TEEKRNCOLLBGE „KUNST 71.T ONS
DWA
Uot l» een heuglijk ca merkwaardig felt
d'. hot eeuwfcnr .n «co veree-niging wordt
gevierd.
lii t ia hei. bij il« Haarlemmers naar w\|
mogen icronderstellt-u. wetbelceiidu Teeken-
rolloge ..Kunst rij ons Dool", govcsuigd ln het
mooie naggebunw nan het Syaarnc. dat
•Iraka (1 September 1921 zjja eeuwfeest ul
.vier. o. eo «leze beu-giljko gebeurtenis geeft
on* aanleiding om 1'.- nader? omtrent het
ontstaan. streven en werken van deze ver-
eeniging mte le deek».
In het Jaar 177J werd op instiga.ie van den
htnr Mr. Elbert Testart. in u>volgtng nn de
AcadviDle» ie Amsterdam en te 's-Oraven-
bagc. bier |tr «lede <-c,i Teekenacaalcmie op-
gerirht. waai van de ko«len wenlcn bestreden
uit do Jaarlijkse,he contributie» van kunstlie
vende inJcj. Hoofddirecteuren waren, be
halve Mr. Testart. de hoeren Mr. .inn Fre-
dnrik Parvé en Pic-ter Te y Ier van der Hulst,
terwijl de boeren Tdco Jelgerema, Hendrik
Meijer. Cornells van Noordo. Chystiaan
Henning en Leenden Overtook directeuren.
Stoer belast mei bei onderwijs, waren.
Van dc fcprichting af tot Januari 1775 was
de/ Academic gehuisvest in dc woning van
den portier dei Zijlpoort, doch na de ge
noemde maand verhuitdc zij, door het gulle
aanbod ian Piete- Tvyler van der Hnlat,
tiaar hrt fcetu toeb. boerend perceel ..de
Hulst", san de Damstraat, vermoedelijk gele-
Son naast bet ffia:gebouw. De Academie
.vl daarvoor slechts de belasting te betalen.
In 177-S stierf Pietcr Teyler van der Hulst,
en het directe gevolg daarvan was, dal de
Academie het bedoelde buis niet op denzelf-
den roet in gebruik kon bonden. Hoewel de
koopsom slechti f 1000.— bedroeg en
e\ uteuren van Teyler aanboden deze
tcgi i ccn rente van 3 als hypotheek op
het huis te laten Ma c werd dit aanbod af-
g, dagen. F venwel verkreeg dc Academie
liet hnia nog voor een tijd vna 3 jaar
buur tegen een jaailijksabeji huurprijs i
CO—, Na liet v« re trip; en van deze 3 jaren
blei h bet gebouw ia ccn dusdanigen toestand
van verval, dat de Academie er niet langer
kon blijven.
liet buis, genaamd „liet Hof van Holland'
aan do AVarmoesstraat, ter plaatse waar
thans bet hofjo „de Groene Tuijn" staat,
word toen betrokken
L>.- Inkomsten waren 'oen, mede door een
janilijkirho toelage ad f MO.voor 10 jaren
toegezegd door do e-ce<'iiieurca van Tcyler,
100 gunstig, dat in 1783 besloten werd. ten
•inde het onderwijs zoo vrnebtdragend mo
gelijk to doiu triju, ie icekenleaen kosteloos
te geven.
Toch blijkt, dat ue ademie roortdureod
met geldgebrek of tekorten te kampen b»d.
Dour een misverstand hield de j uvrlijksche
tocl-Kit van Tejrler's Stichting, inmiddels tot
f 2*i0.verhoogd, op en successievelijk werd
hot aantal leervakken ingekrompen. Op
alles word bezuinigd, doch het slot was, dat,
miubs door hel bedanken v« een groot aan
tal donateurs tengevolge, van partijschappen
in do gemeente, de Academie 6 November
179» wonl oipeheven.
Op den 14dea September 1796 richtte een
gedeelte der leden v.. a de opgeheven Aca
demie een nieuw teekrnooltoge op. Het lag
ton niet ln de bedoeling ouderwijs in het
teek.aen te geven, doch meer ca gelegen-
lu i -'lap;.. -.e.iioefe-
niiu 'ii. Dit nieuwe c.jllcgc was gehuisvest in
een huis nnn het Klein Heiligland.
Ook thans steunde 'i'iylor's Stichting, door
ecu jairlljkseho bijdrage van fi00.—. Getee-
Jtenil werd naar gekleed en ongekleed maiis-
'iu ibOÖ verhuisde liet Teekeacollege naar
liet gebouw „Het Viaau'-acho Blok" aan do
Krotaitram, het tegenwoordig „HAtel
Funcklcr". Aan het college werd tooa de
naam gegeven van „P fcekeceollege onder
de /inspienk ..Kunstmin cn Vlijt
'I no jaar later werd, toen het bestuur de
v leringen der leden uict voldoende achtte
om Jr, icek.-uavtndcn met vrucht Ie volgen,
een der bi -tuursk.'.cn, J. Reekers, aange-
•le'.d al» oudi rwlizcr.
Dit zette bij een aantal leden kwaad Moed,
tii dit word nog verhoogd door de invoering
va ri een nleusv reglement van orde on liet
besnoeien van ao inkomsten van den pedel
onder de verplichting, den leden opgelegd, in
die inkomsten persoonlijk to voorzien.
Ondank* alle moeit.; n eiudc .-e zaak in
«ier tniniie te regelen en te schikken, bleef
een deel det leden -;•;> met het gevolg,
ds: tit deel zich ill Wl afscheidde cn het
tbtut n >g btstaandr TtckenooB- ze „Kunst
Zij Ons Duel stichtte wet aanvankelijk 9 le
den. -tlder voorzit r chap van P. Bar
biers ÜM.
Htt tcoktncoJlegii ..Kunstmin en vlijt
zette zijn bestaan voort tot 1826. in welk
ja.tr het werd geliquideerd door gebrek aan
werkende leden.
„Kunst ZIJ Cms Dool' dat aanvankelijk
teekendo in ccn werkplaat* in het „Zakje"
(cm slop in de Corneliusstceg. van welk tee-
kenlokanl thans nog een karakteristieke tee-
k.'ning door P. Barbiers Bzn. iu liet bezit
van lier College verhuisde iu 1829 naar
een zolder boven een pakhuis aan het Klein
Heiligland cn in l.-fé naar een ander perceel
a.vi dezelldc straat gelegen.
