Baitenlandsch Overzicht
©en mysteriespel-oratorium voor 60-11,
kor. O Orkest, dut in het voorjaar
v,u; i 'i t met succes gegeven werd.
Uverig propagandist, voor het
"v manische lied, beareisde De Klerk
zoowat het heele Vlaainsche land oxu
conferenties over ditondérwerp te
geven, en uiet zijn gu'iie stem eu ie
venuige voordracnt ons volk de eigen
aaitlige schoonheid van onzen iiede-
renscnat te brengen. De bloeiende
„i.ioderavonden voor het Volk'' te
Merxcom, waien tevens zijn werk.
Hol succes zijner volksliederen was
oorzaak, dat vrienden van den toon
dichter hem den raad gaven oin een
zangspel te schrijven, waarin de ty-
piecn Vlaamsche geest, die deze kan
gen kenmerkt, zien volledig zcru kun
nen uiten. En zoo rijpte het plan 0111
eene Volksopera te malton.
II ij vond een geschikt onderworp in
„Baas üanzendonk" door zijn vriend
Willem Taeymann als zangspelieksl
bewerkt, en nu kwam het er maar op
aan lijd te vinden om hel werk klaar
te krijgen.
Dien tijd bracht do oorlog. De Klerk's
werkzaamheden in Beigie ein
digden stil in Augustah 191-1
en het eersto werk was, na
dat de drukste spanning der eerste
dagen voorbij was. de nieuwe parti
tuur opzetten. De schets was tot op
de heift klaar, toen het bombarde
ment van Antwerpen kwam. Jos. de
Klerk trok toen met zijn familie naar
Holland en vestigde zich na .veel heen
en woei- trekken en alles en nog wat
beproevend, te Haarlem, waar lnj een
geschikten werkkring vond.
Hij vestigde zich ider als concert
zanger, dirigent, zang.eer aar en mu-
ziela>eooruc<;iu;u\ in weuJie kwaliteit
hij aan ons blad werd aangesteld.
Buiten üanzendonk schreef De
Klerk de vijf laatste jaren nog veie
liederen, waaronder het enthousiaste
„Liedje van den Yserring' veel bij
vai genoot. Eemge werken voor ge
mengd a capelia-koor, alsmede twee
cantaten voor soli, koor en orkest,
„Hosonnah Albert en „Aan Neder
land", die meermalen onder zijn lei
ding uitgevoerd werden.
Zijn Baas Ganzendonck wordt deze
maand door de Vlaainsche Opera te
Antwerpen uitgevoerd Jos. de Klerk
zal zelf die première darigeeren.
De heer S a ni. Schuyer te
's-Gravenhage, is bekend als dirigent
van de zoruerconcerten in het Kur-
haus te «Scheveningen van het Kur-
haus- en Residentie-orkest.
Voor dien wae li ij eerste dirigent
aan de opera's te Gent, Parijs en
aan de Franscho Opera te "s-Oraven-
liage.
III het afgéboopen seizoen ging een
door hem' gecomponeerd muziekdra
ma „Madeleine".
De heer M. Spanjaard,
dirigent to 's-üravenhage, voltooide
zijn studie te Berlijn in 1916. Zijn
Duusche leermeesters prijzen hem
zeer ais dirigent, o.a. bij de uitvoe
ring van zijn symfonisch gedicht
Amarns.
Hij auditeerde bij de repetities van
Mengelberg to Amsterdam en maakte
alle repetities van Prof. Schneevoigt
te Scheveningen mee.
kei ïooneel
Kunstavond ton bate van de
Wllhelmina-Voreeniglng.
Toen Isidora Duncan voor het
eersil in Miinchen wilde op
treden, werd haar. dit bijna
door de polite verboden, omdat
zij geen „Befahigungs Schein" kon
overleggen. Zonder een „getuig
schrift" van de hoofdballetteuse der
Hof-Opera mocht zij niet in het
Künstlerhaus dansen, maar Isidoro
Duncan weigerde pertinent zich een
examen te laten afnemen, omdat
„haar kunst voor baiietteusee tc
hoog stond''. Eerst toen art.s'en als
Lenbach en Stuck hadden verklaard,
da; het dansen van Miss Duncan aart
de allerhoogste eischen van kunst vol
deed, werd zij op de Duitsche planken
toegelaten.
Wij vermoeden, dat de jonge dames
em meisjes, die gisteravond op het loo-
nee] van onzen Stadsschouwburg heb
ben gedanst, ook door de Miinchener
politie geweigerd zouden zijn. De
meesten zouden het waarschijnlijk
niet tot een behoorlijke pirouette heb
ben gebracht en misschien was er
zelfs geen enkele in staat 2 seconden
op de t-eenen van één voet te lmUn-
ceeren zonder orn te vallen. En ver
beeld je een echte baUettause, die niet
ais een ooievaar mlnste.is een halve
minuut hoog op één been kon blijven
Staan.
