HAARLEM'S DAGBLAD
luitenlendsch Overzicht
Bliseulssa
De staking dsr
ïooneellsten.
De toeneming do Tufier-
eulose.
Pers-OrerzIeM
Cöinonod Nlsaivs
ZATERDAG 10 JANUARI i920 TWEEDE BLAD
Rubriek voor Vrouwen.
EEN EERVOLLE BEGRAFENIS
Is het dat. eigenlijk wel geweest?
deze laatste buitengewone vergade
ring van den Bond van Vrouwenkies
recht, die Zondag 4 Januari in Am
sterdam gehouden is? Want. bij een
eervolle begrafenis hoort een bel ang
stellende' menigte en een zekere stem
ming van weemoed en van afecheid-
netnen. Er waren maar weinig leden
opgekomen en er heersclrte dezelfde
matte stemming van zoovrel bijoen-
fcoinsten in deze dagen, die gevolgd
is op de spanning en de emotie' der
oorlogsjaren. Een der vroegere v<
zitsters wist, met de haar eigene, uiet-
Tlollandsche wanne welsprekendheid,
pen oogenblik. den rechten toon te
treffen en de enkele oude'getrouwen
in herinnering te brengen wat deze
Bond voor velen onzer geweest is: een
opvoedende vereepjgiïig, waardoor
wij gegroeid zijn, waar do jongere
krachten naar voren zijn gekomen, en
vooral een middelpunt waar we el
kaar zoo gaarne terugvonden. Natuur
lijk waren het ook de ouderen, die te
rugdachten aan de moeilijke tijden
toen 't lidmaatschap van een vereeni
ging voor Vrouwenkiesrecht eon brevet
gaf van onvrouwelijke blauwkouserij.
Nu vindt men op zoo'n bijeenkomst
mannen en vrouwenwier namen 'n goe
de klank hebben in de wetenschappe
lijke wereld en'die hun 'plaats in de
maatschappij veroverd hebben.
Sinds echter het hoofddoel: Het
vrouwenkiesrecht bereikt is vermin
derde de belangstelling aanmerkelijk.
Men wist niet recht hoe men met de
ze zaak aan moest, toch voelende dat
al was punt één bereikt het tweede
de opvoeding en voorlichting der
vrouwen nog lang met voltooid mocht
heeten. Daarom zoent men samenwer
king met andere vereenigingen, maar
tot nu toe met weinig bevredigend
xesuitaai; en dit is ook heel begrijpe
lijk. Tot nu toe was het eeu concreet
doel, waarvoor men werkte, maat- wat
men zich nu voor oogen steil, wil
ieder op eigen manicr^vei wezenlijken.
Daarbij is de tijd voorbij dat vrouwen
zich niet bewust waren, langs wel
ke lijn zij werken wilden. De basis
voor liet nieuwe werk werd al gelegd
door een commissie uit den Bond, d.e
het ontwikkelingswerk ter hand nam,
en vooral op 't platteland veel vrucht
baar werk verrichtte. Op deze verga
dering ging dc discussie voornamelijk
over dit punt, of de Bond geheèl
overbodig was geworden, omdat de
vrouw zich aan kan sluiten bij de po
litieke partij harer keuze, en ieder
in de kiesverecniging het werk kan
loeren, dat baar moet bekwamen voor
een meer belangrijke taak of, dat
het meerendeel der vrouwen nog tang
zoo ver niet is, dat zij deze keuze
zelfstandig kan doen. In theorie zou
men zeker bet nicest voor het eerste
■voelen maar wie eenigszius van de
toestanden op de hoogte is, weet heel
goed dat we.nog niet op dit standpunt
slaan. Hierbij openbaart zich weer
het oude verschil tusschen de toestan
den '111 de steden en op' hel plakeland.
Waar in 'de steden de vrouwen alle
gelegenheid hebben om zich van alles
op tic hoogte te stellen, en de samen
werking mét den man iu de politieke
■par. ij ei) reeds een overwonnen stand
punt is, tiaar is in de provincie de
toestand nog heel anderig. Toch moet
men deze scheiding niet al te bepaald
aannemen, want' de belangstelling m
de steden is lang niet in alle klingen
evenredig aan de geboden gelegenheid
om die te bevredigen. De waarschijn
lijkheid ie dan ook groot dat wanneer
do verkiezingen voor de deur staan,
vele vrouwelijke kiezers zich vol
schrik zullen afvragen: wat willen we
eigenlijk en hoe denken we over som
mige vraagstukken? De tijd is dan
niet meer in te halen, en hei zou toch
zoo ontzettend jammer zijn als de
vrouwen dan niet klaar waren, om
dat ze nu de moeite en inspanning
schuwen van zich op de hoogte te slel-
ien.
Een ander bezwaar, verbonden aan
bet geheel opheffen van eene groote
vereeniging van vrouwen, zooals de
Bond voor Vrouwenkiesrecht is ze
ker dit, dat men nu op vele plaatsen
een middelpunt van gelijkvoelcnde
menschel! beefl, die. al "hebben z.j
dan ook in de eene plaats gelukkiger
gewerkt dan in de andere, toch door
cursussen en lezingen invloed hebben
uitgeoefend en tot wie men zich wen
den kon in moeilijke dagen. Moei er
dus iets nieuws geboren worden dan
is het de aangewezen weg, dat de te
genwoordige bestuursleden de zaak in
het goede spoor trachten te brengen
en dan de taak aan frissche krachten
overdragen.
