Boltenlanfl
Londen zonder
treinverkeer
Rulbriefe voor Vrouwen.
NOC EENS „ONZE KLEINTJES
Zooals ik eenigen tijd geleden schreef,
wil ik u nu nog iets vertellen van klcin-
kinderscholen op zeer verschillende
plaatsen vari de wereld. Ten eerste over
een groep kindertehuizen in Frankrijk,
die opgericht werden door het Anicri-
kaanschc Roodc Kruis. Deze werden
oorspronkelijk gesticht voor kinderen
uit liet bezette gebied, die door twee
Amcrikaansche vrouwen weiden verlost
uit plaatsen, die voortdurend aan bom
bardementen bloot stonden. Die vrouwen
deden een beroep op de offervaardig
heid hunner landgenooten en deze zon
den toen zeer bekwame leidsters van
kindertehuizen uit, om den kinderschat
van het ongelukkige Frankrijk te ver
zorgen en te bewaren. Uit deze eerste
schooltjes ontstond een comité, dat nu
op vele plaatsen werkt, en al noemen
deze scholen zich niet bepaald Montes
sorischolen, zij werken toch geheel in
dien geest, wat heel begrijpelijk is, om
dat wij weten dat in Amerika het on
derwijs al geheel van hare beginselenis
doortrokken.
Ik zal u een uittreksel geven van het
prospectus van de scholen, dat op zijn
schutblad deze aanhaling plaatste
,,Dc kindertuin is geen broeikas als
onze plantjes die verlaten, moeten zij
meer gevoed zijn door ondervinding dan
door onderwijs, klaar voor de school en
klaar voor het leven."
En verder „Frankrijk beschouwt de
kinderen van heden als de mannen en
vrouwen van morgen. De kindertuinen
leeren aan de kinderen hun recht op het
leven, en ook hoe zij moeten leven en
zich ontwikkelen. Zooals een bloem zich
vrijer en volkomener ontplooit in een
goed onderhouden tuin, zoo zal het kind
zich ook vrijer en beter ontwikkelen
een omgeving, waar hij alles vindt, wat
zijn werkzaamheid in werk en spel
moedigt." Bij ieder gebouw is de deug
delijkheid afhankelijk van het fonda
ment even goed moet uien niets ver
waai loozen bij de basis van de opvoe
ding. De kindertuin is het bcgiu van
de kinder-leerjaren. Laat ons zien of dit
een omgeving biedt, die geschikt is ca
waarlijk aantrekkelijk. Wij krijgen dan
een lijstje van wat men volstrekt non
dig oordeelt voor deze inrichtingen.
Het groote, lichte en luchtige lokaal,
waarin kinderen leven, moet ingericht
2iju op het verlangen naar bezigheid
vau het kind, en van goeden smaak ge
tuigen.
De meubels moeten verplaatsbaar
zijn, de tarnen laag. Platen en versie
ringen moeten groot wezen, zorgvul
dig uitgekozen en zoo laag bevestigd,
dat het kind ze makkelijk kan bekij
ken. Alles moet aanwezig zijn om het
moede kind te laten rusten. Niet meer
dan 25 kinderen ia één klas. Planten op
de" lage vensterbanken, zoodat de k
deicn bun groei kunnen volgen,
moet tjltijd een tuin zijn voor planten en
dieren. In dien tuin moet een groote
luim te beschikbaar zijn voor lichamelij
ke oefeningen.
Wat nu de bezigheden in de school
betreft, lezen we verder o.a. De dage-
lijksehe schoolouderwerpen zijn alle
ontleend aan het leven der kinderen,
voor Wie vele gewichtige zaken niets
nndeis dan gewone gebeurtenissen zijn
en die dus op zeer eenvoudige wijze,
cn door een zeer kundige en hoogstaan
de leidster moeten worden behandeld.
Het kleine kind moet zichzelf ontwik
kelen al spelende weg, door eigen han
delingen, eigen initiatief en eigen ge
woonten. De taak der ouders en der
leidster bestaat slecms in het verschaf
fen der middelen, en in eenige hulp,
die geboden wordt om ze te leeren ver-
staan. Men ontwikkelt het gemeen
schapsgevoel door ieder individu te
doen begrijpen, dat hij zijn deel van
den algemeenea arbeid moet verrich
ten. In den kindertuin begint het kind
zijn sociale opvoeding, door samen te
spelen, samen de huishoudelijke bezig
heden te verrichten, zaai en tuin te on-
derhquden. Al wandelende leeren zij op
merken, welke menschen werken voot
het algemeen belang, b.v. brandweerlie
den. de politieagenten, de straatvegers
enz. Maar vooral wordt de nadruk ge
legd op het verzorgen van planten en
dieren, waardoor ze al spelende de wet
ten der natuur leeren kennen. In den
tuin zijn duiven en de kinderen genie
ten, als die voor het eerst eitjes leg
gen en later hun jongen verzorgen
van de dieren, die ze verzorgen, en waai-
van verteld wordt, maken ze teekenin-
gen, knippen die uit en -kleuren ze,
waarvan de beste opgehangen worden,
Uc ziet weer zelf '.verken 1
het kind persoonlijk waarneemt en ge
ven wat in hem is.