Maar hoeveel meer genot _gaf ons
Idit ballet van jonge, ongeoefende dan
seresjes, dan hel zinloos gespring en
gepirolteer van bet meest gerouti
neerde corps de ballet uit den goeden
ouden tijd, dat ons altijd deed denken
aan een verzameling huppelende tafel
bellen met lange klepels.
..Nous avons sur nos scenes des dan
seurs ons ftme!" schreef indertijd
Schuré; dit ztellooze was de voor
naamste grief tegen het vroegere
ballet en het blijft de groots verdien te
van Isidore Duncan, dat zij in den
dans weer de bezieling der ouden
heeft weten te brengen.
Isidora Duncan? Misschien za! men
feven glimlachen, nu wij dezen naam
noemen In verband mot de jonge bui-
Jotteuses van gisteravondEn toch, er
i s verband. Want bij het groote ver
schil tueecben een waarachtige kunste
nares, die ons do „renaissance van
den dans" bracht en de jonge meisjes,
dienu ja, eens een avond „dan*^
ten", is er dere cóne belangrijke over-
feenkomst; zij dansten - grijp niet naar
Spen, ChaHvarius me', hun ziel!
at was voor ons gisteravond weor
het bekorende van „In Tulpenland"
en in de Ooelerache dansen, die mevr.
Schepers met hare leerlingen bad in
gestudeerd. Wij hebben indertijd de
feeërie van den heer Binger hier
reeds besproken en behoeven er dus
met uitvoerig op terug te komen.
Ook iiu troffen ons weer de inoo.e en
gelukkige kleurcombinaties, d-*
schoonheid van het rhytnnsch bewo
gen, de poëtische gedachte en de teer©
uitwerking, die ons voortdurend In
de stemming van liet droombeeld ge
vangen hielden. Wel was er nu an
dan een zekere weifeling merkbaar
maar dit zal bij de tweede opvoering,
op 13 November ongetwijfeld beter
ïijm. Ook zal dan misschien het muzi
kale gedeelte gelukkiger uitvallen. Nu
zijn wij genoodzaakt den manTèl
der Liefdadigheid over hj; en
het koortje uit te spreiden.
Na da pauze ging het overbekende
„Zsira" van de heeren Nol/sc Trenité.
De Haarlemsche Tooneelclub heft van
<ieze parodie al heel wat plezier be
leefd en ook gisteren waa er groote
waardeering bij het publiek voor wat
daar achter het voetlicht werd afge
speeld en afgezongen. Hoe wij per
soonlijk over zoo'n [Ku-odie denken,
doet er eigenlijk minder toe. De her
haalde en sucoesvolLe vertooningen
van „Zaïra" zijn wel het beste bewijs,
dat de auteur den smaak van het pu-
bl ek kent en op gelukkige wi.iz6 met
zijin werk aan dezen smaak tegemoet
weet te komen.
De Haarlemsche Tooneelclub spoelt
de parodie met prettige opgewektheid
en blijkbare Liefde Er zat gang en pit
in de opvoering. Het koor der harem-
bewakers en vooral hun leider Co
rasmaji acteerde en zong met leven
dig entrain.
Een bijzonder- genot schonk ons
mevrouw Schepens mot haar Ooster-
schen solodans in he; tweede bedrijf.
Hoe karakteristiek was het gestyleerde
bewegen van haar handen en armen
Dat was bepaald heel knap en heel
stijlvolHet zeer talrijk publiek heeft
mevrouw Schepers na haar dans dan
ook enthousiast toegejuicht.
Een over het algemeen dus zeer
gelukkig geslaagde liefdadigheids
voorstelling, die ook bij de herhaling
op 13 November ongetwijfeld succes
zal hebben. Wat wij de Wilheim.na-
Vereeniging van ganscher harte fcoe-
wenschen.
J. B. SCHUIL.
TENTOONSTELLING NACHE-
NIUS. De jouge kunstenaar J. C.
Naohenius houdt dezo week in
de vereonigiugszaal vau „Kunst zij
ous Doel" eeu tentoonstelling van
Krytteekeningen en Etsen.
Nacheuius is te üaarlera geen on
bekende, naar wy vernamen liet hij
toch vorig ja3r etswerk zten in een
der vertrekken van de Haarlemsche
Hypotheekbank. Als elke expositie
uitsluitend aan zwart- en witkunst
gewyd, gaat ook die in het Waag
gebouw gebukt onder een zeker
monotoon totaaleffect, een eigenschap
nog to meer opvallend, na de üeurige
tentoonstelling „Boot", kortgeleden in
de zelfde loealiteit gehouden. Het is
zeker jammer te achten, dat de ver
zameling algeheel kleurwerkcu inoet
ontberen, dezulke toch zouden dan on
getwijfeld meer relief hebben ver
leend.