Op dezo laatste vergadering werd
besliten. dat rle bond en fusie, zal aan
gaan met de oudste der vrouwenbon
den, n.J. de Vereeniging tot verbete
ring van den maatschappelijken-
en rechtstoestand tier vrouw" Deze
werd jaren geleden opgericht door de
bekende gematigde feministe, freule
de Bosch Kemper, en hoewel zij steeds
in stilte en met. weinig leden werkte
(loor advieg te geven en rekesten in te
dienen, zoo staat het vast dat er van
haar veel invloed uit ging cn zij het
vertrouwen van de regeering heeft.
Drie leden uit deze vereeniging en
drie leden uit den Bond zullen de
nituwe organisatie voorbereiden, haar
werkprogram opmaken en daarvan de
voornaamte punien in studie nemen.,
Maar ik heb op dezen middag ook
«log andere goede hoopvolle geluiden
gehoord: Bij alle onzekerheid was er
toch een streven om lot samenwerking
te komen met groote en kleine licha
men.
Er zijn vele jonge vereenigingen,
die zullen voelen dat zij sterker staan
a's zij zich aansluiten bij een groote
Nationale Vrouwenfederatie. De Haar
lemschc afdeeling stelt zich voor af
te wachten hoe de nieuwe Bond zich
zal constitueeren, en dan mei hare
leden te bespreken of zij zich daarbij
willen aansluiten. Zij heeft alle reden
én: te icrirouw-n. dut cr niet spoed
gewerkt-zal worden en dat er een stu-
dicprogram zal komen, waarvan wij
allen de belangrijkheid zullen in
zien. Er zijn van die gangbare leuzen
waarvan wij het begrip nooit
de. gevolgen zonder studie kunnen
overzien, al lijken zij oppervlakkig
m-g zoo mooi. Op deze vraagstukken
moet 't licht van alle kanten schij
nen. De tijd is waarlijk niet zoo ver
rneer af dat we geroepen zullen wor
den om over allerlei zaken een eigen
oordeel te hebben en hoewel hel niet
nqodig is, dat allen „voorgangsters"
zijn, aan bliindö volgsters heeft de
maatschappij niets.
P. J. WILLEKES MACDONALD-
REYNVAAN.
NUTTICE WENKEN VOOR DE
HUISVROUW.
No. 65.
Zoo is dan 1919 achter den rug en
begroet ik u allen, huismoeders voor
't eerst weder in 1920 en- al was reeds
1919 voor ons huisvrouwen al heel
wat gemakkelijker dan 1918, toch zal
zuinighei? nog een eerste vereisohle
blijven ook in dit nieuwe jaar, niet
alleen omdat de prijzen van de huis
houdelijke artikelen zoo hoog blijven,
maar vooral ook uit medegevoel met
de minder bevoorrechten in dc maat
schappij. Al wat wij kunnen en moe
ien uitsparen, laten wij dat terzijde
leggen en 't daar geven, waar iedere
gave noodig is om den nood en ellen
de te lenigen van die vele hongerigen
en zwakken, die van uit Duitechland
en Oostenrijk naar ons land komen,
om gevoed en versterkt te worden. De
wintervorst heeft zijn intrede gedaan
en 't lijkt wel, alsof zij. eenigen tijd
haar scepter zal blijven zwaaien, wel
nu als 't zonnetje overdag medehelpl,
dan )6 't ondanks de koude heerlijk
gezond weer en de jeugd popelt al om
de schaatsen voor den dag to halen,
en als de ijsbaan geopend wordt, «aai
heelijik rond te zwieren. Dat ijsver
maak is en blijft een heerlijke winter
sport en al hadden onze ijverige
scholieren liever 't ijs in de Kerst-
vacantie gehad, toch zaJ er nog tijd
genoeg overblijven, om een baanlje
te maken. Bij a' dit heerlijks, dat 't
ijs voorspelt en belooft, is er toch ook
een schaduwzijde, die door velen aan
den - lijve ondervonden wordt, I-loevc-
Icn hebben last van wintervoeten en
wat al middeltjes zijn niet geprobeerd
dat kwaad te bestrijden: Kamferzalf,
kamferspirïtus en glycerine etc. etc.,
doch 't aller radikaatste en eenvou-
ddgsle middel is en blijft nog, van een
vierdubbel gevouwen courant zooltjes
binnen in de kous onder aan den voet
te dragen en die geregeld 's morgens
opnieuw in de kous te doen. In dé
eerste plaats behoudt men wanne
voeten en heeft de koude niet direct
zoo'n invloed op de huid. Tevens
maak ik bij dezen onze leden nog op
merkzaam, dat de verbandcursus door
Dr. Robert met Febr. begint, zijn er
nog dames die lust hebben, deze me
de te maken, dan kunnen zij nog tot,
en met 28 Jan. ingeschreven worden
bij 'd.e ondergeteékende. De kosten zijn
3 a f 4. afhangende van het, aantal
deelneemsters. En nu tot slot een re
cept voor Appelstroop, overgc-
imen uit de Haagsche Post:
Neem schillen en klokhuizen van
re appels en zet ze op, zoodat zo
onder water staan. Laat ze 5 uur ko
ken en vul 't verdampte wal er af en
toe aan. Zeef dan de massa door een
doek. Op één liter sap doet men 3,25
gram suiker, 10 gr. Citroenzuur en
émge druppels citroenolie. Laat de
siroop dan tot op de vereischte dikte
inkoken. Vul dan de potjes en sluit
ze precies als de potjes jam gesloten
worden met een perkamenipapiertje,
na boven op de stroop een perkament-
papiertje in brandewijn gedrenkt met
een klein mespuntje salicyl bedekt te
hebben. Zoo kunt ge ze langen tijd
bewaren. Wordt de stroop direct ge
bruikt, dan behoeft dat natuurlijk
Secr. Vereeniging 'v. Huis
vrouwen Haarlem en O.
