Huelems Bissus
TWEEDE BLAD.
Zaterdag 9 October 1920
ttakiaiikeii van do
Tentoonstelling vauMer-
iantisca Fiuriiaat.
Een succes. De mato van
belangstelling der fabrikanten.
Hunne verkeerde politiek.
'Onverschilligheid voor reclame.
Conciusies.
De tentoonstelling van Nederlandsch
fabrikaat in do kantoorlokalen van
Haarlem's Dagblad gehouden
1530 September j.l., is ongetwijfeld
een succes geweest. Niet alleen heb
ben 4650 personen hunne belangstel
Ding getoond door do expositie te ko
men bezichtigen, zoovelen onder hen
hebben hunne waardeering voor het
tot stand gebrachte te kennen gege
ven, dat gezegd kan worden, dat dezo
kleine tentoonstelling algemeen gun
stig is beoordeeld. En dat was voor
de organisatoren (schrijver dezes kan
het als secretaris van het Tentoon-
stekingscomité getuigen) een niet ge
ringe voldoening. Niet het minst vcor
den voorzitter, den heer Weijburg,
eigenaar der firma I. C. Haan, die
behalve door eigen werk, ook door
zijne welwillende hulp bij het sto'/ec-
ren van de lokalen zulle een belang
rijk aandeel heeft gehad in het wel
slagen.
In deze naklanken zou ik echter
dn hoofdzaak een ander onderwerp
wi.lllen bespreken, dat, naar ik meen.
niet zonder belang voor d;q lozers
Van oit blad zal zijn. Ik bedoel de
houding der uitgenoodigde fabrikan
ten ten opzichte van deelneming.
Laat ik voor oan duidelijk begrip
van den toestand, doel en voorwaar
den van deze tentoonstelling nog even
resumeer en.
Het doei was, het publiek eene ver
zameling kleine artikelen te laten
zien, waarvan niet zoo algemeen be
kend was, dat zij in Nederland wor
den vervaardigd.
Wij Nederlanders hebben allen wel
eenigszins Je kwaal, dat wij in een
product van de buitenlandsche in
dustrie meer vertrouwen stellen dai
in het overeenkomstige fabrikaat uit
oigen land. Waar dat nu precies san
ligt, is moeilijk na te gaan.
Natuurlijk zijn er verscheidene ar
tikelen to vinden, die in het buiten
land inderdaad beter worden ge
maakt, maar voor andere geldt on
getwijfeld het omgekeerde. Ook is
natuurlijk waar, dat de Nederland-
sche industrie eerst in do laatste ja
ren zoo veelzijdig is geworden, als zij
nu is, waardoor een deel van het pu
bliek uit oude sleur het buiteoland-
sche product blijft koopen. Dat is
eene quaestie van tijd, die slechts
verkort kan worden, door het voeren
van eene w(-.'overdachte reclame
campagne. Want wij kunnen dage
lijks zien, dat er talrijke buitenland
sclie fabrikanten zijn, die in ons land
meer reclame vcor hunne artikelen
maken, dan de Nederlandsche con
currenten zelf
Maar tenslotte meen ik toch, dat
het hoofdzakelijk een vooroordeel] is
van het Nederlandsche publiek, dat
In zoo groote mate de slechte eigen
schap bezit, het eigen land in allo
opzichten achter te stellen bij het bui
tenland. Reeds meer is het voorbeeld
aangehaald van Nederlandsche fa
brieken, die hunne artikelen, van
Engelsche of Fransche etiketten voor
zien, ja zelfs in het buitenland laten
embafleeren en dan weer hier invoe
ren, in de stellige overtuiging, ge
baseerd op ondervinding, dat dezo
handelwijze den omzet van hunne ar
tikelen vergroot.
Het doel van doze tentoonstelling
op kleine schaal was, om mee te hel
pen, dat vooroordeel, dat onze vader
land sche industrie zuSk een groote
schade veroorzaakt, weg te riemen.
De ruimte werd aan inzenders, die
'door het Comité werden uitgenoo-
digd, geheel kosteloos afgestaan. De
eenige kosten, die gemaakt moesten
worden, bestonden dus uit het trans
port naar en van de tentoonstellings
lokalen en indien verzekering go-
wenscht werd, de kosten hiervan.
Verder mochten de tentoongestelde
artikelen niet zijn geprijsd.
Tn twee perioden werden telkens
200 uitnoodigingen vereenden, in hot
geheel dus ongeveer 400. Het samen
stellen van deze lijst leverde groote
moeilijkheden op. Zij ken niet volle
dig zijn, daar de nieuwe druk van
ons industrieel adresboek nog niet
Is verschenen. Daarom werd in het
tijdschrift der vereniging Neder
landsch Fabrikaat bovendien '-.ene
oproeping geplaatst aan fabrikan
ten, die meenden voor inzending in
aanmerking te komen.
De eerste 200 uitnoodigingen lever
den acht toezeggingen op. Voorwaar
oen mager resultaat. Tegelijk met
de tweede uitnoodiging ging een rap
pel in zee voor de 180 eerst-geinvi-
teerden, die niet geantwoord hadden.