Intusschcn werd dcor het toenemend aantal
led :i ook dc laatst gekozen lokaliteit te klein
cn ..K. Z. O. D." Iwurde daarom van de
grin vote Haarlem dc bovenste zaal van het
.waaggebouw. Dit geschiedde iu 1841 en se
ll.: dien tijd houdt hel Teekencollege zijn
u- ti ivonden Woensdags- cn Zater-
t' vvnndu, gedurende do maanden October
M.-art) iu dit karakteristieke gebouw.
Ank)ti Mauve werd in 1866 als werkend
lid ir.gewhr» ven, I'. J. C. Gabriéi, De Haas.
V.-iu Knppord. om slechts cenige, sedert be-
i.y id iteworden kuasteuaara te noemen, tee-
k' i I n korteren of lat en tijd op de Waag.
i. chenken van bekende kunstenaars,
waaronder twe? a.juarcllen van Bosboom,
•en paar(fen»iudie -an Verschuur en een
kiiiiictkojito van C' 8poor sieren de wanden
v.ip do sedert 1!'16 eveneens van «lo gemeente
in huur verkregen zaal up dc eerste verdie
ping. wolk" zaal door het Tcekeucollege
W'.rdt gebruikt als vergaderzaal, societeits-
zaal en mor bet houden van kleine tentoon
stellingen.
Iu 1816 werJ bet 25-jarig bestaan feeste-
lijk herdacht.
I .mi bate van de aimcn werd in den stren
gt winter van 1811 15 een verloting gebou-
d. ii i .o dfi.r >ic leden voor dit doel afge-
et..' kuDstwerken, die een batig saldo van
f opleverde
!t het enr'ogajaar 1870 volgde een verlo-
tlai- 'vn bate van htt Roode Kruis. Waar
schijnlijk ten gevolge van dca oorlogstoestand
w, rl ui 1671 weinig aandacht geschonken aaa
bi5U jarig bestaan.
Do tr ntrxinstelüiigen werden iu die jaren
gewoonlijk gebonden in de zaal der Maat
schappij Uit Nut van "t Algemeen, later, na
1676. in dc socieleil „Yorcenigiug
Het /U-.uiig bosluan werd herdacht ea go
v't. :J met eer kcucicnuxinstellin:: \an wer
ken dier levende Hollandsohe in testers is de
croiitc zaal van Felix Favors, thans het ge-
r. 8t Bavo eau de Smedestraat. welke
c. :i /.trt belangrijk deficit opleverde. Dit
d" .ei: en liet fwiUlviemeut der Noord- en
Zux' IIotlandMihe Bank in 1903, waardoor het
kic:: b- r.it van hel college verloren ging.
waren tior/aak dat het college langai tijd
met financieel* moeilijkheden te kampen had.
HcrlianIduljjk sprong Tcyler's Slichting bij
d->o- finnncicelen steun, golijk zij ook thans
ii"-: doei door een juarlijksche subsidie.
la 1901 moest bet 80-jarig bestaan door
minde' gunstige financJoele ouist uidigbedon
op i.escheidcn wijze worden herdacht.
Gedurende dit jaar en de volgende Jaren
werden de tentoonstellingen gewoonlijk ge-
iK uden in dc daarvoor zeer ongunstige zalen
van bei Bro/.geboow, waarvan werd afgewr-
ks-.i in 1911, toen ter herdenking van het
9>>-jarig bcvtaau van het Teekcncollege een
gr ,:e tcotooBMelling van sebilderijeu werd
gchooden ia bet gebouw aan de Kruisstraat.
w.i-rin thans de Huurcmmiasic zetelt.
In October 1914 hield het college een ver-
•otiag van door de werkende leden afgestane
kunstwerken ten "nr.io van bet Plaatselijk
Steuncomité, in het leven geroepen door de
gevolgen van den wereldoorlog. Als op
brengst kon het bejtnur f lflOO.— san be
doeld comité afdragen.
Dc thans bijna lw-jarige heeft in den tijd
van z|jn bestaan bijna voortdurend te kampen
gehad met moeilijkheden van finauciculen
aard en met ongunstige gelegenheden voor
exposities. Thans worden ile grooteru ten
toonstellingen gehouden in de saai van het
„Zaïig en Vriendachap"-gebouw uan de
Jansetraat, die naar een deskundige ons
verzekerde - al evenmin geheel geschikt
U voor dit doel.
Mocht „Kunst Zij Ons Dool dat op 1 Sep
tember 1921 zijn 106-jaxig txvstaan tal vieren
(waartoe, zooals we reeds mededeelden, een
feestcommissie ie gekozen, waarvan wij reeds
de namen vermeldden) eindelijk eens de be
schikking krijgen over ecu liohoorlljke
siti««e!egenheid en over meer middelen
baar doei en streven „de beoefening der boel-
donile kunsten te bevorderen en de belang
stelling daarvoor te wekken", te bereiken,
dan zou dit stellig een bewijs van hulde
zijn, evenredig aan zijn verdiensten
duur vsn zijn bestaan, - zoo verklaarde ons
een der bestoorsledeu. die wij welwillend
bereid vonden ons inlichtingen te geven over
de geschiedenis vsn het college.
NliTS-ijPAAüBANK. TK HAARI.i.M.
Vergelijkend oversicht over Decei.ibe»
1920-1819.
Aantal behandelde posten 3009 (v. j. 2603)
Aantal inlagon 1917 <v. j. 1730). Aantal to
nigbetalingen 1082 (v. j. 933). Ingelegd
213.906.42 (v. j. 183.329.40 1/2). Teiuitbe
taald 206.316.32 (v. j. 166611.3-3)Meer
ingelegd 7591.10 (vorig jaar 17218.0» 1/2).
Aantal nieuwe boekjes 174 (v. j. 143) Aan
tal afbetaalde boekjes 55 (v. j. 42. Sjiaar-
busjee op 31 December 1920 in omloop
6S4. Geledigd in Deoember 1920 87 busj:
met totaal 979.52 1/2. Aantal in bewoTin,
genomen boekje* op 31 December 193) 26!
HET St.-ELISABETH'S GASTHUIS.