Kleverpark 132.
niet.
'T LEGER VAN DUITSCHLAND.
Bekend is,^° dat 't vredesverdrag
Duiischland toestaat na i April een le
ger van ioo.ooo man.
De Franscke pers'twijfelt er aan of die
bepaling wordt nagekomen.
Hoe groot de troepenmacht is, die uil
de Baltische landen is teruggekeerd,
weel men niet, maar de „Maiin" acht
het niet overdreven, wanneer men zegi,
dai, behalve de „Einwohnerwehr", die
soort reserve vormi, Duiisch
land thans Goo.ooo a 700.000 man
onder de wapenen heef t.
Daarom dringt de Matin op sterke
controle aan. Er hioet vooral voor ge-
zrgd worden, dat Duiischland niet meer
oorlogsmateriaal bezil dan 't vredes
verdrag toestaat.
'T VREDESVERDRAG.
Het staat thans vast, dat de uitwis
seling der ratificaties heden, Zaterdag
middag, om vier uur in hét Salon dc
l'Horloge op de Quay d'Orsay te Parijs
zal plaats hebben, ook indien de com
missie LerondSimson nog niet met
haar werkzaamheden gereed zal zijn. De
plechtigheid zal van heel korten duur
zijn, en een uiterst sober karakter dra
gen.. Er zullen geen redevoeringen wor
den gehouden en geen yan de staatshoof
den zal tegenwoordig zijn. De zitting zal
g-oprosideerd worden door Cambou.
Daar dc stukken reeds van te .voren
zijn onderzocht, zal dp formaliteit slechts
bestaan in de onderieekcuing van het
proces-verbaal.' Hierdoortreedt het ver
drag in werking. Ilot eerste gevolg hier
van 'zal zijn, dat de Volkeubondsraad
door president Wilson zal wo'rden bijeen-
geroepen. Daarna 'volgt de outrunning
van Slees wijk door de Duitsche troepen,
vóór 20 Januari. Do volksstemming in
de eerste zone van Sleeswijk moet vóór
15 Januari plaats bobben, In dc beide
and'ere zones volgt het plebisciet, resp,
-Lit en twee weken laier.
Vóór 10 Februari zullen de geallieer
den lijsten der schuldigen, wier uitleve
ring zij eischen, overhandigen en doen
weten of zij het stelsel voor afbetaling
der schulden aanvaarden.
Vóór 10 Maart moeten alle vertier
gen in de neutrale zone op den rechter
Rijnoever zijn geslecht.
Vóór 1 April moet het Duitsche lcgci
tot 100.000 man zijn teruggebracht.
.Vóór 10 April moeien alle 'ocpalicgc
betreffende de 1 ernilndering van de be
wapening en van de beperking dei
draadloozé installaties zijn uitgevoerd,
DE TWEEDE PARIJSCHE VREDES-
CONFERENTIE.
De tweede Rarijecbe vredesconfe
rentie is aangevangen. De eerste- kwes
tie zal die oer Adriatiscbe Zee zijn,
waarin tusschen Engeland en Italië
overeenstemming is verkregen op den
grondslag van een vrijstad Fiume.
Het feit, dat de staatssecretaris voor
Iuülë Lioyd George vergezel!, wijst
er op, dat na de Ach")arisch© kwestie
de vrede met. Turkije zal worden be
handeld.
De Mohammedanen in Indiè infceree-
eeeren zich levendig voor den vrede
met Turkije. Lloyd George houdt
zoo wordt verzekerd vast. aan eon
verdrijving van den Turk uit Konslan-
rinope] en stuit op een tegenwerking
van Frankrijk.
8P00 RWECSTAKIN C IN BUL
GARIJE.
De Frankfurter Ztg. verneemt uit
Belgrado, dat het geheele spoorweg
verkeer in Bulgarije door de staking
der spoorwegarbeiders stil ligt-.
DE SPOORWEGSTAKING IN
DUITSCHLAND.