Een week daarna werd de twintigste
deelnemer ingeschreven. In de laat
ste weken van Augustus bleek, dat
talrijke fabrikanten de circulaire
voor latei- naast zich hadden neerge
legd, want toen de inschrijving sloot,
was het aantal 52, terwijl 50 als het
meest gewensehte aantal gold.
Wat is nu gebeurd met de 350 cir
culaires, die geen succes hadden?
Driehonderd zijn Jinea recta in de
pruil eraan d verdwenen, evenals de
tail'looze andere drukwerken, waar
mede industrie on handel belegerd
worden, niettegenstaande men aan
deze kwade kans had trachten te ont
komen, door de eveloppen dicht te
plakken. Dit heeft misschien voor
komen, dat vrijwel alle circulaires
den dood in de prullemand vonden.
Deze 300 bleven dus ook geheel on
beantwoord. En wat erger is, de re
clame, door deelneming verkregen,
werd biïjkbaar overbodig gevonden,
of men vond den last van het samen
stellen van eene inzending en het
verzenden te bezwaarlijk. Wat naar
'de meening van schrijver dezes bei
den typisch Hcèlandsch en een
groote fout is. Do fabriek moet"
steeds reclame maken voor ieder .in
take:, zelfs wanneer zij da loop en de
orders ternauwernood kan afdoen,
Dan nog moet de naam van bet a tl-
kol steeds onder de aandacht van het
publiek blijven. In een goed georga
niseerd bedrijf mogöit de kosten van
publiciteit natuurlijk nooit lioogor
of lager zijn dan een bepaald percen
tage van de verkoopswaarde van het
artikel. Maar deze tentoonstelling tol
de in die overweging met, omdat de
inzending immers geheel kostoj!
was.
Van de overgebleven 50 waren ex
verscheidenen die meenden, dat nun
artikel voldoende bekend was. Ik ver
moed, dat er onder hen waren,
zich gekwetst voelden door de om
schrijving in het prospectus: „en niet
algemeen als artikel van Nederland
sch en oorsprong bekend".
Dan waren er, die deelneming niet
gewenscht vonden voor hunne wedor-
verkoupers, speciaal, natuurlijk voor
de Haarlemsche. Dit is totaal onbe
grijpelijk. Op do tentoonstelling werd
idet verkocht, wol vroegen daarente
gen talrijke bezoekers naar winke
liersadressen van verschillende ten
toongestelde voorwerpen. Zij werden
naar den fabrikant verwezen en doze
zal hun ongetwijfeld de gewensehte
adressen verschaft hebben.
Enkelen achtten hunne artikelen
niet klein. De grens valt moeilijk te
trekken. Zij hadden dit gevoegelijk
ter verantwoording van het comité
kunnen laten.
De rest weigerde zonder opgaaf
van redenen. Zij kunnen gerang
schikt worden bij de 300 van de prul-
Iemand, maar hadden tenminste de
wellevendheid door een antwoord liet
comité niet in twijfel omtrent hunne
voornemens te .laten.
Op 1 September moesten alle i
zenduigen ontvangen zijn. Er war
er op dien dag 12, dus nog geen vu
de deel Een week later 25. Een her-
inneringsschrijven bracht het aantal
op 45. Een dringend laatste verzoek
oiu bespoediging leverde van de over
geblevenen nog één 'inzending op en
niet minder dan vier brieven van -af
zegging te elfder ure. Hiervan twee
geheel zonder opgave van redenen.
Van twee fabrikanten werd na de
oorspronkelijke toezegging, niettegen
staande het herhaalde aanschrijven
nooit meer iets ontvangen. Ook geen
inzending. Ten slotte werden nog
twee reeds geëxposeerde inzendingen
weder teruggevraagd. Een daarvan
geheel zonder opgave van redenen,
wat op zijn zachtst uitgedrukt
heuseh was. De andere omdat men
het bij nader inzien toch nutteloos
(sic) achtte. Deze inzender getroost
te zich dus de moeite en kosten van
verzending, maar wenschte de recla
me voor zijn fabrikaat niet. Wat,
wederom op zijn zachtst uitdgedrukt,
onbegrijpelijk is.
Het aantal inzenders was nu weer
wat gedaald, maai- in de laatste da
gen kwamen nog verscheidene aan
vragen om deel te mogen nemen, bin
nen en het getal was bij de opening
weder op hetzelfde peil gebracht.
Zoo bezorgde de voorbereiding
deze tentoonstelling den organisato
ren vele teleurstellingen.
En komen wij tot de volgende con
clusies:
Een groot deel der Nederlandsche
fabrikanten vindt iedere moeite, boe
gering ook, te groot, om zijne artike
len, zij liet ook zonder dai de stijf
toogoregen beurs behoeft te worden
aangesproken, van eene geheel voor
hem ingerichte reclame te doen pro-
fi teer en.
Een groot deel der Nederlandsche
fabrikanten heeft geen belangstelling
genoeg voor het streven van eene ver-
eeniging, die de Nederlandsche indus
trie van dienst wil zijn, dus hare
krachten wijdt aan zijn eigen belang.
Nog steeds zijn er talrijke indus-
trieèlen, die in vette jaren, de onver
mijdelijk terugkomende magere jaren
vergeten.