Hut geëxposeerde behandelt alleen
landschap, speciaal het Geldersclie
landschap, dat door Naclicnius met
liefde, eenvoud en zorgvuldigheid
is bespied en op bekwame en zuivere
en soms wat schoolsche wijze met
kryt en naald is voorgedragen.
Cubisme of andere nioderuigiieid is
den kunstenaar vreemd en ook naar
grootsciie effecten is niet door hem
gestreefd. De meeste kracht toonen
zyn teekeningen, waarbij er zijn vaD
kapitale afmeting.
Zouden wij meer forschbeid by de
contour op prijs stellen, in de diverse
afbeeldingen van eiken- en andere
hoornen schuilt ontegenzeggelijk ver
dienste.
Boerderij heeft fijne quaiiteiten.
Bij do etsen troffen ons het meest
do ondenverpenkorensehovoD, dennen
appels, schelpene.d., meestens kleinere
werken maar van een aantrekkelijke
compleetheid.
Wel doet alle etswerk van JNache-
nius wat veel aan plaat „staten"
deDken, plaatdrukken zóó getrokken,
zonder opzettelijke klcuropbreng of
liciitaanbreng, waardoor het onder
scheid met penteekeniug betrekkelijk
gering wordt. Is do afwezigheid van
dien opzet by genoemde werken mis
schien van mindere beteokenis te
achten, by landschapuitbeelding zon
0. i. moer licht en toontegenstelling
het effect, vooral het luchteffect, be
langrijk ten goed9 kunnen komen
Toch is Bparrenlaautje een mooie ets
en zoo zijn er meer.
G. KERKHOFF.
Arr. Rechtbank
UITSPRAKEN.
A. G. van S., electricien, te Am
sterdam, vrijgesproken
W. van M., H. van der W.. beiden
los werkman, te Zaandam, stroopen
mot behulp van een vaartuig, ieder
geldboete van f 3 subs. 3 dagen hech
tenis.
G. A., J. B., C. de B. en T. W..
allen los werkman te Zaandam, dief
stal, ieder voorw. gevangenisstraf
vim 1 maand met een proeftijd van
"2 jaar.
J. J. T., te Wormerveer, diefstal,
geldboete van f 10 sub». 5 dagen
hechtenis.
N. H., melkventer, te Krommenie,
wederspannigheid, geldboete ven f 5
subs. 5 dagen hechtenis.
A. R., fabrieksarbeider, te Helder,
diefstal, geldboete van f fi subs. 6
dagen hechtenis.
H. T. J. W., varensgezel te Lands
meer, diefstal, 10 dagen gevangenis
straf.
NUTS-SPAARBANK TE HAARLEM.
Vergelijkend overzicht over October
1919—1918. Aantal behandelde posten
2784 (v. j. 226S) aantal inleggingen
1789 (v. j. 1449) aantal terugbetalin
gen 995 (v. j. S19). Ingelegd ƒ206380.14
K'. j 'f I33447-83 en een halve cenij. Te
rugbetaald ƒ212952.84 en een halve ct.
(v. j. 146090.92 en een halve cent).
Minder ingelegd ƒ6566.70 en een halve
cent (v, j. 12643.09). Aantal nieuwe
boekjes 145 (v. j. 108). Aantal afbe
taalde boekjes 73 (v. j. 35). Spaarbusjes
op 31 October in omloop 530. Geledigd
in October 1919 86 busjes me' 'oiaaJ
1100.93. Aantal boekjes in bewaring
op 31 October 1919 223.
Gaat 't in het Verre Westen naar een
groote crisis in den arbeid?
'T MIJNWERKERSCONFLICT IN
AMERIKA is inderdaad zeer ernstig.
Volgens de laatste telling zijn er
435.000 slakende mijnwerkers.-
Er zijn dus blijkbaar met ruecr dan
een 65000 werkwilligen.
Toch doel de regeeiing alles wat ze
kan om de mijnwerkers weer aan 't werk
te krijgen.
Er zijn troepen naar verschillende
punten gezonden om de werkwilligen te
beschermen.
Het kolcnkanioor heeft beslag gelegd
op honderden waggonladingen steen
kool, die onderweg, waren.
De verbodsbepaling der staking,
door de regooring uitgevaardigd houdt
in, dat geen vakvereeniging6bestuur-
dere sehrif tel ijlt of mondel ing op
drachten mogen verstrekken tot het
steunen der staking", dat zij alle op
drachten tot het bevorderen of doen
ingaan van stakingen moeten herroe
pen en dat zij moeten afzien van ver
dere handelingen welke de staking
kunnen aanmoedigen of uitlokken,
evenals van het uitkeer en van sta-
kingsgelden met dit doel bijeenge
bracht of bijeen te brengen.
De vakvereenigingsbastuurders wor
den beschuldigd van samenspanning
tot beperking van productie en voor
ziening van steenkool, en van het b&:
1 emmeren van het spoorwegverkeer
door het afsnijden van den steenkool-
aanvoer.
