Haarlem's Dagblad | 1920 | 27 november 1920 | pagina 5

Van onzen reizenden Redacteur

Brisveis uitde Hofstad.

Bullenland

biaiisiisèuws

Hei FlifRitael

Burgerlijke Stand

HAARLEM'S DAGBLAD

ZATERDAG 27 NOVEMBER 1920 - TWitOE BLAC

De

(Vierde reeks.)

No. 123

OfitSerwijzerswecIcJen in
's weea© hamer.

tie

Ben Haag, Vrijdag.
Hot was to verwucht&n, dat de Ka-
i!W;i viiti'iig, wiaaiun do in'.Wpeilatie-
Osaendoi'y over de dooi' den Minister
van LMuerwijs in i»eL uitzicht gesteni-e
nieuwe saiunsrcgeilng voor liet per-
ne-ei aan de lagere scholen zou Be
handeld worden, veo] belangstelling
wekken zou. Niet alleen in de Kaïn er
zelf was dat merkbaar, ook op de bei
de tribunes en in de loges, waar o.a.
dia vioe-prc'-«.ent van uon Raad van
State Mr. dr. W. F. van Leeuwen en
Br. J. F. M. Sterck, districtsschoolop
ziener te Haarlem de debatten bij
woonden.

Van het o ogen lil ik al, dat die Minis
ter van Onderwijs zijn bekenden brief
aan de Kamer zond is er zulle een
etorra van protesten opgegaan uit do
kringen van die belanghebbenden,
maar col^ uit andere groepen. Er zijn
tal van veroenigingen, zelfs, welke
niet rechtstreeks met het onderwijs in
hetrekking staan, di-e der Regeer mg
bebben verzocht om 'dé voorgestelde
regeling niet zoo in te voeren.

Do belangstelling in do Kamerzitting
van vandaag was dus begrijpelijk.

Be heel' Troelstra wilde al dadelijk
meer belangstelling hebben aan de
Regeériihgstafe.l. Baar z-aten dfc Mi
nifters van Onderwijs en van Finan
ciën, Br. de Visser en Mr. de Vries,
de beiden, die den sto-nn vau veront
waardiging liabiien ont.cötend. Be heer
Troelstra nu, wilde in'bun. gezelschap
ook don minister-;:.o-idemt zien. Deze
zaak is er een, redeneerde hijj die het
liegicoriagsbolei.d raakt. Daarom is de
aanwezigheid van dien eerst-verant-
woordelijken'man uit liet Ministerie
noodzakelijk. Minister De Visser, kit
tig oud-lieortje, dribbelde de Kamer
door naai-, dc.n Prcsidentszetei en
fluisterde den nieuwen voorzitter Mr.
Kooien, lots in 't oor. Be voorzitter
verklaarde daarop, dat het hem j«-
kend was, dr-t Minister Ruys de R©e-
renbrouck van plan was, oin de be-
ruudslagüigc-ii bij te wonen. En nau
welijks nail li ij ent meegedeeld, of vrij
oneerbiedig klonk 't door de Kamer:
„Baar is-ie al!

Minister Ruys liet echter z'n heide
ambtgeiriooten, die in 't vuur mot -n,
alleen zitten en school zich bescli-.aen
op in con ho ok jo bij d'a vensters acuter
Ie Ministei'Stafe]. Later kwam Mïnis-
er Heemskerk do anibtgenooten wat
gezelschap houden.

't Was al dadeujk kwestie over den
spreektijd en dear duur d'er debatten.
Be voorzitter, oie zicii in Je ailengs
woelig wordende vergadering een
man van vaste leiding toonde, wilde
de debatten nog Vrijdag deen
e.:ndigv», maar a, ras bleek i, dat üe
twintig sprekei's Jieuun met anon uit-
gèsprokou zo ha en komen. Dinsdag
voider, uacne üe voorzitter, noen, z*/i
Ir. Albania, latui) w« vanavond door
gaan. 't is zum ©en ba.a11gnj.4e kwes
tie, aai zij ^lüo-oii', hoe-beter woiui
aigoiianueud'. Er is sterke b-roermg in
l'n t korps vu» ou.ouj ohaerwijzéis. ne
mogen jpet tot de vo.goiide week wacu
liftn.

r.eii ooganbixk geheon 't, dat de Stem
men zouueli -staison, maai' out gevaar
de debatten zouden dan moetexi
veivuagu worden bleek afgewend,
daar net voorstel met 42 tegen 41
stemmen werd ai gewezen.

Het tegviiscèmiiiun van den oud-on
derwijzer bu.1,11, iiu.ns Hurgvmeester-
Kamerrid, wekte veel gojoe, aan de
lu.kcrzijde.

Later probeerde do heer Wijnkoop,
die in uen geduchtiaigung van (lm
hoer Alberda doorgaande vannacht
had willen doorvergaderen, nog ttm
poging, om Zaterdag vo'or't tc gaan,
maar de Kamer wiide daarvan niet
weten en zoo blij It het besloten, dat
Dinsdag heL debat over deze zaak
wordt voortgezet.

