HAARLEM'S DAGBLAD
glTEUD-tt 18 DECEfeidER 1920 LiEKRCE BLAD
Rubriek voor Vrouwen.
Al is hel niet mogelijk an in dit
klein bestek een nauwkeurige l>e-
•chrijving te geven van de freiioetmde
■choien, toch wil ik trachten er zoo
veel mogelijk van te vertellen. Het
blijkt, dat rncn èn bij de Duitsohe, én
bij de Engelsdhe scholen steids een
terrein zoekt, dat wel zonnig en op n
pete£»en is, maar waar toch altijd o:ni
ge schadtsw is le vinden, do onder
vinding heeft n.I. geleerd, dat het niet
Hogelijk is om do kinderen le« te ge
ren op een goh-el onbeschaduw l ter
rein, omdat dit veel te vermoeiend
«oor de oogen zou zijn. Wat de g»*-
ïiouwen betreft, daaromtrent hlljk-n
de meeningen zeer verdeeld te zijn
en een groot verwhil maakt ol dnde-
ïijkt mij voorloopig voor ons <lo dag-
richt of een doorloopend verblijf voor
de kinderen sticht. Het belangrijkst
Kjst mij voorloopï« voor ons de dng-
■rhool, c<mdat er de meeste kans is
oni dit te bereiken. Bij deze schijnt
men de besio resultaten te bereiken
m;t afzonderlijke k'asse g houwtjes,
waarvan alleen do «ijde die naar het
noorden gekeerd is eon dichte muur
vormt. De 3 andere zijden zijn open.
met dien verstande, dat de wand-en
bestaan uit groote, naar buiten open-
■liiapde deuren, wfkarvwn bii iievigen
wmd of sledbt weer een gedeelte ge
sloten kan worden. In deze lokaaltjes
worden de leasen gegeven die n.'iso-
hni-t niet buiten kunnen plaats 'hebben
of bij regennditig weer, maar als het
maar even kan heeft alles m de vrije
natuur plaats. De banken «n stoelties
zijn van zeer eenvoudig hout. en niet
te zwaar, zoodat de stoeltjes door de
kinderen zelf van binnen naar buiten
gebracht kunnen worden. Verder be
hoort bii het meubilair een aantal
plankiertjes van latten gemaakt, -lie
bii vochtig weer buiten geplnatst
worden voor de kinderen om op Ie
■taan. Lang heeft men gezocht naar
de beste inrichting voor het rustuur,
maar het meest blijkt een e-envouidig
voort kampwed te voldoen, dat pint
in elkaar slaat en makkelijk verplaats
haar is. Vóór den maaltijd helpen de
kinderen om deze bedden buit n of in
de verandah's op te zetten, zo.'ken hun
eigen deken, muts en zoo nood g wan
ten. zcodat na het eten alles direct
gaat rusten. De regel is, dat Sn dit
rustuur volstrekte sti't? moet beer-
echen, maar na cenigcm tijd wennen
allo kinderen hieraan en het meeren-
deel elaa.pt zoo lang als de mst-nauze
duurt.
Krxmt een kind naar de bOltenschool,
wat zooveel mogelijk In het voorjaar
wordt gesteld omdat het dan aan
het buiten'even went voor de kou in
treedt, dan beginnen ze meestal met
verkouden te worden, maar de ender-
wijzer maakt daar een grapje van en
*»gt. één dag niezen, één dag hoesten,
en de derdo dag is het over. dus niet
thuisbleven! Komt de koude dan moe
ten ze getraind ?ijn, maar dnn.Muft
toch de moeilijkheid om zoo weinig
mogelijk buiten to blijven, en de kin
deren warm te houden, door de les
telkens af te wisselen met inspannen
de lichaamsbeweging. Over het nlge-
jneen hebban de kinderen minder lact
van de kou als tie onderwijzers. Tn
Engeland vooral hedht men voor do-
re bloed arme of prae-tuboroil se k:n-
«teren zeer vrol aan geregelde b'don,
Tii-u zoT"er om drrwll'e ven de rem-
he id, men veronderstelt dat de meeste
kinderen thuis badenf maar ern d n
versterkenden Invloed op de huid
op het gehoele zenuwgestel. Na het
had, ademhalingsoefeningen en bui-
tengymnastlek, maar allee onder toe-
zich van den schoolarts, of de ver
pleegster.
Zooals ik de vorige week sdireef
beeft mtm in do meeste gevallen prach
tige resultaten bereikt, wat d°n voor
uitgang der kinderen moreel en phv-
sfek betreft, zoodat. h-vt mecrendeel
na zes maanden de school verlaten
kan. A's men eers nagaat hoeveel
zwakke kinderen op deze wijze aan oe
maatschappij worden teruggegeven,
m-t groote kans niet ten lasle d- r ge
meenschap re komen, dan liegrijpt
men. dat het geld aan de buitenschor
let» bc-steed, niet verloren is. Maar
deze wisselend© bevo.king brengt zijn
c jjenaaul.ge bezwaren mee. Ais regel
doorloopt, het normale kind op één
school zijn klassen, maar deze ki-nde
len zijn dikwijls-pas gewend aan liet
bijzondere leven of zij moeten weer
p a ts maken voor andere. Ook voelt
men het bezwaar dat één school zoo-
te-©! mogelijk kinderen moet opnemen
en het daardoor niet aangaat juiste
k.assc-ir.deelLng tc houden, maar de
correct e hierop ligt in het meer ont
wikkelende dan klassikale onderricht.
Men heeft wo! eens gevraagd hoe het
mogelijk is, dat deze kinderen niet al
te veel achter komen bij anderen,
waar zooveel tijd aan physieke oefe
ningen en rust wordt besteed, maar
mon woel niet vergeten, dat de bui
tenschool zoo goed als geen vacantiL®
geeft, daar deze het kind maar acht r
uit zetten, en men zoo vele uren wint.