Volgens de laatste telling zijn er
435.000 stakende mijnwerker6
Men vreest ook een actie van -het
spoorwegpersoneel. Het hoofd van een
der voornaamste vereenigingen van
spoorwegpersoneel, die niet bij de Fe
deratie van den Arbeid is aangesloten,
heelt z.toh ovenalg Gompere, uitgela
ten. dat het stalungsverbod :eii toer
stand kun verergeren. De regeering
kan heden (Dinsdag) van het spoorweg
personeel een eiscii om 'ópögyerïloo-j
ging verwachten.
't Is niet alleen in Amerika.
Ook IN ENGELAND DREIGT
WEER EEN ARBEIDSCONFLICT.
De Daily Herald weet. te vermelden,
dat de onderhandelingen tussuhen de
regeering en de vakvereenïgirigen over
de „wet tot regeling van de loon en
m oorlogstijd" tot- een crisis hecben
geleid.
De vakvereenigingen verlangen,
dat do wet nog een jaar be
stendigd zou wonden en alle oor-
iogs'oonen in de takken vau nijver
heid, die onder de wet vallen, gesta
biliseerd zouden worden. Daartegen
over legde de minister van arbeid het
concept van een wetsontwerp over tot
oprichting ven een industrieel bol'. Bij
dit wetsontwerp wordt verder voorge
steld om de wet tot 30 September
1920 te bestendigen, mits de vakbewe
ging ermee genoegen nam, dat in En
geland ocai door de regeering benoemd
.scheidsgerecht werd ingesteld, welks
beslissingen (dus ook al wal verlagin
gen vau 't loon betreft) bindeno /ui
len zijn. Elke vakvereeniging, die erin
toestemt c-::i geseliu naar ai: hol te
verv. .jzen, is eranwoordelijk voor een
inbreuk op zijn beslissingen. Ha-re
fondsen worden verbeurd verklaard eu
baie beambten en leden gerechtelijk
vervolgd.
De Daily Herald verneemt, dat een
buitengewoon congres van de géheeie
vakbeweging bijeen zal komen, ora
2ijn houding tegenover dit regeervrigs-
vcoratcl te bepalen.
Het blad vindt, dat bet voorstel, sa
men met het besluit om de uitkee-iing
wegens werkloosheid op 21 dezer te
staken, een aanval is op de vrijheid eu
veiligheid van de arbeiders.
Dl. STAKING VAN DE LIER
LIJ NSCHE METAALBEWERKERS
d urt ook nog steeds voort.
Maandag hebben de stakers weer
vergaderd. Er werd besloten tot eeu on
middellijke verscherping van 't conflict.
De buud besloot alle nog niet stakende
arbeideis in de metaalindustrie onmid
dellijk aan te manen om het werk neer
te leggen. Het laat geen twijfel zoo
meldt de National Zeuung of de me
taalbewerkers zullen hieraan gevolg ge
ven. De reden van dit besluit is, naar
de bond meedeelt, dat de werkgevers
de bestuursleden der arbeidersorgani
satie hebben willen straffen. Door de
verscherpte staking zou de heelc me
taalindustrie te Berlijn tot stilstand
worden gebracht.
Van den kant der werkgevers wordt
aan het blad medegedeeld, dat deze tot
overeenstemming waren gekomen met
alle vertegenwoordigers der vakvereeni
gingen, ook de onafhankelijke socia
listen, zelfs de radicale Rickaid Mul
ler. Zij zeggen dat de uitbreiding der
werkstaking volkomen ongemotiveerd
is, omdat de arbeiders, als zij er prijs
op stellen de oude bestuursleden te
behouden, dezen opnieuw kunnen ver
kiezen. Volgens de werkgevers zouden
he: echter juist deze bestuurders zijn,
die, uit vrees hun baantje te verliezen,
tot staking aanzetten.
Reeds is gemeld, dat de vakvereeni
gingen er over dachten oat; ter onder
steuning van de stakende metaalbewer
kers, een algcmcenc staking af te kon
digen.
Nu seint de Berlijnsche correspon
dent der „N. K. Ct." evenwel
„De kans dat de staking algemeen
wordt, is niet bijzonder groot. De sta
king der metaalbewerkers was in de
laatste weken immers reeds aan hec ver-
loopen. Vele arbeiders hadden het werk
reeds hervat."
Verder seint dc N. R. Ct.-correspon-
dent nog
„De laatste weken hebben er in
Duiiscliland allerlei geruchten geloo-
pen, dat tegen 9 November, DEN
VERJAARDAG VAN DE DUITSCHE
REVOLUTIE, ongeregeldheden wer
den verwacht. Deze geruchten schijnen
mij uit noodelooze zenuwachtigheid
voort te spruiten. De regeering schijnt
zich geenszins ongerust te maken. Men
heeft, volgens de Lokal Anzeiger, zelfs
besloten om voor dien dag den staat
van beleg te verzachten. Vergaderingen
behoeven niet tc worden aangekondigd.
