HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
buitsnlsndseh Övirzi&bt
De Lachende Kavelier
W' 5CAQ 3 SBPTEIWBE.; 1916 TWEEDE BEAD
(Dorde reeks.)
72
Een Gemeentelijke Hypo
theekbank.
TEB&ADER'NÜ VAS DEN IAARLEBSËHEN CEHEENTERAAS
MededeeHngcn en ingekomen stuk
ken.
Ingekomen is een verzoekschrift van
P. van I.ooy om eervol ontslag als
leeraar aan de Burgeravondschool
en aan den cursus voor de hoofd -
acte.
In lianden van B. en W. wordt
gesteld om prac-advios een ver
zoekschrift van het bestuur der Ver-
eeniging Volksuniversiteit Haarlem
en Omstreken om een subsidie van
f 2000 voctr 1920.
Door den Commissaris der Koning
in in de provincie Noord-Holland is
benoemd tot buitengewoon gemeente
veldwachter D. J. Kok.
WfithondRrgwkiüzIn!?.
(vervolg).
Nadat de geschorste vergadering is
Keropend, deelt de lieer N agtzaam
mede, dat hij do benoeming van wet
houder niet kan aanvaarden. Van het
begin af heeft, de S. D. A. P. te ken
nen gegeven, te willen samenwerken
met, andere partijen op de bekende,
voorwaarden. Dit is afgewezen. Het
was voor ons niet de hoofdzaak, ach
ter de groene tafel te zitten, maar
een belangrijk gedeelte van ons pro
gramma te verwezenlijken. Nu wij
door de handelingen der andere par
tijen daarvan de zekerheid niet kon
den verkrijgen, was die plaats achter
de tafel voor ons niet langer begeer
lijk. Tob het laatste moment toe heb
ben wij gepoogd tot samenwerking te
komen, maar dit is mislukt; tot van
daag toe is gebleken, dat samenwer
king van de rechterzijde met ons
niet gewenscht werd. Als wij niet
kunnen rekenen op het meegaan van
de sterkste groep, hebben wij niet de
zekerheid, dat wij ons programma
kunnen verwezenlijken. Thans wen-
schen wij ook voor zoover de voorbe
reiding aangaat, daarin geen aandeel
te hebben en dio geheel te laten voor
rekening van diegenen, die de samen
werking niet wensdhten. Wij zullen
dus ook in de commissies geen plaats
aannemen.
De heer Romans constateert, dat
de Stemming beinvloed is door het
schrijven van de S. D. A. P., waarin
de positieve verklaring voorkwam,
dat zij geen wethouderszetels zou
aanvaarden. Als de sociaal-democra
ten het van belang achtten, achter de
groene tafel plaat-s te nemen, wenschb
spr. te constateeren. dal zij, nu zii
daartoe de gelegenheid heeft, daarvan
afziet om buiten het gemeentebelang
liggende redenen.
heer Xagtzaam beantwoordende, zegt
dat de partij, waarvan hij geen steun
tegemoet ziet, de kleinste is. Twintig
stemmen rijn uitgebracht op den
heer Nagteaam door personen, die
faarne den sociaal-democraat achter
e groene tafel hadden gezien. Spre
ker betreurt, dat de heer Nagizaam
zoo halsstarrig op het partijstandpunt
blijft staan en dat de sociaal-democra
ten zelfs in geen commissie zitting
willen nemen. Wat moet dat worden
(geroep de consequentie!) De conse
quentie? Gij zijt gekozen, als ik, ofb
te dienen het gemeentebelang. Dege
nen die dat afwijzen, beseffen het be
lang van het lidmaatschap van den
Raad niet.
De heer Reinalda wijs" er op,
dat de sociaal-democraten alleen en
uitsluitend hot gemeentebelang op
het oog hebben. Er is zeer nadrukke
lijk gebleken, dat» de heer Bomans
vergeten heeft te zeggen, dat men
gestemd heeft op Mr. Thijssen en dat
de rechterzijde in alle stemmingen,
welbewust de sociaal-democraten uit
gesloten hoeft van het college van
B. en W. De sociaal-democraten weii-
sohen op iedere manier mee te bou
wen aan het mooie gebouw van de
toekomstige maatschappij, maar dan
dienen de stutten zóó gezet, dat de
rechterzijde de palen er niet onder
kan weghalen, zoodat de soc.-dem.
mei de arbeiders vallen. W aar de
zaak zoo staat als nu, aanvaarden zij
de uitzonderings positie, waarin de
rechtsche partijen hen plaatsen.
