Op dB Botermarkt
door SIMON MOS.
Behoorde liet vroeger tot den goeden
toon de vacantie in liet buitenland
door te brengen, heizij door een reis
je langs den r.ijn te max en, naar
Aix-lea-Bains te gaan, of wel Lon
den of Parijs te bezoeken de oor
log, die al zooveel zaken en plannen-
in disorde gebracht of verijdeld heeft,
leerde, gedurende de laatste jaren,
ons, in de vacunuedagen te moeten
behelpen met het eigen land, waarin
we geboren en groot gebracht zijn.
En het viel toen menigeen op, dat
ook ons vaderland tal van mooie
p'.ekjos on schilderachtige streken be
zit. waarvan de schoonheid velen ten
eenenmaie onbekend was.
Neen, het is nier altijd noodig vèr
van huis to gaan om te kunnen ge
nieten van eenige weken vrij-af; en
voor een werkelijke rust, om weer
waf op verhaal de komen van de af
mattende, weinig afwisselende dagen,
in de sleur van beroep of bedrijf, ge
durende Oen vol jaar doorgemaakt,
biedt het tehuis in de meeste gma.-
lcn, reeds veel van hetgeen men
buiten te vergeefs tracht te vinden.
Ook in de eigen omgeving, in de
plu.its zijner inwoning ze.fs, kan een
inensch vee] bezienswuanlige punten,
pittoreske plekjes en levendige staos
gedeelten ontdekken, waarvan hij het
bestaan sleclits vermoedde, of „van
hooren zeggen" vernomen had, of
waaraan hij, bij gemis uan tijd en
gelegenheid, nog nimmer voldoende
aandacht had geschonken.
Toen ik daarom dit jaar geen bij
zondere plannen had, besloot ik mijn
vacantie te benutten door over 't al
gemeen wat rust te nemen, en verder
den eersten dog Maandag eens
een bezoek te brengen aan de Boter
markt. Ik weet wei, dat kan men
den- eersten werkdag van élke week
doen, het geheele jaar door. ook^zon
der vacantie te hebben; maar dan
heeft men soms weinig tijd of vee:
haast, wat op 't zelfde neerkomt, en
men schenkt aan dat drukke, woe
lige gedoe niet de aandacht, die het
alleszins verdient, want er valt op
die Botermarkt heel wat te zien en
Ie hooren en voor een goeden op
merker wel wat te leeren ook.
Ik begon mijn marktwanüeling op
do" Botermarkt zelf, waar tegenwoor
dig slechts een klein gedeeiLe van
den handel is bijeengeschaard; de
meeste neringdoenden staan op de
Oude Gracht, waar de kramen en
uitstallingen zich in eenige langc-
rijen uitstrekken, en waar ook de
kooplieden, die door een welspreken
de» reclame-speech, veel publiek om
zich trachten te krijgen, een plaats
je hebben uitgekozen.
Op de eigenlijke Botermarkt dan,
het gedeelte waar vroeger schier de
geheele markt stond opeengepropt,
met uitzondering van een kleine
schare op het Vcrwulft, is nu in
hoofdzaak de oudroost-markt geves
tigd.
V.rder zijn ar eenige stalletjes met
artikelen van zeer uiteenloopenden
aard, er zijn: potten en pannen, zoo
wel als leer voor schoenzolen te ver
krijgen, toiletartikelen en boelan,
gramafoons en kachelpijpen, koekjes
en chocolade naast gerookte paling,
appelen en peren alles in de
meest bonte verscheidenheid. Zoo ligt
op het boekentafeltje „liet Joodje"'
van Carrie van Bruggen, broederlijk
naast „Lord Lister'' en andere ver
halen. Bij den koppman in ouden
xommel staan een paar zielige, af
tandsche voetbal-schoenen, naast een
paar sjofele satijnen schoentjes met
gouddraad doorstikt. Welk een
grootheid en roem vermoedelijk, treu
ren daar in eenzame verlatenheid,
ten aanschouwe van Jan en alleman.
Wie weet welke ecrste-klasser met
deze schoenen geschopt wellicht
menige overwinning heeft helpen be
vechten op het voetbalveld? Zij zijn
bij de eerste sporen van verval waar-
öchijnlijk overgegaan naar de tweede
en derde hand- en toen naar den
.voddenkoopman verhuisd. En de
goud-bcstikle schoentjes zij zijn
niet groot, eerder klein zelfs; wat
moet het een snoeperig vootje zijn ge
wecst, dat zich daarin vrijelijk heef'
kunnen bewegen. Be draagster was
tenger, niet groot van stuk vermoe
delijk, want het schoentje it. elegant
van vorm en snit, weinig ui tg oioo
pen. Welke voornaamheid zou de ei
genares zijn geweest: eon gravin? een
freule? of een cabaret-zangeres? Naast
de erbarmelijke voetbal trappers,
schijnen de gouden schoentjes zich
diep to schamen. e
De oudkleer-koopman heeft zijn
kraam vol hangen met afgedankte
heerenjassen, damesmantels en blou
se;, moest oude kleedingstukkeu ais-
vodden opgekocht en betaald, maar
rlie toch met een kleinigheid tot een
bruikbaar voorwerp gemaakt konden
worden. Winkelhaken en scheuren
zijn netjes gestopt of dichtgenaaid,
knoopen, en haken en oogen aange-
zoi, en de jas of het bloesje is weer
verkoop-fahig geworden, cn niei
zelden ziet Mietje haar inaiüel en
Pietje zijn jas, die kapot en niet meer
te dragon en daarom voor eon appel
en een ei verkocht waren, hier in
opgelapten toestand in andere han
den cvoi gaan, voor een vee! duurdt-
ren prijs
De koopman in oude gramafoon-pla
ten heeft een uitgebreid publiek ver
zameld om zijn stalletje, dat vol ligt
met griuuafoon-schijven, en waarop
zich ook eenige oude en nieuwe gra
mufoons bevinden, met geluidbekars
galijk misthoorns. Van tijd tot tijd
draait hij voor reclame een plaat af.
