29411
let DuurtevraagsM.
37e Jaargang No. 11155
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 11 OCTOBER 1918
ABONNEMENTEN per 3 maanden Voor Haarltm en de dorpen in den omtrek wnai een Agent gevestigd
is (kom'uer gemeente) 1 2.60. i ianco per post door Nederland f 2.Ö5. AiïondeiJijkenummers fo.lt. Geiliuttr.
Zonoagsblad, voor Haarlem f 0.51GeTLustr. ZoDdagsbiao voor de omstieten en iranco per post X 0.6ö.
Uitpavs der W.V. Lourens Coster, Directeur J. C. FCEREECCK, Telefoon £082
ADVEK1EM1E1S \an 1—6 regels f 1.26; iedere regel meer 26 CtE. Reclames 60 CU. per regel. Bij
anonnen.eni aanzienlijk xalat. 'iui,stuivers acverULlün tan \raag en Aanbod van 1—6 rogels 50 Cis.
per plaatsing, elke regel meer 12'.CU. a contantbuiten bet Arronoissement dubbele pnja.
i Administratie
Teielooroic. der Kcdsotie 6CC en der Administratie 724
EERSTE BLAD.
lienaa
II e d e m
ZATERDAG 11 OCTOBER.
Stadsschouwburg Wilsonsplei».
K-V. ,.11 t Tooncel" dir. W. Rcvaards
„Paarlen", S uur.
Museurn van Kunstnijverheid: Ten
toonstelling van aesthetisch uitge
voerde gebruiksvoorwerpen, io uur
v.m.io uur n.m.
Waaggebouw, Spaarne: „Kunst zij
ons doel", Tentoonstelling van 3cüi«-
derijen, aquarellen en teekeidnget
Bios;-.ooi;
i'stellingen.
ZONDAG, ia OCTOBER.
Stii'aouwourg, Wilsonsplein: N.
V. ,^£Tet Hollandsch Tooneel", „Kleine
Benting", 8 uur.
Schouwburg, Jansweg: „Mooie Juul-
tje van Volendam", 8 uur.
Sociëteit. „Vereeniging", Concertzaal,
Expl. A. Benno Specialiieiienvoorstel-
ling, S uur.
Brcugebouw Expl. Herin. Smits
Co., Specialiteiten-voorstelling, 8 uur.
Museum van Kunstnijverheid: Teu
te ;:iin«r van aesthetisch ui.gevoer
de ;-.r.hruiksvoorwerpen, 125 uur
n..;:
Waaggebouw, Spaarce„Kunst zij
ons Doel", Tentoonstelling van schil
derden, aquarellen er. teckcningen.
ailra.ni „aou d'Or
h: oneen, 8 uur.
Ca'c Karsehcom", Groote Hout-
Btrsrat, Concert, 8 uur.
Schouwburg De Kroon: Gr. Markt.
Biosi.oopvoorste.ling, 8 uui.
Cinema Palace, Gr. Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Centree] Theater: ..Kleine Hout
sin;
r;--
MAANDAG, I3 OCTOBER,
Stads sc.ruwburg. -.is ,.c:n istc
Kamertnuziekavond van de Maatschap
pij tot Rev. der Toonkunst, afd. Haar
lem Madrigaal-Vereeniging, onder lei
ding van Sem Dresden, 8 uur.
Schouwburg, Jansweg Viool-avond
Hubernian, 3 uur.
Museum van Kunstnijverheid Ten
toonstelling van aesthetisch uitgevoer
de gi-btuiksvoqrwerpen, 105 uur nam.
Waaggebouw, Spaarne „Kunst zij
ans doel", Tentoonstelling van schil
derijen, aquarellen en tcekeningen,
10—4 uur.
Schouwburg De Kroon: Gr. Markt.
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Cinema Palace, Gr. Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Centraal Theater. KI. Houtstraat:
Bioscoopvoorst el 1 .no.
btaasaioüiïs
Tijdinszaai van fdaarlom's
l agclad.
In onze Tijciingzaal, Groote Hout
straat 93, zijn o.m. tentoongesteld 1,
volgende toto's:
Van de feesten, georganiseerd te All-
maar, te - herdenking van Alkmaar-s
ontzet;
van internationale EinfuhrMea
«rc te Krankturt a/Main;
van een demonstratie door „Kriegs
heschadigiermet zijn kuslheeu. Dez
man toont, dat hij mat zijn kun&ibcei
dezelfde bewegingen oh? met een ge
woon been kan maken. President
Ebert en andere autoriteiten woonden
de demons rolie bij.
van 1e veiling van de bodden iu he*
„Panopticum" te Amsterdam.