Ook zijn de klassen niet groot, zoodat
leder leerling meer individucel behan
deld wordt, maar vooral blijkt de ge
lukkige combinatie van hot onderwijs,
dal zooveel mogelijk gegeven wordt
door eigen werkzaamheid dus ge iik-
tijdlge oefening van lichaam en geest,
beiden ten goede te komen.
Ik wil nu nog vertellen wat het leer
programma alzoo bevat; voor een
groot g-edeelte zijn de lessen juist de
relfde als van de gewone s-ahool.
Toch zijn er vakken die anders on
derwezen kunnen worden en dan geeft
het Engelsch© plan een aardig voor
beeld vam het leegeven in geschicde-
in aardrijkskunde, twee-
vakken die zoo zeer in elkaar
grijpen bij de geschiedenis der
oudste tijden, b.v. ais de paal
woningen worden besproken dan wor
den deze aan de hand van afbeeldin
gen in den tuin opgezet. De kn3rt
an Engeland wordt en relief in het
zand van den grond gemaakt, zoo
groot, zoo uitgebreid als men maar
wil, de rivieren en bergen en voor
naamste steden door kleurige voor
werpen aangeduid, en het aanwijzen
op deze z.g. blinde kaart van eigen
maaksel ls steeds een groot genoe
gen. De bouw der oude burchten met
hun wttW-en en ophaalbruggen wordt
besproken, en de klas is dadelijk
klaar met schoppen en planken en
maakt zich een onneembare vesttng.
En wat is interessanter dan het ver-
toonen van treffende gevallen uit de
geschiedenis, waarvan de bijzondc.-
beden en de namen aan de jeugdige
acteurs hun leven lang bij blijven.
Over plant- en dierkunde hoeven we
niet uit te wijden zoodra er een turn
is en ruimte is dit onderwtjs natuur
lijk aanschouwelijk te geven en de
essen in handenarbeid worden be
nut om zelf de bijenhuizen, de hok
jes en eetbakken voor enkele huis
dieren, de tuinhekjes enz. te tuinie-
Ook de natuurkunde komt van
de theorie naar do. praktijk, want
windwijzer en zonnewijzer, eigen aan
gelegde fontein, waterhevele voor het
aquarium en diergelijke worden alle
zoo goed mogelijk vervaard gd.
Het lesrooster ie zoo samengesteld,
dat de uren van geestelijke inspan
ning worden afgewisseld door handen
arbeid, rust en maaltijden. Er is rneer
tijd beschikbaar omdat de kinderen
ir komen en pas om 6 uur naar
huis gaan, en de uren, die zij anders
midden op den dag gebruiken voor
den maaltijd thuis en hot heen en
weer loopen, worden nu ook op school
doorgebracht
Of de Engelsche rapporten evenals
die uit Char'ottenburg niet wat opti
mistisch getint zijn over de totale rti
spoed:go genezing dor kinderen, kan
ik niet beoordeelen, maar het liflrt mij
we' waarsahijnlijk. Zes maanden is
toch niet lang om een zwak kind tot
een normaal wezentje te makenVoor
al het Duitsche rapport geeft verbluf
fende cijfers, maar dit komt missohien
wel omdat wij nog niet genoeg besef-
fen; dat de buitenschool geen sana
torium is voor zieke kinderen, maar
verblijf voor die leerlingen dio
groote kans loopen ziek te worden.
Het Enge'sclie rapport houdt meer
rekening met den factor, dat deze
kinderen wel nooit tot de allersterkste
mensdien zullen opgroeien. Want bij
de bespreking van de groote plaats,
dio aan tuinwerk wordt ingeruimd,
zegt men heel duidelijk, dat men op
a-lle wijzen traoht de liefde tot de na
tuur en het landleven aan te kweeion,
omdat men hoopt dat deze kinderen
later naai' het land terug zullen gaan
en zich niet meer gelukkig lil de groo
te stad zullen voelen. Dit geeft hun,
zoo staat het er woordelijk, de beste
Kans om gezond te worden en te blij
ven. Indien men dit opvoedkundige
belong in het oog houdt, is het dun' t
mij e"n dwaasheid de kindéren vrpr
zóó korten ti'd van do buitenschool te
doen profiteered, tenzij men een rege
ling kon maken, dat allo kinderen
een gedeelte van elk schooljaar terug
kwamen.
Dit zijn echter regetngen, die de
praktijk nader moet uitwerken on die
ook we) van de inrichting en grootte
van de school zullen afhangen.
Eén vouiaee! heett de buitenschool
op de gewone, dat al zijr. de klassen
n.et zoo groot er zóó veel lessen aan
1 versaheiden groepen t gelijk gegeven
kunnen worden, dat daardoor leer
krachten vrij komen. Ik denk hier aan
jet tumwer£, de hygiënische ademhn-
Iitngsoefernngen, de inst-iueh, enz.
Het voedsel, dat op de scnool verstrekt
\yordt is zeer eenvoudig maar gezond
en doordat de kinderen hongerig zijn
i van de buitenlucht, en niet anders
zien dan kindoren die op geregelde en
ordelijke, rustige wijze eten, gaan dé
meest verwende en lustelooze nieuwe
lingen spoedig met de anderen mee
Joën. De voedingkwestie schijnt echter
overal tot rnoeilijkhedej» aanleiding te
geven, want aan den eenen kant wil-
:en vele oudere de kosten der voeding
gaarne zelf dragen, maar aan d.-n an
deren kant is het some lastig na te
gaan wie zich aan deoen pllcbt ont
trekt uit gemakzucht of eigenbelang,
of omdat men voor de genezing - van
het kind weinig over heeft.
