■V.W
IP
e
Élll
i
a a
J®®s5rïï5
s m
a m m
m au s
a i i
a a s r
«as
Reehtszaken
Sofaaakrubrlek
§P|§
fiü
fjj§ gjl
II
i
fpup
Ingezonflen
HAYEiiSCflMIflT KLAJE
Sport 8ii iïüusteüiisa
aiaasaisuws
Met Tooneel
Onze LasMosk
Nieuwe Uitgaven.
trouwbaar nomadenvolkje afgebroken en
is nu eigenaar van een goedbeklante
zaak in Mainz*
D«tór was bet, dat hij het merksvaar-
dig avontuur eens ten beste gafmet de
plechtige verzekering, dat het weL de
gelijk eenmaal zoo in Rastadt ia ge-
jchiodj
Damrubriek
t»amre-iacteur J. W. van Dartelen,
Spionkopstraat 55, Schoten.
Alle correspondentie, deze rubriek
betreffende, gelieve men te aendjen
%aar bovengenoemd adree.
Probleem No. 208.
Auteur: H. T. Luif, Haarlem.
Lid der Haarlemsche Damolub".
Eerste publicatie.
Zwart.
m ei m m k
46 47 48 49 60
Wi».
Stand in cijfers: Zwart 13 schijven
>p: 6, 7, 914,'16, 1621 en dam op
Kshijven op:
43, 45, 47
en dam op 48.
Probleem No. 209.
Auteur: J. W. Van Dartelen, Schoten.
Nd 0
i ma m a
mm m >3 i
a a m mm
m al
4b 47 48 49 60
Wit
Stand in cijfers: Zwart 11 schij
ven op: 4, 8—10, 13, 17—19. 22, 26 en
27.
Wit 11 schijven op: 29—31, 34, 36,
38, 39, 43, 44. 46 en 48.
Oplossingen van deze problemen
worden gaarne ingewacht tot. Maan
dag 21 Juni 1920.
,,Wit speelt en wint"- geldt voor
beide problemen.
ONZE PROBLEMEN.
Hoewel wij geen voorstanders zijn
van problemen met dammen, meen
den wij toch voor No. 208 een plaats-
Je te moeten inruimen om de zeld
zaam fraaie oplossing van dit vraag
stuk. De auteur, welke momenteel
zeer zeker tot de beste Haarlemsche
problemisten gerekend mag worden,
biedt ons met No. 208 een zeer ver
rassend vraagstuk aan, waarvan het
vinden der oplossing de moeite dub
bel zal loonen".
De auteursopiossing van Probleem
No 204 is:
Wit: 16-11; 26-21; 45-40; 40-34;
42 2; 2 26 en wint.
Zwart: 7 16 gedw., 22 31; 16 38;
J0: 28; 24 33;
OPLOSSINGEN.
De auteursoplossing van Probleem
No. 205 ie:
Wit: 32—27; 39-34; 34 14-, 15 11
en wint.
Zwart: 86 47; 47 32; 32 10.
Beide problemen werden goed op
gelost door de heoren: W. J. A Mat-
la, P. Mollema, C. Serodlni, H.
Boks, Ph. F. Amelnng, C. J. v. Wijk,
H. G. en W. J. Teunisse, P. A. N'ooiJ
en J. Singeling, allen te Haarlem; P.
J. Eype, A. Slinger en P. v. Amers
foort, allen te Schoten.
DAM NIEUWS.
To Amsterdam is aangevangen de
wedstrijd om het Kampioenschap van
Amsterdam, te vena voorwedstrijden
van den a.s. wedstrijd om den mees
tertitel.
Hieraan doen vele zeer bekende
meesters en hoofdklasse-spelers roede
o.a. Mr. B. Springer Jr., Mr. G. J.
Lochtenberg, I. Buitenkant (de te
genwoordige Kampioen van Amster
dam). L. Prije, G. Swart, H. J. Liz©
enz.
DE „HAARLEMSCHE DAMCLUB..
Deze vereeniging houdt hare club
avonden iederen Maandagavond van
7V.—12 uur in de bovenzaal van café
„De Korenbeurs,' Spaarne 36.
Belangstellenden en liefhebbers van
bet damspel zijn daar steeds welkom.
Inlichtingen omtrent het lidmaat
schap worden gaarne verstrekt door
den secretaris P. J. van Dartelen,
Spionkopstraat 55 te Schoten, bij
wien men zich ook-als donateur kan
opgeven.