DE HANZEBANK. De Hanzc-
Bank in het bisdom Haarlem (hoofd
kantoor Delft) viert op 7 December a.s.
haar 10-jang bestaan.
JAARWEDDE WETHOUDERS.
Daar sinds 1918, toen de jaarwedde
van de wethouders werd vastgesteld, de
werkzaamheden van deze functionaris
sen, vooral in den laatsten lijd in niet
geringe mate zijn toegenomen, stelt
de Burgemeester aan den Raad voor
aan Ged. Staten te verzoeken de jaar
wedde van de wethouders met ingang
van 2 September 1919 vast te stellen
op 5000.—.
RAADSSTUKKEN.
Thans is als raadsstuk verschenen hc.
reeds aangekondige voorstel van B.
en W'. inzake de stichting van 6 nood
woningen op den Korten Dijk en 7 op
de llooimarkt.
HET ZANDERINSTITUUT.
In verband met het voorstel van B.
en W". van Haarlem om het gebouw van
het Zander-instituut aan den Kleinen
Houtweg aan te koopeo, vernemen we,
dat nog geen beslissing is genomen
dooi hei Zander-instituut over de voor;
zetting van het bedrijf der instelling.
DOUCKEBADliüIZEN. In hoi
douchenadhuis op het Leid?eiiL.pleiu
Eijn in dj afgeoopen week genomen
1000 l. iden, in -dat aan den Kouden
worn 3TG tn in öil aan d^:. Sxholtr
wage". HKJo.
PERSONALIA.
In de examencommissie actcn M,
O. Handelswetenschappen en L. u. be
ginselen handelskennis, is als lid be
noemd de heer G. Smits, leeiaar aan de
Hoogere Handelsschool te Haarlem.
WONINGBÓUWVEREÊN1GING
ROSEHAGHE.
Hol aantal leden dezer vereeniging
is voor de tc bouwen woningen gelieei
voltallig, zelfs is er nog een lijst
met pl.m. 90 adspirantleden.
Uit üe UmstrehM
VEiLSEN.
De Gereformeerde gemeente ht
in haar vergadering van Den
derdagavnnd ter eerste tot aanschaf
fióg van een pijporgel en ten tweed,
lot vergrooting van het kerkgelouw,
floor hooge- optrekken der muren en
'tijibouwine eener galerij.
DE AMBACHTOSCHOÖL'TE VEL-
iSEN. De Vereeniging voor Ani-
bnchtsonderwijs in Kenncmerlond,
heeft, naar de Tel. meldt, van het
munisteri© vain Oorlog de beschikking
gekregen over de militaire barak aan
don Rijksstraatweg te IJ mui <tal 'n
deze baralt, groot 15 bij 10 M zullen
voortaan do theoretische lissen wor
den gegeven, welke tot nu plaats
hebben in de Burgeravondschool te
Veis'u-oord. Echter moet de b;j-ak
eer--t neg verbouwd en ingericht wor
den, wat een f 8000 a f 9000 zal kos
ten.
Het onderwijs neemt echter zoo op
fin enkele maanden is het aantal
V-r-rlingcn gegroeid tot 100), dat het
bestuur meende tot het bouwen der
definitieve school te moeten over
gaan. Daarom is de aanvrage om
grond in erfpacht te mogen verkrij
gen, bij den gemeenteraad ingezon
den
De school komt op een terrein te
Velseroord tegenover het spoorstation
Vefsen Reods is aan een architect
opdracht tot het maken der plannen
verleend.
BENNEBROEK.
D i e f sa 1. In den nacht van 9
op 10 octcber zijn ten nadeele van dei
c-z. Rijksveldwachter v. d T'
de buitenplaats het Jluie to Bijweg
ten 20-t.t! kinpen o vreemd. Benige
van deze kippen zijn bij een po-
Haarlom opgespoord, die ze van de
cnbeker.de heeft gekocht. De politie zo.
het onderzt ek voort.
HAARLEMMERMEER.
Mond- cd klauwzeer. - Hei
mond en klauwzeer, dat ulh'.or a's
geweken kan worden beschouwd, be
gint zich m deze gemeente weer op
i'ieuw ie openbaren. Op een drietal
'boerderijen doet zich de ziekte weer
voor. Hel wordt alleszins raadzaam
geacht de melk vóór het gebruik eerst
tc kok .ui.