De omstanders luisteren gretig naar
de knerpende muziek, vooral wanneer
die een bekende aria laat hooren. Het
aniart'ied uit „Paljas" klinkt brom
merig en zeurig over de markt; daar
na hooren wij een komiek, die met
rnische stem en nasaal geluid tracht
een komisch lied te lanceeren met
een refrein: „Dat is de politic-agent".
Er is echter weinig van de woorden
te verstaan, daar de komiek in snel
heid van zang wedijvert met de rad
heid van de piano, die hem roffelend
en piepend telkens vóór blijft.
Het groots publiek, de lui, die spe
ciaal voor ae markt komen, de moe
rtere en huisvrouwen, die ioopen crp
de koopjes, de meisjes, die een lintje
of een strikje moeien hebben, de boe
rinnen, die expresselijk voor dezen
dag v.ti buiten in de stad zijn geko
men, die allen bewegen zich het meest
langs de kramen op dé Oude Gracht,
liet, ziin voornamelijk de uitstallin
gen met manufacturen, de goederen
van 't stuk en-de lappen, de kantjes
en entre-aeta, de hoeden en veeren,
knoopen, garen en band. die het
vrouwelijk geslacht naar deze rich
ting trekt. Men denkt algesneen op de
markt goedkooper te koopen dan in
den winkel en soms is dat wel eens
zoo, maar dan" dient men voor dezen
handel de noodige geschiktheid te be
zitten. Men moet dan goed op de
hoogte zijn van de prijzen, die de ar
tikelen, op de markc voorradig, in
den winkel kosten, cn tevens verstand
hebben van stoffen en kwaliteiten,
en men moet niet bedeesd zijn.
Men moet „neen" tegenover ..ja dur
ven zetten.
„Wan:", zei een juffrouw ..die lui
benne nog gewiekster as ze der uit
zien" hiermede bedoelde zij de koop
lieden. „Nou betaal ie weer 'i zelfde
as vóór den oorlog", schreeuwde er
een. „ruise afslag mense!".geen
corlogsprijse meer!"
„Mot je maar geloove", zei "n oud
vrouwtje tejgai me, een bibberig
menschje met haar armen onder haar
boezelaar over elkaar gevouwen, „ze
wete hier op de markt teugen swoor-
deg ok van «ante, ze lafe ie ok duur.
betale". Zoo is het-, moeder!
Bij een speelgoedkraam staat een*
gewoon burgervrouwtje een een
voudig hoedje op, en haar manteltje
van zwarte stof was aan de ellebogen
door-stopt. Een meisje van een jaar
of tien met blond krulhaar, staat
naas' haar in vacantie-stcmming;
moeder beeft haar blijkbaar ieU be
loofd. De vrouw heeft een pop van de
uitstalling genomen en bekijkt die
aan alle kanten; zus volgt in gespan
nen aandacht de bewegingen van moe
der, haar oogjes glinsteren; zij drukt
zich vaster tegen moeder aan. die
aarzelend de pop weer neer wil leg,
gen, toen de koopvrouw, die juist een
klant heeft afgeholpen, nader komt.
„Die pop juffrouw?Tis 'n
mooie...... kan z'n ooge dich doen
Voor uwe inpakke"
„Wat kost die?" vroeg schuchter de
juffrouw.
,,'n Gulden voor uwe," Is het ant
woord.
„Nee", zei met een schrik de juf
frouw „da's me te "duur", en ze lei de
pop uit haar handen.
,Hij kan slape ok, moe", vleit de
kleine.
„Wat had uwe dan gedaacht? vroeg
de koopvrouw met langen uithaal.
„Ikneeik geef er vijf en
tachtig cent voor," bracht de juffrouw
er hakkelend uit
„Ken uwe begrijpt:"„ie kost
'r daalder in d'e winkel'n gulden
en geen cent minder," sbreeuwde
ruw de koopvrouw.
„Het ic écht haar? Moe? vroeg de
kleine meid, moeders hand streelend.
Moeder antwoord niet doch maakt
aanstal.en verder te gaan.
„Kom Biel" zegt ze legen haar
dochtertje, waarop de koopvrouw
roept:
„Nou, kom es hier!Loop nou
nis wegkan je er dan geen dub
beltje bij doen?"
„Nee", schudt de vrouw met haar
hoofd.
„Nou, vijf cente danvoor ne
gentig cent kan je em mee nemen."
Weer schudt de vrouw van „nee".
„Wat?Is negentig cent nog te
veel?"
