Asse
delft.
Er ïijn In Noord-Holland nog al
tijd dorpen die, hoewel niet verre
van een groote stad. toch wat v«r-
keer&middelen betreft eeai zeer ^iso
leerde ligging heb bun. Evenals het
door ons in het vorige artikel genoem-
t'. Akersloot bij l.immon is er nog
ea;i andere veel groot ore plaats, die
ook tot Keimeraerluod behoorendo,
weinig wordt bezocht «n zoodoende
woinig bekend is. Het Ls het oude
dorp As&endeift. W are het niet, dal
her rij-wiel werd uitgevonden en de
nu algemeen ingevoerde auto, dan zou
den zulk© plaatsen, evenals Assen
delft, zelfs in de achoono zomerda
gen, goheel geïsoleerd blijven vnn
do overige doelen van Kennemerland.
Wel Is er een spoorwegstation, dat
den naam draagt: „Krommenie-
Assemdeft", wel komt er een boot
langs, die te Btötenhuixem aanlegt,
doch beide oniddolen van vervoer ra
ken slechts de bedde uiterste deelen
van het dorp, dat een enorme lengte
beslaat. Als men er eenmaal is aan
geland, dan kan men metrecht het
dien Franscthman nazeggen, die. toen
hij een bezoek non Hollund had ge
bracht, zich aldus uitdrukte om zijn
indruk weer te geven: canards,
canaux, canaille". Behalve het laat
ste woord, is deze tiitd.ruk.klng met
recht op Assendelft van toepassing.
Water, vaarten, bruggetjes, kippen
en eenden, boerenwoningen enz., dat
is liet typo van het dorp.
Assendelft is te. In-reiken van Haar
lem i over Span i ndam, den Zuid-
Sp.tamd. Polder an dan over het veer
bi| Buitenhuizen over het Noord-Zee-
1- ;:i Beverwijk af langs den
weg door de Wijkermeerpolder. Ver
der met den Stoombootdienst Gebr.
Goedkoop. IJ-mu idenAmsterdam,
welke booten te Buitenhuizen stoppen
om passagiers en goederen voor As-
svndelft in te nemen en uit te laten,
v t em-k. rk af huge den Commu-
nicaiieweg. Het spoorwegstation ligt
ten noorden op verren afstand van
de plaats zelve, evenals Buitenhuizen
aan de Zuidzijde ook een flink stuk
af ligt van bet centrum, de Kerk
buurt. Zoo is het dorp dus van Zuw
tot \oord wel oen goed lVt uur lang.
In de Kerkbuurt slaat de vrij wei
nieuwe Hervormde Kerk. de vorige
brandde in 1893 af. nadat bij een he
vig onweder de blikseim in don toren
was geslagen. Ook hier staat 't Raad
huis, dat ongeveer even oud is a's go
tegenwoordige kerk. benevens eenige
flinke huizen en aanzienlijke boerde
rijen, ook winkels. De Roomsch Ka-
tholioke Kerk staat in het noordoèlijk
deel op ongeveer oen half uur nog
van het station Krom menie-Assen-
do ft hiervoor genoemd.Ten oosten van
het dorp heeft men de groote Veen-
polder, die zich tot bij Westzaan uit-
etreekt. Het land is er goed en door
sloten en watcringetn doorsneden,
die hevaren worden met platbodem
schuiten, hetzij om bij 't vee te komen
of ook om most en hooi te laden. De
ze wateringen zijn zeer modderig en
moeten veel uitgebaggerd worden.
Nabij het middelpunt van het dorp,
de Kerkbuurt, ligt een groote boerde
rij met weiland, genaamd ,,de Vliet".
De Asfiendelvers dragon nog veelal de
Noordhollandsche kleederdrncht, n.l.
de boerinnen de N'oordholl.indsche
kap met gouden of zilveren versierse
len, de boeren veelal in korte buizen
en in 't zwart, als zij op hun Zondags
zijn; er wordt veel op klompen ge-
loopen. De Assendel ver klompen heb-
Staflssleuws
Over bet nor ran winkel
sluiting.
ken nieuw standpunt.
Da heer N. J. Vos, coiffeur, wonende
Ooateretrat 16. deelde ons desgevraagd, «Is
zijn meening mede, dat de huidige winkel
sluiting gehandhafad ruoet blijven.
„Wij hebben", zeiden wij, vernomen
van barbiers, die klanten verloren hebben,
doordat er 'a avonds niet voldoonde tijd
was om lo helpen. Heeft u dat niet in üw
bedrijf geconstateerd?"
,,N'eon; ik heb door deze winkelsluiting
geen enkelen klant verloren."
We vroegen hem i'nrrop naar zijn mea
ning over de uitzonderingsgevallen, vaar
tegenover hij een geheel nieuw standpunt
innam. „Over het algemeen", zei de heer
V..-- „ben ik tegen uitzonderingen, omdat
«ie belanghebbenden misbruik van deze
gunst maken. Herhaaldelijk i» immers ge
constateerd, dat zij artikelen verknopen,
waarmee zij anderen winkeliers schade be
rokkenen.Ik kan evenwel begrijpen, dat de
winkeliers, die bet hoofdzakelijk 'u avonds
van het-uitgaand puhliek moeten hebben,
door dexe vroege winkelsluiting schade lij
den. Welnu, ik geef in overweging. aan
deze winkeliers vergunning te verleenen,
hun zaak 's avonds om tien uur due na
2 1/2 uur gesloten te zijn geweest weer
voor den verkoop van 't uitgaand publiek
Het Tooneel
„Hot Gouden Juk", tooneeiapel
in 4 bedrijven van durr. A. Zoet
mulder door Het Sohouwtooneel.
1n kunstwerk zal doorgaans geboren
worden uit groote liefde of feilen haat.
Bij Zoetmulder waren ze beide, liefde en
buut, toen hij zijn Gouden Juk schroef.