Laat ons nu eens een grooten sprong
maken naar de zoo bekende Montessori
school in de v. Hovcnstraat in Den
Haag, de oudste in ons land. Voor deze
inrichting werden iwcc flinke, moderne
huizen samengevoegd, waardoor men
een goeden breedeu tuin verkreeg. Be
neden zijn de voorbereidende klassen,
terwijl boven het lager onderwijs ge
huisvest is. De kamers zijn geheel op
kindeten ingericht, kleine stoelen en
tafels. lage kasten inei speelgoed cn
leermiddelen, vioolijk gekleurde gor
dijntjes cn enkele rustmatrasjes op den
grond. Veel bloemen, veel licht en
vroolijkhesd. Verder alles wat nocdig
is voor het gezamenlijk gebruiken van
do meegebrachte boterhammen, vruch
ten of melk. Dit alles klaarzetten cn
afwasschcn en wegruimen doen de kin
deren zelf en wie als nieuweling eerst
wat vreemd toeziet, wordt niet aange
zet tot meedoen, maar helpt spoedig
uit zich zelf bzj deze gezellige werkjes.
Wat men voelt bij het binnentreden van
zulk een kinderhuis is de geheel an
dere sfeer dan van een school, het is
hier een groot gezin, of liever nog een
maatschappij in miniatuur. En in deze
klein-kinderwereld heerscht een onge
schreven en ook onuitgesproken wet; dc
der individueele vrijheid, maar ge
baseerd op gemeenschapsgevoel. Iede
re spontane uiting is geoorloofd, behal
ve als die waarlijk indruischt tegen het
belang van het geheel. De kinderen
moeten zichzelf leeren helpen, onge
stoord zich kunnen bezighouden, en
daarin mag geen ander kind hen sto-
ren. Zooals wij in. het prospectus van
het helaas opgeheven, Haarlemsche
schooltje lezen „De tucht,- waarnaar
gestreefd wordt, is niet de uiterlijke
dwang, die iemand doet handelen naar
den wil van een ander, dikwijls alleen
zoolang die ander aanwezig ismaar
het is de zelftucht, de zelfbchecrsching
oin te handelen naar een innerlijke
overtuiging van wat goed is. Dit wordt
verkregen in rustigen, vrijen arbeid
door een gevoel van verantwoordelijk
heid voor eigen daden.
Zien wij nu naar de school, die sinds
ruim een jaar in een volksbuurt van
Den Haag werkt, met zeer ontoerei
kende middelen, cn ondergebracht in
een nadere school, dan is dc voornaam
ste indruk, dien we daarvan meene
men, deze, dat de kinderen er zoo ge
lukkig zijn. En deze indruk wordt be
vestigd doordat de ouders der kinderen,
vooral de moeders, met wie geregeld
ouderavonden worden gehouden,
ontzaglijk met de methode zijn ingeno
men. Natuurlijk nog eenigszins onbe
wust, merken deze de meer rustige
blijmoedigheid en betere gezondheid
der kinderen op, ca streven er naar bij
dc opvoeding thuis in dezelfde richting
tc werken. Zij leeren dan dat de op-
'oeding het gemeenschappelijk belang
s en de moeder komt door die bijeen
komsten meer op de hoogte van wat
haar kind doet, en hoe zijn persoonlijk
heid is.
Nu weet ik zeker, dat velen denkeu
zullen, dat lijkt nu alles wel aardig cn
die scholen zien er wel modern en ge
zellig uit, maar waar dient dit toch al
les voor, wc hebben toch goede Frö
belscholen, waar de kinderen ook ge
went! woiden aan orde en leeren zich
goed en ordelijk ie gedragen. Ze wo-
dat ze elkaar niet hinderen mo
gen, dat ze voorzichtig moeten zijn
dc leermiddelen en men verwacht
dat de heilzame invloed van deze
aangeleerde gewoonten zich uit za
strekken ook buiten de school, op straa'
1 ia huis.
Maar als dat zoo is, hoe komt hei
dan, dat er maar 3tceds in woord cn ge
schrift geklaagd wordt over de tuchte
loosheid van de jeugd, waarom zien we
allen baldadigheid, vernielzucht cn wei
nig» eerbied voor andermans bezittin
gen, om ons heen. en dil ook bedreven
door nog heel jonge kinderen, die het
bewaarschool-onderwijs nog nies lang
achter den rug hebben?
Waarom is er zoo weinig gemeen
schapsgevoel en innerlijke beschaving
bij dc kindcien, die gaarne eikaars spel
en werk bederven? ik zag daarvan he
den twee staaltjes, die zoo gewoon zijn
dat ieder onzer ze dagelijks kan opmer-
kcn.
Op onze Haarlemsche kindertuxntjes
vonden wij telkens, en heden meer dan
ooit, dc groenten weggenomen, bloe-
vernield en afgeplukt, een hek
kapoi getrapt, en dat door andere kin-
!zen voor ons 'werk hebben trachten te
winnen. En iets verder was een aardig
troepje kleuters aan het knikkeren, toen
een iets grootere jongen met een
'ken schop den knikkervoonaad uiteen
Ideed vliegen. Zien we wel veel van de.
