoogte in zullen
gaan en dat de boter, zooals nu
reeds vooirspeld wordt, in den ko
menden winter sclirikbarenl in prijs
zal stijgen
In den tijd van de kaasdistributile
klaagden de kaashandelaren steen
"en been, dat er betrekkelijk zoo wei
nig gedistribueerd werd, en dat de
uitvoer was verboden, terwijl de
pakhuizen overvol waren. Nu is de
kaas dan gelukkig vrij waarbij de
grijzen weer wat, gedaald zijn en
iedereen weer naar hartelust ervan
kan genieten. Ook de uitvoer naar
het buitenland werd weer toege
staan, zoodat alles langzamerhand
wer normaal zou worden. Nu echter
plotseling gaat de prijs van kaas
weer normaal zou worden. Nu echter
voor weer verboden is. Hoe komt
dat? Zou nu alle vooTTadige kaa?
alweer verkocht en uitgevoerd zijn?
Maar er wordt toch zeker wel weer
nieuwe gemaakt? De reden ervan
lijkt tamelijk eigenaardig, het komt
hierop neer, (lat de groothandelaren
nu vinden, dat hun winsten in het
eigen land niet groot genoeg zouden
zijn. Daarom houden zij de meeste
kaas vast, totdat de uitvoer weer
wordt toegestaan, en het gevolg is
natuurlijk, dal de weinige kaas die
hier in omloop is, duur van de hand
gaat en dus ook door den verbrui
ker hoog moet worden betaald.
Laten we dan in ieder geval zoo
zuinig mogelijk met dit zuivelpro
duct zijn. Ue laatste korst b.v. be
hoeft in 't geheel niet weggedaan te
worden: wanneer men ze van bui
ten met een mesje afkrabt, kan men
ze in haar geheel raspen. Kookt men
eerst macaroni, die van te voren in
stukjes'van eon halven vinger lengte
gebroken is, gaar, zoodat er geen
water meer op is, dan krijgt men
een uitstekend voorschoteltje door
de geraspte kaaskorst met de maca
roni fe vermengen, er wat fijne be
schuit of paneermeel over te strooien
in een vuurvast schoteltje en dit
tien minuten of een kwartier in den
oven te zetten. Zoo verhoogt men
niet alleen do smakelijkheid van do
o,enigszins flauwe macaroni, maar de
voedingswaarde van het gerecht
wordt eir ook grooter door.
Voor de prijsstijging der eieren
wordt een begrijpelijke reden aan
gevoerd. Door de enorme duurte van
het voer hebben de hoenderparkhou
ders vele kippen afgemaakt en ver
kocht in den oorlogstijd, zoodai
dientengevolge het aantal eieren,
dat de overgebleven kippen voort
brachten, veel kleiner werd. Daar
door is dus da stijging der prijzen
heel goed Ic verklaren. Maar hoe is
het nu mogelijk, dat, terwijl de klei
ne hoeveelheid kippen van zooveel
waarde is, de prijzen van de dieren
zelf dalen? Dat klinkt onbegrijpelijk
en toch is het ©en feit. En als de
prijzen zoo blijven, zullen eieren
Haarlemmer Halletjes
EEN ZAT E HD Al. A V U D D11A AT J E.
Na Rubini is Morini gekomen. Na
Morini komt misschien Spaltrini en
vervolgens Flaudrini, allemaal om
onze gedachten te lezen. Bovendien
is er a! een fabrieksmeisje opgestaan,
dat een ve.-loren presse-papier heeft
teruggevonden. Het wordt een beetje
benauwend, uaut dat zoo voort, dan
komt de tijd nog, dat de cenc heift
van de menschheid bestaat uit ge-
dachtenlèzers" en de andere helft uit
slachtoffers, wier gedachten „gele
zen'' worden. „De spraak", zegt een
oud spreekwoord, „is ons gegeven om
onze gedachten te verbergen". Dit
zal ons voortaan niet meer baten.
Het grapje, dat jaren geleden werd
uitgehaald op een belastingkantoor
aan de grens, zal verwezenlijkt wor
den.
