Brieve ait de Hofstad.
yiiïD-Uytilif LaMPEH
Scbaakrubriek.
Ingezonden
- Wi.iinciT joch de geschiedenis van
sGruveuhiige raadpleegt, vindt men
du; r :i alt ijil met veel ophef gewag
gitnaak: v:ui het prachtige Voorhout
en lien niet minder mooi en Vijver-
in;,' Ook de Kneuterdijk wordt
tb bij geprezen. Monumentale
woonhuizen geven een oerbiedwaar-
dig uiterlijk aan de deze drie wijkon.
De roem vjui 's-Gravenhage, de be
roemdheden van Nederland hebben
(Cr gewoond. Op een enkel huis staat
een herinnering, zco bijv. op dat van
graaf van IIOogendorp. „Hier be
raamde. en leidde hij Hollands hér-
stol", zoo luidt, hel opschrift boven
gen gevel aan den Kneuterdijk. Tot
voor kort waren al deze huizen nog
in glorie, maar de Banken en Kan
toren hebben zich er in genesteld.
Waar eenmaal de bekoorlijke Haag-
êcIio jofferen ronddwaalden, ;|,tten
nu de typewritertjes; waar eenmaal
het melodieus spinet weerklonk,
rammeien nu de Remraingtons; de
keurig gegaloneerde huisknecht is
vervangen door een gewonen man
met „portier"' op de pet. Het is
merk waardig dat er bijkans geen
.woonhuis meer over is terwijl mis
schien een -tien tal jaren geleden
nog alle bewoond werden.
Natuurlijk verandert ciit zeer veel
aun het, uiterlijk van de binnenstad.
Hot leelijke van het geval is dat de
gevels hier on daar gemoderniseerd
worden. Daardoor gaat het oude dei-
tlge karakter verloren en dat is na
tuurlijk dubbel jammer. Het is nu
eenmaal do geest van den lijd en
daartegen is toch niats te doen. El
ders ut den Haag verrijzen weer
nieuwe wijken, die weliswaar niet
dat rustige voorname cachet hebben
doch op zich zelf weer een bijzonde
re bekoring hebben.
De gcckiedenis van den Haag con
cern roert zich als het ware ont deze
drie wijken. De Haagschfe kermis
heeft or tientallen jaren gestaan,
maar ook hebben de huurtroepen in
1575 er gelegerd. Wat dat laatste
voor gespuis is geweest vertellen de
historici in geinen en kleuren. Het
was een «een bepaald zindelijke le
gering. in 1576 was hel zoo dat het
Hof aan tie inwoners van Rijswijk,
.Voorburg, Wassenaar en Loosduinen
'gelastte uit ieder aorp eiken dag
besch'kbaar te stellen zes wagens
met paarden, cm» daarmede den
Haag van dienst te zijn en de mest-
honpcu weg to voeren, opdat, den
Haag weer schoongemaakt, zou zijn.
Onze voorvaderen deden wel eens
vreemde dingen. Zij hadden ook. dik
wijls met geldzorgen te kampen. Om
die weg te vagen, verzonnen zij an
dere middelen dan tegenwoordig het
geval is. lit 1575 zat den Haag zóó
in de schuld, dat men beslootbel
Haagsche Bosch te doen kappen en
over la gaan tot verkoop van den
grónd. Van aile zijden kwam daar
tegen krachtig 'verzet, zoodat ten
slotte de Prins voor den uiandrang
bezweek. De Magistraat hielp mede,
de suppoosten van het Hof droegen
1090 gulden bij als vergoeding voor
de. opoffering die de Grafelijkheid
ziob hacl getroost door hel Bosch
niet te kappen. En zoo bleef het
Boscli. Meli placht in die tijden meeir
op zonderlinge wijze om te springen
mét kunstwerken. De Kloosterkerk
bijv. is een tijdje lang eens paarden
stal geweest; ook ts ze voor kanon-
11 en -gi ert er ij ga&x ploit ee.nl
Met de gemeente-reiniging heeft
den Haag in vroeger jaren vaak op
gespannen voet. gestaan. We spraken
zooeven van 1875. In 1614 was het
nj weer een vuile boel. zoodat. door
het luiden van de stadhuisklok de
aandacht van de burgerij gevestigd
.werd op de verordening waarbij bet
verboden werd vuil op de straten te
werpen. In deze „keur'' der overheid
waren ook bepalingen opgenomen te
gen het houden van mestucopeu in de
zomermaanden binnen de kom der
gemeente, tegen liet vervoer van in
gewanden in open karren en voorts
.werden voorschriften gegeven voor
ho' schoonhouden van de goten.
In 1600 werd van overheidswege de
aandacht gevestigd op de verontrei
niging van grachten en wateren met
niest, stroo, riet, iloode katten en
honden, kalveren, siinklionden, os
senhuiden enz.