Regenton van het Gioote- of St. Elisa
beth's OasthuiB zijn v.-.n meening naar
wij reeds Maandag meldden da: nj een
eventueel verzoek tot overdracht of
schenking van het Gasthuis aan do go-
meento Haarlem behooron te weigeren.
In een uitvoerig rapport aan 13. eu W.
beautwoordon regenten silene era t do
•raag of hot voorstel der hoeren Nagt-
aam o.s„ zooals het is ingediend, voor
uitvoering vatbaar is.
Het is ons niet duidelijk hoe de Raad
voor do gemeente m vollen eigen
i kan
cder
rechtspersoon toebehoor;, schrijven re
genten. Zouden Gedep. Staten dat goed
keuren f vragen zij eu sij vervolgen dan
als volgt: Ook kan ons inziens de Raad,
zonder medewerking van regenten,
slechts dan het gasthuis in direct ge
moeiitebohoer nemo n, indien vaststaat
dat het gasthuis eigendom der gemeente
Uit de door den lieer Nagtzaam gego-
sn toelichting valt af te leiden, dat de
voorstellers vau lueeuiug zijn, dat het
gasthuis gteu gctneentc-oigendoni te,
doch eon oigendomsoverdraclit door te
genten aan de gemeente noodig zou xiju.
Daaruit volgt, dat het voorstol, zooais
is geformuleerd, mot uitvoerbaar ia,
op reeds terecht door den wethouder
Mr. Slingeubeig gewezen werd.
lntussohon ligt het op den weg vsn
genten dc zaak in ruimeren zin te over
wegen, cu daaTtoe is een terugblik ln
de geschiedenis van het g.islhuie noodig.
Een uitvoerig overzicht daarvan is to
vinden in het verslag, uitgebracht In
door den toeum.iligon gemeente-ar
chivaris Mr. A. J. En i.hedó, dio tot do
slotsom kwam dat iiet gasthuis wil ge
neente-eigendom is, doelt hierin werd na
treden door den advocaat Mr. C. Gor-
iings, in diens in 1662 verschenen bro
Uitvoerig gaat het i.,jir^il dan bul pro
a contra na, ontwikkeld door de heereu
Mr. Enschedé en Air. Ucxlinga, vn rijn
oordeel dat de stichting in den ioop
der tijden bleef, wal z.j o.eeds geweczt
was, een afzonderlijke liefdadige instel
ing, die, beheerd door oen oollcge van
regenten, aanvankelijk gasthuUuieesturs
genoemd, onder toezicht der overheid, ton
ito van de zieken werkzaam was.
Daaruit volgt dat du Raad met zonder
ieor het gasthuis in vollen eigendom en
direct txshcer kan nemen, doch rnodo-
werking van regenten daartoe vereisclit
wordt. Eventueel zouden regenten maeu-
tigmg door Gedep Staten moeten vragen,
aldus het rapport.
Indien hunne medewerking wordt ge
taagd zullen regenten zich Allereerst re
kenschap hebben te geven van de moge
lijke voordeelen eu bezwaren aan een
Jergelijkeu overgang verbonden. De
voorstellers zeggen, dat hal liooge ?uh
sidie, hetwelk in hut ln-itste jaar klom
157.493 tot 173.496, aanleiding (s
geweest voor te stellen oen andere verhou
ding tussoben gasthuis cn gemeente in
het leven te roepen, daar zij meenen dat
het beter is een instelling, die voor eeo
eer groot deel door de gemeente bekos
igd wordt, tot een gemeente-instelling tu
Andere motieven, zoggen rugenten, heb
ten wij niet gevonden, doch de Rutd
.eu, naar de voorstellers beweren, be
houdens ouoverkomelijko bezwaren zioli
met hun «landpunt vcreenigd hebben.
Van andere zijde aldus het rapport
wordt dit ten stelligste ontkend, doch
hoe dit sij, het komt regeuteu voor, dsX
zij met dio inotivecnng zich niet tevreden
mogen stellen, dat de verantwoordelijke
beheerders de zaak in ruimeren zin dio
en te beschouwen.
Wanneer men in hc-t beheer cener in
stelling, die ruim zeshonderd Jaar ten
bate der gemeenschap bestond, op xCi
ingrijpende wijze wil veranderen, zoo
men li niet wil spreken van opheffen dtr
stichting, zal de noodzakelijkheid daar
toe moetori vaststaan en eerst worden
aangetoond. Het is, naar de rmeniag
van regenten, onjuist den bewijslast om
te keeren door eenvoudig te zeggen: „gij
moet maar bewijzen dal overdracht op
onoverkomelijke bezwaren stuit".
Wat is er nu van die noodzakelijkheid
of althans wensohelijkheid gebleken 1 vra
gen regenten.
Men erkent dat de instelling goed be
heerd wordt; als grond voor do over
dracht dient slechts dat het subsidie zoo
hoog is geworden, een h. L onvoldoen
de reden, wanneer men do geschiedenis
hot gasthuis nagaat, ziet men, dat
de maatregelen der s'.edoljjke rcgcorir.g
reeds van t mstreeka 1536 af voor do fi
nancieels or.'.wikkling van bet gasthuis
ijls niet gunsug waren, omdat men
herhaaldelijk de stioniuig tot allerlei uit
;.iven noopte voor zaken, hutton haar
hgenhjk doel gelegen onder andere
tot liet geven van zeer bezwarende subsi-
dieen aan verschillende instellingen.
Daardoor geraakte het gasthuis dikwijls
in zeer moeilijks omstandigheden (ido
Mr. Enschedé, hls. 43/64) en wij zien dan,
in tijden van oorlog of daarna de
toestand meestal zeer bedroevend was,
b.r. in 1576, na den brand in 1679 en
1815, terwijl vervolgens de financiën
zich weder uiin of meer herstalden.
Zooveel is /'oker, dat de stichting steeds
laar uiterste krachten ten bate der go
..".eensohap medewerkte, en dat daarbij
herhaaldelijk het kapitaal moe3t aange
sproken worden omdat de inkomsten
onvoldoende waren tot dekking der uitga-
en. Toch hud bet gasthuis tot om-
reeks 1860 nog goeuerlei subsidie pit
de gemeen tuk as genuien.
