Sail. Hier gin? Fafcricius even boven
let gevalletje uit. Mevr» Alcida Roe-
lofsen was een aardige „moeke". Dai
zij lie! Friesch in Gelderland blükba.ir
een weinig „verleerd" had, heb ik, als
Oud-landgenoot, misschien alleen maar
opgemerkt.,
Succes had het stuk bij deze eerste
opvoering weler is veel gelachen en
het doek moest verscheidene malen ooi-
hoog, Toch vreezen wij, dat Fabricius
van dit stuk niet veel genoegen zal
beleven. Maar hij is een te knap loo-
ncelschrijver, da: wij niet spoedig re
vanche van hem zouden mogen ver-
J. B. SCHUlLj
Ü8 S.D.A.P. en de Buarte
In de groote zaal van de sociëteit
Vereeniging had Zondagmorgen een
protest vergadering tegen de duurte
plaats, Leltgd aoor den Haariemschen
Bestuurdershond en de Federatie der
5?. D. A. P. Spreker© waren de hee-
j»en N. van ILinte, voorzitter van den
Bend van gemeentewerklieden en J
A. H. Schaper lid der TweeJo Ka
aoer.
Toen wij om kwartier voor tienen
de zaai bir kwamen, was zij nog
slechts roor de helft gevuld. Maar
daarna begon de stroom van belang
stellenden te komen en tegen dat de
vergadering werd geopend, was de
■zaal gsiieel bezet. Naar ons wer l me
degedeeld waren 650 personen aanwe
zig.
Te ruiDi 10 uur opende de lelde:
der vergadering, de heer H. II- Mo."i
een de bijeenkomst. In een inleidende
toespraak deelde hij m©3e, dat de actie
der S. D. A P. tegen de duurte ge
schiedt ir. sautïnwerking met het N.
V. V. en dat betere maatregelen tesen
de duurte »enomen dienen te worden,
om den toeuand van het proleta
riaat dragelijker to maken. Er zullen
noc m.tv samenkomsten worden ge
.houden xeido &pr., dit i6 alleen de in
zet van een actie tegen de duurte; zal
die actie nut goed gevolg kunm
den geboerd, dan dienen alle modern
georganiseerd en liun medewerking te
verleen oa
Re<le van den heer
Van H i n t e.
D-arna was het woord aan den
heer Van Ilinte, Deze zeide, dat men
had rerwuclit dat, indien maar de
vr»5e hande; werd heiste d, het met de
levensmiddeh-uvooraieniiig wel zou
gaan, »»ar ü*z© verwachtingen wei
den teleurgesteld. Het was een mis
rekening zooals in den oorlog zoovele
,er gemaakt zijn. Er kwamen geen
goedkonpere levensmiddelen. He',
niet was to verwonderen, want
kwam niet ui den vrijen handel terug
maar bij de producentenverenigingen,
die tijdens den oorlog waren ont
staan. Deze maakten van den toe
stand gebruik om haar zaken to spek
ken. is een voortdurend© prijsstij
ging.
Bovendien gooien de middens la n
ders er uiede nog wal op en de tus
sclienhandelarcn doen het eveneens
Er is nu een prijsstijging van onge
veer 100 pet. bereikt Alleen groenten
en fra-'t ziju tegen een eenigszing bil
lijken prija te vorkrijgen. Maar anders
bleven a"e artikelen duur. Er werd
Indertijd weinig rijst aangevoerd en
als een gevolg daarvan is nu
irijst voor 55 a 60 cents te verkrijgen.
En wat aangaat suiker is alleen feite
tijk vrije sui'-er verkrijgbaar. Dat al
les is een gevolg van de levensinidde
ten poli tick van minister van IJssel
stein, d.e. al-ius spr., of zich op een
reusachtige manier vergiste öf zich
verkeerd liet voorlichten.
Sp- ging na hoe het met kleeren
sdhoeisel al oven treurig is gesteld en
hoe de textielfabrikanten
sten maker:
Van die duurte is 't gevolg, betoogde
jhih dat ook met de hoogere loonen
de "arbeiders feitelijk ten achter ko
men. Hoe nu aan dien toeotand Ls
ontkomen? H<-'- middel is, meende spr.,
de socialiseering van die bedrijven
die daarvoor in aanmerking komen;
uit de har.dc-n van de particulieren
dienen do bedrijven in handen van de
genieenschap te komen, opdat too de
.winsten aan de massa komen in piaalö
van in de zakken van de particuliere
winstmakers.
Inmiddels kan die socialisatie met
ineens geschieden. De vakbeweging
tracht nu tot meer loon te komen.Maar
het zal daarmede spaak gaan loopen.
Op een plaats had men van de ge
ïnccnte weten gedaan te krijgen, dat
d© gemeente arbeiders f 8 loon per
week meer kregen. Maar voldaan wa
ren daar tie arbeiders niet en men
wilde dadelijk aan een nieuwe actie
ga3n beginnan, omdat men me', dat
loon nog niet genoeg had om de duurte
het hoofd te kunnen bieden.