'goeden invloed der schoollucht, als de
menschen vrij zijn om feest te vieren,
wat is er dan overgebleven van
schoolorde bij spel en 2ang? \\'e vóelen
het allen wel, dat het onderwijs r
ingericht moet worden om dc kinderen
voor het leven cn de maatschappij ge-(
schikt tc maken. Overal zoekt men 1
verbetering in deze ontredderde ro
schappij, die door haar tucht tot nu toe
niet veel bereikte. Maar deze verbete
ringen moeten niet uitgedacht worden
in de studeerkamer. Bie moeten, zoo
als Ligtbart het wenschte, en Montes-
sori het leert, worden gezocht door het
ernstige bestudecren van het kind
de vrijheid. Het is een groot en moei
lijk probleem, maar daarom niet onop
losbaar.
In de tijdingzaal van Haarlem's Dag
blad hangen deze week eenige foto's
van kindertehuizen in ons land, en
de door mij beschreven Fransche scho
len. Ook het laatste portret van Dr.
Maria Montessori, die nu 4 maanden in
Engeland cursussen geeft en zelf vol
gens haar methode les geeft op de lagere
scholen. Bij dil portret in een EngelscH
onderwijsblad, staan deze woorden
„Op u, onderwijzers en onderwijze
ressen; heeft de wereld haar hoop voor
wederopbouw gevestigd. Daarom groet
ik u en beu ik gekomen om met u te
werken."
1'. J. W1LLEKES MACDONALD—
REYNVAAN.
r hetgeen deren, die wij op alle mogelijke wij-
UET HUISHOUDONDERWIJS.
I11 óén van mijn vorige artikeltjes
sclxreef ik reeds liet een en anther
ovur het huishoudonderwijs, dat te
genwoordig zoon groote vluelit be
gint te nemen, en zich steeds moer
uitbreidt, een teekon des tijds na die
periode van studie voor meisjes.
Maar toch verbaast men er zich nog
over. hoo weinig de meeste msnschen
van het huishoudonderwijs afweten,
en vooral van de opleidingscursussen
voor leerares in één der vakken van
het huishoudonderwijs. Want de
aanstaande Ieerares moet ecu zeer
algemeene kennis van haar vak krij
gen en de ondergrond, die daartoe
gelegd wordt in de twee eerste jaren,
wanneer zij voor het examen van
huishoudster in aanmerking wil ko-
.tnen, vormt slechts een tveni ge
deelte van alles wat in de opleiding
nog komt kijken.
De gediplomeerde huishoudster
die zich met dit diploma niet tevre
den wil stellen, kan kiezen u:t drie
richtingen, n unelijk dc opleiding
voor koken en voedingleer, die voor
huishoudkunde en die voor behande
ling der wasch. Toen het onderwijs
nog in zijn prille jeugd was, duurde
zoo'n opleiding een jaar en dan hect-
to men leerares in een der vakken.
Met huishoudkunde en behandeling
der 'wasch is dit nog steeds het ge
val, maar koken en voedingsleer is
gesplitst zoodat men hierbij twee
richtingen knn volgen. Het A-exa,men
geeft recht op den titel van onderwij
zeres in koken en voedingsleer, het
l'. oxamen op dien van loorares in
«Ho vakken.
Do opleiding voor onderwijzeres
(„klein koken" luidt de officieuso
term) omvat minder dan die voor
loorares. Het koken van een eenvou-
digen burgerpot eu de volksvoeding
zijn hierbij de hoofdzaken; als bijza
ken komen don nog de eenvoudige
vegetarische voeding en ziekenvoc-
(li'itg. liet geheel is gericht op het
koken van goed voedsel met een be
scheiden inkomen: de eenvoudige
burgerpot moet aan de gewone voe-
dinggeischen voldoen, maar moet met
een uit de beurs van een onderwij
zeres bekostigd kunnen worden. Dat
dit niet altijd even gemakkelijk is,
is heel begrijpelijk, want het is niet
alleen do kwestie, dat men iederen
dag maar weer en maal eten op ta
fel hooft, de voedingswaarde speelt
ook oen groote rol. Xu is het na
tuurlijk een onmogelijkheid voor een
huisvrouw iederen dag bij het op
maken van het menu te bedenken,
of de voedingswaarde wol precies is
zoonis zij theoretisch wezen moet,
maar eenig idee van goede samen-
voogingen mag zij toch we! hebben,
cn daarom dient de onderwijzeres er
zeker wel in doorkneed te zijn. Ook
de afwisselingen in de maaltijden.
dte van zóóveel gewicht zijn, en he
laas maar ul to vaak over het hoofd
worden gezien, worden bij bet onder
wijs in 't koken van een eenvoudigeu
burgerpot zeer ter harte genomen,
en menige nieuwe proef wordt op do
Huishoudschool genomen po. onder
worpen aan het oordeel van verschil
lende personen, om de afwisseling
nog grooter tc kunnen maken. En dat
daarbij dikw ijls heerlijke gerechten
ontstaan, kan ik u verzekeren.
Intussclien leert de aanstaande
onderwijzeres naast de kennis van
oen goeden burgerpot ook die van dc
volksvoeding, welke zeker niet min
der belangrijk is. vooral in den cri
sistijd was dit oon belangrijk vraag
stuk, en «ie kunst om met de betrek
kelijk weinige,, gedistribueerde voe
dingsmiddelen smakelijke en toch
voedzame maaltijden te bereiden,
heeft menigeen heeiwat hoofdbrekens
gekost.