Ook moet in aanmerking genomen wor
en dat het subsidie voor een zeer be
langrijk duel strekt ter tegemoetkoming in
de verplecgkosten van onvermogende pa-
ênteo, en van patiéuten, die slechts oen
cel, somti; i- zelfs een zeer klein deel, in
de kosten dragen. Be'.ialde de gemeen-
■-•} daarvour het geldende tarief, zooals
bij de andere ziekeamrjohtingen, dan
iu het s.ibsldie veel minder xïjn. Tiou-
ens het subside is niet in die mato
;rhoogd nis de uitgaven gestegen zijn.
Ook thans beleven wij wederom «en
ernstige crisis: de wereldoorlog veroor
zaskte oen enorme prijsstijging, ge
volgd door een zeer belangrijke vorboo-
ging zon alle loon en en kBeleh, waar
door de axploitatto-rekonuig bovenmatig
bezwaard wordt, terwijl bovendien dc
§roei der gemeente tengevolge had lat
at hot aantal verpleegden deeg.
Toch zou het gasthuis thans wellicht
beter tegen de geldelijke moeilijkheden
zijn opgewassen, indien niet, ook in
vroegere tijden, zoodanige hooge ei-
schei,, als boven vermeld, waren gesteld
geworden.
al mocht zulks het geval zijn, sou daar
door een uverdracht aan de gemeente
noodzakelijk of zelf» maar wensclielijk
worden f vragen regenton. Dit valt zeer
te betwijfelen, antwoorden zij. De ge
meanteraad heeft door de bonooniiug
der regenten, van welke .slechts twee
niet-raadsleden zijn, on door de vaststel
ling van het reglement, alle gelegen beid
tot het uitoefenen van invloed op den
gang van zaken. Vermoedelijk zou
nog nauwer aanhalen van den band
zijn ten voordeele van het algemeen be
lang, omdat voor e«n stakenhuis decen
tralisatie gewenseht is, en een college
van regenten gemakkelijker ine', den
Nctenr geneesheer kan afwikkelen
oen zuiver ambtelijk college zulks
kunnen doen. De ervaring leert vo
dat «en gemeentelijk bedrijf d
werkt, zoodat men er slechts toe moet
overgaan bij gebleken noodzakelijkheid.
Mei do belangen van het personeel wordt
ook rekening gehouden. Do commissie
van overleg is ook voor het gasthuis
aanvaard.
Komende tot de beawuren van furnieo
len aard wijzen regenten er op, dat wij
hier hebben een stichting, uit privé-nnu
delen bestaande, aan welke in den loop
der eeuwen door onderscheidene personen
legaten zijn vermaakt. Vaak Werden die
makingen gedaan aan gasthuismeesteren
ton behoeve van het gasthuis, waarbij lie
gasthuismecëturs zlcii verbonden tco
voor zioh als voor hun opvolgers tot hol
doen van jaarlijksohe uitliet ringen, als
anderszins. Men leze om. het testament
Floris van Adriohen van 1555, en
het uitvoerige request aan do Raden cn
Vroedschap van Haarlem, d.d. 24 Oc
tober 1768, alsmede do bepalingen van
het testament Klarenboek d.d. 20 Jnnu
ric 1327.
Die mokingen geschiedden onder zekere
x>rwaarden, welke door regenten werden
aanvaard met toestemming van de
vroedschap. Niet alleen regenten, doch
ook de gemeente zal derhalve dre voor
waarden moeten eerbiedigen, bij gebreke
waarvan de erven der testateurs of hunne
nakomelingen, die makingen zouden kun
nen i.pvoideren, terwijl een handetan in
strijd met die voorwaarden ook op moree
le gronden verwerpelijk moet worden ge
leh.L
Men moot dus ateeds con commissie
van beheer bc-bben, wat mot andere woor
den hetzelfde is als een college van regen-
zicht zou nimmer, in verhand met de
bepalingen der testamenten. voldoende
-ijn.
Het is ons. aldus regenten, niet duide
lijk, wat de voorstellers eigenlijk ha-
-ogen. Het algemeen belang zou er niet
I cr gediend worden, de exploitatie zou
minder gemakkelijk worden en hoogs',
irsclujnlijk nog veel duur/Ier en mocht
n zeggc-n „Wij willen dat de Rond
rechtstreeks mee invloed op het behoor
uitoefent" dnn is het antwoord: „Volgons
wet komt dan het behoor aan li. cn
in plaats van aan eon commissie dio
nagenoeg uitsluitend uit raadsleden be
staat."
Ten slotte herinneren iopenten ex aan.
it een overdracht of schenking aan do
gemeente wellicht nog vrijwat kosten met
"„j. UT brengen.
rdracli: in den vorm van koop
is m dit geval niet mogelijk, omdat men
dan 't equivalent in een of anderen vorm
toch weder aan de gemeente zou moe
scliairken. Men zou dus rechtstreeks
vorm vau een schenking moeten ne
men en nu stelt arr. 80 su 3o. dei S ir-
l eesiewet wel vrij van rechten ui
schenking eau een gemeente, zonder hij
zondoro opdracht of met uon opdracht
wolk, naar liet oordeel van den Minister
Financiën aan de schenking niet
liet karakter ontneemt van to zijn ge
schied iu het algemeen belang doch
het is de vraag of in oasu dat geval zou
worden aanwezig geacht. De stiGr-iog
toch behartigt het algemeen beiang, cn
door de schenking wordt dat algemeen
belang volstrekt niet bevorderd.
Integendeel: waarschijnlijk zou 'o
gemeensohap daardoor benadeeld worden.
Men moet dus rekening houden mei de
mogelijkheid dat recht van schenking ge
PERSONALIA.
Het Kiescollege der N'od. Herv.
Gem. te Hilversum beriep in de nieu
we (3e) pred&antspkiats dr. L. J.
van Leeuwen to Losse.
Ds. H. Brouwer H.Mtan. te Heem
stede heeft bedankt voor bet beroep
ais predikant bij de Gereformoerdo
Kerk te Arnhem.
Bij het examen voor hulpkeur
meester is cr-iMaagd de heer J. Hert cis
Haarlem.
VAN EEN STEIGER GEVALLEN.