Geen wonder dat Den Haag zoo
zeer vervuild te lijden kreeg van be
smettelijke ziekten. De pest heeft
eenige malen in Den Haag gewoed.
,Vun- IG02 tot 1624 is Den Haag niet
zonder restgevallen geweest. Aan
'tic voordeur der huizen waar ze voor
kwamen werd een P. aangespijkerd.
Tol diep in de achttiende eeuw heeft
do „zwarte ziekte", gelijk men het
noemde, in Den Haag geheerscbit.
Langzamerhand had de overheid He
macht in handen gekregen o.a. door
lit stichten van pesthuizen. Eerst in
'1810 is oen gemeentelijk ziekenhuis
geslicht, dat in 1823 is geopend.
Thans sta,ai. dit ziekenhuis nog op
dezelfde plaats.
liet is dus juist oen eeuw geile
den dat dc gemeenteraad besloot tot
de lichting over te gaan. Het is mij
niet bekend of dit faÈfc' wordt her
dacht. liet ware de moeite, want
van dat oogenblik af dateert de meer
intensieve zorg van de overheid voor
de gezondheid der burgerij.
Ook <lc reinigingsdienst is wel iets
.vooruitgegaan! Op het oogenblik
geldt dr'zo dienst in Den Hang ais
liet voorbeeld voor geheel Nederland.
Een volgende maal hoop ik ofer de
zen dienst hel een en ander te vor-
1 ellen.
Het fi vaijigc feit dat het dit jaar
juist een eeuw geleden is dat het
ziekenhuis werd gesticht, brachtjb me
Op hel denkbeeld eens in de historie
te snuffelen. Het. een en ander over
gebouwen en over de straten trof me
en ik kon niet nalaten het even uit
de. Mvr;.v:clhéSd vonir den dag te
liaien.
HAGENAAR.
Ijr.i lelden uit SU
Gerinajn blijkt, dat de vertraagde
overgave van don dcTinltieven ver
dragstekst, aan Duitscli-Ooetenrijk
voortspruit uit de omstandigheid,
dab de Engelsche gedelegeerden ton
gunste van Duitsch-Oostenrijk in de
bres zijn gesprongen. De Fransche
bladen dëelen hieromtrent mede. dal
mob name llc-adlan Morley er heftig
tegen opgekomen is, dat men tegen
Duitsch-Oostenrijk strenger optreedt
dan tegen de Slavische vólken van
den voonnaiigenOostenrijkschen
staalt.
De Duitschers van Oostenrijk heb
ben naar zijn mcening niet meer
schuld dan de Slaven en eenige
mildheid voor hen is voor de toe
komst wel wenschelijk. Naar aan
leiding van deze verklaring zou de
Italiaansche delegatie opgesprongen
zijn en hartstochtelijk geprotesteerd
hebben. Daarop heeftMorley balt-
zeil moeten haleip Dit intermezzo is
'echter niet het eenige gebleven, want
volgens de Eclair, die als blad van
Griand goed is ingelicht, -heeft Bal
four de zaak voor den Oppersten
Raad gebracht.
Do Engelschen hebben namelijk in
derdaad het voorstel gedaan om het
geheele vredesverdrag te wijzigen, en
de opvatting dat Duitsch-Oostenrijk
in rechte de opvolger zou zijn van
de oude monarchie, te laten varen.
In den Oppersten Raad heeft Balfour
daarop aan Tittoni verklaard, dat hij
er niet aan ducht een principieel©
kwestie aan te roeren, omdat het er
voor hem slechts op aankwam, de
lasten die men op Duitsch-Oostenrijk
heeft gelegd, te verminderen, opdat
deze jonge staat bestaansmogelijk
heid krijgt
Tittonii verklaarde hierop, dat hij
tegen oen verlichting der financieeie
voorwaarden niets in te brengen had,
indien de door Italië te aischen scha-
deloosssteliingen niet in het gedrang
komen. Ten slotte werd een voorste,
van Balfour om de lasten van
het oude O os t en r ij k-11 o n-
-g a r ij e rechtvaardiger
over de nieuwe staten te
Herdeelen, aangenomen. Verder
verluidt dat Balfour én Tittoni lan
ge particuliere besprekingen hebben
gehouden, waarbij Tiittoni zich be
klaagd heeft over de Engelsche poli
tiële, terwijl Balfour zonder omwe
gen zou hebben verklaard, dat hij
Luilscii-Uosi.ennrija als vijan
delijke staat beschouwt.
Van andere zijde wordt gemeld:
Da Amerikanen keuren de Fran
sclie poli[,iük al, die aan Duitscü-
UostenrijK uansiuiting bij Duuscn-
ioiid unmogeiijk wu maken.
