Letteren en ünnet
Rubriek voor Vrouwen.
H erh A LI iöCSOND eriv IJS.
Niet uiteen in ons land is liet on
dorwije boven den tot nu (oe verplich
ten leertijd, een belangrijk punt;
gelukkig is het bij ons r.iet iets ge
heet nieuws, maar dubbel gelukkig,
dat bet- niet de oorlog is «lie onze
oogon geoj>ond heeft voor de nood/a-
kei.jklioid van mefer onderwijn voor
de jeugd. Want doordat het werken
in de industrie in Engeland gedu
rende deze oorlogsjaren zoo ontzet
tend was toegenomen, ia meu daar
gaan begrijpen, da* er krachtig in
gegrepen moest worden. Hei bleek,
dat. van al deze jeugdige arbeiders
slechte een uiterst gering porcontago
nog eenig onderwijs genoot.
Kenschetsend voor ihet land van
pr&ctisch handelen en vlug recht
spreken is het echter, dat, toen men
maar overtuigd was van de dringen
de noodzakelijkheidmen do zaak
ïltnk aanpakte en zeer radicale maat
regelen heeft genomen.
Met vernietiging-, van. alle vroegere
Wetten en bepalingen, is do lOMplioh-
1ige leeftijd dadelijk tot 14 jaar ver
hoogd, en het. herhal ingwmtmvijs
van 1» toL 18 jaar ook verplicht ge
steld. Onder dit laatet-e wordt ver
staan avondonderwijs, maar ook het
verplicht volgen van twee dagcursus
sen. De leerlmgln en oudore, die
zich hier niet aan houden, kunnen
niet vrij zware boeten gestraft wor
den, maar ook de werkgevers indien
zij de jeugdige arbeiders niet
gelegeUiVid stellen om het ond«
te volgen.
Jammer genoeg is er nog al wat
aan dc wet getornd door dc werk
gevers In de katoenindustrie, zoodat
er nu voor de eerste jaren nog eeni-
go overgangsbepalingen in werking
komen. In Amerika schijnt men
royaler meegewerkt ie hebben om don
:jöugdigo.n werkkrachten den tijd voor
hoi, herhalingsonderwije te verschaf
Ton, maar daar schijnt ook reeds
langer bij -le grootindustrie hel. insti
tuut van olgan onderwijs inrichtin
gen in zwong te zijn.
Wij weten, dat dit in ons land ook
reeds op vele plaatsen geschiedt, en
hoe verschillende werkgevers inzien
dat het ook in hun eigeu belang is
om goed ontwikkelde arbeidekracn-
ten te hebben.
Maar dit. blijft, toch onvoldoende
voor de groote massa, en men be
i tikt hierdoor altijd maar zekere
groepen van jeugdige personen. Nu
is het opmerkelijk* dat waar uien in
Amerika reed* zooveel verder is op
dit gebied, uien juist daar adn oen
reorganisatie van het onderwijs is be
gonnen. omdat het maar niet popu
lnir wilde worden,
Meu m*ent daar, dat de toestan
den in de laatste jaren groote wijzi
gingen hebben ondergaan on dat van
iedereen een hooger graad van ont
wikkeling gewaagd wordt, omdat, de
veranderingen in het gemeenschap»
en samenleven zooveel moeilijker zijn
geworden
Maar daarbij, zijn de begrippen
omtrent opvoedkunde ?n de laatste
tiental ju ren ook zeer veranderd- en
stelt men aan de opvoeding andore,
maar zeer hooge eischeii. De jonge'
mensch hoort toe aan zijn gezin, aan
de samenleving en is burger van
zijn land, voor deze drie zaken moet
hij opgevoed worden. Ovei*aJ voelt
men, dat er bij hel onderwije tol nu
toe te veel overwegend de aandacht
is geschonken aan intelleotueele ont
wikkeling, maar dat do vorming tot
mensch is verwaarloosd.
Daarom rwil aam het herhaling*-
onderwijs in twee deelen splitsen, m
dc eerste twee jaren de voor ieder
noodzakelijke vakken behandelen
nseu zou kunnen zeggen een alge
meen ontwikkelend onderwijs geven
-- en pas daarna overgaan tot spe
ciaal vakonderwijs. Zeer bepaald
wordt de aandacht er op gevestigd,
«la;, gezondheidsleer, cn alles wat
strekken kan om het kind te overtui
gen van liet groote belang van oen
gezond en rein leven, tot de ver
plichte vakken moet belmoren.
Oju tot de Engelsche wet op het
horhalingsonderwijs terug te komen,
zoo is het voor ons ook wel belang
rijk, om te weten, dat men dieze her
halingsschool ook tot een middelpunt
wil maken vn,u eéciaal jeugd'wefck.
Want. men geeft aan do scllool'bestu-
"ron liet recht om mede te werken
aan de oprichting van vaoanHc- of
schoolkampen en allerlei gelegenheid
voor sport en lichamelijke opvoeding
'en ook om gesel lig en ontspannend
clubleven aan te moedigen. Ook is
het mcdieöh toezicht tot deze klassen
uitgebreid, en breekt dit niet meer af
na de lagere school, zoodat de
heele jeugd tct het achttiende jaar
op welke school ook werkende, onder
medisch toezicht blijft. En nu men
.toch aan een geheel nieuw systeem
voor de onderwijswetgeVing bezig
was, heeft men maar moteen beslo
ten alle schoolgelden, voor de lagere
school op to heffen; zoowel voor de
openbare als de bijzondere scholen
welke laatste «tan nog eenige jaren
door den Staat schadeloos worden
gesteld.