Een initöi'pfiliatie is vow den inter-1
pellant zeil een ondunkhaai' ding, dat
wil dan zeggen ao rode, die hij er bij
houdt. Want zoo'n zaak is in den re
gel van te voren al zoo mtgep.uDd,
dat er weinig nieuwe meer over te
vc-itehen valt. In de beilijdenswearai-
go positie van iemend', ui© niets
nieuws kan vertillen, verkeerde ook
de intcrpc'llant-vn.n-heden, de heer Os
sen ci.orp,, end-voorzitter van den Eo.id
van Ncderb.mdsclio Onder«vijzers. Zij,
die dan ook op «ie tribunes waren ge-
kernen, in (te verwae.iting een -sensa
tioneel© rede. tc hob ren, moesten wel
zeer teleurgesteld worden. Hij kon
wel niet moer doen, dan de in deze
dagen 7.013 wel geeritiscerenda punten
van de s'.'laiisriv'cil'ing' nog ©sus oneer
het mes te nemen. ,Hlj gewaagde van
de 'felle berofvri-ig, die in de onder-*
Wijwekrirngein, is ontstaan. En dlt nog
wol juist door den eersten ministe"
vn.n Onderwijs, of waan alles w. t bij
't onderwijsis, zijn hoop had ge
bouwd. Deze minister heeft een "gutste
onderwijswet gemaakt, maar die wet,
ika.ji in de practijk niets be teak enen,
nis de onderwijzers niet behoorlijk ge-
Finia.rieerd weiden. Do uitvoering dei-
wet staat of valt met dien onderwij
zer. De lieer Osscndci'p was dan ook
van oordbei, dat de Minister van On
derwijs zich niet had moeten laten
intimidocten door den Minister van
Financiën, <liiè aLerwcge in de Kamer
op dit stuk als 60 kwade pier wordt
beschouwd. Do Minister van Onder-
wijfj had zieli schrap moeten zet t/n
tegen Mr. Do Vries en hem moe
ten'. toevoegen: „Ik sta of v.al met de
onderwijzers".

Bit liet antwoord van Minister vaii'
Onderwijs bleek wel, dut hij allerminst
Ontij vnJ'l,ui <v>nkf;. Ilij vond zelfs het
veéjrgewraakto systeem het best van
al, «iin elk geval veel beter dan dat
va» cie Commissie van Georganiseerd
Cverkg, die zich hnei uitgesproken
voor oen salaris van f 2200" (op 21-ja-
rigöji lccfti.iil) tot f 4500 (zonder lioofd-
acte1 tot f 4200).

Kijk eens, roden-;orde Br. De Visser,
ftls wo 'i stelsel van de Commissie

,'O-gt.ui', don krijgt zoo'n onderwijzer,
die niet eens de hoofdiacte heeft, een
salaris, dat beun geen enkelen prilt-
..tl bie.,t, om zicu verder weteiischap-
pe.lij.k te ontwikkelen. Mijn systeem,
Ddus prees de nunister zicli-zeif,
.rmaiu daarentegen, dal de jonge on
derwijzer aan 't werk moet, om acten
,e haion, wil hij een goed salaris vcr-
rijgen. Bat is veul beter, dan, wau-
neer het stelsel van de Commissi»
wordt gevogcl, oin de bij acten niet te
belooiien. Wat nu de cijfers betreft,
verklaarde de Minister hoe hij geko-
.ue.ii is aan een minimum van 1' 1600.
De Minister hooft als grondslag van
sal ariie&rLrug aangenomen een aan
vangssalaris van f .2200 voor ucn on-
lorwijzer mot de nieuwe hovoeg..hekl,
waarvoor W. 13. a.-opieiding en hoofd-
cte-studie noodig is. Om nu te ko
men tot diein onderwijzea- van heden die
gi.:,n Jiooi'dacte en geen taalacten
nieft, trok do Minister van de f ri-OU
.of f 200 voor de lioofdacte en f Ibfj
s'oor elk der taalacten. Zoo kwam hij
voor onderwijzers op 21-jarifjsn leef
tijd tot f 1C00 beginsalaris, voor de
jongen-en dan verminderd met f 15
>er jaar, zoodat do 18-jarig© f 1450
k rif gén.

•Met deze becijfering-liad de minister
eigenlijk reeds de belangrijkste van oe
opmerk.ngen van den heer üse&nooi'p
bgeantwoord. Bat verhoogimg van de
in het uitzicht gestelde wenden niet
zou kunnen, sprak de minister niet
openiijk uit. Hij het het alleen door
schemeren. Alleen zeide hij toe, dat,
als er hier of daar „jilooien" in de
ontworpen rege.ir.g bleken te bestaan,
hij bereid zou zijn die glad te strijken,
ais liet niet te veel zou kosten, altijd.

Be minister van Onderwijs deed ooi;
heel verbaasd over de bewaring, dat
duizenden ouderwijzere Ln salaris zou-
iden aeiiteruit gaan. Al de menschen,
die h,tm dot op zijn departement wa
ren komen vertellen, bad de minister
voorgerekend, dat dit niet juist was,
een betoog, dat veel ontkennende uit
roepen aan de vergadering ontlokte.

Van de wenschon van den heer Gs-
senderp V.eek ook ai niet veel voor in
wilü dng vatbaar. Na doze voor den >n-
lerpellant al heel weinig moed gevende
beentwoordinsr van zijn vragen, kwam
minister Be Vries met, nog me,er- ont
nuchterende cilfers. De ambtenarein
met, de onderwiizers er in beer epen.
Vosten het. RIik al 270 mülioen. kktegdr
hij en daarvan krii-ren.de onderwiizen-
70' miliioen. Gaan we nu met d° wen-
sr-hen van de Commissie van OvericK-
m«e. dan 7"\ dat extra per jaar aan
den staat, 78 miliioen kosten. maar
daarmee zün we er niet, want mm
meet m"nr »cns opletten, dat, dr
'oe: aren de ond-T'y.ifB^re nu steunen.
Dat ra notinir!»k met poen ander
doet. veronderstelde de miririm, dan
-'of dïo ook wear om calnri-vriioo-nn-
kornen, als we den onderwijzers geven,
wat ze wen.schen. Want die balde cate-
goriën trekken zich steeds aan elkaar
op, meende mr. De Vnas.

Befaalve Ide leeraren zouden n.a-
tuur.ijk. ook do andere ambtenaren
looimen. Op die manier zou dau het
cijfer van de hoogere- uitgaven voor
salaries en stijgen tot 140 milli'osh gul
den per jaar, berekende Mr. De Vries,
een cijfer, waarvan de minister met
geen mogelijkheid kans tot dekking
zag.