Volgens uo „Petit Parisien" zaldu
vieUc met UustLqurijk evenwel niet
vóór 1U September worden gesloten,
liet blad .meent te weten, dat noch
Roemenie, noch Servië zonder pro
test de bepaiiingeii van het verdrag
zuilen laanvaaruen, welke aan de
landen die utt de verdeelde monar
chie zijn voortgoKomen zekere waar
borgen toekennen ten gunste van de
nationale en godsdienstige minder
heden.
it Is nog niet duidelijk wat er in
Hongarije wear gebeurt. Deinst bet
nieuwe ministerie-Eriedrich ar zelfs
niet voor terug de En/Lente (.e trol-
seeren. Friedrich beroept er zich 'op,
dat de Entente herhaaldelijk te ken
nen heeft gegeven, dat zij zich niet
in de binnenlandsche aangelegenhe
den van Hongarije mengen wil, en
hij schijnt op de gewapende macht
van de Roemenen, die op bet oogen
blik met de andere Entente-mogend-
iieden niet op al te goeden voet
staan, te willen, steunen.
Ook de Roomeensche politiek je
gens de Entente is duister. Verras
singen zijn dan ook zoowel vian Hon-
gaarschen als van Roemeénschen
kant niet uitgesloten.
De Duitsche rijksprt:sident| Elbefe't
is te Sibuttgart op bezoek gqwecsl.
De Beierscho minister Lindeman»
zei in een tafelrede, dat hij rt onge-
wenscht zou achten als de Duitsche
staten, naar het voorbeeld van de
Fransche revolutie in 1789, tot pro
vincies verlaagd zouden worden.
„Zonder autonomie, zonder een ei
gen financieel beheer kan zelfs de
kleinste gemeente geen eigen leven
leiden, hoeveel minder dan een po
litiek lichaam, een staat. De ge
sel» edenis van den oorlog heeft dan
ook het bewijs geleverd, „dat liet
onmogelijk is het Duitsche rijk va»
een plaats uit te besturen".
P,ij lispresident Ebert .antwoordde:
„.Wij hebben het ondernomen een
nieuwe staatsinrichting te scheppen,
na een ontzettenden oorlog, na een
economische en politieke ineenstor
ting, als nog geen volk beleefd heeft.
Dat maakt het noodzakelijk do m
het rijk -voorhanden krachten zoo
veel mogelijk iti een gesloten orga
nisatie te concentreeren. Het rijks
bestuur heeft alles gedaan om het
eigen leven van de Zuid-Duitschers
en de Wurtembergers te beschermen".
Over de buiteulandsche politiek,
zeide de president o.a.: „Onze ver
houding tegenover het buitenland is
zoo moeilijk en ongelukkig als zich
maar denken lajat. Wanneer wij te
genover het buitenland weder de po
sitie, die wij nooclig hebben om ie
leveren, veroveren en behouden wil
len, dan moeien wij zonder onder
scheid van stemmen, schouder aan
schouder één front tegenover het bui
tenland vormen. Daarom moe,t de
leiding der buiteniandsche politiek
geheel bij liet rijksbestuur berusten".
„Er is helaas weinig van ons leger
overgebleven" zoo vervolgde Ebert.
.,üe verschillende militaire strijd
krachten moesten onder één gezag
kómen om ze gemakkelijk in het ge
heele rijk tc kunnen gebruiken, De
leiding ded troepen zal echter zooda
nig geschieden, dat co»P.Jieten .tus
schen liet noorden en zuiden uitge
sloten zij'
In Duiitscliland is men op liet oo
genblik uiterst vertoornd over het
verschijnen van een Frarisch oorloge
schip, do „Marseillaise" an de Slees-
wijkschc wateren. Het schip is, on
danks de protesten der Duitsche au
toriteiten, de havens van Apenxade,
Flensburg en Sond^rburg binnenge-
loopen, hoewel Noord- en Mtóden-
Sleeswljlt natuurlijk hog tot het
Duitsche rijk behooren. De Duitsche
v..ipenstiPilundscomm.issie heeft te
gen lief, bezoek van dit schip geprotos
leerd. daar dc Duitsche regeering het
verschijnen van een Fransen oorlogs
schip niet toegestaan had en de wa-
peiistjilsibanclsvooirvvaajrden aan do
Fransche oorlogsvloot geen onbeperkt
gebruik van Duitsche havens toe
staan.
Het Separatisme in de Balts heeft
geleid tot een bloedige actie.
Uit Ludwigsliafon wórdt gemeld:
Donderdagnacht hebben de Separa
tisten te Lud wigshaf en de reeds lang
geleden aangekondigde» aanslag T
gezag gewaagd. Zij schijnen jveriioh-
nen te zij» mèl de onafhankelijkon.