Hoe dit hee-le systeem van ver
plicht herhalIngsontierwijs zal wer
ken, zal nu nog to bezien staan, we
lezen nu reeds dat men zich bezig
houdt met de vraag hoe de controle
over het groot aantal leerplichtigen
zal gehouden moeten worden. Bij de
groot-bedrijven gaat. dit makkelijk,
maar hoe kan men de kleine werk
gevers opsporen en dwingen -om «te
kinderen naar school te zenden
Ook gaan er stemmen op die vra
gen naar de oplossing van <1© moei
lijkheid om met onwillige of weinig
belangstellende leerlingen om te
gaan. Op de vakschool komen de
kinderen met een bepaald doel voor
oog en, zij betalen voor dit onderwijs
of er wordt voor hen betaald, zoodat
zij een meer direct belang hebben
bi; het ai of niet. slagen. Maar als
de herhalingsschool verplicht en kos
teloos is, dan vreest men dat er een
zeker percentage van onhandelba
re:! zal overblijven. Naast een goede
leiding gelooft men dat liet noodig
zal zijn de lessen aantrekkelijk en
«eor practisch in te richten cn ook
de teerlingen te overtuigen van er-n
▼ast einddoel. Öp een goede school
.moet hei interest m het werk zelf
munten om der will© van het werk
zelf, en de belooningen moeten
gegeven worden voor vlijt en ijver
en niet voor natuurlijken aanleg.
Wat mij in deze verschillende rap
porten wel is opgevallen, dat is dat
rnen zoo weinig speciaal de aan
dacht heeft gevestigd oj> het onderi
wijs voor de meisjes.
Met een enkel woord wordt ar bij
den handenarbeid gesproken van
handwerkonderwijs. Ook wel van ko
ken, maar dit alles zeer terloops en
niet nader aangtflutd. Juist daar
men zoo aandringt op de plaats dre
de opvoeding moet innemen i3 dit
wel verbazend. Wij gunnen het den
jongens graag dat, men hen heter
klaar wil maken voor het vak dab aij
later zullen gaan beoefenen, en daar
bij- zooveel «ontwikkeling bijbrengen,
dat zij als staatsburgers beter on
derlegd zijn en hun vrijen tijd beter
zuilen besteden.
Maar ook do meisjes hebben redkfc
op een opvoeding voor haar specia
le levensvak, nanet de al gemeene
ontwikkeling. Het lijkt mij, dat wij
in ons land dit reeds meer inzien en
er heter in die richting gewerkt
wordt. Ook hier zullen wij, en dit
misschien nog meer bij de meisje®
<l«n bij de jon gons, ie kampen heb
ben met onverschilligheid. Hoe
gaarne wij den verplichten sclioolleef
tijd ook verhoogd zouden zien, het
gedwongen herhalingsonderwijs zou
in ons land zeker niet zeer populair
zijn. Het gaat er dus om het zoo aan-
i rekkelijk mogelijk te maken en
langzamerhand de onverschilligheid
te overwinnen. Als wij ikcl begrip,
iin alle kringen dor samenleving zoo
ingeburgerd,) maar konden overwin
nen, dat. heb meisje de huishoud
kunde wel van haar moeder thuis
kan loeren. .Dat, moge van de prak
tijk van het koken Jj.v. nog lot zekere
male opgaan, maar ik versla onder
huishoudkunde nog onourwDig veel
meer. Ik zou het jonge meisje willen
leeren, waarom zij do spijzen op deze
en geen andore manier moet berei
den, \?kt koken de en wat de gevol
gen van sleöht of onvoldoende koken
zijn. Ik zou haar willen leeren waar
om zij- de v/osch goed moet behan
delen en Ito©. Ik zou haar c-'emen-
tuire begrippen van gezondheidsleer
cn kinderverzorging willen aanbren
gen en wijzen op zooveel wat wij
alien nog verkeerd doen. Ik zou haar
zuinigheid, boekhouden en waren
kennis willen bijbrengen, en de voe
dingswaarde van dc levensmiddelen
laten kennen. Heeft zij dit op aardi
ge, praetisdhe wijze in zich opgeno
men. dan kan zij liet later in het
dagelijksch leven gebruiken en zalwat
als huishoudkunde, onderwezen weid
in de huishouding goede vruchten
kunnen dragen.
De kunst zal nu maar zijn allen te
bereiken, want juist, die liet meest
noodig hebben zijn het inociilijksi, te
overtuigen. We moeten dus allen
aan hel. werk. omdat al le vrouwen
natuurlijk overtuigd zijn van het
groote belang van deze -zaak. Het
onderricht in de specifiek vrouwelij
ke vakken moet niet saai of verve
lend zijn. maar men zal den weg
moeten vinden, om het v.o^ aantrek
kelijk te maken, dat men niet naar
leerlingen hoeft te zoeken, maar
dezen zich in groot en getale aanmel
den, en de resultaten moeten van
dien aard zijn, dat de jonge vrouiv
en moeder later in do praktijk van
liet leven steeds met genoegen terug
denkt aan wat ze oj> <1>? cursussen ge
leerd heeft.
P. J. WILLEKES MAODONALD-
REYNVAAN.