Tie Kamer werd onder de redevoerin
gen van do beide rn.inie.tcrs erg rumoe
rig. De heer Ketelaar, anders een van
de goedmoedigste, iaterrutanearde f©'
en heftif gedurende de oogcnblikken.
wnaron hü niet in z'n notitieboekje ou-
t eek end e. Hij wond zich telkens zoo
op. 'd'fit z'n gezicht rood van emotie
wap en de krul we'ke hem oJtüd 1p-
venriusti" vooruit bengelt. over z'n
voorhoofd hing.

Toen do min;;ter betoogde, dat zijn
stelsel in hot, belang van liet onder rijs
was, bulderde de lieer Ketelaar: Dat
merk je aan de uitwerking. En late
op een opmerking van minister. De
Vries», dat de meegedeelde regeling
niet zoo ongunstig was, viel de hoer
Ketelaar uit: „Daarbm loopem ze alle-
wegl"

Tr. de middagzitting was een
heelï reeks sprekers aan het
woord: de lieer Ossendorp was na
tuurlijk aileabolia'.ve bevredigd en
evenmin de andere sprekers, die aan
het woord kwamn. Zonder onderscheid
va iii'ieliting waren al de woordvoar-
derseenstemmig in bun critiek op de
voorgenomen reg'eling.

ln oen oteouè iaj ki>..meui de kiagors:
de:mew netocuir overkropt-vau eiye^-
ïus,' ae neor De Buievnjc wat nia^tu',
Ra rijn van VVijiWidiven, neal kia.ni, oe
neer Juten, rati en onveiwi,aiuin.iai', oe
iilpr Ruiten onder voel gouoon, oe
Wei' Ut to iiingziuiiui,ue heer Be Kan
ter niiooirijik te vougeu in z'n zadit be
toog, üe lieer Wirnaoop, Uus steeds niet
rumoer in zijn stein. Vogcils van wen
z;ea- diverse pluimage, maar getn van
aden bood do regeering steun.

Een der felsten was uaarbij weer de
heer Ketelaar, die uitting gaf aan de
heftige beroering in onderwijzerskrin
gen gewekt ou deswege dooi' den lieer
wijnkoop geprezen werd, maar door
den voorzitter eeltige malen tot de orue
werd geroepen, omdat hij over de ho-u-
diiiy van de Uegeermg schande sprak
en mi uister Be Visser als lieit. sJacittol-
for vóorstcldo, wiens ntond door mi
nister Be Vrios op slot, was god aan
omdat de spreker verondenste.de, dat
er in, den niinhterraad iets is voorge
vallen dat de houding van Dr. De Vis
ser heeft gewijzigd,maar waarover deze
zich blijkbaar niet mag uitlaten om
dat. ,d an do homogeniteit van het kabi
net in gevaar zou komen.

Maar ook hij vond, dat de minister
van Onderwijs, op wic-n alle onderwij
zers liun 'hoop hadden gevestigd, niiiar
nu inplaats daarvan verbittering in al
ler barton had gezaaid, niet had mo
gen berusten in den dwong, door Mr.
De Vries uitgeoefend en had moeten
heengaan. Ban was minister De Vries

misschien tot het inzicht gekomen,
ual zijn lijn daar was.

Onder veel rumoer van d© Kamer
onsiond er een strijd tussciieh oou
r Wijnkoop on de heer Van Wijn
bergen, uie van oordeel was, dat g-mu
voor een betere sa-ai'iecj'ing oer onder
wijzer» tc vin'deu zou zijn in ueznnni-
giii>' op de inrichting der sciioien.

De heer Wijnkoop zag daarin eon
aanslag van rechts op de qualiteit
van hol oaiderwijs, uat nu de fi
nanciële gelijlüstelnig van liet open-
haai' en bijzonder onderwijs er ooor
was, nu s.echter gemaakt zou worden.

liutgoen oooi' ue vei'Sdiluonde spre
kei's in het midden werd gebracht,

Vermeldenswaard is nog

"t onstuimige toonea.tje, dat volgde,
loan de lieer J3ult«n weigerde zicii uit
la sprei-en over eon mot.e-Ossemiorp-
Ketelaar, omdat hij wilde afwachten
.ioe de zakem verliepen Eerst
hoorem wat Nolens zegt, mopperde de
liter Bujs en da heer Buiten verhel
onder ailgeimcen lawaai den sprekers-
stoel.

Be motie-Ossen iorp-Ketel&av en een
motie-Otto, ined© onderteek-end door
lodcin van de Vrij-Liberale partij en
van den Economische» Boud. Be
fusiel werd geroepen zijn <ie vrucht
van dezen ewstoa dag beraadslagen©.

Die van de heerm Ossendorp ivete-
laoi c.s. vrii invoering van het systeem
van de Commissie van Overleg, die
van d;e hoeren Otto c.s., wil de tegen
woordige hoofd uctebczi Iters in salaris
gelijk steil!en met de bezitters van de
nieuwe bevoegdheid en wil voorts de
bezitters van de gewone lageracto 1-1
verhooginrjen toekennen, evenals de
onderwijzers met hoofdccte. omdat h;i
't eens is met den lieer Oesenc'iorp, dat
da bezitters van de gewon© acte niet.
minder waard zijn in paedagogische
ervaring dan degenen, die de hoofd
act© verkregen hebben.

lloe 't met de-zo moties oF.oopen zal,
ziein w© Dinsdag.

JAC. C. M. Jr.

Do openbare zaak heeft een vernes
«weden uuor het pmtsming ovei-i.jüen
van Air. 11. J- Ni&buer, Üe nauun van
uezeii sociiuii-deauocmat is ui ons lahu
le^ï gunstig hekend, vóorai omuut u«
drager daarvan niet een doou-gevvone
propagandist docii een zeer begaatd en
auap man was. wet is misscui&n aan
zijn groot© bescheidonheid te wijten,
dat li ij met langer een voornamer
plaats ingenomen heelt. Als lid van
uen Haugsolien gomeenieraad haioorde
hij tot hot. zeer k'.èine grotpje van
eeuiigeranate belangrijke figuren. Met
uitsondering van missclwen nog een
twectai is de rest van zijn eigen fractie
één groote onbeduidendheid. Sinds
©enigen tijd was hij de leider van zijn
groep en hij heeft die functie' waardig
vervuld.