Liefde voor don kunstenaar en zijn kunst,
baat tegen do parasieten, de kunatkoo
peis, die in kunst enkel en alleon een ar
tikel van handel zien.
„Het Gouden Juki" De titel is reeds
prachtig gevonden, zooals ook het ge
geven van dit tooneolspe) zeer gelukkig
vnn vinding is. De schilder FeLiksen, dio
gebroken door de materieels zorgen, zich
aan een kunsbkooper verkoopt en aan
deze grootste zonde tegen zich zeiven ten
gronde gant ia een in onze tooneelllttera-
tuur nieuwe dramatische figuur. De han
deling is van zóó sterke dramatische wer
king, omdat Zoetmulder in zijn tooneel
spel boven het geval is uitgegaan.
In Het Gouden Juk zien wij niet al
leen den schilder Feliksen, hot.
is de tragiek van eiken kunstenaar, die
tegen het gewono loven niet op kan en
daardoor het beste moet offeren, wat hij
bezit: zijn kunst.
Lozen wij niet gisteren nog in Het
Vi iarland, hoo do pas gestorven schilder
Henrietta in zijn Parijschcn tijd door
den eigenaar van ,.Le Chat nolrt' werd
geëxploiteerd, hoe de jongo kunstenaar
tegen 10 francs per dag muurschilderin
gen moc--t maken naar den smaak van
deu_ bezitter van het vermaarde cabaret
«n in een kasteeltje oon heele Abncnva-
lerie voor ia som van 1200 trev. mocht
ontwerpen, waarvan hij slechts 200 frs.
ben een eigenaardiger voirn en zijn
veelal beschilderd.
De bevolking van dit dorp heeft
een bizonder karakter, houdt veet
van muziek en vooral van tooneei,
Behalve de boerderijen en veeteelt wer
don er in de laatste jaren, vooral ge
durende den oorlog vele Hectares
weide in bouw- en teeltland veran
derd. Vroeger was Assendelft een
plants van molens en fabricage. Er
stonden o.a, vier oliemolens aan de
N'auernasclie Vaart. Zij droegen oe
r.amen: de Valk, de Pauw, de Znlin rn
de Aseumburg. Sedert Ao. 1893 zijn
ze buiten werking gesteld en afge
broken.
Het was een dorp van wevers, die
aan huls het zeildoek vervaardigden
en aan de groothandel aars aflever
den. Vermoedelijk is deze tak van be
staan verminderd en teniet gegaan bij
de groote vermindering der zeilvaart
Ook waren er papiermolens, die nu
niet meeT bestaan.
De pluim veestapel van Assendelft,
waarop het terecht trotsch kon zijn, is
gedurende de oorlogsjaren zeer mge-
k-om pen, maar komt weer langzamer
hand terecht.
Beroemd zijn de Assendelvar hoen
dersoorten als: witte, goud, en zilver-
pellen, ook gewone boerenkdppen. Do
Assendelftsche raskippetje.s tieren
echter niet zoo goed wanneer ze naar
andere plaatsen worden overgebracht
Met de vele eendensoorten, die er ook
gehouden worden, levert Ae^->ndtrrt
een belangrijk getal eieren, slucht-
kuikens en kippen.
Sedert de rijwielen in zwang kwa
men wordt dit dorp meer bezocht
dan vroeger en kan het daar geves
tigde Hotel en Logement „Assum-
burg'' op een goede clièotèle reke-
vooral in den zomer. In de wateren
rondom Assendelft wordt vee! aal en
paling gevangen, het vischgebiect
wordt hoofdzakelijk verpacht.
Assendelft behoorde vroeger onder
het Baljuwschap van Bloijs. evenals
Beverwijk en meer verspreide ge
bieden. Hofdijk zegt er van. As- n-
delft, in de lengte uitgestrekt langs
Weet Zanen tusschefli Krommen-Y en
den Waterlandschen Zeedijk, komt
in 1063 voor, onder den naam van
Ascamanasdelf en in 1083 onder dien
van Esmundilft. Aanvankelijk een
Ambachtsheerlijkheid werd het tij
dens Barthout den Derden die in 1444
overleed do ar Graaf Hertog Albrecht
tot een vrije Heerlijkheid verheven.
De Kerk was toegewijd aan Sint
Odulf, wiens relieken aldaar op den
12 Juni sfatiglijk ten toongesteld en
gevierd plachten te worden.
Het nabij gelegen Assurn, thans een
buurtschap, doch weieer pen der oud
ste dorpen in Kennenwrland. moet
reeds ouder dan hot dorp Uitgeest
zijn, en komt bij Melis Stoke, den
ouden geschiedschrijver voor, onder
den naam van Axem. Voorheen, tot
in het miidden der 17e eeuw, bestond
hier een overhaal op den weg naar
Beverwijk. Naar dit Assum en de ge
graven gracht of delft-, zou Assen
delft zijn naam ontleend hebben. Het
stamslot der adelijk© familie „Assen
delft" die later Aesumfburg bij
Heemskerk bewoonden, moet nabij
dit dorp hebben gelegen, doch schijnt
reeds sedert Ao. 1425 verlaten te zijn.
Er moet nabij Assendelft nog iets van
de grondslagen van dat slot te zien
zijn.