Eenige dezer gegevens putte ik
uit het tijdschrift ..Yoks-Ontwikke-
waarvan de Mei-aflevering
geheel aap het Wei-hal ingsonderwijs
gewijd is, maar de Engelsche onder
wijs-vakb kaden geven ook voortdu
rend artikelen over dit onderwerp.
PANNEN.
Een belangrijk doel van de
keuken. Koperen pan
nen In vrooger tijd.
Geëmailleerde, ijzeren,
steenen cn alumlnlum-
panoen. Hot beste
model.
De inrichting van een huishouden
moot mot veel zorg worden ttiftgG-
voerd, want men eLati zich toch voor
jaron Jang melt diezelfde inrichting
toe te moeten. En alle gehinnik»- en
luxe-artikelen in cou huishouden
waar men zoolang nut vim moet
hebben, en tégen aankijken moer,
dienen met zorg te woi\k-.n gekozen.
Dat bij die keuze de keuken een
zeer belangrijke rol sper-'.;, hebben
wij oiwungs reeds besproken. En
daar de keuken toch in hoofdzaak
voor het koken bestemd is, zijn de
benoodigdiieden daarvoor van hei
grootje gewicht, zoodat liet aan ve
len lieeè wat hoofdbrekens kost voor
dat zij proces wetenwelke pannen*
zij in haar keuken wiillon hebben.
De ouderwetsche huishoudens wa
ren wfct trotsch op do blank geschuur
de koperen pannen, die do keuken
zoon smakelijk aanzien gaven en
ook zoo ijzerwerk waren. Maar
zij kostten enorm veel tijd en moeite
aan onderhoud, -want heil koperwerk
moot onberispelijk zijn, wil de keu
ken een frisschen indruk maken.
Mot hot &tokem van een kol.onfornuis
zou heil nog denkbaar zijn, om kope
ren pannen te gebruiken, maar bij
een gasfornuis met zijin. groote wa
terdamp-ontwikkeling zouden do pan
nen zoowat iederen avond onderhan
den gemomon moeten worden. Boven
dien is de IcoperaanMag, hot zooge
naamde kopergroen, me', goliedl en
al onschadelijk, en hoewel natuur
lijk de hoeveelheid hiervan nooit zoo
groot is in één keer, dat dc gezond
heid ervan te lijden zou hebben, toch
zou liet op den duur schadelijk kun
nen worden
Dal een koperen pan verbazend
shirk is, spreekt wel vanzelf maar
de prijs is dan ook naar evenredig
heid hoog, on wanne, r men zich van
een vastgespelde som moot inrichten,
zullen vooral tegenwoordig koperen
pannen niol op «la lijst voorkomen.
Over het algemeen wordtin in do
meeste huishoudens ir. miaitleorde
pannen gebruikt, «Lat wil dus zeg
gen: ijzeren pannen mot een laagje
email bedekt. En hoewal zij wel min
der sterk zijn. verdienen zij toch
verrp dc voorkeur boven de koperen.
De mewsl !>ekö»de s«x»rt is de ge-
.und-goemailic-ci-de pan, grijs van
binnen en van buiten. Zij hebben
veie voordoe! «.-n, waarvan een ca- is,
das. zij iicht zijn on betrekkelijk du»,
zoodat do hitte van het fornuis gouw
tot de spijs die erin is, is doorgo-
drongan. liet gewicht doet ook nog
hodl wat ter zake bij
pan: een groote paax gevuld
rnat soep is dikwijls een heele vracht
om van het fornuis te tillen, en hoe
öikwijils hoort men niet van te zware
pannen, die omgeslagen zijn bij het
opnemen.
Geëmailleerde pannen zijn niet
goedkoop, hoewel niet zoo duur &1b
koperen, maar wanneer zij voorzich
tig behandeld worden, kan men er
heefl lang rneo toe.
Voorzichtig behandelen: hieronder
verslaan wij eigenlijk Ln hoofdzaak
lieb sparen van Iidt liaagja emniil,
want begint dait eenmaal af 'te sprin
gen, dan gaat de ijzerlaag eronder
roesden en zoo ontstaat binnen niet
al to langen tijd eon gaatje, waar
door de pan onbruikbaar is gewor
den.
Om het emaJÜ te sparen, moet er
voor gezorgd worden, dat de pan
zoo min mogelijk gefifcooten wardf
of valt, want do email-laag Is bros
en hordt gauw los. Ook is het uit
krabben van aanzetsel binnen in de
pan met een mes sechJt voor t email:
kook uw pan liever met water en
wat soda eon tijdje uit, zoodat de
ongerechtigheden losgeweekt zijn en
er gemakkelijk met de afwaschkwast
uit verwijderd kunnen worden. Voor
bruine vlekken of zwarte aansiag-
p'.ekken kan hot best Brusselsch
zond of een ander schuurmiddel ge
bruikt wordon.
Koop uw email-ponnen liefst nacf.
op een koopje nuuir bij een vertrouwd
adres, als uw beurs het toeèaaü.
Email' kan ibooddeoillt.jes bevati'en en
hier is het botzoMite als rrnelt koper
groen, op den duur kan het schade
lijk voor do gezondheid worden.