Waar de scholen reeds eenlge-
bestaan schijnt men het bcnoodïgde
ian groenten aardappelen, sommige
ruohten en eieren, uit den schooltuin
te kunnen betrekken, maar deze moet
dan zeker in vruchtbaarder oord ge
legen zijn aan onze duinstreek! Ik Heb
niet bedoelü de Dtócürjjv.ng der
uuUenlandsche scho.en ais een in a;-
lea üeele na te vo-gen voorbeeld voor
te stellen; ik heb slechts gemeend
daar het onderwerp zoo actuL-e.
dat ha be.angnjk was er iets meer
an te hoorei».
P. J. WILLEdvES MACDONALD—
REYNVAAN.
DB IDEALE GASTVROUW.
Een algemeen ideaal. Ver-
scklUenue manieren van ont
vangen. Gezellige gaat-
vröuwco. Om er via. Uc gas
ten. Onbandigbeldjca.
Een „ideal, gastvrouw re eagenlija
geen juiste uitdrukking, want ieder
meaisoh schept zich daaromtrent na
tuurlijk weoi- een onder ideaal don zijn
buurman. Sommigen meen en, dot zij
dit ideaal bereikt hebben; wainne>ar zij
maai- zorgen, dot er ovcrv.oed van spijs
on drank aanwezig is. Nu zouden wij
a-lenninet willen beweren, dat dit
geen belangrijke factor is, maar er
komt toch nog wol wat anders ook bij
kijken.
Anderen weer m*-enen, dat zij het
iioogtepumt van gastvrijheid bereidt
neoixii .wanneer zij maai- zorgen, dai
leuer aan latei de a-aats heeft, die hem
of lniar reentens iang eu etoiiu toe
komt, of dat zij zich om de beurt niet
e k der gasten ook naar goiang van hun
aanzien, aangenaam ondeatnouat. 11 ij
oifici&e.e gelcgeai'liedeni kon dit wed
-ihoei.ijk andere, maur een leest dat ge
geven wordt alleen uil vrougde om het
of ander, hetzij een huwelijk, een
verjaardag of iet© dergelijks, heeft
meer recht, op vroo ijk pleeier dan def
tige stijfheid.
Intussch«i kan de vreugde ook w-
d<n overdreven, en de gastvrouw, die
zichzelf door haar feeet laat mees.ee-
pon en daarbij vergeet, te presentee
ren van aüeiéei lekkers, valt ook niet
in den smaak.
Eigemijk is er maar één eigenschap
noooie om te maken, dat de gasten
zich daddijk, op hun gemak gevoeiesi,
dat is oprechte harteuij'kiheid. De
«uw des huize© die e-k narer gakten
i nart dijk tegemoet gaat eai met onge-
einsde be-aiigble-luig zonder nieuws
gierigheid naar ader lei informeert,
schept dadelijk ei« &eer van
.ighêid in liaor kring. Dit heeft mtu©-
sciien ock aanleiding gc-^evtai tot over
dreven hefdoenct'ij, waarvan men de
conventie ai te duidelijk voelt om ze
s harteiijk te kunnen waardoeren.
Den gaetvrouw moet eigenlijk overal
tegelijk zijn, steeds een wakend oog
over alles houden, en toch schijnbaar
met .hart en ziel bij de conversatie en
het gezft.schap zijn.
Een dineetje aan huis geven ie
tijd een moeilijk© taak, en zelfs al hoeft
liet dienstmeisj hulp gekregen
vriendin bijvoorbeeld, dan i© er toch
nog vee! voor de vrouw des huize© te
doen omdat de vreemde hulp natuur
lijk nieit zoo van alles op de hoogte is.
En zoo koni-ii 6ommige gastvrouwen
er toe om ieder oogenohk van haar
stoel op te wippen en eau© tven te gaan
zien, „Sio© het er mee»staat."
Dat is voor do gasten en ook voor
hiu.ögenoot&ir nier prettig.De ccrwiei
kri'gien het gevoed, alsoi 't be&le huis
door hun komst op stelten, staat, en
bovendien wil de stemming aan tafel
meestal niet recht vlotten, wanneer er
ieder oogenibük weer iemand uitloopt.
Van sommig© vrouwen ie dit een
ooort zenuwachtigheid, anderen den
ken dat er nooit iets goeds t/-A ©tand
kan komen zonder hun wakend
keer anderen vinden het wo! goed
staan om er zich zoo gewichtig nice in
le .aten.
Het is het beste om van tc voren zoo
veel mogelijk kiiaur te maken, zoodat
net dienstmeisje op liet matste oogen-
bliii haar humueii vrij lieoft oon uil es
netjes op te doen, en desnoods aan ta
le, te dienen
Het diner wordt bijvoorbeeld be
gonnen met hórs d oovrc, die den och
tend van te voren geheel k.aargemaakt
is. Daarna komt de soep die ook des
morgens al bereid is, op smaak afge-
rnaaka en dan in de hooikist gezet, zoo
dat u's mid hags aiieen maar even op
gekookt behoeft te worden en bij het ei
in de terrine gegoten.
W anneer er daarna Cetj gekookt of
gebakken visciigerecht is, vraagt dit
natuurlijk v.ak voor het opdoen al on
ze aandacht, maar het vlececii kan dan
ook weer 'a morgens gdbraden worden
in plukken gesneden, en 8 middags ge
warmd, zoodat er een schotel a la jar
diniere van wordt gemaakt. De saus en
de groenten zijn ook weer van iater
zorg. Tenslotte kan de huisvrouw liet
zicii gamakeiijk maken door een taart
te bestellen, of uls zij er tijd en lust in
heeft, maakt zij de pudding ook ai van
tevoren
De enkede dingen, die nu aan de
dienstbode moeten worden overge.aten
zijn toch ra et ai te moeilijk voor een
meisje, dat wat iedee heeft van koken.
Bovendien sterkt het haar veruntwoor-
debjiklieddsgevoel: wanneer allee haar
altijd uit de hand wordt genomen, zal
zij het nooit goed loeren.