„Ik heb ze niet", zegt de vrouw
zacht, „ik heb niet meer dan vijf en
tachtig cent". En terwijl ze haar knip
je te voorschijn haalt, diept ze er drie
kwartjes en een dubbeltje uit op," den
geheelen inhoud.
Wat? vroeg de koopvrouw ver
bluft,, bob-ie niet meer?... Dan zé je
hem hebbe, hoor, wijffie, vervolgde ze
medelijdend, 'k leg er geld bi;maar
hèbbe zé je 'm!
En onder druk beweeg heeft ze de
pop in een krant gewikkeld en hem de
vrouw ter hand gesteld.
Snel gaa: ze verder, mei Rie, huppe
lend van plezier naast haar. Zelden
heb ik zoo'n gelukkige moeder en zoo'n
dankbaai kind ontmoet.
Voorzichtig links en rechts kijk nd
staa: een koopman voor een tafeltje,
met een gioepje mannen en jongens om
zich heen. Op het tafeltje is een kof
fertje, waarin zich eenige ronde toile,-
spiegeltjes bevindenéén houdt hij er
in de hand, en hij tracht deze spiegel
tjes aan den.man te brengen, door een
geheim te verklappen, naar hij zegt, na
melijk door het publiek mee te deelcn,
dat deze spiegeltjes, nou ja een
„aardigheid" bevatten.
A je op dit spiegeltje asem:dan
ko ot er "n beeldschoone vrouw te voor
schijn. Tegelijkertijd laat hij, tusschen
de gesproken zinnen, even z'n adem
gaan over het spiegeltje, en bewonder
de quasi de schoone dame, die hij ech
ter aan niemand iaat zien. Voor één
dubbeltje was men den bezitter van die
„aardigheid". De handel was evenwel
niet levendig, slechts een jongmensch
en een boer op jaren, kochten er een.
Een oogenblik later, zag ik ueu boer
aan de achterzijde der kramen, het spie
geltje voor den dag halen, en er met
kracht op ademenhij wilde zich blijk
baar even op do- hoogte stellen. Doch
een diep» teleurstelling was op 's mans
gelaat te Uzcn; bepaald bekocht was-e
niet, want het spiegeitje zal wel tien
cent handelswaarde gehad hebben,
maar een dame zag hij niet. Het spie-
gehje bleek een heel gewoon huis- of
tuinspiegcitje te zijn. Ik vermoed, do;
de koopers niet eens reclameeren over
de slimmigheid van den koopmannie
mand erkent gaarne er in geloopen te
zijn.
Er is nog veel meer te zien en te hoo
ren op de markt.
Daar is de koopman in lijm, die a 1-
les lijmt, „maar mijn niet," zei een
pientere jongen van de vlakte, bij he:
passeerendaar is het stalletje met
politier, met sponsen en zeemlappen,
nier koek- en suikerwerken, met schoen
veters, die van den kettioghaodcl zijn
overgenomen, hetgeen klaarblijkelijk
aan de roestige malies te onderkennen
is, de koopman, die je per brief, voor
een dubbeltje de toekomst ontsluiert, en
neg vele anderen, die ik niet allen kan
beschrijven, maar ik zou geen afscheid
van de markt kunnen nemen, alvorens
even te luisteren naar den overdadigen
woordenvloed van den likdoornvcrw ijde-
raar~Jacob Hollander. Ik-tref 't, 't ge
beurt niet altijd dat hij er is, ofschoon
hij volgens inlichtingen van vaste markt-
bezoekers, gedurende den laatsten tijd
Haarlem slechts zelden overslaat.- Meer
dan vijf en twintig jaren zag ik hem
:ccds op de markten zijn bekende mid
delen aanprijzen. Hij is er niet veel op
veranderdnog altijd even brutaal ge
durfd in z'n optreden. Doch hij is blijk
baar met zijn tijd meegegaan cn demo
cratisch geworden. Zijn glimmende
hooge zije, is verdwenen cn heeft plaats
gemaakt voer een groen-grijzen deuk
hoed; en op het moment, nu hij d'ulc
bezig is, met luid, grof geschetter, en
heftige mimiek, den volke de wonderen
van zijn heilmiddelen te verkondigen,
heeft-:- door de onverwachte zomer
warmte overvallen, booid en das afge
legd, hetgeen zi.in uiterlijk nu niet be
paald gesoigneerder maakt.
Als ik hem genaderd ben, is hij
klaarblijkelijk reeds eenigen tijd aan
het woord, 't geen melkbaar is aan de
dichte rijen publiek, die hij om zich
heeft Precies hem weer te geven, is
niet mogelijk, daar hij in zijn rede
die hij op eak«Ic plaatsen, door woeste
gesticulatie» met z'n stok, voorzien
van blinkenden knop. dik onderstreept
van tiid tot tijd zulke krasse uitd." il'-
kmgen bezigt, waarvoor zelfs een
matroos zou vluchten.
Hij schreeuwt en kraait het soms uit,
waarbij z'n mond is geopend als 'n nijl
paard, dat gevoederd wordt, en hij z'n
oogen zón kIe:..tics dichtknijpt, alsof-ic
beangst is, cal door die nauwe spleet
jes nog daglicht zal sluipen. Zijn lik-
dooinzalf en boistkruiden hebben, vol
gens zijn orakeltaal, duizenden men-
sclicn gered.