Daar verse'.1/ namelijk een oud
boertje, die va:.", den inspecteur het
verzoek heeft ontvangen, om inlich
ting '.e komen verschaffen over een
aangifte. „De inspecteur is er niet",
zegt de klerk, „hij moest voor een
dringende zaak uit cn komt vandaag
niet meer terug".
„Dan kom Ls morgen wel", zegt
het boertje en wil heengaan. Daar
krijgt hij een gramophoon in 't oog,
die pas uitgepakt is. In dien tijd was
de gramophoon nog een zeldzaam
heid. ,,\Y'at is dat voor e-n dmg?
zegt ons boertje nieuwsgierig.
„Dat is een waarheidsmachine',
antwoordt de klerk niet een strak
geziciit.
Aan 't gezicht dat het boertje ze',
bespeurt hij duidelijk, dat de man
er niets van begrijpt; dus geeft hij
welwillend een verklaring,
„Alle belastinginspecteurs krijgen
zoo'n ding. De belastingschuldigen
moeten tegen die zwarte rol (kijk
bier) zeggen, hoeveel z© schuldig zijn.
Geve» ze. het bedrag te laag op, dan
roept de machine uit dezen groolen
hoorn: (jc ziet hem wel) ..Leuge
naar!" Net zoolang tot hij hel juiste
bedrag opgeeft".
,,'t Is wat te zeggen", zeit het
boertje en kijkt de machine wantrou
wend aan.
„Wil je soms eens próbeeren?"
vraagt de klerk.
„Nee, ik heb geen tijd", zegt de
boer en deinst, het gevaarlijk© ding
goed in 't oog houdende, af naar de
deur.
„Zooals je wilt. Je komt dus mor
gen terug. Kan ik de boodschap ook
overbrengen, dan kun je thuisblij
ven".
Het boc-rtje aarzelt, eindelijk vat
hij moed en zegt: „Wil je'asjeblief
aan meneer den inspecteur zeggen,
dat ik me verrekend heb? Tweedui
zend heb ik opgegeven, 't moet vier
zijn1'.
„Best hoor", antwoordt de klerk.
,,'k Zat 't wel even opschrijven 'en
dan toeken je maar". Binnen tien mi
nuten is aldus geschied. En met een
laatste» blik op het dreigend toestel
slaat het boertje op de vlucht.
„Geloof maar zeker, dat hij ons
nou nog voor duizend gulden bedu
velt", zegt de klerk tot den jongsten
bediende. „Maar de Staat der Neder
landen vaart er wel bij. Als de in
specteur weeromkomt, heb ik wel
een aardig moppie op dat din# ver
diend. Help me onthouden, dat ik er
om vraag".
Voortaan zal deze fantasie werke
lijkheid worden. Je krijgt een briefje
van den inspecteur, om over je aan
gifte te komen spreken. Je komt in
•iet kantoor van den geweldige bin
nen. Daar zit met over elkaar ge-
Kruiste boenen, in een gemakkelijke!,
:auteuil, dikke rookwolken blazende
uit een groote sigaar met een band
je, een heer mei overvloedig, zwart
Krullend haar, grooten knevel, punt-
sik en een paar doorborende oogeu.
„Gaat u zitten", zegt de inspec
teur, „dit is Signor Francesco Grian
dini, onze gedachtenlezcr".
Het gesprek neemt een aanvang.
De inspecteur betoogt, dat Je Inko
men meer moet zijn, dan zesduizend
gulden, jc houdt vol, dat het geen
cent meer is. „Signor Griandini!"
zegt dan de inspecteur bevelend.
Griandini staat op en grijnst. Hij
nadert jc, kijkt je strak aan, maakt
eenige magnetische passen, totdat je
zoo goed als bewusteloos wordt,
daarna hoor je hem met een .sterk
italiaaiisch accent tot den inspec
teur zeggen: „Negenduizend vijfhon
derd!" Ten slotte blaast hij op je
uogen. Jo komt weer tot bewustzijn.
„De gedachtenlezcr leest in uw
hersens 9500 gulden", zegt de in
specleur gc-strcng. „Durft u nog Jan
ger ontkennen?"
