HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
„Onze Russen".
Ingezonden
L-'eaaHlMetoiri!
De Voorvauervan den
Hoouen Fimpernei
Stadsnieuws
VolkfonösrwUs-
VRIJDAG 25 FEBKUARI 1921 TWaUflE BLAD
(Vierde reeks.)
No. 141
1 past 1 niet ln 't kader van ."Volks
onderwijs".
Dan meent spr. dat ook op de open.
baa*e school toegang is voor nieuwe
ideeën, au er o ud er- commissi es zijn
ia<r<s6teld.
oc lieer De Jong is 't eens met
mevrouw van Rossom det dc lieei
Kraak gaf een verdediging van
goed reent van 't bijzonder onderwijl
wat op Volksonderwijs met te pas
komt en zet uiteen dat niet één insti
tuut zoo de waardearing voor anders
denkenden kan uitspreken als de
openbare school.
Verder maakt spr. de opmerking,
dat zoowel op de openbare als op de
bijzondere school van de zijde van de
oudere weinig belangstelling valt te
staven.
De hoer KI. de Vries stelt in 't
licht, dat de heer Kraals meent, dat
t karakter van de openbare school
wel aanbevelenswaardig is, maai- zich
uitsprak voor een bijzondere openba
re school,, een school op den geest
waarvan de ouders invloed kunnen
uitoefenen. Jlct karakter van de open
bare school is niet aangevallen.
En dat karakter van de openbare
school wil „Volksonderwijs" verdedi
gen togemover 't bijzonder onderwijs.
Indien er één school is waar in 't re-
ligieuse in 't kind tot ontwikkeling
komt dan is 't de openbare school.
Spr. meent det 't het mooie is van de
wet-Dc Viseer, dat ook op de open
bare school nieuwe denkbeelden tol
ontwikkeling kunnen komen. Daar
voor is niet noodig een bijzondere
openbare school.
Men kat» volgons de nieuwe wet
nieuwe beginselen gaan toepassen.
Binnen de lijnen van de wet is in ons
land een groote vrijheid van leerplan,
't Hangt van de ouders af of de school
toegankelijk fs voor nieuwigheden.
Spr. meant dat de openbare school
aankweekt den eerbied en den geeet
ven den Bergrede en dat zij in dien
zin niet Is neutraal, maar zeer posi
tief. Het hoofdbestuur erkent 't recht
ran de ouders om voor hun kind
te verlangen dat onderwijs dat zij
illcn.
Maar 't wil óók behouden de openbare
school als een instituut voor de één
heid van de natie en voor de volks
ontwikkeling en is overtuigd dat do
meerderheid van de natie wil dat
onderwijs dat op de openbare school
wordt gegeven. Het is goed dot 't on
derwijs, 't karakter er van, is zóóais
dat is op de openbare school.
Het hoofdbestuur en de algemeene
vergadering willen recht doen aan
allen, roaar beide zijn voor de open
bare school. De strijd gaat niet tegen
't bijzonder onderwijs. Maar hoog
dient te worden gehouden 't karakter
van de openbare school. Indien men
die schooi ten onrechte aanvalt, don
treedt 't hoofdbestuur op ter verdedi
ging ervan. Zoo is ook de meening
van de algemeene vergadering ge
weest, die 't openbaar onderwijs hoog
wilde houden cn dat zoo goed moge
lijk maken.
Alleen pas dan, waar dat niet kon
is zij voor Con bijzondere openbare
school. Want het belang van de kin
deren dj ent bovenal te gaan, Het gaat
alleen om de belangen v&m de kin
deren.
1 liane was de heer Kraak weder
aan 't woord. Det© doet opmerken,
dat door 't debat in zijn overtuiging
geen verandering Is gekomen. Hij
iit inderdaad dat „Volksonder-
i" dien kamt moet opgaan, die
door hem is bepleit. Er is oen tegen
stelling tusschen Overheid?school en
Oudersscliool.
Wanneer spr. sprak van openbare
school dn wordt daarmede bedoeld
de OverhêidsschoolSpr. meent dot
„Volksonderwijs" los moet laten 't
standpunt, dat men alleen dan wan
neer 't niet anders kan een bijzondere
openbare school mag oprichten. Er
dient contact te zijn tusschen ouders
cn onderwijs. Dat wilde spr. op den
voorgrond stellen-.
Art. 192 dtent van heeler harte te
worden aanvaard en indien men daar
van de consequenties aanvaardt, dan
komt men tot de oudersschool. De ver
starring van 't onderwijs wordt 't
meest aangetroffen bij de Overheide-
school, omdat daar geen rekening
wordt gehouden met de wensc'nen van
de ouders.
Van de Ouderscommissies heoft
spr zich geen groote illusie gemaaid.
11ij vreest dat 't op een fiasco zal uit-
loopcn. De ouders moeten meer in
vloed op de school hebben, conclu
deert spr., dan zullen meer en beter
de wenschen tot vernieuwing van 't
onderwijs, 't toepassen van nieuwe
denkbeelden, lot hun recht komen.
Nadat daarna nog een paar der
aanwezigen e<ai enkele opmerking
hebben gemaakt, wordt de vergade
ring gesloten.
TEGEN HET MISHANDELEN VAN
DIEREN.
De Yorooiuging légen het mishandeier
van dieren voor Haarlem ec Omstrokoo
hield Donderdagavond in bet gebouw
„Do Nijverheid" ecu algemeene vergade
ring onder vooraittersbap van den heer
J. Westendorp. Deze opende de vergilde
ring met eon woord van welkom en bracht
eon woord van eerbiedige hulde aan
nagedachtenis var. den ontslapen root-
.viller, Dr. H. D. Kruseman.
