De actie der Typografen
Staasnieuws
Muziek
Stoomvaartberichtea
eenkomst bepaald, waardeeren en
(werd u il geest van onderling ver
trouwen gekweekt. Stellig kregen de
gezellen bij dit regelmatig contact
een anderen kijk op de mentaliteit
'der patroons, die vóór <le totstondko
jening van liet contract in dc organen
Va.ii de gezdUw nog al eens als een
'groep kapitalistische uitbuiters wer
den afgeschilderd. Dc Districts- en
Centra!ó-commissies verrichten goed
,werk: talrijke kwesties werden b'O-
irecht en in dc moeste gevallen werd.
iondunks de gelijkheid van het stem
menaantal van patroons en gezellen,
met eenstemmigheid uitspraak ge
■daan in het voordeel van den gezel.
In Augustus von 1917 openbaard on
zich dc gevolgen van. den oorlog in
het duurder worden der levenamitl-
■"delen, en kwamen in dc verschillende
('districten verzoeken in om een duurtc-
joeslag. Ofschoon het nieuw gesloten
contract financieel eon flinke verbete
ring voor de gezellen had gebracht,
en dit contract pas even eon half jaar
loud .was, bleek uit de wijze, waarop
dozo verzoeken ongeveer terzelfder tijd
an dè verschillende deelen des lands
door een der contractanten den
A. N. T. li. - werden ingediend,
dat de centrale leiding, dezer organi
satie er de hand in had. In het Algeni.
H. achtte men de wijze, waarop
;dit verzoek tot de patroons werd ge
zicht, zeer onorganisatonsch, terwijl
do in ten memorie van toelichting
.verstrekte cijfers niet aanvechtbaar
bleken. Nochtans besloot het alge
meen hoofdbestuur tot instclimg OChcr
iduurtetoeslag-cominissie, die zich
reeds. spoedig met ct-u dringend ad
vies tot de leden richtte, om aan de
gehuwde gezellen telkens op den 15en
van elke maand een toebuig uit te
keeren van f 5.— plus f 1.voor
elft kind beneden den 14-jarigen leef
tijd, voor het eerst op 15 October.
Tamelijk algemeen en in nog sterker
mate in de daarop volgende maanden
werd aan dit dringend vet zoek ge
volg gegevcm. Tot 15 -Maart 1918 werd
toet dezen toeslag voortgegaan, tot
dat sterker ingrijpen noodzakelijk
bleek, daar enkele groepen van pa-
.troons zich halsstarrig tegen dezzn
(vrijwilligen toeslag bleven verzetten
fizi' de bijeonrocping van een ouiten-
jgewono algemeen e vergadering op
17 April noodig was. Deze leidde tot
het resultaat dat besloten werd do
ïoonen der volwassen gezellen, half
wassen en leerlingen, resp met 4,
jen 1 cent te verhoogen. Thans was
ideze loonsverhooging bindend Vt-cr
alle leden.
Onder djfn drang «Ier omstandig!.e-
'den werd reeds spoedig deze loons
verhooging onvoldoends en na daar
toe aangezocht tc zijn door de g?ztl-
]er,besturen, weifelde het .-geman
hoofdbestuur niet lang, doch riep rp
i October 1918 nogmaals ec-no buiten
gewone vergadering bijeen, waarin
tot eene tweede loon toeslag van f 3.50
voor de le klasse gazellen, f 2 voor
jde 'gezellen der 2e klasse en f 1 voor
de leerlingen werd besloten. l)c rust
5n het bedrijf, welke reeds door een
enkele „wilde" staking verstoord was,
werd hierdoor herkregen. Hetgeen
Van de zijde der gezellcnleidcrs ge
vraagd was, was ten volle ingewilligd.
Helaas, reeds spoedig werd onder den
invloed der Novembergêbourtenisson
nieuwe onrust verwelkt. Op verschil
lende plaatsen edschte men onmiddel
lijke invoering van den 8-urigen
werkdag, soms aangevuld met den
.vrijen Zaterdagmiddag. Gfcmieuw
werd op 19 Februari 1919 vergaderd
en ondanks sterke oppositie van de
provinciale leden, tot verkorting van
de arbeidsweek tot 5i uur met ingang
van 1 Maart besloten. Niettegen
staande al deze verbeteringen werd in
het Grafisch Weekblad, het orgaan
van den Alg. Ned. Typ. Bond telkens
weer betoogd, dat de positie van de
typografen onhoudbaar was en dit
werd met zeer aanvechtbare cijfers
gearguin en teert. In ,.Het Tarief'
het orgaan der drukkerspatroons
van 8 en 22 Februari werden daar
tegenover looncijfers- gegeven van
Amersfoort, Groniugen en Assen, en
later nog uit Twente, waaruit glas
helder werd aangetoond, dat dc Ïoo
nen der typografen, hoewel niet steeds
de hoogste, toch elke vergelijking
konden doorstaan, terwijl het hier
eenc vergelijking gold van Ïoonen
eener spoedig afloopcnde overeen
komst met meest nieuw gesloten
contracten, als van de bakkers In
Groningen en de timmerlieden in As
sen, terwijl deze laatsten, ook nog in
zekeren zin seizoenarbeiders zijn, ter
wijl dc typos schier geen werkloos
heid kennen. Toch gaf liet Algemeen
Hoofdbestuur nogmaals aan den
aandrang der werklieden toe, riep op
26 Maart 1919 ten derden male eene
buitengewone aigemeone vergadering
bijeen, om een nieuwen tooslag van
resp. i' 3.50, f 2 en f 1 te verdedigen.
