Stadsnieuws
S8« Jaargang No. 11583
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feèstdagen
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1021
T**rïTivENTEN Der 3 mnandenVoor Haarlem en do dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
ia (kom der gemeente) 1 3.5Ï1/,. Franco per post door Nederland f3.87»/,. Afzouderlijka nummers f0.16. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.671/,; franco per post f0.65.
Uitgave der W.V, Leuren» Coater, Direotour-Hooldredacteur J.CPEEREBOOM, Teleloon 3082
ADVEHTENTIEN: Van 1—5 regels fl.75; Iedere regel meer 35 Cts. Reclames 60 Ct9 per regel. Bij
abonnement aauzienlijk rabat. ïwaalfetaivers-advertenliën van Vraag en aanbod van 1 -4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. a contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie ea Administratie I Groot# Houtstraat 83. Teieioonnrs. do Redactie 600 en dor Administratie 724
EERSTE 3LAD
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
jiseada
II e d e n.
ZATERDAG 12 FEBRUARI.
Stadsschouwburg, Wilaonsplein.
N. V. Hot Rotterdamse!» Toon cel:
„IICl laatste Stadium", 8 uur.
Café „Scala' Kleine Houtstraat:
Pagan ini-coücerl.
Lm ia-11 uil a nuYonvulft, Strijkorkest.
Café-Restaurant „PopulairTem
peliertctraat 56 Avoncoucert.
Ij.ai--Instituut Cel)is. Kwekkchoom,
Kleine Jlbulstr.Mit IOC; Bal-Masqué,
/.O.NDAG 13 FEBRUARY.
Stadsschouwburg Wilscnsplein:
NA. looncolvcroctiiglng: „Vriend
Fritz", 8 uur.
Sociëteit vereemgmg. Exploitatie
A. Bomio: Bioscoopvoorstelling „De
helleveeg", 8 uur.
Schouwburg j;ii..\\cg. Schellevis
Mie.
aucieteit Veretiifging: Concert Haar
lem's Muziekkorps, 2,30 uur
oua-hoiiand, vonvmit, .VirijkorKest
c< k: Restaurant „Populair", Tem
pé, s-.trii.it 5G. Avondconcert.
Café-Reet&urant „Lion d'Or",
Kruitv. eg 3<": Concert 811 uur.
- bouw. l'ui-üs de Danse en
C v, "nr.
Dansinstituut Gebrs. Kwrkkedioom
Kleine Houtstraat 106: Balavond,
half 8.
e..-.. „Scala", Kleine Houtstraat:
•s Middógfï en des avonds: Paganini-
Concerf.
Museum van Kunstnijverheid (Ro
tonden Tentoonstelling van Marionet
ten 124 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt.
Bioscoopvoorstelling van 2 uur n.m
af.
Cinema Palace, Groole Houtstraat,
doorloopend bioscope-voorstelllng van
2 uur nam. af.
Scala Theater, Kleine Houtstraat
77 Bioscoopvoorstelling van 2 uur
n.m. af
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg
Ji v.. - .voorstelling van 2 uur n.m.
MAANDAG 14 FEBRUARI.
Stadsschouwburg, Wilsonepleln:
Nationale Opera. „De Vliegende Hol
lander", half 8
Schouwburg Jansweg; Viool-avond
Cur! Flesch, 8 uur.
Lange Margarclhostraat 13: Jaar-
Kikachc Vergadering der llaarlemsche
Hulpbank, half 3.
Museum van Kunstnijverheid (Ro
tonde): Tentoonslolling van Marionet-
ton, 10—4 uur.
Gatfé „Scala", Kleine Houtstraat:
Pagiiiiini-concei't.
ul-lloilnud, v'onvuJ£t, Strijkorkest
Café-Restaurant „Populair'Tem
pelie-sstraat'56, Avondconcert.
Schouwburg Do Kroon, Gr. Markt:
BioïeoopvoorsleMin 8 uur.
nu .-•act, 'Grout.; Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
i1-Theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
i üiiuiie-Biosv jop, Kleine Houtweg
B copvoorslelling, 8 uur.
HOE STAAT T MET
1)01 bioscoop-beroaU.
D« heeft groote veroveringen ge-
miuScl. We hc'ohcn eens. voorgelicht door
a-mand die hel weten kan, oen bereke
ning gemaakt Jiocvocl monsehen te Haar-
Jem bioscoop-vereerders rijn.
i.irlem lolt iban* vier theaters waarin
tifc-u dag voorslellingen gegeven wor
den. Over nel beaook hebben de cxploi
tanlen over het algemeen niot te klagen.
M'-nnalcn is in de week zelfs alles vol,
maar op den Zondag, als zelfs ver-
schillendo voorstellingen gegeven wor
den. iö dit bijna regel..
Het bedoek in alle theaters is niet ge
lijk, ook k*n het cenc meer kijklnstigeu
bevatten dan het andere. Wanneer wc
«venwel ramen, dat gemiddeld te
Haarlem 10.000 personen elke week een
biosooop bezoeken, dan zijn we zeker niet
ver van de waarheid af.