Do secretaris, do heer T. Bromlgocet
Sr., bracht het jaarverslag over 1920 uit,
<tat eveneens begon met een woord vrnn
hulde aan wijlen Dr. H. D. Kruseman.
Verder ontleenen we aan dit verslag o.a.
lat het aantal leden aan het eind van
het Tereenlgingsjaar 247 bedroeg; in 1919
WA0 dit aantal ZOO, dus viel er een voor
uitgang te oonstateeren van *7 leden. Het
aantal donateurs bedroeg 24.
In hel ufgoloopen jaar werden weer veel
losloopende honden en katten voor reke
ning der gemeente naar den Ken-nel Kau-
na gebracht; Jcwamon de oigeoa&re dan
niet binnen eemge dagen terughalen,
tan werden zij pijnloos afgemaakt. Vor
der werd gewag gemaakt van de vele go.
vallen, waarin de verocniging haar in
vloed bad aangewend, om verbetering
van behandeling van paarden en trek
honden te verkrijgen.
De hoop wordt afgesproken, dat vele
dierenvrienden zich geroepen zullen voe
len, lid van deze vexteuiging te worden.
Het jaai verslag werd mier dankzeg
ging goedgekeurd.
De penningmeester, do hoor D. C.
Kxuyrcel, bracht do rekening on verant
woording uit. De ontvangsten bedroegen
2166.82 1/2, de uitgaven 1227.90; «r is
oen batig saldo van 938.92 1/2.
Het n.ulcelig saldo van de inrichting
(,ot het pijnloos dooden v&n dieren bedroeg
137.91 1/2.
Mevrouw G. D. Pasteur cn de heer T.
Brondgcetl 8r. worden benoemd tot lo
den der kaseomnnsele voor 3920.
Naai Aanleiding van do fueio de» al-
dteling Haarlem van de vtrccnlging „Do
Neder! and*che Roodo Ster1' met dc Vor-
oeniging togen het mishandtlvai van ilio-
voor Haarlem en Omstreken had
«enige besprekingtm een wijziging ia
de statuten plaats. Hierop z&l de Ko
ninklijke goedkeuring worden ai-aigo-
vraagd.
De voorzitter weaschte do vergadering
geluk roet de totstandkoming van dcao
fusie.
De Iloeren D. C. Kruymtl tn J. Wes
tendorp werden ais bestuur,*.Inden liork.j-
Als nieuwe bestuursleden traden
nevrouw L. Melnosz—Baronesse Van
Htorsum, te Haarlem, en mevrouw K.
Ituy»Boellaard, te Heemstede. Doae
twee dames aIs gevolg vau dc fusie dor
twee ▼eroenigingeii.
HBT NIEUWE S.-D. KAADbLlD. - Do
hoer J. A. Krijnders, die aangewezen zal
worden om den heer De Zeeujv als xn.-tds-
'P t« volgen, is voornemen g die be
noeming aan te nemen.
6ÖHOEN- EN LSDEBBBWEBK EBÜ.
De N«d. Neutrale schoen- «n ledorbe-
werker(3t«rs)bond houdt hedenavond ©on
openbare vergadering, roet als spreker de
heer P. J. van Vugt, de Bondgseorotane,
die behandelen zal 't onderwerp Da
heerscliende malaise en onzo loonel-
soben".
Van la gezonden stukken, y«pbutet of
alet geplaatst, wordt de kopie den InMMof
'VO^CT^J „M* .'-«J.
Bedaotia rloh niet aansprakelijk.
DE GEMEENTELIJKE VI80KV00R-
ZIENING.
Hulde aan Keas de Mopperaar.
Ja, hulde aan den man «iie het du.lt
te wagen, een lans te breken voor do
Haarl-,insélie VischwirJcêlieis. Wat Kee»
de Mopperaar in zijn opeu brief, dato
19 Febr. schrijft, is roaar al te waar Do
oneerlijke concurrentie welke de gemron
to ons aandoet, wordt door ons m dtv.e
moeilijke tijden maar al te zwaar gevoeld
en nu vooral met de gedwongen winkel
sluiting. daar wij vischwinkelier» het in
hoofdzaak van den arond onuiet moeten
1 lebben. De belasting is viermaal \<r
hoogd, maai de verhoogers ontnemen ons
alle kans om aan onze verplichting'*' te
Ik bezi-. geen middelen, en prooedcoreu
koet geld. Anders deed ik bosli6t <lo gc
ineente Haarlem «en proeua aan. Niet
alleen dat de gemeente mij benadeelt,
maai mijn zaak bijna geheel ton gronde
richt.
Het is wol opmerkingswaard. dat bij den
heer De Jonge juist altijd de virclihon-
delaars het moeien ontgelden. Vjseli Is
weliswaar een artikel dat hoog in voo
dingswaiyrde stnal. msar tóch niet onont
beerlijk is, zooals brood, v". zout- Muc
in, schoenen, enz. enz.
Waarom daar goor tentjef voor opge
richt en dien liandel ook geheel aan ban
den gelegd f en a'. dese artikelen ook
tonder winst rerkoopei- Want het ie waar
zooals u schroef: ceen huur. geen eiraat-
bel&steog, geen licht, geen water o».