Het Algemeen Hoofdbestnr zelf was
slechts met de uiterste moeite tot dit
voorstel kunnen komen. Immers
het was van meening. dat de prijsta-
rieven van het'drukwerk slechts be
zwaarlijk nog verder konden worden
verhoogd. Op de Ïoonen toch waren
de prïjstarieven gebaseerd, welke dus
na de laatste loonverhooshigen tel
kens eveneens moesten worden ver
hoogd. Bovendien kwam het door de
snelle opeenvolging dezer vcfkoogin-
gen praciisch hier op neer, dat steeds
eenigen tijd tegen een verouderd prije-
tarief werd gewélkt bij een verhoog
den loonstandaard, daarliet werk, dat
eenmaal onder handen was. niet meer
in prijs verhoogd kon worden. Ook
heeft men hierbij te bedenken, dat
verschillende patroons (voornamelijk
drukkers van boekwerk en tijdschrif
ten) bij; hel afsluiten der overeen
komst in 1917 zich tegenover hun
lastgevers voor de geheeie contract
periode aan de toen geldende prijzen
gebonden hadden, en dat drukkers-
uitgevers van eigen plaatselijke bla
den hunne kosten zoodanig zagen stij
gen, dat gezien ook de enorme stij
ging der papierprijzen, die bet vier
voudige van vroeger bereikten
voor vele kleinere van eenig gewin
'geen sprake meer was.
Ken zeer sterke oppositie van dc
zijde der patroons kondigde zich dan
ook reeds vóór de vergadering aan in
den vorm van moties en bedreiging
met afscheiding en het was een uiter
mate zware taak om nogmaals ter al
gemeens vergadering voor het. voor
stel een voldoende meerderheid (ver-
eisch; werd tweederden van het aan
tal uitgebrachte stemmen', verknj
gen.
Deze derde loonsverhooging werd
.dan ook slechts toegestaan onder uit
drukkelijk beding, dat als zich geen
zeer buitengewone omstandigheden
zouden voordoen als voorboe ld
werdgenoemd b.v. een nieuwen oor-
Jog de werklieden gedurende de
nog slechts negen maanden loopen-
■:1e contract-periode niet mot nieuwe
verlangens zouden komen: 1)
De totale duui tctoeslag wérd dus
thans voor volslagen gezellen ge
bracht op f 8,28 per week, en het
loon steeg voor de 9e (laagste) loon-
klasse van f 13.6$ op f 22.96,
voor de le klasse Amsterdam) van
18,24 op f 27,52. Men verlieze daar
bij niet uit het oog, dat deze cijfers
minima zijn en een groot deel der ge
zellen hier een of meerdere centen
per uur boven staat, vooral ook, door
dat zioh tijdens de mobilisatie en ook
daarna eer, groote sohaarschte aan
werkkrachten vertoonde mede ten
gevolge van de beperkende leerling-
regeling. In dezelfde vergadering,
waarvan hierboven sprake was, werd
tot eene nadere verkorting van den
arbeidsdag met 1.2 uur op 1 Augus
tus bestolen, zoodat het loon, dat aan
vankelijk in 57 uur werd verdiend,
later in 54 uren en thans in 51 uur
genoten werd-
tegenover voorstelling als die van den
Heer, Ponst,ein in een interview m
,De Telegraaf" moet dus uitdrukke
lijk worden opgemerkt dat tusschen
het begin van bet loopende coilectef
contract en het ontstaan van het con
flict het uurloon niet minder dan vijf
maal werd verhoogd, n.l. drie malen
door directe loonsverhooging en twee
malen door verkorting van den ar
beidstijd, waardoor dus het verhoogde
weekloon, in minder uren dan vroe
ger werd verdiend. Telkens weer
werd aanbiedingen van sommige pa
troons om in verband met de moeilij
ke omstandigheden het weekloon te
verhoogen, door enkele uren meer pex
week te arbeiden, door de betrokken
gezellen afgewezen.
Ondanks al deze concessies wilde
de rust in hei bedrijf niet wederkee-
ren. Verschillende woordvoerders der
gezellen deden daarvan onophoudelijk
blijken in het orgaan van den Ai gem.
N'ed. Typ. Bond en de redactie bleef
m gebreke deze ontevredenen te wij
zen op de zoo tegemoetkomende hou
ding, herhaaldelijk door de patroons
aangenomen en op de andere voordee-
len door het collectief contract gebo
den.