De staking op de spoorwegen breidt
zich uit, daar ook in het spoorweg-
centrum Essen, een gedeeltelijke sta
king is uitgebroken. Tengevolge
daarvan heeft men don dienst niet de
D-«treil) en tusschen Keulen en Bei-
lijn, die tot nu toe met vermijding
van Dusse-ldorf door het bezette ge
bied on dan over Duisburg voerde,
moeten stop zetten. De Vrijdagoohlend
von Keulen naar Berlijn vertrokken.
D trein kon niet verder rijden dan
Crefe'.d. Of het spoorwegverkeer naar
Holland over Obernausen zul kunnen
gehandhaafd worden is twijfelachtig.
Waarschijnlijk aal do dienst op het
baanvak Obei-hausen .Emmerik ook
gestaakt worden- en daarmede de
aansluiting imet Holland verbroken
'orden. -
Uit Essen wordt gewield: De spoor
wegstaking heeft, zich verder uitge
breid. In hel districl Elberfeldt en
Munster en te Essen heeft zich de toe
stand verscherpt,
In het district Elberfeldt hebben
de spoorwegarbeiders in verschillen
de plaatsen hefc werk neervelegd. Hei
levensmiddelen- en kolenvervoer
werkt ongeregeld. In Essen en Dorf-
mund is het aantal stakers toegeno
men.
Het personenverkeer 1 oopt in be
perkten omvang.
Ook zijin 3000 arbeiders van de
spoor wegwerk plaatsen t.e Essen in
staking gegaan. De sneltrein Berlijn
Keulen rijdt over Crefold.
Uit Berlijn wordt gemeld:
De ondierliandeLLTlg.m met de spooir-
egarbe-iders nemen een gunstig ver
loop. Berichten uit verschillende ge
deelten van het Rijk rechtvaardigen
de opvatting, dat de staking reeds ge
broken is. Een verdere uitbreiding
vam de staking valt niet te verwach
ten.
Ook het-spoorwegpersoneel in Sak.
sen dreigt met staking.
MENSCHENVLEESCH TE KOOP
GEBODEN.
Reuter's aguitscnap (dus deelt de
.Daily Telegr. mee) ontving de ver
taling van een bericht in de „Novoja
Spisu", waarin wordt verteld van
iemand, die vleesch had gekocht
honderd roebels per pond dat latei-
bleek menschenvleesch te zijn ge
weest, Een geneesheer had op d.
markt een verkooper van menschcn -
vlecsch ontdekt; die toen hij door dc
soldaten van hét Rood© 1 c-ger werd
gearresteerd, verklaarde het tf hebben
gekocht-van een Chinees, die in de
Peter en PauivestiiXg dienst deed. De
Chinees werd nu opgespoord en er
kende tenslotte werkelijk menschcn'
vleesch te hebben verkocht.
DE STRIJD IN RUSLAND. -- Een
draadloos bericht uit Moskou meldt,
dat Berdiansk, aan de Zee van Azof,
door de Bolsjewiki is bezet. De Bols
jewistische troepen zenen hun op-
marsch in de richting van Rostof en
Nowo Tsjèrkask voort. De val van
deze beide steden wordt binnenkort
verwacht.
OPLICHTING. Te Rotterdam ver
voegden zich in den winkel vau diamant
werken St. Eloy op de Noordblaak, de
vorige week iwee personen. De een
noemde zich Koolhoven, uit Amsterdam,
de ander F., uit Rotterdam. Zij zeiden
een opdracht te hebben voor ecu Ameri
kaan te Amsterdam, Samson genaamd,
diamanten te -koopen": Geleverd zou wor
den voor een waarde van f 11.600, Zij
zouden later met het geld komen en dc
diamanten halen. Zij kwamen ook wer
kelijk terug met een cheque op de
Twentsahe Bank, geteekend Samson en
betaalbaar aan Koolhoven, die deze dan
zou endosseeren aan den heer v. d. Loo,
directeur van St. Eloy. Bij onderzoek
bleek echter, dat Samson niets te goed
had bij de Twentsche Bank, Koolhoven
daarentegen wel in rekening-courant
stond bij die bank. De diamanten werden
dus nie.t afgegeven en de politie gewaar
schuwd. De vogels waren inmiddels ge
vlogen.
BELASTING OP DE VERMOCENS-
VERMEERDERING.
De ITaagsdie driehoek-me dowerkcr
van de „Tel." meldt
Nu minister Dé Vries het wetsontwerp
inzake de vcrmogcnsaanwas-belasting te
rugneemt, zal, naar wij vernemen, de
vrijzinnig-democratische Kamerfractie
een wetsontwerp indienen tot het hef
fen van belasting op de vermeerdering
van het vermogen tusschen 1914 ca 1919.
Ziju wij juist ingelicht, dan zal dit om
werp worden vastgekoppeld aan het ont-
wcrp-Mnrchani in zake de zoogenaamd'
heffing ineens.-
Het standpunt van een niet bij de Ned.
Tooneelkunstenaarsvereenlglng aan-
gesloteno.
Bemiddeling door het Ned. Tooneel-
verbond aangeboden.
Een staklngsoourant.
Staking van figuranten.