TJMUÏDEN. Consentrecht voor
uitvoer van versche visch. In
gaande Maandag 13 October wcj-dt
het consentrecht voor don uitvoer
van versche visch verlaagd. Vo gc-ns
van de N.U.M. ontvangen bericht
wordt liet minimumrecht per zending
verlaagd van f 2.50 tot f 1 en zal
voor gr00tere zendingen hei rebhl
van f 10 per 1000 KG. verlaagd wor
den lot f 5 per 1000 KG.
O r a t o r i u mv e r e e n 1 g i m g.
Alhier worden krachtige pogingen
aangewend tot stichting van een Ora-
toriumvereeniging. De leiding zal
komen aan den heerN. Gonlag, znng-
1 cc raar en directeur van de Muziek
school alhier.
HEEMSTEDE. Ouderdoms
rente. Naar wij vernemen zullen
voor deze gemeente worden aange
wezen als tusschenpersoon de heeren
T .'eddor en T. M. Schelling.
SANTPOORT. Aanbeste
ding. De Commissie van bestuur
va.11 het Provinciaal Ziekenhuis na
bij Santpoort heeft Vrijdagmorgen
aanbesteed: de levering gedurende 1
Nov. 1919 lot 1 Mei 1920 van do be-
noodigde boter, geraamd op 17' KG.
por week, zoete melk, geraamd op 700
liter per dag en karnemelk, geraamd
c.(j) 5000 liter per maand.
Ingekomen waren 3 biljet'.ui
Mo'.kinrfchtijng De Sierkan, Haar
lem: Volle melk 0 179 p: L.; karne
melk 0.099 p. L., roomboter 3.44 per
KG.
Melkinrichting Velsen. Veis en: Vol
le meib 0.194 per L.: karnemelk 10.49
per 100 L.; boter 3 50 per KG.
CoÖp. Zuivelfabriek en Melkinrich
ting Assuo-Jinrg Uitgeest: Volle melk
0 por L.; karnemelk 0.10 p. L
HOI TRAKPOLDER. De heer P.
Tjcbbes was Donderdag 40 jaar ma-
chinist van het stoomgemaal in dezen
polder: onder de blijken van belang
stelling en waardeering die den ju
bilaris dien dag ten deel vielen, ver
melden wij dat hem door een com
missie uit de ingelanden van den
polder een enveloppe met belangrij
ken inhoud werd aangeboden.
Gemengd Nieuws
GESCHENKEN VOOR WILSON.
Er is d zer dagen melding gemankt
van de door de Amerikaansche sena
toren Penrose cn Sherman verspreide
i:i'sehil'Mging( dat president Wilson
on mevr. Wilson in Europa zoovele
rijke geschenken hadden aanvaard.
Tiums Heeft de particuliere secretaris
van Wilson, Tumuliy, een tegen
spraak gegeven van die geruchten.
„Behalve een aanzienlijk aantal
kleine geschenken zooals boeken,
wandelstokken en oorlogssouvenirs,
gemaakt door soldaten, zijn er tal
van medailles, ter eere van den pre
sident geslagen. De ecnige belangrijke
geschenken zijn dc volgende:
Uit Frankrijk bronzen tiguren, aan
geboden door een vereeniging van
studenten; uit Engeland een fotogra
fie van den koning en de koningin en
een boek, dat betrekking heeft op
Windsor; de oorkonde van het eere-
burgeradiap van Londen, aangebo
den m een gouden schrijn; uit Italië
ecai \v a te rvor f toeken i n gaangeboden
door de koningin, een bronzen figuur
van „Itxha Victoria' geschonken
door burgers vap Genua; ingebonden
boeken van burgers van Genua, een
mozaiak van den Paus.
Mevrouw Wilson ontving uïl Frank
rijk een speld van Parijsch email met
diamanten afgezet, van de stad Pu-
rijs; en een geborduurd linnen 0111-
bijtstel van de Franeclie arbeidsters;
uit Balgié een medaille van kardinaal
Merclcr, een Belgisch kanten tafel
kleed van de koningin, een compleet
stel van de uitgave Libre Belgique"
gebonden in leer van den koning; uit
Italië een reproductie in goud van de
wolvin inet Romulus en lternus van
iic", Rati aan sclie volk; oen stuk ze.-d-
zame kant in leeren étui van Orlan
do, ook uit naam van zijn mede-mi
nisters. een kleine reproductie van
een kun, die in de bouwvallen van
Pompei gevonden was".
BESTRIJDING DER TUBERCULO
SE. De Duitsehe rtpeering bereidt
con wetsontwerp voor tot bestrijding
der tuberculose.