Hel eigenaardige is. dat onder deze
bcrockers zeer veol vaste klan
ten zijn. Do «tn Kaa! elke week het
programma zien in du i'.cner, Jo an
dero in dat. Missohion zijn er wel en
kelen die het or zelfs bij één niet hou
den
Er kan dus met Tccht gezegd worden dat
do film, wat '1 aantalbezoekers betreft
allo concurrenten voorbijgestreefd is.
Biiinonkort zal nu te Haarlem een
vijfde bioscoop thlater konn.ii.
Dan zal het getal bezoekers vermoc
delijk wol weer belangrijk toenemen I
ln dun bloemenhandel ia de toestand
niet zoo goed als in 1018 en 1010, dat een
paar zeer goede jaren geweest zijn.
De handelaars zijn nu al blij, als zij de
zulten aan den gang kunnen houden. De
klanten worden zuinig en vinden epoedig
iets „to duur"; onze zegsman meende wel
eens ontdekt te hebben, dat rnon bevreesd
Is voor „overvragen" door den winkelier.
FraabqJio bloemen komen zeer weinig
aan. Hiervan zal de oorzaak waarschijnlijk
tweeledig zijn: er zij onlangs in Frank
rijk groole hoeveelheden bloemen bevroren
en er zullen vermoedelijk wel weer Fr.m-
zi'ho bloemen naar Duitsohlami verzonden
worden, zoonis vMr den oorlog op groote
schaal plaats had.
De straatverkoop van bloemen is zeer
toegenomen. Dit is voor de winkollers ook
duidelijk merkbaar.
Op straat worden nu wel niet de fijnste
bloemen verbooht, maai de meDscben zijn
tegenwoordig ook met mindere soorten te
vreden.
De omvang van het debiet in den bloe
menhandel is van zeer veel omstandighe
den afhankelijker kan bijvoorbeeld een
tijd zijn, waarin in vele families heuglijke
gebeurtenissen voorkomen, waardoor de
bloemeriliandclaars het dan druk hebben.
Hierop kan dan weer een periode van stil
te volgen.
De bloemenprijzcn zijn natuurlijk ook
voor een groot deel afhankelijk van de
prijzen van de kolen, in verband mot het
stoken in de kassen. En daar de kolenprij
zen aanmerkelijk zijn gedaald, is het niet
onmogelijk, dat het publiek binnenkoit
ook bloemen weer belangrijk goedkoopor
zal kunnen krijgen.
Wij vernamen nog, dat de twoekers weer
veel meer bloemen naar Engeland hebben
kunnen zenden, hetgeen hun afzetgebied
aanmerkelijk heeft vergroot.
Itesumeerende kunnen wij zeggen: d<
toestand in den bloemenhandel is op net
oogenblik wat gedrukt, maar er is hoop.
dat er spoedig eenlge verbetering zal In
treden.
HET GEBREK AAN VERGADER
RUIMTE.
Men zendt ons nog tweo opgaven van
beschikbare zalen, die niet op ons 'ijslj»
voorkwamen, namelijk. Heerensingel J7,
de Zwart, gewezen café, een zaaltje, waar
in 70 3 80 personen plaats kunnen vinden.
Deze zaal is heel vaak beschikbaar.
Verder ia een ruime zaal van 50 vierk.
meter, alle dagen vrij, behalve op Zater
dag, in café 't Hemeltje, Bloemendanisclie
weg No. 140
HET VERKEER OP DE BAKEN ES
SERGRACHT.
Dezelfde lezer, die onlangs klaagde over
het verkeer op de Bakcncssergrachl,
schrijft ons nu: De vorige weck werd een
hordes aan de even zijde, recht over de
rstecg te barsten gereden en heden
morgen van dit bordes en groot stuk af
gereden, beide keeren alweer door twee
wagens, die elkaar tegemoet reden en dus
moesten uit /-jken. Gevolg groote scha
de voor den eigenaar.
Woensdagmorgen ontfEbnd in de Kok
teeg een nuitwasbaar kluwen van \vs
gene, gelukkig zonder ongelukken.
WAAR8CHUWINGSBELLEN.
Men meldt uit Zaodvoort aan bet „Hbld,":
Door de E. S. M. worden na» de gevaar
lijke overwegen van dc lijn Zandvoort—Am
sterdam langs de Zandvoortscho laan naast
dc bestaande roode lichtborden Amerika.in-
sclie electrisclic bellen geplaatst, zoodat reeds
vooruit gehoord kan worden, als een tram
nadert. Het gevaar bij het passeeren zal,
dank zjj dezen maatregel, zeker geheel wor
den weggenomen.
Het Fiimkykspel
Het Scala-Theater.
