Tropenvaria.
iuitenlsndsch Overzicht
VOGELVRIJ
HAARLEM'S DAGBLAD
OIKSDAO 19 JANUARI IBZI -
TWEED! BLAD
verminking tamten EngeisGb- in Hsderlandscb Indium
men De aan leg Da (tagrtrdeellng De veerkeir dnr
eilanders voor da Enge'sshs kolenlln.
.Is jo in gezelschap wordt gevraagd,
utr jo in Indië gewoond en gewerkt
bt en je noemt behalve plaatsen in
ze eigen Koloniën nog een of meer
tgelsch Indische steden, dan voigt
ïmiddellij'lc namens het heele gezel-
Imp de vraag: „Waar beviel het je
t beste?"' liet is de vadcrlandslief-
die deze vraag ingeeft. De wensch
ii te hooren, dat eigen land of bezit-
«gen verkieslijk zijn boven het bui-
nlanrt, een wc-nsoh die bij ons heele
ilk bestaat, maar slechts zelden tot
ting komt. En dan is hel wel bord
je moet zeggen, dat je eigenlijk
>r in een Engelsclie kolonie
oont. Niet alleen omdat je zelf ook
nationaliteitsgevoel hebt, maur
omdat een dergelijk oordeel niet
laar zoo, zonder argumenten wordt
unvaarrl. In dit opstel wil ik dan ook
■ns nagaan, welke verschillen er
al aan te wijzen zijn tn=schen on
eigen en de Engelsche bezittingen,
bedoel hiermede, de verschillen,
i de bewoner zoo in het dage'.ijkscne
en opvallen. Do yraag welke kolo-
n het best, het verstandigst be-
uiirrl worden, blijft hierbuiten.
Het i.- een eigenaardig verschijn-
hetweMc ik in talrijke gevallen
cb kunnen constateeren, dat de Hol-
Mders, verbonden aan een groote
mm, die ook kantoren in Engelsclie
aatsen heeft, bij hun overplaatsing
in een Engelsch naar een Rol-
indsch kantoor altijd mopperen o\ er
•erandering van woonplaats. De
ri die in Engelsclie plaatsen
orkzaam zijn, zien met angst, liet
igenblik komen, dat zij naar Neder-
ils I: Indië gestuurd zullen wor-
zij die uit een Engelsebe plaats
tin Europeesch verlof heliben ge
regen, vragen vrijwel altijd opnieuw
"aatsing in een der hu teniandsche
olonicn aan. Waarom?
Er zijn verscheidene oorzaken van
en voorkeur dadelijk to zien. Ter-
I bij vrijwel alle grootere en klei-
e plaatsen op Java en Sumatra
natuur gezorgd heeft voor veel
ooiere omstreken, dan dit bij de
ingelsch Indische steden op oen en-
te uitzondering na, het geval is,
dien do Nederlanders vrijwel niets
edaan om de steden zelf ie ver-
'nalon, terwijl de Engelse-liman hier-
groote sommen besteedt. Nemen
tij maar «ns ais meest voor
land liggend voorbeeld Batavia, dat
lOe-wel niet de meeste inwoners ber
ende, toch de hoofdstad van onzen
lidlschen archipel is. Het eigenlijke
latavia heeft niets schoons, behalve
sschien enkele merkw aardsheden
'oor den historicus. Wij moeten dus
bovenstad-, Weltevreden liever be-
ioliouwen. De oude stad bevat de kan-
in Weltevreden staan de woon-
dej- Europeanen. Iedereen
Ithnns bij naam, het Konings-
>lein, en liet Walerlooplein. Het
Eerstgenoemde is zeer groot, men
eoft ongeveer een uur noodig om
omheen te wandelen. Het bestaat
een groot, ongelijk grasveld,
arop een amusementspark, het
'kapark ligt, verder een aantal ten-
-b.uien, eon hockey terrein en oen
atïon, met een stuk spoorlijn. Geen
deze verfraait deze grasvlakte
eidschoji titel, liet overgebleven
n'k wordt gebruikt als exercitieveld
voor de soldaten en voetba'.terrainen.
omheen gegroepeerd .staan de nul-
van welgestelde Europeanen,
steenklompen, in da meeste
Kallen witgekalkt, wat misschien
ractisch is, maar ze allesbehalve
raai maakt. Het Waterlooplein kun
•nmln aansprakeai op schoonlieid
doen gelden. Midden op deze gras
vlakte staal een zuil met een leeuw,
zuil is te massief of het leeuwtje
klein, in ieder geval het effect
rkt op de lachspieren.
Er zijn eenige rovale wegen in
'«Ilevreden, niaar deze zijn bijna
>ndr-r uitzondering erbarmelijk
_-ht. Een gevolg van telkens her
baalde, eeuwig mislukte bestratings-1
proeven mc-t asfalt e. d. Over d=ze
vegen rammelen en bonken de vieze
ijtuigje? en giert de onoogelijke mid-
'i-leeuwsche stoomtram. Erkend moet
orden dat de nieuwe gedeelten,
[Words Nieuw Goudangdia er beter
zien, maar dit neemt niet weg,
ii-eis gedaan wordt om het oudere
■deelto te verfraaien.