Jongejieden beneden 18 jaar kunnen
al6 aspirant-lid worden aangenomen,
BIGAMIE. Tegen een Antwerp-
sche vrouw, die in den oorlog naar ons
land was gevlucht, ia Antwerpen een
verzoek om echtscheiding had inge
diend, maar niet wettig van haar man
gescheiden was en die tc Rotterdam op
nieuw was getrouwd, eisebte 't O. M.
bij de rechtbank te Rotterdam i maand
gevangenisstraf. Do man met wien
bekl. hier was getrouwd, hoorde, een-
"elfde straf tegen zich vorderen*
Oplossingen, vragsn onz., te zenden san don
Sohaakredaoteur van Haarlem's Dagblad, Groots
Houtstraat 83, Haarlem.
Eindspelstudie No. 9.
Dr. H. NKUSTADTL (1862—1909)
mm
m
m lil
i
m
k
Wit speo.t Mi wint.
Stand der stukken
Wilt Kei, a8, b5, c3, dB.
Zwart i K&5, a4, &6, b6, c7.
Kiel, toiruol ta Amsterdam.
Van 26 Mel tot en met 1 Juni 1920
ls, ln het Vereenigd Amsterdamsch
Schaakgenootschap en in het P&leia
voor Volkevlijt te Amsterdam, een wed
strijd gehouden tusschen de meestere
G. Maroczy, dr. S. Tartakower, R. Réti,
en de Nederlandsche schakers Al.
Marchand (kampioen van ous land),
Max Euwe, W. A. T. Schelfhout «u
H. Wsenink. De bekende hoofdklasse-
speler J. W. te Kolsté zou oorspron
kelijk ook hebben medegespeeld, doch
daarvan schijnt ten slotte niets te zijrt
gekomen. Jammer, hoewel er nog tal
van sterke Nederlandsche schakers
Yoor dezen wedstrijd in aanmerking
hadden kunnen komen. Het schijnt
noodig te zijn, daar op eens de aan
dacht te vestigen, omdat buitenstaan
ders allicht tot de conclusie zouden
komen, dat alléén de genoemde Ned.
spelers tot de bests schakers moeten
gerekend worden. Doch de een heeft
geen tijd, de andere geen lust in het
openbaar op te treden. De bovonbo-
doelde wedstrijd is tot stand gsbracht
door don Nederlandschen Schaakbond
het dient gezegd te worden, dat de
Socretarla van dien bond, de Heer
Joh. Nieuwjaar, alhier, in deze weder
om blijken heeft gegeven van groote
activiteit niet alleen, maar vooral van
zijn liefde voor het schaakspel sn dat
de belangen van de hier vertoevende
buitsnlandsche meesters gaarne door
hem (in genoemde qualitelt) worden
behartigd.
Ds uitslag was als volgt:
Kdl-dS 29 Pc3—e4f
Kd2e3 20 Lc8 - b7
Thl-dl 31 Ta8-e8
Tdl—d7f 32 Kg7-f6
Pf3—el 83 c5c4
K«8—d4 84 Lb7—c8
Td7—c7 35 Pe4xf2
Pal—c2 36 Ts8-d8
en Zwart won de partij gemakkelijk
r zijn materieel voordeel.
Oplossing Probleem No. 57
Stand der stukken:
Wit i Kg3, Da6, Po5, Pf8, d», f6. g4.
Zwart i Ke4, Lb4, Lc2, Pf8, b7, d3, «14,
dö, e6.
1. Pe5—c4, enz.
1. Da6—al (nevonopl.)
Goed opgelost door
Jac. J. Ber-; M. Bijpost, P. Fabriek,
Mart. J. Lürsen, J. A. Schiering, B.
A. Snelleman, allen te H a a r.l e m
A Fesnstra Jr., te Haarlemmer-
1 i e d eJ. H. Bauer, H. W. van Dort
en Joh. van Teunenbroek, allen te
Schoten. Voorts is Probleem No. 66
alsnog goed opgelost door L. Hoen
derdos, te Haarlem.
Van Ingezonden stnkken, geplaatst of
niet geplaatst, wordt do kopie den inzender
niet teruggegeven.
Voor den inbond dezer rubriek stelt de
ïUdaotio sich niet aansprakelijk.
O o h H o
n M H.
PI O;
3:
De uitslag verrast nietshet spreekt
vanzelf, dat de meesters der kunst
de eerste drie prijzen hebben behaald.