Zoo oppervlakkig belteken leken
vele dezer recepten niet zoo smakelhk
als rnen zei, dat ze waren, en er zijn
dan ook boel wat afkeurende stem
men over opgegaan, Maar merkwaar
dig wns het,, dat de vrouwen, wanneer
zij «te gerechten geproefd hadden,, ze
meestal lekker vonden en ze ook eens
wilden klaarmaken.
Als voornaamste theorievak hoort
hierbij ook weer do voedingsleer,
waarbij do grondige kennis van liet
menscheliik lichaam en der spijsver
tering wel als ondergrond ka-n wor
den beschouwd. Verder hoort er ook
nog warenkennis bij, die, zooals het
woord al aanduidt., de kennis van dc
gobru i k s voorwerp en en van de voe
dingsmiddelen omvat. Wanneer alle
vrouwen daar wat moer van wisten,
wat zou er dan minder'ondeugdeiijke
waar voor veel geld verkocht wor
den! Want welke eischen kan men
stellen aan voedingsmiddelen, waar
van men tio voornaamste kenmerken
niet weet en die men zich duur in de
handen laat stoppen!
De rccejj ten leer is een minder be
langrijk vak, maar de onderwijzeres
,moet er toch van oj) de hoogte zijn.N
Doze omvat in groote trekken theore
tisch de bereiding van de verschillen
de soorten van levensmiddelen en
de verhoudingen der ingrediënten er
van. Deze verhouding is ook weer een
kwestie van lltoorie: een huisvrouw
met waA routine doet veel „op het
oog" «1 werkt verder met lepels en
kopjes, maar de meeste hebben geen
weegschaal. De onderwijzeres dient
hiervan echter op de hoogte te zijn
cn nu. geeft de rcceptenleer haar die
kennis tin volgorde: de verhoudin
gen bii pappen, koude puddingen en
warme puddingen onder anderen.
Dan worden als bijvakken nog na
tuur- en scheikunde en -plant- en
dierkunde onderwezen, ook met toe
passing' op het huishoudonderwijs
voor alle opleidingen; eh ten slotte
komt etr nog opvoedkunde bij te pas.
Dezo laatste vakken zijn zoo algemeen
op te vollen, dat ze voor alle oplei
dingen dezelfde zijn.
De onderwijzeres in koken mag les
geven «p volkscursussen, en de z.g.
„Reizende keuken" van de Maat
schappij tot Nut van het Algemeen
wordt heel vaak dooi- een onderwijze
res in koken op zich genomen.
Het leura.rcs-examen (..groot ko
lken"! eischt veeO meer. Behalve de
zelfde kennis van koken, vraagt zit
nog de fijne keuken, den burgerpot-
uit een ruimer beurs, de verschillen
de zieken voedingen en de vegetari
sche. Eigenlijk moet men, als leera
res, voor alle gevallen klaar staan:
do fijnste hors d'oenvre schotel of de
mooiste taart moet in zijn soort even
goed Z'jn als de eenvoudigste erwten
soep of gestampte pot. Eigenlijk is
eon jaar voor dezo opleiding we] wat
kort, en velen doen tegenwoordig dan
ook eerst het onderwijzeres-examen,
om hot volgend jaar voor leerarcs-
examen op te gaan.
De theorie omvat vanzelf nu ook
veel meer; om maar een kleinigheid
to noemen: hij dc rcceptenleer komt
de kennis van* het lezen van allerlei
Fransche termen bij de fijne keuken!
De huishoudkunde en de behande
ling der wasch zijn wel gesplitst,
maar de lagere examens komen zei
den of nooit. voor.
De gezondheidsleer speelt hierbij
een groote rol em de verschillende
maal regelen voor de hygicne zijn be
langrijk in ons land van netheid op
de huizen en tegelijkertijd veronacht
zaming van het lichaam Dat men
intussclien bij al die ge-aondhoïd;-.-
m.'ia(regelen veel gevaar loopt hot
doel voorhij te Streven, is een feit,
maar aan die overdrijving zijn heel
veel menschen nog lang niet toe.
Voorloopig zijn de saiaria van leer-
oressen in huishoudonderwijs nog
klein,, behalve die van de- landbouw-
hulslioudschool in Rollecate, welke
een rijksinrichting is.
Natuurlijk gaat dit onderwijs een
andere richting uit, maar het is toch
ook huishoudonderwijs, en de saia
ria zou aan do andere scholen goovee!
beter kunnen zijn, w.uuieer het rijk
ctf de gemeente tot een subsidie kon
overgaan. Laten wij hopen, dat dit
niet to lang meer duurt, want het kan
het onderwijs ook zeer ten goede ko-
fcuen.
Buiten die vaste cursussen zijn er
nog vorscheideno andere, zooals cur
sussen voor dienstboden, die 's avonds
gehouden worden; in fijne keuken en
volkscursussen, die gegeven worden
door twae lcvufjlngen van ».en dor
lecriires-oplei'iingen, onder toezicht
van een- leerares.
Al doze lessen duiden aan, hoeveel
behoefte er aan huishoudonderwijs
en uit liet feit, dat zij meestal druk
bezocht worden, blijkt wel hoe graag
men nog eens leiding wil Hebben in
een of ander vak.