Op bet terarin der Gasfabriek zijn
Vrijdagmiddag 12 uur bij de in uan-
jw zijnde smederij twee ach'! I« rs
J. Meijer en A. Sïnnige geval
len, doordat een plank van de steiger
door midden brak. Een ervan kreeg
een inwendige kneuzing aan beide
beenen; hij wordt tiiui» verpleegd. De
ander brak den linke rental en werd
naar het gasthuis St. Joannes de Deo
vervoord. Deze. A. SInnige, maakt
het thans vrij goed.
F. C. DUFOUR. Op Zaterdag
1 Januari was het 25 laar geleden,
dat de heer F. C. Dufour optrad aan
de Haarlemsche Machinefabriek. On
der zijn leiding, naderhand met «len
heer J. M. Hulswrt, is de onderne
ming zeer -.n omvang en bloei toege
nomen en heeft zij een internationa
len naam verworven.
Op een receptie te zijnen liuize
kwamen vele vrienden on vakgenooteai
hom compUmenteeren.
Olt iiö üfaaü'akan
IJMUIDEN. Vischaanvoe-
r e n. Gedurende de week van 23 tot
en m§t 29 December kw amen te IJmui
den aan den rij ksviachafslag de na
volgende vuartujigesi: 34 stioamtrawy
Iers, 3 Engejsdbe stoomtrawieis, I
Erigelaohe IJslandtrawIor, 1 stoom-
logger, 4 zeil loggere. 2 Deensche rao-
tortrawieira, 2 sloepen en 20 kustvie-
scliers.
De besomniingetn dier vaartuigen
waren: stoomtrawiore van 2010 tot
f 8282 Enge'sahe idem 2325 tot
5013. 1 IJslandtrawler 106S9. 1
et o c m logger f 1223. Zeilloggers van
543 tot 1209. Deensoho motor-
trawlera van 1360 tot f 3978. Sloe
pen van 3083 tot f 3148. terwijl de
kuitotviaechers temmen 412 b: som
den. De aanvoer bestond uit 438719
K.G. trawJvlsah, 52025 K G. ijshmd-
sche visoh en 10575 K.G. beugvisch.
De totaal opbrengt bedroeg 213.372.
7, ANDVOORT De bioscopen OnzeKoi-
copen hebben het ü:euw begonnen jaar fhnk
iozezet. „Modern" besloot Zondag met ecu
goed c« vulde zaal dc laatst* serie „Verbor-
genliedeu van I'arijs Een bijzouder fraai
Summer was „L'Aroi Pr I*", een zeer Mtis-
tioke film. getrouwelijk meengeiet nou
Erckniann-Cbatrinns niooien roman v»u
dien uA.uu, en dk> etn -ijk""" te oan'cbou-
wen gaf van sclioone Isndscbappun en karak-
tcristioht: dorpsbeelden. Rot .not J£. Q
tweedo-viool Vurótcriu stnjxje P'1:'e Z;^J.
«nhndeit uh deu. een dag te voren, aan den
Scb'torweg. op het „lissrlem' -terwta ge-
Jiuudcn Hekcrfiuale luoscben V. V. ei
E. D. O. 11. Spelers, supportore en de tokt
zelf worden stormachtig door de bijna uitvor-
koclitc zaal toegejuichtbij de iwkoikmg
van den ton tweeden male gewonnen beker
„toog dc geestdrift van 't publiek ten U
SiMSRlanï
STA ATSl'ENSION N KElt 1 NO.
Hel llooflibeetuur van «ic* MOQTj^°r
StaatspenedonneerinK heeft de bestu
ren vier Linksclie Politieke Partijen eeu
schrijven gezonden, m Dertnndrin,.
brengende, dat bij de vorige hanwrvot
kiezing allo linksclie partuen liet begin
sel van Staaispensionneering m haar
progmn hadden opgenomen en de
meeoten zelf meer of minder schei p
hadden geformuleerd ai» oen t echt van
onvoldoend verzorgden ouderdom.
Dit beginsel ie nog steeds met ro een
wet belichaamt!.
Wei is, zegt hei schrijven alöjsur-
rogant daarvoor in de plaats geste.u
een uitstervende. kostelooze ouder
domsrente. Uw en ons str ven is daar
door meer verijdeld dan bevredigd.
Het is het voornemen van den Bond
voor Stnatspensionneerinir den etnid
voor liet rooht op premievrij Staats
pensioen met kradht voort te zetten,
een sluatspeusioen, waarvan de toeken-
niug missel tien atiiantoalijk kan worden
gesteld van welstandsgrenzen maar
dat zeer zeker niet overbodig wordt
gemaakt door srzekeringswetteo, die
nooit andere dan zeer kleine ouder
domsrenten kunnen verschaffen.
De Bond voor Staatepensionneenng
acht het gewenseht er op aan te sturen
dat het Staatspensioen bij afzonderlijke
wet wordt geregeld en nic-t als tijdelii-
ko maatregel wordt weggestopt in een
aan vu lii ngsarttkel van een verzeke
ringswet.
In dat streven vertrouwt de Bond
op, ja, uriht zich zeker van uw steun
an in dio verwachting verzoekt liet
hoofdbestuur u, het Staatspensioen als
afzonderlijk punt op n\v program op
te nemen.
SALARISSEN DER JOURNALISTEN.
De N etter laudseke Joarnaliston-
Kring eu da Noderiaindsaho Kooimscli-
lvut h o i i e-k c Journal tston - V erectniging
houden Zondag 9 Januari a.8. een
g-ecoinibiuoardo algecneene ledenver
gadering te Amsterdam.
Ui dc-ze vergadering zuilen behan
deld v. orden do wijzigingen in de be
staande minimams.-larisregehng, d e
resultaat zijn van hei gehouden over
leg tussdien vertegenwoordigers der
directeuren en dor journalisten.
Dc wijzigingen houden o.a. in ©eu
adg-; mcene vcrliooging van de lainï-
mum-salaiissea n.i-t 20 Bovendien
wordt een epeoiaJ© salarisk Lasse ge-
luaakt, voor <ie gtincen'.öu Amthom>
(J-nonmgen. Haaric-m, Leeuwarden en
UtroLiji, die tin,us in de tweede ge
meen tók lasso zijn opgenomen, dooli in
de nieuw© regohng tussclieu ue eerste
n tweed© klasse worden mgosclio-
■en. Er zal teder jaar een periodiek*.-
eiltccging lutgékeerdj moeten wor
den, tot het maximum is bereikt. Len
speciale bepaling is opgenomen voor
vaste medewerkers (beroepsjournaiis-
ten;. die optrad6-n a"-s cm ivspondeut
zonder dat diit hun hoofdbessighead is.