Maar wol een cof- r- en v.m 2C00 per
jaar (zie Visecherij-CouiaiU van Vryd.tg
18 Feruari.) Maar die kostcm zullen
vrij wel dragen roet de belastingen. Vroe
ger werd speelgoed in- de gevangenissen
eoraaakl. dit is editor verboden gewor
den,. omdat het oneerlijke ooueurroiitic
was; waarom wordt bovengenoemde on
eerlijke concurrosiuo ook niet verbodcsit
Al de redenen, welke de lieer De Jonge
aanvoert voor iict bestaan dei visohtent-
jee, zijn van goen waarde. Zoc- geeft hij
ook nis reden op. dat nis do gemeente
den vi sell verkoop zou stopzetten, or direct
een prijsopdrijving zou plaats hebben bij
de visohwinkiüicro. Dat i» onjuist. Visch
is geen artikel act mei kan bewaren,
wij moeten iederen dag versc'r. hebben.
Het zijn geen manufacturen of arxlere
waar, die men ia «ai kast kar. sluiten <n
bewaren. De prijs van de gc ra. viacL is
door bijkomende koeien, zooals inpak -
ken, vervoer cn winst voor de verkoop rs
zes i\ zeven oeut boven inkoopsprijs. Nu
wij voTkoopen gaarne voor vijf oent
winst por vijf ons (fijne vitsohsoorten iw-
tuurlijk uitgezonderd). En verder rorgeu
ook de straatventers er wel voor, dat de
winkels geen hoogerea prijs kuimcn ma
keil. Ziooals de prijzen van de vieeh hei
laatste half jaar zijn ve Umuidea, l.«c
staat cr voor den werkman toch geen
kans dat hij ea.1 smullen van dc gtvneon
le-viseh. Alleen de gegoede miitdenstand
kan'deze visoli in prijzen van 30 <ot 45
Amsterdam, 22 Februari.
hOnze Bussen". Dat zijn nócli de
liedrai, dio aan gene zijde van den
Weicheel wonen op hen zouden we ze-
kta geen bezittelijk voornaamwoord wen
«chon toe te passen I nóch dc bewo
nen van het land der Zwarte Aarde, die
zich hier te lande gevestigd hebben, of te
Botterdam verblijven op doorreis naar de
nieuwe wereld; „cnize" Russen zijn de
papiertjes, waarmoe Hope en Co., Dip
jnftiui cn Rosenthal oil Lissa en Kami, dc
RuB8i6C.he-emt8Sichuizeii ons in vroeger,
vrediger jaren, om de negen maanden
ongeveer, als <k> Regeering vim Vadertje
Czaar nieuw geld noodig had, gelukkig
maakten. Dat gebeurde natuurlijk te goe
der irouw. De leiders dezer baiikinste'
ling on hebben zeker wel alles kunn-ti
vermoeden, behalve dit, dat de Koiaerhj
ko Duitsohe Rcgoering, do maat liarer
jmnicr-falende buitenlandsche staatkunde
volmetend, de hoeren Icnra en consorten
roei Duitsch geld te Petrograd en Moskou
mau de Regeoring brachten. Zulk een
verdwazing had men zelfs te Berlijn, waar
men op liet stuk van buiSenJuzidsch be
leid wel niet voor veel stond, niet kun
non verwachten. En het Russische fonds
was toch altijd een zekere en veilige be
legging geweest, in weerwil van hot feit,
dat de Russiseh-Japtiasêtis oorlog' had
anngtoond dat de Rus een kolos op leemon
voet wiis, aan welken indruk de markt
zich dan ook niet heeft kunnen onttrok
ken en daaroui Russische fondsen eon
aantal punten lager deed noleeron.
Maar overigens was het Russische ef
fect solide en bleef een stevig papier
tje. 't Gaf wel niet zooveU jtsooiitsii, als
Zuid Aroerikaanljes, Turken en andere
wat wrakke fondsjos. maar dat hoefde
juist ook niet, omdat juist de Russen
beter warén dan die zwakke broeders van
elders.
Zoo zijn we aan „onze Russen" geko
K en.
Wie die „we" zijnl
Ik heb er don voorailier v&n den „Bond
van Nederlandsche boleggere", den heer
Joh. Ulibel Jr., naar gevraagd, nu doze
boud oan lx»weging 4toeft ingesteld, om
da bezitters van Russische i'ondsen te
helpen.
Over 't ftlgemeon. zol do hooi- Göbel,
roet ..en eigenaardige uitdrukkingswijze,
zijn bet niet „do groote jongens", niet de
groot-kapitalisten due, die de meerder-
hcid van dit Russische papier beziUcn.
Het metrcndeel win de 180.000 bezitters
dezer fondsen moet gezocht worden onder
do kleinere renteniers en andere beleg
gers van spaarduitjes.
Hoo wo aan dat getal van 180.000
komen? Wel, zei de lieer Göbel, we heb
ben dat op wotensohappclijko roanir-r on
deraoebt, net als liet aantal bacteriën in
de lucht wordt onderzocht. De Bond v&u
Beleggers heeft steekproeven laten ne
ïuon. Hier en daar, in verschillende doo
ien van het, huid, hebben we huis aan
huis laten informoaren, of noem Russen
bezat au zoo ja, hooveol. Uil do resulta
ten van dat onderz-x-k hebben wc bere
kend, dal or in Nederland wel «en 180.000
houders van Russische fondsen moc-ten
moeten zijn, die ruim two© milliard van
dat papier in banden hebben. Officieel
is liet bedrag geraamd op 1.600 miilioen
gulden, maar wo gelooven, dat dit bedrag
veel grootor is.