S. Chr. L. P.
in contanten ontving en 1000 frea- ui het
uiablisaement niocht verleren. Deed Hen
rietta in zijn mémoires zueC de hai.ver
scheurende wededealtng, dat de ongeluk
kige Paul Verlaine soms door geweten
looze schurken gedwongen werd zijn
mooiste en nu wereldberoemde gedich-
„liock" of een absynth f Was Alexander
Dumas fils niet zijn heele leven gebonden
door een onereus contract, dat hij met
zijn eersten uilgever had afgesloten I
Het is de afkeer tegen dit verfoeilijke
gesjagger in kunst, waarvan zoovele kun
sienaars de slachtoffers worden, die Zoet
mulder er toe bracht zijn Gouden Juk
:e schrijven. Zijn stuk heeft Dinsdag
avond het première publiek slerk ge
boeid en ontroerd. Men voelde door
dit uit werkelijke ontroering ontstane
tooneeiapel den harteklop van een ar
tist. In Het Gouden Juk is voortdu
rend een schrijver aan het woord, die
wat te zeggen had.De verhou
ding tusschen den kunstkooper en den
kunstenaar heeft Zoetmulder blijkbaar
diep geërgerd. Het heeft waarschijnlijk
jaren lang bij hem gewrokt en in dit
werk is deze sluimerende wrok tot ui
ting gekomen. Objectief is Zoetmulder
daardoor niet altijd kannen zijn. Zijn
liefde voor den artist en zijn haal tegen
de kunstparasieten waren daarvoor blijk
baar te groot. Met scherpe, felle kleuren
heeft de schrijver gewerkt; van half tin
ten houdt hij niet. Hier en daar gaat bij
misschien souis wat ver, laat hij zich tc
veel meesleepen door zijn haat, maar
wij vergeven dat dadelijk aan den schrij
ver, omdat wij weten, «1st die haat gebo
ren werd uit liefde.
Met welk een wanne genegenheid heeft
Zoetmulder ons de 2 arlisten, Feliksen
en pastoor Beek beschreven 1 Hoe zuiver
en fijn heeft hij de verhouding tnssohen
deze twee» gelijk gestemde munsolien
aangevoeld en weergegevenWelk een
prachtigs figuur is de kunstzinnige pas
:oor en hoe teer en innig werd hij door
Van Warmeloo gegeven! Zoo donken wij
ons een Hugo Verriest of Guido üezelle!
In de teekening van pastoor Beek is
Zoetmulder het gelukkigst geweest. Hij
is een figuur van warme, diepe en zui
vere mensc-helijkheid geworden.
„liet Gouden Juk" is gebleken wat
wij reeds bij lezing hadden vermoed
een sterk speelstuk te zijn. Het
eerste bedrijf geeft een zeer goed exposé
en is reeds dadelijk uitstekend „tooneel".
Met rake toetsen schildert Zoetmulder het
milieu en de versohillende personen. Wij
voelen de armoede in dit gezin als iets
beklemmends en begrijpen, dat Feliksen
niet tegen het gewone harde leven op
kan. In het gosprek tusschen Alette
Feliksen's vrouw en den kunstkooper
Van der Steen is Van der Steen met en
kele trekken voortreffelijk geteekend en
wij behoeven er niet meer aan te twij
felen, wie hier de sterkste zal zijn, de
sluwe, berekenende zakenman of het
groote kind, de artist Feliksen.
In het eerste bedrijf wordt alles klaar
en logisch ontwikkeld en deze heele acte
met haar aangrijpend slot de teekening
van het cohlrael door Feliksen om ziin
zieke dochter :e redden is een klein
drama op zich zelf.
In het tweede en de eerste helft van het
derde bedrijf is voornamelijk de schrijver
van „In Retraite" aan het woord. Hot is
van een frisschen humor en gezonden
spot. Hoe kostelijk is bijv. niet het in
terview met al die gemeenplaatsen, hoe
aardig de satire op de zoogenaamde
„kunstbowonderaora", de spot met hel di
ieftantisme in de kuat! Zijn spotlust
breng', hem een enkele maal op zijwe
gen; het werk had hier ge-senoerder kun
nen zijn en nu en don valt de schrijver in
dit bedrijf uit den toon. Zoo is het flirt-
.'.cunetje tussohen freule Silverton en
Theo vrij wel overbodig en haddon wij
gaarne Alette wat beter willen loeren
kennen in haar. weeldezucht en manie
tot verkwisting, wat toch een der oorza
ken van Feliksen's ondergang is. Ook
vragen wij ons even af, hoe het komt,
dat Feliksen na zooveel roem eu eer nog
dermate ouder Vau der ótecn zit en zou
ocnig moorder bewijs wol wenschetijk
zijn geweest, maar als satire is dit ge
deelte boel goed, is het zeer rnak en ver
makelijk.
In de tweede helft en het slot van III
bereikt het werk zijn hoogtepunt. De
ontmoeting tussohon pastoor Beek en don
sohllder, Feliksen's vv nnhopig-droeve
bekentenis, dat hij zich niet moor in
staat gevoelt zuivere, waarachtige kunst
te leveren, aijn innige smart over het voor
altijd voorbije verleden en het tooneel
tussohon hem en Van der Steen, waarbij
hij hot oonlract verbreekt en het op be-
Btulling geschilderde portret in tweeën
snijdt is in zijn /.aar sterken climax van
groote drarantischo kracht en daarbij
voortreffelijk tooneel. Deze aote maakte
dan ook een zeer grooien indruk op het
publiek, dat ua dit bedrijf vijf maal ka
len liet.
lu het éde bedrijf gaat de schrijver wel
tot de uiterste consequentie. Feliksen, ze
nuwziek geworden na den dood van zijn
dochter, vlucht naar pastoor Back om
daar hulp en steun te zoeken eu er aan
zijn vervolgers te ontkomen, maar ook
iiier wordt hij als eon opgejaagd dier
door zijn zoon en den kunstkooper ge
volgd. En wel zeer Iragisou is het slot,
als hij wordt weggevoerd uit het stille,
vredige miliou vau de dorpspastorie en in
de gang uog zijn weeklagend: „Pastoorl
Pastoor!" weerklinkt.
„Het Gouden Juk", dat in zijn stevige
structuur, zijn goeden dialoog en zijn
sterke, nu en dan wat geforceerde too-
uet 'effecten alj geheel hel meest aan het
werk vau Jan Fabrioius doet deuken,
heelt gisteren bij de première een door
slaand succes behaald. In de ovor het
geheel zoor goede bezetting heeft Het
ochouwtooneei ondor Van dor Horst's re
gie van ZoetmuldePa looueelspel een
héél sterke vertoouing gegeven.
