OM ONS HEEN
HAARLEM'S DAGBLAD
«VOEHSDAG 26 NOVEMBER <913 - TWEEDS BLAD
No. 2681
Nabetrachting van den Gemeenteraad
Wai U gemasnUIUE zelfbestuur? Onierwjj» ?cor üeiijes
Doornesneaen legere scbolen - ils gasifiuiiïraag barleeii Gssn
reit raar paUriuUera Sopraan en alt.
Af ai toe hoor en we in de Roatis-
ja.il spreken over de autonomie der
gemeenten. Dit zelfbestuur is zulk een
kostelijk bezit, dait onze Raad Dins
dag niet alleen zonder tegenspraak,
■dus met Hnsteraiinng de verklaring
aanhoorde van dc hoeren Loosjcs,
Gernlsz en Bruch, dat .de salarissen
van de leeraren te iaag zijn en dat
er 'geen kams i* om die te verboeren,
maar bovendien een request aan dc
j; eg coring zond om de tractemonten
van de onderwijzers te verhoogen,
tonder vtui dat proleet eenig succes
te hopen, I-et wel: liet betrof hier de
flaarlemsche leeraren en de iiaar-
lemsche onderwijzers en als er geen
verbetering kom t, zal het Haarlem-
ecli'1 ónderwijs achteruit gaan, waar
op Haarlem terecht trotsch is.
Dit is nu dc autonomie der gc-
fHcenlen en liet doet denken aan een
DLUt, die stevig aan een boom wordt
vastgebonden en daarna vrijheid
krijgt om iiccn te gaan. Necint de
neiging tot centralisatie in Den Haag
toe. in dezen tijd, die vol is van vriie
ontwikkeling van hot individu? En ra
ken ook IJ. en \V. van Haarlem daar
van onder den indeuk, van dio nei
ging naar centralisatie bedoel ik?
Aan 't einde van de vergadering van
Dinsdag zei de heer Poppe, dat hij
nog nooit in eon bcgrootingsdebat
zooveel voorstellen had zien verwijzen
naar B. en \V. voor prae-advies en
daar zat wel een keni van waarheid
in. Dat de mortis voor boschsoholen
en d'io voor een nieuw schoolgebouw
svoor zwakzinnigen niet dadelijk kou-
den warden behandeld, is verklaar
baar, maar wan. *0111 ooit de motie
voor een gemeenteschool voor voor
bereidend onderwijs dien weg moest
gaan, was minder duidelijk en de
heer Loosjes wist dan ook te verkrij
gen. dat die onmiddellijk in stem
ming zou kornen de ironie van
het toeval wilde toen, dat de stem
men staakten 011 do zaak dus toch
onafgedaan bleef. Waarom het vooa-
stel-UoinuUla, om het subsidie aan
drankbestrijdendc veroemgmgen van
f 401).tot f 750.te verhoogen ook
aJ weer naar B. en W. om prae-ad
vies moést, begrijp ik allerminst: de
Raad had hier alleen over een cijfer
te Stemmen, hel beginsel der subsidie
bestond al.
Zelfs de heer Bruch, anders niet
voor een kleintje vervaard, scheen
bijzonder afkeerig van de gedachte^
dat er inzake onderwijs moties zou
den worden aaugononicn eri was
daardoor in zijn beloog niet zoo sterk
anders. Het .scheen wel, of IJ. en
W. vooraf tot elkaar gozegd hadden:
„denkt en- om, wij geven do leiding
niet uit handen!" Op het laatst der
Vergadering word de sociaal-democra
tische fractie zelfs van dat snoode
plan beticht. Gaf zij daar aanleiding
too? Ik heb liet niet1 kunnen bemer
ken. Natuurlijk, een sterke Raads
fractie heeft bij de begrooting allicht
veel (o zeggen, maar de rollen waren
goud verdoold, er werd uiiet overmatig
lang gepraat en de sprekers deden
rustig en kalm hun woord. De heer
Poppe zelfs zweeg dear heelen dag en
dat wil voor een licht ontvlambaar
nitui heel wat zeggen. Wie vóór de
zen ellenlange redevoeringen, ja
zelfs obstructie van de S. D. A., P.
verwacht heeft, zad Dinsdag wel ge
rust gesteld zijn.
Wanneer aides wat gewenscht
werd, er ook komen moet. dan heb
ben wo nog heel wat te wachten. Een
nieuw lokaal voor de vaccinatie en
nieuwe lokalen voor de zuigelingen
zorg (hier paarde zich de sopraan
van mevrouw MaarachaWKonrtn
aan de alt van mevrouw Macdonald)
on een nieuw badhuis van het Witte
Kruis in liet Amsterdamsche kwartier,
een nieuwe zwemschool, een bosch-
school, een nieuw schoolgebouw voor
zwakzinnige kinderen, een gemeente
school voor voorbereidend onderwijs,
een nieuw gebouw voor leeszaal en
bibliotheek niemand zal ontkennen,
dat cr vele kostelijke zaken onder
zijn, maar wanneer ze allemaal, al
lemaal tot uitvoering komen, zal
dat veel geld kosten. Onze wethouder
van financiën was dan ook vandaag
mol opgewekt, overdreef zelfo, dacht
mij zoo, mei zijn verzei tegen het
verzoekschrift aan de Regeering over
de onderwije-salari&sen. Zeker wo we
ten het wel, men, staat in Den Haag
mei klaar om alle requesten van ge
meenten in tc willigen, maar wie on
tevreden is en zijn mond houdt, wekt
den schijn dat hij goedkeurt en in
stemt.