Geheeil ijzeren pannen hebben ook
vele voordeeion; zij zijn good'kooper
dan de email-pannen, zeer sterk en
gemakkelijk iin heit onderhoud. Zij
hebben echter het groote nadeo';, dait
sommige spijzen erin verkleuren,
daar zij oen slof bevatten die een
verbinding met hot ijzer aangaat,
waardoor een verkleuring wordt te
weeg gebracht Op zichzelf is dit vol
komen onschadelijk, maar liet oog
wil ook wat on een schaal mot
rootle kool bijvoorbeeld, «ha een ga
lmei andere kloifr heeft, dan men er
anders van gewend is, maakt een
onsmakolijkon indruk, en geeft den
dischgenootem een tegenzin in hert.
maal.
Voor het braden van vleesch zijn
de ijzeren p ami cm wel bij uitstek ge-
schikjt: het llGeto vei is van zoo'n
liooge temperatuur, dat een gecmail-
leerde pan er zeer onder zou Jiiden,
terwijl hel ij zei* or best. tegen kaïn.
Tot die ijzeren pannen behoort ook
do koekepam, die zeker in geen enke
le huishouding ontbreokt.. Maar do
wijze van onderhouden hiervan is
zeer uiteen loop end. Iedere huisvrouw
weet, dat een koekopah nielt mot soda
zcepsop sclioongemaakli mag worden,
omdat do so«1 a te veel ontveler» do
pannolcoeken <ltu> «lou eer.-iLvo'per)ilon
keer zóó zouden kleven, dat zij vol
komen zouden mislukken. Maar lioe
dan?- Wij hebben 'een huisvrouw ge
kooid (hot wns gelukkig geen Hot-
landschel), die (le pon vuil en wol
achter hot fornuis zette, en ze' bij
hot eerstvdlgcnde gebruik even met
een s'uk krnntpapied uitveegde! Dal
zooi els rmsmokaiijk 13, behoeft geen
betoog. De be^te manier lijkt ons, de
pan met warm zoop sop fzomder soda!)
af te wassclitn en ze dan voor het
gebruik even mat wat zout op de
kachel te zetten, zoodat he'. vet los
raakt, en haar dan mé een stuk on
bedrukt papier goed uit te wrijven,
waarna, papier en zout. worden weg
gegooid. De pannekoeken kleven den
nisi! en de pan ia toch frisch.
Ean goedkoop noort pannen zijn
ook de ijzeren, dfe van binnen met
een laagje email bedekt, zijn en van
builen gdhoel van ijzer zijn; zij bren
gen geen verkleuring teweeg, maar
zijn natinirlijk lang niet zoo licht,
aJs de email pannen.
De steen en pannen worden veel
minder gebruikt dam vroeger, hoewel
zij goedkoop zijn en gemakkelijk in
het onderhoud. Maar hun bestaan is
uit den aard dor zaak zeer ,,bros"
en ook bevat. *hel email nogal eons
loodverbiindingen.
Tenslotto nog urai söorl pannen,
die don loataten tijd zeer in zwaiig
komt; de alumimuiri-pannen. Zij zijn
duur in don aanschaf, maar daarte
gen over staan veie voordoeöen: zij
zijn licht, dun van bodem, zoodat
zij gauw de warmte opnemen, ge
makkelijk in het onderhoud en "zien
er mooi uit. Zij ziin goheef. onscha
delijk,, hoewel sommige gerechten er
wat in verkleuren (vanillesaus on«!er-
anderenj. en evenals de koperen pan
nen kunnon zij een stootje velen,
zoodait hun levensduur oen lange is.
Soda-zecpsop is er echter verkeerd
voor, maar oen göede kookster kon
hot moestal wol zonder soda doem.
En dan rog iets: men cnnderscheid't
de pannen in rwhte en gebombeerde
«lat will zeggen mot rondo hoeken.
Schaf u, wanneer gij er too in de
gelegenheid zijt, de ila-aiste aan: zij
zijn gemakkelijker in hot onderhoud
en er kan ook veel heter in geroerd
worden, twee voord eel «m die niet
onderschat- moeien warden.
li. E, PEEREBOOM.
Blaneslani
HET NATIONAAL WONING»
CONGRES.