Philippe C. la Chapelle, lid van het
Hofstad Tooneel zot als volgt uiteen
door hein ingenomen standpunt te
genover de tooneelfipelorsstaking:
Ik ben geen lid vande Ned.Tooneeil-
kunstonaarevereenigijig, als zoodairiig
dus niet betrokken in 't éonflict van
plichten om hetzij uit solidariteits
gevoel mede te staken en mijn con
tract tegenover mijn directie niet na
te komen, hetzij de verplichtingen
tegenover mijn directeur na te komen
en niet te staken. --Voor dat dilemma
ben ik dus niet gesteld- Als fatsoen
lijk mensch kan ik dus geen con
tractbreuk plegen (mr. Jules Keizer,
de rechtskundige adviseur' der Ver
eeniging noemt staken naar ik ver
eneend .opschorting van contract",
en zal 't als advocaat wel beter weten,
ik noem het contract-breuk) en ben
verplicht zoolang te spelen als mijn
directeur dit eischt en hem dit mo
gelijk is.—
Nu ontvang ik een telegram van de
Tooneeilkunsteriaars Vereeniging,
waarin mij wordt medegedeeld, dat
men mij, als ik blijf doorspelen, even
als de niet-stakende leden van den
Bond. zal' boycotten voor den tijd
van vijf achtereenvolgende jaren,
wat neerkomt op het feit, dat. men
met mij gedurende vijf jaren niet zal
willen samenwerken
Voor dit dreigement, voor dezen
aanslag op de Individueel.© vrijheid*
van een mensch z'ou Ik dus moeten
zwichten' Voor hel bestuur en de le
den van zulk een Bond, (hel bes'.uit
werd met aigemeene stemmen geno
men) die van mij door dwang e^n
immöréellc handeling eischt, zou ik
-AJöliegialUeits-gevoel moeten hebban?
Ik laat 't èn aan de pers èn aan de
publiek© opinie over otm in dezen
over mijn handelwijze en 't bestaaris--
recht,van zulk een Vetreemigkig te oor
deel en.
De tooneeldirec leuren, in vergade
ring bijeen en opnieuw hunne hou
ding bepalende, besloten een commu
niqué bekend te inatken. waarin o.m.
gezegd wordt; De tóoneeüdirecteuren
juichen een zoo sterk niogeilijke vak-
vereeniging van tooneelspelers toe.
Zij zouden daarom zélfs bereid zijn
het. pensioen uitsluitend te deen uitr
keeren aan tooneeilspe'ers-'oden van
de vak vereeniging, maar slechts on
der het volgende uitdrukkelijke voor
behoud:
Ten eerste, dat de georganiseerde
tooneelspelers zich van him kant
verbinden alleen een engagement aan
te nemen bij die tooneeldirecteuren,
die aangesloten zijn bij den -Bond van
Toon eel da r ec t euren
Ten tweede, dat de tooneeLspelers-
vakverfeznisring volstrekte waarborgen
geeft., dat elke tooneelspeler li<l kan
worden vam de vak vereeniging ©n dat
zij niet het recht hoeft een tooneel
speler daarvan uit- te sluifyui, lenzii
dan op aigemeene gronden als ook
door de directeuren als geldig kun
nen worden erkend.
Het hoofdbestuur vai^het Neder!.
Tooneelverbond heeft aan de Nederl.
Kunstenaarsvereeniging en aan den
Bond van directeuren een telegram
verzonden van den volgenden inhoud-'
„Het hoofdbestuur van het Nederl.
Tooneelveirbond, in de overtuiging,
lat het gerezen gesicbil tusschen de
lor). Toon ©elk unsten aars Vereeni
ging en den Bond van Directeuren ten
spoedigste dient te worden bijgelegd,
stelt u voor in oveirileg met uw be
stuur één of meer bernidde'aars te be
noemen tor oplossing va.n hert con-
flictu
De Nederlandsche Tooneelkunste-
naars Vereeniging bericht:
Bes'-ofem is tot de uitgave van een
stakingskrant, onder redactie van dc
hceren Mr. Jules Keizer, Ko Arnoldi,
Hymans Croi6et, Coem Hissink, EJias
van Praag. Letterkundigen van naam
zullen tot medewerking worden uitge-
noodigd Steun van bekende musici
tot medewerking aan deze uitvoering
is reeds toegezegd.
Donderdagavond werd in den
Leidschen Schouwbufg voor den
Katholieken Kring door het. Schouw-
tooneel da „Parad:'svloek" opge
voerd. De schouwburg was geheel be-
zet en; de,schrijver van het stuk, Al-
phonsé "Laudy, droeg den proiloog
voor. Voordat de opvoering een aan
vang nam, weigerden de figuranten,
die reeds 111 tooneelcostuum waren
gestoken, op- ie treden, indien hun
niet een looiisverliooging vau 25 pot
werd toegekend. De directeur, Jan
Muscli, weigerde iii deze voorstellen
te treden, waarop de figuranten hun
costumes uittrokken en heengingen.