Som© kan evenwél al dat opstaan
toch ook wel eens omleiding tot ple
zier geven. Bij een Jong getrouwd pnor
zonder dienstliode, dat vrienden ten
eten hoeft, moet de vrouw des huizes
wel vaak opstaan, maar warneer
een gekheid]e over wordt gemaakt, is
het Dun tegon één dat de gasten wilien
in eed ie.pen. En dan lieensoht er dade
lijk een gemoedelijke toon, dae vaak
op mooier aangerichte diners ver i6
te zoeken.
Sommige vrouwen hcibben ook de
eigenaardige gewoonte am alleen het
bezoek, dat zij verwachten, har
telijk te ontvangen, em als iemand dan
hei ongeluk heeft ook juiet-op dat
oogenhlik te komen of al ©eai op ern
onverwacht moment, dan doet d
vrouw des huizes zoor koel in baar
welkom, terwiji zij haar anders mot
ongoieinode hart© iikJiold ontvangt.
zouden nu niet willen beweren,
dttt het goed is, om zelfs de menschcn
aan wie mm een 1 lekei heeft, met ge-
juioli te beerroeten, maar er zijn gast
vrouwen die eens wat meer moesten
denken, aan: „Een onverwachte
ga©t i© memand tot last!"
Het komt vaak voor ,dat de vrouw
des lmizes bij de onverwachte komst
van iemand denkt: „Wat moet ik hem
voor .ekkers zoo gauw voorzetten?en
dat is daai ook heel wel begrijpelijk
Maar wanneer dergelijk© ga©teu niet
voor lief widen nemen, wat de pot
©chafi, dien dag, moeten zij maar ian
buil onverwachte ovorvailingen afzien,
leder die we. eens iet© met een huis
houden te maken heeft gehad, weet,
hoeveel bezwaar al die extra dingen
kunnen opleveren.
Een onverwachte jjaet voelt zich
meestal niet plezieriger dan wanneer
hij gewoon a.s een «Ier huiegenooten
wordt behandeld: hij ©et mee van wat
er is en 16 vereer volkomen vrij om te
doen en te laten wat hij wil. Want heel
vaak zijn liet vrienden of familieleden
die toe va. Eg m de stad zijn en met
meer tijdig in hun eigen woonp.auis
kunnen uiugkouren. 1» net voor hen,
die uKje van hun werk wjn wellioht,
met voui aaiiguiiumci- om ro&ug aks
bij lien taui© te zitten?
En ze.te ais u avondvisite heeft gc-
noodigd, behoeft g© uw gasten niet pie-
ace. volgen© rang en eland te laten
zóttenuievrouw Die naast de gast
vrouw, omdat haai' man e©n hooge po
sitie bekleedt, ea mevrouw Dingos
maai' een beetje achter af, hoewel zi.
eigenlijk erg geze.lig ie, maar haar
ciau doc-t geesi gixxxo zaken. Zet uw
gusten liever zóó, dat de menschen
die met elkaar syllipathiseeren, naast
elkaar zitten en er daareoor teai ge-
r.oege-ijke kring van gciooakt kan
worden. Lu is n errouw Die niet met
baar pLaate teivedcn, omdat «ij zicii
niet volgen haar man© rang, stand en
kundigheden geplaatst vo&t, laat haar
dan maas* met een gerust liart verdwij
nen; liet is veel aangenamer om eon
paai aardige kennissen te hebben, die
altijd graag wiHan komen, dan een
hoee verzameling die vincien dat zij
voor bun fatsoen wol moeten vereohij
nen.
dun is er lentdoUe nog iets dut ons
van voel belan» voorkomt; wanneer een
onhandige gaet bij ongeluk iet©
of kapot gooit, do.j dun net a_.sif het
niet erg i©, zafs al treft het een voor-
werp dat ons om een of andere leden
buitengewoon diei-baar is. Roep ook
niet 't diens;meisje om den boel wesr
in orde ts maken, maar ruim het zei
met een handige beweging zoolang
even weg, zeg dat het niets hindert
praat, er verde-r niet over. Een ongeluk
Hgt in eon klein hoekje en de gast
heeft er waarschijnlijk nog meer h.-
land over dan u zelf
Een goed© gastvrouw 1© ziin eischt
meestal veel ondervinding ©n menig
jong vrouwtje heeft zich ai onge'ukkic
gevoeld omd.U zj. een ordiandigiie
had begaan. Kon zii er echter dm h
raoristischen kant van zien. dan wordt
het liaar bijna altijd vergeven, en dat
stempelt haar al dadieliik al© een vro-j-
lijk opgeweld, gastvrouwtje.
E. E. PEFREBODM.
overzicht opm»lton van de door hem in
Koliaud behaalde resultaten:
en 50 November en 1 December. Vier
kamp op de intern. Sporttcntoouslelling
)e Aiubi.er>Jum. late prija met 5 punten
beven No. 2.
i December. „D. O. B.". Au:ueriiam. Ge
wuunen van 1, Uuttenkai.i en 1. Presburg.
3 DecemberTwee uialolipArtijea tegen
Ml. B. Springer Jr. Een partij gewonsi n
uu ten partij ver.oren.
A Deccmlier- „Joxef Biankenaar", Re-
rji-i tegen U. J. Lisa en (Jhr. Markus.
5 Decemner: „Van Emhdeti". Oewonmn
van H. Kujierberg en A. L>. Qucrido.
<j December „V. A. D." Gewonnen van
lierm. de Jongli en M. Wijnberg.
7 Deoember: Id de Damvtireemgingfin
Rolt. ...jü
gewonnen vaL
n een partij remise.
3 December: „Utreehtech Damgenoot-
,'iap". Semitic met Rich. Hoogland en
twonnen van F. Carlebur.
0 December„Constant". Botterdam. Be
ni s? met Mi. C. G. Vervioet en gewonnen
1 an N. de Haaa Jr.