Op liet te Amsterdam gelioudcn Na-
honaal tVoatngcongrce zijn de vol
gende conclusies goivigokeurd;
Ten aanzien van. die liquidatie
dei* Huurcommiseiowet:
I. dart gelel'lelijko liquidatie dezer
wet, zoovol in hel algemeen belang
als in dat van de schatkist, gewenscht
en noodzakelijk «is, met in achtneming
van de belrngen der eigenor-en en
zul los in d© eerste plaats, ter instand
houding van het onroerend goed
aJ6ook van de draagkracht der on
derscheiden klussen van huurders;
II. dat het system van orb. V. der
Novelle, in verband met dé wijziging
von art- l uadero omlijning be
hoeft, hetzij door aan een der mi
niature op te dragen, hei percentage
der vrije veriiooghig jaarlijks of half
jaarlijks te herzien, hetzij door in ar
tikel V. nader te oimehnjvon, gron
den %*oor huurverhooging waarbij de
gedaakle kouj)waarde van de munt
eenheid, ook ten aanzien van hot per
soonlijke loveivsonaerhoud en do alge-
raoono beheerskosten tot uiring komt;
III. dat hi nadere instantie het sys
teem van alochts weinig beperkte con
tractsvrijheid, gelijk uiteengezet in
het praoodviea do Beneditty, dn over
weging genomoii dient te worden;
b. ten aanzien van de ontwerpen
Huuraauzeggingswet- en wijziging
Woningnoodwet:
I. dat deze ontwerpen, Ln vp-vhaud
met die bestaand© Huuropzeggings-
wert, slechts voor uitermate weinig
woningen (voor geheel Nederland, in
vorbomd met dis cijfers der wonhigtei-
ling, op minder dian 600 gesteld) zul
len geilden;
dat mitsdien:
II. het nadoel van deze ontwerpen,
indten wet geworden, door do rcohta-
«xnaekorheki., tlle zij schoppen, belang
rijk grooter zal zijn dan het voor
deed, daaraan te ontleen cn voor de
volkëihu isvestin g;
III. dat de geest, uit deze overbo
dige wetgeving sprekende, een rem te
meer zal zijn voor het particulier
initiatief en reeds daarom deze ont
werpen dienen te worden ingetrokken
te meer, daar het congres uifc de me
morie van toelichting niet ten volle
overtuigd is. dat de regeering zelf
«leze cumulatie van wetten, uit eigen
convictie, noodig of nuttig oordecli-
c. ten aanzien van de socialisatie
van woningpxploltatie en particuliere
bouwnijverheid:
I. dat ti'ijfrttegöüöLannde die mime,
aVlan daartoe geschonkc-n gelegenheid
geen onkel ter vergadering aanwezig
congreslid, voor deze denkbeelden etui
lans heeft gebroken, niettegonetaau.-
de de ocherpe en zakelijke bastrijdiing
in het pra-e-adivies-S (ei nmetzj
II. «lat uiil- «Le officicele cijfors dar
lmurcoanmissióa te Amsterdam vol
doende blijkt het sociale gevoed van
de .geioTganiseeiid,e hu'-Krigwrwniren üfc
dier stede;
III. dat in de huidige samenleving
het nut der particuliere eigenaren on
bouwondernemers, ofschoon d$ verga
dering niet blind is voor gemaakte
fouten dezer categorieën, onmisken
baar moet worden geacht, welk© op
vatting door de publieke opinie nicer
en meer wordt gedeeld.
IV. dat de vergadering dus niet
schroomt liet aocialisaiie-rapport al
thans op dit punt te kwalificeeren, als
ergerlijk demagogisch en misleidend,
weshalve «le vergadering d« regewing
verzoekt ten spoedigste hare meaning
daaromtrent in het openbaai* ter ken
nis vau Ivöi Nedarkuidsche volk te
liiengen.
<L ten aanzien van de particuliere
bouwnijverheid:
I. dort onder voldoende «vaai-borgein,
ter voodkomlug van achterU'i-1 ga,ng
van. liet, wonlngpeil en van minder
.echntecb© en aesthefcischo uitvoering,
den particulieren bouwers gelegen
heid dien© gegeven te wordcui, hun
Uiivno vrijwel stilliggend bedirijf wc-
fter mei, kracht op t-e vatton;
if. dat do-aii-oe bij<Lrogen. uit hljwuJs
schal kist. moeten warden versterkt in
moeixlere mate en op gunatigieir voor
waarden, dan tot heden hot geval is;
III. dat hert systeem B. vian de ge
meente Rotterdam tot voorbeeld wor
de genomen, latende zulks de grootst
mogelijke bedrijfsvxijheid voor de
bouwondernemers en de koaisen, dat
het particuliere kapitaal zich weder
om voor de wcningexploitaitie van ar-
Iers- en middecst-andswoningen
kan interessesren, terwijl het offer uit
de openbare ka~sen tot een mir.irnum
beperkt blijft;
IV. dat dc mogelijkheid dient te
warden geopend, om, onafhankelijk
va-n dc gemeenten, deze oijdragen di-
icct uit de Staatskas te vorkrijgen;
V. dot onverwijlde te.r hondneming
van deze mn«Uirie nooclzakeLijk Is om
tot een spoedige oplossing van «lan
woningnood te geraken;
VI. dat van overheidswege aan -
'lacht «liene geschonken ftl&rrnxl-c* aan
de Individueel© arbeidspraestatics i,n
het algemeen en in onderdoelen;
VII. dat overwogen di-eno te wor
den, welke maatrcgcilcn te nemen zijn
om voldoende arbeidskrachten in de
bpuwmaterte-lenbedrijven te be-
tirokkm, alsmede om de Ahdllviduec-
le arbeddarspraesties in deae bedrij
veu oj> te voeren tot liet normale,
zouder do.n Loonstaaidaard tl® doen stij
gen tot zoovor loven den nonnalen
dat liet groote, algemeene l-eLang der
v(rtks-huisv«\sting daaraan te gronde
gaat-.
Bolt8siand
REN OORLOGSMONUMENT.
Volgens eon bericht in de „Times" wil
de stad Senha can monument oprich
ten, ale herinnering aan haar aan
deel in den wereldoorlog. Senlas is liet
punt geweest, wao-r aan de Diiitachore
d0 cerst-e nederlagen zijn toegebracht
ca de in die stad door maarschalk
Pochte hoofdkwartier het draadloos
telegram ontvangen, waarin de Duit-
schero een wapenstilstand verzoch-
ton.