„Ia 1883 heb ik," zegt-ie, met de ar
men over dc borst gekruisd, „in 1S83
heb ik Zijne Majesteit Koning Willem
den Derde gecureerd.. koningen en
keizers., de grootste professoren., de
voornaamste geleerden., zoeken hulp
en genezing bij Jacob Hollander.. Maar
niet direct., nee., eerst verprutse ze de
boel., en as ze dan geen raad meer
wete.. as zc an den rand van 't giaf
staan, "dan komme zc bij Jacob Hol
lander.. In het jaar 1902 stond ik te
Utrecht., op het Vreeburg., eu toen
komp er 'n meneer op me an., en die
zei-, asdat 'k dadclilc most komme..
bij een van de hoogste autoriteiten van
Utrecht., ik zei teuge die meneer....
zeg jij tcuge je meneer, zei ik., as hij
Jacob Hollander hebbe wil., tnot-ie bij
mijn komme.. en 't was net tijd om 'n
stukkie te etc.. en 'k smeerde cm na
'n cafe op de marttoen rk daar ni'n
luns gebruik had lach niet, stuipe-
kop van 'n jong, ga naar je moeder
toen kwam au me café., 'n pracht van
'n ekïepasie.. om me te hale., of 'k
maar de eer wou hebbe om in te
stappe-. wan1 hij kon niet bij mijn
komme vanweges 'n ongemak., ik kom
bij hem., ie zal dan in 'n groote fon-
tuïl.. met z'n poote op 'n stoel., in
verbande, in de eene hoek zat profes
sor Van Epschcutc.in 'n andere hoek
zat professor V an Biébcrsteinen au
de tafel zat nog 'n derde professor
die zei teuge me: ..Jacob Hollander,
zei;-ie, we hebbe je gerikkemedecid
ik zei: da's gclogc!.. jelui liegt!., :1e-
génege die mijn gerikkemedeerd heil.,
dat is de zadelmaker uit de Paarde-
straat.. want die heit z'n genezing a 11
mijn te danke.. ik liet den meneer die
rommel van z'n pool afgooie.. cn toen
mocht Jacob Hollander dat verknoeide,
zoodje opknappc.. ik heb hem rad 1 kaal
geneze.. Hij was me ie hoogste dank
baar.. hij gal' me 'u hand., eu-ie zei
Jacob Hollander, zeil-ie, jc. bent knap
per as lien professorre.En nou staan
'k hier mei m'n zalfHeb-iè lik
doorns.. eksterooge.. eeltgezwelle.
zeere vocte.. nagels in 't vleesch..
deze zalf zal je helpe.. de zalf van Ja
cob HollanderKoninklik gebreve-
tecid. (wijst niet z'n stolt óp ccn, aan
een lat opgehangen zeiltje, waarop
0.111. een koninklijk wapen is geschil
derd) 'n klein beetje van deuze zalf ver
drijft je ongemak., en je bent weer
zonder pijn., voor 'n simpel kwartje
ben je geneze.. alleen bij mijn is zoo'n,
dosjc verkrijgbaar.ieder die dit
doosje koopt, knjgt daarbij kadoo een
pakkie kruije.. geneest bronsictcs.
astma., borstziekte en longtering., cn
dan de gebruiksaanwijzing., alles bij
mekaar voor cén kwartje of vijf en
twintig cente geld., cn maak nou gauw
dat je der bijkomt., want over vijf mi
nuten gaat de boel dicht., dan gaan
ik weg., dan is'dat niet meer te krij-
gc.al woue jullie rue der 'n guide
vor geve., over vijf minute zeg 'k stop!
Halt.. Basta!., dan is gloeiend vertikt
as '1c jullie nog zoo'n doossic geef
Allo!.. Wie dan?.. Niet allemaal*tege
lijk!.
Er zijn er niet '.cel, dte een doosje van
die bijzondere zalf koopen, met liet
pakie kruiden op den koop toe. Nu dc
reclame-speech geëindigd is, trekt het
giootsle gedeelte der omstander su
biet heen, om weer te gaan luisteren
naar een tmderen koopman.
Langzamerhand wordt hel publiek
mindei, de markt loopt af. De buiten
lui zijn reeds heengegaan; hier en daar
toeft nog ccn enkele achterblijver, meer
om den tijd zoek te brengen, dan om
be naaide inkcopen te doen dc ware
animo is er met meer; de kooplui be
ginnen in tc pakkenover 'n uurtje zijn
allen vertrokken.
bisnenlanü
VRIJWILLIG OUDERDOMSVER-
ZEKERING. In de Memorie van
Antwoord op het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer inzake hel wets
ontwerp aangaande een vrijwillige
ouderdomsvetzekering wordt medege
deeld:
Indien alten, die niet verzekenngs-
pllchtïg zijn cn bevoegd zich op grond
van ar;. 4 te verzekeren, van die be
voegdheid gebruik maken, zou dc
jaarlijksche Rijksbijdrage tot dek
king van de daaruit voor Kei Rijk
voortvloeiende kosten bij eene un-
nuiteit van 30 jaar bedragen:
a. Voor ue groep 35—41 jaar f 3.5
millioen; b. voor de groep 45—54 jaar
f 10.5 miUioen; e. voor de groep 55—
04 jaar I 17 mil hoen; tc zamen 31
militoen.