Moge de appreciatie van hunne col
lega's, die niet zoo kortzichtig waren
en aan de tentoonstelling deelnamen,
hun leeren, dat hunne opvatting niet
alleen onjuist is, maar dat eene ver-
c-eniging, die in hun belang uitslui
tend werkzaam is, ook hunne waar
deering verdient..
Het Is natuurlijk geen spijt, die
deze regelen in do pen gaf, want de
beschikbare ruimte was geheel be
zet: de tentoonstelling is dus zoo goed
geslaagd als liet maar kon. Maai- wij
vonden aanleiding om te wijzen op
fouten, die menigen Nederlandschen
fabrikant blijkbaar aankleven en die.
hem zullen belemmeren in goed
voordeelig zal;en doen.
kwam marcheeren, maar toen ong^,
0 ««Azend personen tellen. De eer
ste werkzaamheid der vergadering
zal zijn de goedkeuring, ej dan niet,
van de besluiten reeds door den Vol
kenbond genomen, zooals die instel
ling van verschillende hoven, door dit
college voor bepaalde doeleinden ge
schapen.
Een belangrijk vraagstuk zal zijn
de behandeling der amendementen,
door die drie S c an din uaf sche landen
gezamenlijk op het verdrag van den
Volkenbond ingediend met liet dool
om dit verdrag to versterken door het
meer doeltreffend t,o maken met be
trekking tot degenen, dié zich niet aan
den Volkenbond storen.
Eventueele besluiten der conf«rentie
van Brussel zullen eveneens aan de
vergadering te G enevc worden voor
gel c-gd.
Buitenland
DE 1ERSCHE QUAESTIE.
Henderson over de
lerselie quaestie.
HenJiarson schrijft aan ae „'nine-.-,
over de lersehis quaestie. Hij meent,
dat wellicht nogeu maandlen geleden
die Ieren de oplossing, thans door li
berale leiders voorgesteld, zouden
hebben aangenomen. Thans komt die
oplcesing niet tegemoet aan den héer-
sclsenden toestand. Henderson
wcsischi volledige zelfbeschikking
oor Ierland. Ilij gelooft, dat- Jerloc
bereid zal zijn zich te verbinden om
niet onder den invloed te komen van
een buitenlandsclie, mogelijk vijan
dige mogendheid. Dezo oplossing is,
meent Henderson, in overenstemrning
met de politiek dor Labour Party.
De constltueerende vergadering
moet worden bij oen geroepen op een
basis van evenredige vertegenwoordi
ging, ten einde een grondwet voor
bet land samen te stallen, welk-c vol
doende bescherming voor de minder
heden oplevert. Ik ben er van over
tuigd, aldus Hendiereon, dat het Ter-
sche volk meer te verliezen dan to
winnen heeft bij een besluit om zich
van Engeland af te scheiden. Het valt
niet te ontkennen, dat de economy-he
belangen van Groot-Brittan nu en
Ierland op onafscheidelijke wijze zijn
verbonden.
DE VOLKENBOND.
Er worden omvangrijke toebereid
den gemaakt voor de eerste zitting
der vergadering van den Volkenbond,
die de volgende maand te Genève bij
eenkomt. De vertegenwoordigers der
staten, die thans den Volkenbond vor-
DE FRANSCU-DUiTSCHB HANDELS
BETREKKINGEN.
In officieus© kringen te Parijs wordt
verklaard dai de voorstellen door den
Duatse&eh minister Smione aan don
Fronsohé-n gezant Laurent gedaan,
nog niet gescatkt zijn om tot tastbare
en praktische resultaten t© karnen.
De Duitscue voorstellen behelzen oen
plan, dat onder een and-eren vorm
schijnt te willen terugteerrai tot die
voorstellen van Spa. De onderhande
lingen dui-on mtuaschen voort. Tech
nische Duitsclie en Fransche agenten
houden besprekingen om de quaestias
te beiianda en, welke beide landen
rechtstreeks interesseerea, en om de
taak te vergemakkelijken van de com
missie van herstel.
DE STRIJD IN RUSLAND.
Do opmarsch lan Wraogol.
Bolsjewiki-bladon meiden een vor
der voort dringen van generaal Wron
gel, die thans doelen van het Donbefe
iten genomen heeft, waardoor de
graanverearging van Sovjet Ru elan u
bedreigd wordt, lie opmarsch ge
schiedt in de richting van Taganrog.
Wranged is blijkbaar voornemens,
Centraal Rusland van de Kaukasi-
sche naphta-gebiedion af te sluiten.
DE ONRUST IN SPANJE.
Te Ovrouo ziju nicer dan 4UU0 mijn
werkers in sioxing. 'Toen de gendar
merie samenscholingen uiteendreef,
worden enkele personen gewond,.
DE DUITSCiiK RIJKSDAG. De
eerste zitting van den Rijksdag zal op
Dinsdag 13 October~a.e. bijeengeroe
pen worden.
EEN PROGROM?
Uit Boedapest worut bericht, dat
•aLdaar een groot progrom zou hebben
jdaats gehad. Dit gmg uit van een
vergadering van de door Friodricll
gestichte vereeniging der „Erwachen-
d<e Ungarn". Dc vergadering was ver.
boden, maai* werd toch galrouden; na
afloop trokken de deelnemers door de
stad en vielen talrijke personen aan.