De burgemeester van Sen-lis vraagt
in ean circulartro 0111 bijdragen voor
dit mojuimeait. Hij wijst er op, «lat de'
stad1, die vroeger welvarend was,
thans geheel verarmd is. daar zij haar
laatste middelen heeft besteed aan de
verpleging van gewonde Frunsche,
Eugelscho en Aineriikaansche sold.v
ten. Een zesde van de huizen is ver
woest en dc andere zijn leeggeplun
derd, terwijl do Cathedraal opgebla
zen is on vele burgers gedood wer-
De stad kan derhalve de kosten
van een waardig monument ndet <lra-
en de burgemeester doet ©en be
roep op «die geallieerd^ vólkern* welke
verlangen deel le nemen in het offer
dat hij wH brengen aan „d'e vele sol
daten, die voor altijd op de drie kerk
hoven van «le stud slapen".
Maarschalk Foch heeft een aclu'ij-
ven aan den burgemeester gericht-,
waarin hij zijn volkomen instemming
mot het voornemen betuigt.
EEN HABSBURGER PRETENDENT
VOOR DEN OEKRAINISCHEN
TROON? Het „Acht Uhr Abend-
blatl"- maakt mcidiug van een to r.cïp-
zig in het hotel ..Astoria'' gcïioudcn
bijeenkomst van Oekrainische i»olUici
met aartahering Williem van H"hs»
burg. Den 16den Mei waren in ge
noemd hotel zes hoeren afgestiqit. die
Lil liet strengste incognito rob-ucu en
wier bedoeling was een bijeenkomst te
hebben met twoo andere, eveneens in
cognito reizende heeren, die oen 1 ge
dagen van te voren in hotel „Funstcn-
berjf" waren aangekomen. Deze laat
st-? twee heeren waren do aartshertog
WJlK-im vaai Habsb.org en graaf La-
risch.
De besprekingen,"die den gchoelon
uaclit duurden, liepen over de aan
spraken van «len aartshertog op don
troon van de Oekraïne. De kroon
raad in hotel „Astoria'' verliep (cn
slotte in een familieraad. Er wor«l be
sloten, dat. die aartshertog zijn trouw-
plannpn, dio hom naar Roemenië had
den geroepen, zou opgeven cn met
prinses Stonobusdti in hot huwelijk
zou treden, wani-op do Oekrauiilsohe
heeren hem htm «iteun toezegden,
DE ZWARTE TROEPEN IN BEZET
DUITSCHLAND.
Eoq verklaring van president Ebert
aangaande de zwarte troepen in het
Rijnland, zegt o.m.: De rijkspresident
heeft vele protesten tegen dc geweldda
den der zwarte troepen ontvangen, o.a.
van Duttsche vrouwen-vercetegingen ca
vaderlandslievende bonden. De presi
dent vereeuigt zich met deze protesten,
die volkomen gerechtvaardigd zijn.
OE ECONOMISCHE CONFERENTIE
TE PARIJS.
De economische Fraosch-Duiisclic
conferentie heeft te Parijs haar eei>;<
zitting gehouden, die gewijd was aan de
onderlinge voorstelling der diverse le
tten, en aan de eerste gedachtenwi. te
ling. Er zal gesproken worden ovoi he:
herstel van Noord-Frankrijk. In prin
cipe werd besloten tol de hervatting der
handelsbetrekkingen tussclien beide lan
den,
de conferentie te spa.
De Enigelsche minister lionar I.aw
verklaardeDe besprekingen te Spa
zullen een mijlpaal zijn op don weg
naar normale betrekkingen met do vooi-
malige vijanden. Te Spa zal openhartig
van gedachten worden gewisseld, en,
indien de Duitsclie regeering daarheen
komt mét het opreohto voornemen, het
vredesverdrag uit te voeren, zal «le con
ferentie goede vruchten dragen?
DE ZAAK-JAMAR IN BELGIë.
Nadat de advocaat-generaal in zijn re
quisitoir het kwaad opzet van beschul
digden had getracht aan te toonen, zei
hij tenslotte het aan de jury ever to
laten om te beslissen of dc patriottische
actie van de beklaagden, di© door tal
rijke getuigen is opgehemeld, kon op
wegen legen de verraderlijke daad, wel
ke zij tegen hun "vaderland hebben ge
pleegd.
Mr. Wittemans, veixtediger van Jamar,
bepleitte in een lang pleidooi diens on
schuld. Hij gaf dc gekcele sohuld .ian
Springard,- die Pannecoucke niet lijden
mocht,-
DE STAKINCEN IN FRANKRIJK.
Bij een huiszoeking in do woning van
«ten ontslagen chemiinot Lacoslc te Pa
rijs, is een geschrift gevonden met
plannen voor de instelling van Sovjets
in Frankrijk.-
EEN NADEREND EINDE VAN DE
SOVJET-REPUBLIEK?
Uil Londen wordt gemeld
Volgens berichten uit Kopenhagen is
de Russische Sovjet-regeering bezig
haar algemeene politiek te wijzigen, ten
einde een volledige ineenstorting van
het economische leven in Rusland «e
voorkomen. De regeering der Sovjets
wenscht de handelsbetrekkingen met
he: buitenland weder aan te knoopen.
Lcnia zou Trotzky en Djeidj-.aski er van
overtuigd hebben dat noodig is over
:c gaan tot een democratisch regime.
De buitengewone commissie heeft de
macht verloren en het bestuur bevindt
zich thans in handen van meer be-
voegxle persoonlijkheden. Het program
van Lcnin zou onder meer het eigen
domsrecht en den vrijhandel erfkenn.cn.