In dit theater weer oeu programma „Voor
elck wat wils". Allereerst zagen we de ge
bruikelijke Woekrcvuc. Voorts weer ecu al
leraardigste leekeucaricatuur, getiteld „Do
Zwarte Vuist". „De Besenaafde Huishoud
ster" is een leuke film, waarin men kan zien
dat ala men een huishoudster liocft die men
gaarne kwijt wil, zij aan een aiidor wel be
valt. „Hoor Diefde vuur" 13 ook heel aardig.
liet hoofdnummer is getiteld „De juairie-
roovers". Zooals 111011 Wol reeds begrijpt oeu
Ainerikaonsche film, waarin cowboys, die
niets doen dan al maar woester rijden, don
boventoon voeren. Toch gcett het ook ccu
interessant beeld hoe net er in het Verre
Westen kan toegaan. Prachtige natuurgu-
ziebten kan uien bewonderen, evenals liöt
woeste rijden. Dc prairie-roovera zijn een
aantal veedieven, die zich echter ook aio:
ontzien een meisje tc ontvoeren. Ze wordt
natuurlijk teruggehaald en dat wel door één
man. Ken heel waagstuk.
Wat men te zien krijgt iu de a.s. serie
film „De Koningin der Wildernis", kan men
zoo wat begrijpen uit het vdór-filmpje dat nu
reeds gegeven wordt. Dat belooft iets bij
zonders te worden. Men krijgt ten voor
proefje van bet spannende, als men ziet dat
prinses Elyata, juist op het oogenblik dat
zij door wilde dieren zat worden aangeval
len,- een touw grijpt dat haar uit een vlieg
machine wordt toegeworpen. Den ander nw.il
loopt zij gevaar door alligators IC woidcn
aangevallen weer een anderen keer door
een jaguar cn zoo gaat het ai maar door.
Voor de bezoekers om van te watertanden.
De beer Van IJeel was deu heden avond
bijzonder op dreet en dc muziek was ouk
weer versterkt.
Familie-Bioscoop.
Een mooi programma, dat deze week
wordt afgerold. Vooral '1 spannende en
emotievoue „Elmo de kluchtige", Hut
huis der verschrikkingen. Deze 3e serie
overtreft verre de sensationeel© gebeur
tenissen der beide andere series©. Ook
de acteurs vaden in deze filru zeer te
roemen. Wanneer men Elmo met
doodsgevaar zich door een leeuw (zon
der dut hij in het bezit is van een tg wa
pen) besprongen ziet, gaat een rilling
door de toeschouwersrij en wanneer hij
met heldenmoed den leeuw tracht te doo
den, gaat een tinteling van emotie door
de leden der bezoeker». Dok do vreem
de donkere figuur, die telkons weer El
mo weet te redden, speelt schitterend.
Ook de orlislen, dio ue rol der boeven
spelen, zijn goed in stijl, liet zijn echte
boeventronies, die ieder reeds op het eer
ste gezicht kan auwijnzeu als misdadi
gers. Men ga deze film eens zien, het
zal niemand berouwen.
Behalve liet hofdnummer staan er nog
een paar aardige komische stukjes op
liet programma, die ook zeer in den
In do bioscoop revue komt o.a. een
Montessori-sehool voor; da toeschouwers
kunnen zien hoe het daar too gaat.
De explicatie cn.de muziek lieten, even
als vorige keeren, niets te wenschea over.
Dc Kroon.
Deze week twee hoofdnummers in hot
film theater „I>c Kroon"een komisch en
amusant, getiteld „Twee rakkertjes" en een
Wild-Wcst-drama „Een Slangenbeet", waar
van ons het eerste het meeat kan bekoren,
waarmee evenwel niet gezegd wordt, dut
„Eu Slangenbeet" minder mooi zou zijn.
Integendeelwe vermoeden, dat dit sensa
tioneel drama deze week volle zalen zal trek
ken, want de wilde ruiterbenden in de prai
riën te zien draven heeft nog altijd veel oog
bekorende cn met spaunuig volgt men de we
derwaardigheden van Tom Mix, die in dit
drama de rul van den eomboy Ned Ferguson
vervult en tenslotte zijn welverdiende loon,
ecu lieve bruid, ontvangt.
Maar, zooals reeds gezegd, wij geven do
voorkeur aan de „Twee Rakkertjes", een
paar allerliefste jonge meisjes, die door haar
mulle cn kinderlijke scènes, de aanwezigen
doen schudden, gieren en brullen van hol
lachen, maar die tenslotte toch een verzoe
ning fusschen vader en zoon teweegbrengen.
Vooral in dit stuk is de heer Wessels weer
onbetaalbaar in zgn explicatie. Zijn uitleggin
gen 011 de mooie muziek maken een verbljjf
in „De Kroon" bijzonder aantrekkelijk.
Op dit programma staat ook een carica-
tuur-film „Een krankzinnige goudvisck",
die liet natuurlijk weer „doet". De week-re
vue is als ahijd interessant, vooral de rugby
wedstrijd te Parijs. Alsof dit alles nog niet
genoeg is, goeft de directie van „Dc Kroon"
nog een extra nummer, namelijk „Het meisje
uil het Verre Westen".
WILLEM WiLDEBOER. In het zie
kenhuis „St. JoJ amies de Deo" is over
leden de heer Willem Wildeboer, in Ie
veu sergeant-majoor der infanterie, in
den ouderdom van 35. jaar. De teraarde
bestelling (met militaire eer) zai plaats
hebben Maandag 14 Februari te 12 uur
op de algemeen© begraafplaats aan de
Klaverlaan.