Eigenaardig is, zei de heer Göbel. dal
hel uieerondoel van 'l bezit op 't platte
land en niet in do steden is; wat nog
sterker is, dat de grondsoorten van den
bodem er nog invloed op schijnen te heb
ben. Dit mag oppervlakkig vreemd kim-
Jcer, maar liet is misschien te verkla
ren uit het verschil in volksaard van de
bewoners der onderscheidene landstre
ken. De meeste Russen zitten op 't zand;
ln Gelderland en Noord Brabant, de min
ste op dc kloi. In Friesland b.v. zijn er
heel weinig aangetroffen. Het houdt mla
■chicn verband met «len buitengewoon
criUschen zin van de Friezen, die or
maar noodc toe overgaan, om hun bezit
le beleggen m vreemd papier. Zij beleg
gen hun vermogen liever in pandbrieven
van hypotheekbanken. Daarvan zijn er
heel veel in handen der Friezen.
Het groot aantal mensehen, dat Rus
sen in bezit heeft en het kolossaal be
drog, dat in dio ïiapieren steekt, heeft
den Bond van beleggers! er toe gebracht.
om_ ©cn beweging op touw_ te zetten, ton
holé van deze menschen, die nu in jaren
ai geen rente van hun ge'd hbblxn ge
kregen.
We hebben nu een petiitionnomen'. iuuj
de Koningin in elkaar gezet, teneinde
hulp der Nederlantlsohe Regeering te
vragen. In dut adres wordt uiteongezol,
dat het overgroote deel der gedupeerde
effectenbezitters moet geacht worden te
bchooren tot den kleinen middenstand,
•en. brcedo categoric van. nijver en, liar.-
dcldrijvendon, iandliouwers en mtellec
tiicolon, dio tot het instandhouden van
den Staat naar hun krachten, nie'. zui
den boven hun krachten hebben bijge
dragen, terwijl met kan worden gezegd,
dat van overheidezijdo aan doze categoric
dezelfde steun wexdg' eboden, dio aude-
rt. stonden van overheidewego mouliten on
derviuden, op welken grond het adres
tliaus den overhwdsstenn inroept. Be
toogdwordt, dat vele kleine renteuiers,
albmede. Ud vau weduwen en woezeQ loot
de nnti-sociolo terreur der Bovjet-regee
ring zoodanig zijn benadeeld, dat zij -.loli
ten zeerste moeten hokrimpen, niet -..ei-
den zelfs gebrek lijden.
Is er van overheidswege niets gedaan
•oor de gedupeerde bcaiUers van Russi-
(Een avontuur v:ui den Lachenden
Kavalier).
Naar hel En gelach van
BARONESS ORCZY.
14)
Hij sprak heol eumvoudig eo met ceai
xwetm van harteiijtóieid in zijn stem,
alsof li ij tegen zijn vriend sprak. Iets
van den onden Pruis Maurits scheen
op dit oogonbitk de meedoogenloozo
tyran. die'dc mcnschan hadden le>>
ren halen en geiioorzamen, verdron
gen to iiobbcn. Diogenes' drift ver
dween als sneenrw voor do zon toen
hij den Stadhotuler zoo zeg gütnla-
chen; d© spottende blik verdween uit
zijn oogeii cn hij zcide op ongewoon
cir.stigon loon:
Geen wonder dat de niensciic-n
onder uw leid mg den dood of dc
overwinning tegemoet gaan
Zoudt ge mij weer volgien als ik
n riep? vroe.tr dc prins.
Uwe Hoogheid heeft mij niet
noodig. De Veroenigde Provincies zijn
vrij. de burgers zijn nu vrije men-
schen. Het is hoog tijd om het yvaard
sciio waarden, ook het particulier initia
tief is in gebreke gebleven hun nooden te
De onuulocring der Ruusisobe staats
schuld beteekent voor de boulters dor
Russische waarden uiot alloen renu-
derving, moor ook doordat do reöele waar
de der Russische fondsen tot een belache
lijk laag niveau is gedaald dat hij verkoop
waartoe velen noodgedwongen besluiten
moeten, omstreeks 05 pet. van het vermo
gen, in Russische waarden belegd, verlo
ren gaat.
Deskundigen nemen als vaststaand oan
aldus constalcereu adressanten (behalve
de hoer Göbel, de hoeren A. v. d. XVerff,
particulier, J. F. B. Lenain en Mevr. Mr.
A. J. W. Bruyning—Van Wall hi go, score
taressc. Keizersgracht 163) dat Russische
waarden zich tenslotte zullen herstellen
on dat do tegenwoordige Russische regce
ring naar verluidt onder-'zekere voorwaai
den, ai tl Lans ten profijt© van de kleine
iK.leggers in de landen, die in den wereld
oorlog neutraal zijn gebleven, hul annu
loeringsdocreet zou willen, vernietigen.
De Russische regoering, die het huidige
Sovjetbosluur zal opvolgen zal aan dc
annul coring in elk geval oen «bul maken.
Gevraagd wordt nu, dat van overheids
wege begonnen zal worden met de instel
ling van «en onderzoek naar liet aantal
van de bezitters dor Russische fondsen
en hun liezit aan deze fondsen en naar
hun maatschappelijke poaitio in 1914 en
die van thans. Naast dat onderzoek «en
informatie naar de voorwaarden, waarop
de tegenwoordige Russische xogeering het
aunulcoringsdecreet ten profijt© van de
Nederlandsche beleggers zou willen in
trekken, daarbij «cn onderzoek naar de
economische draagkracht van het tegen
woordige Rusland.
Voorts wordt gevraagd een informatie
naar ovontueele belangen, die do Neder
landsche regoermg el oon Nedexlandsoh
consortium bij het tegenwoordige Rusland
sou kunnen krijgen, ten einde de betaling
oan do NederlaiuJséhe beleggers van du
Russische regoering te kunnen aannemen
zonder dat 's Rijks schatkist zou behoe
ven to worden aangesproken.