Wat nu? Me o praat van een staking.
Tegen een w'idc stalling waarschuw
de spr.. maar indien de regeering; niet
wil luisteren, dan toch lton het mid
del van een staking wel eens moeten
worden overwogen. De regeering ie
har Zij wil ,dat de levensmiddelen
voorziening aa<'. het Rijk zoo weinig
mogelijk zal kosten. Maar laat zij dan
niet zooveel geld aanvragen voor Oor
log en Marine. Dat laatste gaat bi;
een groot doe' van de bevolking ont
stemming wekken.
Laat men liever die gelden ten bate
van de arbeiders gaan besteden. Nu
zal de interpellatie van den h©»r
Sunnes in de Kamer aan de orde ko
men. De Regeering kan dan wel met
een handigheid er zich van gaan alma
ken, maar ondor het volk, waar nood
heerecht, zal dat niet de rust doen
.wederkeeren. Laat daarom de regec-
ïing voorz'chtzijn. Tenslotte hield
spr. een pleidooi voor de versterking
van de moderne vakbeweging en voo*
'de S D. A. P., om d© Qbr. arbeid ©re te
■Overtuigen van do noodzakelijkheid
fan één vakbeweging.
Op die manier kan men in\!c: cu
win
de regeoring gaan uitoefenen. Daarom
dan voorwaarts, op tegen de Regee
ring en voor een betere devensmidde
lenvoorzienlng, eindigde spr.
Rede van den heer
Schaper.
De heer Schaper, de tweede spr.,
zeide, dat een behoorlijke voorziening
m een stoffelijken zin noodig ie, voor
dat men den mensch geestelijk kan
veiheJen en dat men dient te maken
da: de arbeider komt op een hooger
-peil dan voor 1914., De soc. dem
willen opkomen voor de stoffelijke
nooden van hei volk. Indien de arbei
der komt op een hooger peil op stoffe
-'ijk gebied don zal de arbeider ook be
ier, ook meer mensch worden.
Het is noodig dat van de Regeering
wordt geéischt, dat zij mear doet ten
bate van de levensmiddelenvoorzie
ning en tot een bestrijding van de
duurte. Een groot aantal ondernemers
maakten oorlogswinst en gingen zich
ver-en'ger. Aan allerlei woeker slaan
de consumenten bloot. Een leuer
"tracht te halen wat er maar te halen
is. Daaraan dient een einde te ko
men.
Na den oorlog riep men om den
vrijen handel. Maar daarmede daal
den de prijzen niet.. Alias faalde.
De minister van landbouw laat maar
alles loopen. Dat echter is wel ge
makkelijk. Op zulk een manier kan
een ieder minister worden. In de
Kamer werd aangedrongen op een
stelsel van monopolie van de melk,
maar men wilde daar niet aan. En,
"naar aanleiding van den typhus, dit
in Amsterdam voorkomt, ze de spr
dat de leus wast liever typhus dan
socialisatie, waartegen hij een krach
tig woord van protest deed hoor en.
Spr. deed verder opmerken, dat
van de zijde van de bezattende klasse
wordt gezegddat yan loonacties
econonmche rampen zijn te wachten.
Indien dat zoo is laat men dan ma
ken dat aan de duurte een ednde
komt door ©en goed© regaling van
"productie en distributie. Maar dat
geschiedt niet. Alles blijft duur.
Groenten on fruit zijn nu iets goed-
kooper, maar zij zijn nog te duur.
Toch er is overvloed van groente en
fruit. Dat teokent den toestand Op
de Regeering rust in de eerste plaats
de plicht om aan de duurt© een ein
de t© maken. Goedkoope artikelen
dat is de hoofdzaak. Dan behoeit men
met telkens met een loonactie aan te
komen. Het gaat hier alles met een
slakkengang. In Engeland is sinds
lang een woeker wet en hier te lande
schiet men daarmede niet op.
Toch dringend is zulk een wet noo
dig. Want wij moeten niet langer
kunnen worden afgezet Wanneer de
Regeering niet kan maken dat aan
de duurte een öind komt dan moet
de Uegeering op de levensmiddelen
een toeslag gaan geven. Geld is
daarvoor nog wel te vinden. Maar in
plaats daarvan gaat men gelden aan
vragen om de begroot in gen van oor-
Dog en marine te verhoogen. Dat is
krankzinnigheid en misdadigheid,
zeide spr.
Er moet meer warden geprodu
ceerd, ging hij voort. Dat is zoo.
Maar luat dan de Regeering niet
ieder jaar zooveel duizandtsi mili
ciens oproepen, die in de maatschap
pij pruductieven arbeid zouden kun
nen doen. In de maatschappij zijn
meer die niet produceeren, maar al
leen de kantjes af loopen en alleen
wiristmakeirs zijn. Ook om die reden
zijn de soc.-dem. voor een socialisatie.