Er zouden 2l)U personen meer of min
der zwaar gewond zij»,
VRIJHANDEL. Het internatio
nale vrijhandelscongres t© Londen
spreekt zich uit voor vrijhandel over
geheele wereld.
IE MIJNWERKERSSTAKING IN
BELGlè. Uit Borgen wordt gemeld:
Ongeveer in de g-eheele Borinagë is
het werk hervat rn üe metaalbedrij
ven, kolenmijnen en andere indus
trieën.
EEN NOODKREET DER POLEN.
De PooLsche legatie te Washington
heeft de Amer. j egeering verzocht Po-
Ion met de voedselvoorziening te steu
nen, daar de mislukte oogst en de
erwoestingen der Bolsjewiki den toe
stand van het land kritiek maken.
DE DU1TSCHE ONAFHANKELIJ-
KEN EN MOSKOU. Om de partij
redden, doen zeven bekende leden
van de onafhankelijke partij, onder
wie Kunert, Lówenstem, en Rosen-
feld, in de „Freihail" een bemidde
lingsvoorstel. Zij verklaren hierin:
„Ook wij, die het niet eens zijn met
elke van de 21 voorwaarden door
Moskou gesteld, willen dat de partij
zich bij Moskou aansluit. Wij stellen
den volgenden uitweg voor: Laat ons
te Haller verklaren, dat wij princi
pieel voor do aansluiting zijn bij de
derde internationale, doch onder
voorwaarde, dat ile autonomie der
partij gewaarborgd blijft. Laat ons
eerst zelf ©en gecentraliseerde, geor
ganiseerde strijdpartij vormen".
UIT PORTUGAL. De geruchten
over troebelen in Portugal worden
uit Lissabon tegengesproken.
DE NIEUWE PRESIDENT VAN
CHILI. De vereenigdc zitting van
de Kamers heeft voor 't tijdvak van '20
tot 1925 Arthuro Alessandri tot pre
sident van Chili benoemd.
DE DUITSCIIE FINANClëN.
Uit Berlijn wordt gemeld:
De uitgaven voorkomende op de
in den Rijksraad voorgelegde rijks-
begi'doting worden, zooals eerst thans
kon wordien vastgesteld, door d© stij
ging der loopende uitgaven voor het
bezettingsleger in het Rijnland tot
91.5 milliard mark verhoogd. Onge
dekt hiervan zijn 49.7 milliard. Het
totaal tekort, met inbegrip van un;
voor posterijen ©n spoorwegen be
draagt 67.7 milliard.
DE STAKING TE BERLIJN. De
staking in het Couranteubedrijf om
vat, volgens de „VorwfLrts" ongeveer
2400 mannelijke en vrouwéDjke be
ambten. Vijf a zesduizend arbeiders,
behoorende tot de drukkers-, en bin-
dersorganieaties zijn tengevolge daar
van zonder werk.
OVER RUSLAND.
In een artikel in de „Times'7 deelt
dr. Haden Guort oen en ander mede
over het militairisme in Rusland.
Het maakte op hem en zijn Engelsche
arbeiders-vriendon een eigenaardige
indruk, dat zij bij aankomst in So-
vj-et-Rusland gebracht werden naar
een trein met waggons der „In
ternational Slieping Car Co.", waar
in eet-salon en keuken. De trein was
overdadig versierd met groen ai rood
en werd bewaakt door een aantal
pracht-officieren der Bashkische cru
valerie, fijn-gekleed ai met losse
blauw-zijden en met bont afgezette
schoudermantels. Aan .de eerste plaats
waar de trein stopte, werden wij ont
vangen door een core-wacht ©n wij
inspecteerden die, terwijl zij daartoe
stond aangetreden^ liet wu© wgeiiaur-
iug een militaire kapel t© hoor on
spelen de „Lnteniutiouaio", terwijl de
militairen daarvoor het saluut brach
ten en do burgers de hoofden ont
blootten. Do „Internationale" is nu
het Russische volkslied en een onzer
eerste indrukken was dat Rusland is
een militaire mogendheid.
Te Petrograd inspecteerden wij kort
daarna een geweldige parade van"
land- en zeemacht op het Oeritzki-
pJein dicht hij het winter-paleis De
matrozen waren onder bevel van Ze-
lonyi, die mij zeide bevelhebber te zijn
van de Baltisciie vloot. Daar stonden
dien dag 2030 matrozen in parade:
hun physiek is goed. zij marcheeren
best, hun kleeding was goed en ze
waren gewapend met geweren. De
matrozen zijn de lievelingen der revo
lutie; degenen, die oveer hen klagen,
beweren dat ze niets uitvoeren en
zich het beete in het land toeeigenen.
Een groot aantal der vroeger© offi
cieren, dienen nog rnet hen.
Na de matrozen kwamen twee com
pagnieën goed-uitgeruste soldaten, me
grenadiers-mutsen droegen, waarop
een communistisch© ster aan den voor
kant. Daarna volgde een bataïj'on mi
litaire arbeiders, vervolgens kwamen
compagnieën infanterie, goed gekleed
geschoeid en daarna nog meer in
fanterie, allen van vrij goed physiek.
Opmerkelijk wa© de verscheidenheid
van uniformen. De stoet werd geslo
ten door eenige duizenden vakvereeni-
gings-mannen, die op bvvel mede mar-
ïheerden.