Toen dan ook in liet begin dezer
maand de Ïoonen der machine zetters
aan een onzer dagbladen op verzoek
der zetters eene verhooging ondergin
gen van 5 cent per uur, werd al spoe
dig aan een der andere bladen dooi
de" gezellen evenzoo deze eisch gesteld
en was dit aanleiding voor het Hoofd
bestuur van Alg. Ned. Typ. Bond om
zich. len vierden male om eene alge-
meene loonsverhooging tot het 'Alge
meen Hoofdbestuur te wenden.
Dit college achtte thans voor onder
steuning van een dergelijk verzoek,
in aanmerking nemende eenerzij'ds de
in het voorjaar door de werklieden
leiders afgelegde stellige beloften en
anderzijds de zeer bepaalde houding
der laatste patroonsvergadering, geen
gronden aanwezig en meende dan ook,
na conferentie ter dezer zake het
verzoek te moeten afwijzen.
Tijdens de conferentie der werklie-
denleiders met de besturen der drie
werkgevers-organisaties had echter
een der patroons zich wat minder be
slist geuit in de richting van afwij
zing van het verzoek, dan de andere
woordvoerders dezer besturen. De re
dacteur van hel „Grafisch "Weekblad"
die de conferentie had meegemaakt,
achtte zich blijkbaar gerechtigd deze
uiting voor te stellen als de meening
van het geheeie college en wekte in
zijn verslag van deze bijeenkomst
wij nemen aan ter è'oeder trouw
verwachtingen op, die wel, niet anders
dan tot teleurstelling konden voeren.
Toen dan ook in een volgend num
mer he: definitieve afwijzende ant
woord der patroons verscheen, uitte
deze teleurstelling zich terstond in
looneischen met voorbijzien der bepa
lingen van het- collectief contract en
van de uitdrukkelijke belofte der
werklieden leiders en gingen de gezel
len voort op verschillende werkplaat
sen te Amsterdam onder bedreiging
met staking loonsverhoogingen te
eischen.
De grootste dagbladen nemen in het
bedrijf eene biaondere positie in. Voor
hen zijn loonsverhoogingen wellicht
niet zoo buitengewoon bezwaarlijk,
daar het bedrag der Ïoonen naar ver
houding een klein gedeelte slechts uit
maakt der totale uitgaven, van welke
de uitgave aan papier vooral gedu
rende deze duurte-periode wel het
hoofdbedrag zaï vormen. Niet alzoo is
dit echter op die drukkerijen, die een
dagblad in loondruk maken, dus zelf
niet de uitgave bewerkstelligen. Toen
d.m ook een dergelijke looneisch on
der bedreiging mei staking gesteld
werd bij de boekdrukkerijen der ge
combineerde firma's Roeloffsen, Hüb-
ner 6c Van Santen en Gebroeders Bïn-
gcr verklaarde deze firma zich niet
in staat de eisch in te willigen en na
korf beraad legde hei personeel, in
hoofdzaak behoorende tot den Alg.
Ned. Typ. Bond. den arbeid neer, de
enkele confessioneel of neutraal geor-
ganiseerden met zich mee voerende.
Door de handelwijze van deze en an
dere pei'soneelen wordt de bestaans
mogelijkheid van het collectief con
tract de vrucht van jaren arbeid
in de waagschaal gesteld. Immers, de
moeilijke tijdsomstandigheden hebben
de stabiliteit der Ïoonen gedurende de
contractperiode als vrucht van de col
lectieve overeenkomst reeds illusoir
gemaakt. Gaat daarenboven de zeker
heid, dat geen stakingen uitbreken
tijdens den duur van het contract nog
verloren, dan verliest daarmede de
collectieve arbeidsovereenkomst i
de patroons alle waarde.
1). In het officeele verslag van deze
vergadering in Het Tarief van 5 April
lezen wij; „Vooral van de zijde van
het Algemeen Hoofdbestuur en door
Mr. Van Rijn worden de voorstellen
krachtig verdedigd; de uitdrukkelijke
verklaring in den voorzitter, dat bij
aanneming van deze voorstellen, de
leiders der werklieden organisatiën
hun woord verpand hebben, geduren
de dit laatste contractjaar tegen elke
in hunne organisatie opkomen actie
;en krachtigste te zullen optreden,
maakt tenslotte, dat bij een herhaal
de stemming, twee stemmen meer dan
ie vereischte tweederden van het aan-
:aj bereikt worden".
Daar nog g,ni o\vr<.vtt»k-Mtu:ne
was verkregen tusschen de patropjis-
organisaue on don A. N. T. B. aan
gaande do taak van de arbitragecom
missie - - de A. N. T. B. blij i t er op
statui, dut, de commissie in de eerste
pluatfi zal onderzoekt n, of, gezien de
loonstijging van andere arbeiders
groepen en dc voortdurende stijging
der eerste levensbehoeften) liet niet
verklaarbaar wordt, zoo niet te ver
ontschuldigen, dat dc wilde stakingen
zijn uitgebroken heeft de ufdeeling
Amsterdam van den A. N. T. B. 't
paool gegeven om te blijven staken,
Het werk is dan ook Maandag op
die zaken, daar werd gestaakt," niet
hervat, Maandagmiddag heeft dc. A.