Men'- meldt althans. dat om even
twaalf uur een aantal „Haasisten"
partijgangers van Haase. een aanval
deden on het hoo.fdnostkan.toor. De
postbeambten wisten* evenwel den
aansla gaf te wenden. Tusschen drie
en vier uur werd de poging herhaald,
nu door een veel grootere menigte, die
met handgranaten gewapend was.
Naar het schijnt hebben de postbe
ambten het gebouw niet kunnen be
houden. De directeur van het post
kantoor en een der leden van liet per
soneel ziin in de gevechten ge
dood.
Vrijdagochtend werd het postkan
toor door Fransche soldaten bezet, die
de toegang tot het gebouw beletten.
In Ludwi^ihafen zijn overal affiches
aangeplakt, bevattende een proclama
tie van de „Vrije Palts-Republiek".
Ook in Engeland wordt de strijd
teuen de duurte voorigezet.
Uit Londen wordt gesdpd:
..De drastische en ver-strekkende
bevoegdheden, die uitgeoefend zullen
worden door de centrale commissie,
ingesteld on grond van de wet logen
de ongeoorloofde winsten, zijn van
daag door Mc. Cudy, den parlemen
tairen secretaris van het ministerie
voor de i&venlsuniiddrienvoorzie»nu.
die daarvan de voorzitter is. in een
onderhoud uiteengezet. Een systeem
wordt ingesteld, dat het mogelijk zal
maken de werkwijze en de winsten
van iedere zaken- onde rn em in g na te
gaan. Een nieuw en belangrijk feit is.
dat in den herfst een wetsontwerp in
gediend zal zal weden. strekkende om
oen permanent systeem van dien aard
in te voeren. De parlementaire com-
missie voor de trust- en zaken-consor-
tiuras wordt weer ingesteld en zal
gioote bevoegdheden krijgen ten op
ziekte van de trusts. Een belangwek
kend punt van het. regecringspro-
granima is het onderzoek door des-
Ikuindigèn naar de w&rkelijke kost-
uriizen van de voornaamste handels
ware». die aan het publiek medege
deeld zullen worden."
De beer Brojvlie. voorzitter der'
Aniatg. Society of Engineers Heeft
aan het parlementair comité van ïiet
Trades Union Congress (dat 8 Sep
diember te Glasgow bijeenkomt) een
schrijven gezonden, waarin hij o.n.
zegt:
„De nationale toestand is zeer etn
stig, Er bestaat zeer veel misver
stand wat de productie betreft, in de
geesten van de vakvereenigingsmau-
nen. De Leer Hoover zegi in een
utialyse van den economischen toe
stand san Europa: „Tenzij de pro
ductiviteit spoedig gan worden ver
hoogd. kan er slecht politieke, morep
le en economische chaos komen, me!
Lu het gevolg verlies van mensclienle
vens in tot dusver ongekende mate..
Geen economische politiek zal voedsel
geven voor de magen,, brandstof voor
di haarden, als ze niet een maximum
productie verzekert. Het is ormoodtg
tranen ie vergieten over stijgende
Pr»-"Mi. zij zijn voor een groot deel de
verzinnelijking- van de onvoldoend»
nroductio.
De vakbeweging is nu machtiger
dan ooit. Macht brengt echter verum
woordelijkheid mede en hoezeer we
ook de critiek mogen verwerpen van
hen. die geen vakvereenigingsmau aen
ziin. wo kunnen ons niet onttrekken
uan de verantwoordelijkheid voor de
gemeenschap. De economische positie
van d'it land en van Europa is zeer
ernstig en het komt me voor, dat ver
antwoordelijkc mannen uit de Vakbe
weging iels behooren te doen ter ver
betering vair, dien toestand, ten be
hoeve van dc arbeiders van de natie.
Hetparlementaire comité is hc-t
meeat representatieve en yerantwoor
dfcliike lichaam van vakvereenjgmgs
mannon in, liet land. daarom acht ik
het noodig. dat uw comité stappeo
doet ter verbeiermg van den toestand.
Voorwaarde hiertoe is allereerst de
verschaffing van nauwkeurige en be
trouwbare inlichtingen. De eeaivuudi
ge verlioog'ing van nominale loon en,
zonder vernoogd-e productie der -e
vonsbehoeften. is geen oplossing van
de moeilijkheid....
BrownliG eindigt dan met de lioop
uil te spreken dat bet comité den
ernst van- dein toestand zal beseffen.
Verspreid m©isws
DE ENGELSCHE BEES OVER
DEN DOOD VAN BOTHA. Alle
Engelsche bladen brengen warme
hulde aan Boiha.
De „Star 'noemi hem een geducht
tegenstander en een rouw vriend".