EEN BOTER-RESERVE. Naar
men verneemt, ligt het in de bedoe
ling van den minister san Landbouw
Nijverheid en Handel een bolerreser-
ve le vormen uit de zomerproducüe
ten behoeve van den a.s. winter. De
ze reserve*» welke in koelkamers zal
worden opgeslagen, zou 2 millioen
ILG. bedragen.
RUBINI WEIGERT OP TE TRE
DEN. Te Bergen op Zoom en te
Yiissingen waren seances van Rtibi-
ni aangekondigd. Deze vond het aan
tal genomen plaatsen, dat ie Vllssin-
gen precies 200 bedroeg, to weinig
en weigerde te verschijnen. Te Mid
delburg, waar de zaai ook niet uit
verkocht was, volbracht hij eu! lc
opdrachten.
Werkloos!'. ofdsvftt'XttkeHfig,
Verschenen is do >k-.üuj';o van Ant
woord op het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer betreffende de Werk-
«oo.diiuisvei-zékeruigsnoodwet 1019.
Het volgende is cr aan ontleend:
De Regeering stelt zich voor, zich
bij hot nemen van maatregelen tot
vermindering van werkgelegenheid te
doen bijstaan door een daartoe in te
stellen Rijkscommissie, waurm onder
meer zitting hebben vertcgenwoacdi-
gors van de Departementen vdn Al
gemeen Bestuur, deskundigen en ver
tegenwoordigers der arbeidersorga
nisaties.
De commissie zou de volgende taak
hebben: a. te onderzoeken, of de tijd
stippen van de uitvoering van wer
ken voor rijksrekening zoucianig' uit
gesteld of vervroegd hunicn worden
dat arbeiders btj deze Herken zooveel
•mogelijk regelmatig werkgelegenheid
vinden; b. voor te bereiden werken,
die voor rijksrekening kunnen wor
den uitgevoerd, zoodra rene vermin
derde bedrijvigheid in landbouw,
handel of nijverheid het wenseheüjk
maakt de door don arbeid versiha'te
werkgelegenheid uit te breiden; c.
na te gaan, onder welke voorwaar
den in tijden van verminderde be
drijvigheid in landbouw, handel en
nijverheid uitgestelde we. ken van
algemeen nut tot uitvoering kunnen
komen; d. te bevorderen, dut door
overleg cn voorlichting moeilijkheden
die in den weg stain aan venuiming
van werkgelegenheid, 05» andere wijze
dan door uitvoering van werken voor
rijksrekening worden opgeheven; ad
viezen uit te brengen cn voorstellen
te doon.betreffende datgene wal kan
worden gedaan of nagelaten om door
het verschaffen van werkgelegenheid
alle werken, welke daarvoor in aan
merking komen, zooveel mogelijk fe
dotn uitvoeren.
Ook zal bevorderd worden, gelijk
eerder is gedaan, dat provincies, ge
meenten en waterschappen op dit ter
rein krachtig medewerken, waartoe
zoo noodig, van rijkswege subsidie
zal worden verleend.
DAK INGESTORT. Te Delft is
Dinsdag het dak ingestort van een
der gfasovens van de N. V. Van De-
venter's Glasfabrieken. Ongeveer 300
arbeiders zijn gedurende drie weken
daardoor werkloos geworden.
Wijziging der invaliditeitswet
In de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Tweede
Earner aangaande het wetsontwerp
tot. wijziging der Invalditeitswet
wordt onder meer het volgende op
gemerkt:
Verhooging- vun de loongrens acht
de Regeering niet noodig, wijl alle
arbeiders die een dagloon van f G£
of minder verdienen, verzekerings-
pliohtig zijn.
De vei zekeringsplicht vangt aan
zoodra men loonarbeid verricht, der
halve op omstreeks 36-jarigan leeftijd.
Slechts in zeer zeldzame gevallen zal
een dergelijke arbeider meer dan
f 1100 per jaar verdienen,
Inderdaad is liet financieel over
zicht, hetwelk werk verstrekt in de
M. v. A. aan de Eerste Kamer over de
Staatsbegrooüng 1919, in verschillen
de opziciiteii met meer 111 overeen
stemming met den togenwoordigen
toestand- Dit kan geen verwondering
wekken, wijl die ramingen grooten-
deols een voorloopig on globaal ka
rakter droegen.
Aan den wensch om thans een na
der overzicht te ontvangen, kan niet
worden voldaan zonder vooruit te
Ioopen op de ontvverp-begrooting 1920
waaromtrent op dit oogenblik nog
geen mcdedeelmgen kunnen geschie
den.
De Regeering meent zich derhalve
te moeten beperken tot de kosten der
sociale verzekering. In bovenbedoelde
M. A. werden die kosten'geraamd
op f 25.900.000 en thans is die raming
gestegen tot f 35.050.000, waarvoor
dekking gevonden wordt door de er-
nooging van don gedistilleerd accijns,
welke werd gebracht van t 10 op
f 60 por H.L.
Dc Minister van Financien meent,
mede met het oog op de ruimere
voorziening in de behoefte van de al
cohol fabricage aan grondstoffen, dat.
de opbrengst van den gedistilleerd-
acctjns voor 1920 zooveel hc-oger kan
worden geraamd, dat deze mv-rdere
kosten ruimschoots worden gedekt.