De tragische dood een hersen
schudding als gevolg van een aanrij
ding heeft groote verslagenheid ge
geven en dat niet alleen in zijn eigen
kring- Daarin natuurlijk het meert,
vooral omdat liet aantal mannen a!e
Niebcer, wetenschappelijk, onderlegd,
altijd degelijk bestudeerd en steeds zeer
waardig en bezadigd in zijn optreden,
zeer klein is en slechts zeer weinig
aanvul.ing krijgt. Mr. Nieboer beweeg
7,ieh bovendien op een tweetal gebie
den (li© op dit oogenblik de meest be
langrijke zijn ,n.l. van de volkshuisves
ting en van de financiën. Hij bod
vooral wat het eerste betreft gezag en
de Regeering loonde dit ook niieenmae
,en door beun te benoemen in belang
rijke commite.es. Niet onwaarschijn
lijk was liet dat voor Mr. Nieboer neg
eon mooie carrière was weggelegd. He
mos heeft een noodlottig oiig&.uk li©m
plotseling weggerukt uit zijn werk
kring en uit zij,n gezin van nog1 vijf
jonge kinderen. Een dergelijk einde
auii een leven is altijd aan»rijpend,
deze omstandigheden maken het diep-
tl'8£1SCh.

liet is een algemeen verschijnsel, dut
zoo weinige eerste figuren en persoon
lijkheden zich beschikbaar stellen voor
de vervu ling van functies als gameen-
teruadslid. We zullen de oorzaak daar
van niet nasporen, maar nu het feit
©r eenmaal is, ie liet heengaan van
iemand met, de kwaliteiten als Mr.
Nieboer des te meer te betreuren.

Dezer dagen werd ons iets meegc-
dte d dat wij niet kunnen nalaten te
vermelden. Er wordt zoo geweeklaagd
over do dure huishouding van den
Staat en altijd weer wordt op beizuini-
giuig aangedrongen. De Post- en Tele
graafdienst sukkelt met tekorten al©
haart geen ander bedrijf. Of daar be
zuinigd kan worden? Het geval dat
on6 werd mc-egodeeld is dit, dat on
langs Ln de kamer van ©en hoofd
ambtenaar op het hoofdbestuur een
tapijt is gelegd, dat duizend gudon
kostte. Nu is dit bedrag, gezien bet. te
kort van dertien inilliocn ni&t veel,
maar wij weten aken dat. een derge
lijke luxe natuurlijk niet, alleen staat.
Ons werd verzocht van (lat fraaie ta
pijt)© eens nicdedeoling te doen. Mis
schien wordt het, tapijt dan neg we.'
eens elders op het. tapijt gebracht.,..

Overigens is dit wel onze ervaring
dat. men van zuinigheid in het beheer
van 's lands gelden niet veel moet ver
wachten. Dat. zal nooit veel opleveren
'Men is daarvoor veel te veel in oude
sleur vastgeroest «n men zirt indivi
dueel de waarde van een kleinigheid
niet, De ambtenaren hebben en gros"
wol wijze lessen uitgedeeld over bezui
niging en daarmede de po'itieke han
digheid gehad bet voor t© stel Ion alsof
zii wel raad weten, maar individu©©'
het toepassen dat zal hun niet zoo ge
makkelijk afgaan.

Niet onaardig /.:in de cijfers die Mr.
March an t in d© Kamer heeft genoemd
over de toenemino van hét aantal
ambtenaren, die uit de be-srootin? voor
1!>21 blijkt. Niet. minder dan honderd
nieuwe ambtenaren-» worden aange
vraagd. Het aantal ambtenaren aan
zes departementen is van 1915 tot 1921
gek],ommen van 866 tot 1236, een ©tij-
ging van bijna 50 pet. Buitenlandsche
Zaken van 47 op 83. Justitie van 123
tot '164, Marine vanC'C op 131, Financiën
van 191 on 264, Waterstaat van 94 tot
128. Landbouw van 108 tot 154. Kolo
niën va.p 210 tot. 312- Het merkwaar-»
dlgrt zijn in deze lijst Marine en Ko
loniën. Terwijl ieder v/rot dat or eigen
lijk geen marine meer bestaat ©n het
aantal personeel in totaal niet meer
dan een yior duizend menschen lelt,

heeft men thans 38 ambtenaren meer

iiuoutg voor liet bohaér. Onlangs zd
zelfs uric ambtenaren aan dit uepai
teaneut tot rclcrendiris bevorderd.

Er wordt ingeste d ©an bureau voor
georgauiocciü overleg van allé uinblë-
naariBaken,waarvoor jaarlijks een
bedrug van bijna taontig mn.e wordt
aangevraagd.Niet zoolang geleden
weru ingtei©ld het Centraal Testa-
mentenrcgisiei'. Het heett dat dit eén,
liooosions twee ambtenaren zou
gc-n. l-let zijn ©r thans zes.

Trouwen® door de uitbreiding
het aantal ambtenaren ami de depar
tementen schiet bijv. de Postdienst
achter op. Deze kan haast geen men
schen krijgen. Van de vierhonderd
ambtenaren, die in 6 jaar tijcis naar de
departementen zijn gegaan, waren
misschien wel driehonderd geschikt
voor de post- en telegraaf. Maar die
postdienst zelf heeft ook wel eens rare
manieren. Het "oschiedde eens dat
door de Pens versterking werd ge
vraagd van het telegraafkantoor in een
plaats waar iets belangrijks gebeurde.
Het antwoord luidde, dat er geen per
soneel beschikbaar was. maar we! ver
gaderde op dien zelfden dag een der
vele personee'commlssfes over het heil
van het personeel, tengevolge waar
'n zevental ambtenaren aan den dienst
werde onttrokken.