Alle betoogingen in de straten van de
binnenstad zullen streng verboden zijn,
maar in de buitenstad zullen op pleinen
vergaderingen tnogen worden gehouden.
Er zal zorg worden gedragen, dat er
zich dien dag zoo weinig mogelijk ge-
wapendo soldaten van de veiligheids-
weer op straat zullen bevinden;
IN BELGIS beginnen de stakingen
ook weer. Nu staken de bootwerkers :e
Gent. De eischcn zijn een loon van 18
francs en dc 8-urige werkdag.
De Duitsche bladen zijn over het
voornamen van den Oppersten Raad
dei Entente 0111 Duitschland te dwln-1
gen tot de verklaring dal hèf DE
YOV.i.WAARDEN VAN DEN WA
PENSTILSTAND, die nog niet uitge
voerd zijn, zal nakomen ook na liefc
van kracht worden van het vredesver
drag, slecht te spreken. Zij zien daarin
het hernieuwde bewijs, dat, het tier
entente niet om den vrede, doch alleen
om de vernietiging van Duitschland te
doen is. Duitschland mag niet met
volle kracht aan den arbeid trekken
voor zijn herstel, maar moet voortdu
rend liet mee op de keel voelen en zich
bedire-igd weten met een inval tot in
het hart van het land. Het schijnt w©j
zoo zegt de „Deutsche Allgemeine
Zedtumg" of dc entente bang is voor
den wede, die het herstel van den
strijd- met de middelen des geesiea
brengen zal. Zij is nog geheel op den
strijd van het geweld ingericht en
blijkt niet in staat om met geestelijke
middelen de wereld weer op gang te
brengen.
TUSSCHEN ROEMENIë EK DE
ENTENTE is nog steeds niet alle mis
verstand opgehelderd.
Roemenië heeft nog niet geantwoord
op de nota der Entente, d.d. 12 Octo
ber, inzake de Hongaarsche quaestie.
Nu is nogmaals door den Oppersten
Raad der Entente op een antwoord bij de
Roemeensche regeering aangedrongen.
'T DEFINITIEVE VREDESVER
DRAG VOOR BULGARIJE is Maan
dag aan de Bulgaarsche delegatie over
handigd.
De Bulgaren krijgen 10 dagen den
tijd om er over te denken of ze zullen
teekenen;
DE RUSSISCHE QUAESTIES blij
ven ook aan de orde.
Van andere zijde wordt gemeld, dat
er thans ook kans is, dat de Entente
't met kolonel Bermondt op een accoord-
je zal gooien.
Er wordt melding gemaakt van een
verdrag dat tusschen Engeland en de
regeering van N.WRnsknd zou zijn'
gesloten.
Bevestigd is dit bericht nog niet.
maar het klinkt niet onwaarschijn
lijk, dat Engeland zijn opgestapelde
oorlogsmateriaal aan Yoedenitsj af
staat tegen de beloften dat deze in
Rusland een geordenden toestand tot
stand zal brengen en de rechten der
voormalie Ooslizee-provLneiön en der
Dekrajine eerbiedigen zal. Bovendien
wil Engeland aan Yooclenitsj een cre-
diet van een milliard- roebel verlee"
nen maar pas als Petersburg gevallen
is. dus als er ecnige kans komt, dat
de oon(ra.-r©vol 11 lioiinaim troepen een
stevige basis krijgen, en de Bolsjewlki-
regeering omvergeworpen wordt.
Yoedenitsj blijkt zich van de geleden
nederlaag te herstellen en behaalde
alweer eenig voordeel. Volgens een of
ficieel Engelsen bericht heeft hij een
gedeelte van het terrein, dat de laatste
e. ven vanOctober d°°r hem prijsgege
ven mosst worden. w?er heroverd. Z-o
kreeg hij ook weer Ropsja op 10 mijl
ten Z. van Petereburg in handen.
Daarbij maakte hij 400 Boisjewiki
gevangen.
De Engelsche regeering heeft 't hoofd
der Engelsche missie in de Oostzee-
provinciën teruggeroepen. Dit is gene
raal Burt, die optrad als leider der
Letsche en Estsche troepen, die bij
Riga legen kolonel Bermondt vochten.
Te Berlijn zijn berichten ontvangen
over groote wrijving -tusschcn DÈ LET
TEN EN ESTEN.
De Entente heeft,, volgens geruchten,
FINLAND DE AALANDS-E1LANDEN
BELOOFD. Finland zou nu tot inter
ventie tegen de Boisjewiki bereid zijn.
Verspreid nieuws
EEN PARLEMENT VOOR IER
LAND.?
De Londensche correspondent var.
de „Manchester Guardian" verneemt,
dat de regeeriiigs-commissie, on dei-
voorzitterschap vau Long, inzake Ier
land tot een beslissing is gekomen.