LIEFDE EN HANDGRANATEN.
Op het tenein van de Clara-mijn bij
Welzow, zoo schrijft de „Tel.", wierp
dezer dagen een jongeman, toen hij
onder de menschen, die op de verdce-
ling van aardappelen stonden te wach
ten, bet meisje bemerkte, dat zijn lief
de versmaad had, eenige handgranaten.
Zes personen, onder wie de dadei, wer
den gedood, 15 zwaar en zes licht ge
wond.
NAKLANKEN VAN DE ENGEL-
SCHE SPOORWEGSTAKING. In
een Zondagavond in Albert Hall te
Londen gehouden bijeenkomst van
spoorwegbeambten hield de heer Tho
mas een rede, waarin hij zeer belang
rijke dingen zeide. ilij weee er op,
dat. li ij, toen r]e staking was geprocla
meerd", wist dat er niets gevaarlijkere
was voor het leven van den sUial dan
«en oorlog te beginnen, waarin een
deel van dc gemeenschap met die ge-
ineonschap 111 naai" geheel in str.jd
zuu zijn. Hij erkende, dat in gcvui
van een uitdaging van den staat, een
ramp zou moeten volgen, welke zijne
ook zou zegevieren. Als zij die ucn
staal tartten het wonnen, zou hei
cenigc alternatief zijn het einde van
de coiistiuiüoneele regee-ring. indun
aan den anderen kant de staat tl#
overwinning zou behalen, zou er
een verbittering vo.g.fl, die een ge
vaar zou zijn voor de gemeenschap:
Hij erkende, dat burgerschap van
gi outer beieekenis was uan eetng be
lang van een deel der gemeenschap
en daarom was hij, toen dc slrijd b^-
gon, vaslbeslcteu dien te maken tot
een strijd over een zuiver économi
sche quaestie. De spoorwegbeambten
vocrd'jn geen stetjd tegen de consti
tutie, maar verlangden sltclits de
zelfde billijke arbeidsvoorwaarden als
de arbeiders in eenig particulier be-
drijl.
Tegenover hen, die het spoorweg
personeel hadden belasterd (door hot
ais anarchisten en revolutionnairen
voor te stellen), wees Thomas ei" op,
dat in eon conflict, waarbij een iml-
lioen ai'btiders middellijk en onmid
dellijk waren betrokken, in al de ne
gen dagen welke de strijd duurde, die
allen zich uitnemend hadden gedra
gen en de wereld ten voorbeeld waren
geweest.
Thomas herinnerde, dat hij steeds
de deur voor onderhandeling liad
opengehouden en hij huldigde de col
lega's der andere vakvereenigingen,
die hun steun hadden verleend aan de
zaak der spoorwegbeamuten, maar te
vens door bemiddeling tot een schik
king hadden meegewerkt.
Vermelding uit de rede van Tho
mas verdient ook nog de hulde, die
hij bracht aan den eersten minister.
„Wij zijn eenparig van mecnTng",
zeide Thomas, „dat het aan de pogin
gen van don eersten minister is te
danken en niet aan sommige van zijn
collega's dat een schikking werd ver
kregen".
DRANKBESTRIJDING IN ENGE
LAND De Engelsche bladen ver-
lieucon zich in om dronkenschaps-
sta'.isliek, die aantoont hoezeer het
aantal veroordeelingtfi wegens dron-
kens luip sinds-1914 afnaxo. In lf?
werden 153.112 mannen en 35.765
vrouw 11 wegens openbare dronken
schap veroordeeld, terwijl die getal
len voor 1918 waren 21.853 en 72- 2.
Naar aanleiding van d2t feit scu.i-ij-
vcn de bladen over een toenemende
matigheid, maar zoo meldt 't Han
delsblad ze vergeten blijkbaar, dat
zooveel millioonan mannen in den
loop dter jaren buitenslands vex-toef
den en - dat de drank zooveel duur
der was.
Deze statistiek kan niet anders dan
''3 kampioenen voor de volkomen
Do Kerbouw-conierentio
te Brussel
Aan de Telegraaf wordt gemeld:
Het eerste bedrijf speelde zich af ia de go-^
thiscbe van het stadhuis. De heeren Brallul
en Vïnck, voorziiter en bestuurder van den
Stedeuboxid, spraken een gelegenheidsrede uit,
waarna Van der Swaelmen verslag uitbracht
over de werkzaamheden van het Comité Neer-
lando-Betge.