Kon dergelijk onderzoek, aldus meont
het bestuur van den belcgpersbond, zou
reeds de gemoedsrust der Nederlandsche
'beleggers bevorderen en de roèelo waarde
der Russische fondsen ter lieurze eonigs-
zius doen stijgen, vooral, indien het
onderzoek naar Ruslanda solvabiliteit zou
geschieden, in samenwerking met andere
mogendheden, dio evenals ons land op
groote schaal Russische fondsen uit do
niorlct hebben genomen. Jn afwachting
van de resultaten van dit oudoreook, zou
het bestuur verder willen gaan, door al
vast van Rijksavego stof fel ij ken steun te
verzoeken, evengoed als andere categinicCn
die in deze abnormale lijden genieten, of
hebben genoten. Dien steun denkt m«n
zich dan to vorleonen door oen Rijks bu
reau voor RussiBOllö waarden, door hoog
staande deskundigen bekend, det na inle
vering van de Russische waardon, voor
den oorlog in Nederland aanwezig (niiet
de uit Duitschland later binnengekomen
stukken met nieuw zegel), op de aim de
bezitters verstrekte certificaten anderhalf
procent rente per jaar zou worden uiige
keerd. 't geen ongeveer ëén-derde dor
werkelijk» rente is: voorts wordt govr,---urd
«ai uiüceering van 3 pet. tor gedeeltelijke
vergoeding van de rets to plaats gehad
hebbende rente derving.
Tensllotte wordt gevraagd, om liet mo
gelijk te maken, dat de certificaten, door
hot Rijksbureau af to geven, ten allen tij
de ine-t 15 pel. van hot nominaal bednu:
kunnen worden bekrond. Als Rusland
zijn verplichtingen tot betalen nakomt,
zonder do verstrekte golden kunnen wor
den verzekerd.
lTi.dien al deze sciioone z-tkon vonvc
wnlijkt soudon kunnen worden, zou dit
zoker eon prachtig ding zijn voor dc vele
houders van Russische fondsan. Ver
gelen mag «chter niet worden, dat de
hceren Ixrnin c.8. do oonigen zijn, die
al deze fraaie dingen kunr.mi verwezen
lijken.
Welke aarileidmv hebben de bestuur-
deren van den Bond van beleggers, om tc
veronderstolen, dat de Sovjutlioden bereid
zouden zijn om den Ncdorlandsohon hou
ders van „Russen" p r wille te zijnf
Ik heb daarom gevraagd welk contact net
bestuur van den Bond mot Rusland heeft.
Dadelijk contact «iel dc Russische Re
gecring hebben we met, erkende do heer
Göbel maar we slaan in betrekking met
personen daar te lande wier inededeelingen
ons hoop geven dat allea terecht kan Ko
men. Deze inlichtingen komen hierop neer,
dat de tegenwoordige Russiscnlio maolit-
hebbers alleen aan het bewind zulleu kun
nen blijven, mdieu Rusland weer contact,
d.i. handel met het buitenland zal kunnen
verkrijgen. Alleen al ter wlilo van het be
houd van de mnclit, zou de Sovjet dus ge
negen zqn, om in overlog to treden. En
dan in do eereto plaats met, de landen, die
in den oorlog neutraal gebleven zijn. Ton
opzichte van de Entente-limden zouden (1e
Russische volksconanns-'-vissen van oordeel
zijn, dat bet aandeel, dal aan Rusland toe
komt, opweegt tegen het bezit sa|i Russi
sebe staatsleenlngcn in de Entente-landen
berustend. Tegenover de neutralen zouden
de Rnssen dus anders staan; ook omdat
langzaam-oan bij hen hot besef gaat door
dringon, dat toch niet allo effecten-bezit
„kapilajismo" is, m.a.w.. dot zij erkennen.
in de schede te stekon en mij dunkt
dat ik nu wel eens aan mijn geluk
mag denkeji.
Hoeft je ggluk iets te maken met
het dolle plan waarvoor je mijn hulp
wilt hebben?
- Ja, Hoogheid! antwoordde Diog-e-
res. En nu ik ctfrimaal zoker ben
van uwe belofte verzoker ik u dat al-
lotai mijn dood mij kan beletten mijn
plan uit le voeren.
- Er xijn neg andere dingen dan
de dood, beste vriend, zol de dc Stad
houder.
Het is mogelijk, Hoogheid, ant
woordde de soldaat, maar voor
mij niet vandaag.
Par. 6.
Meer don een geschiedschrijver vau
dien tijd heeft verteld dat Maurits
van Nassau werkelijk veel voelde voor
den inan die hem gered had vnn de
bom die Stoutenburg voor hem had
neergelegd en dal hij toegefelijk was
voor den „Lachenden Gavalior" als
anderen driftig en ongeduldig door
hern werden bejegend, lloe dit ook
zij, bij deze getegenheid was hij wer
kelijk zexar bthulizaaam. Vermoeid van
dc eindelooze ceremonieën was hij on
getwijfeld blij afscheid te kunnen ne
men cn na ocnige oogenblikken gaf
hij het tcelcen tot afscheid door op te
staan on met luider ©tem mijnheer
dat voor vele bezitters van Russische
SlaatBBobuld, dit bezit arbeid vertegenwoor
digt, dio in doze papieren is omgezet.