De heer Slingenberg doet op
merken, dat hij bij dergelijke geschil
len tusschen S. D. A. P. en rechter
zijde, gewoonlijk aan de zijde van de
eerste staat, maar nu acht hij het
recht aan de rechterzijde. De sociaal
democraten hebben herhaaldelijk, ver
klaard, geen wethouderszetels te zul
len aanvaarden. Van een partij, die
haar verantwoordelijkheid voelden
was het plicht, daarmee rekening te
houden; men kon toch niet verwach
ten, dat de soc.-dem., als zij gekozen
werden, anders zouden handelen. Dat
er gestemd werd zooals geschied is,
acht spr. logisch en rechtvaardig. De
heer Nagizaam kan niet meer volhou
den, dat men niet met hem wil sa
menwerken'.
De heer Poppe: Zonder overleg.
De heer Slingenberg Neen,
zonder bindend programma. Als de
heer Nagizaam met algemeene stem
men gekozen woe, sou hij het aan
genomen hebben.
(Geroep: Neen
De heer Slingenberg: Dan
heeft bet volstrekt geen zin. Spreker
De heer Van de Kamp, den betreurt het. dat de soc.-dem. niet in
dé commissies willen ritten, wegens
het belang der gemeente. Dit Is on
houdbaar. Als zij vasthouden aan dit
standpunt, voeren zij obstructie, die
leiden moet tot nadeel der gemeente.
Ais gij, mijnheer Nagtzaam, halsstar
rig blijft weigeren, stel ik u in gebre
ke, want gij handelt dan tegen het
gemeentebelang.
De heer Klein leest een snikje
voor uit „Het Volk", waarvan ae
conclusie is. dat dé soe. dem. de wet-
holiderBzetels zullen weigeren. Ken ©oc
dem. zonder program, zoo staat er,
kan een aangenaam mensch zijn iri
den Haarlemmerhout, maar niet de
drager van de denkbcc-ldc-n der
S. D. A. P
De heer N agtzaam doei opmer
ken, da; de S. D. A. P. de onderhan
delingen begonnen is met de toezen
ding van haar programma. Dat is af
gewezen. Toen is een tweede schrijven
gezonden waarin wij vroegen Wij
weten nu wat gij niet wilt, zegt ons
nu wat gij wel wilt. Op dien brief i?
nooit eenig antwoord gekomen, hoe
wel hij mondeling bij velschillende
leden van de rechterzijde was toege
licht. Als die brief beantwoord was,
zou er een brug zijn geweest. Er i6
in de laatste week duister midden-
eeuwsch werk geweest. Niemand wist,
wal de houding der rechterzijde zijn
zou. Elke grondslag was weg. Op dit
oogenblik gaat spr. op verdere discus
sies niet in.
De heer Wolzak zegt, dat de ver
klaring van den heer Nagtzaam hem
leed doet; deze plaatst zich te veel op
een formeel standpunt Het waa niet
noodig, dat er op den tweeden brief
een antwoord kwam, de arbeid aan
de rechterzijde :n de laatste jaren is
er het bewijs van, dat zij op dernocra
tische wijze wil regeeren.
Men had genoeg vertrouwen in de
rechterzijde kunnen stellen. Boven
dien'eindigt de brief aldus- „daar
door ons wordt vastgehouden a<-.n ons
beginselprogram, hebben wij de eer u
mede te deelen, dat vrij niet bereid
zijn op 2 Sept. wethouderszetels te
aanvaarden". Men kon zich toch niet
voorstellen, dat de soc. dem. als zij
gekozen werden, van rol zouden veran
deren. Ook de soc. dern. hebben op
den heer Nagtzaam gestemd en het
is een zonderlinge houding om. wan
neer deze gekozen is, te zeggen: „ik
doe het toch niet!" Dit is spelen met
het gemeentebelang.
Bij de daarop volgende stemming
werd gekozen Mr. Heerkens Thijssen
met 15 stemmen. 2 stemmen waren op
den heer v. d. Kamp uitgebracht en
16 blanco.
De heer Heerkens Thijssen aan
vaardde de benoeming.
De definitieve vredesvoot uau.-don
tor Duitscii-Oostenrijk zijn Dinsdag
door de Entente, zonder plechtigheid,
aan Renner en zijn collega's overhan
digd.
Tevens wordt al uit Parijn g<. suin b
„De onderteekening zal 7 fck-picznLt
op plechtige wijze te Si. G' rm&in
plaats hebben".
Men neemt dus reeds bij i
aan, dat de Duitech-OosHsnrijkers
tcekenen zulien. Maar van anderen
kunt wordt verzekerd, dat de Duitsch-
Oostenrijksche Nationale Vergadering
zich nog zal uitspreken over 't al of
niet aanvaarden.
Renuer zal bij de bespiekicg van 'i
vredesverdrag in de Nationale Verga
dering tegenwoordig zijn.
Er wordt evenwel verzekerd, dat er
in de Nat. Vergadering in elk geval een
meerderheid si voor de onderteekening.