De gewone zittingen worden gehouden tn de
drooglegging van Engeland nojj aan
voeren. De campagne daarvoor, 1.1
/.oudag geop nu wordt geleid door
eon aantal Amerikanen met dat doel
naar Engeland overgestoken.
Van deze wee: zijn bijeenkomsten
uitgeschreven in Lancashire, vanwaar
do vddloclit beg nt. De volg'mie
week zal gewijd zijn aan kerkt^.ke
bijeenkomsten De Amerikaanscue
propagandisten,, waaronder verscliei-
den.! dames worden betaald door de
„Anti-Saloon league en de „United I Troegere WOning der prinsen van Arenberg, het
Kiiigdow alliance Egruontpale^, waarop tijdens den oorlog be
lle „Anti-sa.oon-league is de bond g]a„ gejeg,j WCrd en dat nu door öe stad Brus-
dib_de drooglegging van Amerika BCj aangekocht is. In de manége werd een hou
ten vloer gelegd en nu zitten daar al die men
schen, die komen beraadslagen over den we
deropbouw ln België, op aanvraag der Union
Internationale des Villes, en der Town-Plan-
ning and Garden Cities Association. De heer
Vinck staat er op de vergadering te berichten,
dat we hier niet in emigres bijeengekomen
zijn; de noodige tijd om een congres voor to
bereiden verslagen te ontvangen en te druk
ken, heeft ontbroken. Br moet nu alleenlijk
gepraat worden over eenige punten; de uitge
brachte en eventueel later toe te zenden ver
slagen zullen daarna uitgegeven worden, en
aangenomen, waarin besloten worul, binnen afzienbaren tijd kunnen wij opnieuw
geen goederen, telegrammen of ge- 1 bijeenkomen en trachten te besluiten,
sprekken van keitinghanileiaars meer Z.00 staat deze conferentie heelemaal in net
1e behandelen. Er werden commissies teeken van onze Belgische toestanden: geen
ingesteld, ten einde alle correspon- organisatie... geen tijd... later... Het program-
deniic te onderzo ken. Ook in ver- ma dezer bijeenkomst heb ik sedert drie weken
schillende an- re steden zun derg-.Jij- 'n handen, en ziel, zonder imipoogen laat men
ke bewegingen op touw gezet, zoodut de eersle punten weg; gisteren is men
deze manier van ingrijpen waai-schijn I Verwilghen te voet gev^len: 1"v
lieeft weten te bowerkstelli;.
EiigclsUien noemen de Ainenkaan-
scli'! propagandisten ..perssyfooum
on hun actie de „pussy-foot buttee
Pussy-foot be teekent stcelsgewijzo be
zoeken. De propagandisten verwier
ven den naam van „pussy-footers"
omdat het doel van hun komst naar
Engeland te voren niet bekend was.
TEGEN DE KETTINGHANDE
LAARS. Het geheele verkeorsper-
sonecl te Heidelberg heeft een motie
hebben nie-
jjk 1
en meer veld wint.
mand om verslag uit te brengen over den toe
stand der Stedenbouwkunst in de verschillen
de landengij moet het doen om ons te redden,
ilghen heeft gehoor gegeven en zich
r.l\r vav nu ppnniir-Tiir n« kraD'S ult den sla6 getrokken. Hij wijst er op.
GING VAN DL PRODUCTIE. - De boe het der moderlie stad in Frankrijk
ontstaan is met Parijs, Versailles en Nancy, cn
hoe de steenbouwkunst er steeds was "n zoeken
naar evenwicht tusschen de gedachte en de
stof. In Engeland troont de tuinstad en Letsch-
word fa het Mekka der Urbanisten. Amerika
s.uitend i.lz 2 boud', met het rep.- hel M teven bet
teemt va,, (tinmllK Ou Kei- €n w de tenaecnwnreU-
a.erop neei. aeu tecten hoogtij vieren. Holland daarentegen
heeft zijn wonderen architcctuurbloei; nergens
f»" V70»-r-rtMu/o.... js |>eter bewezen dan daar, zegt spreker, dat
de volledige losmaking van oudere vormen niet
WTNSTDEEL1NG EN DE VERHOO-
Vorwarls" wijdt cc-n noofdartxaei
an een nieuw s'-dse! van wmstdee-
u{f, dat wordt toegepas; in dc „Mar-
kische Industrie-woiken' tc Colui-
Mark, een onderneming, die zich uit
komt hierop neeiEen
commissi!.
werkbaas der firma, een verlrouweiio-
man van de arbeiders cn een verte
genwoordiger van de spoorwegmaa:- „j, Zeggen: conflict met het bestaande karak-
sthappij, neemt de beschadiging van ter van s(adi dorp en jandschap. steden-
1 v bcrstellén wagens op en stelt bouwkunst w-ordt steeds van grooter belang
ich vroeger tot de straat, de buurt
beperkte, pakt zij nu de stad aan, de land
streek, zelfs het heele land. Verder beoogt zij
ccn grooter geestelijk en lichamelijk welzijn
voor een Ieder; zoodat stedenbouwkunst mag
geacht worden te zijn de schepping van het
kader, waarin een nieuwe sociale orde zich zul
verwezenlijken.