Bij een andere gelegenheid kwam
ij den Grooten Schouwburg te Mos
kou Trotzky in onze loge en wij kon
den met hem praten. Hij is ongetw-
feld geweldig populair.
Aan de Wolga lrnl ik gelegenheid
militaire aangelegenheden te bespre
ken met generaal Baltiski, die tot
den generalen staf behoorde. Hij zei-
de, dat ongeveer de helft der vroegere
officieren thans in het leger zijn. Hij
schreef de nederlaag der witte legers
van Koltsjak, Denikin e.a. toe aan
hun slecht© administratie en inwen
dige politieke verdeeldheid.
Baltiski was ook duidelijk genoeg
garde-officier goed gekleed,
zorgvuldig geschoren en keurig ver
zorgde nagels. Het is duidelijk dat
het leger, voor een groot deel baas
over d'=n toestand, voor zich zelf zorgt;
erkend wordt dan ook dat voeding en
kleeding in de eerste plaats bestemd
zijn voor het leger.
Het militairisuie in Rusland is op-
alLend, overal, maar het trof mij
wol het meest toen ik een revue gal
van een aanwil eclioolkinderen onder
de 14 jaar, diio aangeworven waren
als padvinders en die met duizenden
anderen boven den 14-jarigen leeftiju
te Moskou een militair vertoon ga
ven.
De Itoodle vlag is gesierd met gou
den kant en militaire opschriften. De
primitieve eenvoud van revolution-
naire geestdrift maakt plaats voor de
glorie van militaire decoraties, rang-
insignes, mooie gordels en zoo meer.
Hoe meer wij tegen Rusland ingaan,
des te sterker wordt diaar d© mili
taire geest ai wie ook in Rusland lij
den moge, het leger zeker wel het
allerlaatst. Het is oen der sterkste
steunpilaren van <Jen autocratischen
Raad van commissarissen en wordt
hoe langer hoe sterker. Iedere maand
en jaar dat het leger in het veld wordt
gehouden en d,e militair© geest aan
gekweekt, wordt de autocratische re-
geening versterkt.
Zij die hieruit hopen t© zien ont
staan ©en terugkeer tot het tsarisme,
zullen zich bedrogen zien. De boeren
stand, die 80 pet. der bevolking is,
zal nooit toelaten terugkeer tot een
stelsel, dat hen zou kunnen berooven
an het land, dat zij zich nu hebben
toegeëigend. Als een nieuwe Russi
sche autocratie zou ontstaan, dan zal
dat gebeuren in den geest van een
Napoleon. Indien echter thans vrede
kon worden gesloten, zou Rusland'e
eigen kracht van ontwikkeling dit
militarisme vernietigen, omdat het
feitelijk indruischt tegen het volkska
rakter. Doch op dat oogenblik is het
militairisme in Rusland een der ge
varen van Europa.
GENERAAL WEYGAND NAAR ZUID
RUSLAND.
„Central News'" meldt uit Kopen
hagen aan de „Westminster Gazette",
dat volgens den specialen correspon
dent te Ween en van „National Tiden-
de" generaal VVeygand naar Zuid-
Rusland is vertrokken om het opper
bevel over generaal WrangeJ's troe
pen op zich te nemen. Voorts is een
aantal Fransche troepen te Konstan-
tin op el aangekomen om binnen en
kele dogen naar Zuid-Rusland door
te reizen, om deel te nemen aan de
krijgsverrichtingen. De correspon
dent voegt hieraan toe, dat generaal
Wrangei's troepen zijn verdeeld in
drie legere, waarvan een staat onder
het bevel van generaal Slashtsjeff, die
in werkelijkheid grootvorst Michael
is, de broeder van wij]en den tsaar.
(Deze dagen had de „Figaro" hot
bericht, dat hij in Siam in veiligheid
verkeerde). Het eerste leger bestaat uit
3Ü.00U man, het tweede leger uit
120.000 man, het derde uit 70.000 man.
Wrange! heeft ook 30.000 Koebansche
kozakken onder bevel van generaal
Megay tot zijn beschikking.
Fsrs-Uvarcieiit
DE GESPANNEN TOESTAND BIJ HET
POST- EN TELEGRAITE-PERSONEEL.
Onder het opschrift „dienstwei
geraars" schrijft De Nederlan-
o r:
Wederom beginnen de ambtenaren
of beambten in 's Rijks dienst door
middel van staking hunne persoon
lijke belangen tc stellen boven dé
openbare. .'Alsof zij in een particulie
re onderneming werkzaam zijn, wil
len zij den „werkgever" dwingen
zich naar hunne inzichten te voegen.
Bij particuliere bedrijven loopt dc
strijd over particuliere belangen, al
leen de particulieren, dc arbeiders,
aandeelhouder© enz., beloopen scha
de, als het werk stil ligt.
Vele bedrijven zijn overgegaan op
het rijk of de gemeente, omdat daar
bij de behartiging van het publiek be
lang op den voorgrond treedt.