BURGEMEESTER TELLEGEN. I11
Arusterdamsche Raadskringen betwijfe't
men hel, volgens de Tel., of burgemeester
Teilegen, zelfs indien zijn verlof niet j,a
15 Maart verlengd wordt, in zijn functie
als burgemeester zal terugkeeren. Zijn
gezondheidstoestand heeft m den laat-
sten tijd zoozeer geleden, dut men in
de Haagsclio bureau rekening houdt
met de mogelijkheid dat eerlang een
opvolger van den hoer Tellegon zal
moeten worden aangewezen.
NED. BOND VAN WERKLIEDEN IN
OVERHEIDSDIENST.
De afdeeling Haarlem van dozen Bond
hield Vrijdagavond een vergadering,
waarin de heer F. v a n M e u r s, de
Bor.dssecretaris sprak over het onder
werp: „Loonsverhooging in het Georga-
seerd Overieg en behandeling daarvan in
den Raad".
Spr. begon met een terugblik te wer
pen op 't geen in de laatste jaren door
do vakbeweging is behaald, ook wat aan
gaat de erkenning van de vakorganisa
tie. Thans echter komt een kente
ring in 't optreden van de patroons en
trachten zij weder don toestand in te
voeren, dat zij alleen weder de loonen
vast to stellen hebben; er zijn meer en
meer teokenen van reactie.
In de afdeelingen dor Eerste Kamer
drong men aan op een verlaging van
dc salarissen van 't Overheidspersoneel
naai aanleiding van do daling der prij
zen van ondersoheidenc artikelen. Ver
moedelijk zal de Regeering antwoorden
dat in ieder geval er geen loonsverhoo
ging zal komen. Wat zieh afspeelde in
't particulier bedrijf en wat staat te ge-
beu re
Kijk;
neel, zal ook geschieden ten opziohte
van T gemeente-personeel.
Het argument is dat de prijzen da
lende zijn en dat daarom niet meer een
loonsverhooging kan worden gegeven,
maar dat ze integendeel dienon te wor
deu verlaagd. In dat verband kwam spr.
do do debullen in den raad naar nanlei
ding van de motie Roest-Dijk. Hij zoide,
dat weliswaar in den groothandel - de
prijzen dalende zijn, maar dat daarme
de nog niet is gezegd dat dit in den klein
handel zal geschieden en dat het verdei
afhangt van de manier waarop dat in
den kleinhandel zal geschieden. Men
wout verder met of-dié daling van de prij
zen een duurzame is.
Toch wees de raad een loonsverhoo
ging af. Het prac-advies van B. en W.
stond m het teek en van: ,,'t is nu we!
lotjes", 't is daarvan één doorloopend be
loog. Togen dat alles kwam spr. met
krocht op. Hij hekelde 'l dat nu hot ge
meentebeetuur zich kant tegen ïedc-ren
cent noodzakelijke loonsverhooging en
euiicludeeide dat alleen dan iets is tc
bereiken voor de arbeiders indien zij zich
als één macht tegenover ds werkgevers
stellen. Alleen een machlsformatie zal
brengen wat noodig is. Volgens spr.
heeft nu het prae advies van B. en
den raad geïnfluenceerd met absoluut
onjuiste cijfers cn was de geheele voor
ojigezetlö conclusie van dat prac ad vie©
er komt niets meer op dat loon op.
Al 't geen in '1 prae advies is gezegd
ia naar de nieeiure van spr., één en al
mystificatie en 't beroep van B. en W.
op den kindertoeslag, dien hier de ge
meerilewerklieden liebben toont aan, dat
die kindertoeslag loondrukkend is, me
de. omdat hij een loonsverhooging tegen
houdt, naar indertijd door spr. is voor
speld. Opmerkelijk is dat mede in den
kring van de R.K. arbeiders tegen een
kindertoeslag van 't eerste kind af, be
denkingen worden geopperd. Het pr.-u1
advies is gewrongen naar de vooropgo
zette meeniug: Wij willen 't niet, wij
doen 't niet" en dat, omdat men niet
wilde dat op de kaait van de soc.-deni.
zou komen te staan loonsverhooging.
Nu nog iels aangaande 't algemeen
overleg te hebben gememoreerd, eindig
de spr. met eenï-gc opmerkingen van al
gcmcenen aard. Hij betoogde daarbij de
wensoholijkheid van de vorming van vin
organisatie om te koinen tot een mackts
meerdering, van één organisatie staande
op een cconomischen grondslag. Alleen
bij een ccnswilicnd lustig voorwaarts
gaan van de arbeiders is voor hen eon
sucees te behalen. Wanneer de arbeiders
verdeeld zijn, dan wint het ge
meentebestuur. I11 dat verband
kwam spr. op tegen de onlangs opgorich-
tv! neutrale organisatie van gemeenteper-
sonëel. Spr. besloot met te verdedigen
de tactiek van den modernen bond, do
eenigo waarmede z. i. sucees is te be-
De heer V a n B i 1 d e x b e 0 k, van de
neutrale organisatie, zeide uit den mo
dernen Boud te zijn getreden, omdat die
z. i. veronachtzaamde de algemeens be
langen van 't gemeentepersoneel in
Haarlem. IIij concludeerde dat do loon
actio in 't water is gevallen, omdat de
raad niet weusehle mede te werken aan
de reolamepolitiek van de S. I). A. „P.