Dat 3e Entente tegen een vereeni-
girig van Duiischlarai met Duiisch-
Oos ten rijk is blijkt wel uit t volgen
telegram uit Parijs:
„Ue Opperste Raad zal Dinsdagna
middag aan de Duitsche delegatie
nota doen toekomen, waarin bin
nen een termijn van twee weken het
schrappen van art. ói van de Duit-
;he grondwet wordt geëisciit, het
welk ïn een vertegenwoordiging van
Oostenrijk rn den Rijksraad voorziet,
daar- dit artikel ec-u schending in
houdt van art. öu van het vredesver
drag waarin aan Duitschland wordt
boden zicii in de aangelogenlieden
van Oostenrijk te mengen. Indien he.
artikel niet wórdt geschrapt, zuilen
de geallieerden zich genoodzaakt zien
tot een verdere bezetting van don-lin
ker (rechter?) Rijnoever over te gaan
Wat willen de Duiitscliers?
Volgens de „Freihoit"' heeft in een
vergadering van de burgerwacht te
Dahlem bü Berlijn, een ritmeester
gezegd, dat er burgerwachten werden
ingesteld, nu volgens het vredesver
drag het leger tot 100.000 man moes;
•ermiiiderd worden en dat die bur
gerwachten niet door de regiering
werden be'.aald, maar door de kapi
taalkrachtig© burgers van den staat
De burgerwachten waren naar de ri'-
méesïer '(volgens 'de „Freiheit") ver-
der meedeelde, sedert den vorfecn dug
In „Aiarmbereltechaft" ter tUiyocvitig
van het volgende plan
O? liisten zl;n all© adressen der
re vol ulionnaire eloinenteii vermeid.
In de eerstvolgende dagen moeten al
le daaron vermelden gear res'cerd
worden en naar Frankrijk vervoerd
worden voor den wederopbouw:
Do minister der landsverdediging in
puitschland, Noske, heeft een rede ge
houden, waarin hij verklaarde
„Wij zijn een land, dat de grootste
rijheden ter wereld heeft gekregen.
Velen weten nog niet wat zij daarmede
moeten beginnen. Dit heef', ten deele
tot misbruik van de vrijheid cn daarme
de tot vonerkwikkelijkc toestanden ge
leid. Wij zijn het aan ons volk ver
plicht, er voor te zorgen, dat de dicta-
van een minderheid met alle macht
onderdrukt wordt. Menig onaangenaam
voorval is slechts tc verklaren ui' de
ziekte, waaraan ons volk ingevolge den
oorlog lijdt. Ik heb vast vertrouwen#
dai ons volk zich weder op zal richten»
Deze gedachte moeten wij vasthouden»
Wij moeten optimistisch zijn. Slechts
dan hebben wij de kracht alles neer te
werpen, wat zich tegen de herleving
n ons volk verzet."
Nog is niet precies duidelijk wat
de onlusten in de Palus beteeken en.
De Fransclie bezetUngsautoritei ion
maken bekend, dat in de pers in het
nieuhezette Duitschland onjuist, be
richten gepubliceerd zijn over de
jongste gebeurtenissen te Ludwigs
haven. Eris geen opstand te
gen het gezag in deze
plaats geweest; uit een- inge
steld onderzoek is gebleken, fiat de
bloedige botsing, die plaats vond,
haar aanleiding vond in de overgroo-
te zenuwachtigheid dor plaats' ;ke
politie.
Van andere zijde wordt nog gemeld;
dat de gearresteerde arbeiderslc-iilers
in vrijheid gesteld zijn en dn; de
stakingen werden opgeheven.
De Bolsjewiki geven bun pogingen
om de wereld voor 't Bolsjewisme te
veroveren nog niet op. Naar 't Wes
ten is 't niet gegaan. Welnu, dan
een kans in 't Oosten gewaagd!
Volgaas een bericht uit Moskou
heeft daar een groote Chineesche ver-
gadering plaats gehad. In deze bij
eenkomst heeft de chef van de af-
deeling voor het oosten van het Rus
sische commissariaat voor buitenlund-
sche aangelegenheden bekend ge
maakt, dat de Sovjet-regeering einde
JuM een manifest aan het volk er. de
regeering van Zuid- on Noord-Chïna
had gericht, met do nu Jew eling, dat
lijke richting weer hervat had om den
aun gene zijde van de Oeral in ooste
lijke richting weer hervat had om de
arbeidenden klassen van China hulp
te brengen en dat de Sovjet regeering
bereid was om het Chincescne volk
alles terug te geven, d.-r de regeering
van den tsaar genomen had. Geen
Russische beambte, pi l. ster of an
dere personen zullen zich voortaan
met de binnenlandse] aangek gen
heden van China bemoeien.