Kijkt nu eens in een Engelsche
ad, Singapore, Penamg, Rangoon
Hongkong vooral. Royale huizen van
verscheidene verdiepingen, groote I
prachtig aangelegde parken, wegen
biljartlakens, nette voertuigen. I
Wanneer men in onze koloniën een
autoriteit moet bezoeken, komt men
in een kantoor dat daar een eeuw ge
leden ook al voor hetzelfde doel weid
gebruikl. Ken éénverdieping gebou'
dik met ka-Uk besmeerd, een architec
tonisch onding. In Engelsch India
legt men een dergelijk bezoek af in
een Europeesch modem kantoorpa
leis, dat er l'risoh en luchtig, vroolijk
gekleurd, de moderne eischen bevredi
gend, uitziet.
Wanneer oen Engeischman een
slecht onderhouden grasvlakte hoeft,
ergert hij zich aan deze ontsiering
van zijne stad en rust niet voor hij
er een keurig park van heeft* ge
maakt. Wellicht legt hij or con aar
dig meertje bij aan. Dergelijke ver
fraaiingen maiken de inwoners
t-rotsch op him stad.
Maar do getnoenide ykirschillten,
hoe belangrijk ook, zouden tocli zon
der meer niet voldoende zijn om hel
leven tusschen vreemdelingen aange
namer le maken dan temidden der
eigen landslieden. Er moet dus meer
zijn. Het werk van de meeste in den
handel geëmployeerden In Indië ts
van tweeërlei aard. Vooreerst het
kantoorwerk en verder het buiten-
erk. Met dit laatste bedoet <k het
plaatsen van orders in de Clnneesche
en Arabische z g. „kampen", overdek
te markten waar de vreemde Ooster
lingen kan'-oortjes en goederencut-
stalhngen hebben. Nu gaat in Neder-
iandsche Indie de handelsman) des
morgens te half negen ongeveer naar
zijn kantoor. Hij vindt daar de post
en met het lezen en behandelen daar
van is hij een uur of langer bezig.
Dan gaai hij zijn buitenwerk doen,
waarmede hij als regel niet 1
twaalf uur klaar zal zijn. Zijn luncii
is copieus en na afloop gaat hij weer
naar zijn kantoor tot ongeveer vijf
uur. Voor hij dan thuis is en gebaad
heeft, is liet vrijwel donker.
De Engelsclie ii.uidelsman heeft
het anders ingericht. Te zeven urn
's ochtends Is hij op kantoor en zijn
post is te half negen behandeld. Om
tien uur heeft liij zijn buitenwerk
■er jacht en gaat naar huis voor een
Hinken mua.tijd. Te elf uur weer op
kantoor terug, werkt hij door tot vier
uur, slechts met een korte onderbre
king te een uur voo het eten van eenl-
ge sandwiches. Hij baadt en ver
kleedt zidh op het kantoor en heeft
volgens ruim den tijd om zich aan
sport te wijden, of het aangenaamste
en c-enige koele daglichtuur op de so-
eteit door te brengen. Mij verplaatst
dus ais het ware het zwaartepunt
van zijne maaltijden en heeft daar
door een practischer en aangenamer
ingeriebten dag. Hierbij komt nog
dat hij bot vermoeiende en warm-
ma-kendo buitenwerk verricht op een
betrekkelijk koel uur, terwijl in Ne-
derlandscli© Indië hiervoor de
•armste tijd van -Jen dag bestemd
is. Do Hollander, die gewend ia ge
raakt aan zijn guregelide tennis-,
cricket-, voetbal-, hockey- of golf-
uurtje in een Engelsche plaats, ziet
er begrijpelijker wijze tegenop, om dit
een Xedoriandsclie kolonie te moe
ten opgeven.
Er zijn nog verscheidene andere
oorzaken van liet vei*schijnsol dat ik
genoemd heb, maar de me-.-ste hier
van zijn van ondergeschikt belang-
Het is mij intusschan een raadsoj
ft uarom da kantooruren ijt de Ne-
derlaudtche kolomuu dooi de han
delsfirma's niet volgens hot Engel
sche systeem worden ingevoerd. Want
aan sport lievond'henl ontbreekt het
den Hollanders in Indié zckei- met.
En £u' is goon enkele reden waarom
d0 Indische steden niet wat verfraaid
zouden kunnen worden. Er is werke
lijk geld genoeg voor.
Mon moet niet uit het oog verlie-
_;ii, dat talrijke HoUandois, die nu
dag iu dag uit naar iiun verlof ver
langen, alsof zij lu een gevangenis
zijn opgesloten, met veel meer genoe
gen iu indie zouden won op eii met
oei meer plezier hun werk zouden
c-rrichton, wanneer hunne omgeving
wat moderner eu fraaiei- ware inge-
richt en hun aan liet einde van de
ormoeiendc dagtaak ean aangenaam
-portuurtje wachtte. In plaatsen als
Batavia, Samarang en Soarabaia,
waai de wooidiuizvn der Europeau<m
op grooten afstand van huiuie kantó-
ren gelegen zijn, heeft men slechts
op Zondagou gelegenheid om sport
te heoefpnen en dat is in een I-and
waar do amusementen gering en een
tonig zijn, wel wat erg h%J'ig. Hier
pol dl ook liet spreekwoord: „wat niet
at niet deert" en daarom heb
l ik d» mensen©» -J.© «et i'-u-n .n
gelsche koloniën gekend hebben,
noemd als degemen. dte dezo bezwaren
inzien.