De „Evening News" zegt: ,Wij
konden Louis Botha -nog zoo slecht
missen en het gansche rijk is hem ean
groote dankbaarheid verschuldigd",
De „Rall-Mall Gazette" achlti het
niet mogelijk de beteekenis van Bo-
tiia als soldaat en staatsman te over
schatten'. Hii. die- betrekkelijk zoo'
kort geleden (zegt het blad> onze
vijand was en die met de wapenen te
en ons vocht, was nietiemin tijdens
den wereldoorlog een irouw dienaar
van het rijk met welks lot^hij het zü-
ne verbonden had. Wij. én vele ge
siacliten die na ons komen, zijm hem
dank verschuldigd.
D<e „Evening -Standard}": „Geen
man was een «rooier sieraad voor-
INGEZONDEN MEDEDEELTNGElN
60^ Cts. per regel.
KUNSTNIJVERHEID
EN SIERKU^4ST
TOCNKAMERS
KRUiSWKÊ 06 - HAARLEM
I2TS NIEUWS - ARTISTIEK EN
PRAKTISOM
ALLEEHVERKOOP
Xiet dos avonds onze atulage
A. EN C. PEDDEMORS
onze naitionalLteit. Hoi was een type
van het beste wat Britsche geest
kracht kan voortbrengen.
Hij was aldus de Globe een
lyaal onderdaan en een toegewijd
dienaar- van de Zuid-Afrikaansche
Unie.
De „Evenings Maws" vertelt, als
een tot nu toe ongekend galeven feu,
dat Botha en do andere boerengen.3-
uaals hii hun eerste bezoek aan E»
geland na het teekenen van den vrede
van Versentging, ook een bezoek af
legden ni.i den Koning aan boord va»
diens iacht te Cowes.
fiotlia mot zijn gewone terughou
dendheid. wunschte niet dat er ooit
riiclwbaaa.'heid gegevein zoiu worde»
aan dit. feit, dat niettemin groote ao
volgen heeft gehad, zoowel voor he
rijk als voo; Zuid-Afrik a
LENOIR. Volgens liet Journal
zou do doodstraf legen Lenoar door
den Fransche» president vcrandc-rd
zijn in levenslangen dwangarbeid op
tmt Duivelseiland.
CHINA EN DE VEREENIGDE
STATEN. Uit Washington wordt
geseind:
Dr. Raul S. Reinsch. sezan-t ier
Ver. Stalen in China, heeft ontslag
genomen naar liet heet. wegens hel
standpunt, door Wilson in de Sjau-
toengfu'uaestie, ingenomen. Reinsch
had tijdens den oorlog aan China de
hulp'der Ver. Staten beloofd in run
voor. de oorlogsverklaring van China
aan Daitschland.
ON GEWENSCHTE ELEMEN
TEN. Het N. v. d. D. vertelt: De
Vereenigde Staten zullen, naar dezer
dagen bekend ward gemaakt, sle-chis
een klein bezettingsleger in Europa
achterlaten, maar dit zal dan ook uit
élite troepen bestaan. Het wordt ujd,
da/t de overigen, die niet tot deze ui;.
gelezen schare behooren weer naar
het „droge" Amerika verhuizen, w-ant
onder hen zijn er. die wel wat al .e
hartelijk afscheid nemen van hel
„n&tte" Europa. Om een voorbeeld te
noemen. In bet herbergje van den
gewezen clown F-ro1.it te Parijs hadden
Amerikaansche mariniers nog oeps
goed. n.u zii n,og Ln de geUegenheid
waren, de mee-si. verschillend© alco-
holische dranken geproefd. Op liet
eind van den avond gaf de herbergier
den twee verdedigers van zijn vader
land nog een rondte en deed hun ten
slotte hoffelijk uitgeleide tot aan de
deur. Doch eensklaps draaiden dezen
zich om en gaven den man een paar
tlinko stooten met een handschoen
waarin sen stuk lood zat-, zoodat hii
met. een gebroken rib. op den grond
viel.Een oogenblik j»Adr waren de bei
de Amerikaansche vrienden met 8000
francs en eenige voorwerpen van
waarde verdwenen.
«U3ö fóonggarijs.
Uit Weeuen wordt geseind: Het tele
foon-en telegraafverkee" met Boeda
pest is onder strenge censuur gesteld,
zoodat het niet mogelijk is betrouw
bare berichten te ontvangen.
In goed ingciichte kringen is rnen
van meening, dat minister Friedrich
door Fransche mlitaire kringen ge
steund wordt.
DE OORLOGSSCHADE VAN DENE
MARKEN. Uit Kopenhagen wordt
geseind: Het Handelsministerie heelt
een lijst opgemaakt van de aanspraken
van Denemarken aan de oorlogvoeren
de siaten, in de eerste plaats aan
Duit-schland voor d:e vernietigde sche
pen en goederen, evenals voor de aan
de familie van de in den oorlog om
gekomen Deensche zeelieden, uit te
betalen schadeloosstelling.
Het Handelsministerie heeft de zaak
overgegeven aan het Ministerie va»
Buitcnlaiidsche Zaken.