Had mevrouw Macdonald haar zin
gekregen, dan zou ook voor de >.k-is
jeschool voor M.O. een groot .ig
worden uitgegeven. Uit den loop der
discussie bleek evenwel, dat. cle Raad
voor de reorganisatie van die school
at heel weinig voelde. Zelfs zinspeel-
do wolhouder Bruch op afschaffing
v;ui dézo instelling en de lieca- Ger-
ritsz, die hem bestreed, kwam aan
einde van zijn zijn betoog:, eenigs-
zms onverwacht, tot «dezelfde con
clusie. Als het daartoe komen moest,
zouden velen dat betreuren. Ik weet
ijut her Gymnasium thans een
bijzonder geliefde opleiding voor
meisjes is. maar zul dat zoo blijven?
™ij zien dc-n stroom wel. maar hoe-
velen onderweg uitvallen en vooral:
boe ontzaglijk veel meisjes nooit af-
atudoeren en, zoo zij dat wel doen,
«immer haai academische opleiding
m het leven practiscll nuttig maken,
dat is iets waarvan weinigen op de
hoogte zijn. Ik durf zeggen, dat deze
kyrunasiolo •oplcta ftng voor me r-jes
ecu soort van mode is. die niet blij
ven za,|. Daarop al te zeer voov do
'oouoingt te steunen schijnt dus niet
K'i.ukkjg. Menig oud. ronpaar zal
het onderricht op de middelbare
school voor meisjes dan weer verlan-
®or', ui geeft dat dan ook geen radi
caal; het zou jammer wezen, wanneer
liet dan was afgeschaft. Maar wethou
der Bruch zal wel voorzichtig wezen.
De verrassing in deze vergadering
was, dat de heer Nagtzaam terugkwam
op de overneming van het St. Elisabetlis-
gasthuis door de gemeente. Het is in
derdaad een zonderling geval. Een vo
rig College van Regenten, mannen van
oortreffelijke reputatie, die veel zorg
;an dc stichiing besteedden en zich te
genover den Raad zeer meegaand be
loonden, moest weg, opdat die overne
ming gemakkelijker zou kunnen geschie
den en toen zij eemnaal afgetreden wa
ren, stelden de nieuwe Regenten die over
neming niet voor, ja schenen er zelfs
schuw voor te zijn geworden, ofschoon j
de spookbeelden die zij er in zagen, voor
het publiek nooit recht vasten vorm heb
ben gek regen. De drie nieuwe Regenten,
nu de motie van den heer Nagtzaam
tot overneming te komen, bestre
den, wisten ook nu alleen vage omtrek
ken van die bezwaren te teekenen. Toch
zou waarschijnlijk de motie weinig kans
op succes gehad hebben, ware ze in
stemming gekomen de Raad was on
voorbereid, mee' fen die anders voor
het denkbeeld wei~toegankelijk was, zou
veiligheidshalve tegengestemd hebben. Ik
vermoed dus, dat de raad van wethou
der Slingenberg ten slotte den voorstel
ler welkom zal zijn geweestde wet
houder adviseerde, de lezer raadt het- al,
om de motie te stellen in handen van
n W. om praeadvies. Wij krijgen dus
dc quaestie weerom, natuurlijk ook met
het advies van Regenten. Dan kan blij
ken, of inderdaad de inkomsten uit het
fonds-Klarenbeek, het met name ge
noemde schrikbeeld, zullen verdwijnen,
wanneer de gemeente het Gasthuis
mocht komen te naasten.
Veel gemakkelijker scliijnt het, om het
ambulantisme van de hoofden op cle
scholen af te schaffen. Je snijdt de
groote scholen van veertien klassen, die
nu hebben, door in kleine scholen
zeven klassen, alsof het Deventer-
koeken zijn, benoemt een hoofd meer,
r hebt daardoor een onderwijzer
minder noodig en de toer is volbracht.
De heer Boes sprak van linker- en rech
terhelft en van beneden- en bovenge
deelte. Voor onsleeken liikt het onder
wijs vaak zoo ingewikkeld, maar deze
operatie is al bijzonder eenvoudig. En
het mooiste is nog, dat de verandering
niemendal kost, zelfs hoorde ik zeggen,
ze goedkooper zal wezen, maar de
spreker leverde daar geen becijfering bij,
zoodat ik, door ervaring wantrouwig ge
worden, aan die verklaring niet al te veel
betcekcnis durf hechten.
Een enkele opmerking over do af
schaffing van het ambulantisme. Dc
voorstanders stellen het altijd zóó voor,
alsof aan den eehén kant staat hét am
bulante hoofd, dat niets of bijna niets
te doen heeft en aan den anderen de
rij van onderwijzers en onderwijzeressen,
die, zonder uitzondering', allen volko-
in staat zijn zelfstandig onberispe
lijk onderwijs te geven.