Volgens geruchten, -die in Londen in
omloop zyn, zou het eigenlijk beheer
zich in handen bevinden vaii generaal
Brocssiloff. Dit zou een gevolg zijn van
de groote «macht der reactie in Rusland,
te voorschijn geroispen door het Pool-
sche offensief. Indien deze geruchten
Haarheid (bevatten, dan schijnt ook de
Russische revolutie uit te loopen op
een militaire dictatuur.
DF. ITNANCIEELE CONFERENTIE
IN BRUSSEL. De Raad van dec
Volkenbond heeft den heer Gustaaf
Ador, den vroegeren president vnu de
Zwitscrsche republiek, l>eno<?md tot pre
sident van de Internationale Financitsele
Conferentie, welke na dc conferentie van
Spa te Brussel» zal plaats vinden?
DE OUITSCH E SCHADELOOS
STELLING.
De Engelsche minister Bonar Law
verklaarde in '1 Lagerhuis in een be
spreking van de conferentie te Hvrhe,
dat de bedoeling der conferentie niet
geweest was om voorstellen te doen aan
Duiischland aangaande -het vastgestelde
totaal bedrag der schadeloosstellingen,
maar om de van de Duitscbe ïegeering
voor Spa ontvangen voorstellen te on
derzoeken en te beoordeelen. Engeland
heeft altijd de bijzondere rampen er
kend, dio Frankrijk in den oorlog ge
leden heeft. Wij hébben voorgesteld «te
daaruit voortvloeiende aanspraken te er
kennen door te bepalen dat van de
schadeloosstellingen die Duiischland
betaalt, Frankrijk 11 pond sterling
krijgt, tegen 1-edëro ,5 dio Engeland
ontvangt?
ASQUITH OVER DE HERZIENINC
DER VREDESVERDRAGEN.
Asquith heeft zooals we reeds in
't kort gemold hebben in een opeu-
bare vergadering, die in de Gentiai
Hall van Westminster gehouden werd,
gesproken ;ea gunste van een herzie
ning der vredesver<lragenDit doel
wotd: ook nagestreefd door den Bond
tor bestrijding van den hongersnood,
die de vergadering waar Asquttih sprak,
had belegd en die, ter bereiking van dat
doel de aandaoht vestigt op den treuri-
gen stand van zaken in Eiuropa.- Het
eenige middel om verbetering in dozen
ernsiigen en hachelijken toestand te
brengen is, dat op praccische wijze ver-
andering wordt gebracht in de bepalin
gen der vredesverdragen en aan den
anderen kant aan den .Volkenbond de
middelen worden -. n >rhaft om ziju macht
cn iju gezag flink :c doen gelden.
Op dit oogoablik Mdus besloot
Asqu:th heeft dc wereld 111 de eerste
plaats noodig het herstel cn de ontwik
keling van Europa's productieve werk
zaamheid. Dit kan slechts worden be
reik: door den algoaieoncn vrede, die ge
waarborgd wordt door een algemeene
ontwapening. Voorts is noodig de vrije
handel ten behoeve van de internationale
nijveriieid en het onverwijld vaststellen
van «le aan de overwonnenen op te leg
gen lasten als prijs voor «te door de
geallieerden behaalde overwinning.
Bovendien bepleitte hü de noodzake
lijkheid om een einde te maken aan den
Oppersten Raad cn dien te vervangen
door den Volkenbond, die krachtiger ge
maakt moet worden door toelating van
de neutralen en van de vroegere vijan
den.
DE OVERWINST BELASTING IN BELQl
Eon overwinning 'voor de regeering.
BRUSSEL, 20 Mel. In de Kanierzittii
van hedenmiddag was aan do orde de stemmt
over het regeeringsontwerp tot heffing van l
lasting op de buitengewone winsten. Des me
gens was een ministerraad gehouden, waar
was besloten bij deze stemming do kwestie n
vertrouwen te stellen.
Bij de besprekingen, die aan de stemmt
over de verschillende artikelen voorafginge
handhaafde Tschoffc zijn amendement om
pet. van den winst vrij te stellen voor verbet
ring der productiemiddelen. Hij verklaart
dat dit vooral noodig was met het oog op d«
verkorten werkdag.
Minister Delacroix weerlegde do critiek
het regeeringsont werp en verklaarde het ama
dement van Tschoffe onaannemelijk. De mini
ter zeide, onder bijval der socialisten en. e
deel der liberalen: Men maakt thans in een li;
jaar enorme fortuinen, waarvoor vroegs
ministens 26 jaar noodig zouden zijn geweei
Het regeeringsontwerp heeft ten doel dit legt
te gaan. Het gebruik, dat van do winsten won'
gemaakt, kan geen roden zijn tol vrijstelliiii
'Hierdoor zou naijver onder do verschillen}
■categorieën van belastingplichtigen kunni
.ontstaan. Do opbrengst, der belasting zal dient
voor het leger, het onderwijs on vopr ali
aiicuwe behoeften van het land. Alleen door k
aan te nemen, zal men het hoofd kunnen biedt
aan het defloiet.
De rede van minister Delacroix werd, voon
door de socialisten, met luide toejuiching!
begroet. Alle ministers kwamen den premk -
gelukwenschen.
Nadat minister Delacroix de kwestie van ve
trouwen had gesteld, werd het amendemen
.Tschoffe met 122 tegen 23 stemmen en 2 bias:
iverworpen. Daarna nam de Kamer de eerc
artikelen van het regeeringsontwerp aan.