Dat Euwe vóór Marchand is uit ge
komen is in zooverre een verrassing,
dat deze in het onlangs gehouden
Paaschtournooi te Browley in de wln-
naarsgroep kwam, terwijl luwe
daarin niet kon komen, doordat hij
in de voorwedstrijd tegen den meester
Kostlc verloor. Een feit is, dat Euwe
•en ernstige candldaat zal worden
voor den kampioenstitel. Een poosje
geleden speelden Marchand en Euwe
een match van 10 partijen, welke
remise werd. Ieder won drie partijen
terwijl 4 partijen remise werden. Eeu
partij uit bedoelde match, ont.eend
aan de „Telegraaf" volgt hieronder.
Partij No. 43.
Negende match-partij, gespeeld te
Amsterdam. Maart 1920
Wit i Zwart i
M. Marchand M&xEuwc
Ben Oni's tegengambist.
d2d4
1
c7c5
d4-d5
2
e7—«5
d5Xe6 o.p.
3
f7XeS
e2—e4
4
d7 d6
•4—ta
5
Pb8-c6
PgL—f3
6
Pg8e7
Lel—f4
7
gï-g6
Pbl—a3
8
Lf8g7
c2—c3
9
0—0
Ddl—d2
10
a7aö
Lfld8
11
Dd8—c7
Dd208
12
d5—d4
Do3—«4
13
P«7—d5
Lf4g3
14
d4Xc8
b2—b3
16
b7—bö
h2—h4
16
Tf8—!5
b4-h8
17
Pc6Xe5
Lg8Xe5
18
Lg7Xe5
haxg6
19
h.Xg6
D«4—g4
20
Dc7-g7
Ld3Xf5
21
e6Xf&
Dg4—g5
22
Le5—f6
Dg5h6
23
Dg7Xh6
ThlXhö
24
Kgs-g7
TI16 hl
25
c3—c3
Pa3xc2
26
Lf6—c3f
Kul—dl
27
LcSXal
Pc2Xal
28
Pd5—c3f
AL de R.
DE VEREENIGING „VRIJWILLIGE
BURGERWACHT" TE HAARLEM.
De eerste jaarlijksohe algemeene
/erg ad e ring van bovengenoemde ver
eeniging is achter den rug en heeft
men uit het jaarverslag kunnen ver
nemen wat door dit lichaam in heit
afgeloopen jaar is verricht en hoe
noodig het ia de gelederen der Bur
gerwacht te versterken.
Meermalen werd dan ook in den
aatsten tijd in de plaatselijke bladen
een ojjroep gedaan om toe te tredeu
tot de Burgenvacht of daaraan steun
te verleenen. Die oproep is er echter
eene geweest „in de woestijn".
Veelal wordt weinig notitie genomen
van berichten over de Burgerwacht,
zeer verkeerd ifl. Wanneer een
artikel omtrent deze vereeniging in
uw blad voorkomt, lees het dan met
aandacht, tot twee-driemalen toe
denk er dan nog eens over na, het ie
in uw eigen belang. Wegens onbe
kendheid begrijpen velen 't doel en
streven der Burgerwacht, hoe zij is
georganiseerd en wat zij bij eventu-
eele revolutie kan prestoeren. Om
trent het doel zegt artikel 1 harcr
statuten o.m,
..De Vrijwillige BurgerwacSut te
Haarlem is eene vereeniging van
burgers, gevormd om, door het hooid
der gemeente opgeroepen, zoo noodig
met de wapenen Ln de hand. het bur
gerlijk gezag in de bestrijding van
aanrandingen en bedreigingen van de
openbare orde te steunen en tegen
gewelddadig verzet te verdedigen".
Het zou te veei ruimt© vorderen
om hier de organisatie van de Bur
gerwacht uiteen te zetten. Informeer
hieromtrent bij uwe vrienden of ken
nissen die dit wel kunnen weten of
vraagt inlichtingen aan het bureuu
Burgerwacht, Kruisweg 70, desnoods
per telefoon (3381), of, nog beter,
komt even praten, waartoe ellcen
werkdag gelegenheid bestaat en u zal
alles wat u noodig wenscht ie weten,
voor zoover dit mogelijk is, wore en
medegedeeld.
Toen de oproerlingen in het ltuhr-
gebied onze grenzen naderden en ei
gevaar begon te dreigen, was de toe
loop tot dé Burgerwacht weer leven
dig geworden, doch zoo gauw was net
gevaar niet geweken, of de aanne
ming stond weer zoo goed als stil.
Zoo zulten ook bij het werkelijk uit
breken der revoluiié velen zich Js lid
aanmelden. Deze moeten echter allen
worden afgewezen, omdat wij ze niet
kennen en er dan ook geen tijd meer
voor oefenen is, dus maar gevaarlijk
en tot last van anderen zouden zijn.