Ik laat voor een oogenblik in 't mid
den, of inderdaad het hoofd van een
school met 14 klassen geen werk heeft,
r wel zou ik willen vragen, of bij 't
onderwijzend personeel nooit iemand
voorkomt, die controle of steun noodig
heeft. Ais dat zoo is, dan staal ons
Haarlemsch lager onderwijs er prachtig
voor in iedeïe andere organisatie ko-
wel degelijk zwakke broeders voor,
die hulp van hun chef behoeven»
Waarom verwierp twee derde van den
Raad het subsidie voor de Padvinders?
Uit vrees voor militairistische ontwik
keling van de jeugd?
Als het dat wcrkeliik is geweest, dan
hebben de tegenstemmers toch geen breed
standpunt ingenomen. Tol vervelens toe
is verzekerd, dat het daarom niet te doen
is en we mogen het wel gelooven. Ze
ker, de Padvinderij heeft niet zoo'n
groote vlucht genonjen als aanvankelijk
wel is verwacht, maar haar doel -. flinke
jongens te vormen, die „débrouiilard"
zijn, zooals de Franschen dat noemen,
onder moeilijke omstandighden aanpak
ken, er zich door weten te slaan, dat is
toch zeker lofwaardig. Wie aan soldaten
denkt, zoodra twintig jongens twee aan
twee loopen, de kazerne ruikt, als er een
op de trom slaat en geen commando kan
hooren zonder aan kruit en oorlog te
denken, die moet zijn gedachten wat
nuchterder houden.
Waarschijnlijk was er dan ook nog een
andere reden, die sommigen tot tegen
stemmen bracht. Er wordt om de padvin
ders gelachen, men neemt ze niet „au
sérieux". Maar men kan lachen om al
les. Ook, als het niet oneerbiedig is, om
den Raad. Maar daarom is 't nog niet
verstandig, van elke zaak den komischen
kant op te zoeken; de ernstige valt daar
door niet in 't oog. In onze gemeente is,
als overal, kaïtekwaad genoeg, op niets
berustende biani, die gauw. ontaardt in
kwajongensstreken, te over. Propagan
da maken voor flinkheid, oprechtheid,
ridderlijkheid zal altijd goed wezen, zoo
lang deze aarde draait. Welnu, het eene
tc helpen onderdrukken, het andere op
te wekken is mee de taak van het ge
meentebestuur en de gelegenheid daar
toe heeft de Raad verzuimd, ofschoon
hij met die vijfhonderd gulden zooveel
goed had kunnen doen.
De heer Peper was weer trouw op zijn
post en had opnieuw de zware taak, zijn
beginselen neer te leggen in een Raad,
die et om schatert.- Als hij behoorde tot
de kwaadaardige communisten zou hij
van zich afbijten en daarmee de
sympathie verspelen, welke uitgaat
tot icderen enkeling, die van nie
mand steun ontvangt.- Zoo is hij
niet. Hij zegt zijn meening, een
voudig, en als de Raad lacht, glim
lacht hij en zwijgt verder hij moet een
goedaardig man zijn. Jammer, dat hij
geen andere denkbeelden heeft» Ais bij
aan Christelijke vereenigingon geen sue-
sidtc v il geven, omdat ons volk toch al
veel te veel ij hokjes en vakjes ver
deeld is, begrijpt hij niet, dat wanneer
dc Raad met hem meeging, nuttig vak
onderwijs kwam te vervallen. Als hij
stemt tegen een post voor steun n
onbemiddelde ouders voor studie van hun
kinderen, schijnt het niet in hem op c
komen, dat hij daardoor een goede kans
afsnijdt, zooals een hongerige zou doen,
dien men twee boterhammen aanbood en
ze zou weigeren, omdat hij eetlust had
voor wel den!
Zulke begrippen kan men onmogelijk
deeleD. Niettemin voelt de toeschouwer
compassie, die dezen oagelijken strijd
bijwoont en ziet, hoe de eenzame strij
der zijn geduld niet verliest.
Woensdag 3 December 's morgens te
:o uur, gaan we verder met de begroo
ting. 't Heeft nu al drie dagen geduurd.
Als 't meeloopt kan het werk op den
vierden dag eindigen, maar dan moet er
ook geen strootje tusschenbcijje komen»
En om de gewoonte niet te verliezen
vergadert de Raad vandaag. Woensdag
26 November, tot behandeling van de
gewone loopende zaken.
Is 't wonder, dat er in den Raad stem
men opgaan, die zeggen „wij hebben
ook nog wat anders te doen"!
J. C. P,
Duiischlanti on 't vredes*
verdrag.
Derifct mon m Entente-kringen nog
altijd, dat Duiisclüand wil trachten
aan de verpachtingen van 't vredes
verdrag te ontkomen?
Bekend in, dat de Duitsche delega
tie die te Parijs vertoefde oxn tc on
derhandelen over dc ratificatie van '1
verdrag, aangevuld met verplichtin
gen die nog nagekomen moeten wor
den ingevolge met het wapenstil
stand so ver drug, onverwacht naar
Herlijn teruggekeerd is om instruc
ties ie lialen.