Java maakt propaganda voor haar
natuurschoon. Het noemt zich „liet
paradijs van het Oosten" in reclame-
boekjes. Die naam is nog zoo slecht
niet. De natuur heeft meer dan haar
plicht gedaan, maar de mensc-h is,
waar hij stukken van de natuur voor
zijne steden opeischte, in den aan
leg hiorvan jammerlijk tekort gescho
ten.
Er zijn nog talrijke andore verge
lijkingen tusschen de Engelsche en
Nederiandsche koloniën te maken. Ze
vaJlen lang niet aJtijd in het voordeel
van e&rstgtnoerndeoi uit. Maar daar
voor bestem ik een volgend artikel.
P. W. P.
DE DUITSCHE SCHADELOOS
STELLING.
De Pransclio financieels gedelegeerde
in Brussel, Soydoux, had, naar tnon ziel»
zul herinneren, voorgesteld, van hot vast
stellen van een totaal bedrag voor de
Duitsche schadevergoeding voorloopig al
te zien en 't eorst met jaarlijkscho afbotalin-
gon te probeeren, waarvoor bij voor de
verste vijf jaar een annuïteit van drie mil
liard gouden marken voorstelde. Dit voor
stel werd van Duitsche zijde, reeds omdat
hot bedrag zoo exorbitant hoog was, vol
komen ongeschikt geacht om te worden
overwogen. Toch 13 men van Fransehe,en
daardoor ook van Engelsche zijde, weer op
het voorstel van gedeeltelijke betaling
teruggekomen.
Naar verluidt heeft de Duitsche rijks-
minister dr. Simons ook bij deze gelegen
heid op het voor Duitecliland bedenkelijke
van zulk een modus gewezen en 3peciaal
ook op de wijze, waarop de Duitsche be
talingen door de tegenstanders plegen te
worden geboekt* Overigens zijn 'Je verte
genwoordigers van Frankrijk en Enge
land niet in het onzekere gelaten, dat ook
in geval inen omtrent jnarlijksche beta-
:ingen tot overeenstemming komt, deze
betalingen in geen geval in baar geld,
maar in den vorm van waronleveringen
en dergelijke prestaties zouden geschieden.
N.u»r de ,-I.okal Anz" verneemt, heubvn
deze liesprekingen tntusschen tot e-:-n ze
kere toenadering tusschen de beide stand
punten geleid, die wellicht een basis kan
worden voor verdere onderhandolingen in
Brussel.
Na diepgaande beraadslagingen van het
ijkskabint-t met de verschillende ministe
ries en de Duit3eho deskundigen ter con
ferentie van Brussel schijnt er aan Duit
sche zijde neiging te beslaan, verdere oou-
crete voorstellen der Entente regeenigeu
af te wachJc-n en indien deze aannemelijk
zijn daarover ook ernstige besprekingen te
openen.
indien het inderdaad tot een overeen
komst mocht komen, omtrent deze belang
rijke quaestie, dan zou, naar de „Lokal
Anz." mededeelt, de eer3t zorg der Duit
sche regeering zijn, Duitschland :n siaaat
te stellen, dergelijke groote hoeveelheden
waren te leveren. Te dien einde zoudeoi
dan, naar liet blad wordt medegedeeld, be
sprekingen omtrent het sluiten van een
credietovereenkomat met Amerika voor de
levering van de noodige grondstoffen voor
de Duitsche industrie in uitzicht zijn ge
steld.
Loucheur, de nieuwe minister voor
de Bevrijde Gebieden, verkl&ard-e in
eau interview met het „Journaal":
Indien, zooals gevreesd wordt,
Duitschbijid m de komende week geen
bevredigend antwoord kan geven op
da voorstellen der Entente, moet de zó
niet afwachten, dat het' Duitsche Rijk
systc-niatisch zijn bankroet tegemoet-
gant, maar liet aanbieden zijn zaken
ie regelen. Het mag niet litnge.- ge
duld worden dat de wanhopige toe-
-tand, waarin Duitschland verkeert,
voortduurt.
Loucheur stelda voor, d« volgende
maatregelen dienaangaande te ne
men: De nominale waarde van de
Mark moet verlaagd worden, de ta
rieven van het vervoer en de post,
telegraaf en telefoondienst moeten
worden verhoogd, om het tekort bij
deze diensten te dekken, de Duitsche
begrooting moet onder controle wor
den gesteld, de Duitschers moeten
even zwaar wordien belast als de
Fraiischen, en er moeten maatrege
len "genomen worden, dat dë belas-
vingen geregeld binnen komen.
Wat voorts de betaling van de cha-
•:Isloosstelling- betreft, weigert Lou
cheur genoegen te nemen met een be
taling uitsluitend in fabrmks/oede-
ren. De eenige positieve oplossing ts
eigens hem de betaling in kolen,
waarvau Duitschland jaarlijks voor
milliard kan leveren.