Indien de betrokken vetreenigumgen
van Ltirecteuren cm journaliaten de
nieuwe regiel'-hig aanvaarden, zal zij
1 Januari tn werking trcdlem.
F.t'.N BOND VAN XEDERLANDSCHE
BELEGGERS.
Dezer dagen zijn besprekingen ge
voerd tuaachen vooraanstande rerso
nen op financieel en economisch gebied
die t-r toe geleid hebben, dat besloten
werd tot de oprichting van een „Alge
mec-ne Bond van Nederhmdsche Beleg
8 De Bond, die den hoofdzetel te Den
Hang heeft,, zal zich in nauwe samen
working met beetaande vereenig mge
ten dool stellen:
lo. door organseering van het geld
beleggend Neder!andsch publiek er
voor te waken, dat de belangen vt.n he*
publiek als gevolg van de inonopoli
eeering van den effectembazidel niet a1
te zeer worden geschaad en in nansut.
ting daaraan: kosten en rentebereke-
niii" losp- vergoeding) en >t aan
dringen bij do VereenigLng voor dei
Effectenhandel en de provi ciale bon
den op verbetering in de bestaand,
provieieregelingen meer in het bijzon
der:
u. matiging van de te bevel.enen pro
visie bij aan- en verkoop van vaeterentej
gevende beleggingswaarden:
b. verbetering cn matig'!, g van d
provisie te berekenen bij bet aan- en
verkoopen van claim-recli'.er..
e. ve rbetering van de provisie regehn
gen voor het verhandelen vin buiten
landsche fondsen, meer rekening hou
dend met den stand der betrefienae va
luta: v
3o. het behartigen vau do belangen
van beleggers in Nt-der'a.id ln den
ruimsten zin des vvoordf.
Dit doel tracliLmen te 'reiken aoor.
a. liet oprichtWi en instandhouden
van een centraal inlichli m ea voor
lichtingsbureau voor de leden onder lel
ding en met medewerki'.g *an bek-
me mannen,
b. het uitgeven van een bondsorgaan
en ander© geschriften;
het houden van vergadei n«n;
d. verder alle wettige middelen die
aan dit doel bevorderlijk kunnen zijn
Als voortoopig secretaris treedt op de
de heer P. J. F. Kloppenburg. Valken-
boschlaan 277, te Den Hang.
HOLLANDSE 11E SPORT IN ZWIT
SERLAND. - Op het meer van Si.
Moritz Ls een nieuwe groot e Holland-
ache ijsbaan geopend, speciaal voor
Hol landers.
DOODSLAG. Te Enschedé is op
Nieuwjaarsdag in de Volksbuurt „de
Kiira" de 36-jarige gehuwd© H. R.
met een mee doodgsetoken. De ruim
20-jarige H. de G. is als vermoedelijke
dader in hechtenis genomen.
EEN RIJWIELDIEF AANGEHÖU
DEN. D© politie teBarneveld heeft
Nieuwjaaradog aangeiiouden den 24-
jarlgwi S., uiit B-xiegravon, <ji© be
kend© bij een fietóliandetoar te Nieuw-
veeat 14 rijwielbanden. een aantal
lantaarns. Uivksloten, enz. Ie héb
ben gestolen. Dat jouguu-Jtsch leeft
wegens diefstal reeds 4 jaar gevan
genisstraf ondergaan, terwijl bij nog
zes jaar te goed lieoft. Gebleken is,
dat hij meer dan 100 rijw «u heeft
gestolen.
ERNSTIGE MISHANDELING. - Uit Oss
wordt gi.iueld Te Berchem is «Ie ruim 50-
j.irige gcmeenle-veldwacbter Dc Bruin door
eunige omcrlateu uit z(ju liuia gelokt en
door uoii 8- f a I luessleken hoogst ernstig ge
wond. Dc daders y.'tjii gevangen genomen.
AANVULLlNU-Of'LEIDING SCHOOL
ARTSEN.
In vurband mei de spoedig te ver- I
wachten uitbreiding van het aantal school
artsen heeft de Vereen, voor Sociale Kin
dorti^giéne een adres gericht nnn den int
nieter van Arbeid, waarin zij het inrichten
departement bepleit.
een uieer golijxrormige uitoefening van
liet ambt over het geheels land vrorden
bevorderd, waardoor tevens de uitkomsten
beter vergelijkbaar cn gezamenlijk te vet
EEN NIEUWE STOOMVAARTLIJN.
Vau Nievch, Ooudriaai< cn Co 's Stoomvaart-
Mij., to Kottcrdnra ei de HollandVmerika-
Lijo zuilen gezamenlijk oeo driewekelijkacflien
dieost Rottenlam— Brazilië oudcriiouden. De
eerste afvaart van Rotterdam zal einde Ja
nuari plaats hebben.
MOORDAANSLAG TK BERCHEM.
rohn (O-jarige gemeente-veldwachter
Bruin, zoo «eitit de correspondent van
,,N. v. d. 1> te O'.l, is door cenige onver
laten uit huis gelokt cn mot eeu achttal mes
steken hoogst ernstig verwond. De daders
zijn gevangen genomen.
WERELDLIGA VAN K. K.- STUDEN
TEN. Dr. Gerard Brom en Joost Drost
zijn, aldus meldt „De Tijd", namens de Unie
van R.-K. Studeiitenvereetrigingen vertrok
ken crtnr Freiburg, om een vvereldligs van
Katholieke «indenten te helpen voorbereiden.
TUBERCULOSEBESTRIJDING. Op
de te Utrecht gehouden vergadering der
Nod. Centrale Vcrceniging tot bestrijding der
tuberculose worden ln den raad van bestuur
herkozen in do vacaturen, ontstaan door
hun periodiek aftreden, de heoron dr. H. H.
T. Befccnkamp en J. li. A. Schaper.
FINANCIEELS VERHOUDING TISSCHEN
1Ü.JK EN' GEMEENTEN.