De Opperste Raad der Eratente
heeft nu in zijn antwoord op een
nota van den chef dor Duitsche de
legatie, om een duidelijke uiteenzet
ting van do bedoeingen der Duit
sche regeering ten opzichte van de
ratificatie Verzocht-
De Duitsche delagatie te Parijs had
in Frankrijk verzocht om de Duitsche
krijgsgevangenen eindelijk, vrij te laten.
Clemcnceau heeft op dit verzoek af
wijzend beschikt. Hij heeft geantwoord,
dat de Fransche regeering gezien de
verwoesting van Noord-Frankrijk niet
af kan wijken van de bepalingen van
het vredesverdrag ten gunste der Duit
sche gevangenen. Doch dat niet alleen;
Duitschland heeft op zich genomen, dc
Duitscliers, die zich aan deze geweld
daad hebben schuldig gemaakt, uit tc
leveren, maar niettemin heeft de Duit
sche regeering nog eer haar het vet-
zoek daartoe bereikt heeft, geantwoord,
dat zij niet in staat zal zijn haar belofte
te houden, wat tot de ernstigste gevol
gen aanleiding kan geven. Ook is nog
geen vaststaande overeenstemming be
reikt nopens het te werk stellen van
Duitsche arbeiders in hot verwocs.te ge
bied. Verder heeft de Duitsche regee
ring stelselmatig de uilvoering der voor
waarden van den wapenstilstand ver
traagd door zich 'te onttrekken aan de
tot haar gerichte verzoeken en de be
staande voorschriften openlijk te schen
den. Hierbij wordt herinnerd aan 't tot
zinken brengen van dc Duitsche oorlogs
schepen bij Scapa Flow, aan de vertra
ging in het uitleveren der schepen, aan
de politiek in de Oosbzecprovincién, aan
het nog altijd in de grondwet opgeno-
dubbelzinnige artikel inzake aan
sluiting van Oostenrijk bij Duitschland,
de propaganda tegen de Entente in
Elzas-Lotlmiingen en elders. Wij zijn,
zeg't 't antwoord ten slotte, Duitsch
land niets meer verschuldigd dan de
nauwgezette uitvoeringv van de bepalin
gen van het verdrag, dat hel aan het
van den ommeedoogenden oorlog
heeft aanvaard.-
De Duitsohe. pers is verontwaardigd
over du antwoord.
Berliner Tageblatt betoogt, dat de
Duitscliers ia de Scapa Flow-quaestie
blijven ontkennen, dat Duitschland aan
sprakelijk is voor 't laten zinken der
Duitsche oorlogsschepen»
De Vorwarts schrijft over de nota van
Clemenceau, dat zij denzelfden geest
van onverzoenlijkheid ademt als lot dus
ver uit alle gewisselde nola's gesproken
heeft. Zij zal bij het Duitsche volk de
diepste neerslachtigheid verwekken.
Dc Vossische Zeitung betreurt den
toon, die uit dc gcdachtenwisscling tus-
schen Duitschlaqd en Frankrijk al sinds
eenigen tijd tot het verleden scheen te
behooren. Men ral te Parijs niet kun
nen verwachten, dat het resultaat van
deze nota zal wijzen in de richting van
de voor beide partijen onvoorwaardelijk
noodzakelijke overeenstemming.
De Germania „De noodkreten van
honderdduizende Duitsche vrouwen en
kinderen hebben wel Clcmenceau's oor,
maar niet zijn hart bereikt. Deze nota van
Clemenceau is een ernstige zonde je
gens den geest van Christelijkheid. Het
onbarmhartige geschrift van Clemenceau
beteekent nieuwe tranen voor honderd
duizende Duitsche vrouwen en kin
deren en in plaats van het feest
van den vrede op Kerstdag dc ernstige
treurigheid."
De 'l agliche Rundschau ziet, evenals
andere bladen, in de Fransche politiek
den haat als eenig richtsnoer. „De nota
bewijst, dat Frankrijk er in de verste
verte niet aan denkt Duitschland de
verzoenende hand toe te steken."
De Berliner Lokal Anzeigeor consta
teert, dat Duitschland thans de gevolgen
van zijn nederlaag dragen moei. 't Moet
nu, in November 1919 nog steeds buk
ken onder den ooilogstoestand, nadat
het in November 191S de wapens neer
gelegd heeft.
De Berliner Bürsenzeitung ziet in de
nota een uiting van Clcmenceau's triomf
over zijn overwinning bij de verkiezin
gen zij voert ons, wat toon en inhoud
betreft, weer terug iu dc dagen van oot
moed der wapenstilstandsonderhaadelin-
gen.
De Fieiheit ziet in de nota een uiting
van den geest, die de heelc politiek van
'Clemenceau jegens Duitschland be-
heerscht. Hij verschanst zich achter de
nationalistische gezindheid der Fran
sche bevolking, die een tegemoetkomen
de houding jegens Duitschland niet zou
begrijpen.