De voorstelling is niettemin door
gegaan
ROOVERSMANIEREN. Uit Nieuw-
stadt ia Limburg meldt men aan de Te
legraaf Een tweetal personen uit
Nicuwstadi, de heeren G. en R. waren,
al wandelend over de IJsstraat, zonder
dal zc liet wisten op, Duitsok grondge
bied gekomeu, toen plotseling een drie
tal Belgische huzaren iu vollen reu op hen
toereed. In het wilde weg, als een troep
cow-boys, losten zij sdioièn op de ont
stelde Nedeilandcrs, reden lieu bijna
omver,,sprongen van hun paarden en
zander naar passen te vragen, 'eisohten'
zij op ruwen, bevelenden toon al hei
geld dat de hceren op zak hadden. Toen
ze het geld uit de portemonnaies hadden
gegeven, wilde een der huzaren ook het
papieren geld van den heer R. uit de
portefeuille halen, doch deze verzette
zioh hevig, en eiscihte, indien men hem
dat geld ook ontnamen, medegevoerd te
worden naar den bev-elvoerenden officier,
Toen zagen de huzaren er maar liever
van af. Toen de heeren reeds op Neder-
landscb cc-bied terug waren, werden hen
nog ecDtge karabijnschoten nagezonden.
Eenige Duitsche grcnswaditcrs, die het
rooversbedrijf uü dc verte aanzagen,
werden ook met de karabijnen bedreigd
1 en vludhiten haastig in hun woning;
EEN ONRUSTBAREND VER
SCHIJNSEL.
Het staat onomstootelijk vast: de
tuberculose neei/ft, toe, ook in ons
land. In 1918 zijn aan tuberculose
5000 landgengoten méér gestorven dan
in 1914, dus vóór den oorlog. De sta
tistieken wijzen het uit. En hefc Is eeu
verschijnsel dat ongerustheid wekken
en tot strijd tegen, de gevreesde ziek
te prikkelen moet.
„Hoop/el wij zeer voorzichtig moe
ten zijn met het trekken van een
conclusie uit unze gegevens", aldus de
lieer C. Dekker in een beschouwing
over de toeneming der tuberculose
6lerfle in 191G en 1917 In het orgaan
van de Nederlandscbe Centrale Ver
eeniging tot bestrijding der tubercu
lose,, „mag, naar het, mij voorkomt,
ui! het onderzoek tod) worden afge
leid, dat de ongunstige omstandighe
den teil aanzien van voeding en huis
vesting, waarin de minder welgestel-
den de laatste jaren verkeerden, niet
de alles beheerschende factoren zijn
geweest bij de toeneming der fcuber-
culosesterfte en dat daarbij andere
mvloedey, wellicht van psychisolien
aard, (als zorgen en verdriet, welke
do crisistijd vooral voor de vrouwen
Bedoeld Onderzoek betrof de ste
den Rotterdam en den Haag, die er
voor werden verdeeld in drie wel
standsklassen en leverde tot resultaat,
dal jui6t in de laagste welstande
klasse, dus in die van de slechtst ge
situeerden, de stijging der tubeccu-
losesterfle het geringst was.
In een volgeaid arakel constateert
dezei'fde schnjver, dat in 19iS, in te
gensteliing met vorige jaren,'in Juli
en Augustus een kleme toeneming
oer eierite va.t waar te nemen, welke
zich in October in 6terke mate her
haalt én in November tot een onge
kende hooge klimt. De hcfer Dekker
twijfelt niet, of in dit verschijnsel
moet het noodlottige gevolg van de
Spaansche griep-epidemie gezien wor
den voor. lijders aan tuberculose.
De statistiek wijst uit, dat, de tota
le toeneming van 19)3 tot 1917, per
10.000 invvoners, was 3,98 en voor de
sterfte aan longtubereulose 3,16, zoo-
dafc nagenoeg 00 0. rekening oei
longtubereulose komt.
De vrouwen werden het zwaarst ge
troffen. Voor haar bedroeg de toene
ming, per 10.000, 4.36 en voor de man
nen 3,59. In 1913 stierven, per 10090
0.59 meer vrouwen dan mannen; m
1917 was dit cijfer 1,36.
De toeneming der sterfte is begon
nen in 1916. Per 10.000 inwoners was
de sterfle in 1915 14.40. in 1916 16,72.
1917 IS,18 en in 1918 20.25.
He! gemeenteverslag geeft voor
Haarlem het volgende staatje van de
sterfte aan tuberculose gedurende de
laatste 10 jaren:
t. aJ
0>
4 8?
8
4.2
fee
li
g|
ha
-< 3
1909
101
24
18
19'0
93
12
22
1911
101
16
15
1912
91
12
14
19'3
79
17
12
1914
79
13
13
1915
113
12
10
1016
139
21
26
1917
142
26
22
1918
155
24
25
Hieruit blijkt, dai ook te Haarlem
hel aantal slerfgevallen, althans van
longtubereulose, -na het eersto oor
logsjaar belangrijk en gestadig is
toegenomem
Een onrustbarend verschijnsel is
dit zeer zeker. Intusschen is het aan
don anderen kant viM-blijr.&nd, dat c
schrijver der artikelen, waaraan wij'
bovenstaande gegevens ontleenden,
als zijn meening uitspreekt, dat ae
toeneming der sterfte weldra: gevolgd
zal worden door een geleidelijke afne
ming, mils de tot nu toe gevolgde
bestrijdingswijze zoo krachtig moge
lijk wordt voortgezet en daarbij m het
bijzónder aandachl gewijd wordt aan
de levensomstandigheden van liet op
groeiend geslacht, aan uitbreiding
van de gelegenheid voot» verpleging
van vergevorderde lijders aan de ziek
te en aan ondersteuning van aile
maatregelen, welke kunnen leiden
tot. verbetering van de omstandighe
den, waaronder de bevolking verkeert
vooral in woning en industrie.