De heer Göbel en zijn medebestuursleden
nu zijn van oordeel op grond der verkregen
inlichtingen dat er wel een weg zou le vin
den zijn, om concessie in Rusland te ver
krijgen, b.v. plalina-mijnen in den Oeral.
Alle mijnindustrie ligt al sinds lang stil,
wanneer die nu op gang kon geholpen wor
den, zou dit voor Rusland aleen voordeel
zijn. Nu heeft niemand iets aan die mij-
Er behoeft geen vrees te bestaan, dat Rus
land to zeer verarmd zou zijn, om te beta
len. De heer Göbel becijferde, dat allo Rus
sische staatsschuld samen, evenveel be
draagt als do uitgaven voor de defensie
van Rusland. Hieruit volgt, dat de leenin
gen niet noodig zijn geweest voor de eco
nomische ontwikkeling van het land, waar
uit volgt, dat uitgezonderd die uitgaven
voor de defensie Rusland zich altijd zelf
heeft kunnen bedruipen. Het land was dan
ook voor den oorlog de staat met de gun
stigste handelsbalans van Europa, m.a.w.
dat de uitvoer Bleeds den invoer verre over
treft; Jn zich-zelf is Rusland dus een zeer
rijk land, dat, als deze chaos voorbij gaal,
stellig in staat zal zijn, om aan zijn ver
plichtingen te voldoen. Do gomatigd-revo-
lutionu&ire partij van Kerenski, waarmee
de Bond ook in contact is getreden, is ook
van oordeel, dut de staatsschuld, in han
den der neutralen, erkend dient te worden.
Het ligt nu in de bedoeling een beweging
als hier te lande is op louw gezet, ook te
organiseeren in andero neutrale landen,
ala Zwitserland, Noorwegen, Zweden en
Denemarken. De heer .Göbel, die in ver
band met plannen ten opzichte van de
reorganisatie van den Volkenbond, in de
ze landen contact had verkregen met ver
schillende personen, heeft daarvan gebruik
gemaakt door het sticht«n van commissies,
die in dezelfde richting zullen ageeren als
in do Noderlondaolio Bclcggersbond.
Do heer Göbel deelde mo mco, dat zich
reeds eenige duizenden houders van Russi
sche waarden hebben uitgesproken ten gun
ste van de plannen. Het bestuur wil er ech
ter ccn massa-actie van maken en rekent
op 100.000 handteekêiimgen. Die behoeven
niet alle te zijn van houders van Russi-
echo waarden, omdat het bestuur van den
Bclcggersbond in deze actio er een van al-
gomeen belang ziet. Niet alleen do bezitters
van de twee duizend millioon gulden Rus
sische schuld zullen voordeel trekken van
een eventueole erkenning van dc Russische
staatsschuld in handen der neutralen,
maar nagenoeg het gehecle Nederlandsche
volk. Jlct bestuur lioupl dan ook, dat, als
straks plaatselijke comitó's gevormd zullen
worden, een ruim gebruik gemaakt zal
worden van do gelegenheid, oin het pe
titionnement te teekciien.
JAC. C. M. JR.
Donderdagavond vergaderd© de af-
deeling Haarlem en omstreken van
ue vereeniging „Volksonderwijs".
13ij de opening der vergadering ver-
welkomde de voorzitter, de heer Vis-
ker, het lid van 't Hoofdbestuur, den
heer KI. de Vries van Amsterdam,
ham dankende voor zijn tegenwoor
digheid en belangstelling.
Daarna had een bespreking plaar»
van de taak, dtie „Volksonderwijs"
21.-1 heeft te stellen. bedijk wij inder
tijd uitvoerig mededeelden heeft het
Bestuur in een circulair© aan de leden
zijn standpunt in dezen bekend go-
maakt.
De besprekingen werden geopend
niet een inleiding van den secretaris,
den heer W. Kraak. Deze deed op-
iiieiKëi), dut 'l onderwerp op de ver
gaderingen der afdeeling hei-haal
de lijk aan de orde is geweest.
Del bestuur' meende dat "t nu tijd
is om 't onderwerp nog eens nader te
bospi'eken. Spr. zette uiteen, dat deze
tijd een andere is dim die van 1866,
toni „Volksonderwijs" werd opge-
rióht en dat nu de gemoederen niet
meer zoo heftig teg-mover elkander
staan.
De politiek© schoolstrijd is nu geëin
digd en met medewerking van alle
partijen kwam do „gelijkgcredhtig-
heid" van openbaar en bijzonder on-
dervviis tot Stond. Waardeering dient
er ook voor don tegenstander te zijn
en eerbied voor de geloofsovertuiging
vnn hen, die van bijzonder onderwijs
voorstanders zijn
Spr. meent dat 't hoofdbestuur van
„Volksonderwijs" dc zaak te intellec
tu ilistlscli inziet en ten onrechte het
bijzonder onderwijs minderwaardig
acht dan 't openbaar, en dat diegenen
die op den voorgrond stellen, dat de
openbar© school toegankelijk is voor
allen, van welk geloof ook, t© wein g
inzien d© beswaren, de diepgaande,
die tegenstanders van de oponbarc
school tegen die school hebben.
Men dient niet te vergeten dat op
de school niet alleen onderwijs wordt
gegeven, maar dat die school ook een
opvoedingsinstituut is. Op de 6chooI
wordt invloed op 't inzicht van hot
kind uitgeoefend cn van den onder
wijzer gaat invloed uit op de geeste
lijke ontwikkeling van het kind; het
kind hecht geloof aan hetgeen de on
derwijzer zegt.
Bc.eslryn te bedanken voor z.ijn gul
onthaal.