Daartoe behoort het brievenvervoer,
de telegraaf en d© telefoondienst. Van
dat oogenblik af treedt het particu
liere belang op den acht erg rund
de dienst opd c^n voorgro
Altijd en overal gaat dc jiubh.
dienst boven het privaat belang; di
eischen van den publieke» dienst en
de opbrengst van dien dienst staan
niet in on verbrei; ei ijk verband. Nie-
man behoeft zich ten onzent in pu
blieke» dienst te begeven, behalve als
liet 's lands verdediging betreft. Kii
men een ambt in publieken dienst,
dan neemt me» ook do vervul
ling van de ambtsplichten op zich
en die pliclil kan geen oogenblik wor
den onderbroken, zonder dat men
publiek, dat niets aan de klachten
doen kan, de dsipe maakt.
S^sat men b.v. bij den postdienst,
dan is het niet alleen oen financieeie
benadeelmg, maar dan schaadt men
vaak de hoogste belangen van hen,
di© bij het brieven vervoor geïnteres
seerd zijn.
De vroeger door geen redelijk
rnemsch betwiste waarheden wonden
thans in het openhaar geloochend en
de verplichtingen die daarmede ver
band houden, met voeten getreden.
Waagt iemand het in het gezelschap
van die plichtvorgeitehdën, te wijzen
op den afgelegden eed., dan wordt hij
uitgefloten. Het is meer dan tijd, dat
tan zulke anarchie, welke eik gezond
staatsbeleid vernietigen doet, den kop
wordt ingedrukt, niet door strafbe
paling, maar door de aanvoerders
'an den 6trijd. Wil de beambte niet
langer ondex de gestelde voorwaarde
dienen, wekiu men lat© hem gaan,
alleenlijk is dat omslag niet ge
grond op de wet, men hang© niet
ai van dc tijdelijke overheid. De wet
bepale eenvoudig, dat door gezamen
lijke dienstweigering de band verbro
ken wordt, en dat, binnen een bij de
wet vast te stellen tijdperk de dienst
weigeraars niet opnieuw in openbaren
dienst kunnen worden aangesteld.
De S t a-n daard behelst een
driestar „Georganiseerd overleg"
in den volgenden inhoud:
Van de zijde der personeelsorga
nisaties is sterk aangedrongen op het
totstandkomen van georganiseerd
overleg.
Men vindt dan de volle gelegen-
Jieia, om zijn wenschen en begeerten
aan de regeering bekend te maken-
Na overleg kan een regeling tot
.tand komen, die bevrediging schenkt.
A-!© dat georganiseerd overleg maar
tot stand Icwam en dus met de rech
ten van het personeel cn met zijn
-rganisaties werd gerekend, dan was
•nrkregen wat men maar wenschen
kon
Wat zien wij nu?
De Commissie van georganiseerd
overleg komt tot een conclusie inzake
de loonen voor de ambtenaren,
wordt een verhooging voorgesteld; ook
za] een toestag aan gezinnen naar
liet kindertal gegeven worden, leder
meencn. dat de zaak nu in orde
as.
Maar zie. nauwelijks Is het voor
stel van de commissie- vernomen en
men ziet. dat in dit overleg niet een-
oudig de begeerten van den kant
iler organisaties zijn ingewilligd, of
men stuift woedend op mi waagt
zelfs weer een staking.
De bedoeling schijnt dus te zijn,
dat de commissie van georganiseerd
overleg slechts heeft te aanvaarden,
wat haar door d© eene partij, het ge
organiseerd personeel, wordt voorge
legd.
De vraag rijst: maar waartoe dient
dan nog het overleg?
Wij zouden hier den weg opgaan,
dat de jiersoneel-organisHties .zelve
hun salaris en verdere wenschen* voor
don dienst regelden.
Zelfs In het sociatisatierapport van
de S. D. A. P. wordt zulks ten streng
ste afgekeurd; wat ©elder den socialis
tische» agiatoren niet verliindert. om
'ri het geval van deze staking, aan-
donds de spontane daad gced te keu
ren, ja te midden van de opgewon
denheid, op te hitsen en het vuur nog
aan te blazen.
Men begrijpt d© bedoeling.
En opnieuw blijkt met welke plan
nen deze mannen blijven rondloopen;
plannen waartegenover regeering en
volk niet te waakzaam kunnen zijn.
GEMEENTELEENINGEN.
Aan een schrijven van 'een gemeentelijk fi
nancier ontleent de „Nieuwe Ct." de volgen
de beschouwingen over den uitslag der jong-
?te gonir.cüeleerjingen 'Dordrecht. Haarlem
en Groningen). De daarin voorkomende op
merkingen over de wenschelrjkheid
samenwerking tusscben de gemeenten, i
dienen, dunkt het blad, zeer de aandacht:
„Op de 6'A pCts i pari uitgegeven leening
der gemeente Groningen, nominaal groot
f 6 2:Ci OOti, i», naar de bladen hebben ge
meld, ingeschreven voor 2.600.000. In aan
merking genomen dat tegelijkertijd een
7 pCts. leen ing van £0 millioen W. Furness
Mpij. en S millioen 7 pCt. van Haarlem en
ülioen 7 pCt. van Dordrecht uitkwam,
is de uitgifte van een 6'A pCt. fonds
>ri dat nog zulk een bedrag opbrengt,
succes. Immers du intcckcning te Haar-
a 24 millioen, dus .'I maal uvertcckend,
bewijst dat een 7 pCt. fonds nog niet noodig
het beheer voor de gemeente '/.elf noo-
i duur maakt Niet alleen voor de be
trokken gemeente zelf. maar ook voor alle
andere gemeenten die in het zelfde geval ver-
keeren. Het is wel zeker dat én Haarlem én
Eordrcrht boven hun kraebten leven bet
bewjjs daarvan wordt teruggevonden in hun
Iccningcn. want niet alleen moeten zij een
y.i pUt. meer geven (dus ƒ40.000 per jaar),
maar bovendien hebben zij geen openbare in
schrijving aangedurfd cn dus dc leening ver
kocht. waarschijnlijk a 9S pCt.. zoodat zij
du» bovendien een schade op dc uitgiften lijden
-in 1C0 000.