De Sovjetregeering wewel - zoo
heet 't verder dat de Entente alles
zal doen om te -voorkomen, dat deze
oproep het Chineesche volk bereikt
en dat zij Mandsjocrijc en Siberië be
vrijden moet om hel Chineesche volk
terug te kunnen geven, wat liet ont
nomen is. Daarom zendt zij tevens
haar Bolsjewiki leger om Siberië van
de bandieten, Koltsjak, Japan en de
Geallieerden te bevrijden.
Zullen de Chineczt u naar de lok
stem van Lenin en Trotzky luisteren?
Dit andere berichten blijkt, dat de
v redesoude.rbaBdelirwifiii tusschen
Noord- en Zuid-Ghina niet yordeian.
Ook ziin er hier en daar onlusten UL'.-
eebroken.To Pekine was 't zelfs noo
dle den staat van bel es af te kondi
gen.
Hei opperbevel der RoeintCM;>_he
troepen heeft tc Boedapest openbare
maaltijden georganiseerd, waar! ,je
geheele noodlijdende bevolking is uit-
genoodigd. De Honguui-ch delc-ga-
the. die het hunne ertoe bijgedragen
hebben de openbare maaltijden te
doen slagen, hebben uit naam der
vrouwen en kinderen de Hoeraccn-
schc bezettïngsautonieitcii bedankt.
De verstandhouding tusschen Hon
garen en Roemenie i s bl ijkt dus> beter
te worden.
De „Deutsche Tageszeitimg" meldt
uit Boedapest:
„De builenlandsciie politiek der
Hongaarsche regeering richt zich
naar het oosten. De^ Roemecnsch-
vriendschappelijke politiek blijkt ook
daaruit, dat de Hongaarsche regec-
ring de Roemeenscbe regeering ver
zocht heeft het Roem. ensche gezant
schap, dat Lij het lot stitnd komen
van de Radenheerschappij opgeheven
werd. weer te heropenen. Ook is in
Boedapest een Roemeenscbe deputa
tie aanwezig om de handelsbetrek
kingen. tusschen beide landen tc ner-
stellen".
Den Haag, 29 Augustus.
Op de programma's voor modem
gemeen lebeheer staat de Gemeente
lijke Hypotheekbank. Nu de periode
van den nieuftcn Raad is ingetreden
kun het daarom zijn nut hebben,
wanneer dit vraagstuk ie Haarlem
aanhangig wordt gemaakt, waarom
ik den directeur van de Gemeentelij
ke Hypotheekbank te 'aDraverihage
gevraagd heb eens te mogen komen"
praten over de werking van "deze in
stelling, waarop me te zijnen kanto
ren zeer- uitvoerige gegevens zijn
verstrekt.
Ik kan het mij voorstellen, dat er
tegen aoo'n nieuwigheid óe instel
ling in Den Haag is opgericht m 3915,
een betrekkelijke nieuwigheid dus!
wórdt, opgekeken! In Den Haag i« "t
dan ook niet zoo één-twee-drie ge
gaan, maar men is daar het tijdvak
van verzet en tegenkanting, welk;
eik-, nieuwigheid voorafgaat en n< -
een eind weegs begeleidt, al buig ié
boven. Ook in Den Haag krijgen
nieuwe zaken maar niet zoo ineens
him beslag. In 1910 was er al een
voorstel van B. en W., om liet hypo
theek bedrijf binnen de gemeentelijke
werkingsfeer te betrekken en eerst
vijf Jaar later was .men er zoovar, dal
de zaak voor-elkaar wgs. Strijd was
er geweest, behalve over 't principe
'over de inrichting der bank er. over
ham- werkwijze. De zaait is zoo lang
blijven hangen doordien e-r geschil
rees met Gedeputeerde Staten, voor
namelijk hierover, dat volgens Ged.
Staten, telkens de Raad het besluit
moest nemen tot het verleenen van
hypotheek, terwijl de gemeente or op
bleef staan, dat B. en W. daartoe
bevoegd moesten zijn. in hoogste' in
stantie is de gemeente echter door -u
Kroon in liet gelijk gesteld.
Ligenauidig is het, dat de houding
dezer particuliere hypotheekbank de
aanleiding was, dat de gemeentelijke
hypotheekbank onstond.