Men heeft het volgende p'an vastge
steld: Er zal efrn parlement zijn voor
geheellerland, doch elk graafschap zal
het recht hebben door stemming uit
te maken, dat het niet tot dLt parle
ment wil toetreden. Die graafschap
pen vormen een op zichzelf staand ge
bied met bestuit rsautoriteiten, door
hen zelf gekozen, maar zoowel het
Iersche parlement a's de bestuur;-
autoriieiten van het op zichzelf staan
de gebied moeien 6taan 01: der de over
heid, te benoemen door den Lord
Lieutenant en de Iersche „Privy-
Council".
De bevoegdheden van het Iersche
parlement zulten, voor zpovêr de om
standigheden dit veioorloven, bij be
nadering bezeilde zijn als die der do
minions. Een uitzondering wordt ge
maakt voor de douane-rechten, welke
onder controle zullen staan van de
voor Ierland benoemde overheid.
ONRUST IN IERLAND. Zater
dagavond deden gewapende lieden
aanvallen op politieposthuizen te Lis-
mullin en Ballivor (beide in het Ier
sche graafschap Meath). Twee agen
ten werden gedood, de aanvallers ont-:
kwamen.
Binnenland
TENTOONSTELLING NOOD-WO-
NINGBOÜW. Naar de N- R- CL
verneemt zal in Mei of Juni a-a op
het terrein Wagemingen—Haag, een
internationale tentoonstelling wor
den gehouden op het gebied van nood
woningbouw in hout en betcei; ook
z.g.11. spaarbouw, aangezien grint en
inetselzand op het terrien aanwezig
zijn. Van verschillende, ook buiten-
landsche zijden, is reeds voldoende
steun toegezegd. Een comité van op
richting Is in wording.
TAR1F1EERING ELECTR1SCHEN
STROOM. In een to Amsterdam
gehouden vergadering van de Ver-
oeniging van directeuren van electri-
citeltsbedrijven heeft de heer Smit
Kleine, directeur van het provinciaal
eloctrisch net in Noord-Hollapd ge-
1 sproken over de tarifieering van den
elcctrischen stroom en betoogd, dat
(le tarieven voor de gemeenten moe
ten worden bepaald op f 120 per kilo
watt aan den boven- en f 90 aan den
benedenkant; voor de Industrie zou
den de prijzen respectievelijk f 120
en f 75 moeten zijn. Voor de polders,
mits zij toestemmen in de conditie te
blijven afnemen buiten de lichturen
wenschte hij een prijs varieerend van
f 20 tot f 40, met speciale reductie
van 20 procent voor het verbruik in
de nachturen.
De Ihongersëaking In hot
kemp te Harderwijk.
Wij meldden reeds dat een honger
staking in het katmp te Horde-wijk
was uitgebrok«n. Nader werden aan
gaande de aanleiding eenige nu-de-
deelmgén gedaan door de Russische
afdeellng van bet Internationale
Liefdewerk voor gewonden en krijgs
gevangenen, georganiseerd door hot
Moakousehe Steuncomité voor Krijgs
gevangen an.
Daaraan is het volgende ontleend
Dinsdag, om 2 uur 's nachts, tra
den twee HolLandsche soldaten de ba
rak binnen, gebruikt door tic in liet
kamp Harderwijk geïnterneerde llus-
ssche soldaten. Daar trollen zij a m
een Russischen soldaat. Teherwothin
kleermaker van hetroap, aangesteld
door de Russische afdeeling om de
kleercn der geïnterneerde Russen te
reparecre.n. Op dat oogonhlik repa
reerde Teherwothin een overjas. Do
binnenkomenden vroegen hem waar
om hij zoo laat nog werkte 011 vroe
gen hem zlcli naar den kampcom
mandant to begeven.
Zonder iets Ie zeggen volgde Te
herwothin het bevel op en verliet de
barak met de soldaten. Onmiddellijk
daarop hoorden de andere Russische
geïnterneerden, in dezelfde barak £e-
icgerd, tweo knallen. Eerst 0111 6 a'J
uur van tien volgenden morgen ver
namen de Russen hetgeen gebeurd
was. Eeuerzijds bemerkte zij op d«n
grond een lboedspoor dat liep van
de barak af tot aan dt-n uitgang van
liet kamp.
Anderzijds vernamen zij dat Te
liorwotlun zich in het kamphospltaui
bevond, door een officier - d. linde
ernstig verwond, door een revolver-
kogel, dito den hals binnendrong,
door dLe keel ging, een stuk van de
toog wegnam, tanige voortanden
wegsloeg em door den inond weer
naar buiten ltwam.
Teherwothin zelf deelt mee dat,
toen hij de barak v- liet, de officier
v. d. Ende beiden soldaten opdracht
gaf een weinig op zij te gaaaa van
Telienvothijn en vervtdlgans, achter
hem slaande, twe-e schoten op hem
loste. Het eerste miste, het tweeue
verwondde hem ongelukkigerwijze.