Daarom word de motie-Dijk verworpen.
Had men alle organisaties aan 't woord
ge'.alen, dan was do zaak anders geloo-
pen, meende spr.
Nadat do heer Van Meurs van ant
woord had gediend, werd de goed b-e
zocht® vergadering gesloten.
Muziek
Gemengd koor „Abstinentia".
Uitvoering in „8t.-Bavo", 8me-
destrtat.
Sinds ik dit koor leerde kennen, het zal
nu zoowat een jaar geleden zijn, is er met
ijver een geestdrift gewerkt 0111 do vage
beloften van toen niet alleen Btelliger te
maken, maar ook reeds, in aanmerking ge
nomen dc jonge, onvolgroeide eu onerva
ren krachten, waarmede do directeur Nico
■lo Zwager, werken moet, iets te bereiken,
dat op waardeering aanspraak kan maken.
„Abstinentie" is een onderafdeel mg
van den Jeugdbond voor onthouding en is
dientengevolge aangewezen op uitsluitend
jeugdige elementen en dat zal voor de
ontwikkeling van liet koor, vooral aan te
nor- en boszljde steeds een remmend be
zwaar zijn, immers het is uitgesloten, dat
jonge heeren, waarvan sommigen pas de
stemwisseling ondergingen, senore bassen
of klonkhcldore tc-noren zouden wezen.
Vandaar dan ook dai deze partijen erg
dun klonken. De zangeresjes echter .ble
ken goed tcgon hunne taak opgewassen, er
zijn zelfs heel goed ontwikkelde steramen
onder, met veel volume en draagkracht.
Als ik even in herinnering breng hoe er
verleden jaar erbarmelijk valscli gezongen
werd, en dan nog al met begeleiding van
piano, dan wns er in dit oogpunt ditmaal
enorme verbetering. De directeur liet steeds
a capella zingen en van detonneeren was
vrijwel geen sprake.
Het mcerendee! der uitgevoerde werkjes,
waren toonzettingen van den directeur
zelf. Deze heeft blijkbaar heel veel zin en
aanleg om ccn goede melodie te schrijven,
doeh harmonisch denken otitbreelri hern
geheel en de elementairste kennis van een
•npositio ia berr. vreemd, zoodat hij be
ter zou doen zijn iiver en die zijner koor-
leden aan rijper werk to besteden. Over
zijn dlrigeercn kan ik veel goeds zeggen,
wat betreft de rylluniek die soms heel pit
tig was. Nu nog wat meer den klank in
evenwicht brengen en dan staat „Absti
nentia" weer een stap verder.
Aan het concert werkten ook mee: het
dubbel-mannenkwartet „Aurora" en een
instrumentaal tno, riool, oello en piano.
Van dit laatste onderscheidde zich gunstig
de viool om zijn mooion toon.
Het vocaal kwartel heeft goede tenoren
en een flinke bariton-partij, die echter in
het eerste deel van don avoid wat veel do
mineerde; maar de tweede bassen zijn te
zwak van klank en jammer genoeg, ook
van capaciteit.
„Hymne aan den Nacht" van Beethoven,
bezorgde „Aurora" cn den leider Nico de
Zwager ton warm succes, wat ze nog dc
den aangroeien met een zeer verdienstelijke
executie van „Zomernacht" van Oiman,
waarbij de bariton heel mooi zijne solo
partij vervulde, zoodot een toegiftje niet
uitblijven kon. „Het Breistertje" van Oi
man, ging met geestige voordracht, zoo mo
gelijk'nog beter dan de vorige nummers.
De belangrijke vordoringen, die „Ab-
stin&ntia" op dit tweede ooncerl kon too-
nen, laten hopen,- dat zij op de aftngfi
kondigde propaganda-fcestavond van den
Jeugdbond voor onthouding, na vlijtige
voorbereiding, een goed figuur zal kunnen
inaken en nogmaals van vooruitgang zal
kunnen getuigen.
JOB. DE KLERK.
PERSONALIA.
Mej. HG. Vonk, te Haarlem is
ter beschikking gesteld van den gou
verneur-generaal vaai Nederl&ndsch-
Iudüè, om daar te lande te worden
benoemd tot verpleegster 1ste klasse
bij den burgerlijken ooneegskundigen
dienst.
Van het Politieke Tonr-
nooiveid.
TWEEDE KAMER.
11 Februari.
Dc werkloosheid.
Toen in he: begin «luxes kafcmlcrjaars tij
dens bet reces der Kamer angstwekkende be
richten over den omvang der werkloosheid
de ronde deden, was dc 8. D. A. P.-fractio
er al gauw bij om in haar pers ie doen aan
kondigen. dat haremwoege over «leze aan
gelegenheid ccn interpellatie zou worden
aangevraagd. Liet sprak evenwel vanzelf dat
minister Aalberse met het nemen van maat
regelen in verband niet -de «ndu9triecic
crisis, niet zou wachten totdat de interpel
latie zou zijn gehouden, want het moest toen
nog ettelijke weken duren eer de Kamer weer
zou bijeenkomen.