Na deze stemming over de motie-Tschot
kan met zekerheid worden gezegd, dat van e«
ministercrisis, waartoe dit wetsontwerp aa
ilelding had kunnen geven, geen sprake meer 1
DE TELECRAAF-CODE8,
's-GRAVBNHAGE, e* Qpeabtt
Leesjjaal' en BtottotkeWt tób* Tot uteöe. een
richting welke zonder twijfel- erop
een der beate van «bon aard- biert© lande ft
Bljn, heeft de lofwaardig© gewoonte icdnjJ
maand een „gids" uit te geven, een soort fcgfii
schriftje, waarin naluurMjk in de voornaamst!
plaats de nieuwe aanwinsten worden veavnetói
maar -waarnaast tevens in todor munxner hé
een of ander belangwekkon.i ot-tmoT over ut-
teratuur eA Oe bOJaugrfjlcheJö van dit g
schriftje -buitengewoon verhoogt.
In hot dezer dagen verschenen Mei-numm»
schrijft A. P. iets over „Tclegraaf-codes
'leeszaal-zorg voor «ton Handoldrijvenden'Mi-
denstand'".
De schrijver wijst er hierin op, dat de lc«
zaal sinds eenigon tijd in hot bezit is van
niet onbelangrijke collectie telegraaf-codes a
geeft vervolgens, na uiteengezet te hebt*
welk financieel nut, vooral voor den lomirit
tnan, de coda heeft, enkele mededoelingen on
Lel ontstaan der verechillendo oodea Hieras
oaUeenen wij ffet volgende
„Voorheen «mooht men geen wUlokeuri|
kunstmatig© woorden seinen, welk uit met
'dan 5 letters -bestonden. Dit hield verband na
technische bezwaren voor don he-JesraafcfieM.
Door een internationale conferentie was e*
lijst samengesteld van woorden miert latijn
sefhe en germaansche stammen, welke uitsld
tend toegelaten waren voor oodeeöbroik. Des
'woorden beslaan uil hoogstens 10 letters, üi
'is op dez© lijst, het Vocabulaire officiel 1891
Hat alle codes gebouwd *ün, Uit die Voeabt
laire is woer samengesteld de „loste alpkt
ibëiique axrangée dana Forelro tonndnal". E
hot seinen toch niet Morseteekena van de ongf
brulltelijke of onsamenhangend© code-woorö«
Ikuimcn gemakkelijk fouten ontstaan, welt
Hon zin onleesbaar maken. Door een aiphabt
rtisohe rangschikking tod do woorden nas*
(hunne uitgangen is het dan ln volo gevolhS
mogelijk het bedoelde codewoord te vinden
ihet telegram te recon&trueoren.
In een latere intornaiaotiole conferentie wen
het gébruik van willekeurige kunstmatig
[woorden, welke echter hoogstens 10 letten
mochten bevatten, toegestaan. Daartloor tot
teen in het vervolg door samenvoeging vu
twee codewoorden, elk van vijf lettere, td
jéén woord, de koston van een telegram hib
50 verminderen.
Van toen af heeft men dan ook in de nie>
were codes meestal het S-leUcr-cystoem teg?
proerd. Elk codewoord bestaat daarbij uit 1
'cijfers, welke 5 cijfers omgezet worden in
Bialf-woord ven 5 lettere. De» omzetting 3
noodig, wijl bij het totografeeren in arabiscti
cijfers een reeks van 5 cijfers voor één wooil
«gerekend wordt; seint men echter met tot es
Voord samengestelde letters, dan gelden Üee
letters voor één woord. Ais men nu bedeflkV
Hat men met 5 cijfers tot 9909& kan gnan, du
betoekent dit, dat men hondeidduizead vet-
Srhillende gedachten kan uitdrukken, so®
ïige uit vele woorden bertaande, welke tel
'kons door een half woord worden vortegee
woordlgd. Daar -bij- do kosten-berekening vte
een -telegram in avereengekomem; -baal leda
Iwoord van 10 letters voor 66n woord goW
ligt het voor de hand dnt «men aldus -twee cf
'elkaar aansluitend© ainsnoden-, voor den oil
vanger tal van duideWjho meded«eön«;an bovi!
tondo. kan vertegenwoordigen «toor een kunel
matig woord van 10 iettors. Trouwens, meal
In dit opzicht reed© verder gegaan. Grootexoai
schappijen hebben voor liet overeeesohyw
keer met hun bijkantoren of faotoryan Bjrif
particiillsro «odes samongostehX waarbij
kunst „om in één woord booktteelon te sp»
iken", tot ongelooflijke lioogt© 1b opgevoed
Zeer lijvige rapporten, waorvan.de lozing zeö
leen half uur vereiac-ht wor«ten op deze w#
'dn 20 tot 30 woorden overgeseind.
Idgt hierin «en groot belang voor den lifi
delsmao, en tal hij in het algemeen tut met
ivan telegraaf-codes gebruik maken, ook ro*
|den particulier kunnen zij van beteekenis z»
Wij denken -b.v. in onze stad aan do vol»®
.wonera dl» familie ln Indlë befcben, en
■aldus op niet al te kostbare wtfeo epoedlgj
d© hoogte gesteld kunnen worden van het
«n wee «ter hunne», var wax ov«r xee".