Laten wij intusschen hopen, dat ie
der meisje op den duur in de gelegen
heid gesteld zal worden om bij het
gewone Onderwijs, ook het huishoud
onderwijs te genieten, zoodat zij dil
echt-vrouwelijke werk in haar- macht
heeft, wnrvncör het noodig -mocht'-
zijnl
E. E. PEEREBOOM.
CORRESPONDENTIE.
Mevrouw- C. v. V. vraagt mij een
recept voor ontbijtkoek, waar geen
eieren in voorkomen, daar haar dit
onnoodig dunkt. In het tijdschrift
„In en om de woning" van Novem
ber 1918 staat een zear eenvoudig
recept, dat mij ook wel smakelijk
lijkt.
350 G. bloem, of lia!f bloem, half
aardappelmeel, 200 250 gr. suiker; 1
it 1 lepal honig, 2(4 3 d.L melk,
14 theelepel gemalen kruidnagelen, (4
theelepel tijne kaneel, een weinig noot
muskaat» iets zout, 3 theelepeltjes
dubhelkoolzttro soda.
Bereiding. Roer mee', en sui
ker door elkaar, voeg er langzamer
hand do melk aan toe, het zout, den
honig, de kruiden en ten slotte de
dubbelkoolzure soda. Doe het deeg in
eon met botor besmeerden brood
vorm en bak den koek pl.m. 2 uur in
een matig warmen oven.
Dit ziet er zeer smakelijk uit en is
niet moeilijk te bereiden. Zou me-
rouw (1. v. V. zoo vriendelijk willen
zijn, mij nog even te berichten, of
tie proofneming met dit recept haw
bevallen ls?
Nultfge» wan kon voor do
hulsvrouw.
No. 56.
't Schijnt dat ons oude handwerk
t zoogenaamde „frivolité" weer me ex
en moer op den voorgrond komt, al
thans de jonge dames zijn er druk mee
bezig, zo lts als men met de tram naar
\nu>tcrdam gaat, ziet men ze soms
Iruik met hun-spoelje manoeuvreeron.
t Is clan ook geen wonder, 't is 1
handwerk, dat men 't gemakkelijkst
hij zich steekt. Een spoeltje mer
linnengaren gevuld, een haakpennetj'e
of zelfs speld alleen en klaar zijn ze.
Al die kleine verloren oogenblikken
benut en ons kantje en strookje groeit
van lieverlede aan. Die kantjes en
puntjes zijn zeer geschikt om voor
kragen te omranden. Maakt men zoo u
kraag eerst met een breeden open
zoom in 't rond en zet daar zoo'n
kantje aan, dan voldoet hij zeer zeker,
'ook zakdoekjes kan men eemakkeiük
met. zdo'n puntje opsieren. Nu komt
evenwel de schaduwzijde van 't ee-
bruik van' frivolitékantjes als men me
dp wasch heg nt. 't Is haast ondoen
lijk om a! die picotjps en oogjes na de
wasch en na 't stijven me: een spefd'
uit te halen, dat kost veel tijd en ge
duld en doet men 't half, dan is s
mooi van zoo'n kantje af. Een prac-
rische manier bij 't behandelen in de
wascli van dusdanige kant lijkt mt]
door voor den 'kraag in de wasch te
geven, dien kraag op een doekje te
rijgen, zoodat ieder picotje en puntje
op het doekje is vastgestoken, nu be
gint men met 't waaschen, en ik denk,
dal vele hu svrouwen dergelijke werk
jes wel zelve in huls -doen, dtxar zulke
kraagjes te teer zijn, om ze in <19
groote wuscli buitenshuis te doen
bij dc fij ne wasch vrouw maakt men
die kraagjes dikwijls te stijf, wat mot
aangenaam in 't. dragen is. Is t'kraag,
je nu gewaeachen, dan haalt men 'b
door een weimg blauw water, vooai
niet te blauw en -stijft 'fc slap, dan
rekt men 't doekje geheel in den vorn»
van d n kraag op en laat 't drogen,
als 't bijna strijkdroog is, efcrijkt irxeu
't kraagje eerst op den achterkant,
van 't doekje en daarna aan de voor-1
zi-.de fhnlk, ie.'er puntje, dat vastge
stoken is, ops'r.jv.ende. Daarna doet
men 't kraagje van 't doekje en 't
zal er heerlijk frisch uitzie® en oim
kantje heeft, ziin oorspronkelijken 1
vorm. Dat frivoi té werk als 't gereed,
is, soms direct g'wasschen moet war- j
den, zal niemand verwonderen, daar
nie' e!ke hand werkster vhig achtereen 1
zoo'n kantie afmaakt, maar 'i met
lusfchenpoozen merkt.
En nu nog een reseptje toe.
Gemberpudding-
200 gr. brood, 100 gram geconfijtf» i
gember, 2 eieren, 2 1/2 d.L. Melk.
Bereiding: Plaats in een vorm laag
om laag dunne, vet g-omeerdt»
sneetij es brood (zonder -koertjes) en
stukjes gember. Klop de eieren, voeg
hierbij de molk en giet deze massa
over net brood en de gember. Laat
den pudding 1 uur au bain-Marie
koken.
Sercetare-sse N01L Verecniging
van huisvrouwen,
Afd. Haarlem en Omsfcr.
Klaverparicweg 132.
EEN GEVECHT TE ANTWERPEN.