Verwilghen spreekt rustig en duidelijk; zijn
blik is zeker, alhoewel nfl en dan schichter;
hij weet wat hij zegt en wat hij wil. Na hem
spreekt de afgevaardigde van de Fransehe re
geering; hij praat woorden, en nog eens woor
den: wij hebben de sympathie van Frankrijk,
enz. cn in afwachting, dat aie welsprekende
mijnheer het over het doel der bijeenkomst zal
hebben, denk ik aan het contrast tusschen hem
en Verwilghan; het verschil, de nuances, wel
ke deze laatste aantoonde in de opvatting der
stedenbouwkunst in de verschillende landen,
zal ik twee dagen lang kunnen nagaan in hun
afgevaardigden. De Franschen praten druk, en
komen telkens over tijd op de zittingen; tus
schen de hoffelijkheden in laten ze langzamer
hand blijken, waarover zij bet hebben; zij
spreken lang en met veel gebaren om te zeg
gen. dat ze in hnn land... nog niets bereikt
Ihebben bv. op het gebied van woningbouw. De
lEngelschen daarentegen gevoelen zich direct
thuis: zij weten wat ze gepresteerd hebben,
spreken vlakaf hun oordcel uit, en :n hun reds
klinkt voortdurend het fierheids lied
gewonnen oorlog. De Hollanders zijn nuchter
en zakelijk. Geen holle klankenal wat gezegd
moet worden, maar geen woordje meer.
.morren, omdat Franschen en Belgen geen En
gel seh verstaan, en de Toorzitter maar steeds
moet vertalen, hetgeen tijdverlies beduidt; zij
lachen omdat Unwin. die het Fransch niet
machtig is en geen EDgelseh wil spreken, zich
laat vervangen door zijn zoon, wiens gebrek
kig Franscli door niemand verstaan wordt.
Unwin meent, dat het gaat om een slrijd tus-
iscben twee dingen, die nog niet verzoend zijn,
Ite weten de woning en de natuur. Men moet ab
soluut het aantal woningen, die op een terrein
.mogen gebouwd worden, beperken; dit is al
leen mogelijk met goede vervoermiddelen; men
'moet verder de omgeving verzorgen en reke
ning houden met het landschap. Dit zijn dr
•hoofdzaken: en de eene moet dit evengoed
verwezenlijken als de andqre, alhoewel nie
mand mag to werk gaan zoo als een andere. Un-
,win kant zich radicaal tegen het Internatio
nale. Deden we dat, we should make a great
■mistake.
Bravo, zegt Bonnier, inspecteur général des
services techniques d'architecture et d'Esthe-
tique k la Préfecture de la Seine. Hij ziet het
heil niet slechts in het nationale, maar in het
regionale. Waarom ulet in het dorpsche? Sprc.
ker weet. zegt hij, dat de tijd komen moet waar
de heuvelen zullen afgevoerd en de valleien
aangevuld worden; dat dit zoolang mogelijk
uitblijve, zegt
Berlage is van oordeel, dat België niettegen
staande al zijn rampen, gelukkig mag zijn, om
dat het 't eerste land is. dat in de gelegenheid
verkeert de theorie der moderne stad ln haar
geheel te verwezenlijken. Indjen de herbou'
geschiedt niet in ouden, maar in modernen stijl,
niet in valschea, maar in echten modernen stijl
dan zal men hier een voorbeeld gegeven hebben
van algemeene architectuur; zoo niet, zal de
herbouw een onherstelbare ontgoocheling zijn.
En waar vorige sprekers met een hoffelijk ap
plaus begroet werden, viot Berlage een lang
durige toejuiching ten deel.
De heer Keppler zette in korte woorden de
woningwet uiteen, waarna Dog een Zwecdsche
en een Poolsche afgevaardigde aan hel woord
kwamen: de eerste om te zeggen, dat hy zijn
verslag nog moest opmaken; de tweede om te
verklaren, dat hij hier gekomen was om te lee
ren, aangezien in zijn land nog alles te doco
viel.