Dc Duitsche Zeitung is van meening,
dat elk commentaar achterwege kan blij
ven. „Wij zijn (zegt hei blad] al langer
dan tz maanden geen andere taal ge
wend en of er ook milliocneD harten bre
ken op den heiligen avond van dit jaar
omdat hun geliefden niet onder den
Kerstboom staan en hun terugkeer
te voorzien is. daarom bekommert zich
noch Clemenceau ncch de beele be
schaafde wereld.
't Berliner Tageblatt acht 't onwaar
schijnlijk dat Simsou naar Parijs zal
terugkcercn. 't Blad denkt, dat Von
Lersner met de verdere behandeling
dezer zaken te Parijs belast zal worden.
Een critiek op 't werk van Simsoa?
Hindenburg en zijn ver
eerder».
Hindenburg heeft in een open brief
zijn dank betuigd voor de vele be
wijzen van sympathie, die hem be
wezen zijn, tijdens zijn verblijf te
Berlijn.
O» Duitaohors in de Oostzee
gebieden.
Uit Berlijn wordt gesneld, dal de
toestand zich thans gaat ontspan
nen. De LUtanera en Letten hebben
zich bereid verklaard oen de Duitsche
legers uit de Oos'.zee-gebied en rustig
naar Duitschland te laten trekken.
De plannen van d'Artnunxio
Drie weken geleden heeft d'Annun-
zio een interview toegestaan aan een
vertegenwoordiger von tie „Evening
News". De journalist verklaarde, tc
hcliben vernomen van het plan van
d'Annunzio ten aanzien van de Dai-
maiische kust. De dichter gaf toe,
dat hij een dergelijk plan had, maar-
de journalist mocht er geen woord
van pubiic-odren, alvorens de expe
ditie zou hebben plaats gehad-
Wij gaan, zoide d'Annunzio, steden
veroveren, die ons zijn toegewezen
bij het geheim verdrag van Londen,
en die thans door het veto van Ame
rika schijnen bedreigd te wondien. Ik
beschouw deze steden als van vitaal
belang voor Italië.
Ik ben ook van plan Montenegro
te bevrijden. Er komt geen einde uan
den stroom van telegrammen, dóe ik
ontvang uit Cettinje en van Moutene-
grijnsche vluchtelingen in Frankrijk
an Itu'.ic, waarin zij mij verzoeken,
liet zoo spoedig mogelijk te doen.
Montenegro alle diplomatieke krin
gen weten dit heel goed wordt
door de Serviërs gedenationaliseerd
Zij gebruiken daartoe juist deze.fde
metlio.1 s, die zij zeggen, dat Italië
gebruikt in de Servische gebieden, die
door hen worden bezet.
Iedere stad, die wij .zullen nemen,
zal voor ons een Fiume zijn. Nie
mand zal ons er uit krijgen, tenzij
door kracht van wapenen en als het
daarop aankomt, zullen wij laten
zien, wat vechten is.
De Zuid-Slavische regeering (de
oude Servische regeering dus) heeft
bij den Enterrteraad .té Parijs ge
protesteerd tegen het optreden van
d'Annunzio. Als de Entente geen
maatregelen neemt, dreigt een conflict
met Znid-Slavië.
In de Ilaliaansche pers wordt de
regeoring aangemaand maatregelen te
nemen om te voorkomen dat Italic
door de avonturen van den dichter
d'Annunzio in moeilijkheden kómt.
De Belgische rogeerEnge-
crisis.
De héér Delacroix heeft de op
dracht, om een nieuw kabinet samen
te stellen, aanvaard.
De Senaat is thans als volgt sa
•mengesteld: 59 R.K., 30 liberalen en
'25 .socialisten.
'tWioavv© FrenecheS^Smsterie
Een wijziging in liet Fransche ka
binet is waarschijnlijk, daar de bij dc
verkiezingen niet herkozen ministers
hun ontslag Indienden.
Ook is nog niet bekend, of Cle-
jmenceau bij zijn voornemen zal blij
ven om als minister-president a,f te
treden.
Uit Hongarije.
Carl Huzar heefit thans met zijn
national kabinet de regeering van
Sftephan Friedrich overgenomen.
De Entento-gemachligde Sir. George
Clark heeft dit ministerie namens de
Entente eikend, mits onmiddellijk
verkiezingen voor de Nationale Ver
gadering worden uitgeschreven.
Van het Politieke
nooiveld.
Tour-
TWEEDE KAMER.
25 November.
Onderwijs-beg rooting. Sta
king van journalisten.
De Tweede Kamer wos vandaag
rustig als een hofje: na de stormen
der algemeen o beschouwingen woei
thane de zachte iuwte van een kalme
discussie over Onderwijs; Hoofdstuk
Va. Het zal nog wel eens anders wor
den in de e.k. dagen, maar vandaag
was eigenlijk de discussie de moeite
nauwelijks waard.
In de algemeen0 beschouwingen
werd alleen over de wenschehjkhedd
der eenheid van spelling gesproken;
volgens denheer Schaper is de
proef met liet Kollewijnsch mislukt.
De Minister dr. De Visser voelt heel
veel voor de vereenvoudiging en ooit
voor de eéhlleid van spediaig; de zaak
wordt dus spoedig ter hand genomen.