De afdeeling NoorJ-Hollzml van de ver-
eeniging v;in Ncderlandsche Gemeenten houdt
M iandae 10 Januari 's nam. te 2)4 unr ln
he: Stadhuis te Amsterdam een aïgemMne
irgadering ter bespreking Tan dc uigedien-
wetaroorsteHcn van de regeering en Tan
de heeren Dc Geer c.e.. bevattende een nood-
rogelinx omtrent dc rijksuitkoerlngen aan de
gemeenten.
DE TR EIN V KETK A GI NOENDe di-
roolie der NoderlandBche spoorwegen heeft
bopaald, dat indien voor een station do laat-
- aansluiting is gemist on dat «tutiou nog
te bereiken met ccn reizigerstrein, welke
■"•r volgens dc ulenstregeling niet stopt,
de chef van he: station, waar de .laualuiring
gemist a, opdracht kan geven, dat in af
wijking van de dienstregeling, deze trein op
eerstgenoemd station moet stoppen.
SLAPTE. Vau het personeel dor N.V.
•icao- cn Chocoladefabriek der firma Bens- j
dorp en Co.. tc Bussum, werden er Vrijdag i
110, mcercndeels mannelijke, zoowel gehaw-
de als ongehuwde wi-rictiedeo, wegens slap-
in het bedrijf ontslagen.
VOLKSONDERWIJS. Tol loden van
•t hoofdbestuur van dc Vcreeniging Volks
onderwijs zijn gekozen de hccren C. A.
Zelvelder. <lr. E. van der Stadt eu mr. H.
Smeengc.
BOND VAN -MINDER UARINE-PERSO
NEEL. Op eeu dezer dagen te Den Hel
der gehouden algcmee. e vergadwirig van dc-
^n Bond. is, naar „liet Volk" meldt, met
ilgemeene stemmen iiesloteo tot opheffing
van het bondsblad „liet Aniter" en om met
de organisaties van korporaals cn nuler-offi-
ieron eeu gomcenscliappclijWc „Algemeon Ma-
iuoblad" uit te geven.
KINDJE VERBRAND. - Te Utrecht had
en droevig ongeluk plaats. Terwijl de moe
der op straat eeu buurpraatje hield is in een
perceel in de Lange Siuecstraat ten kindje
van 3 jaar tegen een brandende kachel ge
vallen. Aan de bekomen brandwonden is bet
overleden.
VAN ONZE MIJNEN Men meldt uit
bot Limburgsche mijndistrict aan de „K. R.
Ct."De Christelijke en R.-K. mijnwerkers-
organisaties hadden plan het collectief con
tract met de directies, dat op 1 April af
loopt, op tc zeggen, omdat ze honger loon
verlangden. Dc mijndirccties, die zich onder
ling verstaan hebben, zijn bun voor geweest
i hebben nu van faun zijde aan dc organtaa-
cs het contract opgezegd.
BOERDERIJ AFGEBRAND. De kapi
tale het-rgoerderij van l'. Bless, te Kckoodam,
bij Nijmegen, is afgebrand. De boerderij met
grootc -Tilling cn schuren is totaal afge
brand, alleen het woonhuis bleef gcepaard.
Ongeveer 24 stuks vee, bijna allemaal stam-
boekvec. kwam met oentge varkens ln de
vlammen om, cenige koeion, welke hevige
brandwonden hadden, moesten worden afge
maakt. Verzekering dekt de schade. Kort
sluiting is de vermoedelijke oorauuk yun den
brn ud.
GELD UIT EEN BRANDKAST GESTO
LEN. Donderdagavond om 9 uur, aldus
meldt „De Tel.", ?loo'. de boekhouder van
Vervchure cn Co.'s Scheepvaart en Machine
fabriek ."icstigd aan den overkant van het
en kistje moi f 19.000 in de brandkast.
Vrijdagmorgen «ras het gestolen, terwijl de
brandka-: Mpenatoml- Op onverklaaifcare
wijze is het geld verdwenen.
DE SALAR1EKRING VAN HET
G F. M EF NT E l'ERSONEEL.
De Straatscommissio voor dc -alarieering
in het gemeentepersonoel heeft, na het uit
brengen mn het voorloopig rapport, den ar
beid. die luar nog rest, in verschillende sub
mis» n ter hand genomen. Eeu dier sub-
nissicn. namelijk die voor Mr«chillende
door het voorloopig rapport niet bestreken
speciale functie*, zooal.s brandweer, verple
gend personeel en andere, stelde haar verslag
voi!hetwelk door de plenaire commissie
reeds in behandeling is genomen. In de
laatóe plenaire vergadering werd met alge-
meeno sienimen btsloteD ln dit stadium der
werkzaamheden in de pers geen polemieken
over het voorloopig rapport le beginnen of
voort te zetten, nutiir cveritueele critick rustig
af te wachten eu duarmede rekeuing te hou
den bij het uitbrengeu van het tweede rap
port.
DE ANTHRACIET OF DE BONS. - De
Haagscho Besnnrdcrsbond van coöperatieve
verot nigiugen heeft aan de Rijkskolcndistri
bnlie verzocht om den termijn binnen welken
op de bons antbraeiet verkrijgbaar zal zijn,
te verlengen.
EEN TWEEDE SC HEVEN INGSCHB HA
VEN. B. en W. van 's-Gravenhage hebben
bij den Raad plannen ingediend voor een
tweede binnenhaven te Scheve ningen. De
kosten zijn met inbegrip van een hal voot
don vischafslug. op niet minder dan 6 mïl-
lloen geraamd.
DE MALAISE IN DE METAAL-INDUS
TRIE. Naar „De Tel." verneemt, is i.JJ
een aantal fabrieken in <lc moUalindustri©
te Atustcrdam ccn gedeelte van hot perso
neel ontslagen, in verband met d© beereohen-
do malaise in doze industrie. Bij dc firma
Verschuw en Co. uioet dit nuntal reeds circa
300 bedragen.
VEL6EN. 1'ricëU rjubiltum. Op 22 De
oember 1921 zal de ZeerEerw.»arde Fat«i
Ilo nor ins (lii Seboonsberk. uit Mcpen)
Sport en Wedslrijnon
HOCKEY.
9 Januari^0 k,a»«o;
a. u. L. I—J. I). G O 1
H »- M. I—M. a C. I
16 Januari j
Bloemen da. i| I-AmstorJan. I
Hilversum J—M. II. O. 1
Januari J
D- M- 1-11 O. C. I.
logo f—Hilversum I.