Zeer juist beeft de heer Merchant er
op «reweaon, dat er eon hinderpaal is
voor alle tw.uliu-rirur. De mini'tere
willen natmirlük in bun korte leven
veel doen: zij zu'kn dus niet cemakke-
li'k verzoeken efwiiEen om ulübreidin»
van personeel in dien d:t noodzakel»''
3"^t veor h"i afdoen van veel werk
Feitelijk ie eon minister de ongeluk-
kiset man in dezen. Hoe meor bij"in de
riciiting van zuiuL?h«ïd ?aat, hoo min
der werk hij knn afleveren. Waar-
©ohünlqk zal tijdens de behandeling
der begrooting no<j wel menigmaal c-vor
dit onderwerp worden gesproken. Mr.
March an t fob fint voornemens de Ka
mer voor te rt.rhe.n tal van ambtena
ren t& schrappen

Als men ernoVijk een® begon met de
invoering vnn den 8-urendug voor d-
nmbtennren? En daarbij eon strenge
controle!

li'a 7„n en Miiven bet na® zeer scep
tisch ton opzichte van deze pogingen tot
bezuiniging.

HAGENAAR.

DB KOORD OP I.rPPTrvgciIT KN

l.rXf'ritBURO.

V-inr don Tlor'iiiisohen rechter heeft ziel)
Huns te vcr.iiilw'iir.'len dc heer Prinz. een
ilcr tvnUchfi vnórilCoM'-» van nnbe'rnnw»,-.-e
avnntüriers. d;e in (Ta >en van revn'iple. zh h

w..(ir veriir.isd vnrdin nindaf zif hun e!»c.n
Hikeil n.erd np don mek n:«i kunnen

aieldt 'f Raiidnlebbd.

nth l

r T-rr

hel

crzatf fowe-ü. In he' li..nrdl)ur.een v;in pnl]
li' Ie, P.erliin T'i.eli liii knoeide z»n mer
iren$c|ien b'K'knp ,,n oOk niet, aeld, (Jul
llii '»ilv4>i -en werd

Sc Ierdi"n tii'1 kort' dc heer Pi-inz oen
JiroerOo ilix.ll n:in tli. kc |.g'ukken do- ipcc
IC|aa: nnn SohoM»-
minn Iin »nhui»' hort: h" beweerd, wi-
\v" een In-vel o Iro'ilrn t"l bef ver-

nnderfeekend iln.ir-t r*df mann. Die liierii)
•■«'li iinnlclnebt 'e"en T'rinz indiende wegens
fjfcterlul.'o Ttn'ijgingen: Bn dit proees wérl
nu beliendold.

K->n ilur Keliiir'Cn is de boor lïawn vou

T.n\oi"liiir" "e.„- boef' in bet bnre»n

van do. ..Rnfó.' Triibno" een nvonin-'c-
n's Prinz on die int ook ui' de fjevniiTCna
fre'-ansn-irroord moe®l ivorden naar de
re.ch(s7.'inl.

V n Tys7ku -- nn wiens verklnrinecn nn-
Innrlijk ircen buizen .l'C'iepwrl knpnen wer
den zei, d' t h'i een lievel had eekreeen.
in Jnnunr I Of ft. van den Commandant v;in
bet tweede p.vu'r recipient. waar!n stond,
dal liïi. die 'T.'ebk'nrelit en T.nxembur'i
ori-est'.'orde en d'""'seboof. een bclonnim 7.011
krii".!o' ren (Onnnn merl; en vrö re:'"-
n.ior Nede-Vipd. Dit In vel kwam uit de
ri'hslrens-l.irii. Hij fiiilvin" bovonipen
sneei.ia! beveï van dc nMpelinz reebe.re.be,
Rn In dit bevel stond dat Item 21 soldaten
ter besehiVkin" co"'"'d werden voor e-n ne-
heime ondraebt Hü. en lnimrent Cëre,,.
en devo 0( man «oude,, ,|e bei„nninu van
mt) non mark kriinen. fb-nr-e Sklnrz ook
el een .'ivor.tnrior -- en Srbpid"—-no
den it der f» 000 mark ceven. Dit snee:'iJe
bevel v.-.us alleen tjonr Seheidemann onder-
lec'sènd.

De heer Von Tv "/ha verklaarde vertier,
dut de hoeren P"e,.,,n
der fijnste restanraiits fe, Berliin. waar

'e'b'ike offjoierep, d'oloniaten en boo<?e

inib'er

bosebikkin© luidden ©es'o'd, 7,iin moedor man
den vol lekkers en wijn zonden. En dat
de/O hoeren Rirck'mi' nem liovliaaldelljk
hebben eevranrt of ha o- bende dan nn»
"Iet om «oen bad ecbr ii'h,t".

Nil Yon Tys/'m werd'a's eetiiï"c freboord
do Gewezen biite.nanl Dorter, tbnns dotec-
tive. llii verklaarde na liet uitbreken von
do revolutie vnn de coinmnndnniiiuv Ie Per-
lijn nndroebt pckr'"'en |e bohbon e-n bu-d-n
Ie oreaniseeren, waarin al bel inateriaol.dat

nnsoh (lelijk eeninakt dnonr le'/enmarire''."-
len. Toen de Pn'scb van C Januari kw.

de

rad ie

rol,11

7 'lij
de rad

draaiers ie arresfeeren. Van uit den

Doch np een nertinenl'e vraac van den
offiirci van inslit'e of "etui"© iels bekend

bars legert een be'onn'ns onschadortik to
m-ikcii, antwoordde hij dpf .zoo'n bevel wel
ile»eH)lt luid lieslnan. Alleen Blond er niet
in ..vermoorden" doek „indien tegenstand
ordr geboden, moot 7,0,0 scherp mogelijk op-

ge' re.
B11 1

vorder

de deze setnb'e. dat er in
1118 of Januari 101!» een zoom.'-
na.-imde ..moordenaarsliea" werd nnvoriebt.
die uit vcrsebillendo afdce'ineen bestond.
Van zoo'n afdeo.line liebbon Von Tvs-kn 011
b!i dc opdracht nntvanacn, niet 21 man
f.iebkiKebt on Luxemburg onschadelijk te
maken. En de beloonin» van' ïononn mark
hleron is beloofd door den toenmnllecn com
mandant van Herlijn. Fischer. Gc'uigc hooft,
cobtor nnoit io's oezicn of gelionrd van een
bevel, door Sobcidemnnn ondorteekend.