Dok over do volgens de heeren Ger
hard en v. Ravesteyn eenzijdige sa
menstelling van den Onderwijsraad
werd even gediscussieerd; de Minister
ontkende dat er naar politieke belij
denis was gevraagd, behalve ten aan
zien van hei Lager Onderwijs, omdat
iiier de purificatie een woord mee
spreekt.
Vcrecliiilende leden bespraken het
opïoopeui der begrooting voor Hooger
Onderwijs en drongen aan op bezui
niging 111 het aantal Universiteiten
en dat der hoogleeraren. Dr. de Vis
eer antwoordde dat daar niels van
kwam, men zal ten slotte voor tedere
universiteit bepaalde argumenten ter
behoud aanvoeren; wat het aantal
hoagleeraren betreft, daarop wordt
reeds bezuinigd; de Hoogeecholan
krijgen veel minder dan de facultei
ten vragen.
Ook het groenloopen kv. .ju vooral
na hei Leidsche rappori, tci sprake.
De heeren Van Wijnbergen en Scha
per waren van gevoelen dat de Re
geering nu iets moet doen. Maar
do Minister vreesde daarvan averecht-
sclie gevolgen, en bleek voorts van
gevoelen dat de zaak overdreven
werd voorgesteld, hertgeen den
heer Van Wijnbergen bij repliek
noopte een deel van het Leidsche
rapport voor te lezen en er nogmaals
bij den Minister op aan te dringen
dat hij de Universiteiten zou aan
schrijven om aan het instituut van
groenloopen een einde te maken.
De lieer Van Rappard achtte zich
hierdoor geroepen een soort studen-
tikooze toost op de opvoedende kracht
an het groen wezen te houden, hij
oud-rector van het Utrechtsche corps,
zou den groentijd niet graag mussen,
verklaarde liij. Deze minister schijnt er
trouwens niet aan te zullen tornen
We kregen ook bij dit debat een
motie, en wel van dr. Van Rave&teijn,
die zich er over beklaagd heeft dat
dr. Pannekoek om zijn communisti
sche beginselen niet is benoemd tot
adj.-directeur van de Leidsche Ster-
rewacht. Hij wil in die motie daar-
afkeuring laten uitspreken. Ook
de heer Schaper verzette zich tege.
het (inquisitoriale optreden van den
Minister waar gaan we met zulke
theorieen toch heen'1 vroeg hij. Heeft
deze 'Minister vroeger niet gezegd,
dat we het niet de vrijheid te wagen
hebben?
Het is waar. zed de lieer Schaper,
dat hert zonderling :s dat deze com
munisten die den Staat bestrijden,
staatsbenoemingen nastreven, inaar
daarmee hebben wij niets te maken
i'ij mogen deze ketterjagerij niet
dulden.
Hoe t met de motie verder ge
gaan is kan 'k u niet zeggen. Moge
lijk is er nog heel veel over gepraat,
maar om kwart voor zessen... brak i
en werkstaking onder jle jounna j
listen uit. liet was trouwens welletjes;
een vergadering van bijna vijf uren
achtereen, en een avondvergadering
in 't zicht. Heeren Kamerleden loo- I
pen weg als 't hun zint, en ooit
uuidaag maakten ze van hun vrijheid
een ruim gebruik; er waren om half
zes misschien nog wel tian ".eden!
Maar de verslaggevers moeten blij
ven tot het bitter end. Vandaag
maakten zij dat zelf, in de hoop dat
bet voorzitter zal doen zien dat het
hun ems! is met hun klachten.
Voor de Kamer aan de begrooting
begon behandelde zij een 6ene kleine
wetsontwerpen, w. o. de verhoogtng
der pakketpoet, dio er zonder hoofde
lijke stemming doorgijig.
A vond zitting. Landbouw-
begrooting. De N. U. M--
heffhigen.
Landbouw was in de Avondzitting
het onderwerp yan behandeüBg. De
verslaggevers waren er weer, maar
de "Kamerleden gelooven het wel; ik
heb er vanavond niet veel meer dan
een dozijn gezien die nagenoeg allien
achtereenvolgens het woord hebben
gevoerd. Landbouw-specialïteiten ai!s
de heeren Weitliamp, Teenstra -en
Van Rappard, dr. Deckers en Mr. van
Berensleyn wisselden elkaar als spre
kers en hoorders af.
In den aanvang der besprekingen
werden een tweetal moties weggere
deneerd. Een daarvan, die van den
heer Teenstra over de 1 aan Noord-
Frankrijk verleende kredieten, die z,
i. niet tijdig aan de Kamer waren
medegedeeld, werd door Minister De
Vries met tal van data bestreden»
welke aantoonden dat de Regeering
zeer veel spoed heeft betracht met de
zaak en ook niet mededeeiing
aan de Kamer.
De héér ïeenstra trok zijn motie
in, en de hear Van Beresteyn, die a
propos van liet contract met de aard-
appeldrogers Vlessing en Co., dat
moet worden afgekocht, aan de Re
geering bij motie een „onverwijlde"
mededeeiing vroeg van alle uitgaven
waarvoor zij geen krediertpesten heeft,
zag zijn molie zonder hoofdelijke
stemming aangenomen. De Minister
van Landbouw doelde mede. dat de
kosten van dit contract (6 mij li oen)
uit de graanrekening worden be
taald.