Je buigt verslagen het hoofd. Te
gen zulke duivelskunsten is 'geen ae-
aslingontduiker bestand,
„Wil u dit dan maar teekenen?"
vraagt de inspecteur. Je teekent en
wankelt weg. Nog vóórdat je den
drempel bereikt hebt, klinken de ge
duchte woorden je achterna: „Er zal
proces-vorbaal tegen u opgemaakt
worden, voor poging om den fiscus
te bedriegen".
En terwijl je als een geslagen man
de deur ui ts tromp el t, staat ©en vol
gend slachtoffer al klaar, om je
plaats in te nemen. Je goede hart
fluistert: „waarschuw die menschen!"
Je slechte karakter zegt je: „ben ik
mijns broeders hoeder?"
Als het ooit zopver komt, dan is
het met den omgang van menschen
inet menschen gedaan. Van den over
vragende» koopman af, die jammert:
,,'t kost meer ingekocht!" tot den
weisprekenden reiziger toe, die boven
den prijs probeert ter verkoopen, als
'L gedachte niezen algemeen eigndom
wordt, kunnen ze niet meer bestaan.
En de krans! Waar blijft de krans?
Hoe zal 't gaan met Wouter, die
zoo graag bluft en met Suze Hopma,
die haar verhalen opsiez-i en met
Hupstra. prat op groote winsten! Bén
ding wil ik maar hopen: als er onder
ons één gedachtenlezer zal zijn, laat
ik het dan zeif wezen, niet opdat de
anderen iuijn gedachten niet kunnen
lezen, maar om hun onwaarheden
mensöhlievend te behandelen.
Want dat moet een goed mensch. al
tijd wezen. Mensclilicvend. De rc-
meente is dat niet. Maar de gemeen
te is ook geen mensch. maar een in
stelling. En een Van de instellingen
van die instelling is de electrische
centrale. Br was ce»i tijd. dat die
affaire slecht marcheerde. Alles was
,zoo duur. zelfs de centrale kon geen
geld verdienen, maar nu is dat beter
•g-eworden en zoo schiet er dan over
1918 het aardige sommetje van ruim
negen en zeventig duizend gulden
■over. Dat is meer dan niemendal en
liooKer dan mijn inkomen over twee
en meer jaren.
Goed. Ik misgun het haar niet.
Iedereen moet leven. Ook de gemeen
te. Tot-mijn verwondering klaagt de
directie, al heeft ze een mooi saldo
geboekt, nog. Over de hooge uitga
ven. Ja. dat is nu juist het vervelende
van zaken doen- dat de best© onder
neming groot© uitgaven heefj. Je
moest eigenlijk alleen inkomsten heb
ben. Dan zou ook het tijdroovende
balans-opmaken overbodig wezen.
Maar er is iets anders. „Een deel
van deze uitgaven kon worden bo
istreden". zoo lees ik in het verslag.
..uit de onlvangsten.voortvloeiende uil
de toepassing van de kolenclausule".
Deze kolenclausule is de mooiste un
winding. die ooit gedaan is. Als le
verancier van gas en ©leclricileit zeg
je eenvoudig tot je klant: „kopr eens
liier, mijn brave heer. ik weet niet.
.wat ik van maand tot maand voor
miin kolen zal moeten betalen. We
maken dus deze afspraak: zijn de ko
len duurder dan X gulden, dan be
taal je zooveel bij!"
„En ais ze goedkooper zijn?'1
„Dan betaal je minder
Maar X js zoo gesteld, dat je wel
begrijpt: daaronder daalt de kolen-
priis de eerste tien jaar ncoit.
Nu kun ie wei zeggen: ..ik doe het
niet." Maar dan zegt de gemeente,
„dan lever ik niet." En aangezien dc
gemeente een monopolist is, onder
werp je je en betaalt volgens die fa
meuse kolenclausule een wisselender.
prijs.
Als nu iedereen daarnaar betaalde,
zou het nog iels minder onaangenaam
wezen. Maar zóó is hei niet: alleen
de stroomverbruikers voor industrie,
moeten de kolenclausule aanvaarden,
de particulieren blijven daarvan ver
schoond.
Een gemeente is een mooi ding.