Voorts zou nog twee milliard kun
nen woeden verkregen uit 'evering
van chemische producten, hout en
uitvoer- en douanerechten. Frankrijk
moet aan de Duitschers de verzeke
ring geven, dat het staat op zijn recht
en vast besloten is, alles in hef werk
te stellen, om het tot betalen to dwin
gen.
UIT RUSLAND.
Naar de „Novaja Ituskaja Êliian"
bericht, weid de opstand in liet dis
trict Balts bloedig onderdruk, 0 dor
pen werden geheal vernield en meer
dan 2000 personen terecht gestild.
Het te liflis verschijnende bind
Rorba" bericht de ineiiechiems-ne-
tiling van het Comité tot Bevniomg
«t. liet Zwarte-Zee-gebied.
\'olgons bericht van het Oekrain-
sche iiorsbuieau uit Czernowitz ver
sloegen de ariti-Bolsjewisti»:ho troe
pen van Mac-hno, 2 Bolsjewistis?he
divislen in Het district Jekatiinoslaw.
Het golieeée k'ebed van Samenia,
Krementscliuk Jekatrinoslaw Nikola-
j'ewsk en Alexnndrowo is in handen
oer ojistandolingaji.
De Bolsjewist:scne Tel. Agentur
inuidt, dat in Irkutak in Siberië 85
personen, waaronder de Gommissari
Jakowlew, wegens Sovjet vijand ;lij-
ke gezindiheid zijn terecht gestold.
STAKING IN RUSLAND VERBODEN.
Van de Russische grens worut be
richt:
In verband niet dun economi&chen
i:ood maakt de Sovjet-reg&ering l>e-
k-.iid, dat staking in d® toc-Koinst met
gevangenis en mlrekkuig der :evens-
niuldoi.kaarten zal worden gostraft.
EEN KUSS1SCII-OEKRAJ1ENSCUE VER
KLARING AAN POLEN.
Do Russjöcii-uöstujlunscue vredesde-
lcgatio wcinidu zich lol de Poolsche
vredcsdlelegiitie mot «in verklaiing,
•uarin weer werd gwezen op een
gohoetle r-oeks gevallen van onmen>
schel ij lee bfliaiidollng van roodegardo
soldaten in Polen. De regeeringen
van Rusland en de Oekrajme kon
den verder zulk 0011 behandeling van
hun burgers niet dulden en zij dron
gen aau op een dadelijke verandering
in behandeüug en verwijdering der
schuldigen uit liet bestuur van liet
intoni66ringskamp. Zij verlangden
omgaande rncdedeoling welke maat
regelen getroffen zijn oru deze mis
standen tegon te gaan. Eventueel
zouden de ngeeringen gedwongen
zijn vergeldiagsinsati-egelon te ne
men.
RUSLAND EN DE RANDSTATEN.
Van de Russische grens word: ge-
meid:
Volgens een ber!feht uit Moskou zal
de Sovjet regeering in e'.k geval de
zelfstandigheid van Lithauen tegen
over Polen energiek ondersteunen c-n
een vergrooting van Polen ten koste
van Litliauen zoo noodig gewapender
hand beletten. Men houdt rekening
met de mogelijkheid van een conflict,
hetwelk hieruit kan ontstaan.
I)E BRITSCH-RUSSISCRE HANDEI.S-
OVEREENKOHST.
Tsjitsjerzu Jieeft de Engelsclie re-
geering twee nota's gezonden erver de
kwestie der onderhanieLingeai tot her
vatting der botrekking.a» tusscheai En
geland an sovjet-Rusland ontvangen,
ïsjilsjerin wijst het verwijdt van zich
dat Rusland schuldig zou zijn aan
de vertraging van het tot stand ko
men der handelsovereenkomst. De
llussisclie regeering moet er nogmaals
op wijzen, dat de verantwoordelijk
heid daarvoor geheel bij Engeland
ligt. Thans keert die Britsche regee
ring zich weer af van de voorwaar
den van de zomerovereeengmst <-n zij
clrangt de schuld, dat de handels-
overeeffikomst nog niet is ondeit.ee-
kond. De Russische regearmg vindt
ifOon aanleiding in deze overeenkomst
eenzijdige clausules op te nemen, die
alle gericht zouden zijn tegen de be
hagen van sovjet-Rusland. Tsjitsjerijn
uit de hoop, dat de Engelsche regee
ring; van haar kant niet de onderhan
delingen zal afbreken en de reeds ver-
knai-'ctn oviaroefustemming' tussriien
boide atateu vernietigen. Rust a ad. van
zijn zijde is van dein oprechten wensch
bezield om de diploniittïeke en han-
delslietrekklngln met Engeland te her
stollen.
D UITSC lILAND's ONTWAPENING.
Aan het Duitsche ministerie werd
ean iloor de Duitsche democratische
partij, de Duitsch-nationale partij, de
Duitsche volksjvartij en het Centrum
onderteekeiid schrijven gezonden,
waarin geprotesteerd wonit tegen de
ontwapening der vestingen Konings-
ii.irgo», Preusspn, Pillau en Lötzein,
daar hierdoor de provincie Oost-Prui
sen weerloos aan oen vijandeU; ken
aanval zou zijn prijs gegeven. Thans,
nu cr zooveel gevaren dreigen, mcffl
de Duitsche regeering alles /loen, wat
ze kan om de ontmanteling der ves
tingen tegen te houden.