Er zijn nu reeds een aantal bedrij
ver d e kunnen worden gesociali
seerd. M-t de suikerfabricage en met
de scheepvaartma&ts. kan dak De
Regeering wil geen socialisatie, goed,
maar laat zij dan met andere mid
delen aankomen. Want aan den hul
digen toestand dient een t-iude ge
maakt te worden. Goedkoope levens
middelen moeten er komen en daar
voor dient de Regeering te zorgen.
Aan het einde van zijn rede herin
nerde spr. aan de interpellatie, die
d© heer Sannes Dinsdag houden zal.
Al dergelijke interpellaties kan de
Regeering voorkomen, zeide hij. in
dien zij maar handelend optreden
gaat. Indien er van den winter geen
brandstof is en indien de duurte
aanhoudt, dan kan 't niet uitblijven
of er zal onrust in 't land onder de
bevolking gaan komen.
Laat dan de Regeering voorzichtig
zijn en gaan bedenken dat regeeren
is vooruitzien. Ook de gemeenten
kunnen maatregelen gaan nemen,
zooals wethouder De Miranda die
in Amsterdam nam. De arbeiders
dienen daarop te staan. Vandaar dat
heden en Maandag In vele plaatsen
vergaderingen worden gehouden, op
dat blijken zal dat de soc.-dem. Ka
merleden het volk achter zich hebben.
De Regeering zal gevoelen dat de
groot© massa van het volk achter de
soc.-dem. Kamerleden staal en zij zal
genoopt worden oui wat te doen, ook
indien de interpellatde-Sanne-s mocht
worden verworpen. Spr. eindigde
daarna met een opwekking om mede
ie arbeiden aan de bereiking van het
socialistisch ideaal.
Beide redevoeringen werden meer
malen door applaus onderbroken,
werd geen gelegenheid tot debat ge
geven.
Na een woord van dank van den
voorzitter aan de sprekers ward de
vergadering gesloten.
Het Filmkijkspoi
THEATER „DE KROON".
De heer Weeeels annonceerde gis
teravond bij het begin van de groot©
füm „Een modern musket er", dit
beeld ais een zeer gezellig hoofdnum
mer. 't Was heel bescheiden het
slechts gezellig te noemen, omdat
Wer nu wei een predicatie
„pracht" en ..reuze" op z'u plaats
wareu.
Maai ia, de moderne musketier, de
ridderlijke, gaiante d'Artagnan van
1919. Ned. Thaker uit Kansas, is
wol een bijzonder gezellige kerel.
Hij krijgt niet als d'Artagnan uit
Dumas' werk „De drie musketiers"
van vader een paard, als hij de wijde
wereld intrekt, cadeau, neen, hij
rijdt weg in e©n „Ford" aulotje. En
dat wegrijden alleen doet hij al zóó
gezellig, men ga zich maar eens over
tuigen.
Voor de pauze vieren Ham en Bud
trioniphen iu de zoteto aller zotte
pots;n, wordt er een reisje gemaakt
an Brlndisï naar Ferae, zet mén een
zeer uitgebreid journal en een cri
mineel drama „De kostbare parel"
Eer. fijn-geestig taicfilmpje „Kapi
tein Grogg naar de Noordpool", al
leraardigst fciedaohb is een verrassing,
want d.l nummertje was niet op het
programma afgedrukt.
Muziek en explicatie prima prima!
GEVONDEN VOORWERPEN.
TerLg te bekomen bij: J- Wingber-
nuhle, Oude Groenmarkt 8 rood, een
etui met schrijfbehoeften; C. Sala, Rol
landstraat la, een lorgnet; N'. v. d.
Mark; Jan Steenstraat 3. een haak
pen; J Boender, Leidsoheplein 45, ko
perwerk; J. Poen, N.c. Beelestraat 19
rood, een tegelplaat; P. Braun, Da
Costastraat 13, een hond.
TENTOONSTELLINO KEU FF
Kunslzinnigen, die deze week den
Ikamt van du Koediefslaan uitkomen,
of willen gaan, zullen la ,,Op den Uit
kijk" stellig iets naar hun gading vin
tien. Dit huis toch, voor Jaren bekend
als de hc+erg „De dorstige kuil", Is
thans woning van den kunstschilder
H. 'Heuif en in de voormalige ruime
keiagkamei heeft hij een -kleine ten
toonstelling van z-ijn werk ingericht en
<!ie afgewisseld c-n opgeluisterd me!
allerlei mooie dingen, speksteenen. Ja
panache prenten, wajangpoppen.
1 lauwe tegeig ©n pullen, glas in lood
"n meer 'ergelijks
Heuff, ©en geborneerd en bereisd ta
lent, is op verschillend kunstterrein
werkzaam geweest, dat ook door de
expositie wordt uitgewezen. Er zijn
tt-eh studies uit allerlei deden van Ne
derlend zoowel alg uit Ita'ië.
De schilder, met zijn heldere kleur
vlsin bereikt .voor ons het meeste In
zijn tuizieiukjes en enkel© landschap
pen, fleurig© studie's. eenvoudig en
raak in kleur vastgelegd Zijn stads
beelden hoewel met fantasie opgezet-
zou mi n vaak steviger en juister van
ieekenlng wenschen.