Verschillende sprekers hebben cri
tiek geoefend ofc) de N. U. M.-heffin
gen; enkelen ook op den Minister, o.a.
de heer Teenstra, die van hem ale
Landbouw-minister niets verwacht
Dr. Deckers en de heer Wedkamp
oordeelden wat vriendelijker over de
ze Excellentie, die, nog overladen
met crisis-arbeid, aan zijn wetten ten
gunste van den Landbouw nog moet
beginnen, doch ze intusschen door
staatscommissies reeds laat onderzoe
ken.
Donderdagavond voortzetting.
INTIMUS.
voor liet gebruik en de bediening ven
buitenboordmotoren door den kapi
tein B. ten Broccke Hoekstra, hoofd
redacteur van het tijdschrift „Motor"
Na een volledig overzicht der in
ons land gebruikte motoren worden
de beginselen, waarop zij berusten,
uitvoerig besproken.
Tal van illustraties en uitslaand
platen verduidelijken den tekst van
deze zeer goed verzorgde uitgave.
Gemengd Mieuws
Een pleidooi voor den
Volkerenbond.
Uil rian ZtMlts&rschan. Nat. Read
In de vergadering ren den NaÖocalen Raad
van 13 November, waarop de kwestie ran de
toetreding van Zwitserland tot den Volkenbond
werd behandeld, heeft hc-t hoofd van het depar»
temect Tan Buitanlandschc Zaken. Calonder,
een uitvoerige rede gehouden.
De spreker ging uitvoerig de geschieden»
der politieke stelsels na. Hij wees aan. hoe hert
Btel^l van evenwicht plaats had gemaakt voor
dat van het overwicht ren één staat, en hoe dal
laatste vervangen fa door een International*
organisatie. Het denkbeeld van zulk een orga
nisatie had reeds overtuigde aanhangers in d«
lSde eeuw. en reeda toen liet zij ZwJtaertaii/
niet onverschillig.
In den loop ren de 19de eeuw kwam er weer
verandering en dreigde de onderlinge vyaiid-
achap der Europeesche mogendheden met eca
uitbarsting. Om dat gevaar af te wenden, stelde
Nicolaaa II een algemeene ontwapening voor,
en op sjjn initiatief zijn de Haagscho -Vredes
conferenties belegd. Deze hebben echter niet
tot het doel geleid, hetwelk zich de roorsteüer
had gedacht Er heerschte in dier. tijd een
algemeene geest van wantrouwen en pessi
misme. De oorlog is uitgebroken, en de vreese-
üjkc- gevolgen er van begunstigden het ont
staan ren algemeene vredeeideeén. Daarom
werd de boodschap van president Wilson aar
alle zijden met geestdrift ontvangen
De Volkenbond kwam ln wording. En nu gaat
het er om, of wij de beginselen er van me 'en
Nieuws uitgaven.
Verschenen is de tweede herziene
uitgaaf van een voor rekening van
den schrijver uitgegeven belangrij
ke brochure, opgedragen aan het
gansche meuschdom op weg naar de
broederschap. „Volkerenbond zoo
als hij mcët en niet anders kan zijn
door J. A. Verberne.
De schrijver zegt, dat hij zijn uit
eenzettingen heeft gegeven in „een
voudig Hollandsch", dart bij hem iden
tiek scliijnt te zijn met „slecht Ne-
derlandsch".
Een staaltje hiervan is dc s.oizin
van de brochure: „Hopende dan, dat
<ïe door mij aangegeven Volkeren
bond spoedig tot stand mogen komen,
is zeker de wensch van iedereen".
Geen wonder, dat deze „schrijver
geen uitgever heeft kunnen vinden!
De Levensverzekering Maatschappij
„Utrecht"' heeft een reclame- en ge
denkboekje uitgegeven, bevattende
ruimte voor 'i aan teekenen van ver
jaardagen enz. en voor eiken dag een
..spreuk", ontleend aan <ie werken
van moderne Neder!andsclie, Fran
sche, Duitsche en Engelsche schrijvers
en die van vroegeren tijd.
Hetzelfde „internationale"' idee ligt
ten grondslag aan den „internationa
len scheurkalender, de bij de Firma
W. J. Thieme en Co. te Zutphen uit-
gegeven woixtó» Ook deze kalender
geeft, eiken dag eer. waarheid of eer
schoone gedachte uit- litteraire mees
terwerken.
Bij de firma C. Harms Ttepen ie
Delft verschenen een handleiding
Afgaande op de verschrikkingen van dezea
laatsten oorlog, kan men zich voorstellen, lioo
een volgende zal zijn. AUe krachten, die wijj
bezitten, dienen wij aan te wenden om de her
haling van een dergelijke ramp 1e beletten.