10 Deoember. „Haarleniïche Damolub".
e wonnen van J. W. van Dertelen en P
Hype.
11 Jieoembr-r: 3de Match partij tegen Mr.
B. Springer Jr. Remise.
ll/lt December. 3 Matcbpartijen tegen
L. Piije <Kampioen van Nederland) 1 ge
'innen, 1 remise, en 1 verloren.
De volgend# simultaanedancee werdm
dooi hem gegeven:
Ie!»
te te Tc.
Deoemfjer:
..D. O. S.15 10 2 3
4 December
.Joiêf Blank.D&ar" 18 13 1 6
5 Decern I^r:
„Van Embden" 20 12 4
Deoember:
.V. A. D." K 18 3 3
7 December:
.Rotterdam" 18 17 2 0
3 Deoember:
.Utrechtsen D. G." 26 18 4
8 December:
.Constant" 26 £1 1 4
Deoember:
„Haarlcmsohe DamcL" 26 16 4 4
In parlijor. behaalde "Weiss 73 in
niultaanséanoes 81 van de te behalen
punien.
-Q Eobiturond reanltaat
Het resultaat van Mr. Marius Palire was
E2 In partijen en 78 in simuiUsn
éarc-e», zoodat over "t algemeen genomen
■'ahre's resultaat iets beter is geweest.
een der door don Fransoben moester
Marius Fabr-j tijdens zijn lournée door
Hoi land gegeven Biniullcantéunuee won hij
ondewtaande stelling als volgt:
Damrobnefe
Damredactcur- J. W. va» Dartieen, 8pion-
kciistraat K, Schoten.
Alle correspondentie, deze rubriek b©
:reffende, gelieve men te zenden naa»
bovengenoemd adres.
RECTIFICATIE.
In den in onze vorige rui.riek v.-rmelde»
stand iu den wedstrijd om het Kampioen
ciiap van Haarlem en omstreken in evn
zetfout geslepen.
De heer VV. van Daalcn behaalde na
melijk in dc7en wedstrijd 13 punten en
kwam aL no. aan. Van de 13 partijen
iron genoemde heer 8 partijen, twoe tn
inise en 3 verloren.
CORRESPONDENTIE.
A. II. G. te H. Het leeren dammen
kun', u t beste in de te iioarlem ow-
staande Danivurcenigingcu. De praktijk
is ook hiervoor de beste leermeester. WUt
u echter kennis maken mut de theorie van
ons i-pei, dan kau ik u aanbevelen hot
werkje van K. C. de Jonge: „Hoe le*r
ik Dammen' uitgave Gebrs. Kluituian t©
Alkmaar of bet daruwerk „Theorie en
Prakijkt" van de Ha*s en Baltefeid, uit-
'ive C. B. vac Goor te Gouda. Een kand-
ciding voor het triktrakspe! ie mij nifd
Leken 1
DAMN1EUWS.
Zondagavond a.s. speelt het eerste tien
tal der „Haariemschc Dimeiub" voor de
iiojldkiutecompiiiit's Noord tegen het
eursie tiental der Ain.<:erdainschc Dam-
vcreenigiag „Vnn Embden" in dc boven
zaal van „De Nieuwe Karseboom", Rein-
dtpleia hoek Anibtelstraat te Amster
dam. Aanvang 6 uur. Aan het eerste bord
speelt voor „Van Ernbden" de nieuwe
kampioen van Nederland L. Prija.
De „Haarlemscli Damclub I" zal ver
moedelijk ai? volgt uitkomen: Bord 1. P,
J. van Dartelen, 2. P. .1. Bvpe, 3. H. O.
Teumsse, 4 H. van Ilovsum. 5. J. W.
Dartelen, 6. H. T. Luif, 7. A. Slin
ger. 8. 8. 31. Mens. 9. W. J. Teunisse en
10. H. Boks, Reserve P. Mollema.
Maandagavond a.s. tf-elen in hrl elub-
lokaa' der „Haarlemsciie Damclub", bo
v-u aal café „de Korenbeurs", Spaar .-ie 36.
„Ilaariemsche Drmelub II" tegen Dam
club Zundvuort I en „H.uvriemrche Dam
club lil" tegen Damclub „Lidavo 1" uit
'liilegom.
Aanvang half acht. Belangstellenden
rijn welkom.
Van lng«cond<n stekken, geplaatst t
»!et geplaatst, wordt de kopie eva Ineende»
B'lvt tsraggegeven.
Voor den inhoud dewer mbriek stelt de
Bedaetle zich sJet aeoeprmkelQk.
ZWART
2 3 4
46 47 48 49
WIT
£i&nd in cijfera; Zwart 13 schijven p3,
8, 13, 13, 16, 18, 19, 23/25, 30 en 31.
Wit 13 ecliijven op: 22, 26, 23, 32, 33, 35,
37. 36. 42. 41. 46, 48 en 49.
Mr. Fabro met Wit won als volgt:
Wit: 33-39: 22-18; 39 20 42-38; 44-39;
49 ?0; 35 3 en wmt'
/wart- 23 34 eedw.13 33: 15 24 gedvr
51 33; 33 44 of 34 43; 25 j<.
Prachtig gesten I
OPLOSSINGEN.
De au tear".'plowing tan Probleem N-
259 van den Heer 11. T. Luif it
Wit: 16—11. S3 22, 40-35, 26-21, 37—32,
42 M, 48—42, 33-34, 35 2 en wint
Zwart: 19 23, 17 23, 6 17. 17 26, 28 37
26 37, 37 48, 48 30.
Probleem No.
ien ia:
Wil44—40, 3631, 46-42, 41—37, 37—10,
25 1 en win
Zwart: 21 32, 26 37; 37 48. 48 45,
Dl- oplorvin-; van het eindspel uu ie
partij J. W. van Dartelen—J. Lycklema uil
den wedstrijd om bet XaiupijnKihap van
Haarlem is
W.8-3, 27 36, 3—26, 44—39, 26—17.