Do gemeente 's-Gravenhage was
nl. :;i In", bezit van een grondbedrijf,
zooals elke gemeente die aan
grondexploitatie doet, belloon te heb
ben. Nu wilde het geval, dal de par
ticuliere hypotheekbanken or niet of
zeer ongaarne toe overgingen om hy
potheek .tö get en op opstallen, welke
geslicht waren of werden op in erf
pacht gegeven terrein, den vorm,
waarin Den Haag zijn grond verhan
delt. Dat ware begrijpelijk geweest,
wanneer nog de z.g. oude erfpacht
had geheerscht, waarbij als regel
goto, dat de opstallen, na hot ver
strijken van den erfpachtslijd met
den grond aan den erfpachtsgever
i.e. de gemeente kwamen te verval
len, maar minder begrijpelijk was
het, dat de hypotheekbanken haal
verzet tegen hypotheken op erfpaclits-
opstallen handhaafden, toen de nieu
we erfpacht was ingevoerd en waar
bij de regel geldt, dat na het verstrij
ken van den erfpachtstermijn (75
jaar) de - erfpachter het terrein op
nieuw in erfpacht kan krijgen, of,
als de gemeente de terreinen terug
vorderde, de opstallen door de ge-
rnee-nh' worden overgenomen tegen
de geschatte waarde. Deze bepaling
maakte, dat het hypotheekonderpanu
ge-.ii slechter risico bood, dan de op
stallen op in vol ledigen eigendom
verkregen grond.
Door de ongeneigdheid der parti
culiere banken, om zich met erf-
pachishypothcken in te laten, moest
de gemeente wel helpen, wilde zij
niet afstand doen van haar erfpachts-
stelsel.
Zoo is dus tie Gemeentelijke Hypo
theekbank ontstaan; omdut de parti
culiere instellingen in gebreke go
bleven zijn. Dat. deze instellingen wel
anders gekund hadden, blijkt wol
hieruit, dat er thans wel zijn, die
hypotheken verstrekken op erfpachls-
opstaJIen.
Dit oordeelt het Gemeentebestuur,
in tusschen nog geen aanleiding de
Gein. Hypotheekbank op te heffen en
de werkzaamheid der particuliere
banken is op dit gebied geenszins
algemeen. Buitendien kan de vraag
zijn of niet hel bestaan der gemeen -
tebank prikkelend werkt, zoodat,
werd zij opgeheven, ook de particu
liere banken zich zouden terugtrek
ken.
Üc Gemeentelijke Hypotheekbank
is dus een uitvloeisel van het grond
bedrijf en het erfpachtsstelsel. Dit
k- euilieton
DE GESCHIEDENIS VAN DEN
VOORVADER VAN DEN ROODEN
PIMPERNEL,
door
BARONESSE ORCZY,
Want als de drie nhilosofcn hun
gewoonte waren trouw gebleven en
warmte en gezelligheid hadden ge
zocht in de „Kreupele Koe", in de
Kleine Houtstraat, zoodra de straten
niets vroolijks meer boden, dan zou
den zij niets gehoord hebben van het
standje, dat op dit oogenblik in dé
schaduw van de groote kerk plaats
had.
Maar toen ze het eenmaal zagen,
konden ze immers niet anders dan
aan de pret deelnemen?
Do onderdeeleu van het schouwspel
ilut zich voor dc lage poort afspeelde,
waren langzamerhand duidelijker te
onderscheiden. Men zag nu l ij het
flikkerende toortslicht een vrouw met
dik do:r haar, dat los over haar
gezicht hing
Ze boog vcorovép met uitgestrekte
grondbedrijf ontwikkelde zich zo.-:
wol.
Weliswaar ressorteert de «eracenlfi-
bank onder den wethouder van Finan
ciën en het. grondbedrijf ouder den
wethouder vaü Openbare Werken, al-
deelinjz ..Stadsontwikkeling en Volks-
huisvestinj". ten afzonderlijke dienst
tak naast Publieke Werken Stads
ontwikkeling en Yolkshujevïsting
heeft ook dc zaken van woningbouw-
vereeniglngeii onder zich maar
toch houden de heide diensten Voort
durend contact met elkaar, waf na
tuurlijk. van belang is. omdat de bank
der gemeente den bouw van wonin
gen. fabrieken enz. mogelijk maakt en
naar het mil voorkomt <Ie oorzaak is
dat. cr In den Haag meer
gebouwd kan worden, dan
elders het geval is. Ook tor bestrij
ding van den woningnood en in ruim-
sten zin van nanden-van-alleriei-
soortinood is de hypotheekbank dus
van veel belang, waarioe eveneens het
s.g. noodhypoüheekfonds. een msipi
lingmee ouder het beheer van de
bank het ziioe bijdraagt.
Het geld. dat de bank verstrekt,
verkrijgt ziijuit gemeen i el tik leeningf-
geld. waarvan zii aan de gemeente de-
rente van hi'- .gemeente-leeningsr"
vergoedt. Zij' werkt nu met een kapi
taal van l 3.000.000. De instelling
werkt dus niet met ipaiiulbrieven. zoo
als de particuliere instellingen. Oor
spronkelijk was dit ook yoor deze
bank bepaald, maar daarop is de raad
later weer teruggekomen. Het bedrijf
heeft niet de bedoeling om winst te
maken; maar wordt er toch winst ge
maakt, dan wordt dit gereserv-
om een eventueel verlies to dekken.