De totale som der aanspraken be
draagt honderd millioen kronen.
K0LENN00D IN DUITSOHLAND.
De gasfabriek te Dessau heeft we
gens kolengebrek de levering van
gas aan de stad geheel moeten staken.
POLEN EN TSJECHEN. De
Tsjechen pnotesteeren tegen de toe
wijzing van Tsjechen aan Polen.
DE OOSTKANT VAN DUITSOH
LAND. De „Teinps" wil een mili
taire barrière ook aan den Oostkant
van Duitschland. -
DE STRIJD TEGEN DE BOLSJE-
WIKT. DenjLkin's successen in
Zuid-Rusland' hóuden aan. Tamhof
iB veroverd.
KOI.ÉNNOOD IN DUITSOHLAND.
Ten gevolge van den kolennood is
van de Berlijnsche grootbedrijven be
den het bedrijf der firma Ludwig
Loewe Alctien Geselschaft stopgezet.
2800 arbeiders zijn doordaar zonder
werk gekomen.
ONGEREGELDHEDEN. De „Vov-
warts" verneemt uit betrouwbare
bron: Bij; de overwinningsfeesten der
Belgen in Crefeld verlangden Belgi
sche soldaten in een café, dat de „Mar
seillaise'' gespeeld zou worden. Toen
de kapelmeester weigerde aan dezen
wesch gevolg te geven, werd hij daar
toe gedwongen, doordat hem een re
volver op de borst werd gezet.
Alle Duitsche gasten verlieten daar
op het lokaal. De Belgen wierpën h'ën
met drinkglazen, terwijl een der Bel
gen een revolverschot loste, waaraoor
een kellnerin gdood -werd. Ook een
jonge Duitscher werd doodelijk door
ene revolverschot gewond. Op straat
kwam het tusschen een Belg en een
Duitscher -tot een Woordenwisseling.
De Belg trok zijn revolver en scnoot
den Duitscher neer.
DREIGENDE ONLUSTEN. - Do
„Nat. Ztg." meldt uit Essen: Met het
oog op de dreigende' onlusten bi het
Ruhrgebied is besloten tob omntdc?el-
lïjke versterking van de politie. Er
worden thans op militaire wijze geor
ganiseerde en gedisciplineerde politie-1
troepen gevormd, waartoe het Rijks-
mmisilierie toestemming heeft gege
ven.
FOCH NAAR AMERIKA. Maar
schalk Foch zal binnenkort een pe-
zock brengen aan de Ver. Staten.
DE ONLUSTEN IN OPPER-S1LE-
2Ië. Rat Lyon wordt geseind: Er
zal een Amerikaansche brigade naar
Opper-Silezie worden gezonden, ten
einde eonfiicten te vermijden tusscnen
Duiitschers en Polen. Van Duitsclie
zijdde wordt dit beriokt ovenwet te
gengesproken.
inlossingen, vrjpn enz., te zen-
dea aan dia SsUaakrodacteor
van Saarlee'e aagblad. Grooti
Boutstraat 93. Haarlem.
PSOBLEïM Hl. 12
B. J. M. MARKX ('s-Grayenhage).
V 1.
m
a a,
I
i
W
il®
"':ïwk
isi
Ifli. i
11
ïi
a i
ij a
H a
'MÉ
Mat in twee zetten.
Stand der stukken:
Wilt Kg2, De8, Te4, Lg4, Pb5,
Pd7, c4, d3, e2, e7, h3.
Zwarli Ke6, Tb7, Lh8, Pe5, Pf5, b6,
d4, ed, g3, h4, H6.
Da SGüiaakweüsirdfl te Hastings.
De uitslag van het meester-tournool
(„major-tournament") is als volgt
Eerste prijs: José Raoul Capa-
blanca, die geen eukele partij verloor
en alléén tegen de Servischeu meester
Kostitsch remise maakte. Capablanca
behaalde derhalve IO'/j punt;
Tweede prijs: B. Kostitsch, 9'/t
punt
Derde en vierde prij s, gedeeld
door F. D. Yates en G. A. Thomas,
beiden met 7 punten
Voorts werden de volgende punten
behaald Wahltuck en Michell, beiden
5'/s puntdr. A. G. O 11 a n d (Utrecht)
en Scott? beiden 4'/i puntM. M a r-
c h a n d (Amsterdam) 4 punten Conde
3'/s punt; Winter 3 punten en Cole
ll/i punt.
Capabianea.