DB NOOD IN OOSTENRIJK.
Bij den Nationaieu Raad is een wets
ontwerp ingediend, volgons hetwelk
niet alleen de prijsopdrijvers, maar
ook do verbrassers zullen worden be
straft.
DE WERKLOOSHEID IN* BELGIë.
Niet alleen in do textielnijverheid
in Vlaanderen, n*aai ook in hef Waal-
sclio industriegebied neemt de werk
loosheid, vooral voor de metaalbe
werkers, stcv-ö ernstiger vormen aan.
Nadat Zat fixing; l.ji bezetting van de
zuotaalfabriek te CliAtelineau in het
bekken van Charleioi werd voorko-
mer. door bemiddeling van de leiders
der vakvereenigingon, die qö arbei-
iers ©r toe wisten te bewegen, van
kun voornemen af te zien, werd Zon
dag de fabriek van Thy-Le-Chateau
ui hetzelfde liekken bezet door de ar-
i>eidiiis.. die weigtoixien iieen te gaan,
de ngeling der gedivitelijko tew
steilii c aanvaardde. Na lungdun^o
bespiedingen, waaraan liet vakver
eenigingsbeetuur <ieol nam, stemd.- de
direeUo dajirln ten slotte toe, waar
op de arbeiders die voor verschel ie-
n© dagen levensmiddelen hadden me-
dtêgebraclit, zich uil de fabriek terug
trekken,
"Het aantal werkloozcn in de ver-
sciiiilend© industrieën te Brussel be
draagt op het oogenbhk onge
10.000.
DE TOESTAND IN IERLAND.
De regeering-troepen orraetcn een
aantal mannen, dio bezig waren een
aanval voor te bereiden t© Tiwolea-
gue, in het groafscliap Cork. Er werd
beide zijden geschoten. Vijf en
twintig burgers worden gevangen gv,
nomen. De rogeeringstroepon hadden
geen verliezen.
IN EGYPTE,
Gemald wordt, diat en Egypte ean
anti-Engelsclie beweging op touw
wordt gcaat en meai voorbereid is op
groot© gebeurtenissen. De oorzaak
schijnt te zijn de verandering
Jacf.louli Pacha, die zich tevoren te
gen de aanneming der Engelsclie
voorwaarden en thans zich ar vóór
heeft verklaard.
Versprald nieuws
DE AFGEWENDE SPOORWEGSTAKING
IN DUITSCHIutND.
Nadat de Commissie van Spoor-,ve?
organisaties tn een oproep aan de
Duitsch© spoorwegarbeiders had me
degedeeld dat de vertegenwoordigd
der voornaamste organ:snt es bij de
onderhandelingen tot overeenstem
ming waren gekomen, en tot aanne
ming van de overeenkomst hadden
aangeraden, werd 0on uitnoodiging
gezonden naar de kleinere organisa
ties om naar Berlijn te komen tot
het aanvaarden van het bereikte re
sultaat. Dnar een staking op liet
oogenblik buitengewoon gevaarvol
schijnt, meenen de organisatie-bestu
ren hun leden te moeten aanraden
niet in staking te gaan.
ZWITSERLAND EN DE DERDE
INTERNATIONALE. In de verga
dering der Zwitsersche Soc. Democra
tische Partij werd stemming gehou
den over de kwestie van liet toetreten
tot de Derde Internationale, hetwelk
eertijds door den Berner Partijdag
geweigerd werd.
Ongeveer 1500 stemmen werden
voor, omstreeks 5000 tegen de toetre-
l'ng uitgebracht.
DE OOSTENRIJKSCIlo KUNST
SCHATTEN. De commissie van
herstel te Ween en besloot., dat voor
een bedrag van 200 millioon francs
i»a/n kunstw^rk-ern, waarn-u-rij dupli
caten bestaaan, zulten worden ver
kocht.
123.000 OOSTENRIJKSCHE KINDE
REN IN DEN VREEMDE. De
..Daily Chronicle" publiceerde ©on
opgaaf, door den Weenschen cories-
pon/ient gemeld, omtrent noodlijden
de Oostenrijksche kinderen, tot dus
verre in 13 verschil lend© landen ter
zorging opgenomen. Het aantal in
den vreemde opgenomen kinderen be
draagt 123.472, waarvan in Zwitser
land 34.105. Nederland 28-230. Hui teel 1
land 16.627. Denemarken 12.670, Tsje-
cho-Slowakijc 11.601, Zweden 7556,
Itailiè 55CS, Noorwegen 2884, Joego
slavië 1501. Engeland 1040. Roeme
nië 938. Luxemburg 350. België 2*20,
Spanje 98. Frankrijk 50 cn Polen 30.
HET TRAMPERSONEEL TE BERLIJN.
De conducteurs 011 wagenbestuurders
in de Berlijnsclie tram liebben zich op-
:euw met aanzienlijke looneisclieu tol de
direoiie gewend. Zo c-iachen o.a. een aan-
erkelijk hoogeio lirtaling van Zondags-
:rk on van het rijden na 6 uur avonds,
zoowel op werkdagen als op Zondag,
binnen het kndèr van (ie
eischen zou meer dan drie iniilioen mark
kosten.