Dinsdag was bet parlement uil zijn Ja-
nuari-elaap ontwaakt, dicnzeifdcii dag werd
de interpellatie door den heer Van den Tem
pel aangevraagd en den volgenden dag werd
7.ij toegestaan eu bepaald op lieden, Vrijdag.
Inmiddels was het kwik van den beiang-
stellings tiieniiometer voor deze interpella
tie. omdat alle desbetreffende rcgeeiiogs-
maatregclcn allang bekend waren geworden,
vrijwel tot hut vriespunt loruggeloopcn.
Toch heeft dc interpellatie dc ngcbeelen
middag in beslag genomen en bovendien
dreigt de geiioele Dinsdagmiddag zoo noo
dig zelfs dc Dinsdagavond tan 15 Februari
a.s,- er mee liccn tc gaan. Onder deze om
standigheden meen ik tc mogen consuteeren
dat dc belangrijkheid der interpellatie omge
keerd evenredig is, met den tijd die er aan
wordt besteed, hiermee natuurlijk geenszins
bedoelend, dat de hedendaagsche groote werk
loosheid op zich zelf als oen qoaniité
négligcable kan worden beschouwd.
Dc heer Van den Tem pol gaf ccn exposé
in den omvang der werkloosheid in dc ver
schillende takken van nijverheid cn industrie
en wees daurbjj vooral op den noodtoestand
in de uigaren- eu diamant-industrie, Een
totaalcijfer liet bij achterwege, ofschoon het
geraamde totaal van den Boescheii arbeids
beursdirecteur, den heer Foppoll, (100.000),
hom niet overdreven scheen. Daar officiëoie,
actueelc gegeven hierover tot nu toe ont
braken, drong de intorpellant op geregelde
publicatie daarvan aan. De jongst gepubli
ceerde cijfers hadden betrekking op de
maandJuni i'JÜO. Ten onrechte evenwel
deed de heer Vau den hompel voorkomen als
of die trage publicatie te wytcn was aan den
Dicuet der Arbeidsbemiddeling of aan bet
Centraal Bureau voor dc Statistiek, want
zoo bleek uit 'e ministers antwoord het
waren de cijfer» van de vakcentrales, wier
administratie te dier zake over een massa
afdeelingsscbüven loopt,
liet lag verder voor dc hand, dal dc heer
Van den Tempel als goed sociaalderaokroat,
de kapitalistische productiewijze, nu zij dus
danig in de war was geloopeu, hekelde, en
dat hij bet verschijnsel, dat eerst overal om
„meer productie" werd geroepen, gevolgd
door de werkloosheid van het oogenbhk we
gens overproductie, niet onvermeld liet. Aan
de economische verklaring der ondcroonsump-
lie bleek bij weinig of geen waarde te boch
ten. Verder Het hij ©en waarschuwende stem
tegen maatregelen van proteetionisttsdion
aard waarop ettelijke fabrikanten hadden
aangedrongen hooren. Een aantal Brabant-
schc fabrikanten, die bij den minister po
gingen hadden aangewend om door over
schrijding van de 45-urige werkweek zonder
verbooging van bet weokioon te komen tot
neerdrukking van het uurloon, werden door
don lieer Van don Tempel in het voorbijgaan
als woordbrekers gekwalificeerd.
Tenslotte verlangde de heer Van den Tem
pel, dat het Rijk zelf werkverschaffend zon
opireden tot nn toe wordt deze laak voor
namelijk aan de plaatsclijko overheid overge-
laen dat de regeering „4 fonds perdu"
niet slechts de helft, maar 100 van de be
dragen zou afotaaii aan de werkloozonkas
sen. teneinde deze in staat te slellcn, baar
reglementaireverplichtingen over 1021 onver
minderd na te komen cn dat de werkgevers
zouden worden verplicht om voortaan in dc
werkloosheidsverzekering by te dragen.
Ziedaar dc voornaamste desiderata van den
heer Van den Tempel.
s te voorzien, dat de minister zou
blijk geven, niet alleen niet de belangen der
wcrkloozen, maar tevens met die der finan
ciën rekening te houden. Vandaar dat de
beer Aalberse niet kon ingaan op bet ver
langen om meer dan de helft van hetgeen de
werkloozonkassen behoeven, te schenken, zoo
dat de rest dus terugbetaald zal moeten wor
den. En vandaar ook, dat beperkende bepa
lingen !cr. aanzien van de uitkeeringen ge
steld zijn geworden, zoodat de ongehuwde»
minder ontvangen daü dc gehuwden en kost
winners en dc inwonenden minder dan de
uitwonende».
Maatregelen zijn genomen om voortaan
op bet voorbeeld van Engeland wekelijks
den stand dor arbeidsmarkt te publkeereu.