Prachtig heeft Van Dijk den sohiider
Feliksen, eerst m zijn bewust kunste
naarschap later in zijn steeds groeiende
nervositeit, gespeeld. Mot een weldadig
londoeude spontaniteit gaf hij ons deze
altisten-figuur on In de groote speel
se»; ne* ontwikkelde hij een overweldigen
de krocht.
A'a den hypcr-moderuen. sensitieven
Julian Fichtner in „De Eenzame 'Weg"
werd ook deze schilder, die zoo heel an
der soort spel vereiaoht, voor Ko van
Dijk een triomf.
Van Warmeloo noemden wij reeds.
Zijn pastoor Beck was van een treffende,
rerende fijnheid. Een gave creatie, die
tol liet mooiste behoort, da' Wanneloo ons
heeft gegeven. Voortreffelijk was ook d6
lieer Ezerrnau als de kunstkooper Van
der Steen. Hij typeerde dezen berekenen
den zakenman met rustigo zekerheid,
zonder één oogenbllk in overdrijving te
vervallen. Hot was van Ezerman zéér
knap spel. De rol van Alette, die aan de
vrouw in Domheidsmacht doet don
ken, verlangt een actrice van de kracht
van een Christine Poolman. Mevr. Kley
speelde «1 door te veel „komedie", waar
door de figuur weinig 6pontaan en na
tuuriijk aandeed, wat zeker niet do
schuld van den auteur kan worden ge
noemd. Mevr. Van der Gaag ea Pierre
Mols speelden de wel zeer van elkaar
verschillende kinderen van Feliksen
beidon in den juisten toon. Mevr. Kaart-
vqu Salter maakte iets heel aardigs van
het kleine rplletje van mevr. Huft, ter
wijl mevr. Sanders-Herzherg en de heer
Carpentier Alting dozen avond op geluk
kige wijze ids freule Silverton en den
heer Hurt bij ons gozolaoliap debuteerden.
Van de aankleeding had de regie gis
teren bijzonder veel werk gemaakt. Het
nieuwe voor Zoetmulder'» stuk door Pouts
ma en Van der Lugt Melsert gosohilder-
de décor in 1 het werkschuurtje van
Feliksen was dadelijk een verrassing.
Hoo mooi deed in dit^decor het witte
figuurtje van Stine Van der Gaag, zooals
zij bij 't opgaan van liet gordijn daar als
een madonna in het volle lioht stond.
De pastorie in IV was van een vredige.
Stille rust! In die stemmingsyolle kamer
de fijne figuur van pastoor Beek bij zijn
potkachel, het was wel volkomen het mi
lieu. dat de auteur zich gedacht moet
hebben.
Als geheel dus een zeer groot succes
voor liet Schouwtooneel en den auteur.
Aan Mevr. Kley en Ko van Dijk werden
bloemen aangeboden.
J. B. SCHUIL.
Mniiek
LIEDERTAFEL „HAARLEM S
ZANGGENOT". Concert in de Soc-
Vereenlglng.
Met een zeer belangrijk programma
gaf Zanggenot Dinsdagavond zijn
winterconcert.
De hoor Pielage i3 er in geslaagd
in korten tijd deze Iledertaiel quanti-
tatief en quel Statief te doen toene
men, en hel.bleek uit dit conceit dat
hij het koor reeds flink onder den
duim heeft. De hoofd-werken „Jan
Gerstekoorn" van Loots en „Tranen"'
van ltoceke beleefden onder Pielago's
bezielende leiding eace respectabele
uitvoering. Dat in het eerste werk de
passage „En hoe meer zij dronken"
iets wankel klonk en de strofe „Zij
ruimen een wapen" misschien wat al
te bruut uitgegalmd werd, waren
kleinigheden die het gelieeJ weinig
afbreuk deden.
Tal van typische eigenaardigheden
van klank en voordracht waarvoor de
mooie compositie zooveel stof geeft
aan ee>n directeur die zo vinden en
voelen kan, maakten de uitvoering
zeer belangrijk.
„Tranen" werd goed ingezet, iets
verder „De nacht is droef" klonk heel
mooi, doch later, bij „O duisternis"
werd hot slapper en was de klank van
het koor 1^ 'enkelfjk. Edoch het twee
de gedeelte werd schitterend
gezongah, vol kleur, sonoriteit, rythme
en weloverwogen expressie.
Ook de andere koot werken, „De
Klokken" vnn Sylvain Du puis en „Po
pulns Sion" van 01 man hadden goede
verdiensten maar ontbeerden toch
over 't geheel den rijken klank en de
warnte bezieling der belde vorig»
composities.
Het solistisch gedeelte was aan uit
nemende krachten toevertrouwd.
De lieer Jan Wagennar, die „Prelu
de, Choral et Fugue" van Franck
speelde, toonde zich e?-n vaardig en
intelligent pianist. Eene kleine „de-
faut de mémolre" daargelaten, was
de vertolking van dat veeleischend
stuk subliem; hij liet den mooien
nieuwen vleugel van den heer Heems
kerk prachtig zingen. Het belangrijk
aandeel dal Wagenaar als begeleider
te vervullen had w-ns mede goed ver
zorgd, technisch volkomen in orde en
vooral zuiver muzikaal.
De Deensche zangeres mevr. Karin
Kwant-Törgren, die liier verleden
jaar zulk groot succes "mocht behalen
op een concert van „Zang en Vriend
schap", kwam weer met een allerin
teressantst programma. Wel had de
zangeres met eeate hinderlijke ver^
koudheid af te rekenen die haar in
't begin vooral parten speelde, doch
haar mooi orgaan, liare godegen zang
kunst en hare interessante voordracht
gaven uog genoeg moois te hoo ren om
den eens gevestigden goeden indruk
niet alleen te bevestigen maar zelfs
te versterken. Veel succes bezorgden
haar dri© Russische liederen vein
Moessorgski, haast onberispelijk ln
't Nederlandsoh voorgedragen en niet
in 't Fransch, zooals wij die num
mers steeds van andere z;uigeres6en
hooren. De in Holland weinig beken
de „Trois Odelettes Anairéojitlquee"
van den Franseiien musicoloog-com-
ponist Maurice Emmanuel, voor zang,
fluit en piano, waren ook e-m zeer te
w-aardeeren nummer van het pro
gramma.