Het VaderJondsoh historisch
Volksfeest.
Thans is door de leiders van het Va-
deriandsch Historisch Volksfeest te
Arnhc-m het volledig programma ©p-
gentaakt van de reeks feestelijkheden
van 31 Augustus tot 7 September a.s.
Op 31 Aug. neemt op de Arnhern-
sche IJslub de Ifollandsche Kermis een
aanvang; deze duurt de eeheele week.
evenals de gevel-, straat- en étalage-
versiering: In het Openluchbthea'er
wordt dien dag opgevoerd „De Slot-
vrouwe v. Echt" door de zang- en mu-
ziekvereenlging „Vriendenkoor" uit
Echt. In den Stadsschouwburg geven 's
avonds de Rotterdammers een voor
stelling; opgevoerd wordt de klucht
„I.ogées".
In het gebouw van liet Openlucht
museum wordt een Palmpaaschten-
toonstelÜng geopend (welke tot 3 Sen-
tomber duurt) georganiseerd door mej.
Dr C. van der Graft.
"s Maandags heeft opnieuw een op
voering van „De slot-vrouwe van
Echt"' plaats. In de Groote Sociëteit
wordt dien dag een tentoonstelling ge
opend van folklore en gilde-wezen, ge
arrangeerd door den heer W. J. van
Waglsndonk le Amsterdam; in den
tuin van Musis Sacrum heeft de ope
ning plaats van een-tentoonstelling
v. plattelandsbednjven en volkskunst
met daaraan verbonden een „Gronin-
gerJachtweide". waar men oud-Gro
ninger lekkernijen kan gebruiken en
waaraan andere vermakelijkheden ver
bonden zijn. Deze tentoonstellingen
duren de geheele week.
Het Cabarc-t-Pisuiase treedt de ge
heele week op; 's MaandagB worden
das avonds in twee zalen van Miisis
Sacrum feesthals gegeven, benevens
muziek en bctlehainpótre op vier plei
nen in de stad. 's Morgens heeft een
militaire fees'marsch door de stad
plaat', 's Middags geven 2000 kinderen
op do Ronde Weide van Sonsbeek on
der leiding van den heer Jac. Ruygrok
'11 zanguitvoering; daarna zijn er volks
•polen voor kinderen. Avonds geeft
hét RotférdamscK Tooneel tn dèn
Schouwburg een vooretelling van „De
Groote en Kleine Wereld".
Dinsdags wordt in den Schouwburg
een „oud-Zaansch Bruiloftsfeest" op
gevoerd door de vereenigmg „Bo-
gaers" te Koog-Zaandijk, gevolgd door
een voorstelling van de „Sittardsclie
Marottenclub". Aan de Rijnkade ko
men des avonds de Marker, L'rker, Vo-
lendar.imer, Huizer en Spakenburger
visschers in hun schuiten aan, deze
maken daarna een ommegang door de
stad met muziek.
's Woensdags word: in het Open
luchttheater de „Oud-Marker Bruiloft'
opgevoerd; in den Schouwburg wordt
een reprise van 'i „Oud-Zaanscii Brui
loftsfeest" gegeven. De heer D. J. van
der Ven houdt middags een lezing
met lichtbeelden in Musis Sacrum.
's Avonds komen aan he: station hon
derden deelnemers uit het garische
land aan; zij trekken in optocht naar
het tentenkamp op den galgenberg. Op
da Groote Wei van Sonsl>eek richten
de Denekampers 's avonds de Paasch-
saak op en ontsteken een vreugdevuur.
DaRrn.v geeft Jef Deniju een beiaard
concert op den Grooten Toren, die ten
slotto met ruim 3000 electrische lamp
jes verlicht zal worden.
Op den 4den September wordt het
groote feest gevierd. Den geheelen
morgen hebben op den Waterberg de
monstraties plaats van de duizenden
deelnemers; draaksteken, schutters
wedstrijden, '"tfendelzwaaien, ringrij-
den enz. enz. wisselen elkander af. In
het Openluchttheater word; een frag
ment opgevoerd van „Frvske Trou",
gevolgd door een fragment van den
„Oud-Zaanschen Bruiloft"; daarna
heet! 'n demonstratie der Alkmaarsche
kaasdragers en de opvoering van den
Marker Bruiloft" plaats.
Na afloop van dit alle3 stelt zich
de folkloritische optocht op, die te 3 u.
vertrekt en omstreeks 5 uur. na een
rondwandeling door de stad. op het
Vitesse-terrein ontbonden wordt, 's
Avonds hebben weer tal van vermake
lijkheden plaals; de A. O. V. geeft een
feesteor.cert onderleiding van den heer
Leo Ruygrok.
Des Vrijdags voert men in het Open
lucht-theater achtereenvolgens op: Een
oud-Ge rmaansche Rechtspleging in
den Balkerikuil volgens Drentsch ge
bruik en 't plastische spel „Fryske
Trou" in Friesoh costuum; daarna
wordt een herhaling gegevan van het
Draaksteken en van den „Oud-Mar
ker Bruiloft", 's Avonds houdt Geert
Teis Pzn. op de Groninger Jachtweide
een voordracht met Groninger dansen
en liederen en bezoeken Prins Carna
val en Vorst Marot de tentoonstelling,
's Avonds weder bals-chaanpótre in de
stad en torenverlichting.