Git bet verdere" vertoon van do. zitting
bleek de groote wanrsehiinlijkhcid. dat Prinz
het bevel, door Sebeidoni.inu r.ongc.nnnnul
onrirrioc-kend on dat bij overlegde
lnjoj'i laten maken door een van zijn gewezen
vriendinnen, die inmiddels zelfmoord beeft
geploegd.

liet is zoo goed als zeker dat Seheidemann
vrij uitgaat. Doch dc verklaringen van Lar
ger weuigen toch een nader onderzoek naar
de „mo'.nlennarsliga" en do actie van „com
mandant" Fjqcher.

DE jURK'SCIIE NATIONALISTEN.
De Turktclie nationalisten hebben Inegid.
Veclièe.lii, Sitnave en Demirdji bezet. De
Grieken trokken zonder strijd terug.

Met uitzondering van kleine incidenten,
wordt dc tucht in het .Grickscbe leger ge-
iiSuiuan'fti.

DE DIESETjMÓTOREN. DuiscMar.d
aaiuunrtide de voorwaarden der Entente ten
opzichte yau do Dieselmotoren,

DE VOLKENBOND BN DE ONTWA
PENING.

Ju de comujictv.r de uiitwapc-
uiiig, (Re liödeji bijuenaw .vin, verKluuf-
ue (Ntxitnaiiuj, dut jiuaauu dc

uiitwapdiiiig gunstig g-z.'1'id is.

De counjjicöi© nam ©on voCnvslel van
l.oi'd ivuuoi t Cecil aan uiu de beiaou-
SiagiUgun tot de diiu vo.gi^ide punten
t© lx>ji©i'k©n: particulioie wapeufabn-
cagd; net nut van de btitioemuug eciiei-
coumus6ii© van onuei'zoels; üe 01 ga-
nisatie eöii'ör aldue.ing bewapening"
dooi' liet secretariaat.

GEEN STRAF VOOR DE STAKERS
TE REP,LIJN. ln d.e zitting van
den Beiiijnsclien gemeenteraad werd
medegèdeoJd, dat ten gevolg© van de
staking der electriciteitsarbeidcra 32
arDaiders' der sleJialijke' ©léctricitoits-
werlcen waren ontslagen, onder svie
acht [.eden van den bedrijfsraad. De
ontslagenen hebben zich voor ce» de©J
aan zware vergrijpen tegen voor
schriften in het bedrijf schuldig ge
maakt; ©enigen werd jioging tot sa
botage ton laste gelegd.

Toch heeft de gemeenteraad, toen
5et grootste deel der burgerlijke af-
gevaardigden de zaal reeds had ver-
latea), besloton dat naar aanleiding
van de staking geen der arbeiders bij
de &lectricile.'tswerkan mag worden
ge&tra.ft. Dit door de coroinunisten ge
dane voorstel werd door de in eerdie r-
heidsscciaJisten en de onafhankelijker
goedgekeurd.

DB, VOLKENBOND.

Naar het Zwilse. scü felegraaf-
\gentschap vciTieomt, is hel in ver
band met hel verloop der commissie
beraadslagingen waunschiinlijk,- dut
r.uxembnrg in di in Volkenbondi zal
worden opgenomen, echter zonder de
verlangde militaire neutraliteit, zoo-
Zwitserland die lie.ft.

De aanvankelijk tegen de opneming
van Oostenrijk gevoerde oppositie
schijnt steeds zwakker te worden, zoo-
dat aan de opneming niet meer wordt
getwijfeld.

Groote moeilij'dieden veroorzaalrt
bet verzoek tot tocriiting van Monte
negro, daar Zuid-SJavië de qouesUe
vat) Montenegro als een aangelegen-
rieid van bümcnlunclsche, politiek
wcuscht te zien Iioliaudeid.'

HANDELSVERDIIAGEN VAN DUIT9CH-
LAJvD. De rijksminister van Bizuien-
Inndsche zaken heeft den Rijksdag een
wetsontwerp voorgelegd lot het sluiten van
verschillende overeenkomsten lueschen
Duitscliland en Hongarije, Tsjccho Slowa
en Duilsch.Oostenrijk, welke na toe
lining van den rijksraad spoedig in
werking pallen treden.

De overeenkomsten zijn in hoofdzaak op
h.ande'.sverdr.igcn gegrond en stellen
daarmede in wijden ovmang de oude vre
desbetrekkingen wcdei in.

DK AMERIKAANSCHE VLOOT.
Dit Wasliingtun wui-dt aan de ..Morning
r<i»t" Renield, dut Daniels, de minister van
'ne, in zijn dezer dagen versebijiiendo
loric.aaii het Congres opnieuw zal advi-
;n tor. een groote uitbreiding van de
l ovei te gunn, op grond van de over
tuiging, dat aangezien de Vcrceniede Staten
'.'narscliijuliik geen lid van den Volkenbond
:iil!»n worden, de veiligheid des lands een
naeliljger vloot eisebt, In een speech, die Da
niels (en paar dagen geleden hield, betoog-
dn bij dat de Vereeuigdè Stalen de grootste
"ooi vau de wereld moesten hebben.

DE VERKIEZINGEN IN ZUID-AFRIKA.

liet Wórdt als zeker beschouwd dal do
gemuei.e verkiezingen den 2&ieu Januari
zullen worden gehouden.

scliouweüjk worden

de onders.e trede aan den lecliierkant t

iedeaii

I AdlUl

S»

ENGLISH ASSOCIATION IN HOLLAND.