Voor de zooveelete maal wordt er
nogmaals op gewezen om thans met
langer te dralen zich als lid op te
geven en indien ongeoefend, trouw
de oefeningen te volgen, dat wij
werkelijk wat aan u hebben en op u
kunnen rekenen als de nood aan den
man komt. Eenmaal geoefend zijnde,
wordt gij niet verder lastig gevallen,
slechts een enkele maal eens samen
komen voor de saamhoorigheid, het
houden van een gemeenschappelijke
oefening of voor schijfschieten, ter
wijl gij vrij zijt in het deelnemen tan
schietoefeningen in den Stadödoelen
des Donderdagsavonds of met scherpe
patronen op de banen te Overveen des
Zaterdagsmiddags of Zondagsmor
gens. Wenschelijk is heb echter ge
noemde schietoefeningen nu en dan
eens mede te maken. Nu is het nog
tijd, wacht niet tot het gevaar aan
dé lippen is gestegen, want, zooale
hierboven gezegd, dan kunt gij gerust
thuis blijven. Bedenk dat vele gewe
ren licht werk maken en dat de
rustverstoorders doordrongen moeten
worden van het feit, dat zij tegenover
een macht komen te slaan, waarmede
zij ter dege rekening hebben te hou
den. Zij zullen zicfl dan wel eerst
tweemaal bedenken alvorens tot da
den over te gaan.
Wat moet het nie: een genist idee zijn
lewe ten, als men in dezen veelbewo
gen tijd overal van rcvolutionnaire woe
lingen leest, dat de Burgerwacht mans
genoeg is om een e.veuiueele revolutie
het hoofd te kunnen bieden, uw Ifuis en
haard te kunnen beschermen.- Dit kan
echter alleen geschieden wanneer gij
daartoe medewerkt, uw steeleen arm ter
beschikking stelt, of zco gij daartoe niet
in staat zijt, op de een of andere wijze
steun aan dit lichaam verleent. Spijt
zult gij daar nimmer van hebben, elke
steun aan de Burgerwacht verleend is
tei beveiliging van alles wat u lief en
dierbaar iswel zult gij er spijt van
hebben, wanneer eenmaal daadwerkelijk
moet worden opgetreden, gij steeds doof
en onverschillig zijtg ebleve>D, doch he
laas! dan is het te laat. Men denke toch
dat het gevaar voorbij is, het spook
dreigt nog steeds, steekt al meer en
meer zijn horens op cn zal blijven drei
gen tot de uitbarsting, die niet uit kan
blijven, volgt. Wij mogen dus niet ln
onbezorgdheid of nalatigheid voortleven
totda: wij zeiven slachtoffers worden.
Lees de pas verschenen brochure „Het
Bolsjewistisch gevaar". Een ernstig
woord ter waarschuwing en overweging.
Deze brochure is in den handel ver
krijgbaar en kan op het bureau van de
Burgerwacht gratis worden afgehaald.
ln de jaarproclamatie van de Sovjet-
regeering aan het Russische volk wordt
o.m. gezegd
,Het jaar 1919 is het jaar der over
winning voor de arbeidersklasse ge
weest en het heeft de macht der Sovjets
nog meer bevestigd." In Siberië, de Oe
kraïne, de Don en in den Kaukasus
weerklinkt <le kreet naar 't instellen van
Sovjets. Wij zullen echter ook in Ber
lijn, in Washington, Parijs en Londen
arsolraden stichten en de macht der Sov
jets zal zich eens over de geheele we
reld uitstrekken. Leve het revolutiejaar
120."
Na al hetgeen dit jaar in de verschil
lende landen is voorgevallen; geeft deze
proclamatie veel te denken.
Om hel doel en streven der Burger-1
wacht zoo krachtig mogelijk tot zijn
recht te laten komen, is nog zeer veel
steun noodig. Alles wat niet van het
Rijk of Gemeente kan worden verkre
gen, moet uit eigen middelen worden
aangeschaft, doch wegens gebrek aan
fondsen is dit niet mogelijk.'Het ont
breekt haar ook aan een eigen gebouw,
ook veel kosten besparen aan lo
kaal- en zaalhuur enz. Het bureau Bur
gerwacht zou er in ondergebracht kun
nen woiJen en verder kunnen worden
voorzien van de noodige lokalen voor
vergaderingen, oefeningen, margaschic-
tcn, schermen, benevens amuscment-
zaal, bibliotheek, leestafel enz. Dit alles
voor een goede organisatie dringend
noodig. De bedoeling van een eigen ge
bouw zou voorts moo cn zijn om aan alle
leden dc gelegenheid te geven elkander
te leeren kennen en waardeeren, een
goede verstandhouding onder elkaar aan
te kweeken, de mcnschen vormen tot
echie burgerwachtniannen, waar, als het
noodig mocht zijn, op te rekenen valt
eu dte niet zullen aarzelen geweld tegen
geweld te kceren. Zulk een band kan
slechts gevoimd worden, wanneer zij vod
samenkomen, en waar kan dat beter dan
in hun-eigen gebouw?