's Zaterdags wordt, de Oud-Ger-
raaansciie Rechtspleging wederom
opgevoerd in het Openluchttheater. In
de morgenuren vertrokken de verschil
lende deelnemers; des avonds voert
de Nationale Opera in den Schouw
burg „De Barbier van SeviLLa" op.
Zondag 7Sept. heeft de sluiting der
tentoonstellingen: en kermis plaats. Al
bert Frercs, die de geheele week uios
coop-voorstelling geeft, vertoont dten
dag de officieels film van het feest.
De Nationale Opera besluit de feest-
vveek met een voorstelling van „De
Vleermuis" in den Stadsschouwburg.
GEMEENTELIJK L' RG E N Ti E PRO -
GRAM. De rechtsche laadsclub te
's-Gravcnhage heeft een gemeentelijk
urgentieprogram openbaar gemaakt.
HET KANAAL TERNEUZEN—
GENT. Men schrijft aan het Ilbld.:
Een voor Gent bestemde stoomboot
kwam zonder moeite door het Neder-
landsche gedeelte van het kanaal
1'erneuzenGent, maar in het Belgi
sche deel geraakte zij driemaal aan
den grond. Commentaar overbodig!
'S RIJKS MIDDELEN hebben in
Juli vun dit jaar f 9.499,637.17i -meer
opgebracht don in Juli 1918.
UIT DEN TREIN GEVALLEN.
De militair, die door het opengaan
van het portier uit den sneltrein
UtrechtRotterdam is gevallen, is
aan de bekomen verwondingen over
leden. De ongelukkige was in garni
zoen to Amersfoort en met verlof op
weg naar zijne ouders te Rotterdam.
Pers-UveFZleht
Dö Steigisshe ncta.
Verschillende Belgische biaden ma
ken eenige handteekeningen naar aan
leading van de Tegenspraak, die in
het Havas-bericht werd gegeven.
Eenige van de persstemmen laten wij
hier volgeu:
Het Laatste Nieuws zegt
na de tegenspraak te hebben mede
gedeeld:
„Zoo ons ministerie van buiten-
landsche zaken die nota als een af
doende logenstraffing beschouwt, dan
blijkt daaruit eens te meer, dat een
diprbmaten-mentaliteit er gun6Ch an
dere hecrripp£p 0» nahoudt dan een
voudige stervelingen, die een derge
lijk stuk. verminkt of niei, met of
zonder datum, met of zonder hand-
teekening van cod mimnster als een
uiting moeien beschouwen van hei
annexionisme. waarvan ons volk in
eten voorwaarden hooren wil.
„Zoo er in ons ministerie van bui
tsniandsche zaken een politieke zwen-
öelarii aan den gang is geweeet, dan
is het de plicht voor al wie .eoede be
trekkingen wii tusschen Nederland
efl Belgié, haar onverbiddelijk uit te
roeden.
„Aan diea plicht zal de Vlaiam-
sche pers niet te koert komen
De Standaard. een blad dai
eveneens te Brussel uitkomt, doet in
een artikel onder 'i ojschrift: „wie
speelt er met "s Lands eer?" opmerken
dat de tegenspraak geenezins bevre
digt. daarbij zich bepaalt bij eenige
ponten van ondergeschikt belang, die
onvoldoende zi'n om de ernstige be-
teekenis van hc-t document weg te ne
men.
Het is noodzakelijk, aldus het blad
dat onze regeering. zonder eonig ver
wijl. geheele klaarheid iu deze zaak
verschafte, want het land dient te
weten door wie en op welke wijze er
met zijne eer wordt gespeld. Het land
dient te weten op onze regeerijjg. do
banen der ongerepte eer, langs wolk
ons heldhaftig leger zijnen bloedig®
zegetocht heeft gehouden, standvastig
wil blijven bewandelen, dan wvl of zij
dc Pruisische politiek verkiest, die
met een masker van schjjnhei! gheld
voor het w ezen, haar het! zoekt in ge
heimzinnig gekuip en stinsche prak
tijken. waarvoor de Belgische bevob
king haren afkeeir iJP bewonderens
waardige wijze heeft getoond.
Het verklaart vrrder dat de an-
nexionisten roe steeds zoekende zijn
om tusschen BelgiS en Holland een
gewapend conflict ie doen uitbreken
en dat hun hartewenscJi is. <]R het
Belgisch leger ciiverhoeds oenen inval
zou doen in Neder!and6ch Limburg
en tn Zeeuwsch-Vlaanderen om. naar
het voorbeeld dtr Roemenen de Ver
bonden Mogendheden voor een vol
trokken feit te steken. Er worden
met dit dotl heel duidelijke pogingen
tot opwinding van onze sold"'''-:: re-
da-an.
„Wij willen den ernst van deze
drijverijen niet overschatten, gaat
het blad voort In de oogen van
ons volk zijnhel vertooningen van po
litieke krankzinnigen en onze regee
ring kan voorzeker niet aansprake
lijk worden gesteld voor deze dwaas
heden Maar het pas hakend gewor
den stuk betreffende de Belgische
werking in Hollandsch Limburg
ook aLxaat het niet van mi nister Hey
mans zelfs uit doei vermoeden dat
deze gevaarlijke avonturiers hunne
handlangers hebben in ojis ministe
ries van builenlandsche zaken en van
oorlog.