Zw. 26-31 igedw.) A 53-38 (gedw.)
38-43 B, 43 34. 34—40.
W."6—3i, 17—50, 31—27, 50-6, 6-50,
50 5, 27-22.
Ziv.; 40-45. 25-30, 30-34, 34—40 fgedw.j
4044. 45--50 verloren.
B. VV.: 28-31, 31-43.
Zw.: 25-30. 30-34 (35) C verloren.
C. W.: 44-33, 31—22, 36-31, 27-50, 31-27
Zwart. ifi - 45. 43 34. 34-40. 40-45.
3034, 34—39 (40) verloren.
A. Ol» rwar 33—38 volgtWi: 27-21 en 3 V
Ou zwart 25—30 volgt: Wit 3-20
Teuuiase, P. A. Nooj, A. F. Hoogvel; (ai
Iten No«. 239 en 260). P. Mollema, W.
A Mails, C. Serodini, Pit. F. Amelung
t. C. J. T3r, Wijk, allen le Haarlem; P. J
A. Slinger en P. v»:i Amersfoort
i/il!ecn Nos. 259 en 280) allen te Schoten.
Ingezonden
Aan architecten, hoofden van
bedrijven, rliëntèle enz.
T>e commissie optredende namens de af-
deellnge» van den Ned. Sehiklersgezellen-
bnid, den Ned R.-K. Bouiwakarbeidere-
hoiHt er. den Ned Chr BouwvaJcnrlirlf»
boml v-raagt aandacht voor een zaak,
waarmede he: belang van honderden gezin
nen hi gemoeid, namelijk de eik jaar voor
komende werkloosheid :n het schildersbe
drijf Tot op dit oogenbllk werd er zoo .t-iod
als niets gedaan otu de werkloosheid in het
bedrijfsleven tegen te gaan. Door resoïari-
ratie (betere werkverdeeling) kon on» inziens
de werkloosheid tot ecu minimum worden
ternggehriicbt. waneer slecbta de architec
ten, hoofden van bedrijven en andere cltc»-
enz. hunne meilewerking willen verlcc-
i. Daardoor wordt ecu groot sociaal belang
gediend. Hel schildersbedrijf moet niet lan
ger een seizoen va i. zijn. Dat behoeft ook
niof. 't Is nadeelig voor de uit tc voeren
werkzaamheden en voor de beoefenaar» (zoo
wel patroon als gezel), 't Js een algemeen
verst hijusel. dat de maanden April en Mei
de maanden zjjn voor liet laten verrichten
van allerlei sehor.nm.iak- en herstellingswerk,
souwei van huizen binnen ca buiten. Zoodr.v
Ajirii u» land is. kómen de patroons krai-b-
P kort om dan alle- aanvragen der cliën
te voldoen. Het b dan haast je rep je.
het werk maar in den kortet mogflijken
tijd kiaar te krijgen. Is tin maand Mei
achter deu rog, dan komt de hedrijfwriKc^en
n.i etnige maanden treed: de gehcele werk
loosheid in. Dan is heel wat werk iu 't
voorjaar klaargemaakt, wat /.onder bezwaar
in dc» zomer bad kunnen gebeuren, hetgeen
am dc bestrijding der werkloosheid tcp goe
de zon zijn gekomen. Hel schilderen van bui
tenwerk kan /.onder eenig bezwaar in den
nazoim-r of herfst geschieden, waoneer dc zou
ha.ir grootste kracht heeft verloren cn het te
briundejen werk goed droog i» geworden.
J'c wintermaanden leen.: zich goed voor h«
schilderen van kantoorgebouwen, trnppenhm-
g.vngeu, p-jrtalen. fihrieksgebonweo, ja-
louiieéu. tuinmenbeien enz.
Waucfer de belanghebbenden bej mcj bo-
:ii::aandc ver» zijn. behoeven wij op de
doorvoering der gewensebte verbetering nol
te «..f htcn en kunnen aaustouda beginnen de
werken, welke daarvoor in aanmerking ko
men, uit te voeren, ia plaat» van tc wachten
tot bet voorjaar
Gaarne zijn wij bereid alle gewensohte
voorlichting in dezen tc verstrekken.
DE COMMISSIE.
Sport en Wedstrijden
IJSBOND HOLLANDS NOORDER.
KWARTIER.
D< IJabond li "hands Noorderkwartier
houdt tei gelegenheid van zijn 25-jarig b<-
»taun tc Alkmaar een tentoonstelling op het
gebied van ij-- en wintersport. Deze tento.ui-
styfling h Dunderdagmi.Idag na ccn toe-
sprank door den voorzitter van het comité,
den het r J. Stikkel, officieel geopend door
den heer W. C. Wcndelaar, burgemeester
van Alkmaar," met een rede, waarin hij o.a.
holde bracht aan de ijverige werkzaamhe
den vu het tcntoonstellinzscomité. Nadat
een gemengd kwartet van de vereeniging
„Alcnyiria.. Philip Loot-" „Winter'" had ge
zongen, werd de expositie bezichtigd.
Dc tentoonstelling was verdeeld in vijf
afdoelin, n.i. Werktuigen ten dienste
van mrichtingen op jiet ijs „f hij «nceirw-
II. scluci-en; prik-, hand- ca arrenleden
arreiuige». winterhoefbeslag, fjssobuiten
II». redumgs- en verbandmiddelen; IV. win-
terkleeduig en -voeding op sportgebied V
opluistering
80 MIS
Yf.n een joiigen Serviër
(Slot.)
V.