De 30-jarige Cubaan heoft zooals,
algemeen verwacht werd, den eersten
prijs veroverd en daarmede nieuwe
schaaklauweren aan zijn reeds schit
terende stralenkrans toegevoegd. Wij
denken "b.v. aan zijn overwinning te
St. Sebastiaan, reeds S jaren geleden,
toen hij eveneens den eersten prijs
won en Rubinstein, Vidmar, Mars
hall, Niomzowitsch, Schlechter en
Farrasch enz. achter zich liet. Doch
reeds op zijn 20e jaar versloeg hij den
vermaarden Marshall' in een match
van niet mindor dan 23 partijen,
waarvan er 14 remise werden. Capa
blanca verloor toon slechts één partij
en won er du3 8. Van hem wordt ver
teld, dat hij het schaakspel reeds op
4-jarigen leeftijd leerde en op zijn
11e jaar kampioen van Cuba werd.
Herinneren wij ten slotte nog aan zijn
prachtig simultaan-spel hier te lande
in Sept. 1911. Wanneer zal een match
tusschen hem enden wereldkampioen
dr. Big. Lasker plaats hebben Als
de „oude veoten, zijn vergeten".
ach, wanneer
De uitslag van den hoofdklasse-
wedstrijd („minor-tournament") is:
le prijs E. G. Sergeant, 9'/s punt
2e prijs: A. Speyer (Amsterdam)
7Va punt3e en 4e prijs gedeeld door
Miller en Price, beiden 7 punten. Mr.
G. C. A. Oskam (Rotterdam) behaalde
drie punten.
In den eerste-klasse-wedstiijd,,first
class-tournament" won de heer SIL-
VA1N GROEN, een bekend schaak
speler te dezer stede, den tweeden
prijs, waarmede wij hem hartelijk
geluk wenschen. MAX EUWE (Am
sterdam) won te zamen met twee
andere deelnemers, den 4en prijs.
In het „Ladies Tournament" heeft
Mrs. Hollo way den 1 en prijs gewonnen.
Wanneer krijgen wij in Nederland
eens een dames-wedstrijd. Dd belang
stelling voor het schaakspel begint
gelukkig onder de dames al iets
meer te ontwaken.
Wij kunnen niet nalatenden Neder-
landschen Schaakspelers hier openlijk
dank te brengen voor de wijze waarop
zij den Nederlandschen schaaknaam
hebben hooggehouden.
Hieronder volgt een partij, door
Capablanca gespeeld in een wedstrijd
van de Manbattan-Chess-clab te
New-YORK, 23 October 1918. Merk
waardig, dat Capablanca eu Kostitsch
ook toen elkaar op den voet volgden,
resp. met IOV2 en 9 punten den eersten
en tweeden prijs behaalden.
Partij Mo. 13
WIT: ZWART
J. R. Capablanca. F. J. Marshall.
Spaaosciie party.
o2—e4
1
e7o5
Pgl-f3
2
Pb8—cö
Lflb5
d
a7—a6
Lb5—a4
4
Pg8—f6
0-0
5
Lf8-e7')
Tfl -el
6
L7-L5
La4b3
7
0-0
c2—c3
8
d7dös)
e4Xd5
9
Pf6Xd6
Pf3Xe5
10
Pc6Xe5
TelXeö
11
Pdö—f6
Te5—el
12
Le7d6
h2-h3
10
Pfö g4
Ddl—13
24
Dd8-h4
)d2—d4
15
Pg4Xf2
Tel—o2
- 16
Lc8—g4
h3Ag4
17
LdC—b2f
Xgl-fl
i8
Lh2—g3
Te2Xf2
19
Db4—blf
Kfle2
20
Lg3Xf25)
Lel—d2
21
Lf2—hl
D/3—h3
22
Ta8—e8f
Ke2-d3
23
Dhlfl
Kd3—c2
24
Lh4—f2
Dh3—f3
25
Dfl-lg
Lb3_dö
25
c7cö
d4Xcö
2',
Lf2Xc5
b2b4
e 28
Lc5d6
a2—a4
29
a6—a5{)
a4Xbö
30
a5Xb4
Tal a6
31
L4Xc3
PblXc3
32
Ld6—b4
b5—b6
38
Lb4 x c3
Ld2Xc3
34
h7—h6
b6b7
35
Te8—e3
Ld5Xf7f
36
Zwart geeft op*J
1) Dr. Tarrasch meent, dat de ro-
chado geheel weerlegd wordt door 5.,.,
Pe4:; 6. d2-d4, b7—b57. La4—b3,
d7 d6; 8. d4Xeö, Lc8-e6.
-') Een moedig pion-offer, dat den
tegenstander in groote moeilijkheden
bracht. Gezond is het offer echter
niet.
l) Op 14. L3Xg4 zou volgen 14.
Dd8h415. g2g3, Ld6Xg3; 16.
f2Xg3, Dh4Xg3 f 17. Kgl-fl, Lc8Xg4
enz.
4) Men verwacht Tel—e8, met de
dreiging Df3Xf7f-
b) Beter lijkt DhlXcl.
6) Het materieel-overwlcht van Wit
komt langzamerhand tot zijn recht.