Paul Otlet deed eeu korte samenvatting en
meende, dat de stedenbouwkundige beweging
het aantai uren vast, waarin de repa
ratie kan worden verricht. De arbei
ders trachten nu het hersteitutKsweik
in kortoren tijd te verichten; het ver-
odiil tusschen dezen tijd. en het ge
schatte aantal uren komt allen be
trokken arbeiders volgens -een zeker
schema ten goede. De firma, die er
alle belang bij heeft, om e©nerz!j*i6
dit verschil zoo groot mogelijk te ma
ken en anderzijds met hetzelfde aan
tal arbexders meer wagons in denoelt-
den tijd te repareeren, tracht ook van
haar zijde door verbeter mg van ae
machinale installaties, de transporv
gelegenheden, den aanvoer van ma
terialen, enz. bij te dragen tot verhoo
ging der produciie. Men. spaart, nu
niet alleen een aantal uren uit, maar
tevens de daarop rustende algemeene
onkosten.
liet blad verduidelijkt dit met een
voorbeeld. Een reparatie aan een goe
derenwagen verescht naar schatting
5(Jü uren werk. De arbeiders weten het
echter in 41)8 uur klaar te.speien en
spsren dtts 92 uur uit- Berekend tegen
een gemiddeld uurloon van 2,30 Marx
beteekent dit een bedragvan 211,60
Mark, waarbij ISO aan bespaarde
algemeene onkosten, dus 380,S8 Mark,
komt (een dergelijk percentage
krijgt iedere firma ais vergoeding
voor de eigen onkosten), tezamen dus
592,49 Mark. De helft hiervan, dus
296,24 Mark is voor de arbeiders.
Hot verschil tusschen dit nieuwe
systeem en de vroegere toonstelsels is.
dat de arbeiders niet alleen het get<r
voor de bespaarde uren, maar ook
een gedeelte van de bespaarde alge
meene onkosten ontvangen.
De andere helft van de 592,48 Mark
wordt als volgt verdeeld: 20 krijgm
de ambtenaren, die door bun werk
zaamheid de productie actief li elpen
verboogen, 20 krijgt de onderne
ming en de resteer en de 10 de staar,
als opdrachtgever, in dit geval ue
spoorwegmaatschappijBij dit stelsci
hebben dus alle partijen er belang
bij, de productie te verboogen. Werk
gevers en werknemers zullen elkan
der wederkeesrig niet bestrijden, maar
tezamen één lijn trekken, een feit,
dat helaas anders niet valt waar tc
nemen, zegt de „Vorwarts".
De „Miirkische Tndustriewerkc'' te
Golin-Mark werken nu reeds vier
maanden volgens dit stelsel en in dien
tijd is de productie met 109 geste
gen Maar liet heeft nog meer voor
deden Terwijl men vroeger bij de
verschillende ploegen een of meer op
zichters („basen") tiadt, houdt de ar
beider thans toezcht op zichzelf. Ja,
sterker nog, is er hier of daar -een ax-
I'eider, die niet wit werken, dan zui
len zijn kameraden niet dulden, dat
hij op hun kosten luiert en zelf bij de
bedrijfsleiding aandr.ngen op zijn
ont«lag.
Dit stelsel is natuurlijk niet he".
meee.t-idfi.-ile toonstelsel eindigt het
blad, maar het bewijst, dat bij weder-
zijdscheu goeden u?i! een weg is te
vinden om de productie te verboogen.
Buitenland
TERUGKEER DUITSCHE KRIJGS-
GE\ AN GENEN. Volgens mededee-
Üng van het Roode Kruis te Genève,
zullen de algemeene Duitsehe krijgs
gevangenen-transporten uit Frank- a a
rijk, volgons een mededeeiing der moot internationaal worden par ï"accord°d«
F ra 11-olie reg :nng tusschen 27 Oct. Informations e< ie contact des organismes of-
en 2 Nov. beginman. t ficiela. -
Bij den RAAD VAM ARBEID tft
Usarlem z[jn tdans ingeschreven
rerzeksnngsslicMigeii.
Z(jt gij ook hieronder?
Winkeliers en Duurtebestrijdlng.
Het bestuur van de .Vereeniging tot
bestrijding van de Duurte" zal een on
derhoud hebben met den voorzitter der
Haarlemscke Handeisvereeniging over
mogelijke samenwerking tusschen de
Vereeniging en de winkeliers.