Als ze niet bestond, zou ze dienen te
worden uitgevonden. En het i§ zoon
plezierige gedachte voor de menschen
die drijfkracht, noodig hebben, niet
voor hun pl.ezier natuurlijk, maar
voor hun zaken, dat een deel van de
hoo«e uitgaven van de centrale door
hen is betaald, met andere woorden,
dat z ii de winst van f 79.000 in 't
laadie hebben gebracht. Met uitzon
dering van andere gebruikers.
Dit heet. geloof ik. bescherming van
de nijverheid. En dezelfde gemeente,
die huizen hoog zou schreeuwen,
wanneer iemand verzocht begun-
e t i g d te worden op 't stuk van be
lasting. ziet er volstrekt niet tegen
op om een bepaald gedeelte van de
burgerij een bijzondere belasting op
te leggen, met begunstiging van alle
anderen.
Ja, het zijn de particulieren niet
alleen, die in den crisistijd gekke
dingen hebben uitgehaald en die,
nu de oorlog voorbij is, vergeten om
die af te schaffen!
Intusschen schijnt het er met onzen
huisbrand voor dein aanstaanden
winter niet al te best uit te zien. Uit
België en Engeland is niet veel te
verwachten en Duitschiand levert
nog het meeste, waarschijnlijk om
dat daar de Entente-troepen de orde
handhaven. Vrouw Natuur is alvast
bezig ons to harden voor den winter,
want in plaats van wat zonnewann-
te stuurt zij ons een echte No
vembeg'kou om vast te wennen, nu
on dan afgewisseld door buien,
waarvan je hoclemaa! niet hoeft te
vragen: „regent hel bij geval?" Want
,in den lijd van effen", zooals de
menschen zeggen, ben je doornat.
Je ziet dan ook bijna geen vac on-
tiereizigers in Haarlem en de onge
lukkigen, the zich er nog aan ge
waagd hebben, loop en rond met
droeve gezichten, terwijl de water
stralen van hun Zondagschen hoed
zich vermengen met de tranen van
leed die uit hun oogen stroomen. In
Zanilvoort zijn menschen genoeg
badeasten, die eenmaal gehumd
voorlooplg nog wel als een Juxc arti
kel beschouwd worden. Ueiu.uet
wij in den oorlogsujd de eieiea
voor een groot uee: nebben kunnen
schrappen uit onze eenvoudige
maaitijden. Soep, die in uo ternea
met een ei vermengd worcu^-jjenvou-
digo puddingen, waarvan suiker
met een ei geroerd wordt, zijn din
gen waai- wij bij den dagelijkschen,
stevigen kost beat buiten kunnen.
Intusschen is het vooruitzicht van
de dure boter ook niet erg aanlok
kelijk; naar men zegt, is er een con
flict gerezen tusschen de botorhan-
delaren en den minister, dat niet
vóór den winter opgeiost schijnt te
kunnen worden. Maar laten wij er
nog niet al te vast in gelooven en
liever hopen, dat de „botertoekomst'
te donker wordt ingezien.
E. E. PEEREBOOM.
Nuttige wenken voor do
huisvrouw.
No. 47.
Bij het natte weer van de laatste
da^jen zien we buiten oversi zoo lang
zamerhand de paddestoelen weer uit
den grond opkomen. En al is 't over
bekend reeds, dat de paddestoelen
zoo'n groote voedingswaarde heb
ben, toch schroomt men met de ver
schillende exemplaren als voedsel
kennis te maken. Dat is ook geen
wonder, want werkelijk vereisokt 'fc
onderscheiden der eetbare soorten
eenige routine en kennis. 't Is
daarom ook zeer jammer, dat er op
de lagere scholen, de L'.L.O.'s en de
M.U.L.O.'s bij het plantkunde-onder-
wijs niet meer werk wordt gemaakt
van de leer erver de paddestoelen. -
Leerde men den kinderen reeds op
de school welke soorten e e t b a ar
en welke niet eetbaar zijn, zoo
konden 'ze dan later die kennis in
hun da-gelijksch leven in toepassing
brengen. Al dat voedsel, dat nu ver
loren gaat, zou dan dienstbaar ge
maakt worden tot volksvoeding. Voor:
de enkele paddestoelen-liefhebsters,
onder de hulsvrouwen, die deze
natuurproducten durven te consu-
meeren, raad ik aan, indien de ver
schillende soorten, die gevonden zijn,
te weinig zijn om afzonderlijk te be
reiden, ze gezamenlijk te koken in
de soep. Men maakt de paddestoelen
na ze zorgvuldig gereinigd en ge-
wasschen te hebben zoogenaamd
panklaar. Kookt ze zonder water toe
ie voegen, gaar, ongeveer tien mi
nuten en doet dan de paddestoelen
met het kooknat bij den bouillon,
kook alles nog eens op en doet. er
voor smaak wal zout en een uitje in,
daarna maakt men de soep met wat.