De heor Cor Kwant die d© fluit
partijen speelde bij deze composities,
alsmede bij de mooie Bacli-aria „Was
Gott thut 1st wohlgethan" en die als
solist, of beter gezegd, te zomen met
den pianist, want diens partij was ook
heol belangr k, de „Barcarole et
Scherzo" van Caselta sptv lde, is een
lmap virtuoos op zijn instrument.
Zijn toon is warm en vol uitdrukking
en de vaardigheid die hij in het
Scherzo exposeerde was ongewoon.
Kwant is wel „the right man" om
liet te lang verwaarloosde concertin-
atrument, waarvoor de. moderne com
ponisten, vooral in Frankrijk, meer
beginnen te voelen, in eere to heretel
len.
Allts bij elkaar maakt dat Zang-
genot een goden'.^vaardigen concert-
a/vond gegeven heeft.
JOS. DE KLERK
Rectificatie. In mijn ver
slag over „De Vliegende Hollander",
verschenen in de krant van Dinsdag,
sloop eene hinderlijke misstelling.
Na de bewering dat het stuk in zijn
geheel g&en gaaf kunstwerk is. wordt
het iets verder oon meesterstuk ge-
uoemd, wat natuurlijk eene vergis
sing van den zetter of. van mil is.
Den aandachtigen lezer moet dc-zo
inconsequentie oiigevslleu zijn. Ik
voel mij derhalve verplicht or op te
wijzen dat de betiteling ..meester
werk" niet mijne moaning uitspreekt.
J. d. K.
KAPPERS BEUR IJ FS-ORG A N1SATIR.
In ons u urn uier van Maandag kwam een
verslag:je voor van een vergadering der of-
doeling Haarlem van den Ned. Burbiera-
en Knppersbond, waarin o.a. werd mede
gedeeld. dat na ernstige bespreking aan
genomen werd, het concept-reglement en
standaard contract der in dit bedrijf op ie
richten Kappers Bedrijfs Organisatie. Deze
K. B. O. is een nieuwe vorm van organi
satie, waardoor niet behoud van de volle
zelfstandigheid een vaste vorm van samen
werking komt tusselien den Neder). Barb,
en Kop. Bond, de Moderne, de R. K. en de
Neutrale Bedienden Organisaties.
Van bevoogde zijde deelde men on« bij
informatie mee, dat de Kappers Bedrijft
Organisatie oigc-nlijk beteekent een. soort
van overeenkomst lusscheD don Ncd. Bar
biers- en Kappersbond eener- en de drie
organisaties der bedienden anderzijds.
Van een collectief contract, zol onze zegR
man, kan geen sprake zijn, omdat vole
(oden van den Nod. Barbiers- en Kappers-
bond geen werkgovere zijn, omdat zij geen
personeel in dienst hebben. Daarom is aan
genomen een standaard-contract voor een
arbeidsovereenkomst, geldende voor alle
patroons en bedienden, dio loden zijn vuil
aangesloten of sninenwerkonde organisaties
bij en met de bedrijfsorganisatie voor be
oefenaren van het kappers- en barbiersbe
drijf in Nederland. Artikel 4 van dit con
tract zegt o.a., dat bedienden, indien zij
minstens acht maanden in dienst /au oon
patroon zijn, recht hebben op 8 dagen va-
cantie met behoud van loon. In artikel G
staat, dat aan een gozel, indien hij door
ziekte of ongeval zijn arbeid niet kén ver
richten, gedurende dertien wokon 7!» pet.
van zijn loon wordt vergold. Do lwfivmJe
zal zich volgens urtikel 8 moeten cntliou-
den van rooken, wanneer klanten in óen
salon zijn. Tijdens zijn dagtaak meat h Ij
zich onthouden van het gebruik vau air,,
holhoudende dranken. Onder geen ronn tf
voorwaarde mag hij nbcli in de etensuren,
nóch na zijn dagtaak, werkzaamheden ver
richten in het kappers en barbiersbedrljf,
nóch voor eigen rekening, nóch ten behoo
ve van derden.
Wanneer bij partijen meeningsvorschil
bestaat over de behoorlijke nakoming van
een of meer der bovenomschreven bepa
Iingen, kunnen beiden of een an beidon
zich voor 'n uitspraak wenden tot den Vak
raad der K. B. O. ter plaatse, welke een
en ander onderzoekt, daarna partijen laat
verschijnen, hoort en beslist.
Komt inen niet tot een bevredigend re
sultaat, dan staat partijen oen hooger bs
roep open bij den «lentralcn Valtraad, aan
welker uitspraak partijen zich hebben te
onderwerpen.
Into Onsman, de eerste secretaris van
den Ned. Barbiers en Kappersbond schreef
in een brochure aan belanghebbenden in
het barbiersbedrijf o.a. het volgende:
„Buiten het barbiersbedrljf staande advi
seurs propag^.dm, dat ar een eoliisUef
contract moest komen, al» in het typo<rv
fenvak.
Tegen dat denkbeeld, in diou vorm, heb
ik mij i erzet omdat... sooiets bij ons, ge
zien de constellatie van ons bedrijf, abso
luut niet mogelijk is.
En Waarom niet mogelijk'
Een oolleotief contract is denkbaar tus
sc.lien een zuivere werkgeversorganisatie en
een beteekenende arbeidersorganisatie. Im
mers. voor een dergelijk contract moeien
er tvreo partijen bestaan, die ieder voor
zich zooveel macht bezitten, dat zij zich
garant kunnen stellen voor de aangegane
verbintenissen.