N. T. B. aan de patroonsorganisaties
een schrijven doen toekomen, waar
in 't standpunt van den Bond in de
zen nader wordt toegelicht; zulks als
gevolg van de van patroonszijde uit
gesproken meening dat te dien aan
zien een misverstand bestond.
In een vergadering van het hoofd
bestuur van den Nederlandschen Gra-
fischen Bond is eon motie aangeno
men, waarin liet hoofdbestuur te ken
nen geeft zich niet te kunnen ver-
cenigen met do manier van samen
stelling vun dc arbitragecommissie.
Het hoofdbestuur staat op liet stand
punt, dat het, als mede-contractant,
gelijk belang heeft als de patroons
organisaties bij een goede oplossing
van dit geschil; elscht als gelijkwaar
dig belanghebbende denzelfden in
vloed ip de samenstelling van deze
commissie te kunnen uitoefenen, als
ec-nige andere parur. betrokken bij
deze arbeidsovereenkomst; aanvaardt
dus geen commissie, zonder zijn me
dewerking tot stand gekomen; ver
trouwt, dat de putroons dit recht
zullen erkennen en daarover monde
ling de betrokken belanghebbenden
tot het contract zulten raadplegen.
in een zeer druk bezochie vergade
ring van de afdceling Rotterdam van
den Algem. Nederl. Typografenbond
werd het huidige conflict aan het
oordeel der leden onderworpen. Mep
achtte oplossing van het conflict dooi
de commissie van arbitrage, welke op
verzoek van de patroonsbonden wordt,
samengesteld, alleen dan mogd
wanneer tegemoet gekomen wordt
aan de eischen tot herziening van de
Ïoonen.
De vergadering drong er ten sterk
ste op aan, hot hoofdbestuur te ver
zoeken, de uitspraak van deze com
missie te bespoedigen. Mocht de ar
bitrage-commissie tot geen bevredi
gende resultaten leiden, dan zal on
middellijk een actie, onder leiding
van het bestuur, tot doorvoering van
de eischen, gesteld op het 1.1. gehou
den congrefi, worden ingeoet.
Naar aanleiding van het vorepver-
ineld schrijven van den A. N. T. B.
de patroonsorganisaties ,had
Maandagmiddag opnieuw eeji confe
rentie plaats tusschen hoofdbestuurs
leden van beide organisajiee, waar
OP men tot een schikking ia geko
men.
El- werd overeen gekomen, dat een
rbi trage -commissie zal worden be
noemd, welke alle hangende geschil
len zal hebben le bespreken. Ook de
■quaestlie wat het eerst aan de orde
dient te komen do schuldvraag of de
loohfewestde, zal dus door .de genoem
de commissie worden behandeld.
Van patroonszüde zijn als leden
der commissie aangewezen de hoeren
F. L. M. Ketting (Nederl. Bond van
Boekdrukkerijen). F. H. M. van de
Griendt (R. K. Vereen. v_an Ned.
Diukkersnatroonsl en H, Diemer
(Bond van Chr. Drukkerspatroons In
Nederland).
Van werï&neraersziide zijn be
noemd: F, vaji der Waf. voorzitter
van het hoofdbestuur: Th. Bakker,
voorzitter der afdeeÜna Amsterdam:
F. de Munnik, secretaris der afdee
ling Den Haag. en VT- C. van Haaien,
secretaris van het hoofdbestuur, de"1
laatste toegevoegd als secretaris van
werknemerezijde.
De commissie zal hedenochtend
haar e&i'S'e vergadering houden ter
benoeming v-ui het zevende lid. tevens
voorzitter. De stakende gezellen zul
len uiterlijk n.f». Woensdag het werk
hervatten. Aan de commissie zal wor
den verzocht, uitspraak te doen uiter
lijk Woensdag 3 September.
Nader verneemt dc- Tel. dat voor
Wval de te voeren besprekingen i
.tot een resyUaal mochten leaden, de
bemiddeling van minister Aalberse
zal Worden verzocht.
25-jarlg b&stasn dar S.D.A.P.
In een in 't Concertgebouw le Am
sterdam gehouden vergadering is
herdacht het 25-jarig bestaan der S.
D. A. P. Voordal de samenkomst
plaats had, waren verschillende cor
poraties 't partijbestuur komen com-
piimenléemi.
In dc vergadering hield de heer
W. H. Vliegen de openingsrede. Spr.
sloeg een terugblik op den tijd van
ontstaan der S.D.A.P., memoreerde
den groei van de partij en deed een
opwekking hooren om mede te wer
ken tot groolmaking van de arbei
dersklasse, tot strijd voor de sociaal
democratie.
Nadat daarna eenige voordrachten
waren gehouden en nadat „de Kleine
Stern" zich had doen hooren, wa? 'I
woord aan mr. P. J. Troelstra, die
Inj zijn optreden met daverende toe
juichingen werd begroet. Hij begon
met een opwekking tot de jongeren
om zich te geven voor de sociaal-de
mocratie, na een herinnering aan de
opoffering en de toewijding van de
ouderen.