Ue zult mij willen vergeven, <lr.-t
ik zoo onverwacht vertrek, zeide hij
op ongewoon vriendelijken toon. Ik
wilde gaarne' te paard naar Utrecht,
on als ik nu ga, kan ik daar nog
voor donker zijn.
Alle gasten waren eveneens opge
staan en nu hoorde men de gewone
drukte en lawaai die gepaard gaan
met het vertrekken van zulk ©en
groot gezelschap. De Stadhouder
stapte van de verhooging of. Mijn
heer Beresteyn en do Engelsche dok
ter bleven naast hem, terwijl daar
achter Ue bruidsparen volgden*. Et-
werd ruimte gemaakt zoodat Zijne
Hoogheid door <1© zaal kon loopen; de
mannen ontblootten het hoofd en de
vrouwen maakten een buiging terwijl
hij langs hen liep. Maar hij sprak
niemand aan, knikte alleen even te
gen hen die hij persoonlijk kende.
Blijkbaar voelde hij zicli ziek en ver
moeid en over het algemeen voelde
men medelijden met hem.
D© bruidsparen moesten echter al
lerlei plugerijen aanhooren; Nicolaes
bleef er somber en zwijgend onder,
maar Kaatje vond het -wol aardig. /-
gonoot er van goplaagd te worden,
gaf zelfs af en toe spottende ant
woorden en knipoogde tegen haar
vriendinnen. Maar Gildn was stil en
ingetogen. Ik geloof niet dot ze e«3
In all© 6cbolen Is ©en "gdloóven op'
gezag. In all© onderwijs is dus iets
individualistisch, iets 'dat met de
levens- en wereldbeschouwing te ma
ken heeft. Verder bij 't onderwijs ge
ven laat men waardeering zien, dat
uit -alius blijkt, uit woorden, hou Ing
en onthouding. Op scholen van onder
scheidene richting blijkt van een on
derscheiden waardeerlng. De opvoe
dende waard© van waardeering mag
men niet ondersohatten.
Aan die waardeering hecht men veel
waarde op de bijzondere scholen. Alle
vakken van onderwijs bevatten eio
centen van onderscheiden waardoe
ring op de onderscheiden© «sholen.
Christelijke oudere vragen voor hun
kinderen bijzonder onderwijs en mes-
ncn terecht, dat zij er niet van af zijn
en voor hun geweten verantwoord met
hun kinderen naar een open-bare
school te zenden cn door ze apart
godsdienstonderwijs te doen geven.
Onder die waardeering is ook die
voor "t gezag. Spr. kan zich inden
ken, dat, ziende 't standpunt dat meet
dan een onderwijzer van 't openbaar
onderwijs Inneemt tegen 't, gezag, er
ouders zijn, die nun kinderen liever
niet naar.de openbare school zenden.
Voortgaande, reide 6pr., dat de kwes
tie is moet men voortgaan met te strij
den tegen andersdenkenden door m.d-
del van de school. Hij meende dat een
ieder de vrijheid inoct hebben om zijn
eigen denkbeelden te verbreiden,
maar dat men de school daar puiten
moet laten.
De school dient aan de ouders te
komen, door hen te worden ingericht,
om dar: aan de kinderen te brengen
hei Cf denvijs dat de oudere voor hen
verlangen. Dot kan ram er .traan met
eiptr rneeniitg en inzicht in allerlei
godsdienstige en politieke zaken De
onderwijzer mag van zijn meening
dienaangaande aan de kicduren doen
blijken, voor zoover dat oirbaar is.
De school aan de o id-ua heelt een
groot voerdeel Want daardoor zal
veel belangstelling mor d? echoo. ko
men.
De lauwheid van 't publiek voor 'ie
school ie voor een groot deel daaraan
tc- wijten, dat de school is een Over-
heidsscho'en niet een oudersschiul
Nu de wet toelaat de vnje school voor
heel de natie is dat een winst die
„Volksonderwijs" dient binnen te ha
ltri. De school kan don bijdragen tot
vermeerdering van de volicekracht en
verhooging van de volkseenheid.
Tijdens de inleiding van den lieer
Ivraux Kwam ter vergadering, mr.
H. Smeeng© van Amsterdam, lid van
ht-tII o o f d bestuu r.
De voorzitter, de heer J. G. V l s-
k e t, deed opmerken, dat de school
noodwendig een opvoeding in meer
idealen zin geeft en dat de lieer
Kraak dat terecht uiteenzette. Wil
men kinderen naar een vrije schooi
sturen dan zal daaraan vooraf moe
ten gaan: de school geen Overheids-
school, maar onder contrAle van de
ouders cn ontworsteld aan de dicta
tuur van den Staat
Indien de school is een Staats
school, dan legt de Staat 't leerpro-
gram vast en bepaalt de Staat door
zijn organen den geest van dat onder
wijs De ouders zullen dan op dien
geest geen invloed kunnen uitoefenen.
De vrije school, die allerlei nieuwe
denkbeelden tot ontwikkeling kan
brengen, kan niet een Staatsschool
zijn. Op dat 't onderwijs niet gaat
verstarren dient mede regel te zijn,
de vrije school, staande onder contro
le van de ouders.
De heer Schram meende dat
men in 'fc algemeen niet kan uitma
ken of de openbare dan wel de bij
zondere school 't beste ia voor het
volk. Immers onderwijs is opvoeding
en Jut onderwijs wordt alleen bepaald
door diegenen, die 't geven. Zoowel
't openbaar als 't bijzonder onder
wijs dient goed te zijn.