Zeer bepaaldelijk vestigen w© nog
aandacht- op enkele portefeuil'es met
etswerk naar schepen, landschap en
sladegcz'clit. Daar is mooie arbeid bi'
en vooral onder de kleine etsjes zijn er
óiege stelüg wel zoudt willen meedra
gen, lezer! Dat kan dan ook!
G. KERKTT^FF-
DE WONINGTELLING. Dit de
aan den raad overgelegde stukken
hl(jkt, dat de directeur van het
Bouw- en woningtoezicht aan B. en
W. adviseerde om voor de te houden
woningtelling in tljdelijken dienst aan
to stellen 20 woningtal Iers tegen een
loan van f 5 per dag. De woningtel
ling zal dan in ongeveer één week
kunnen afgeloopen zijn.
Binnenland
EEN NEOERLANOSCH-BELCISCH
INCIDENT.
Het Antwerpsche blad, de Action na
tionale, heeft een telegram uit Dord
recht ontvangen, dat in sensaiioneele
bewoordingen melding maakt van een
incident, dat aldaar heeft plaats ge
had. Op 3 schepen van den Belgischen
Lloyd Rhenan, die volgens het blad iu
dienst waren van de Belgische regee
ring, werd beslag gelegd door
deurwaarder, voor eene vordering van
Nederlandschen schuldeischer.
Belgische officieren verbraken echter
de kettingen waarmede het stuurrad
der schepen was vastgelegd en voeren
onder de brug, die men niet wilde ope
nen, door, zoodat zij haar zelfs een wei
nig beschadigden. Volgens de Action
Beige zouden er telegraphische orders
gegeven zijn aan de commandanten der
forten om de schepen bij het kanaal
an Hansweert op te houden.
Tot zoover de Action nationale.
lotusschcn zijn de schepen zonder
erdere incidenten te Antwerpen
gekijmen en heeft de Tel. uit Dordrecht
lomen hoe de zaak eigenlijk in
elkaar zit.
J. Kersten, inspecteur en assura
deur, heeft een groote vordering op
den Lloyd Rhenan en verscheidene sche
pen dier firma liggen te Dordrecht ge
meerd, onder belofte niet te zullen ver
trekken. Die belofte was gedaan
te verhinderen, dat er beslag op
worden gelegd. Toen de deurwaarder,
die de zaak van den heer Kersten in
handen heeft, echtei vernam, dat een
deel dier schepen toch naar Antwerpen
Stag vertrekken, begaf hij zich aan
boord en legde den ketting onder zegel
aan bet stuurrad. Kort daarop kwam
de Belgische kapitein Apel en verklaar
de dat de schepen in dienst der regee
ring voeren. Hij verbrak eigenhandig
het hangslot van den ketting en gaf het
bevel om te vertrekken.
Naar Antwerpsche bladen melden
was kapitein Apel bijgestaan door lui
tenant Arthur Rotsaeil, den om zijn
sinds jaren gevoerde anti-Nederland-
sche campagne bekenden Antwerpschen
advocaat.
Mr. Dr. VAN GROENENDAEL.
Op Zaterdag 18 dezer zal, volgens
Het Huisgezin, te Sittard een bond*-
vergadering gehouden worden van
den R -K. Kiezersbond voor Limburg.
In deze vergadering zal worden be
sproken, welk standpunt de R.-K. Ivie-
zersbond zal hebben in te nemen te
genover mr. dr. H. A. G. van Groe-
nendoal, in verband met hert bekende
besluit der R.-K. Kaïnerclub, waarbij
hij niet langer als lid dier club
toegelaten.
STEENKOLEN UIT DUITSCH-
LAND. Men seint uit Essen aan
N. R. CL: De hoeveeUurfd steenko
len uit het Roergebied, welke aan
Nederland geleverd wordt is van
50.000 op 140.000 tot 150.000 ton per
maand verhoogd. Voor het vervoer
wordt Nederlandsch spoorwegmate
riaal ter beschikking gesteld.
EEN VROUWEN KIESRECHT-
BOOM.
Ter herdenking van de vastlegging
vam hel vrouwen kiesrecht in de
Grondwet is de afdceling Bussum van
de roods 25-jarige Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht voornemens een
lindeboom te planten op den drie-
sp rong Nieuwe '&-G raven landscheweg
Konïngsfaan en Beerenstefnerlaan,
met er o-oheen een bank van geme
talliseerd beton.
DE NIEUWE FRANSCHE GE
ZANT. De Fransche bladen vermel
den thans als vrijwel zeker, dat het
Kamerlid Charles Berioist Franseh
gezant in Den Haag zaJ worden.
DE EX-KEIZER. Men meldt aan
de Nieuwe CL dat de ex-Keizer Za
terdag zijn nieuw eigendom, het Huls
te Doom bezocht
EEN MOORDAANSLAG. Uit Til
burg meldt men aan de Telegraaf
dal Vrijdagavond zekere F. D., een
moordaanslag gepleegd heeft op zijn
broeder J. D. door bij een twist op
korten afstand een met kogels gela
den revolver op hem af te schieten
onder den uitroep: ,,Ik schiet Je ka
pot". J. D. werd dwars door zijn hand
go&clioten. De toegesnelde politie
agent ontrukte F. D. de revolver op
het oogenblik dat hij een tweede schot
op zijn broeder richtte. De woeste-
üng werd gearresteerd.