KONING ALBERT NAAR SPANJE.
De koning en de koningin van Belgié ver
trekken 31 Januari naar Spanje. Jas
minister van buitenlandsche zaken,
uirkies De Villabar, gezant van
Spanje :o Brussel, zullen hem vergezel
len.
aohlurigon
Stadsnieuws
Uitgaan
KITTY IN DROOM EN LAND. - In
den Stadsschouwburg wordt Zondag
het kindersprookje „Kitty's Drcom
dat bij de opvoeringen in het Bron-
gebouw vecd succes heeft gehad, door
de Huarlemsche Onderwijzers Too-
nocivcreaniging opgevoerd.
Muziek
VIJFDE BAC1I-CONCERT. Mo-
lart lioaft, voor zoovct bekend, 49
mplionieén geschreven. Dit belang-
jke aantal 111 aanmerking nemen
de, mag liet verwondering wekken,
unze LiiiiiciiSK
Jan,.: De olijftak is het symbool
van den vrede, maar wat is het symbool
van den oorlog, vader I
Vader: (rnet een zucht): De oranje
bloesem I
1LLUSTRKBRKN.
Vriend. Ik heb dat boek gelezen, dat
jq gtilluslreerd heut.
Artist: Zoo; ik heb hel niet gelezen.
Komen de illustraties er goed bij t
dat slechts oen achttal (waaj ondor tii©
in G kh t., Es gr. t. en de Jupiter-
symphonie de meest bekende zijn) op
het concertrepertoire voorkomt-, liet
zou aanbeveling verdienen, dit ver
zuim oens goed te maken en tot uit
breiding van het repertoire over lo
gaan; natuurlijk zijn alle 49 symplio-
Tiit-ën niet in dezelfde mate belang
rijk, maar diit mag dunkt mij gocn
beletsel zijn, daar Mozart's yenie zich
toch in alles, wat hij schrijft, open
baart.
Geenszins wil ik echter den indruk
wekken, ondankbaar te zijn voor do
plaatsing van de bekende Es-dur Sym
phonic op liet programma van dit
5de Bach-concert_ De prachtige uit
voering, die Dr. van Anrooy met Jiet
Residentie-Orkest van dit wonderwerk
gaf, heeft slechts recht op iteentelijk-
r.rid en bewondering.
De symphonie kwam tot ons 111 e u
heerlijk transparant coloriet, de ver
houding tusschen strijkers en blazers
was bijna voortdurend uitstekend; do
houtblazers glansden met hunne
warmste timbres, de strijk-.-rs verras
ten door hol-zuiveren, ongemeen frist
sclien klank. Leek liet Adagio aan
vankelijk een weinig stroef en met
geheel juist afgewogen in <?e klank
verhoudingen, het Allegro werd met
verrukkelijke gratie en souplesse ge
speeld, in het Andante con moto zon
gen de vielen als vogels in de iente
©n de houtblazers behoorden door hun
ne prachtige sonoribteit en onberis
pte; k- s-i menwerking.
Mocht het Menuet misschien iets to
strak van tempo zijn geweec-t, de Fi-
naJe wettl met medesëeepende pittig
heid ten uitvoer gebracht. Een enkele
rythmische schornmeiinjf daargelït-
tên, ft-as het een volstrekt gave uit
voering. die het orkest en zijn leider
tot groote eer 6trekt.
Dr. van Anrooy deed zich in d©
Symphonie kenntai als een dirigent,
die volkomen in d© gekeimen van
Mozart's kunst is ingedrongen. Stee» is
gezond muzikaal in zijn opvattingen,
met een fijn begrip voor den bouw
an het weik, maakte hij de uitvoe
ring van de svrnphonie tot liet hoog-
iipunt van den avond.
De zang van de. soliste, Andrejerwa
Skilondz viel bij deze prestatie nf.
Deze sopraan-zangores beschikt zon
der twijfel over prachtig materiaal,
vooral bet middlenregister is mooi,
n over een uitstekende techniek,,
aarvon zij een verwondtrl ko
Taaltjes gaf, maar eien juist begrip
.•an de Mozartsche melodick had z:j
blijkbaar niet. De Aria'B (Aria van
Constanzo: „Ach, ich liebie" uit <io
Entfiihnmg aus dem Serail en do
Aria uit il Re Pastore: „L'ameró,
saro constante" vermochten niet to
ontroeren; hoogsten venvekt.en zij I>e-
wonderiiig voor de kee!vaardigheid
der zangeres. Nog zij vermeld het uit
stekend secundeeren van Sam Swaap
in de Aria uit „il Re Pastore".
.Beier lag haar de na de pauze ge
zongen Ai*ia uit „di© Zarenbraut" van
Rimsky Korsakow. erg mooi heli ik
die muziek niet kunnen vinden, voor
al het begin is tamelijk banaal; ook
viel een volkomener waardeering
moeilijk door het ontbreken van den
tekst (de zangeres zong deze Aria in
liet Russisch) maar tóch boeide de
zangeres mij hier meer mede. dan
met Mozart.