Laat de reflecting een ednde stellen
aan dezen toestand vol dubbelzinnig
heden. Zii heeft het recht te mogen
rekenen op den steun van alle goed»
burgers om alle rechtmatige eislion
van Belgie tegenover Nederl. te doen
zegevieren. Zij heeft niet hel recht
•oogluikend te laten spelen mot 's
lands eer. Reeds heeff onze goede
naam en ons nationaal belang bij de
vredesonderhandelingen genoeg gele
den van cm buitensporigheden van
zekere nationale drijvers. Het wordt
tijd dat de regiering front make to
gen deze diplomatieke beunhazen wil
<?'i niet in ongewensclite vty on'vroor,
delijlchoden hdrokken worden.
De e r 11 i r c Hcure schrijft
Men ontkent niet dat er een docu-
ment bestaat. Het zou b Jangv ckkend
zijn dit in zijn geheet te kennen, niet
verminkt, met zijn juisten datum cn zijn
handteekening. Het is niet de eerste
keer dat onze builenlandsche politiek
gestoord wordt door onvoorzichtige han
delingen van meer ijverige dan intelli
gente medewerkers en het zou van be
lang zijn dat eens en voor al een einde
aan deze parktijken wordt gesteld.
Het schijnt dat zekere elementen zich
zeer ongepast op nationalistische pro-
cédé's inspireeren, nu eens lawaaierig
dan weer verscholen, die noch een noch
ander aan de gevoelens van 1\ï: land
beantwoorden. Zij laten ong wijfeld
niet na den verantwoordelijk» a minister
in verlegenheid te brengen.
Dc Schelde, eeu Antwerpsch blad,
getuigt
Wordt het met de proef op de som
bewezen dat minister Hyraans werke
lijk dat sluikschrift in het licht gezon
den heeft, dan keuren wij zijn handel
wijze niet enkel met een onve.schillig
schouderophalen af, doch beklemtonen
ons misprijzen met een kiv -dig
„Dat is genteen."
Het blad vindt, dat tusschen ue rege
len der ambtelijke logenstralfing door
de erkenning te lezen valt van het be
staan van het document. Het doe: er
niets toe, of het stuk in kwestie al of
niet Ilymans handteekening cl 1 aagt*
Hymans is er de verantwoordelijke per
soon voor.
Het blad eischt ophelderingen die wat
scheller licht op de zaak weipen dunde
eerste logenstraffing.
Ons Blad deelt mede, dat liet stuk
aan zijn redactie reeds lang bekend
was. Het noemt het een der vele ge
heime documenten uit het Belgische
ministerie vau builenlandsche zikeu. In
felle bewoordingen hekelL het de han
delwijze der Belgische machthebbers en
verklaart dat dc Belgische repecring
imperialistische politiek voert.
De Middelburgs cli c C t.
schrijft
Met voldoening nebben we g ic/cn,
dat onze rcgcering aan hear gezant te
Brussel heeft opgedragen bij de Bel
gische regeering inlichtingen lc vragen
ov-r de Maandag door ons gepubliceer
de geheime brief van minister Iiymans
aan het hoofdkwartier van het Belgi
sche leger inzake dc Belgisc'.te propa
ganda in Lintburg.
Met voldoening maar ook met be
sef van de ernstige gevolgen, die uit
zulk een stap kunnen voortvloeien.
Wanneer het blijkt, of nUhans niet
voldoende weerlegd wordt, dat de Bel
gische Minister inderdaad zulk een
schrijven .leeft verzonden, nadat do
Belgische regeering ïich vtrcenigd
heeft met de oeslissicg van dz Pani
sche Conferentie van 4 Juni bureffen-
de uitsluiting van iederen overgang
van souvercin-ieit, dan zou daat 1 -e
verschil tusschen officieeie bewering cn
ondergroncsch gewroet blijken, da; wel
eens kan leiden tol een afbrei::."? van
alle verdei e besprekingen.
Want het is niet mogelijk voor onze
afgevaardigden in onbevangen geest
met de Bcigische afgevaardigden in
Parijs te onderhandelen, wanneer de
Belgische legccriDg tegelijkertijd in het
verborgen stookt tegen Je beslissing
vau Parijs is.
De termen van dezen Unci zpt zoo
als we ze riet in ccn officieel icgcc-
ringstuk zouden verwachten. Da: de
anuesionistische pers op een geniepige
wijze in deze Limbutgschc zaak v.-ioet,
is erg, maar dat ceu minister c.a; doet
is nog* veel t:ger. En ais we dan den
ken aan de uitlating oniargs v.-a Mi
nister Vandcrvelde aan een vertegen
woordiger van „Het \nlk", c.l. dat de
socialisten in de regeering :hts hun
stem zullen geven aan een oplissing,
die de vricadeschappehike verhouding
der beide volken niet schaadt", dan
vraagt men zich af, hoe het mogelijk is
dat de eene minister zoo iets zegt, ter
wijl de andeie minister in zoo'n geheel
anderen geest handelt*