E VRIJWILLIGE KOLENDRA-
GERS. Men meldt uit Groningen
aan de Nieuwe CL dat de vrwilhge
kolendragars uit leden van de Bur
gerwacht bestaand* zich kranig heb
ben gedragen. Fabrikant en kantooi-
bediende, naast schoenmaker en kleer
maker, meneohen van allerlei stanu
deden hun best om'gas- en electrici-
leil va.n kolen te voorzien. Aden ver
klaarden zich bereid hun werk voort
te zetten, indien noodig. Toen de der
de groep Zaterdagavond tegen 6 uur
de schoppen neerlegden, waren van
de 5 miliioen te vervoeren K.G. meer
d .n 1.800,003 K.G. overgebracht, zoo
dat de verlichting voor d© eerste da-
n weer verzekerd is.
De vertegenwoordiger van een on
zer grootste cacaofabrieken in Noord-
Holland, een accountant, en een bor-
lfabrikant, die van 11 tot 2 uur,
i oon jutezak over het hoofd gesla
gen, de Zjakken kolen van de wagens
aflaadden om ze op het-terrein de*
Electriache uit ie storten, hebben met
hun -drieën niet minder aan bO.düU
K.G. ko-en verwerkt. Allen hebben
zich dadelijk weer disponibel gestelt.
ids 't hun beurt weer mocht worden.
SPOOR- EN TRAMWEGPERSO
NEEL. Op een te .Arnhem gehou
den buitengewoon congres van de
Ned. Vereeniging van spoor- en tram
wegpersoneel kwam aan de orde eeu
voorstel tot contribuUeverhooging,
jüoi de bedoeling om de kracht dor
organisatie te versterken en haar
weerstand op te voeren,
Voorgesteld werd om met Januari
1920 de contributie te bepalen op an
derhalf procent van het gewone loon
zonder bijslagen. In de discussie zed-
dan vele afgevaardigden neg verder
te willen gaan. Naar aanleiding van
cl© gedachtenwisseling verklaarde de
llomispenningmeester dat hij voor
werkvrouwen, los personeel en gepen
sioneerden zou spr. een regeling zou
wenschen, dat zij lè van hun in
komsten zullen betalen met een mi
nimum van 12 cent per week.
De contributieverhooging zal neer
komen op een uitgave van 8 A 12 cent
voor de meeste leden per week, ter-
,jl sommigen er met 6 A 7 ©ent af
zullen zijn. Tenslotte is het voorstel
van het hoofdbestuur aangenomen,
lUi afdeeiingtn met lb,271 leden stem-
don voor, '~Z aideelingen met 1568 le
den tegen.
Daarna kwam aan de orde een
voorstel-Leeuw orden om aan de be
zadigde bestuurders een extra maand
salaris te geven. Haarlem verklaar
de zich hier tegen; het zou, meent
leze afdeeling, de organisatie bla-
meeren, want wanneer men een duur-
tebijslag geeft, dan ligt daarin opge
sloten, dat de salarissen niet in onle
zijn. en op het laatste coDgres zijn
■re salarissen hooger vastgesteld, dan
het ixstuur zelf voorstelde.
Het voorstel werd met op stemmen
na algemeen e 6temmen aangenomen.
ingezonden
Van Ingexonden Rtnkken, geptaatat of
niet geplaatst, wordt da kopie den inxendar
niet teruggegeven.
Voor den inbond dexer rnbrlek stelt de
Rad actie rich niet aansprakelijk.
CHRIST VEREEN. VOOR DL
VERPL. VAN LIJDERS AAN VAL
LENDE ZIEKTE.
Aan ce Redactie van Haalem'e
Dagblad. Haarlem.
De Redactie ia zoo vriendelijk mij
iu d© gelegenheid te stellen hier mee
te deelen, hoe het gaat met de collect
voor het tekort
Ter herinnering begin ik met nog
maar eens te vertéllen, dat de inrich
ling Bethesda Serepta te Haarlem en
Meer eti Bosch te Heemstede, what
patiënten van alle gezindten worden
erpleegd. gedurende de twee laatste
oorlogsjaren een nude .-lig sa'bii» h*b
beu gekregen van rond f 50.000. V
die wijze kan het werk natuurlijk nie
,wordent voortgezet; reien, wvaaroj
het bestuur besloten heeft een oollt:
t© oigan'seoren om in dit tekort
voorzien.
Tot dusverre is over de reeuitaten
dier collecte niet te klagen.
Van verschillende kanten kwamen
bijdragen in, en menige vriendin van
onzen arbeid heeft zich verdienstelijk
gemaakt door in eigen omgeving voor
ons werk te gaan coliecteeren.
Zoo kon ik dan deze week aan den
penningmeester afdragen i 5999.50 In
de afgeloopen maand ontvangen.