Krachtige fmancieelc steun aan tu
berculose bestrijdende vereenigingen
is dus zeer noodig. Nog te veeJ den
ken zij., die zelf en wier omgeving
voor de gevreesde ziekte zijn ge
spaard gebleven: „De tuberculose is
een ziekte, waar i k niets mede te
maken heb!''
NEDERLANDSCHE SCHEPEN.
Het sl. Achterdiep, m.sch., 51 van
Dartmouth naar Genua.
Het st. Amsielstroom 61 Lizaid ge]).
Amsterdam naar Bristol.
Hei si. Wilhelminapolder 24---12 van
Gibraltar te Valencia.
Het si. Beisy, Flier, 4—1 van New
castle te Yarmouth.
Hel st. Rotterdam 61 tlamboro
Head ge p. St. Valery naar Newcastle.
Het si. Vrachizoekcr, v. I. 31 van
Blyih Daar Havre.
Het st. Barendrech: 31 van New-
York te Santander.
Het st. Groningen 41 van St. Malo
té Fowey.
Het st. Noord 5—) Lizard gep. Rotter
datn naar Cardiff.
KON. NED. STOOMB.-MIJ.
liet si. Juno vertrok 1 Jan. van Con
stautinopel naar Cascacs.
Het st. Tellus arriv. 8 Jan. van Malaga
te Valencia.
Het st. Triton arriv. 4 Jan. van Piraeut
ie Salonica.
JAVA—CHILI-LIJN.
Het st. Van Cloon arriv. 6 Jan. vat
Valparaiso te Callao.
DE LOONEN DER GEMEENTE
WERKLIEDEN TE AMSTERDAM.
De tn deir Raad gevallen beslissing Inzak»
de loon en der gemeentewerklieden geeft vet».
schillende persorganen tot min of meer uit*'
Voerigc commentaren aanleiding.
„Het Volk" schrijft o. a.:
„Het landstieatiKLT dwingt de gemeente
tot stocdo grooter uitgaven, die feitelijk
uit 'u RlJksschatlciot behoorden te worden
betaald. Als zoovele gemeenten In nood
verkeeren. ligt de schuld daarvan aller
eerst bij de rcgeerlug in Den Haag. Se
dert, jaren erkent ieder verstandig
menoch dc urgentie van oen betere wet-
j geving voor de gemcente-financiën. Se
dert jaren is de regeoriog fti verzuim.
En het kaMnet-Ruys de Beerenbrouck,
dat twee oud-wethouders van Amster
dam ln zijn midden heeft, bestendigt dit
verzuim niet eJIeen, hot misbruikt ook den
nood der gemeenten om ze te rlngelooren.
De burgemeester van Amsterdam, die
zich achter deze Haagsche reactie ver
schuilt, om voorstellen te weren die hij
verwerpelijk acht, begaat een ernstige
politieke fout. De heer Telleden deed
'n oogenblik denken aan den prefekt doop
de regeering als waakhond, gocet ln den
raad. Gelukkig verdreef later Wibaut
dien boozon geest door de aankondiging
dat binnen enkele weken het gemeentebe
stuur den strijd tegen de Haagsclie reac
tie zal hernieuwen.
De strijd om hot. loonbedrag tusschen
den wethouder Wïbaut. en het raadslid
Pothuia ls van de zijde van den -laatste
een oogonblilc mot groote felheid gevoerd."
Wij hebben onze kritiek op de houding
van B. en W. uitgesproken, wij -willen on
ze kritiek op deze felheid van Pothuis
niet verzwijgen. Hij bracht de sociaal
democratisch overtuiging ln het geding;
dat was toch heusch niet noodig. Het be
toog van» Pothuis en dat van Wibaut gin
gen langs elkaar heen, ieder koos een
ander uitgangspunt"
Ten slotte schrijft „Het Volk":
Dat overwinningen als er cisteren een
door sociaal-democraten op sociaal-demo
craten J® behaald, door de partij niet kun-
nen worden gedragen zonder ernstige en
duurzame schade.
De Tijd zegt:
„De sociaal-democraten gingen tegen
hun elgon wethouders ln. De vrees voor
Wijnkoop joeg hen voort. „Ik heb den
moed niot togen het voorstel-Pothuis te
stemmen", "klaagde Vliegen. Dn de heer
Pothuis was verbazend zenuwachtig, toen
hij tegen Wibaut moest optornen Maar
Wesselingii (S. P.) had oen gellik voor
stel als Pothuis (f 32.05 minimum in-
piaats van f 29.70, zooals B. en W„ plus
premie vrij pensioen voorstolden.) En dus
moest Pothuis wel „handhaven".