Ik vind echter het ten geboore bren
gen van soortgelijke Aria's, geheel uit
omgeving ©n juist verband wegge
rukt, tamelijk overbodig. Hetzelfde
geldt trouwens ook voor de Aria's
van Mozart.
Wij moestem den tijd van het ,.so-
ILstendom" (op dergelijke concerten
althans) toch c-igenl jk toor?n t© bo
en te zijn.
In het tweede dee! van den avond
konden wij de prestaties van orkest
en leider nog bewonderen in eenig©
fragmenten uit „Romeo et Juliette"
van Berlioz en in Vltava" Moteiau)
an Smet an a.
Opmerkelijk bij het llesid.ntie-or-
kest is de steeds beschaafd Tïüjvende,
nooit tot ruwlveid overslaande, klank
van het koper. Opmerkelijk ook in dit
verband, dat de strijkers toch niet
bij machte waren in het „Fête chez
Gapulet" daar, waar het thema van
het Lirghetto gelijktijdig wordt aan
gewend met net Allegro Thema, hun
ne partij voldoende duidelijk te ma
ken. Overigens viel het weik een vir-
tuos© vertolking ten deel; een speciaal
woord van lof aan den oboist voor
zijn prachtig blazen in 't Larghetto.
Snietana'a „Vltava" vormde een
friscli, opgewekt slot van den avond.
Smetana zet ons geen problemen
euilleton
uir ii e t Engelsch van
DAVID HENNESSEY.
02)
Nadat li ij een van zijn manschappen
il) bevel toegefluisterd had, liepen
'zij de geul door en stapten kalm de
kreek in; zij gingen er niet verder 111
dan hun kmieen, en toen zij langzaam
door hel water voortliepen, werd het.
lawaai van het stroomend water er
"liet grooter door.
Dicht langs den noordelijken oever
blijvend, liepen zij tastend verder,
want de overhangende struiken maak
ten de duisternis nog dichter. Doch
loen zij bij een open plek kwamen,
warcm zij tot hun gro'ote verwonde
ring bij do ruwe omheining van een
ge improviseerde weide, waar naar
hun schatting een veertig paarden
graasden. Een schildwacht, die onge
twijfeld bij de kreek op post geweest
was, voerde een druk gesprek met
ecri ander aan de overzijde van de
weide; maar de avond was zóór don-
kei en do boomeri stonden zoo dicht
op elkaar, dat het hun niet veel moei
te kost Te op handc-n ;n voeten door
bet ki eupi. iiiout te kruipen, tot zij op
veiligen afstand waren.
Luister eens, fluisterde Salalhiel.
thiol. Met zon n groot aantal po-
litieinanneii ©.1 soldaten cn don troep
in liet dal ingesloten, zal Moore in
zijn tent wel met bevreesd zijn voor
gevaar. Laten we ©ons gaan kijken,
of 01 iemand bij hem is en wat aan
het doen zijn.
Sluipend kropen zij door het struik
gewas naar d,-> plok, waar liet licht
nog in de tont brandde. Het zeil was
neergelaten ©n toen zij bij den ingang
bleven staan, hoorden zij één persoon
zwaar ademhalen, net alsof hij sliep.
Het svas do schildwacht van den ma
joor bij do geui en Moore was blijk
baar, zouoJa hij gezegd Jnid, voor een
paar uur naar kooi gegaan. Aan tien
aclitoikant van de tent was een scliour
in liet zeil, die ünlatliie] met zijn mes
geiuiscliioos grooter maakte,* ei* door
iieeii kijkend, zag Hij op cc» paar voet
uitland liet gelaat v;ui den man, die
bewc-zon liaa zijn meest verbitterde
en gowcienJoozo vijand to zijn.
Groote zweetdruppels stonden op Sa-
lathiel'a voorhooid, en tweemaal
greeji liij naar zijn revolver; iuj dacht
aan do hei van vuur in liet dal, dim
deze moordenaar op onschuldige vrou
won en kinderen h«d losgelaten; hij
dacht aan de belecdigingen, liem per-
soolijk aangedaan, toen hij op een
goedvnt dag gedurende onkede uren
met andere c::g *lukkg'en geketend
was aan don ijzeren ring 121 het mid
den van den steenen vloer der van-
gcins te Malt laad; liij dacht aan een
'ander, dien deze man mishande.d en
daarna dood gugeeseld iiad; hij dacht
aan de belecdigmgeai, zijn vader aan
gedaan, ©11 hij Huist.rrde 't Len
nox in* George, ik ga dien duivel
buidon en hem een prop in den mond
steken, dan riemen we irera giee naar
do geul.
Goed, zei Lennox, ilc zal jo
liolpen. Waciit ever, fluisterde hij,
toen Salathiel wilde gaan, dat zal
een goede prop zijn. Hij knoopte zijn
zakdoek om een stuk hout, Jat hij
opgoiaapt had en beiaen gingen zacht
jes d© tent binnen. Moor© werd bij
ïiur. binnenkomen wakker cu toen hij
Salatliia! herkende, puilden zijn oogan
bijna uit. zijn hoofd. Hij greep naar
zijn. revolver; .naar do wouüloopor
was hem 10 vlug af ©r. op "em sjnui-
gend, sloeg hij hem met. zijn vuist tus
s^lion zijn oogxai. De inspecteur viel
bewusteloos achterover en was vóór
hij weer bijkwam, aan handen en voe
len gebonden, terwpil hij eon flinke
prop in den mond had.