Na dien kwamen reeds bij mij iu gii-
'ten van f 5. f 25, f 46, f 35 en f 100.
Misschien vindt deze of gene. die
dit leest, aanleiding ook ietg voor die
nuttige inrichtingen t« doen.
Graag wil ik dan nader met u in
overleg treden.
G. BARGER Ezu.,
Predikant directeur.
Stoomvaartberlehten
ROTT. LLOYD.
IN8ULINDE vertrok 11 Oc: van
Rotterdam naar Batavia en was te 4
uur nam. in zee.
MALANG arriveerde 9 Oct. van
Rotterdam te Sydney C.B.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
WAALDIJK, van Java naar Now-
York, arriveerde 7 Oct. te Port Natal.
WESTERDIJK vertrok 11 Oct. van
Rotterdam naar New-York.
STOOMV. MIJ. OCEAAN.
LAOMEDON, van Penang naar Am
sterdam passeerde 5 Oct. Perim.
Buitenland.
TRAMSTAKING TE BRUSSEL.
Te Brussel is Zondag de trainsta-
king uitgebroken. Alie irainverkeer
etorid stiL De directie weigert de
ooneischen van t personeel in te wil
ligen.
De Fiume-quaestie.
Uit Londen wordt geseind.
Terwijl d'Annunzio en zijn troepen
weigeren Flume te verlaten, zuilen
de Italiaansche vloot en bet leg ar wei
geren de bevelen uit te voeren om
,em daartoe te dwingen. Van be
trouwbare zijde wordt gemekt, dat
de koning van Italié gedreigd heeft
afstand te zullen doen, indien leger
on vloot m die houding volharden.
Volgens den correspondent van de
.Associated Press" te Washington is
aldaar het bericht ontvangen, dat de
Itaiiaansche regeering heeft toege
stemd, dat een bufferstaat wordt ge
vormd wolke Fiume en het aangren
zende kustgebied zuidwaarts tot üiec-
cia zal omvatten, om zoqdoend© tot
oen oplossing van de Adriatische
kwestie te komen. Italië zou zijn toe
stemming echter afhankelijk hebben
gesteld van .,de beéeherming der Ita
iiaansche belangen in bedoelden
staat, door overneming van de Ita
liaunsche rechtspraak in dit gebied en
door erkenning van Italié's aanspra
ken op het vroegere district Fiuim en
het achterland langs de kust.
Dit wordt door Italië noodig geacht
voor de militaire veiiigheid van liet
Itaiiaansche deel der Adriatische
Zee.
DE BRITSCHE VLOOT. Admi
raal Beatty is, ter opvolging van Sir
Rosslvnn Weiuyss, benoemd tot eer
sten zeelord.
T VREDESVERDRAG. De En-
gclschc koning heeft het vredesver
drag geratificeerd.
DRANKBESTRIJDING IN DENE
MARKEN. Volgens het blad „Po-
Jtiken" te KopenJuigen, wil ook De
nemarken een volksstemming doen
houden over het alcoholvraagstuk.
UIT DE VOORGESCHIEDENIS
VAN DEN OORLOG.
We lezen in de N. R. CL:
Onder de rubriek „rechtszaken" in
de Temps vinden wij een verslag van
een terechtzitling van den tweeden
krijgsraad te Parijs, waarin melding
gemaakt wordt van een feit. dat uit
historisch en politiek oogpunt allee
ns de aandacht verdient.
Er stond een zekere Unné terecht,
ingenieur van de Société des rucAeurs
Salmson. Deze was bij verstek tij
dens een verblijf in Amerika tot
5 jaar gevangenisstraf veroordeeld,
onder beschuldiging, dat hij officie
ren en onderofficieren, die de door
zijn maatschappij geleverde motors
moesten keuren, gratificaties gege
ven zou hebben. Unné was thans
verschenen en werd vrijgesproken.
Onder zijn mededeelïngen aan den
krijgsraad kwam ook het volgende
voor. Unné deelde mede, dat tegen
eind Juli 1914- oen vliegtuig van de
maatschappij Salmson. hetwelk be
stuurd werd door den vlieger Laporte
vlucht ParijsKonstantinopel
wilde doen, wegens een defect aan
den motor verplicht was in Beieren
te dalen. De reparatie aan den motor
nam eenige dagen in beslag en het
vliegtuig kreeg op 1 Augustus mach
tiging zijn weg te vervolgen. Daarbij
werd een bepaalde route voorge
schreven, waardoor de bestuurder
ve-i licht was over zekere steden te
vliegen, met name over Neurenberg,
waar hij bij zijn overvliegen hevig
bes heten werd.
In het verslag van de Temps wordt
hier dan het volgende aan toege
voegd:
Deze verklaring heeft een stertien
indruk gemaakt. Het was onmogelijk
haar niet in verband te brengen met
het feit. door Dnitschland naar voren
gebracht om zijn oorlogsverklaring
aan Frankrijk te rechtvaard r-n.
van een Franseh vliegtuig, dat c^er
Neurenberg gevlogen was.
i eze kwestie is uit historisch oog
punt titans in staat van gewijsde.