Van Ipek naar Andrievilsa over Zljeb,
van Je reis verschrikkelijk alle mogelijke
ini'eiiijkhedcn on hindernissen schenen zich
beurtelings aan ons voor tc doen. Dreigen
de verhalen gingen vnn mond tot mond, men
vertelde ens dut ouzo aftocht zou worden
nigrii.eden door den vijand, voordat wij lo
Ahdrïevitstt waren aangekomen. Gelukkig
gebeurde daar niets v;:.i. Wy naiiKin te An-
drieviisa slecht «een weinig rust en zetten
onzen tocht vooifc De pas van Treehniévik
bicif nog te beklimmen over, maar zij was
■lucht? 1700 meter hoogde pa-, dien wij tc
vuren waren oiergevtoken op den weg naor
Z'ijti. had een hoogte vnu meer dan 2300
m*'t:r. Wjj bestegen onzen lijd» i..weg, zei
e'-.i "nzer metgezellen.
Feu dikke sneeuw waj er ge alfrn, wij
iiepen^voort. doodop van vermoeienis, vcr-
■üjtd van do koude, ten prooi Dan den
nonger. Cnze kloOren stonden stijf van het
Snmen heeft mij verteld dai loco ouzc
lining zjji: zakdoek uit zijn zak wilde ha
len, deze geheel bevroren wosl Van deu
kliijisteu tol den gtouieten deeldon wij dus
dezelfde eer en hetzelfde leed.'
Ik kwam riivieliik re J'odtroriua aan. bid-
beieml van de koorts, met gewonde voeten;
vijandelijke vlieger» vlogen hoven de stad. ik
maakte deel uit van ccn groep ballingen,
dso even algctobd waren als ik. Een nunner,
die een hartziekte bad, riep gastvrijheid voor
i ons ii. in een vrij ariuoodig hm* wij wildon
oen schuilplaats hebben, een vloer om ons
er op uit .c strekken. Hij sprak deze cen-
vondigc woorden
- Wy r.ijn geeu spoken noch lijken, maar
j lucQüC&en!
j iluarna viel bjj dood neer voor de deur.
'di 3 voor ou* geopend werd
ik heb mij ccnigc uren moeten ophouden te
Pndgorilaa. daar dt Uraeiiton my ontbruken
om voider te gaan. liet schouwspel, dat ik
daar zag, was ontzettend Van uur tot uur
werdou de vluchtelingen talrijker, zich niet
moeite voortelccpemlo, doodmoe, bleek, vaak
gewond, met bebloede voeten. Ou» volk
kwam lot ons in stukken gescheurd.
toom» vonden vrieudo.u elkaar terug en rnevn
voelde, dat ze elkaar nauwelijks durfden on
dervragen, zoo droef was net nieuws, dat te
eik aar hadden mode te dcelon.
iu den namiddag zag ik ©on man voorbij
gaan. «lino ik dikwijl* te Belgrade bad ont
moet he: was een onzer beroemdste advo
caten Hd liep fier, hoewel zijn seluiuder en
xyn hoofd iu een verhand zaten. Een jon
gen van vijftien jaar hield hem by de hand:
ik keek hem aan «onder bem te herkennen
en toch wa< het een seiioolknmeraad vun mij.
ik nep Jicm bij zijn naam. hij kwam tiaar mjj
toe. llij ook herkende nul in het begin niet.
Toch dacht ik niet, dat ik even erg veran
derd was als hij.
liij vertelde inü lii enkele woorden zijn
rei»; met zijr. ouders en zijn zuste: verirok-
ken, bad hij zijn moeder ut een ravijn zien
storten en wat zijn vader en zijn zuster be
trof, hij had geen flauw vermoeden, waar zij
konden zijn. Hij bad den advocaat uit Bel
grado ontmoet en deze laatste bad hem onder
zijn bescherming genomen. Zij hadden beiden
hun weg voortgezet, ondanks een pijnlijk
ongeval De advocaat was van zijn paard
gevallen en aan zijn schouder en zijn hoofd
gew.wd, niaar uiet een bewuiKferenswaardi-
gen iit.r-.-i had hij zich, zoodra zijn wonden
verbonden waren, weer op weg begeven.
Jk heb dezen knaap opgenomen, zei bij
mjjkom met ons mee ik zal je naar de
bo-,t brengen en ik geef je inijn cerewoord,
dat ik mij met «onder jnllie zal inschepen.
Gezamenlijk bereikten wij Skoetari in Al
banië. dat de vijand zondor ophouden bom
bardeerde l>o honger kwelde ons, maar wij
waren uiet ongelukkiger dan do anderen, het
lijden is voor allen gelijk. Jk heb mcnschen
van honger zien sterven en ik bob er ook
gezien, die stierven onmiddellijk nadat ze
gegeten hulden
Ik geloof, dat de minst moeilijke reis. die
wy gemaakt hebben die was van Skoetari in
Albanië naar St. Jan van Medu». Mij kwam
zij v.eestiijk v.njr. daar mijn krachten ten
einde viarcu. ünze metgezel redde mjjhij
sprak my nieuwen moed in.
Hij bid relatie» in alio «eden van de
AariatMche kust. Dank zq lieui, kregen wy
dc verzekering, dat wij ou» den volgenden
morgen iceds konden Inschepen. De booten
waren helaas mol talrijk, de vijandelijke on
derzeeërs leerden er op, de eetie torpodee-
riug volgde op do auderc, enkele schepen
werdeu aangehouden c» buit gemaakt.