Wij vormen geen zuivere werkgeversorga
nisatie en de bediendenorganisatie is veel
te zwak en blijft te zwak en... al werd zo
ideaal sterk, dan nog kon ze zonder een or-
ganisatio als de onzo weinig of niets be
ginnen, omdat do werkgevers in ons bedrijf
weer afhankelijk zijn van hun oollega's
niet werkgevers (die zonder bediende wer
ken). Van eenigerlci garantie is bij ons
geen sprake en welk contract hoeft dan
waarde
One bedrijf op één lijn te stollen met hel
typografenbedrijf, met zijn grooto werkge
vers, met een stevige arbeidsorganisatie,
met alle machtsmiddelen als daar gevon
den worden, dat 13 oen schecve vergelij
king, die do grens van het belachelijke
toch wel zeer nabij komt."
DE HAARLEMSCHE SCHOUW
BURG. In het terslag vaat den
Stadsschouwburg is betoogd, dat een
van de oorzaken van d«n minder gun
st igen financieel en uitslag de staking
der tooneelisten in Januari 1920 Is
geweest-
Deze meaning wordt door de cijfers
bevestigd. Nanr wij vernemen be
droeg in onzen Stadsschouwburg de
recette voor den schouwburg in Jan.
1921 meor dan tweemaal zooveel, als
in Januari 1920.
RE Y NI KR EN CLASS HAL3.
Over deze twee schilderende zonen van
Frans Hats geeft dr. Hofstede de Groot een
nanteekening in de Burlington.
Frans Hals aldus schrijver heeft
zeven schilderende zonen gehad. Van
sommigen hunner kennen we geen enkel
werk; van anderen slechte heel weinig. Tot
dezen behoort Eejrnier Hals, die leefde van
1627 tot 1679: bijzonderheden, door dr. Bre-
dius aan den dag gebraoht. In de oudere
kun8tliti.erutuur komt hij voor met één
schilderij, dat in 1899 door den toenmah
gen eigenaar Arthur Kay van Glasgow,
nan't Haorlemscho museum werd ten ge
schenke gegeven. Hel stelt een jong meisje
voor, dat iu een pot roert. Later werden
nog twee kleine stukjes van hem ontdekt,
een meisje dat appels schilt en een vrouw
tja dat zit te naaien, beide thans in da
verzameling Crena de Jongh van Eek to
's -Gravonhoge.
Deze bolde schilderijen zijn veel kleiner
dan hot lUarlemscho stuk. Do zeer zorg
vuldige sohildering vertoont niet do minste
overeenkomst met de manier van Frans
llals. Als ze niet geteekend waren zou men
ze aanzien voor werk uit de Loidaeho school
en niet uit de onmiddellijke "omgeving vau
don ouden Hals.
Omtrent Nicolaes Hals, den tweeden
zoon, heeft do schrijver iets nieuws go-
vonden. In den catalogus van het Maurits
huis staat dat hij in 1623 te Haarlem werd
geboren, en daar ook gedoopt; hij werd er
den 17den Juli 1686 begraven. In 1656 was
hij er lid van het St.-Lucasgilde; in 1682
hoofdmanvóór 1664 beoefent hij het brou
wersvak. Het stadsgezioht, dat hem wordt
toegeschreven op grond van een mono
gram 't welk zioh in den linker-beneden
koek bevindt, is een-voorstelling van de
Grooto Houtstraat te Haarlem.
Het is moeilijk uit te maken of het naam
toeken inderdaad de lettere N. en H. ver
toont; is dit waar, dan hebben we nog
geen zekerheid dat het Nioolnes Hals bo
duidt. Duidelijker is do onderteekenjng
C. H. op een sohilderij uit het Mauritshute,
dat een lezend meisje voorstelt. Dr. Bro-
dius echri ft het dan ook aan Claes Hals
toe.. Schrijver zelf heeft in de verzameling
John G. Johnson te Philadelphia een on
geteekend schilderijtje gevonden, dat naar
zijn meening, van niemand anders dan
Claes Hals kan wezen. De hand ts dezelfde
als die van het Haagsche interieur. Het
geeft een drinkend en zingend paar te zien;
de techniek komt volmaakt overeen met
die van het 6tuk in net Mauritshute, do
opvatting herinnert aan Frans Hale. Het
toont echter niet het minste verwantschap
met het Haarlemaolie stadsgezicht; kwa
liteit en monogram verschillen, aan werk
van denzelfden Bchilder valt niet te den
ken.
In de collectie van Robert C. Witt, heeft
dr. Hofstede 'nu een tot heden onbekend
dorpsgezicht ontdekt, waarvan hij een at
beelding in Burlington geeft. In het mid
den er van verheft zich oen hooge, vier
kante toren, afkomstig van een kerk of
nbdij. Boven den ommegang bevindt zich
een scheepje, een signaal voor -zeevaarders.
Toren en dorp liggen blijkbaar in de dutn
streek, dioht aan zee. Het stuk is duidelijk
en voluit geteekendClaes Hals. en doet
lieolomaal niet aan de omgeving van Frans
Tlala denken; eerder aan do school van
Ruysdael en aan een groep van diens leer
lingen. Roelof en Michiel van Vries, Corne
lls Docker en Salomon Romboute, die der
gelijke onderwerpen sohilderdon. Men
•/ou dus dezen zoon van Frans Hals onder
de leerlingen van Ruysdael moeten rang
schikken.
Van liet Politieke Tour-
noofvsld.
EERSTE KAMER.
15 Februari.
LegorinkrlmpLng. Postwet.