Os Suikervoorziening.
Naar a iteeiding van do klachten
van ve.•schillende winkeliers en coö
Iteraties over het niet ontvangen van
regcerinesstiiker verneemt men van
bevoegde zijdt, dat met de aflevering
"^an de bestelde suiker d© groots! 1
tpoed wordt betracht. Gemeentebestu
ren en wir-kdiers kunnen de Lenoo
digzle suiker bettelien bij de Cen-rale
öitikermaalschappy te Amsterdam, te-
^en betaling van f 90 per baal en f 1
voor den zak.
Het 'Jagelijksch bestuur van dep
Led. Kruideniensbond had in hc! de
parlement vau Landbouw een onder
houd ni"t den heer Buckman, chef van
de afdeo'-ing volksvoeding aan da' de
parlement voornamelijk over de nieu
we su'kerregeltng Aan de mededeelin-
gen van dat onderhoud is her volgen
c*e ontieo 1 L
De beer Bückmsn deed de toezeg
ging, dat de bonnen steeds als betaal-
■t.iddei :nn tusschenpereoucn of pro
ducenten zullen kunnen worden afge
geven Wanneer-een winkelier van
daag bonnen omvangt moet hij die
j.wJs <l*n volgenden dag in betaling
kunnen geven. Daartoe zal het Depar
tem nt medewerken.
De plaatselijke dietributiebureaux
jkunnen a. bonnen niet in on'vingst
nemen, omdat in de meeste gemeen
ten die kantoren reeds zijn opgehe
ven. Het door den Kruideniersbond
in dien gi-ts' gedane vooretej moest
daardoor onuitvoerbaar werden ver
hlaard.
Het verv, lachen van debOiuieu vva?
naar "t oordeel van den heer BückmaU
bijna onmogelijk door de zorg,•waar
mede de kaarten ziju bewerkt. Het
door het bestuur van den Bond gege
ven advice can geen iossc bonne. 1 aan
te nemen, juichte s ministers verte
genwoordxger toe.
Daar het den winkeliers thcub vrij
slaat, da suiker rechtstreeks van
f roducent' n te betrekken legen gros
siersprijs cn bovendien nog geen
.maximumprijs is vastgesteld voor de
vrije suiker, kon het departement geen
Urmen vi» ;-m 111 de winstmargecran
nering «ni. t° brengen.
De heer Bückman gevoeld- dc- or.
billijkheid vim he: laten betal.-n <Kr
suikerbalen legen f 1, terwijl den win
kelier dat bfor8p door de suike-!""odu
enten niet wordt vergoed door terug-
rami? orr I' .i-e balei: tegen den kos
enden p- ernen'. was
hierover m-H dé producenten re-K «n
correspondentie getreden. De heer
Bücknj'.n .wijfelde niet aan ee*> voor
de winkeReis gunstige oplossing.
CRISIS COMMISSIE TE HTL-
VERSiJM —XJit de besturen der bei
de Middenstandsvereenigingen - een
Middenstands crisiscommissie inge-
tc ld. Ook 'e een Raad vau Beroep :a
mengesteld, bestaande uit 8 winkeliers
■cn 8 verbruikers. Aan B. e.o W. zal
worden verzocht een onpartijdig voor
zitter voot l|len raad aan te wijzen.
Te Apeldoorn is door veoBchii'-md*
organisaties een duurtecommissi'- «e
sticJit. Ufizc commissie zal°»ict alleen
nagaan in hoeverre door dsn nvMe'i-
tand exhorbitante winsten worden ge
maakt, doch tevens de staarscor.onis-
sie welke door de regeering is Inge
steld in verband met de tot standkn
xning van een wet tegen den woeker,
gegevens verschaffen, zoodxt zij w
licht ook wettelijke bc%oegdhedtn zal
vc-rkrijgen.
Een speciaal ambtenaar zal met het
geregeld onderzoek belast worden en
over de resultaten daarvan aar. dc
commissie rapport uitbrengen, w'lko
daarna drsgewenscht de namer. vin
Middenstanders die zich aan ongemo
tiveerde prijsopdrijving schuldig ma
ken, zal openhaar maken.
Rechtszaken
POGING TOT MOORD. He: O:
M. bij de Roertnondsche rechtbank,
heeft tegen W. K., te Helmond, 4 jaar
gevangenisstraf geeisch:, wegens po
ging to( moord op zijn meisje, do
wed. Verhees, te Helmond, op 14 Aug.
j.I., door uii een revolver een 3-tal
schoten op haar te lossen.