Maar er zou toch uit dat getuigenis
voorvloeien, dat midden Ln de periode
van spanning een vliegtuig machti
ging zou hebben verkregen om naax
Frankrijk terug te keer en, op voor
waarde, dat het over Neurenberg zou
vliegen.
Ongelukkerwijs is de bestuurder
Laporte, die eveneens over doze ab
normale vlucht zou hebben kunnen
getuigen, aan het front gedood
DE STAKING IN DE METAAL
INDUSTRIE TE BERLIJN. De
•leiding der staking van de Beri jn
feche metaalbewerkers deelt mede dat
een uitbreiding der staking te ver
wachten ie. aangezien ook de machi
nisten en stokers zich bereid vetk aard
hebben daaraan deel te nemen. In 1 ten
dit inderdaad geschiedt, beteekent _di!
voor Berlijn het stopzetten van alle
Krachtinstaliaties. Reeds werd dtv,r
d© leiding der staking besloten den
hond xaii stokers en machinisten - -R
te noodig en xich bij d© staking aan :e
sluiten.
STAKING ONDER DE MIJNWER
KERS. De Vorwarts meldt, dut er
heden, Maandag, een staking zal uit
breken onder de mijnwerkers in den
Elzas, daar de bemiddelingspogingen
der Fransche Regeering mislukt ztjn.
PROTESTERRENDE SCHOOL
KINDEREN. Te Ween en
15.000 Tsjechische echoolkindere vun
school weggebleven, omdat de reyee
ring en de gemeenteraad woigero' de
vre<Lyvoorwaarden nopens de bescher
ming dsr nationale minderheden uit
ie voeren.
De Kolenerials In Duftsohland
Men schrijft uit arbeiderskringen aanda
Telegraaf:
Do Duitsche industrie cn hot Bpoarwegrar»
keer in Duitschland hebben zeer t© lijden on
der het gebrek aan steenkolen. De prod actie
van deze onmisbare brandstof ia zeer vermlo-t
derd door d© vermmderlng van werklost bi|
de arbeiders, inkrimping van den arbeidstijd,
afschaffing der accoorchoonen en de vele sta
kingen die aoo af en toe werden afgekondigd
om aan het eentonige begaan van den mijn
werker wat kleur te geven.
De regeering trad tegen de stakers krach
üg op en trachtte zooveel mogelijk het Dnlt-
sche volk voor de rampen van een kolen tekort
te bewaren. Dat had ten gevolge, dat oe pu
blieke meening zich keerde togen de mijnwer
kers en dezen werden beschouwd ais de oor
van het tekort aan de zoo nocvilge brand
stof. Tegen deze meaning komt oe. ook de
.Vorwarts" op.
H©t publiek, zoo echrijft chi blad, wordt
door het optreden der regeering tegen de
mijnwerkers ingenomen. Het is niet waar, dat
productie slecht is; er is ceifa tneerdera
productie dan voorheen en de voorraden op
mijnwerven nemen toe. In Opper-öüezü
zijn in jaren niet zooveel steenkolen aanweeig
geweest als nu.
In het Roergebied worden meer wagons voor
kolenvervoer gevraagd dan de spoorweg kan,
•tellen.
De waarheid Is dat de kolounood een trans-
portnood is, verhoogde kolcnproductie brerjgt
geen redding. De oproep aan de mijnwerkers
»m hoogere productie, word' niet begrepen en.
met schouderophalen ontvangen, want de
mijnwerkers zien eiken dag de groote voor
raden op de werf plaatsen liggen. Eerst moet
worden gezorgd dat er moer verkeers-
materiaal konit, meer locomotieven en wa->
tons. Dan eerst is de oproep tot hoogere pro-t
iuctiviteit gerechtvaardigd.
Vergiftigt, zoo roept het blad het publiek
«e. d© mijnwerkers nog niet meer. Roept eerst
spoorwegwerkplaats-pereoneel op tot;
loogere productiviteit, dat is het eerst noo-
Hge. De transport ra tastrophe ia bet groot©
utheilE
De ko lenerisis is door het tekort aan ver-
zeersmiddelen verscherpt; de „Vorwarts" be
pleit staatsmonopolie voor het binnenscheep-
taart bedrijf, opdat aan den onh oud baren toe-1
•tand van materiaal gebrek een einde komt.
Is een eigenaardige toestand. De spoor-
en kunnen niet rijden, omdat er geen ko
len zijn en kunnen de opgeslagen kolen niet
halen, omdat ze niet kunnen rijden!
Het treinverkeer moet worden beperkt bij.
gebrek aan kolen; maar waarom maakt mea
dan geen gebruik van de binnenscheepvaart?
Terwijl men allerwege naar transportrnidd©-
snakt, moeten de ondernemers in het bin
nenscheep vaartver keer hun schepen stilleg
gen en honderden schippers ec knechts in do
men der werkloosheid voeren.