Waarom her niot eerst eens met 6% pCt.
geprobeerd? Dat type was immers als ge-
mecntc-Ietning nog absoluut niet aan de orde
geweest. Zelfs is GeMerland's C pCt. lec-
ning, kort geleden, nog ovcrtcckcnd. Na is
een provincie een meer geproconiseerd lee-
ningsobject dun een gemeente, vooral in den
laats ten tijd. maar daarvoor zou de gemeen
te dan ook Yi pCt. meer hobben gegeven,
eensehappelijl; overleg zou hier zeker
Gl» leening hebben doen slagen voor
drie de gemeenten. Jammer dus. dat, wel
licht ouder den drukkendeu invloed van dc
Nederlandsche Bank, die sommige gemeenten
bruusk de promessen weigert te discontee-
reu, Dordrecht cn Haarlem een heel procent
vooruit riju gesprongen. Gelukkig daarente
gen heeft de overteckcning bewezen dal de
sprong te groot was, cn verwacht mag wor
den. dat andere gemeenten daarmee haar
voordeel zullen doen. Terwijl tevens bewezen
is dat er toch nog tal van beleggers zijn,
die een solied gemeentefonds van 0'A pCt.
pteforccrcn boven 7 pCt. industrieel* fond-
hooge mate gewenscht. dat dc
van dc gemoenteri onderling
spoedig opheude. Het best zou zeker zijn. als
de Rcgccring kon besluiten als centraal eu
Flei
1 pr(
doet:
zullen in die richting spoedig stap,
den gedaan. ZooaU dc couranten reeds heb
ben gemeld, is er een commissie benm-md die
deze cn dergelijke maatregelen heeft tc overt
wegen, eventueel tc propagccrcn.
Het I- toch wel boven allen twijfel verhe
ven, d:;t ren gemeentefonds dat 6A pCt. rcn|
deert, een prachtige belegging is, vooral wan-
neor verzekerd is dat het In de beslist ko4
mende lagere renteperiode niet te spoedig:
kan worden geconverteerd."
LEVENSLANGE GEVANGENISSTRAF.
Mr. A. A. Cnopius. de advocaat-generaal
bij bet Gerechtshof tc 's-Hertogenboseh,
komt in „Het W. v. li. R." in vervet tegen
het pleidooi van do redactie voor a re buf
fing van dc levenslange gevangeni-:r.:f. Het
olgende is er aan ontleend
Tlrt kan zijn, dat minister Modderman do
levenslange gevangenisstraf handhaafde met
een bloedend harte Hij motiveerde cehter
deze straf boven dc doodstraf door de be
schouwing. dat de laatste expiatic uitsloot cn
dat hij niet zou beproeven in weinige woor
den den rijken inhoud van het woord expiatio
te schetsen, maar zich tot een opmerking zou
bepalen, n.I. dat expiatie behoorde tc be
slaan in een actieve, zedelijke vvedergeboor--.
te, een door daden zich openbarende verzoe
ting met God en met zich zelvcn.
Hij verlangde dus van den levenslang ge-
ar.gcnc dat deze tot inkeer zou komen, de
dingen dezer wereld geheel op den achter
grond zou stellen en zou trachten tegen zijn
stervensuur iemand te zijn die in weerwil van
hetgeen hij had misdreven, den dood rustig j
tegemoet zou kunnen zien.
1 men een dergelijk resultaat door de
uitvoering dier straf bereiken, zoo is, vol
gens mijne opvatting, een eerste vcrcisehtf-1
dat bet individu tot ras*, komt cn dal kc';
regelmatig denkt aan datgene, waaraan bet
deuken moet. om dit gewensehte resultaat te
bereiken.
Die rust. die berusting wordt in. i. te Ixtcu-
warden nooit bereikt en dat wel als gevolg
ie aan alle levenslang veroordeelden be
kende omstandigheid, dat zoo nu cn dan aan
een hunner lotgenootcn gratie wordt ver
leend, zoodat. hij zijn straf in een van tijde-
1 ijken duur veranderd ziet. Vermoedelijk is dia
„giatie ui het verschiet" een uitstekend mid-j
del om de tucht en discipline onder derge
lijke gevangenen, die anders niet veel te ver
liezen hebben, tc bewaren. Maar de weten
schap daarvan heeft tot gevolg, dat elke le
venslang gevangene bij zijn eerste schrede in
hot verblijf dut hem voor zijn verdere leven
is aangewezen, reeds denkt en werkt in de
richting van nog eenmaal weer uit dat ver
blijf te koniCD. zoodat dat idee hem bijna
nimmer zal verlaten cn hij voor dat doel
Èocd» ijverig werkzaam zal zijn en nooit tot
ie rust en berusting zal kunnen komen, die
ik hiervoor als voor hen noodzakeiijk noem
de. Ziehier dan de reden waarom ik vroeger
ide. dat de levenslange gevangenisstraf
K>it kan geven datgene, wat men tr van
rrvvaebt cn wat men er door bereiken wil.