Wat eon verschil, zeide spr. daar
na, blijkens 'l verslag van het Maan
dagochtendblad, tusschen nu en in
1894. De arbeider van thans is an-
ders dun wij hem in dien tijd hebben
gedacht. Hij beeft een ruimer blik ge-
Kregen, heeft behoefte aan kunst enz.
Wanneer wij in den tegenwoordige»
tijd tot groote hervormingen zijn ge-
konion, is bij do arbeiders niet bet
denkbeeld opgekomen: de kapitalis
ten zijn zoo slecht nog niet. Zij heb
ben leeren inzien dat zij niet in staat
zijn onder kapitalistische maat
schappij te leven.
De strijd vooi mure arbeidsvoor
waarden is nog niet ten einde. Maai
daarbjjyen uit gaat het streven nam
dc omvorming en verandering, naar
een socialistische maatschappij.
Tlions komt de eisch nuur de
wezeniij king eener sociaK&üsche
maatschappij weer naar voren.
De verschrikkelijke, debacle van het
kapitalisme, door den oorlog ont
staan, heeft het proces verhaast. Deze
oorlog heeft het proletariaat ov
rompeld in dien zin, dut nuar voren
is gekomen de waarschuwing dat de
lija voor hot socialisme spoediger
kan komen dan men vcrwaclit.
Spr. wees er vervolgens op, dat
over de beweging verschillende op
vattingen aanwezig zijn. Al deze ele
menten zijn noodig. Deze tijd hoen
noodig den voorzichtiger! en den re-
volutionnairen strijder. Thans moe
ten we staan hand in hand vercenjgd
als broeders.
De 25 jaar welk© de S. D. A. P.
achter den rug heeft, geven den Ie
ders recht op eenig vertrouwen. In
de volgende moeilijke tijdien zullen
wij dat vertrouwen meer dan ooi!
noodig hebben.
Ten slotte vroeg spr. don aanwe
zigen op te staan en in ged&cfiten
den eed van trouw te zweren aan het
socialistische vaandel. (Allen, man
nen, vrouwen en kinderen, verheffen
zich van hun zetels).
Na deze plechtigheid klonken de so
cialistische liederen onophoudelijk
door de zaal. Het welgevulde feest
programma werd besloten met mu
ziek cn zang en tot slot korte rede
voeringen van de heencsn J. H. Scha
per en W. P. G. Hclsdingen.
Het Volk van Zaterdagavond is een
jubileum-nummer geworden. Verschil
lende in de partij op den voorgrond
tredende persoonlijkheden schrijven
or een Üerinneringsarlikel in.
Beissting op vermogons-
aanwas.
Thans is bij de Tweede Kamer in
gekomen hei wetsontwerp tot invoe-
anvaneea xermogenaanwas-pehis
ting.
Volgens het ontwerp zal bij de eer-
et eQieffiinfi «een betasting verschul
digd zijn. indien de aanwas minder
bedraagt dan tien ten honderd van
hert vroeger vermogen en tevens min
der dan f 15.000 en wordt, indien wel
'belastang verschuldigd ie in elk «t
val een bedrag gelijk aan lien ten
honderd van dai vermogen, tot een
maximum van f 15000 onbelast gela
ten.
Voor volgende heffingen is, in ve r
band met het lager percentage der
belasting de grens der vrijstelling op
f 5000 gesteld. Waar de belasting tol
ikens over een tijdvak van, drie jaren
iwordt geheven, zaJ dan een aanwas
■van een kleine f 2000 per laai- steeds
ziin vrijgesteld.
De eerste heffing der belasting in
1919 zal geschieden wegens den aan
was van vermogen in hol tijdvak van
1 Mei 1916 tol 1 Med 1919.
Voor de eerste heffing worcit een
percentage van 30 pet. en voor dc
vólgende heffingen con van, 10. poli-
'oorgesteld.
Geraamd is dat heit accres dat voor
de heffing der belasting in aanmer
king bomt gemiddeld f 125.000.000
per jaar zal bedragen.
Met een percentage van heffing vod
10 pet zal in het vervolg waarschijn
ilijk een opbrengst vair iu.m.
f 10.000.000 per laar worden verhie
lgen, terwijl de eerste heffing ad 30
ipct. van het accres over het tijdvak
van 1 Mei 1916 tot 1 M©i 1919 een
aanzienlijke bate voor voldoening v.;m
crisis-uitgaven of voor aflossing van
crisisschuld zul opleveren.
HULDIGING GENERAAL C. J.
SNIJDERS. Dc- aanbieding van het-
borstbeeld aan generaal Snijders zal
plaats hebben op Donderdag 4 Sep
tember a.s. te 4.30 uur n.m. in het
Restaurant De Twee Steden, Buiten
hof, 's Gravenliage.
WETHOU DERSBENOEMING.