Hij had geslapen op een soort draag
baar, gemaakt van een paar zakken
en steunende op vorksgewijz© in den
grond gedreven stokken. Zij ixmden
liem aan die baar vast, wikkelden ean
groote deken om hen heen. deden het
Jicht uit en stonden op liet punt hem
naar buiten la dragen, toen zij vott-
slippen hoordsn naderen.
Het was ean politieman, di© kalm
uan kwam icopen e» buiten bleef
staan. Zij hoorden hem zeggcoi: ik
zou er oen eed op gedaan hebben,
dat er eeai paar minuten geledien nog
licht brandde. Hij lichtte het zeil op
weinig vermoedende, dat een pistool
op enkele passen a fstands op hem
gericht was eri fluistert© hoorbaar:
Kapitein! kapitein!
Er volgde natuurlijk geen ant
woord, maar Lennox haalde tón paai*
maal diep adem, zoonis een gezonde
slaper, lnilf wakker gedaan zou heb
ben en- begon toon weer zachtjes te
snorken.
-- Hij slaapt, zeide <te man, jam
mer. Ik zal over ec-n half uur maar
eens terugkomen; het is een mooie
kuns met dien westenwind en geen
druppeltje dauw. Hij liet het zei! weer
vallen cn gwg weg. Salathiel cai Len
nox stonden doodstil naar de ft eg.-te r-
vend© voetslappen te luisteren.
Dat waa bijna een tragedie voor hen
geworden: maar in wolk een vagevuur
Moore geweest moet zijn, zou moei
lijk te beschrijven zijn, hij laK echter
volmaakt stil zonder hel minste ge
luid te geven of e-.fi poging te doen
om zich te verzetten, want gedur-nde
al dien tijd w.xs de koude loop van
Snlafhtrl's revolver op zijn hoofd ge
drukt.
lLooixiis jo Jat, Moore.' zeide Sa
tellite.!, de wind is west en er is
geen droppel dauw. Ik geloof, dat het
een weldaad voor je zou zijn, om a
een kogel door je kop te Jagen; maar
er zijn beneden in de geul een paar
menschen, die graag kennis mei jo
zoudieu willen maken, daaxpm tijn
we van plan je daaiheen te brengen;
je 2Ult jo self wel dood wenscheai, voor
jo cr weor uitkomt.
Hij was iemand van middelmatige
lorigte, doch de twee krachtige woud-
loopors lichtten de baar mei gemak
op en bleven ouder <ii& boomen, waar
het pikdonker was. Na vijf minuten
waren zij vlak bij de kreek en kónden
zij <i© paarden, dio aan liet grazen
waren, üooren loopem.
Zet he>n neer, zeide Salathiel,
liet voorbeeld gevend, dan zal ik
het tarreiu eens gaau verkennen. Ons
signaal is vanavond het gehuil van
de m.opoke; wu-nneor ju lat hoort,
geef me dan antwoord Het is aaido-
d'-uker en ik zon jc- misschien niet
terug kunntu v?ik.-ch 01 üxl zou ja.m-
mei voor Moore zijn; maar als ei wat
geJxurt en ik kom niet terug, jaag
Ju-ni dan ©011 kogel door zijn kop. ten
zij je hem in do geul kunt krijgen,
Hij was wegj voor I.ennox kon ant
woorden; deze voelde '-ens of zijn co
vangene nog goed gebonden was cn
drukte daarna zijn pistool op het voor
lu»ofd van den mspwjteur, om hem er
aan ie Jioruuis:er., dai Jiij cr nog
was
Ecu lange suite volgde.
D© lucht was bewolkt tor daar er
geen maan of sterren waren, was het
pikdonker. Je kon geeai liamd voor
oogen zian; doch je hoorde wol een
groot aantal verschillende geluiden.
Alleen bij vollen dag valt de stilte
in liet Australische bosch zóó op. De
vreest lijke, dopdsche ©tilte verdwijnt
met het ondergaan dei* zon, ©n do
eenzame uitgestrektheden worden
dan met talrijke geluiden bevolkt. De
luisteraar hoort de bewegingen van
dingen, die kruipen en krieuwelea),
vaji dieren, die sjnangen, ©n van vo-
geis, di© ftaddeien. De avondwind be
weegt het gras ftn het riet, tot het
fluistert; de verschrompelde schors,
die van de stammen der groot© accn-
cia's hangt, Klappert spookachtig iu
den wind tegen de knoestoji. Takken,
die tegan eikaar slaan, maken do
vieéiiKisoortigsi© geluiden; wanneer
dc wuid ze heen en weer zwiept, kreu
nen en schreeuwen ze, ja soms dij
hevige stoimon gieren ze. Wanneer
de vos op jacht ls, blaft hij. td» hij
zijn proo*. vervolgt; dc dingo huilt,
nnr.litvogöla sclu©;uwen; brulkikvor-
ïclicri brullen; en deze geluiden wor
den hot meest gehoord bij kreken of
poelen.
Wordt vervolgd).