Uit Antwerpen wordt bericht, dat
te Hoboken een geweldige vechtpartij
voorgekomen is. Stalkers deden een
aanvul op een tramwagen, die arbei- -
ders van de gasfabriek vervoerde. Er
werden schoten gewisseld, waardoor I
meer dan 10 personen gewond, wer-
deu, sommigen ernstig.
HELGOLAND BIJ ENGELAND!
Uit Cuxhaven wordt aan het „Bern-
ner Tagebl." bericht, dat op Helgo-
land een sterke beweging gaande is
voor een afscheiding van Dutschland
en een aansluiting bij Engeland, waar
bij het tot 1890 behoorde, nadat het
in 1814 bij den vrede van Kiel uit
Deensch in Engelech bezit was over
gegaan. Men wit een volksstemming
houden.
DE LEVENSMIDDELENKWESTIE I
IX DLTTSCHLAND. Bij ai de ellen- 1
de waaronder Du tschland gebukt eaat 1
heeft het althans het geluk, dat vox-
gens de bij het „Reicliwirbehaftatit"
ingekomen berichten, de oogst aan
broodkaren, rogge, t.a~we en gerst, l
maar ook tan haver, in geheet
Duitschiand goed is Het cevolg is dat
het graan niet meer zoo scherp uit- I
gemalen behoeft te worden als lot dus
verre zoodat de kwaliteit, van het 1
brood aanmerkelijk beter zal worden
ook de zemelen een beter voedsel
voor het melkvee Zullen opleveren- j
Ook do berichten omtrent den aardap
peloogst zijn bevredigend. Met de sui
ker staat het er minder gunstig voor.
Er zijn voor het jaar 19191920 slechts
260,000 II.A. met suikerbieten bebouwd
dat ls nog niet de helft van hetgeen
in het laatste vredesjaar verbouwd
werd. Do suikerproductie is daardoor
gedaald van 20 mill laan dubbele cen
tenaars op 3,5 milÜOMi. Men zal nu
trachten zooveel mogelijk suiker in te
verren teneinde ;Jthans oeuigszins ;n
dc behoefte tc voorz.cn.
i VERRADER VAN MISS CA
VE LL. Dc Raad van Beroep heeft
goedgekeurd het vonnis te herzie® van
Gaston Quien, die de vorige ma&nd ter
dood veroordeeld werd wegens ver-
atol houding met den vliand.
He; motief der cassatie is de on
regelmatigheid, welke de krijgsraad,
heeft begaan door het doodvonnis met
v.cr tegen drie stemmen uit te spre
ken, terwijl viif tegen .twee stemmen
worden vereischt.
CA1LLAUX. Uit Parijs word go-
meld: Mornet, de bekende regeerings-
commissaria in de krijgsrc 'en, die de
zaken Bolo, Almerc—da, D.val, Bon
net Rouge, e. a. hebben berecht, is
benoemd tot advocaat-generaal b:i het
hooggereohthaf da' in ,-nak Cail-
l.'uxx zal -zitten.
De Londensche correspondent der. Tele
graaf schrijft
Zij die geboren zijn in een wereld, waarin de
spoorweg reeds even onmisbaar was. als de
'luier In hun uitzet, dJe anet dit litatorUich
moment van hun geboorte met mathematische
SekerJxeid treinen hebben zien ril don op de
meeat vreemde uren van dag en nacht, kunnen
*nch moeilijk voorstellen hoe de wereld ineens
jjBonder treinen er wel uitziet
Voor driekwart eeuw, znlt ge aanvoeren, wa-
TCQ er ook geen treinen en men was even ge
lukkig. zoo niet gelukkiger.
Maar driekwart eeuwen treinenloop liebbeu
de wereld veranderd, er zijn steden ontstaan,
dank zij den sporen, waar vroeger alleen gras
velden waren en de enkele mülioenen men
schen die vroeger de oude stad Londen be
woonden, hebben zich tot zes mil li oen uitge
breid en over een oppervlakte en op een af-
Btacd vaq de City. die hx vroeger dagen, v66r
de spoorwegen, een halve dagreis eisohlen
te roet vari eerend van drie tot tien uren
Vier van die zes nxülioen menschen wonen
in de suburbs, op afstanden van vfjf tol vijf
tien mtjlen, en hebben »ch au da hun geboor
te verbeeld midden in de stad te v, onon. omdat
bussen en ondergronds er op berekend waren,
ben In enkele minuten in bet hartje van de City
te voeien.
Vanmorgen ineens allee stóp! Wel roden er
bussen, snaar welk Hein deel von^het vervoer
trekken die tot rioh. De strooinen van men
schen, die dagclijkB in de undergrounds neer
duiken, stonden nu voor dichto deuren eu de'
weinige bussen waren overvuld.