Op een verzoek der recljtsche raads
fractie te Leiden tot de negen leden
sterke nieuwe sociaal-democratische
raadsfractie, of.zij bereid is, in het
college van B. en W. zitting te nemen,
beeft de fractie geantwoord, dat zij
daartoe niet geneigd is, omdat dit zou
beteekenen het mede aanvaarden der
verantwoordelijkheid van een buri
lijke gemeentepolitiek.
Nederland en België.
Wij lezen in de ,,L. K.":
In een brief uit België in de „Peti
te Bópublique" schrijft Raymond Col-
leve, dat in de Belgische bioscoopen
landkaarten vertoond worden, die
dc prestaties der Belgische annesio-
riisien spreken.
Na verteld te hebben, dat deze be
tooging slechts matige instemming
ontmoet, schrijft Colieye: „Dat.'s
maar goed ook, België moot zijn roem
niet besmeuren door uiting te geven
aan een belachelijke hebzucht". Col
leye zet dan verder uiteen, dat de
annexüonisi'isehe .theorieën weinig
leans van slagen hebben hij hot vre
descongres, dat als grondslag voor
den herbouw van Europa de beginse
len van bet récht aanvaard heeft. Hij
vervolgt:
..De bewoners van Zeeuwsen-'Vlaan
deren en Nederlandscli-Limburg ver
langen er volstrekt niet naar Belgisch
le worden en er is in Limburg of
Zceuwsch-Vlaandereri nooit eenigi
pro-Belgische beweging geweest, zo<
als ei bijv. een pro-Fransche bewe
ging was in Lotharingen.
Colieye wijst voorts op het verschil
in laai en opvatting tusschen de Lim
burgers en de Walen en zegt dan:
„Indien wij net nationalitcitsbegin
sel zouden inroepen om Zeeuwsch-
Vlaanaeren en Limburg te annexee-
ren, dan zou Nederland evengoed
Vlaanderen ais Nederlandsch kunnen
opeischen.
Wat de, militaire en economische
redenen betreft, Colieye meent, dat
men op dat gebied nimmer hopen kan
Wilson te overtuigen. De Belgische
diplomaten zouden veel beier gedaan
hebben nooit de territoriale bepalin
gen ter sprake te brengen.
Dat zou hun meer dan één kras
échec en dc faam van imperiafc&len.
die zij zich te Parijs verwierven, be
spaard hebben.
„Voor Nederland bestaai in Belgii.
veel sympathie. Aile Belgen wenschen
met de noorderbuur in goede verstand
houding te leven. Men begrijpt ge-
makkelijk, dat Nederland gekwetst is
door onze houding. Wij" hebben te zij
nen opzichte een ergerlijk ding ge
daan. Wij mouten het de verzekering
geven, dat die poging alleen maar
gedaan is door diplomaten, die geens
zins de Belgische openbare meening
weergeven"»
Voor zijn vertrek naar Nederland,
dat op gisteravond was vastgesteld,
heeft Staatsraad professor Slruycken,
gedelegeerde voor Nederland, in de
commissie van Veertien voor de her
ziening van hel, Verdrag van 1839, den
Pai'ijschen correspondent van de Tel.
oen onderhoud toegestaan.
Ilij bevestigde opnieuw dat liet ver
trek der Nederlanders slechts een
tijdelijk verblijf in Nederland geldt
en dat dit vertrek absoluut geen af
breking van de onderhandelingen of
iels demonstratiefs beteekent.
Staatsraad Struyekem voegde daar
aan toe dat de loop der onderhande
lingen volkomen normaal is en Blijfi
hoewel er niet veel voortgang wordt
gemaakt.
Hij oordeelt de opvattingen, die op
hot oogenbhk in de Commissie van
Veertien heer sell en, zeer gunstig yoor
jen bcMcdigonde oplossing.
De Belgen, zeide hij, kunnen uit.
zecbaosd zijn over het vertrek der Ne
derlanders; dit was in de laatste zit
ting der „Veertien", waarin het Ne-
derlandsche exposé werd voorgelezen,
aangekondigd.
Dit vertrek is zeer logisch.
De eerste phase van die onderhan
delingen, gevormd door de Belgische
en Nederl andsdie uiteenzettingen, is
voorbij. Nu de concrete arbeid van
dc commissie een aanvang gaat ne
men willen de Nederlanders confe-
reeren met hun regeering.
:of. Struycken deed opmerken,
dat ook de Belgen tijdens de onder
handelingen éénmaal voor den duur
van tien dag-en zijn vertrokken.
Hij. verzekerde opnieuw, dat de
vraagstukken, betreffende afstand
vun grondgebied van de haan zijn en
erbaasde er zich over dat men in
de Belgische pers steeds weer op de
ze punten terug komt, die in het ge-
icel niet in het geding zijn.
Wat de verklaringen, die de heer
De Marees van Swinderen in zijn
uiteenzetting heeft afgelegd, aangaat,
was hij van meening, dat diens ant
woord volkomen klaar is en dat daar
in geen enkele onduidelijkheid voor
komt. Zijn uiteenzetting hield, hoe
wel ze eenige ironie bevatte, niets
verbitterds óf agressief in.