Dit verlies is gewoonlijk het schril;
beeld dat ce tegenstanders van een
gemeentelijke, hypotheekbank te vo:
schiin roeper, maar bij de leidane
van het Haagsche bedrijf, is mu
overtuigd, dat het risico ai zeer ge
ring is. Zondert men 't nadeelig sal
do ad. i20ó van lie; eerste jaar uit.
toen de ou Lchtingskosteii de rekening
drukten .dar. ziet men uit de versla
gen. dat tie instelling elk jaar kon
reèerveeren. Over 1918 een bedrag van
f 4127. ue reserve beu raagt thans
f 14.137. Een bewijs, dat liet verlies
schrikbeeld der slechte risico's niet
zoo dreigend is.. Inderdaad dekt men
zich aan de gemeenteliiko bank vol
doende togen kwade posten, 'tgeen
uit hei. volgende kan blijken. De hy
potheekbank verstrekt gelden "als
eerste hypotheek of als bouwcrediet,
tot een maximum van 70 pot van de
geschatte verkoopwaarde van percee
len of «eoi'eerilelijke erfDachtsgron-
den. Voor louw op ander tern?"
wordt keen hypofcheekgeld verstrekt;
een voorstel bi; de oprichting uit den
Rftiiad gedaan om de bank ook daar
mede te heiasten, werd met groote
meerderheid verworpen. Het z.g. nood
hypothekenfeuds dat wel dooi' de
Hypotheekbank beheerd wordt, maai
financieel daarvan gescheiden, ver
hoogt dit bedrag tot 95 pet. van 'de
geschatte bouwsom.Dit laatste bedrag
kan gegeven worden al6 tweede hy
potheek. In dat geval is de tweede
hypotheek de bijdrage van het Kun.
Nat. Steuncomité, dat om het bouwen
mogeliik te maken in den crisistijd 25
pet. van de bouwkosten leent voor een
tijdvak van tien iaar. maar dan dit
bedrag schenkt als de voorwaarden
ziin nageleefd. Het valt op. dat dc-
eerste hypoth^k gerekend is naar de
geschatte verkoopewaarde on aan vul-
IhtseliypotheeUhank naar do geschatte
bouwkosten.
Hierbü dient opgemerkt te worden,
dait de veikoopswaarde van een per
ceel natuniiiik niet. is de verkoop
waarde. die het perceel heeft op het
oogenblik vay 't sluiten der hypo
theek .omdat rekening moet worden
gehouden rnet een mogelijke depre
ciatie van het pand in den loop van
den .ecnigstermijn. die op 10 jaar is
gesteld. De geschatte bouwkosten
waarnaar de aanvul lingshyp.olheek
wordt berekend. Li ook niet du som
die een perceel aan bouwen kost. dus
dc aannemingssoi»- muur de floor de
armen en haar voeten liadüen moeite
om slaande te blijven op den bevro
ren grond. Haar handen waren riet
te zien, een er van was in de scha
duw en de ander werd omklemd door
zes of acht ruwe handen. Door den
mist en de duisternis was het niet
mogelijk om te zien of de vrouw oud
of jong was. mooi of leelijk, maar
in haar houding kon men zich met
vergissen. De mannen, die vooraan
in het geeft-ang stonden, trachtten
haar uit haar schuilplaats te drijven,
maar zij wilde de veilige poort niet
verlaten.
Herhaalde smeekbeden en kreten
veroorzaakten telkens opnieuw eeai
spotachtig gelach; Eindelijk kon zc
zich niet meer staande houden en
werd zij de straat op gesleept. „Om
's hemels wil, laat me los!" smeekte
ze.
Kom dan te voorschijn, riep een
van de mannen. Laat ons zien wie
je bent.
- Wc behoeven alleen maar de
kleur van je oogen te zien, spotte een
ander.
Ben je een Spaaneche spion of
ben je er geen, dat is ul wat we wil
len weten, voegde een derde er hij.
Hoeveel van die vrouwen met zwarte
oogen zijn er bij jullie?
Spaansche spionnen! klonk het
uit de menigte.
Zeg, Diogenes zuilen wij die ook
schat (ere vastgestelde som van bere
kende bouwkosten, welke ongeveer
dus neerkomt op de aannemingssojn,
verminderd met de aannemerswinsi.
Een dergelijke methode is wei gebo-,
de- omdat anders bii he; yerleenen
van bouwcredicten hypo'Jieekneiner
eo aannemer, door een fictief winstje
op te leaaen. ©en hypotheek van meer
dan lOOpct. zouden kunnen verkrij
gen.
De hypotheekbank dekt zich tegen
de kwade risico's door een zorgvu'
dure schatting. Die wordt in de eer
ste plaats verricht door twee der 'drie
deskundigen van de hank. Dit zijn
geen ambtenaren, maar beroepstaxa-
leurs. die ook doordat ze zelf bouwen
in het volle leven der bouwwereld
staan. Hun rapporten worden inge
diend bii de commissie van advies, be
staande uit vijf leden, die ook op ver
schillend gebied, o.a, van de wo-
nirighouwverecnlglngen deskundig
zijn.