De Senaat heeft mei prijzenswaardige be
scheidenheid weinig tijd besteed aan de voor-
loopige legeriukrimpiiiirswet. die in de Twee-
do Kamer in extenso is besproken. Nadat
een suppletoire Oorlogsbegrooting over 1920
met de stemmen der sociaal-doioocraten en
die van de heeren Ivraus en Van Embden
tegen, was goedgekeurd, heeft de lieer Iden-
burg een echo ran de stem van het Tweede-
Kamerlid Duymaer over de legerinkrimpiogs-
plaunen doen hooren. Ook de beer Idenburg
toch verlangde oefening in de breedte, n.l.
over de geheele lichting, zoo mogelijk niet
langer dan vier maanden, doch inot boboud
van herhalingsoefeningen. Toch zou hjj zijn
stem aan het ontwerp (dat alleen over 1921
de lichting ca den oefeuingsduur beperkt, ui
afwachting van de definitieve regeling, die
vóór 1 September tot stand moet zijn ge
bracht) niet onthouden. Minister Pop kwam
er dus met dezen eenen en eenigên spreker
finakkclijk af. Hij herhaalde wat hij reeds
in het Lagerhuis zeide en zag zijn ontwerp
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
De wijziging der Postwet (tariefsverhoo-
ging) lokte verzet uit bij de hcercu Bergenia
en MendeU. Laatstgenoemde diende, ofschoon
minister Kónig had gewaarschuwd, dat iedere
maand uitstel het Staatsbedrijf der P. en T.
één millïoen koet. een motie in. strekkende
tot aanhouding van het ontwerp totdat daar
omtrent nadere gegevens zijn ingewonnen,
doch hij slikte de motie weer in, toen de mi
nister had gezev
postlariov en niet te zullen invoeren vooidat
de Staten-Geueraal iu kennis zijn gesteld niet
de te nemen maatregelen.
De verdere discussie over hel ontwerp werd
tot Woensdagochtend aangehouden.
INTIMUS.
TWEEDE KAMER.
15 Februari.
De interpellatie-Van den
Tempel.
In de Tweede Kamer is, na een langdra
dige, vijfvoudige, stemming voor de verkie-
7.ing van een lid van de commissie voor de
stenografie en het Kort Verslag (vacature-
Lohraan, waarin werd gekozen de heer
Solmlcking) de discussie naar aanleiding van
de interpellatie-Van den Tempel over de.
werkloosheid voortgezet. Maar liefst tot mid
dernacht!
Aan goedbedoelde wenken heeft het dor
Regeeriug niet ontbroken.
Zoo gaf de anti-revolutionnaire beer Schou
ten hel denkbeeld in overweging om in af
wachting van de verplichte bijdragen der
werkgevers in de werkloosheidsverzekering
van hen een bijdrage in den Kjjksstcun kan
de werkloozenkossen verplldM te stellen.
De Katholieke arbcideraafgevaardigde Ilaa-
zevoet wenschte iu het productieproces meer
invloed toegekend te zien aan den factor ar-
bzedd dan aan den factor kapitaal, en be
toogde, dat voor loonsverlagijig geen aanlei
ding beslaat, zoolang geen besliste verlaging
van de kosten van het levensonderhoud heeft
plaats gehad.
De heer Van Dijk, die voorzitter is van
de R.-K. workgoversvereeniging, wenschte
invloed op de spoorwegmaatschappijen en ge
meentebesturen en andere groote lichamen to
zlon uitgeoefend in de richting van bevorde
ring der Nederlandache industrie bij leveran
ties, ook al mocht do priis in het buitenland
ietwat lager zijn. Want, zoo redeneerde hij.
het is toch wel dwaas, dat de regeeriug mll-
lioencn guldens moet betalen aan werklozen
steun, terwijl aan den andereu kant de mil-
Uocncn voor leveranties naar het bnhenland
vloeien.
De vrijheidsvaan werd omhoog geheven
door den heer Dresselhuye, die meende, dat
bij herstel van het vrije bedrijf de weridoos-
heM spoedig tot het verleden zon belmoren
en dat de 46-urige werkweek thans moest
plaats maken voor de 48-urige, omdat ook hel
l.uiienland niet verder is gegaan. En om nu
ook lew positiefs te geven, beval hy het stol
len van verplichte afneming van Nederland-
sche prodmyon b(j volgende leeningen aan
het buitenland als voorwaarde voor het cre-
diet aan. Hij kreog evenwel dodelijk van den
heer Murchant te hooren. dat hij. mr Dres-
sclimys c.s„ in November 1918 zelf de regee
ring had gesommeerd <mi de 8-arenwet in te
voeren en vv.it dc vrijheid betreft, liet is
betoogde de heer March out daarmee in
rijd om aan het buitenland verplichtende
voorwaarden tot leveranties op te loggen,
wanucor die hier duurder «Un dan in dat bui
tenland 7xilf. Intumchen ixthaardc de heer,
Marchant zich aan de r.ijile van do sociaal
democraten bij hun aandrang om all e gol
den aan de werkloozonkmmi ;i fonds perdu
af te Kt aan
De avondvergadering leverde al dadelijk
een nieuwe motie, n.l. van don Katholieken
heor Van RijzowjJk, om mot diverse op »o-
ciaal gebied werkzame organisaties overleg
to doen plegen bij hot nomen van regeerings-
inautrcgolcii lot bevordering vnn den nnnna.
len gang vnn zaken. *-
Verder roerde zioh in deze bijeenkomst
vooral lint revolutionnaire kwartel, waarvan
nllo loden hei woord voerden de heer Kruyt
om oen motio tot verdaging der debatten in
verband met de weinige belangstelling in
de zo zitting voor tc stollen (welke motie
echter niet voldoende werd onderstound, zoo
dat do poging faalde), de heoren Wijnkoop
en Van Ruvestcyn om, de eerste meer, de
tweede minder fel hot kapitalisme aan te
vallen on dc arbeiders bij de gratie van
Marx tot rovolutionnairc solidariteit aan te
sporen; dc hoer Koltbek eveneeens om op dio
solidariteit een beroep tc doen. Dr. Van Ra-
vesteyn, niet content met dc Vun-don-Tem-
nolsche motie, fabriceerde or zelf een, waar
bij root dc wcrklooze arbeiders en arbeid
sters garantie van het volle normale loon
wordt verlangd ou waarbij en passant herstel
dor diplomatieke en economische betrekkin
gen mot Rusland wordt gevraagd.