Prof. Struycken eindigde met te
herhalen, dat de normale loop der
onderhandelingen niet verbroken is,
dat het vertrek niet als een incident
moei, worden beschouwd en dat hij
een bevredigende oplossing ver
wacht.
CARILLONBESPELING. Laat
ste carillonbospeUng van dezen zo
mer op Dinsdag 26 Augustus des
avonds 8 uur, door den heer H. W.
Hofmeester.
Programma:
1. Wij willen Holland houen, van
Spoel.
2. Marschlied, van Brands-Buys.
3. Stephanie gavotte, van Czibulka.
4. Merck tóch hoe sterek, van
(Valerius.
5. In Oorlog en Vrée, van Viotta.
6. In den zomer uit, van Hol.
7. De Fremersberg, van Koenemann
DIACONALE CONFERENTIE.
Op de ngonda van de 30e Centrale
Diaconale Conferentie der Gerefor
meerde Kerk, die gehouden zal wor
den te Zwolle in de Buiten Sociëteit
op 3 September a.s. komt voor een
voorstel van de Diaconie te Haarlem,
dat als volgt luidt:
Do Centrale Diaconale Conferentie
benoeme een commissie, die tot taak
heeft: 1. een onderzoek in ie stellen
naar de mogelijkheid om te komen
tot organisatie van onderlingen steun
der Diaconién; 2. het uitbrengen van
een schriftelijk rapport van dit on
derzoek ën het eventueel indienen
au voostellen, zóó tijdig, dat op de
'-V. Conferentie daarover conclusie
kan worden genomen.
CIRCUS WILIvE. Ook de laatste
avonden was 't circus geheel en ai be
zet. oor den aanvang van "t progr.
zorgde de kapelmeester Reckmann
voor wat vroolijke muziek. Nauwe
lijks had de klok 8 uur geslagen of
de heer Schumann opende met een
„Dubbele Rijschool" met de school-
paarden Castor en Negro. Het doet
den liefhebbers van paarden aange
naam aan weder eens werkelijk goe
de dressuur te zien. Zonder op de an
dere nummers iets ie willen aanmer
ken dat trouwens niet zou kunnen,
want allen werkten onberispelijk,
elk in zijn genre willen we opmer
ken, dat de diverse nummers dres
suur, \yeike we- te zien kregen het
meeste succes verwierven, hetgeen
duidelijk viel op te maken uit het,
applaus of juister gezegd de ovaties,
welke èn de heer Schuman en de
heer Wil Ice hadden in ontvangst te
nemen.
Het Balletpaard Lördt Douglas II
is a.h.w. een geboren Cïfcüspaard,
dat walst en stept, alsof hét dier be-
grijpl, wat het doet en het schijnt
zelfs dat liet beter wordt naar geiang
zijn nummer het einde nadert. Doch
zooals gezegd', al de dressuur is "in een
woord subliem.
De clowns Sandro, Albanomaxino
en Augustus Babussio doen den ge-
heelcn avond de levers schudden van
het lachen. Ook de komische rekwer
kers Herman en Bertram doen dit in
niet geringe mate. en geven boven
dien uitstekend werk aan het rek tc
zien.
Voor liet eerst werd Zaterdagavond
een Ballet gegeven worden n.l. „Een
Farmer leven in Wild-West, waaraan
naar wij gelooven het gelieele perso
neel dat aan dezen Circus verbon
den F. mede werkt. Het Ballet stelde
voor den verjaardag van den farmer
waarop echt- Wild-West-achfcig wordt
feest gevierd. Daarna heeft een ont
moeting plaats van Natuuronderzoe
kers me: Indianen, en bij die ge!
genheid vat een der Indianen het
plan op de vrouw van den jarigen
/armer te rooven. Nauwelijks wordt
de Bestolene .heer-gemaal du gewaar
of er wordt den roover een lieele ben
de Indulten, allen te paard, en in
vollen gaiop, achterna gezonden. Hel
gelukt den roover mot te onisnappen,
De vruuwenroover wordt dun ook
gevangen genomen en voor zijn
straf gelyncht! Aan een JasscTgebondtn
wordt hij door een Indiaan te paard
weg gesleept, terwijl de gehëele siaui
hein mei kogels doorboort. Veel bij
val had hij deze vertooning een heel
klein Indiaantje even grooler dan een
hooge hoed.
Ouk Maandagavond had dü ballet
vec-1 succes.
We besluiten dit verslag met elli
liefhebben van mooie paarden dres
suur aan te raden een kijkje y> dit
circus te gaan nemen.
Nog enkele dagen is daartoe gele
genheid.
K e r k c o n c e r t. Jaques
Urlus ©n C. F. Hendriks Jr.
in de Groote Kerk.