Hot keurige zaaltje van Lion d'Or was
gisterenavond stampvol toen de voorzitter
Ier Haarlenisehe afdeellng van de Eng
lish Association in Holland, de lieer Ueij
den Engelsolien dichter John Drink
water introduceerde, die dien avond voor
'e vereeniging zou spreken. De heer tleij
aan citeerde een gedicht van den spreker.
It op zijne inleiding toepasselijk maken
de.

Hierop nam de dichter zelf liet woonl
1 hield een 2oer interessant discours ovc-r
e Relation of Ail to Life. Hij braolil
daarin o.a. naar voren, dat een waar kun
sltnaar de dingen slechts moet beschnj
de vraagstukken des levens steehls
hespreken en tol oplossing trachten
krengen naar het inzicht dal hij daai
self_ over heeft, zonder zich te laten ver-
eiden tot het zich stellen op het stand
punt. dat zijn publiek hern gaarne zou
willen 7.ieii innemen. Dc kunstenaar, hel

if bucldhouwev moeLde luenschlieid Ie

looze begrippen eu ondorvindhigen, die
oortdurand in ieder mcuschelljk brein
laar voreii komen, te kunnen futsocnee-
«11. E11 van dit standpunt moet nok zijn
publiek liet werk van den kunstenaar bc
schouwen. Na zijne bedoeling met ankele
voorbeelden uit liet leven te hebben vei
duidelijkt, las spreker in het tweede deel
zijne lezing een aantal van zijn eigen
korte gedichten waarbij wel zeer sterk het
verschil opviel, tussehen den indruk, die

K m t.

gedicht door den
een op den-toehoorder, maakt,
uloemiezing heeft hel diepgevoeld
Willow ons wel he'. meest getrofft
D© beor Heijman vertolkte 111 een kort
Jetwoord den dank der toehoorderé, die
ïenncde door een hartelijk applaus in

Wij meenen dat de aanwezigen de Eng-
sh Association dankbaar zul.ën si/n voor

een - werkelijk groot kunstenaar ie liooren

TENTOONSTELLtNG VAN KINDER--
PRENTJES IN HET FRANS
MUSEUM.

Dr. E. H. Knappert, de gomeentc-arelii
oris, heelt-in hei Frans Halsmuseum een
tentoonstelling van kinderprontjes uit den
jud&n lijd georganiseerd, waaraan hij
self een zeer groote cultuur-historische

.lat 2ij velen menschen, die 110» eens gaar
willen zien, met welke prentjes zij
'rii in bun jeucd vermaakt hebben, een
mol.eeuoeeen zal bereiden. Deze prenües
belioore. in een .Stedelijke verzameling

rd en.

eruielo

De heer Knappe.; Iiceft de verzameling
onderverdeeld m verschillende groepen, 'dié
stukje beschavingsgeschiedenis la-
1. Xlj zijn evenwel.ook interessant
oogpunt van kunst, wan: er zijn
enkeie heel fraaie prentjes bij. Maar iD
iioofdzi'.ai; is toch, om den menschen" de
wikkeling der denkbeelden to laten
1. Dat blijkt uit verschillende afbeoldin
zooals bijvoorbeeld van Jan «ie Was
veher en 2ijn wijf, enz. De 'onderschriften
renlji's, df'

lioiiisirea*
prentjes.

Een andere groep is gewijd aam het leer
zaam vermaak dool' middel van lelterprcn-
ten, zooals bijv. A ie een aapje, enz.ver
der soldaten prenten, om de jeugd bekend
te maken met de Ncderlandeohe zee en
landmacht.

Ook worden oude gezegden en spreek
woorden aanschouwelijk voorgesteld, hijv.
„Ieder windje helpt", wat dc kinderen
konden zien aan een schipper, die met
en blaasbalg wind in zijn zeil- blaast;
verder liet bekende Bijbelwoord:.„Geef «len
keizer wat des keizers is", enz.

Er is ook een verzameling, lnsiorischo
prenten, zooals de geschiedenis van Wil
lem I, die in Delft doodgeschoten is. Ver
volgens een groep, voorstellende oude be-
k»ndc volk=verhnVn, zoonis ...Ian fh: Was
sertier en zijn wijf" (zoocvch reeds ge
noemd), „De tijger in (Ie tuil", „Luilekker
land", „De geschiedenis van Jan KI sas
sen" en „Itobinson Crusoe."

De tentoonstelling bevat ook vele prent
jes, die lot veimaak der jeugd dienden,
o.a. een hc-el aardig prontjej: „Een bezoek
aan de Hnarlernsche kennis"; prenten, in
München vervaardigd, met versjes er on
der betrekking hebbende op de vermaarde
Kamperuien. Een voorstelling van een
walvisohvangst; prenten met zwaar verguld
iuo een gelen ondergrond, waarop verschil
lende soorten van vogels, enz. Tenslotte
een oude Sint-Nicolaasprenl.

De plaatsruimte Iaat liet niet toe, oin
<!c verschillende groepen nog uitvoeriger
ie hespreken.

We twijfelen er niet aan of vele ouder»
/uilen met. hun kinderen komen zien naar
de .verzameling van deze ki aderprentje?,
•Icor Dr. Knappert met kennis van zaken
bijeen gegaard, waarvoor hij zoor zeker een

1 lof v

rdie

KANTOORBEDIENDEN.