Hij wou wel. maar kon niet anders uit
vreeze voor de roode gemeente-werklieden.
De fractie gebood hem: trek niet in,
(Loopuit. was de eenige afwezige) en hij
trok niet in. Het „spelletje" want was
het iets anders dan een „spelletje"?
kon gerustelijk gespeeld, omdat men, na
dat de heer v. Kreytag Drab be ziju voor
stel had ingetrokken, wist. dat Pothuis"
voorstel verworpen werd en er dus van
«en bestuurscrisis en van een heengaan
der soc.-dem. wethouders geen sprake
meer was. Zoo kon het mes snijden aan
twee kanten, spotte Wijnkoop. Wibaut
vangt de middenetandsaieltjes door zijn
toehouden van de beurs en Pothuis houdt
den modernen Bond aan 't lijntje met zijn
„opbod".
De „Standaard" spreekt van een walgelijk®
houding van de aïjde der sfociaal-deraocraba)
toch maar de „mooie Jongens" te
spelen tegenover de roode' Gemeente
werklieden. Ze lieten daarvoor- hunne
Wethouders eenvoudig los en we zagen
het wondere feit gebeuren, dat de „reac
tionaire elementen" ih den Raad bescher
mend voor do heeren Wibaut en De Mi
randa moesten gaan staan. Dus vóór de
mannen, die ln September 1.1. door de so-
ei aal - d emo era t e n zelf op de Wetroudcrs-
zetels waren gezet, en met wier .aeeoord"
zij van heeler harte Instemden. Nauwe
lijks, komt er een belangrijke voordracht
aan dc orde. of de heer Pothuis zegt tot
z'n partijgenooten Wibaut en De Miranda:
„ik zie u ƒ10g liever weggaan, dan dat ik
m'n amendementen om den Gemeente
werklieden tv/te gulden meer loon te ge
ven. Intrek."
Met andere woorden: wij1 hebben u. Wet
houders, wel de leiding gegeven, manr
als 't er op aankomt, dan nemen wij u die
leiding eenvoudig uit handen
En dit alles geschiedt, omdat achter
de sociaal-democraten, de eomnvunisten en
de „federatie" staan. Diever twee Wet
houders 't bosch In gejaagd dan de gunst
van de roode Gemeentewerklieden ver
speeld! Bovendien, de zekerheid* onze
amendementen worden toch verworpen
gaf den sociaal-democraten te meer moed
om 'n vuist te zetten tegen d'en ondeu-
génden Wethouder Wibaut. die nu eens
niet nazegde 't lesje wat de roode Gemeen
te-werklieden zijne fractie hndden voor
gezegd.
Inderdaad ,,'n walgelijk so el!"
ONTVOERD. De. Telegraaf vertelu
Dezer dagen hadden vijf jongelieden, voor
malige soldaten van de republikeinsche solda*«
|tenwcer, zich voor het gerecht te Berlijn te
'verantwoorden wegens ernstige huisvrede
breuk. bedreiging met doodslag en ontvoering
ai een minderjarige, De feiten, waarop de
isehuldiging berustte, dateerden nog uit de
'dagen van de revolutie.
Ben café-houder in de Frankfurter Allee had
,een dochter van IS jaar, Hedwig, op welke de
'arbeider Max Scheil verliefd was. Hij wilde
haar trouwen, maar stuitte op het verzet van
;de ouders.
Het was in de Spartaeus-dagen en Scheil, die
«tot de republikeinsche soldatenweer behoor-
ide, voelde zich voor geen kleintje vervaard.
'Iiïj vatte mot vijf kameraden het plan op de
geliefde te ontvoeren. Den 12en Januari vrn
het vorig jaar gingen zij over tot de uitvoe
ring van het plan. Terwijl eenige zwaar bewa
pende soldaten het café bezetten, drong Scheil
met twee anderen in de aangrenzende wonïns
,<3oor en gelastte het meisje ondc-r bedreiging
met een revolver, zich onmiddellijk aan te
Itleeden en hom'te volgen. De waard, en zijn
ivrotiw werden met revolvers en handgranaten
1— „kleine dingen" zooals de beklaagden voor
Iden' rechter zeiden in bedwang gehoudc-c.'
Er ontstond een geweldig spectakel. Een van
de revolvers ging af, gelukkig zonder iemand
te treffen, Ten slotte verschenen drie politie
agenten. Scheil werd pathetisch en riep: „Of
mijn liïk. of tien jaar tuchthuis, maar Hedwig.
moet ik hc-bben". Een van dc agenten, minder
rbetorisch aangelegd, antwoordde: „Kerel,
klots toch niet! Neem het meisje en maak dal
je wegkomt". Dat wertcte als een boude dou
che en de thans niet. meer tegenstribbelende
Hedwig reed in een tijtuig «net haar doortas
tenden minnaar weg.
Tot April bleef zij bij hem Toen kreeg zij
ransel. Voor het gerecht was van de liefde niet
veel meer te merken en zij belasterden elkaar
om het hardst.
Scheil kroeg negen maanoen luchthuis, zq»
helpers van drie tot ses maanden.