Een der meest tragische en iegelijk
sthouiiste gebeurtenissen was liet avontuur
van een Uoode Kruis-bool, welke kinderen
vervoerdeaangehouden door bon Oosten-
rijkscuuu kruiser, werd zij opgebracht naar
Catlsro, roer. wilde allen kinderen te eten
geven. Men melde hun voor ze gezond en wel
uaar hun larrd terug te brengen. De oudste
wis veertien jaar, hij liet ecu stemming hou
den li me: ulgeuieeuc stenuneu, terwijl zij de
geschenken van den vijand weigerden ier
ror hicn de. jeugdige Serviërs, dit hun boot
»ou worden vrijgelaten en naar ©en Italiaau-
schc haven zou worden gestuurd. Zooats ge
ziet, xyn zij dien «lag hun vooronders waar
dig geweest cn hebben de eer boren alle* g©-
KckJ
Deu dag, wmarop ik nijj moest inschepen,
was ik vrij zenuwachtig; ondanks mijn ver
moeien liep ik bijna den gcheelen dag op
een oogenbiik, niet ver van de haveu, hoor
de ik nuj bij inijn naam noemenik keerde
uiy oir. en ik herkende ecu koopman, dien ik
nooit gedacht had op don oever der Adriati-
sche Zee tc zullen ontmoeten. Rakitch, zoo
heette hij. was, na fortuin te bobben ge
maakt. .n ons dorp kinnen wonen met zyo
vrviiw en «yn doener alle drie- waren kleur,
inoliig cu «eed» rnwljjkzij iacblert voort
durend. zilt» over den hijuoan., dien men huu
had gegeven wy n<>cu»den ze de drie bollen-
De reis «been ze niet vermoeid te hebben.
y hadden uun dikke wangen en hun. ronde
gezichten behouden.
Ik zei kern, dat ik verwonderd was hem
te zuil. fiakitch antwoordde my
- 1'. ik vernomen had. dat dc Oostenrij
ker» en de Hongaren op hot punt waren le
komen, zei ik tot Jutfn vrouw on dochter
„Zou jullie nog kunnen olen, na de loclijkc
gezichten van die. lui gezien te hebbcnï" En
wy besloten beurt tc gaan, Jk heb al onze
effecten en Xloirioodteu meegenomen, men
Iieefr ze in de voering van onze kloeren ge
rund vervolgoira hebben wij een ware ka
ravaan gevormd. Wij vertrokken bijna het
allereerst. Wij hadden zelfs veel te veel nree-
genunici' ik ha«l geiten cn schapende"
gerteit hebben wc te Raclika gelaten, dc
5cha;.cn te Pricbtina, de bagage hier cn daar,
onze mondvoorraad diende vaak om anderen
tc helpen. Ton «lotte zijn we hier aangeko
men met niet» ander» dan onze met papier
gevoerde kkeren, die gelukkig warm zijn «n
dan di: nog.'
Hij mmkto tyn mantel lo» en ik bemerkte
om iijn kat» oen zak, die op zijn boret bir>g
en vooreren was mei ccn gedreven zilTcren
■lot
rtak'lch opende langzaam den zak cn zei-
de my
Dat. nijjn jongen, is aarde van het va
derland! Of. liet oogenbiik van vertrek, zijn
myu vjnuw, mijn dochter en Ik naar den
ruin gegaan, bij den groot en rozenstruik,
dien gij kent cn die znlke schoon© bloemen
gooit Jk bun op d© knicou gaan liggen, -k
heb deu ai..n«i omgekrabd mot myn nagels,
to4<1a; Mi beji gokorneu aaa ©rn zwarte vette
aarde, ecu beetje vochtig en zeer vracht
kaar. Ik leb er mijn z»k id« gevuW en 'ik
bob hardop aan niyn tuin ge/.egd. die naar
mij luisterde. *an h&el bet land. dat wy
••mrmgde ,.lk neem je grond mee, opdat by
mij It-scnerme gedurende myn reismaar ik
verbind mij op mijn eerewoord hem je Jaier
teiug te brengen op de plaat» zelve, waar
ik kom huil. weggenomen." En mijn dochter
en mijn vrouw Itobben dcuzelfden eed ge-
zwaren ft'i ikl Rakitch voegde or bij
zij j" heilig blijven, want «ij lykt op bet wa
ter vnn het doopsel, waarmee men de kleine
kinderen zuivert
Twee uur daarwr was ik op de boot; do
rei-, was moeilijk, de zee stond bolwij wer
den achtervolgd door een duikboot, onze ka-
nonnvn deden zich meermalen hooren. Toch
kwamen wij te. A'urona aan. van waaruit ik
Frankrijk kon bereiken. Dc ontvangst, die
on«, kihdcren. werd berckl, zullen wij nooit
vergeten, cj- dc FranseIrc vrouwen verzorg
den ons at moeder».
Lier ben ik nu. zonder nieuws van allee,
wat ik itefbeb! Ik bezit nicis dan mijn ber-
rnjntringeo cn de aarde, die Rakitch ir.'y gc-
gei-oo heeft. Kijk eens. ik heb ze in dit zakje
gedaan, da: een Servische vrouw, die in een
fabriek werkt, voor mij heeft gemankt niet
een «tukje stof uit ons land. Ik bewaar het
ook siccus op myn hart. Al» ik Frankrijk zal
verlaten om tc gaan vechten of om naar het
bcvryde vaderland terug tc keereu. zal ik
niet «i.'cn ge!ijk Rakiu-.Ii. ik zal zvju geschenk
»ioi rut--: teragbieagoti. Neen, ik /al mij lm-
geven nsnr de omsireken van deze «t.ul. ia
©en der k«.tcnveidcii die ons oiuriu-
gon. Fn ik ook zal mu op dc kuicen werpen
en deu grond ••fnkrabbeii met myn nagels i-n
dan zal ik vol eerbied de aarde tan fier1, ië
opMuitcu in den Franschcn grond «im ze alle
bei tc vermengen, u.u aiieoer t© voreeut-
gen iu eenzelMc* vertrouwea en in eenzelfde
liefde. D:<araa zal ik ruijo zakje vullen mei
Fransehe aarde otu *.c later te vermengen
in er «In- van in li irp. vraat liet is Frankrijk,
dai zijn armen wijd voor ons beeft geopend,
d.w ou* vriendelijk heeft opgenomen, hot ii
Frankryk. dat geheel Servië aan xyn hart
- - - hoeft verwarmd.
my j» twf* ItaiKlen, ik zal ze rullen; moge j EINDE-