Het orgaan der binnenschippers bepleit
eveneens staatsexploitatie der binnenscheep
vaart. De organisatie van het gansche trans
portbedrijf moet in èéa band worden sa&mge-i
bracht en liefst zoo Spoedig mogelijk.
1»16 is de scheepvamt gebracht in har
den van den chef van het spoorwegverkeer,
met het doel de binnenscheepvaart voor mili
taire doeleinden te gebruiken. Met 't intreuea
van den vrede Is die ©rganosatie echter uiteen
gevallen. Thans dwingt de noodzakelijkheid
het nemen van krachtige maatregelen,
wil het Dui lach e volk gedurende den komen
den winter met voor een ramp worden ge
plaatst
Het bespottelijke van de historie Is, dat óm
kolen, benoodigd voor het spoorwegverkeer.
n middelen vervoerd woeden naar sta
tions. die langs rivieren en waterwegen lig
gen. Indien niet alle beschikbare kolen- en
goederenwagens gedurende korten tijd ln
dienst worden gesteld van het kolentransport,
is een kolencatastrophe onafwendbaar.
Het Duitse he volk zal zwaar moeten boeten
voor de nalatigheid aijner regeering, indien
daarmede gewacht wordt tot den winter zijn
intrede heeft gedaan.
Ledige wagens, ledige- schepen zijn eea
voortdurend gevaar.
Intusschen wordt veel scheepsruim te
ons land verhuurd en goed betaald, waarvan
het gevolg is dat Duilscüland zelf van zijn
beste verkeersmiddelen wordt beroofd.
Wat is de oorzaak dat de spoorwegen met
goederen worden overladen en de binn<a>
scheepvaart tot werkloosheid wordt genoopt!
Dat is de concurrentie der Duitscho spoorwe
gen, die door lage vrachtprijzen het den bin
nenschippers onmogelijk maken een behoor
lijken vrachtprijs te bedingen. Het kolenver
voer te water stuit af op de duurdere vrach
ten die de binnenscheep vaart-ondernemingen
voor zich elschcn. Zij kunnen niet concurre©-
ren met de spoorwegen, die extra-lage tarie
ven hebben vastgesteld voor sommige massa*
transporten.
De „Freiheit" zegt daarvan oa. het vol-^
gende:
„Van de Saaie is iu dit jaar nog geen.
scheepslading steenea naar Berlijn gevoerd!
Neen, alles moet per spoorweg, ofschoon d«
steenen direct aan de Saai© worden gepro
duceerd, men brengt ze ;>er veldspoor naar
den spoorweg. Waarom? Omdat de Staats
spoorweg. ondanks het groote tekori en on
voldoende materiaal, zeer goedkoope vracht
prijzen heeft ingesteld en voor nog vel© an
dere producten uitzonderingstarieven heeft
vastgesteld, die niets anders ztjn dan liefde
gaven aan kapitaalkrachtige geïnteresseerden.
Bij een flinke organisatie der verkeersxnid-
delen, kunnen wij rn Duitschland geen beper
king van het spoorwegverkeer hebben, wij
willen iu den komenden winter niet bevrio-
Vele industrieën hadden belangrijke kolen-
voorraden kunnen hebben, maar niets gezien.
De scheepsbemanningen, welke ongeveer van
negen tot Uen maanden per jaar kunnen ar
beiden worden in den besum Lijd met guastt-
gesi waterstand werkloos gemaakt. En dat ln
een Ujd dal mee voortdurend pleit den spoor
weg zooveel mogelijk uit te schakelen. Do
schipper beeft het laagste loon van alle ar
beiders 76 Mark per week geen Zondags-
alleen S uren nachtrust en 16-urige»
arbeidstijd.
Gescheiden van zijn familie, wordt hij bo
vendien nu nog op het straatplaveisoi gowop-
m."
Intusschen is de toestand niet zoo eenvou
dig ale het 9chijnt. Want al beweren de arbei
dersbladen dat er genoeg kolenproductie U
om de industrie en spoorwegen te voerzien.
uit de telegrammen, en berichten di© over het
kolen vraag stuk worden gepubliceerd, blijk»
dat de voorraden zeer klein zijn en avaar voor
©nke'.e dagen voldoende. En naast de reorga
nisatie van het scheepvaartverkeer dat nu.
sooals blijkt, niet looaend is door de scherp©
concurrentie der spoorwegen zal dringend
noodzakelijk zijn opvoer mg der productie»
©ok al trekken de mijnwerkers bij zoo"n aan-
(manirig een gezicht als de verdrukte onschuld.
Het is ln het belang van liet Duitsche volk,
ineen, van alle volken, dat zoo spoedig moge
[lijk in dezo aangelegenheden krachtig wordt
:lnt'egrepen en in de allereerste plaats ge-
iBtrec-fd wordt naar een goed© verkeerspoll-
jtiek. En daarnaast eet zoo hoog mogelijk of
ie voeren kolenprodocHe.
Wordt spoedig ingegrepen, dan kunnen h«
Duitsche volk en de mdustrie voor ccn noot*
QpUigea winter wordea gevrijwaard.