Minister Aalberee antwoordde Laconiek,
dat aau het herstel der economische betrek
kingen roet Rusland geen belemmering neer
m den wog is gelegd en dat overigens die
betrekkingen toch vau kaprtalistischen aard
zouden zijn. Garantie van het volle loon b|f
werkloosheid kwam den minister zóó onpae-
dagogbdb voor, dat bestrijding der motio
reeds daarom overbodig was. Trouwens er
kennen de vverkliodenorganiaaties uiet zelf,
dat bij werkloosheid geen vol loon behoort te
worden toegekend? Het zou een prachtmid-
dei rijn om het aantal wetitloOBCn *r ver
dubbelen!
4Vat de motie-Van tien lompe! a ingiaL
verzekeide de minister, dat, ook al mocht
zij worden aangenomen, de Regeering haar
niet 7, o u uitvoeren. Een tegenstelling
tnsscbcn zg'n ('s ministers) sociale opvatting
en die van hel kabinet wenschte de minister
niet van den heer Van den Tempel, noch
van eentg ander Kamerlid, te aanvaarden
do Kamer toch hoeft niet te maken met be
sprekingen in. doch hoogstens roet beslnftee
vau den ministerraad.
Met steun aan bepaalde takken v.;u indus
trie moei de rcgccring zeer voorzichtig zijn.
Er liggen hier betoogde de minister - - san
alle kanten voetangels cn klemmen Ver
plichte afneming van Nederlandsch materiaal
hij inschrijving van publieke lichamen zou
eenvoudig tot gevolg hebben dat de Neder
landache iuduMric op koeten van de belas
tingbetalers nog iH-n zeker percentage op
haar prijzen eon zetten. Dat leert de erva
ring nu eenmaal, klaagde de minister.
Tegen dc tnolie-Vau Rijsewijk bad de mi
nister geen overwegende l>ezwaren.
Aan ©enige verleiding tot het voeren van
reactie op dc acht-urenwet zal de minister,
niet meedoen en voorzoover men ze In ver
band mol de werkloosheid op hem tracht toe
te passen, zal hij er weerstand aan lijeden.
De stemming over de mot ice moest natuur
lijk er waren tegen liet middernachtelijk
uur nog maar vijf loden m de Kamer
tot don volgenden dag worden uitgesteld.
INTIMUS.
Btoomyaarlta'iGMsn
STOOMV. MIJ. NEDERLAND.
Batjan (uitr.) vertrok 10 Febr. van Singa
pore.
Salabangka (uitr.) vertr. 9 Febr. van Fa-
dang.
KON. NED. STMB. MIJ.
Erato arr. 14 Febr. van Amsterdam te
Kop* nli ogen.
Euterpe v ertrok 14 Febr. van Coranna
naar Villa Garcia.
Helena vertrok 14 Febr. van Triest naar
Bari.
Medea van Algiers naar Amsterdam,
pass. 14 Febr. Gibr.
Oberen vertrok 14 Febr. van Valencia
naar Gibr.
Venus air. 14 Febr. van Barcelona te
Valenoio.
Zeus vertrok 14 Febr. van Algiers naar
Malaga.
DirJo arr. 15 Febr. van Kophenhogcn te
IJmniden.
Ino vertrok 15 Febr. v. Amsterdam naar
Havre.
Mare arr. 16 Febr. van Havre te Amster
dam.
Neptunus vertr. 14 Febr. van Cstouia n.
Messina.
Pulto arr. 14 Febr. van Lissabon te
Cadix.
KON. HOLL. LLOYD.
Hilversum (uitr.) vertrok 14 Febr. van
Bah ia.
Drechterland (uitr.) vertr. 14 l'ebr. van
Boulogne.
KON. WEST. 1ND. MAILD.
Niokeris arr. 12 Febr. van Paramaribo te
Barbados.
Baarn vertrok 10 Fobr. van Colon naar
Chicama.
Jason arr. 12 Febr. van Corral to Panama-
Oranje Nassau (llvuisr.) arr. 14 Febr. te
Havre.
HOLLAND-AM ERIK A LIJN.
Nieuw Amsterdam arr. 14 Felvr. van Rot
terdam te New-York.
Warszawa vertr. 14 Febr. vau Rolt. naar
Danzig.
Weaterdijk arr. 15 Febr. van Norfolk te
Rotterdam.
Moerdijk nrriv. 15 Febr. van Vancouver
te Rotterdam 1. v. Hamburg.
Rotterdam, van Rotterdam naar New
York vertrok 13 Febr. van Plymouth en
pass. denzelfden dag Li/.nrd.
HOLLAND-AFR1K A LIJN.
Wieringen (uitr.) arr. 7 Febr. te Delago-
baai.
Jagerafontijn, (thuisr.) vertr. 12 Febr.
van Kaapstad.
HOLLAND—AUSTRALIË LIJN.
Soerokarta (thuisr.) pass. 12 IVbr. Ba-
gros.
HOLL. BR.-INDIè LIJN.
Bandoong (thuisr.) vertrok 12 Febr. van
Caloutta.
Geinenflfl Hioaws
DE ONTPLOFFINGSRAMP BIJ
LEICHLINÜEN.
De vuurwerkfabriek bij Leieblingen,
waar, zooals men weet, een hevige ontplof
fing heeft piaate gehad, waarbij 10 arbeid
stère gedood on zustien zwaar gewond wer
den, vervaardigde hoofdzakelijk klapper
tjes voor kinderpiatolen. Do oorzaak van
do ontploffing is nog niet bekend. Op het
©ogenblik van de romp waren alle arboid-
stars, 36 jonge meisjes, in de fabriek aan
wezig.