aangemaakte niaizena (bijv. Alison's
maïzena) dik en ge hebt een over
heerlijke soep, die naar smaak nog
gekruid kan worden met peper,
etc., doch dikwijls gaat dan de heer
lijke geur van de paddestoelen ver
loren, enfin, dit is en blijft natuur
lijk een GeschmackssacheVoor de
huisvrouw, die haar gezin liefst op
vegetarische wijze voédt, kan deze
soep natuurlijk zonder bouillon met
boter bereid worden. Voor naar voor
al is zoo'n gerecht een ideaal plan
tenvoeding en ik twijfel niet of in
de toekomst zullen we langzamer
hand deze geheimzinnige natuurpro
ducten meer en meer .in de keuken
leeren gebruiken.
En nu tot slot een recept voor o m-
m e 1 e t.
40 gr. maïzena, 0,1 L. melk, 4 eie
ren, 40 gr. suiker, 30 gr. boter, een
weinig zout.
De eierdooiers worden geklopt met
de maïzena, waarna de melk, de sui
ker en het zout er bij worden ge
voegd en het stijfgeklopte eiwit er
door wordt geroerd. De boter wordt
in een koekepan warm gemaakt (niet»
bruinj, het eicrenmengsel wordt er
ingegoten en op een zaclit vuur
meermalen in bgweging gehouden en
omgekeerd.
De ommelet moet aan weerskanten
licht bruin zijn.
Secretaresse Afd. Haarl. en Omstr
liieverparkweg 132.
hebben en dus r eden eer en.- „es ist
bcstellt, es mus? hinunter". Het is
besteld, het moet gesiikt worden.
Geen wonder, dat zij nu ook wel op
©enigszins gemakkelijke manier van
Zandvoort naar hun zaken te Am
sterdam willen vervoerd worden en
terug en dus requesten sturen aan
de spoorwegmaatschappij.
Van de E. S. M. maken zij liever
geen gebruik. Die loopt zóó lang
zaam, dat „wij abonnés'zcoato een
hunner het- uitdrukte, „door het lan
ge samenzijn op eikaar gaan lijken".
Boos zijn de requestranten even
wel niet. Zij verzoeken zelfs b e-
I c o f d.
Ben ik wel ingelicht, dan besfond
die uitdrukking al in de griize oud
heid. „Sla hem beleefd zijn kop af",
beval e«n koning uit dien tijd aan
den beul, waarop de verobrdealde,
bedenkende, dat radbraken, villen of
een andere geraffineerde handeling
evengoed zijn deel had kunnen we
zen, ten antwoord gaf: .dank u be
leefd. koning."
Ook zegt de historie van Napoleon,
die altijd heel hoffelijk voor dames
was, dat toen vlak voor den slag
van Austerlitz, een generaalsvrouw
hem een watje met choroform kwam
brengen, omdat hij zoo schrikkelijk
aan kiespijn leed, hij haar zijn er
kentelijkheid betuigde met de woor
den: „dank u beleefd, dame!"
Naar deze illustre voorbeelden zeg
gen en schrijven vele Nederlandsohe
burgers on burgeressen: „donk u
beleefd" en ,.mc". beleefde groete".
Daar ik in hoffelijkheid niet wil ach
terblijven, zeg ik met ware dankbaar
heid tot allen, die nu pedert meer
dan dejrtig jaar mijn Haarlemmer
Halletjes getrouw gevolgd hebben*
„dank u beleefd".
FJDELIO.
Naschrift;
Ook tot de lezeres, die mij onlangd
berichtte, dat ik bij voldoende oefe
ning het sclirijven van Zaterdag-
avondpraatjes wel leeren zou: „dank
u beleefd, dame!"