Er waren er die op den zolder kropen en een
oud rijwiel te voorschijn haalden, anderen, die
rolschaatsen aanbonden en over de trottoirs;
voortkrabbelöen, omdat do middenweg nu eens
niet geschikt, tnaar meeaal zoo overcrowded
•was oxet allerlei vervoermiddelen, (waarvan de
loi-iMitc ook aan vroeger eeuw herinnerden) dat'
het levensgevaarlijk werd, zich daarop te wi
ste! u die millloen menschen voor, welke de
undergrounds per dag vervoeren en waarvan
ihet verkeer diep onder den grond plaat» heeft,
■ineens boven óp den grond, in do toch al zoo
nauwe straten van Londen. Grootendeels te
jvoet, maar wat ergernis, ook in haastig van alle
'jtijden opgescharrelde vehtcels. Auto's die mid
den op den weg den geest, gaven, wagons die
zoo overladen waren met menschen, dat het
trekdier of een wiel er nu en dan de brui aan
gaven, krachtwagens die haast hadden, en zich
een doortocht trachtten tc banen, duizende
.menschen op fietsenGelukkig hoofdzake
lijk in een richtingde City! Natuurlijk ge
volg verscheidene ongelukken, maar wie teil
ze, die dn een stad er dagelijks zooveel ziet ge
beuren.
En tochhet was een. het gróóte ongeluk
'in aanmerking nemende, wonderlijk opgewek
te menigte, die te voet of op andere maar steeds
ongewone wijze naar de stad stroomde. De
meesten, of eigenlijk een ieder, had geweten,
dat er staking komen zou. cn veletx waren al
vroeg op weg gegaan, hadden 's morgens om
negen uur al twee kuier uren achter den rug.
Men zegt. dat een Londenaar stijf en stug is?
Hier bleek'het andera. alles lachte, riep elkaar
een bemoedigend woord toe, eigenaars van
auto's namen hier en daar eea bakvrsch op.
zochten een lieTe uit, of lieten rich door een
kennis overhalen hun wagen nog meer te be
vrachten, (ik zag een Ford met negen men
schen), taxi-chauffeurs vroegen, tien shillings
fooi voor een kleinen rit en er waren er die
graag een pond gaven, mits zij hun lichaam
maar op iets anders dan op hun zolen konden
laten rusten.
«n de verdere stations, waar de afstand van
de city vier en vijf uur gaans is, keek men el
kaar aan met «en nog vroolijker gezicht. Dat
beteekende immers een onverwachte holiday
een volle Zaterdagsche, en direct daarop tien
Zondag. Wat de Maandag bracht kon oen ieder
oen zorg zijnen dit was -immers force ma-
jeure.
lOr was een bestorming van telefoon en tele
graaf. l'k heb een goed halt uur kunnen wach-
en, voor Ik aan de bóurt was om mijn telegram
verzonden te krijgen, en om mij heen riverm-
ilo het van telegrammen, die' meldden: „Wees
uier. ongerust, dear, ik kom zoo sjxjeiBg moge
lijk! Vandaag onmogelijk, 8l£kinklEu bij
ihet loket gekomen, kreeg ik do vriendelijke nxe-
dedeoling, dat mijn telegrammen vandaag toch
®iet weggingen, of zeer laat pas, omdat de re
geering druk seinde en allé verliefde menschen
da voorwerpen van hun aanbidding meenden te,
anoeten vertellen, dat er staking was, omdat 1
«huizende handelsmenschen orders gaven links I
en rechts, etc.
Verbinding per telefoon was zoo goed als niet
te krijgen, om bovenstaande redenen, en omdat
nog veel' meer dames en juffrouwen elkaar
vertellen wilden, dat er bij haar ook staking
j was.
I Aan de publieke telefoon stations soms een
'queue, vijftig menschen lang. Hoe lang die daar
gestaan mogen hebben? Aan xnijn eigen tele
foon heb ik een kwartier gewacht,, voor ex. ant
woord van de juffrouw kwam.
Gisteravond aan de stations was het nog veel
erger. In den middag tegen vier uur werd bij
het publiek pas bekend, dat de staking door-
Sing. Niemand had eraan geloofd, Lloyd jGeor-
ge bemoeide zich er immers mee, we hadden al
zoo lang en zoo verschillendo dreigementen
met staking gehad, en de spoor*eglieden
wisten toch dat zij met een staking den gehee-
lec pas weer oplevenden handel stop zouden
zetten, opnieuw verlammen De arbeiders wa
ren toch zelf niet gek. eenmaal een staking be
gonnen, zou die tot het uiterste uitgevochten
worden... en verloren?
Maar met het berichtineens dien enor-
men „rush" naar huis. Alles trachtte weg te
komen uit de stad, naar de provincie, unar
1 Schotland, Ierland, waar men ook hoen moesL
Maar reed3 oux fcton uur verlieten jto witkielen
de stations of stonden lachend te kijken hoe de
reizigers zelf met hun bagage sjouwden, wier
pen een massa conducteurs hun lantaarns en
vlaggen weg, omdat zij in de stad woonden, en
die niet meer verlaten wildenEn toen
het eenmaal twaalf uur sloeg en vanaf vijf uur
overvulde treinen naar do proviDcie waren ge
reden, toen bliezen de conducteurs op hun
fluitjes en geen trein vertrok er meerde
inspecteurs (hoogero conducteurs) trok
ken hun jassen uit en lieten dó zaait blauw-
blauw
Hoe goed do staking georganiseerd war blijkt,
wel uit bet feit, dat sommige treinen midden
op den weg stilstonden-, en er reeds auto's
wachten op de olelt om de „kroren" machi
nisten en conducteurs naar huis to brengen,
terwijl men do passagiers aan hun lot overliet.
Maar toch altijd de lach, men troostte zich
in het avontuur en ongerust behoefde niemand
over het wegblijven van verwanten te zijn-
ieder wist nu -immers dat er staking was...