Intusschen gaf de minister thans reeds dc
cijfers van het aantal ingeschreven wcrkloo-
zeu hij de acht voornaamste arbeidsbeurzen
op 31 Januari j.J., waarbij de cijfers van 31
Januari 1919 en 1920 ter vergelijking wer
den gegeven.
Zoo waren ingeschreven te Amsterdam
(1919, 1920 en 1921}10392. 10274 cu 12271
arbeiders, tc H.aarlem: 2213. 811 en 091.
Den Haag 4600. 2468 cn 4035. Rotterdam
5814, 3028 cn 3209, Arnhem: 1630. 1048 .en
1196, Den Bosch 557, 427 en 296. Gronin
gen 2-230, 1363 en 1760 en Tilburg 824, 193
cn._886ö_arbcidera, totaal respectievelijk
35576, 19589 en 24277, waarbij irilusschen over
1921 de arbeiders beneden 18 jaar niet zijn
meegeteld, zoodat dat laatste cijfer feitelijk
10 hooger, op circa 27000, gesteld dient :e
worden. Men zietde toestand is. althans bij
deze acht arbeidsbeurzen, minder ongu r.-
s t i g dan twee Jaren geleden, zij bet ook
veel ongunstiger dan verleden jaar.
De minister of eigenlijk zijn amblgc-
>nf Landbouw, Nijverheid cn Handel
voornemens om maatregelen van
protectionistische» aard te nemen in gevallen
waar slechts uitstel van malaise liet ge
volg daarvan zou kunnen zijn. Overigens
wordt hij leveranties aan de overheid door
den minister aangedrongen op het steunen
der Aedcrlandac.be nijverheid, ook wanneer
die in haar prijzen ietwat hooger is dan de
bu. eiilandsche, die van den hoogen koers
van den gulden zou willen profitoeren.
Tegen ae.tiof optreden van het Rijk bij de
werkverschaffing, achoen de minister voorals
nog wel bezwaren te hebben liever laat hij
deze taak aan dep laalselijkc besturen over.
die dan om Rijk9stc»u kunnen aankloppen.
Voor steunverscbaffing van de volle 100
a fonds perdu aan de werkloozenkasseu was
de minister niet te vinden, teneinde misbrui
ken niet in de band te werken. Verplichte bij
dragen der werkgevers zouden een punt van
overweging kunnen uitmaken.
De heer Van den Tempel, niet content met
dc verkregen toezeggingen, diende tenslotte
c< a motie in, waarbij de Kamer dc Regee
ring uitnoodigt, den vollen steun aan de
werklozenkassen 4 fond» perdu besehlkbs.vr
te stollen.
De sociaaFdemocraat De Jonge die al
héél wat moties van zijn bami heeft verwor
pen gezien, boekte dezen middag een suc
cesjezijn motie tot - invoering van georga
niseerd overleg en van seheidsgvrechtcn in
Suriname, word mei 42 tegen 22 stemmen
aangenomen.
INTIMUS.
DE NIEUWE VRIJZINNIGE
PARTIJ.
Het prograiu, waarop de hoofdbe
sturen der fusioneereride partijen die
zich „Vrijheidsbond" zullen noemen,
hebben \ereenigd, luidt thans aldus-
1. Erkenning van het vrijheidsei
ginsel als grondslag van staatsbeleid
un van de noodzakelijkheid oen er zut-
ur democratische staatsinrichting.
Behoud van het grondwettelijke ko
ningschap, dat verzekerd blijve aan
Koningin Wiihelmina en hare nako
melingen.
2. Handhaving van ons onafhanke
lijk volksbestaan van de integriteit
van ons gebied in en buiten Europa
en hel daartoe brengen van offers,
doch slechts in zoover err zoolang de zo
offt'r« noodzakelijk zijn in verband
niet de ontwikkeling van den Volken
bond.
Bevordering van oen harmonisch
staatkundig en economisch verkeer
der volken.
3. Onvoorwaardelijke handhaving
van wettelijke orde cn vrijheid door
het daartoe bevoegde geoag.
4. Waarborging tegen iedere aan
randing van de volledige- geestelijke
en godsdienstige vrijheid. Erkenning
van de waarde van het geestelijk en
vtui liet godsdienstig leven voor 111 ruit
schappij en staat.
5. Bevordeinig van kunsten en we
ten schappen. Ontwikkeling van liet
onderwijs in practiache richting, zoo
dat het raeer dai> tot lieden opleidt
tot geschiktheid, voor het maatschap
pelijk leven en de gezinstaak.
6. Volledige staatkundige burger
rechtelijke- en economische gelijkstel
ling van man en vrouw.
7. Ontwikkeling van het vrije be
drijfsleven ter bereiking van welvaart
voor alien.
Bevorderhijz van het vrije liandels-
verkeer. Behoud van hel vrijhandels-
beginsel.
Bestrijding van bureaucratisch®
wetgeving en ambtenarij.
Verzet tegen voortzetting va» het
stelsel van ovcrheidsbljelag in de kos
ten van het leven der burgers.
Bescherming van het publiek tegen
machtsmisbruik van belangengemeen-
schappen.
8. Zoo ruim mogelijke ontwikkeling-
van Ieders persoonlijkheid ter verhoo
ging van volkskracht en als elsch van
rnna tscliapjjel ijk© rechtvaardigheid.