Deze commissie kan in de tweede
plaats als schotster optreden, want
in. haar advies aan den Directeur dei-
bank, kan zij een eigen schatting
aangeven. De directcujr eindelijk ad
viseert aan B. 'en W., die beslissen.
Behalve deze waarborgen tegen
slechte risico's, wolrdt nog een andere
gevonden ui de nauwkeurige navraag,
welke ar gedaan wordt naar de so
liditeit van don hypotheelcnemer. Er
zijn dan ook op grond van deze in
formaties verschillende aanvragen
afgewezen.
Maar zal men zeggen, de aanvul-
•ingshypotheek, die maar 5 pet. onder
de geschatte bouwkosten blijft, moet
wel een groot risico opleveren. Na
tuurlijk is deze noodhypotheek in
derdaad maalr een noodmaatregel,
alleen om het bouwen In deze tijden
mogelijk te maken. Echter, het risico
is toch ook bij de hypotheek zeex ge
ring, omdat daarvoor een persoon
lijke borgtocht gecischt wordt en de
ze moet natuurlijk zeer solide zijn.
Men zou ver wichten, dat deze
bolrg-vordoring eon beletsel zal zijn
voor het sluiten van de aanvullings
hypotheken. Toch is dit niet het ge
val. Bcmgen zijn vaak do voornaam
ste leveranciers ven den aannemer
en zelfs schrikken besturen van coö-
eens mee sarren? klonk liet ïn de
schaduw van den gepleisterden muur.
Bah! hei zijn niets dan vrouwen
en oude mannen en dan nog maar
een stuk of twintig, zei zijn metge
zel met een korten lach terwijl hij
zijn schouders optrok, en de aan
vallers zijn minstens vijf maal zoo
sterk.
Nog vermakelijker, bromde Sa
turates van onder zijn hoed.
„Om 's hemels will'' kermde de
vrouw toen haar bloote voeten uit-
gleden en zij in het volle licht kwam.
van do toortsen. Men zag nu haar
zwart ongekamd haar, haar ge
scheurde kleeren en den wilden ang-
stigen blik in haar zwarte oogen.
Zwarte oogen! Dat dacht ik wel!
riep een van de mannen opgewon
den. Ik zeg jc, het zijn Spanjaar
den. Allemaal Spaansche spionnen.
Er uit mot dat vrouwmenscb!
Er uit er mee, brulde de me
nigte.
Spaansche spionnen.
De vrouw begon luid te schreeu
wen toen er een half dozijn sleenen
over de hoofden vun de aanvoerders
om haar heen tegen den muur vlo
gen. Een van dc steenon werd in de
lucht opgevangen.
Dank jc, vriend, riep een hardt
spottende stem, die boven alles uit
klonk, mijn neus jeukte zoo en
je hebt ine daar prachtig van gene-
peratlevó bouwvereenlgingén 'er iiïe't
voor terug, om zich garant te stel
len voor de "aanvullingshypotheok.
Wordt de hypotheek door het Ko
ninklijk Nation aai Steuncomité alleen
verleend voorr Woningen tot een
huurwaarde van ten hoogste f 520,
de aanvulling uit hst noodbypothe-
kenfonds. is niet tot dat bedrag geli
miteerd.
Deze beperking geldt evenwel, dat
uit liet noodhypoihekenlonds alleen
geld wordt verstrekt voor woningen,
terwijl de Hypotheekbank zelf de
eerste hypotheek ook verstrekt voor
fabrieksgebouwen, pakhuizen, een
café-restaurant, werk- en bergplaat
een, stallen, een ges;ieht?gelion\v.
enz.
De rente der vetrstrekte eerste
hypotheken houdt uiteraard verband
met het percentage der gemeenteice-
ningen, waaruit het hypplheekgeid
afkomstig is. In den loop der vier
jaren, waarin de bank nu werkt is
die gestegen van 416 ofc 4 3/4, 5 en
5V> pet. en zal nu nog wel weeir ver
hoogd moeten worden. De aflossing
is 2 pel. per jaar. Bij dc Leoordee
ltng van rente en aflossing va.lt in
aanmerking te nemen, dat er geen
afsluitperiodo gevorderd word', wat
dus een besparing van 1 tof 2 pc!,
oplevert. Voojr dc noodhypotheken is
het rentetype geklommen van 5 tot
5 S/4 pet. De aflossing bedraagt in
het algemeen 1 pet.
Ten slotte i^og een paar cijfers
over de resultaten van het bedrijf.