Amsterdam J -Af. ff, 0. J,
S0 Januari
H n' u' ?~Ji'cenwod**l I.
H. D. Af. I—Togo f.
Februari
nil V Floemeiidaa! I,
Hilversum I-Amsterdam I
w W Februari
M. H. C. I—Togo I
Amsterdam I-H. o. C. I.
H I» M. l-.nilversum 1.
H. O. C. 1-JL Yl. C. 1
Bl-ximcndnul i—Togo I
Amsterdam j H. D. Al. f.
iu, Februari;
Hilversum J-Bloemcudaal I.
Fogo L. O. C. I.
M. H. C'. XII fi M. T.
6 Maart
Bloomcudaai I—U li. M I.
H. O C. I— Hilversum I.
i ogo I—Amsterdam L
SCHIETEN.
Fropagand»-wedstrijd.
vitaY iluur vau de Koa- Ver. van
om JLTT""1 UWW 1,01 «ev<"®4
Uh te^rtTJr, CCK .'"""Faguuda-wedslri^
al* üp d«"-'lfdo Wijze
VGETüAL
NOORD-LUI l-SCHLAND-NOOBD.
NKDEKI.AND <1—
vjj05 ÏÏOmWfi- TMAuadog ver
meldden we i-e©*,- «ia; ll(A \oord-
I - eueaiancLcito cilUil op Nieuwjauis-
luay t© Hamuui'K liet A'oond-Diutacliö
met 1—2 goKiopt iieeft. Over dt-zon
weastrijd untloeiiun wc t;o«' Hot ,ui-
geiwie uuai .,De Grt.
Bet NoordrNederlnndscltó eiftalt
Heeft op eciiittoreaide wijze Hollands
voetbeüireputatic hoog gehouden Na
tn Groningen in 1913 een (7—2) na-
-•rlaag S-iludcn au het jaar duarop
ut Hamburg met (0—het onderspit
j gedolven te hebben is Het den Noord-
-Nederlanders ditmaal rui een uiterst
I o-p.i rut enden wedstrijd gelukt de door
net „Nieuwsblad v.ui het Noorden'*
uitgeloofden zilveren bai voor de eer-
ste maal naar Nederland t0 bren-
göii, waarvoor du kranig© ,-iftol ean
welverdiende litüdo toekomi.
liet Noord-Nederiandsih© êlftaj was
1 ui© volgt samengesteldDoel: Ram-
Hornet (Achillas); .icliter: De Wolf
l\ oiocitas). fj. Tctzuer (Be Quick):
midden: Kaufman Achillea), Van
I Long© (Be Quick), Leggen ,Be Quick):
i voor; iu. i'etsui©r, Ko-cchumkI, J. Bul'
der, (alien van lie Quick). L.uhuy-
ZOJ1 (FrzsiaSmid (Veiocitas). Het
spel «ooi liollaudoj'6 stond techmsch
zoer hoog. Sj>©oiao.l hat Luttóu&pel
y.etteu door Haiti, Tetaner v erkte
liuukend voor d,e gevaaiiijke ao,i>
voMuiie der Duitschors, wiaarin de
in tarnation al© Harde, wogaus zielct©
niet uitkwam, wat tegen liet ixad«
dat de Hollanders ondervoacüeu iiaib-
den door hou ltutgon reis, ©enigszins
opwoog. Over Jio; geheel genomen
spoüiden de Hollanders, vooa-ul Lndivi-
dueel, ©on goed© partij D© gevaar
lijke middenvoor der Noord-Duit-
sciiera. Jager, werd zoo volkomen door
nn Lingen bewaakt, dat hij al zeer
einig gelegenheid had tot liet lossen
van zijn gevreesd© schoten. Boven
dien heeft de invaller-doelverdediger
Bombonnet zijn doel uitstekend ver
dedigd en wist tal van gevaarlijk©
.•'clioten t© Keeren. Bij de Duitschers
blonk de verdediging, spocia.il .\Iül-
lea- ©n de rechtshalf Krauze uil
Be belangstelling voor dezen 'wod-
i' ~s bmtuni/Mwoon «root. Niet
ue neiangsvexium voo*
strijd was buitengewoon groot. Niet
minder dan 22.000 toeschouwers woon
den den uiterst spnnnenden wedstrijd
bij.
F.enigszüis vreemd voor do iiolianr
dc f© was liet feit, dat geon fianmo©-
digiagskreten uit het dhlzendlToppig©
pcbliiek weerklonl&eci.
Undar leiding vau scheidsrechter
cli'. Baurens uit Keulen word bogoo-
neii. Het optreden van den arbiter
liet waar-lijk niets te wenschen over
en van liet begin tot het eind liab-
i>en vodrai de Hollanders geen oogen-
blik het vertrouwen ut hem vei'loren.
riet spel is nauwelijks 2 minuten
oud, aJ© Roderinoud in combinatie
met Buider op het Duitsch© doel af
stormt en ondanks goed verdedigen
der Duitscho achterhoede ondier uit
bundig gejuich de Hodllandf-rs het
eereto doelpunt mankt. (0
Holland leidt.
Van dat oogenblik af zi,n ..ndu doe
len om beurten in gevaar. Eens redt
d© Wolff schittoernd en voorkomt ©.m
vrij zeker doelpunt. De Duitsche
voorhoede heeft weinig kijk oji bui
tenspel, waaraan zij zich dan ook inet
uitzondoring van .l.i-v>r, voortdurend
bezondigt. Ons elftal maakte een
zeer goeden indruk, al is liet spel
dian ook minder doortastend, dun
goed doordacht. Rust komt met 01.
Na de pauze zijn die Hollanders
weer direct govutirlijk. Duitsche
achterspeler MulJor is echter in scliit-
terendeu vorm en weet in ©on kritiek
oogenblik zelfs con zeker doelpunt te
verhinderen.
Langzamerliand komeu nu dB Duit
schers moer opzetten en gelukte het
don ook Wol pers uit een voorzet van
Tick door een fraaien kopbal tie par
tijen op gelijken voet te brengen.
Nauwelijks 5 minuten later gelukt
het evenwel J. Bulder op eminente
wijze de geheele Duitsche verdedi
ging te verschalken en op hot juist*
moment den bal naor dien vrijstaan-