Weldenkende en goedgezinde bur
gers, lees het vorenstaande met aan
dacht en denk daar eens rustig en ern
stig over na. Hoe machtiger de Burger
wacht gemaakt wordt, hoe veiliger en
tustiger gij u kunt gevoelen. Steunt
daarom dit instituut op de een of an
ders wijze, werkt naar uw vermogen
mede om het nog meer te ontwikkelen
en stelt het bestuur in de gelegenheid
aliQs :e doen aanschaffen wat bij gewa
pend optreden onontbeerlijk ls. Indien
gewenscht, kan uw naam ongenoemd
blijven.
Ongeacht bespotting en verdachtma
king, zullen wij op den ingeslagen weg
voor: blijven gaan en voor het be
langrijke doel, waarvoor de Burger
wacht is opgericht, blijven werken en
zorgen dat ons land in geen poel van
ellende word: gedompeld.
BURGERWACHTMAN*
INGEZONDEN MEDEDE ELAN GEN
a 60 Cts. per regel.
stoomen en Verven
vlug, accuraat en niet duur
Qr. Houtstraat 77. Talal. 4*6—1046
VOETBAL.
3e Quick, de nieuwe kampioen van
Nederland.
Over de geschiedenis van het Gro-
riingsclie Le Quick, dat Zondag kam
pioen van Nederland geworden is,
lezen we 't volgende in de „N.R.Ct":
De nieuwe Neder;uiideche kampioe
nen behooren tot de oudste clubs in
den lande. Be Quick werd opgericht
op liO April 1885, aanvankeflijk hoofd
zakelijk met de bedoeling om de cric
ket-sport te beoefenen, maar spoedig
werd voctbat hoofdzaak. De oorspron
kelijke naam der vereeniging is ech
ter „Groninger Cricket- en Voetbal
club Be Quick". In 1895 trad Be Quick
tot den N'edeu'iandschen Voetbalbond
toe en het is dus we] eigenaardig, dat
juist dit jubileumjaar het 25ste
seizoen in den N. V. B. met het
kampioenschap van Nederland werd
bekroond. Met Achilles, dat tegelijk
met Be Quick tot den N. V. B. toe
trad en Frisia, dat een jaar eerder
tot dien bond was toegetreden, werd
de Noordelijke tweede klas gevormd,
waarin aanvankelijk Achilles de boos
was. Be Quick bleef steeds op de
tweede plaats, terwijl Frisia de derde
bezette. In 1900/1901 kwam voor de
afwisseling Be Quick op de laatste
plaats, maar reeds het volgend sei
zoen toen Z. A. C. het Noordelijk
drietal tot een viertal had gemaakt,
kwam Groningen wear op de tweede
plaate. Een jaar later sluit Be Quick
weer de rij, wat het ook in 1903/04
defldl. If et volgend seizoen is Quick
(K.) bij hol Noorden ingedeeld on
eindigt Be Quick op de 2de plaats, om
eindelijk in 1904/05 het eerste Noor
delijke kampioenschap ie winnen.