Op Tf8Xf7 volgt 37. b7—b8Df,
Kg8h738. TaG h6 f enz.
Oplossing Probleem no. 10.
1. Td5—f5, enz.
Goed opgelost door:
Jac. J. Bert, L. G. v. Dam, N.Deen
Jzn., P. Fabriek, H. J. Lenaarts, J.
A. Schiering, E. van T.S„ allen te
Haarlem; P. L. Prins, te Heem
stede; H. W. v. Dort en P. F. Ser-
nee, beiden te Sehoton.
Gorras pont» anti®.
Haarlem. J. H. Wij schreven niet
„ongerechtigd", maar ten onrechte,
d.w. z. onbillijkerwijze. Uw algemeen
bekende speelslerkta leverde, naar
onze meening, genoegzameu grond op
u tot.de hoofdklasse-spelers te rekenen.
Zeker, gerechtigd tot het spelen in de
le klasse van den wedstrijd van den
N. S. B, was u inderdaad, omdat u
slechts één-maai (hoewel reeds in 1907
te Zaandam) een Ion prijs had ge
wonnen in. een bondswedstrijd. Maar
u moet toegeven, dat u in den ge
houden wedstrijd heeft getoond hoofd
klassespeler te zijn, waarmede wij u
geluk wenschen. Wij vonden bet daar
om jammer, dat het Bestuur van den
N, S. B. geen gebruik heeft gemaakt
van zijn bevoegdheid, ingevolge art. 8
der wedstrijdbepalingen, u reeds toen
in de hoofdklasse te plaatsen.
Heemstede. P. L. P. In Probleem
no. 8 volgt op 1. d2-d4, Pb6Xd4 mat
door 2. Tb4Xd4. De zwarte Looper kan
dien Toren niet nemen, wegens den
witteu Toren op hö!
Schoten. Joh. v. T. 1. Lal—b2
faalt na 1.a3—a2.
Van Ingezonden stnkken, geplaatst of
niet geplaatst, wordt de kopie den inzender
niet terngg6geyen.
Voor den inbond dezer rnbriek stelt de
Bedaotie ziob niet aansprakelijk.
HOOGE FRUITPRIJZEN.
M. de- R.,
In antwoord o.o liet Ingezonden
stukje in uw blad van Dingdag d<L
van uw abonné W. K. Jvl, S.. hei voir
gende:
Het ware veel beter Wanneer men
.een rechtvaardige zaak wil bestrijden
dat ieder wiet wie de schrijver was.
lOogenschijnljk. spreekt de inzender
irnet veel verstand, maar hij blijkt
tenslotte toch een leek te zijn. Het
ergste is wel. dat or een aanval
wordt aedaan op de winkeliers en
iliandelaren in fruit. die. volgens W.
■S. hét publiek afzeilen. Het venten
';aan Kuis zal toch zeker niet bedoeld
worden. Daar is enorme concurrentie.
Vooral appelen en peeren worden bij
•den weg verkocht met. 1 of 2 cent
•winst (per pond). Wat hei overige
•fruit den winkelier san woekerwinst
/opbrengt .dat is inderdaad te veel,
•daar er 5 a 6 eent oer pond' door el
kaar gerekend aan verc:end wordt.
Ik wil W. S. den raad geven een
paar dagen een week of langer mót
-mij mee te gaan naar de markt en de
cliënten. Noteer dan de prijzen en hii
kan zich overtuigen van de afzeitorij.
Bezie de étalageprijzen bii mij en un
der a fruithandelaars, dan zal liet wel
blijken, wie. de winst maakt. Hef, is
•zoo jammer da', men door dergelijke
inlichtingen en raadgevingen van on-
.•desk.undi.een verhinderd wordt eerlijk
in de behoeften van ziin huisgezin te
voorzien.
Mocht het u te veel moeite zijn, dón
kan ik het nog gemakkelijker maken.
U kunt bij mij de rekening van de
marktprijzen, en de verkoopprijzen
komen nazien en ik geloof wol. dat u
dit ook bii andere winkeliers of han
delaars kunt deen. Daji pas kunt "u
pralen boe de detailprijzen in ver-hou
ding staan tot de marktprijzen'. .Ook
dan pas zal u zelf tot de overtuiging
komen dat do winst in den kleinhan
.clél werkelijk zeer laae gesteld is. U
heeft het publiek nu geraden voor-
loopig geen fruit te koppen, maar ik
,hoap ook wanneer u zich van de
wi-arheid van het tegendeel overtuigd
.l.óbt. u mij en allen die er echade
door geleien hebben ook weer bij het
publiek zult aanbevelen.
'U mijnheer de Red. mijn donk voor
de plaatsruimte.
Hoogachtend.
H .C. VAN OORT.
Tuchlhuissl.ra.fU 12, Tel, 1434
Haarlem.