De kantoren in de stad werkten natuurlijk
alle met half personeel, dat tot laat werd aan
gehouden en als zij vèr woonden eenvoudig
(of beter gezegd niet eenvoudig) kamers
in de hotels bestelden, want het crvervuld zijn
der hotels was ook hier weer een draw-back.
En toch, ondanks het. feit, dat de staking
onder aninider personeel algemeen was, fed en
er nu en dan nog eukole treinen, vooral de
eleotrische, en dan bestuurd door ingenieurs of
lwoger personeel, die weer druk bezig waren
vrijwilligers de behandeling te leeren.
Ik die zelf in een'der suburbs woon, heb een
uur op een trein zitten wachten, heb twee
maal de bestorming meegemaakt, getracht me
door de nauwe deuren te wringen en werd,
toen ik eindelijk bestoten was per rijwiel te
gaan, opgepikt door een kennis in een auto,
di« mij heen en terug bracht. Laat in den mid
dag waren de eenigen die den trein „bestorm
de®", mijn persoon, een meneer met een hoo-
1 gen hoed en een juffrouw met een parapluie.
Het laatste viel mij alleen op, omdat t zulk
j schitterend weer was...
I Ik ben er volstrekt niet tegen, In een trein
I te ziften in stakingstijd, zoolang die bóven den
1 grond rijdt De signaal-beambten zijn even
zeer verdwenen, en de teekens of de weg vei
lig is, worden met de band gegeven. Rij je bo-
I ven den grond, dan kan je het tenminste rien
als je derailleert of tot moes rijdt "op 'n ande-
zen trein. (Voelen doe je "t vanzelf wel.) Maar
dan rijdt zoo'n trein den tannel in. dnikt on
der de stad, soms honderd, soms twintig me
ter diep. Hij rijdt langzaam, de lichten gaan
op, een paar vago eloctrische pitjes, nacht
lichtjes-na den zonneschijn, en je zit xn een
afgesloten ruimte, geheel overgeleverd aan
den willekeur van den dil'lctant, dde aan het
stuur staat. Zoolang je rijdt is het filets, Maai
Ineens een fluitje, doordringend eu schel...
ue trein staat sUL ik weel, niet hoeveel ïneteri
onder den grond.
Nog een Uurtje, wat geroep in de verte, dan
doodsohe stilte, te stiWcr, omdat de trein leeg
is. Heal vóór In den trein zit dc man, die v.et
waatóm ia. Mil nuwu. De. boel U aiot veilig.
Het wordt nog stiller. Je krijgt een gevoel cf je
levend begraven tient, ziet ineens weer
de ambulances, die aan elk station, en niet
ronder reden zijn opgesteld, en je denkt je ta
roo"n wagentje... zonder hoofd.
Ineens weer een fluitje, maar er gebeurt
niets! Ik zit moederziel al'loen in mijn wagen,
heb spijt ala haren op mijli hoofd, dat ik niet
bij de juffrouw met de parapluie ben gaan zit
ten of de meneer met den hoogen hoed. Die zit
ten xru misschien samen en kunnen elkaar
voorliegen, dat het „niets" is, dat wc direct
wel weer rijden zullen. We slaan «r een vol
uur! Als ik op mijn horlcge zie, merk ik dat
het zeven minuten was. De achtste minuut
geeft de motorwagen een gil, die op moord
duidt. Maar het wordt nog stiller! Ineens een
ruk, we rijden weer. Aan de donkere -randen
naast den wagen, zie. Ik. dat het hchleruit is.
Maar goddank we rijden! Als lk goddank ge
zegd heb, staan we weer stlL Ik hoor in de
verte praten, de menschenstemmen doen me
goed, springlevend in dit graf! Vermoedelijk
de juffrouw met de parapinie.
Maar was is dat? Onweer? Eenjievig gerom
mel komt steeds nader. Onze motorwagen be
gint als een bezetene te gillen. Er is een an
dere trein in den tunnel. Ik krijg lust om xnee
te gillen, maar bedenk me. Geeft ook niets. Ala
we overhoop gereden worden, merk je het toch
direct! Het rommelen nadert steeds meer, de
motorwagen gilt an ..brand!" Waarvóór weet
je niet. 3e moet j© hier als oen lam tot appeL
moes laten wrijven, zonder dat je weet. van wel
ken kant de wrijving knn komen. Als je de deur
open gooii en naar buiten kijkt, heb je kaas,
dqt je hoofd eraf wordt gesehoren met 'n gave
snee door een voorbijrijdecden trein. ?pring je
er uit dan zit Je misschien ineens op een leven
de rail. Je geeft er do voorkeur aan op je bank
te blijven zitten!Te wachten!Wat
moet zoo'n tunnel lang zijn, het donderen na
dert steeds meer. In seconden leef je uren, da
gen. Je leeft je heele leven uit, wordt over de
honderd jaar.
"Ineens, met een afgrijselijken schreeuw,
schiet dc'andore trein, die op komst was, voor
bij. Je bont weer jong! Maar wacht weer in de
stilte, die begint te „fluiten". Dan weer stem
men, weer een 1 luitje en een schreeuw van den
motorwagen. Kon schok. We rijden weer! Wo
stuiven laug3 een station, waar een goschemc?
is van liclmen.