Dat was echter een korte vreugd,
want reodö liet volgend seizoen komt
een inzinking, waardoor Be Quick op
de 2de plaafs eindigt. Dat seizoen
was lieit een zuiver Noordelijke o,f-
decling met Achilles, Frisia, Veloci-
tas (Gr), W.V.V. en Be Quick. In
het eerste oorlogsjaar 1914/15 begint
de glorie van Be Quick, in dat jaar
werd gemakkelijk in de Noordelijke
afdeeling gewonnen, ook het seizoen
1915/16 zag Be Quick weer op de
eerste plaats. Krachtig werd toen
in het Noorden gewerkt om dit dis
trict gelijkwaardig te malt en mot de
andere districten, door het verleenen
van den l&te klas titel, waardoor d©
Noordelijke kampioenen het recht
zouden hebben mede te dingen in den
strijd om het kampioenschap van Ne
derland. In 1916 werd eindelijk aan
dat verlangen van hot Noorden vol
daan. Be Quick won weer onbedreigd
het Noordelijk kampioenschap en
kwam daardoor tegen de kampioenen
der andere districten c-p den eoretitei
uit. Het bleek toen, dat de Noorde
lijke kampioenen nog veel hadden te
leereri, de karnpioensoompetitie le
verde hun slechts 1 punt op, maar
mot de opgedane ervaring verrijkt,
werd in 1917/18, weer „op stap" het
ka nfpioen schap gewonnen. Ook thans
brachten de kampioenswedstrijden
geen succes, maar toch werd ditmaal
reeds aanmerkelijk beter gespeeld,
zoodat 3 punten werden behaald. Het
seizoen 1918/19 brengt Be Quick voor
het eerst het ongeslagen Noordelijk
kampioenschap en voor liet eerst ziet
het nu ln don strijd om het Neder
landsche kampioenschap een der an
dere kampioenen ondier zich. Be Quick
bleek geducht vooruitgegaan to zijn
en gaf den andero kampioenen vol
werk. Van de 8 wedstrijden werden
2 gewonnen en 2 gelijk gespeeld^.
En zoo zijn we gekomen tot het 2óe
seizoen van Be Quick, dat den Noor-
deijken kampioenen op schitterende
wijze het gewestelijk kampioenschap
bracht, waarbij door de uiterst pro
ductieve voorhoede moer dan lÜiO
doelpunten werden gemaakt, en dat
werd bekroond met hel. in alle opzich
ten verdiende kampioenschap vun
Nederland. Slechts één wedstrijd
werd vorloren, die tegen V. O. C. in
Rotterdam, maar overigens waren
ail 1a wedstrijden een Guccea voor do
Noordelijke kampioenen, die, in den
n, waarin ze Zondag speelden,
inderdaad een der sterkste clubs van
on3 land zijn. Aan een flinke dosis
geestdrift en aan de noodige wils
kracht, parein de nieuwe kampioenen
de noodige voethaJlcapacitedten. Ze
hebben hun succes voor een groot
deel te danken aan het feit, dat ze
liet 'in den taats ten. tijd in ons land
overwegend kort-samensped voor oen
groo deel li ebben laten varen en meer
een open spel dat veal long-passing
met zich brengt, in toepassing ge
bracht. Bovendien bestaat vrijwel 't
geheefle elftal uit krachtige en boven
al zeer snelle spelers. Be Quick is
zc-;r zeker een onzer meest populaire
elftallen en zeker zal er nie-niand zijn,
die Be Quick ten sloite het zoo schit
terend veroverde Nederlandsche kam
pioenschap misgunt."
(Reeds in een deel van onze vorige
oplaag opgenomen.)
Het afgeloopen tooneelsolzoon.
„Het tooneel.staat dit jaar in het tee-
ken van de Amsterdamsche Stads-
sckouwburgkwestiel" schreven wij in
één onzer tooneelkririeken van Decem-
en wij doelden daarbij op de duide
lijke pogingen van verschillende direc-
s om het kasteel op het Leidscheplcin
veroveren. Er was in het heele land
een verhoogd tooneelleven merkbaar
Royaards had juist ,,'n Roes" gebracht
en was bezig met het instudee-
reu van Claudel's „De Konde gedaan
aan Maria", Verkade had door zijn op
voeringen van „Professor Bernhardi" en
„Hamlet" aan do Kon. Vereeniging weer
eetigen nieuwen glans gegeven, Heyer-
rnzns liet te Amsterdam „Nathan de
Wijze" spelen, in het kort, het was een
nobele wedstrijd, die ons tooneel niet
anders dan ten goede kwam. Tot 3 Ja
nuari onverwachts de tooneelstaking uit-
brakl Ook deze staking stond in het
teeken van do Amsterdamsche Stads-
scbouwburgkwestie, ja, zij zou waar
schijnlijk zelfs nooit zijn uitgebroken,
wanneer do Stadsschouwburg te Am
sterdam dit jaar niet te „vergeven"
are geweest. Zeker is het, dat het niet
uitsluitend economische motieven waren,
die de tooneelstakiag beheerscht hebben
en dat de feitelijk onbeteekenende ge
schillen veel eerder tot een oplossing
zouden zijn gebracht, als de Stads
schouwburg daar niet als achtergrond
had gestaan van dezen onverkwikkelijken
strijd. Wie daaraan nog mocht twijfelen,
wijzen wij op het merkwaardige feit, dat
de staking ineenstortte, onmiddellijk na
dat de Stadsschouwburgkwesrie door den
Amsterdamschen Gemeenteraad- beslist
was. Toen het vaststond, dat Willem
Royaards op het Leidscheplein zou ko
men, verliep de zoo enthousiast begon
nen staking, die door beide partijen
evenzeer woidt betreurd. Wanneer deze
noodlottige staking iets goeds heeft op
geleverd, dan is het zeker wel dit, dat
beide partijen hebben geleerd, dat in het
tooneelbedrijf staking wel het meest
opgeschikte middel is om tot oplossing
van geschillen te komen*
„Spreek mij niet over die ellendige
staking! Het is het domste, wat wij ooit
hadden kunnen doen!" zei mij onlangs
een tooneelspeler; die in Januari vol
enthousiasme met de beweging mee was
gegaan. Die overtuiging hebben bijna
allen in de tooneelwereld en de zekerheid,
dat het tooneelbedrijf voortaan voor der
gelijke excessen bewaard zal blijven,
feitelijk de eenige winst, welke de s
king heeft opgeleverd.