Toen zij dit vernomen hadden, heb
ben alle geïnterneerden van het
kamp, zoowel Russen, als Amerika
nen, Engelschen, Belgen en anderen
de „Hongerstaking" geproclameerd,
the van Donderdag tot Zaterdag
voortduurde.
In verband met deze meöedeeiin-
geo, lieolt een medewerker van net
Hbld. te Harderwijk een onderzoek
ingesteld, llem is gebleken dat bo
ven vermelde mededeelingeai in
hoofdzaak de waarheid bevatten.
Hij meldt verder:
Op don avond, vóór het vallen van
het noodlottige schot, was bekend
geworden, dat eeai drietal geïnter
neerden pogingen aanwendde tot
ontvluchten. Zelfs haddti zij getracht
de schildwachten om te koopen, wat
niet was gelukt. Te v.ilcernacht
markten de schildwachten, dat een
paar mannen liepen uit de barak in
de richting van het binnenste priK-
keldraad. Nu is het verboden dicht
bij deze afscheiding te komen. Wie
zulks toch dost, wordt gelast terug
te gaan. Gehoorzuamt hij, 11a her
haalde aanmaning, niet, d.111 moet de
schildwacht schieten.
Dit schieten nu had op den be-
wusten avond plaats gehad. De man
nen waren evenwel niet getroffen, ztj
gingen na het schieten de barak
weer in.
De luitenant van piket, die liet
schieten had gehoord en op de hoog
te van het gebeurde was gestctu,
ging met een patrouille do barak tn
om te trachten de vluchtelingen op
Ie sporen.
Het was toen 's nachts half twee.
De patrouille vond den genoemden
Teherwothin bezig met het herstellen
van eén jas. In verband met de go-
beurtenissen op dien avond kwam
deze nog zoo laat werkende man den
officier verdacht voor eu hij gaf twee
soldaten bevel den man naar den
kampcommandant te brengen. De
soldaten namen nen man mee bui
ten de barak.
Wat toen buiten is ftcsoliied, valt
nog niet met zekerheid te zeggen. In
ieder geval heeft de officier van piket
geschoten en T. ernstig gewond. Of
T. aanleiding tot dit optreden van
ilen officier heeft gegeven, hetzij door
bedreiging, hetzij door een poging
om weg te toopen, wordt op het
oogemblik door den officier-commis
saris onderzocht. Van dat onderzoek
valt natuurlijk niets mee te dealen.
Het is Juist, da.t T. een kalm man
was van goed gedrag en liet staat
vast, dat de officier van piket, toen
hij meende een vluchteling le ftrres-
teeren, een verkeerde voor had.
De overige geïnterneerden, toen zij
den volgenden morgen het gebeurde
vernamen, wilden een protest-depu
tatie zondert naar den Minister van
Oorlog. Van hooger hand ward hun
dit echter niot toegestaan. Als de ge-
interneerden den Minister wildon
spreken, moesten zij hem eerst ecu
behoorlijk rekest doen toekomen.
Dit was niet naar den zin van de
geintern eerden en als protest zijn zij
toen een hongerstaking begonnen op
Donderdag.
Vrijdagavond daarop vervoegde
zich een deputatie van de stakers
bij den kampcommandant en deelde
ham mede do staking op te heffen en
het bewuste rekest aan den Minister
van Oorlog te zullen zenden.
Het stuk Is nu verzonden en de
Minister zaJ de gegrondheid der
klachten onderzoeken. Onafhankelijk
van dit onderzoek vindt de militair-
gerechtelijke instructie naar liet ge
drag van den genoemden officier
van piket plaats.
DE MOTORBANDIETEN. De po-
iiite moet er retxis in geslaagd zijn
de band te leggen op een p... r pLr-
sonen, die vernacht worden betrok
ken te zijn bij den brutalen diefstal,
welkö Zaterdagavond jL ten naucHa
van den juwe. ter Goudsmit aan de
Hlaats te Dan Uaa gis gepleegd. Na
dere bijzonderheden konden te oe-
voegder plaatse niet gegeven worden.
IIÜUIEN NOODWONINGEN.
De gemeente üchoterlaud zal iiouten
noodwoningen ia eigen beheer bou
wen. De timmwpatroons dreigen de
houthandelaars aldaar met boycot,
wanneer zij voor die woningen het
iiout leveren. I-lot gevolg is, dat eeu
houthandelaar buiten ae gemeente
leverancier geworden is.
Gemengd Kiem
EEN HERINNERING AAN DEN
OORLOG. Bij dén Fxanschea Se
naat is een wetsvoorstel ingediend om
van staatswege een bundel brieven te
doen uitgeven, die Franseb© soldaten
tijdens den oorlog hebben geschreveu.