Toen is voor mij de noodzakelijkheid ge
komen om tc overwegen of ik in enkele za
ken den strengen eiscb zou kunnen doen. en
heeft juist datgene, wat mij vroeger in deze
den weg zou zijn geweest, mijn besluit
Tgemakkciijkt. I
Jk lic.b mij de vraag voorgehouden, of ia
de practijk die levenslange gevangenisstraf,
dc omstandigheid der gratieverleeuing,
teer veel verschilt van een zeer langoi
gevangenisstraf van onbepaalden duur eu mij
■toe in verbinding gesteld met het college:
regenten te Lecuvvaidon, hetgeen mij be
reidwillig bet volgende op ir.ijn «Icsbctrcffen-
- vr.'gcii heeft medegedeeld
In de laatste 25 jaren zijn 1-4 tot levens
lange gevangenisstraf veroordeelden in het
esticht te Leeuwarden ingesloten van die
I werd voor 8 de levenslange gevaiigcais-
raf door gratie gewijzigd in gevangenis-
tef van tijdclijken duur. Van de 6 overigen^
du: nlzoo in gevangenschap r.ijn gestorven,
i dc leeftijden bij hun dood 70, S3, t',2.
eu 21 jaar. Ik reken dat omtrent de
laatste gevangenen nog geen gelegen
heid is geweest <un Ie overwegen of zü voor
gratie in aanmerking zouden kunnen komen,
heb ook niet nader geinfornieerd_ hoe oud
1 eeistgenoe'mdcn waren, toen zij werden
ingesloten, maar meende op bovenstaande ge-
eveus tc kunnen vaststellen, dat wij in 25
aar slechts op ziju hoogst levenslang ge-
'.'iiigcncu gehad hebben.
Voorts informeerde ik welke redenen gel
dend waren voor hot verlccncn dier gratie
en daarvoor werden mij opgegeven goed ge
drag. werkelijk berouw, verzekerde toekomst
i redenen van gezondheid.
ICit die medede'eliugcii concludeerde ik we
der dat een persoon, die als gevolg vau bet
gruwelijk door hem bedreven feit en zijn ton
ijde van dat feit gebleken slechter, aanleg,
erecht tot levenslange gevangenisstraf ver-
oo.'dcciü wordt, op den duur. wanneer Je
nu; ring aan zijn daad meer en meer zal
•aagd zijn cn zijn inborst is gebleken met
slecht te zijn als ze bij zijn veroordce-
U-K blijkbaar was. wanneer bovendien zijn
toekomst verzekerd is. veel kans heeft om
niet in de gevangenis te sterven, zoodal voor
cm dé levenslange gevangenisstraf is ge-
orden een lange straf van onbepaalde^.'
duui.
Blijkt daarentegen dat er aan een veroor
deelde letterlijk «iets goeds is dergelijke
personen zijn er ook, zoodat zijn invrij
heidstelling een gevaar voor de maatschap
pij zou opleveren, zoo blijft hij terecht levens
lang pevungen. en zal hij ten slotte gaan be
antwoorden aan het beeld, dat u schildert en
Jgcleefde, afgestompte, gcvaarloozé
oude man worden. Voor hem zullen kunr.ev
geid'-o de hiervoor door mij genoemde ovt-
wcgiugen. waardoor bet beter wordt geaet.j
hem rustig tc laten blijven in het inüieu
r, hij nu eenmaal gewend is.
Binnenland
LIB. UNIE KAMERCLUB. De
Liberale Unie Kaïnerclub benoemde
m haar jl. gehouden vergadering tot
voorzitter rur. P. Rink en tot secre
taris jli.r. R. R. L. de Murolt. Tijdens
de afwezigheid van don heer De Ma-
■<dt is het secretariaat waargenomen
door dr. C. Lely.
AUTO-ONGELUK. Bij Diemer.
irug, op den weg naar Duivendrecht,
s Donderdagnacht een huurauto uit
.Amsterdam te water gereden. Een in-
rittendj© jongeman en de chauffeur
werden gered. Een twintigjarig meisje
kwam onder den wagen mi verdronk.
VOLGELING VAN LENIN. Té
N'eede (Geld.) heeft een bewonderaar
van Lenln zijn dochter bij den Bur-
geriijken Stand doen inschrijven on
der den naam van Lenania.
GESTIKT. Een kindje van den
werkman G. te Laren had liet onge
luk een korstje brood in te slikken!
dat bleef ©teken. Het gevolg was, daj
de kloine na eenige oogenbLikkeij
overleed.
STAKENDE WETHOUDERS. -I
Sinds .1 October weigeren te Leei'
dam, zoo meldt het Hbld., de Leidt,
anti-rov. wethouder# Van Dam ei,
Sterk, met den opnieuw bcnocutdet
burgemeester te verguderen. Met
vrwacht dat elf van de dertien la.id^
ledon dit voorbeeld zullen volgen.