School en hui© dienen samen te
werken, maar is wel "t peil van de
oudere zóó. dal zij 't beste onderwijs
voor hun kinderen kunnen kiezen?
Dr. de Vletter maakte de op
merking dat 't voor de schooi nadee-
lig is dat, ten aanzien van 't leerplan
de Overheid bepalingen maakt. Voor
alle scholen is 't nadeelig, dat zij aan
allerlei bindende bepalingen zijn on
derworpen. Dit standpunt is door
hem méérmalen uiteengezet.
Mevrouw V» i u Ross u m zegt dat
de algemeene vergadering zich cr voor
uitsprak dut de vereeniging staat in
"t teekon van strijd vóór de openbare
school: wat echter nog niet wil zeggen
strijd tegen de bijzondere school. En
er is reden om te strijden voor de
openbare school. Want geen school is
beter in staat om aan te kweeken 't
idé-e van de éénheid der natie, de
naastenliefde en do vergevensgezind
heid.
Spr. meent dat men 't kind niet
mag volproppen met allerlei ideeën
op t gebied van "t geloof. Dat gaat
tegen alle paedagogiek in. Volgens
haar is 't betoog van den heer Kraak
een betoog voor t bijzonder onder
wijs en aangezien dat niet 't stand
punt is van „Volksonderwijs", dat is
opgericht vóór 't openbaar onderwijs,
woord hoorde van wat er gezegd
werd. Zij scheen letterlijk door de ka
mer te zweven ais dc elf waarmee
haar bruigom haar vergeleken had.
Haar kleine luind, blank en even be
vend, rustte op zijn arm en verdween
in de rijk geborduurde plooien van
zijn kostbare buis. Zij was zich niet
volkomen bewust wat ze deed, be
woog zich als in eesi droom, zonder
wilskracht. Later sprak ze wel eens
over haar korten gang door de volle
zaal met dc babbelende vrienden
schaar om haar heen als een visioen.
Het leek zoo onwerkelijk. Er was geen
kamer, geen feest, geen lawaai. Zij
alleen bestond. En haar bruigom was
naast haar. dat voelde ze. Ze wist dat
ze straks met hem weg ecw gaan en
voelde zich volkomen tevreden.
Diogenes daarentegen was een toon
beeld van ongeduld; hij kneep den
zachten vilten hoed die hij in de
hamd hield, alsof het de keel van zijn
vijand was. Geen oogenblik keek hij
naar zijn bruid, als hij dat gedaan
had zou hij waarschijnlijk zijn laat
st© beetje zelf bah eürsching helmen
i verloren, haar in zijn armen geno
men hebben en met haar zijn weg-
geloopen, zonder zich te storen aan
den eerbied dien hij den Stadhouder
en zijn gastheer verschuldigd' was.
De tocht door de zaal duurde ech-
i ter niet lang, Al spoedig stond de
i Stadhouder in de gang, weer gelaarsd
en gespoord en omringd door zijn
rijknechts en de bruidsparen.
Zijn lijfwacht stond een eindje van
hem af; hun stalen helmen en borst
platen kaatsten het winterzonnetje
terug dat door de hooge, gekleurde
ramen viel. Achterin verdrongen de
bruiloftsgasten zich om een laatsten
blik te kunnen weipen op den Stad
houder en zijn gevolg. De groote
voordeur was opengezet en in de om
lijsting van de zware eiken posten,
zag men eon schouwspel, zoo vroolijk,
geanimeerd en schitterend als hel
kleine stadje nooit te voren gezien
liad.
De feestvierende bevolking stroom
de steeds voorbij .De vrouwen met
groote wijd© kappen, de mannen met
bonte mutsen op, liepen op en neer
op de kade. Men zng de onvermijde
lijke muzikanten met fluiten, violen
on doedelzakken, die zich een weg
baanden door de dichte mcnschcn-
masso, niet een troejije achter zich
aan van oude en jonge menschen en
kinderen, die op de maat van de mu
ziek raocetaijten. Daar was de don
kere vreemdeling met zijn aap, die
hij in helgekleurde lappen gekleed
had en dc venter met een blad vol
gekleurde zakdoekoh, glazen kralen
en kettingen, die luid schreeuwend
zijn -waar aanbood. Alle menschen,
die eenlgsztns er toe in staat waren,
'hadden zich op straat begeven, aan
gelokt door de vrijgevigheid van mijn
heer Beresteyn; de winkeliers mei
hun vrouwen, die besloten hadden
hun winkel den heelen middag t< -bu
ten, alsof het een officiële feestdag
was; de knechts en vooral dc leer
jongens liepen iedereen in den weg,
schreeuwerig en vol kattenkwaad, ze
trachtton do waar van den venter te
stelen of hun baas voor dut) gek tc
houden; men zag dienstmeisjes, apo
thekers, schrijvers en bcoren, nemen
met de soldaten van hel leger van
Maurits vam Oranje, die in hun kleu
rige pakken <m hoéden met vco.ren
zich met hun ellebogen een weg baan
den door hel volk alsof zij lieer cn
meester waren.
Deze boute menigte werd Jxssche-
nen door een bleek winterzonnetje en
do Rein en de torens van de Koppel-
poort vormden juist een goeden ach
tergrond voor dit kleurige looneol.
.Maakt plaats daar! riep de he
raut van den prins, terwijl com an
der op zijn trompet blies. Maakt
plaats voor Zijne Hoogheid Maurits
van Nassau, Prins van Oranje. Stad
houder van de Vereenigde Provin
ciën Holland, Friesland. Gelderland,
Overijssel en Groningen! Maakt
plaatsl
'(Wordt vcrvolgil-V