Dc opkomst in de vergadering Donderdag-
avjiri belegd o..nr den Ale Ned. Houd van
Bandels fin Knnioorl edienden was slecht.
Er waren nauwelijks 20 aanwezigen. 10
plaats v"n te. spreken over dc salarisncfle
vnn het kii».no!|.crsnrccl, heeft de lionfdhe-
siuurder, iin heer G. \V. Jacnbsnn.' locn zijn
onderwerp veranderd en besproken ..Waar
om n.oeieu in bedieiidun zich oreanlseoren .j;>
moderne «rij/e. i»- van alle neutrale of cou-

IIj gaf een nve-Delit van de pogingen tol
Sacieiiwcrk'r.g met de andere bonden, die
evenwel geen sneees hadden.

bin. bra k: uaa' vuren de Conoentralie,
\oora' in hakker jen cn dc grooic scheep-
vaartma-ïH'rtiappjjén, niet als gevolg een
grooier afliankc.ij'ri'eid van de hemenden.
Dar zicu de Iieiliendcn niet goed in en ze
laten 7,ich nog vefderien in neutrale. Conies-
sioneeie. e:, te-go rak- of lokale bolidjes. De
handarbeiders liebhón die verdeeldheid Al

kander

1 sl rijd.

i opge

oals de bedienden,
itraal stundpuni. maar
cl van het sranópun» van don klassen-
rijd. Spr. iraehtn aan te tonnen, l i: de
bjd van liet kïiiiloorpersoneel zoo goed een
tilt kliLssenstrijd •- als die. van de hand
arbeider!, Hij w'ce.- op de l(—'iieal
l:gt opgesioteri in liet feit dat Mcrcnrius
1 op internationaal gebied »m vereeni-
mr. de bèiluiten van liet I. V. V. dat
prinnip. van don Itla.ssenstrTjd aanvaardt,
vonr speciaal Ncdorlatidsehc aangelegen
heden een neutraal standpunt inneemt.

ir vragen gesteld, die

bear

t.rd dc

rgadering gesloten.

STI KKEN VAN DEN RAAD.

H. cn W. steller, voor hen te machtigen
.'an liet be?!nor der woningbouwverccniging
.St. Havo', in 1 lmnd met het nieuw ge
jouwde - oningcomplc.x tussehen «le Zonvr-
•■a.'.tt ei. bet Openbaar Slachthuis, eenige
•'■ior strait Lesnnidr. gronden over te nemen.

DE WET! 10I'DKRSPENSIOENEN.

Nia. aanleidii: van een schrijven door
den heer A. J van de f'amt) tot hen
gericht, xlellcn IJ en W. den Raad vnor hen
tc n.ac'itige/i de f.en»iuerien aan de. ond-wet-
hüud"rs der giiaieente Haarlem toegekend,
iteiis de verordeningen van 10 Septem
ber 19.en 14 Augustus 191!) met 40 to
verhoogeo.

Als

Hel S'cala-Thoafer.

1 rilni-niimmer den 11:1,1

Ses-sue Ha1

Ie voren dat tnen goed vpel en wat rie-nit
.den krijgt. 55oo ook no weer in „De He-
dfii"Cr", drama ni: Now-Yorksehr; hoo
gere Itriii'.-11 Deze Japanner wordt in dit
nummer good bijgciluafi. ja zelfs nog over-
d'cffen door het spel van Fatuiv Ward. De
gc-eidedcniv is in liet kort deze Richard
Hjrdy i.< een offeclciilinndelaar. bezit een

ie vroii'.v en hij zou volmaakt gelukkig

cr.s» zlji. als^ilezc vrouw wat mind'-r

niet 7,r,0 bfjsonder winstgevend. Naast

>•-»'* -dc

f 'Ris

«»li kostlllir.: iiiiriimi-

iten, die aüc door hom /iju gemerkt en zijn
...■ge! er in Suhrund. Tori hreft ccii harts
tocht voor Edith, dc vrmiw van Hard»', op
gevat en 7'©kt gelegenheid om haar van
(iifnst iz kunnen zijn. Eindelijk doet zich
LA»,., gclcgènhèid voor. Edith is pcnnirigtnees-
'c- v 1 rice Roode Kruis fonds en vra.. q
de heschlkkiiig over liet lmis van ')".,ri voor
l'.et geven v.in een bal ten ba to van dit
f.nids Editn zit in geldverlegenheid en hoort
dit T: nat „Kopermijnen" dc hoogte -n
noten gaan t;. geeft lü.'KD dn||..r Hiel grid
1:1 liet Ro.'da Kruis) om er mee l- ,|,e.-iile.;.
•tl. Al dit geld verliest zij Ten eind'.' r.-iad
vraagt zij liet geld aan Tori deze wil het
hun wel geven, doch zij moet zich verb'-n-
/tcri /tc volgenden .dag terug te komen.
uiigst stemt Edith in al
les 'oe. E'lilb is nu in staat het geld weer
11:: het fonds terug te geven. Nu heeft haar
..1.-. n geluk gehad «1. geeR haar ook ïO OOG
dollar. 7. ij gaat dit ge UI aan Tori brengen, -
(iorii daar is ri t dozen niet om te doen. Hij
v.i. haar overmanee- en als hero dit niet ac-
iu'il. druk' hij Ie g!" Unite brandijzer op
baar sebouier, zoodot zij nu ook het teeken
'in Tori -Daagt, maat Edi'.Ii schiet hein neer.
luist komt ha ar man binnen, die baar gc-
-ol'-'d is. Hij bekent aan d» polilic da' hij
Tori heef: neergeschoten en wordt vproor-
.1 rid tot 8 jaar gevungenisstTof drtefi' Edith
toont nu aan dc icchlcrs liet' Jjraïidmork
vertelt dc geschieden./ en nu wordt haar mau
rijgcsproltcn. Mooie boeiden en goed spel.
Vooraf zagen we coii serie. Wereldnieuws,
ie klacli„Do kunst om vrouwen te. loeren
..eminnen" en hoorden wc den humorist Hugo
Hlum.

Ik lieer Van lloel was dezen avond bij
zonder op dr.-t

stoot

ïule

FPAARNDAM. Ondertrouwd C. F. Ran
eu J. O. Ifoek. J. Kools en A. van der Veen.

Leva lien S. A. Krook—Struyt, z. B. Ilo-
genhirk—Baai. 1, X

OverledenE. A. Klomp, C maanden,
dociiler van C. Klomp en 1.. Cortiolisseii. F.
'i. Goebort, 20 jaar. dochter van A. Gue-
ben.cr. C. v. d. Vijgb.

DENNEBR0EK.

Betrouwd: C. Brouwer en C,
Jaiisea,