Particulier initiatief als grondslag
van maatschappelijke weivaart. Ver
sterking van het inzicht dat daarhij
de ontwikkeling der productie mede
ten goede moet kotnen aan de arbei
dersklasse en dat lrour belang er bij
moet worden vergixwt.
Afwijzing van de onder den naam
van socialisatie aangeprezen omvor-
tnüitf van het productiestelsel.
Samenwerking van kapitaal, intel
lect en arbeid. Bevordering van het
bewustzijn, dat medezeggenschap van
den werknemer ten aanzien van ar
beidsvoorwaarden en inwendige orga
nisatie gowcnscixi is, in de daarvoor
vatbare bedrijven.
Be\orderlnjr van spaarzin cu kapi
taalvorming. ook uit arbeidsinkomen.
Behoud van een krachtigen midden
stand ala onmisbaar voor productie
©n verdeolmg. Ontwikkeling van den
landbouw in het bijzonder ook ten be
hoeve van het kleinbedrijf.
9. Handhavin-r van het stelsel van
belasting naar draagkracht
Beperking van uitgaven van staat,
provincie en ge-meente. Verzet tegen
het opdrijven der b lastingen; vereen
voudiging cu zuiniger iuricbtlng van
openbare diensten, bij voorkeur in
overleg met de ambtenaarsorgar,Ln,
lies.
10. Bevordering vnr> het zelfbestuur
ln Oost- en West-Indië, onder hand
having van de saamhoorigheid met
het rijk in Europa.
Verheffing van liet geestelijk en
maatschappelijk peil der inheemsche
bevolking.
Ontwikkeling der ï.olonial,-» hulp
bronneninzouderheid ten behoeve
van Indië zelf.
Dit programma zal binnen enkele
dagen aan de leden der fusioneeren-
de partijen en groepen worden toe
gezonden.
DE AANVARING IN DE WIELINGEN.
De bij <Le aanvaring in dc Wielin
gen zwaar beschadigd© torpedoboot
7. 3 is Vrijdag binnendoor van Vlis-
aingön naar Hellevoet-sluis vertrok
ken om aldaar te worden, hersteld.
De toestand van den hij het onge
luk vrij ernstig gewonden matroos v.
Petirseti, die in het. St.. Joseph Zieken
huis te Vlissingen wordt verpleegd,
was Vrijdag naar omstandigheden be.
vredigcaid.
mdikliimilga
Diznanchc 13 Février. Pas de Ser
vice.
.loudi 17 Février, 8 heures du soir
Monaeiu Frank Thomas de Genève.
GEREFORMEERDE KERK.
GEBOUW NED. PROTESTAN
TENBOND.
Voorm. 10 uur: de heer S. P, Ver
meer, Theo!. c:tnd. to Haarlem.
Nam. uur. Ds. Datema.
NOORDERKEHK |H: .raat).
Voorm. lü uur: Ds. S. Datema.
Nam. 5 uur: <Ie hoor ri. P. Vermeer,
Tlieol. cntHi. te Haarlem.
CHRIST. GEKEF. OnMEENTE.
(Raaks).
Voorin. 10 uur; Ds. G. Wisse van
Driebelgen.
Nam. 54 uur; Ds. G. Wisse van
Dricberget).
Donderdag 17 Febr. avonds 8 u.:
Ds. J. W. Goels, Bijbellezing.
LUTHEKSurta KErtK.
Voorin. 10 uur: Da. Drijver.
KERK DEK VEHÊE.s. DOOPS
GEZINDEN.
Voorin. 10 uur. Lis. A. Bi nn erts Sz.
K E MON STR A NTSCH
GEREFORMEERDEN.
Voorm. 10 uur. Prof. dr. K. F.
Roessingh, Hoog!, te I-eiden.
Voorm. lij uur: Zondagsschool in
de kerk.
KERK DER BROEDERGF. iEKNTE.
Voorm. 10 uur: Deutseher Dienst,
mit Ciirogeeang. Pfr. Schmidt aus
Schlesiën.
Nam. 1.15 uur: Zondagsschool.
's Avonds 8 uur: Evangelisatie.
Maandag 14 Febr. 8 uur: Bericht
van Pfr. Schmidt, uher seine Arbeit
in Schlesien.
VEREEN. VAN VRIJZ. 'ER-
VORMDEN
(Gebouw Protestantenbond).
Geen dienst.
BAPTISTEN-GEMEENTE.
(Lokaal Parklaan 21).
Voorm. 10 ure, Openbar© samen
kom ;t.
s Av. 5 uur, Ds. B. Planting.
Kent der Brofcucrgemeeiue.
Dinsdagavond 8 uur: Ds. B. Plan
ting. Onderwerp; „De oogst der aar
de".
..oitaal L. Wijngaardstraat 28.
Donderdagavond 8J ure: Diustoiid.
VRIJE EVANG. uEftlEEi> J
1 i.:cobynestrau 20).
Voorm. 10 uur: de heer S. Barto
ling. 1
12 uur: Zondagsschool.