Ook in Haarlem hebben wü de nadee-
lige gevolgen van de tooneelstaking on
dervonden cn onze beide schouwburgen
hebben er groote schade door gt-leden.
Niet alleen, dat de Stadsschouwburg
13 avonden in het midden van het seizoen
onbespeeld bleef en ettelijke avonden
met „voordrachten" gevuld moesten
worden en dat, terwijl juist de ge
zelschappen over het algemeen een zeer
gelukkig repertoire hadden! erger
was het, dat bij het publiek de gang naar
de komedie na het uitbreken der staking
er geheel uit was. Misschien, dat het
publiek was afgeschrikt door de berich
ten der relletjes tijdens de opvoeringen
in de groote steden, of dat hier min of
meer der staking vijandige gevoelens of
ZACllT UITGEDRUKT,
„De zanglessen van je dochter koste*
j'e zeker een heidensche hoop geld,
niet?"
„Och, die lessen dat is zoo erg nict_
maat dat herhaalde verhuizenl"
(„Het Leven".)(
uiting kwamen, zeker is het, dat in he«
heele land tegen alle verpachtingen;
der stakenden in een sterk vermin»
derde belangstelling voor het tooneel
werd geconstateerd. Het schouwburgbe.
zoek te Haarlem was in de maanden
October, November en December over
he: algemeen zóó groot geweest, dat met
vertrouwen de tweede helft van het too-
neebeizoen tegemoet werd gezien.- Do
staking wierp echter deze verwachtingen'
den bodem in en wij zullen de resultaten
van een gewoon seizoen zonder griep
en zonder tooneelstaking moeten af
wachten om conclusies voor de toekomst
mogen trekken.
Naast veel schaduw is er gelukkig
dit jaar ook veel licht geweest, waarop
met dankbaarheid gewezen mag worden.
En dan denken wij allereerst aan do
oprichting van ons Haarlemsch gezel
schap „Het Schouwtooneel". Over het
algemeen sta ik steeds vrij sceptisch te
genover do beloften, die nieuwe direo
ties in hunne prospectussen bij den aan
vang van 't seizoen doorgaans brengen,
maar in de hceren Van der Horst en
Musch heb ik dadelijk vertrouwen ge
had, omdat ik hen niet alleen ken als
ernstige kunstenaars, maar ook,
omdat ik van nabij bij dè o prichi
ling van dit gezelschap heb mogen zien,
met welk een enthousiasme en liefdf
voor hun kunst deze 2 artisten hut
nieuwen werkkring begonnen.
Zij hadden daarbij het geluk reeds in
het begin van hec seizoen twee „Schla
gers" op het repertoire te hebben, waar
onder „De Paradijsvloek" van Alph,
Laudy, een werk, dat door zijn bijzondere
kwaliteiten onmiddellijk dc algemeene
aandacht trok. En op het succes van
„Vadertje Langbeen" behoeven wij nau
welijks te wijzen. Dit werd in waarheid
een goudmijntje voor het gezelschap. In
Haarlem heeft „Vadertje Langbeen" het
succes van alle stukken ook van
vroegere jaren overtroffen. „Mijlpa
len", dat het „record" hield, was hier
13 maal in één seizoen gegevenhet
stuk van Jean Webster bracht het tot
18 opvoeringen. Eigenlijk pleit dit on
geëvenaard succes niet voor den smaak
van het publiek, maar wij weten nu een
maal, dat „snoezige stukken" rich al
tijd het meest in de belangstelling der
menschen mogen verheugen. En het is
in ieder geval een verheugend feit, dat
„De Paradijsvloek" het alleen te Haar
lem tot 13 en Langepdijk's „Huwelijks
bedrog" tot 9 opvoeringen loon brengen*
Aan het eind van het seizoen bracht Het
Schouwtooneel, dat in het geheel 14 ver
schillende stukken en twee premières in
Haarlem heeft gegeven, nog 2 belang
rijke en zeer artistieke voorstellingen
„Mariken van Nieumeghen" en Strind-
beig's „Paschen" waarvan het eerste
ook bij het publiek een onverwacht suc
ces mocht boeken.