De Bank sloot in vier jaar tijd (tot
30 Juni 1919) 102 leeningen tot ecu
totaalbedrag van f 3.252.875, waar
van in 1918 alleen 34 tot een bedrag
van f 1.205.200.
Het noodhypothekenfonös gaf in
{ruim twee jaar 25 hypotheken tot
een bedrag van f 903:450.
Neemt men m aanmerking, dat de
zo nog jonge instelling, die haar ge
bied beperken moet lot opstallen op
arfpachtsgronden en nog wel sleqhls
in één gemeente, dan lijkt het resul
taat, dat de gemeentelijke hypo
theekbank heeft behaald, wel gunstig.
De gem. bank is dan ook nog nooit
tot een executie behoeven over tc
gaan, wel een bewijs, dat bij goc l
beleid en voorzichtigheid bij de ver-
Ie ening der hypotheken het risico
niet groot behoeft te zijn.
zen; zeg eens, jeukt de jouwe ook?
Dan heb je hier een doekje om hem
af tc vegen. En de steen werd mid
den in de menigi gegooid door een
krachtige zekere hand terwijl een
vroolijke lach klonk boven het
schreeuwen en het. vloeken van de
menigte uit.
Een oogenblik verstomde het ge
schreeuw. De menigte zooals gewoon
lijk in zulke gevallen, keek eerst,
waar die onverwachte aanval van
daan was gekomen. Maar ze zagen
niets attders dan eenigc dicht tegen
elkaar gedrukte gestalten met ge
pluimde hoeden en in mantels ge
huld, en het .glinsteren van drie
zwaarden.
Het is hier een feest voor philo-
sofen, riep dezelfde vroolijke stem
vier waardige burgers, die vech
ten met één vrouw. Laat haar arm
los, zeg ik je, of vier paai- lianden
zullen afgehouwen worden en veer
tig vingers hier en daar over de
straat verspreid liggen. Pythagoras,
wed jc om twee gulden iegen drie,
dat ik met één slag van mijn Buce
phalus twee van die roode handen
heb afgekapt, terwijl Socrates en jij
er ieder maar één voor je rekening
hoeven te nemen?
Terwijl de vroolijke stem voort-
praatte. bekwam de menigte eenigs-
zins van haar verbazing. De tier
aanvoerders aan bet front stootten
een vloek uit, een van lien liet haas
tig den arm van de vrouw los, maar
toen hij zag, dat zijn kameraden
wem- moed schepten en het gebruik
van htm tong terugkregen, begon hij
hij nog ééns zoo hard te vloeken.
Wie is die smeerlap die zi.
hierin komt mengen? Vooruit, meid,
laat nu dadelijk zien wie je ben;.
Met je beschermer zullen we later
we afrekenen.
Een uitbarsting van bijval be
groette dit vastberaden uptmieii.
Toen het applaus bedaarde, riep een
hooge stem:
- Top, vriend Diogenes, twee gul-
deü tegen drie; jij slaat met je zwaard
het paar handen af, dat het dichtst
bij je is. Ik zal drie tellen
Het licht van dé toorts viel scherp
op drie ontbloot© zwaarden.
Een, twee
Vier paar handen, die den vrou-
wenarm stevig hadden vastgehou
den, verdwenen in de duisternis. De
vrouw, zoo plotseling losgelaten, viel
bijna achterover tegen de deur.
Jammer,- riep de hooge stem.
nu kan cl e weddenschap nie: door-"
gaan.
Een nijdig gemompel steeg op uit
de. menigte. De vier mannen, die de
aanvoerders waren geweest, werden
vooruit geduwd mei gebalde vuisten
en minachtende kreten.
Lafaards! Lafaards! Jan Tiele,
schaam jc jc niet? Piel.' Vooruit da»
toch! Er zijn er maar drie! Lafaards
om jullie zoo uit het veld te laten
slaan!
De menigte begon van achteren op
te dringen. De straat was nauw en
de menschen konden hun aansporin
gen om te vechten alleen uiten door
schreeuwen.
God zegonc u, vreemdeling!
klonk het bevond uit de donkere gang.
Jan Tiele, riep iemand uit het
gepeupel. kijk eens wat ze gaan
doen! Ze willen de deur sluiten.
- En grendelen! riep de hooge
stem.
Weg me' die vreemdelingen, joel
de de menigte.
We leggen je niets in den weg,
klonk het kalme antwoord.
De drie in hun mantels gehulde ge
stalten hadden vlak voor de deur
pos! gevat. Men hoorde de zware
grendels er voor schuiven. Een be
vende stem klonk nog van den ande
ren kant.
God zal u beloonen. vreemde
lingen! Wij gaan voor u bidden.
Het is schande! Jullie lafaards!
Vooruit, pak zo beet. Jan! Piet, Wil
lem'.
Zoo tierde hel volk.
(Wordt vervolgd).