De ..Temps'' juicht dit denkbeeld toe,
want hetzij ze geschreven zijn uit de
hospitalen of uit de gevangenkampen,
hetzij uit de modder van de voorste
loopgraven of van achter het front, al
die brieven zullen getuigen van 0011-
zelfden heldenmoed, zullen ieder voor
zich een brok geschiedenis vormen en
zullen 0en onuitputtelijke bron zijn
voor de leesboekjes va.11 de schoollcrn-
jderen. Oe Temps" geeft ju overwe
ging bij de keus van de brieven geen
onderscheid tomaken tusschen de een
voudige soldaten en de gegradueer
den en zoowel de brieven op te nemen
van nog le vonden als van gesneuvel
den. dan zal die bundel hel schoonste
heldendicht worden dat ooit is ge"
schreven is.
EEN TRAMSTAKING. - ]n het
Rijnsch-We6tfaalsche Industrie"ge
bied is in ce steden Essen, Bochum,
Doratmund, Duisburg en in vele
kleinere plaatsen, die toch al zeer te
lijden hebben onder het beperkte trein
verkeer, een staking uitgebroken on
der het personeel aan do elcctrisohe
tram verbonden.
De oorzaak van de staking j6 t0 zoe
ken in nieuwe aanzienlijke loon-
eischen.
De TRAMSTAKING TE BRUSSEL.
Het. scheidsgerecht heeft, zich uit
gesproken voor den 8-urigen werkdag
en een minimumloon van 3390 francs
per jaar.
het spoorwegongeluk: in
DENEMARKEN. Nader wordt ge-,
meld: Zaterdagavond omstreeks 7 uur
heeft in de nabijheid van Kopenha
gen, ter hoogte van Vigersley, een
groot spoorwegongeluk plaats gehad.
De trein van Korsoer naar Kopenha
gen moet eenig oponthoud gehad heb
ben, omdat bij door de noodrem lot
stilstand was gebracht, aangezien een
kind uit een der wagenö was gevallen.
De trein reed daarop ©en eind terug en
er werd naar liet laatst gepasseerde
staition geseind, teneinde dén sneltrein
van Kallenborg te doen stoppen. Ech
ter juist op dit oogenbllk paseeerde de
ze sneltrein hel station in volle vaart.
Een botsing was daardoor onvermij
delijk. De sneltrein uit Kallenborg
reeds met volle vaart op den eerstge-
noemden trein, waardoor drie wagena
totaal verbrijzeld werden en van den
circa 20 Meter Imogen dijk stortten.
De locomotief ligt onderstboven aan
den voet van <jeu dijk: Tot nu toe kon
den 15 lijken en ongeveer 60 gewon
den, waaronder zwaar-gewon"
den, geborgen worden.
Nader wordt gemeld:
Er zijn al 43 dcoaen en 69 gewon
den gevonden.
StooüiyaarihsrlGiiïeu
STOOMV. MIJ. NEDERLAND.
Ambon vertrok 31 Oct. van Rio
Janeiro naai- Amsterdam.
Boeton (thuisreis) vertrok 31 Oct
van Port Said.
Java, van Sydney (C.-B.) naar Am
sterdam, passeerde 2 Nov. Lizard.
Lombok iiiitrois) arriveerde 26 OcL
te Sabang.
Prinses Juliana uitreis) vertrok 1
Nov. van Lissabon.
Rembrand; (thuisreis) vertrok 27
Oct van Sabang.
Roepol (uitrei:.; passeerde 2 Nov.
Dungenes;.
KON. NED. STOOMB. MIJ.
Achilles, passeerde 29 Oct. Gibral
tar.
A mor vertrok 29 Oct. van Samos.
Ariadne arriveerde 1 Nov. van Ma
laga te Barcelona.
Calypso vertrok 1 Nov. van Smyr-
Ceres van Buenos Ayres naar Am
sterdam, vertrok 1 Nov. van Lissa
bon.
Helena vertrok 31 October van Ge
nua
Iris vertrok 31 Oct. van Pasages
naar Amsterdam.
Juno van de Middellandsche Zee
n3ar Amsterdam, passeerde 1 Nov.
vuessant.
Mars van Amsterdam naar Bor
deaux, passeerde I Nov. Dungcness.
Medea arriveerde 1 Nov. van Am
sterdam te Lissabon.
Merope vertrok 1 Nov. van Barce
lona.
Stella arriveerde 1 Nov. van Am
sterdam te Sydney (C. B.)
Tellus arriveerde 1 Nov. van Ge
nua te Livonio.
Ulysses van B. Aj res naar Am
sterdam arriveerde 31 Oct. te Lissa
bon.
KON. HOLL. LLOYD.
Frisia (uitreis) vertrok 31 Oct. van
Lissabon.
Zeelandi.a arriveerde 31 Oct. van
New-York te Newport News.
JAVA-ÖENGALEN LIJN.
Calcutta vertrok 29 Oct. van Cal-
'cutta naar Java.