Geen enkel gezelschap heeft dit jaar
een répertoire van zoo groote verschei
denheid en zóó hoog gehalte gegeven als
„Hec Schouwtooneel". Nu dient erkend,
dat de andere directies behalve de
Tocncel'vereeniging door de >»oiog
danig: weiden gehandicapt. Royaards
bleef midden in de repetities van Clau
del's werk steken, Verkade kon met zijn
weinige „getrouwen" niet veel meer
doen dan de zaken op gang houden, Cor
van der Lugt Melsert moest zijn plan
nen om Maeterlinck en veel oorspronke
lijk werk te spelen, opgeven, en Louis do
Vries bleef met zijn „Schepper"
\Vaarin hij misschien ten onrechte wat
al te veel vertrouwen had midden in
het moeras zitten. Do Tooneelvereeni-
ging, die niet in staking was, lveeft het
nieuwe geluid ook al niet doen hooren.
Martin's „De Vrijbuiter" was eigenlijk
het eenige nieuwe stuk van belang;
„Het Zevende Gebod". „Op Hoop van
Zegen", „Allerzielen" en „Ghetto" heb
ben wij, meen ik, hier al eens meer
gezien en wij zouden weinig gemist heb
ben, wanneer kluchten als „Robbedoes"
en „Geheime Opdracht" hier nooit ge
speeld waren gewordeD.
De Rotterdammers kwamen dit jaar
maar éénmaal naar Haarlem en hun
voorstelling.van „Rosmersholm" werd
één van de mooiste van het suzoen. Er
is nog sprako van een vertocning van
s Rutten's „Jessonda", ooch om
verschillende redenen moest de opvoe
ring van dit stuk tot het volgend sei
zoen worden uitgesteld.
De schrijver van deze rubriek zag
ïicb persoonlijk door de staking gedu
peerd, doordat zijn „Zedelijkheidsdicta-
loi" op non-activiteit werd gesteld. Ia
de nieuwe combinatie van Hot Hofstad
Tconeel en de Rotterdammers hoopt
deze „Dictator" in het volgend seizoen
zijn loopbaan te vervolgen, die zoo
wreedelijk en ruw op dien noodlottigen
Zondag in Januari werd onderbroken*
Ten slotte willen wij in dit overzicht
het hernieuwde succes van Bouwmees-
"5 „Shylock" en het zoo geslaagde
gouden feest van het Nederlandsch Too-
ncelverbond herdenken en voerts de
goede vooisteliingen van „Onder één
dak" door Jacob van Lennep en „Mé
salliance" door J. J. Cremer, den Mul-
ta uli-avond van de Haarlemsche Too-
neelclub en het gelukkig debuut van
Haarlem's Tooneel memoreeren. Burge
meester Maarschalk had werkelijk het
recht tot de afgevaartEgdcn van Het
Tooceelvcrbond te zeggen, dat wij in
Haarlem tegenwoordig van een bloeiend
tooneelleven mogen spreken.
J. B. SCHUIL,
Na een redactioneele bespiegeling
volgt in „Eigen Haard" van s Juni een
beschouwing van Attie Nieboer over „De
onzedelijkheid in de literatuur", ge
schreven naar aanleiding "an Eilkema do
Roo's nieuwen roman „Li.fdes Veelvou
digheid". H. J. Calkoen vertelt iets
over L. O. Weni-kebach en zijn werk.
Jo van Ammers—Kuiler vervolgt „Frans
van Altena's Vuurproef" en Rinke Tol
man geeft een Friesche schels „Do
L jurken"»
„Indië" geeft op de voorpagina het
beeld van een spinnend Arowakken-
meisje. De B. beschrijft een rimboe-
tournéet Daarna volgt do voortzetting
van O* M. A.- „Indische brieven of
Planter's lief en leed". Do schrijver
schildert thans het leven op een thee-
onderneming, K. J, Kuipers heeft
afgestaan „Het verhaal van Pai Toea"*
een ervaring met den sapi-oetan, j