De spreker verklaarde vervolgens, dat men
dra Volkenbond niet kan verwerpen, omdat hij
nog niet volmaakt is. Zij die dat meeuen, zijn
de verkapte tegenstanders van het principe
zelf. De meerderheid van het Zwitsersche volk
deelt echter hun meening niet. Anderen zeggen,
dat Zwitserland zich niet moet storen aan den
Volkenbond, omdat het geen deel gehad heeft
aan het ontstaan er van. Opgemerkt dient ech
ter te worden, dat de geallieerden geluisterd
'ien naar verscheidene van onze voorslelieu
en b.v. ons amendement betreffende de herzie
ning van het Volkenbondsverdrag hebben aan
genomen.
Weer anderen beweren, dat wij door het
Volkenbondsverdrag te erkennen, eveneens het
vredesverdrag accepteeren. Dat is niet juist.
Indien Wilson het eerste in het tweede heeft
belichaamd, dan is dat geschied, om de over
winnaars zoowel als de overwonnen staten te
dwingen, zich er aan «te honden. De Bond is
overigens het middel, waardoor de vrede van
Versailles zal kunnen worden verbeterd.
De hoer Calonder weidt, daarna uit over do
bepalingen van het verdrag en zeide o.a., dat.
als de overwinnaars slechts op hun eigen voor
deel waren bedacht geweest, zij nimmer een
verdrag zouden hebben opgesteld, dat in zoo
groote mate de vrijheid van handelen der
groote mogendheden beperkt. De Volkenbond
verzekert aan alle stalen een gelijkwaardige
positie, en wil een vereeniging van vrije volken.
Do hervormingen, die ontstaan dooi' de uitvoe
ring van de bepalingen van het verdrag, zullen
talrijker en uitgebreider zijn. dan door den
Bondsraad cn zelfs door de socialisten ooit ge-
eischt zijn. Deze laatsten willen niets van een
dergeiijken bond weten, maar trachten hun
doel te bereiken door een revolutie; dat is
echter een weg, dien het Zwitsereche volk niet
wil inslaan. Toch hebben verscheidene vooraan
staande socialisten zich gunsüg uitgelaten
over de idee van een Volkenbond, b.v. Albert
Thomas en Renaudel in Frankrijk, Gompers ie
de Vereenigde Staten, en hier te lande o.a
Henri Scherrer.
Zij die critiek uitoefenen op het uitsluiten
door den Volkenbond van de Centrale mogend
heden, vergeten, dat de geallieerden de ver
zekering hebben gegeven, dat deze binnen
zekeren tijd tot den Volkenbond zullen worden
toegelaten.
Ook heeft men verteld, dat de onafhankelijk
heid van Zwitserland wordt bedreigd. Het 'is
alles lastertaal; de Volkeabondsraad kan geen
enkele beschikking nemen over een land, zon
der dat de inwoners er van zijn gehoord, en zij
hebben in laatste instantie ie beslissen. Indien
werkelijk de onafhankelijkheid van Zwitser
land op het spel zou staan, zou ik iliij voor
zeker tegen den Bond verzetten, maar het is
juist de Bond. die uitdrukkelijk alle inmenging
in de binnenlandsche zaken ren de verschil
lende staten verbiedt
De spreker toonde vervolgens aan. dat de
Volkenbond geenszins het beginsel van neutra
liteit. dat Zwitserland voorslaat, aantast. De
Bondsraad heeft dan ook ten slotte moeten
erkennen, dat .men een staat, die het verdrag
schendt, niet op denzelWen voet mag behande
len als een die zich er tmu houdt.
Ook uit economisch oogpunt is het voor
Zwitserland van belang, dat het zich bij den
Volkenbond aansluit.
Ten slotte zeide de heer Calonder. dat dé
Entente, door Génève als zetel van den bond te
verkiezen, aan Zwitserland een getuigenis van
achting en vertrouwen heeft gegeven, cn dat
Zwitserland, als het rich aansluit bij den Vol
kenbond, in de lijn van zijn historische ontwik
keling zal blijven.
DOODENHEROENKING IN SERVIE.
Men schrijft uit KrogujevaU:
26 October, oud-Servische datum, is' de dag
waarop men in geheel Servië de dooien her
denkt.
Een mis wordt in de kerk gehouden voor de
afgestorvenen, leder buis waar een doode ge
weest Is, werkt mee om de kerk een buiten
gewoon aanzien te geven l>e vrouwen ku.-;<.v
graankorrels, gemengd niet noten en suiker, en
maken daar eec taart van, versieren deze met
een kaars en eenige bloemen en nemen deze
mee ter kerke. Wanneer do mis is afgeloopon.
geeft de pope OTer elke taart een kruis vau
wijn an me*, een koffielepel geelt men elkaar
van do taart.
Thuisgekomen met dc rest, zendt men den
huren een stukje taart, laat de hulfgenooteti
er van eten. Ook worden er speciale vierkant*
broodjes gebakken, waarop een stempel ls ge
drukt en wel een kruis, aarin staat. ,.Jezut
Christus onze God." Voordat men soo'n broodje
weggeeft ot nuttigt, moet n.on het eerst kussen.
Den middag van 26 O' '.'•oer bez. mcr. de
graven op het kerkhof tn noemt das allerlei
ieel- cn drlnkwftrort mede. welke des afgestor
venen lievelingsspijxen cn -dranken raren .11»
deze uit te deelen eau de xr-iien. Uio de kerkhof*
d>ezooke,'s opwachten.