Er was veel volk gekomen oni
Jacques .Urlus, den terecht gereno
meerden theater-tenor, in de Groote
Kerk te hooren zingen, en bjjrm even
zoo «root zal wel het aoJit.il geweest
zijn van hen, die er ruin of meer ont-
«oocheld vandaan e ex aan ziin. Ope.
a-aj.rtis.en, ook de srooiele sterren,
doen ziehzelv.fi afbreuk, zoodra zi)
hun gebied overschrijden on zich wa
«en aan het intieme lied of den streng
zereserveerden concertzang: hun vu
ijk élan er. gepassionneerd voordra.
keu, wat hun onontbeerlijk is op de
planken er. hen daar doet schitteren,
staat hun Lij het concertzingon
meeefetal hir.dexdijk in den weg.
Zoo was net nu ook met Urlus.
Weer hebben wij zijn lieorljjk, ge
zond natuurgeluid bewonderd even
als de praclitige belieerschipg zijner
wondere sUmimddchn en hei spon-
laan muzikale gevoel dat zijn 2inger.
bezielt, maar de uiter.ijke theatrale
eJfecliacht lag er te dik op. 'om in een
ingetogen, gewijde stemming te ko
men, en op stemming wekken komt
het per slot van rekening tocli maar
op aan.
Urlus zong de openings-ari.i van
den 5den akt uil Wagner's „Rienzi",
tw.ee aria's van Mendelssohn, uit
.Paulus" eu uit „Eliae", ep besloot
met „Funis .Angolicus" van Franck.
Met de nonchalance van den echten
cpfirazongcr sprong hij soms tunieliik
vrij om met rythine en phraseering.
Maar... wij hebben andermaal zijn
:clol mannelijk tenorgeluid gehoord,
lammer genoeg niet in de vo'or hem
gewenschte omgeving,
Zijn partner op het orgel, was je
heer C. F. Hendriks Jr.. Begeleiden
van het klavier uittreksel een ér orkest-
partituur die zich daarenboven wei
nig leent tot orge'.arrangement ais
h.v. de Rienzi-aria i- 1 geen be
nijdenswaardige taak. maar toch
meen ik. d.at betere regisirecring
rneCr in overeenstemming mei de' or-
lccstkleur van Wagner's partituur,
•mogelijk was geweest. De drie vol
gende nummers werden door den
heer Hendriks zeer verdienstelijk ge
kleurd o.: gespeeld. Als solist had hij
zich een sober programma ge
maakt. n-1. negen Ohoralvorspiele van
I. S. Back. -
De mooie cantilenen van „O
Menscli". „N.un Jtomm". en „Ich
ruj" met ..vox humana" geregistreerd
maalden vooral veel indruk, meer al
thans dan ae polyphone stukken.
JOS DE K-LKRK.
STV. MIJ. NEDERLAND.
Celebes vertrok 17 Aug. varT Tand
jong Priuk naar Menado.
Kangean (uitreis) passeerde 22
Augustus Gibraltar.
Oranje (thuisreis) vertrok 19 Aug.
aJi Sabang.
Prins der Nederlanden vertrok 20
Aug. van Batavia naar Amsterdam.
Rembrandt (uitreis: vertrok 24 Augr
an Southampton.
Rondo (uitreis arriveerde 21 Aug.
c Londen.
KON. NED. STB. MIJ.
Castor arriveerde 13 Aug. van Ge
nua te Savona.
Hebe arriveerde 16 Aug. van Am
sterdam te Malaga.
Uranus vertrok 15 Augustus vai>
Malaga naar Genua.
KON. HOLL. LLQÏD.
Maasland (uitreis) vertrok 22 Aug.
m Gibraltar.
KON. WEST-IND: MAILDIENST.^
Commewijne (uitreis) vertrok 2z
Aug. van Madera.
Stuijvesanl vertrok 16 Aug. van
Monte Christ! naar Amsterdam.
ROTT. LLOYD.
Deli (thuisreis) vertrok 22 Aug. van
Padang.
Gorontolo, van Norfolk naar Bata
via, passeerde 22 Aug. Point de Gulle.
Menado (uitreis), vertrok 23 Aug.
van Port Said.
Patria (uitreis) vertrok 22 Aug.
van Suez.
Rinjani (thuisreis) passeerde 22
Augustus Gibraltar.
Samarinda (uitreis) passeerde 21
Aug. Pantellaria.
Sinodro (uitreis) arriveerde 18 Aug,
te Sabang (Verb.)
Tabanah (uitreis) passeede 22 Aug.
Gibaltar.
'l'osari vertrok 21 Aug. von Phila
delphia naar Taku Bar.
HOLL. AMERIKA-LIJN.
Maasdijk van Rotterdam naar La
Plata, arriveerde 20, Aug. te Las
P almas.
Noordam arriveerde 21 Aug. van
Rotterdam te Scw-Yurk.
Sloterdijk, van Rotterdam naaf Phi
ladelphia, passeerde 24 Aug. nam. 5
uur 15 Lizard.
Zijidijk arriveerde 20 Augustus var
Rotterdam te Boca Grande.
STV. MIJ. OCEAAN.
Pafrochis van Amsterdam naar
Java, passeerde 21 Aug. Dover.
Sarpedon, van Amsterdam naaf
Java, arriveerde 18 Aug. i? Padang
