Agenda
OM ONS HEEN
38* Jaargang No. 11581
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feèstdagen
DONDERDAG 3 MAART 1921
ABONNEïJIENTEN per 8 maanden: Voor Haarlsm en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3.671/,. Franco per post door Nederland f3.871/,. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïl
lustreerd Zondagsblac, voor Haarlem au omstreken f0.571/,franco per post f0.65.
Uitgavo der N.V. Lourons Cester, Dlreoteur-Hooidrodacteur J. C. PEEREBOOM. Telefoon 30S2
ADVEHTENTIEN: Van 1—6 regels f 1.75iedere regel meer 36 Ct9. Reclames 60 Cts per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. TwualfetuiverB-advertenlién van Vraag en aanbod van 1 -4 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel me8r 15 Cts. contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Direetio en Administratis! Groots Houtstraat 83. Tslsfsonnrs. de Rsdactis 600 sn d«r Administratis 724
EERSTE BLkD
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
H o cLe n.
DONDERDAG 3 MAAST.
Schouwburg JanswogHet Soliatjo van
hot Kolkje", 8 uur.
Stadsschouwburg Wxlsonspleiu: Maat
schappij tot bevordering der Toonkunst.
Vierde Kamcrmuziekavond: Klassieke
Zangspelen, 8 uur.
Socicteit Vereenigïng: Concert door het
Gemengd koor „Polyhymnia". 8 uur.
Caiu „Scala", Kleine Houtstraat;
Pagunini-concert.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest.
Cu.fé-llestaurant „Populair" Tem
peliersstraat 56, Avondconcert.
Bioscoopvoorstellingen.
Ben ivo broek; Raadsvergade
ring, S uur.
u IJ DAG 4 MAART.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein;
12de Volksvoorstelling: „Marieken
van Nieumeghen", 8 uur.
Schouwburg Jansvveg: Het Schotje
van liet Kolkje, 8 uur.
Clubgöbouw tier Roei- en Zeilver-
eeniglng „Hel Spaame": Vergadering
voor de oprichting eerier Coöperatieve
Jachthaven.
Gedempte Oude Gracht 41: Leden
vergadering Vacanlie-Kolonies, 9 u.
Gebouw „De Nijverheid": Openbare
vergadering der Ned. Vereeniging
van Staatsburgeressen, 8 uur.
Gebouw „Zang en Vriendschap":
Tentoonstelling van schilderijen en
beeldhouwwerken der leden van
„Kunst zij ons Doel", 104 uur.
Museum van Kunstnijverheid (Ro
tonde): Tentoonstelling van Marionet
ten 124 uur.
Café „Scala", Kleine Houtstraat:
Paganini-concert.
Oud-Holland, Vorwulft, Strijkorkest
Café-Restaurant „Populair", Tem
peliersstraat 5R) Avondconcert.
Schouwburg, De Kroon, Gr. Markt:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Cinema Palace, Grocte Houtstraat,
Bioscoopvoorstelluig 8 uur.
Scala-Theater, Kleine Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Z n d v o o r t: Raadsvergadering
huif 8.
1-1 i 1 1 e g tb: Raadsvergadering.'
Fénéiration pacifique
Deze Fransclie uitdrukking betee-
kont „vreedzame doordringing" of
„bezetting" en is vooral gebruikt
vóór den oorlog, toen Duilschlaxid
door zijn groote nijverheid en uitge-
breiden handel overal in de wereld
vasten voel kroeg, zóó zelfs dat op
vele markten de concurrentie onmo
gelijk geworden was. Had Duitscii-
land zich daarmee vergenoegd, dan
zou het eanige jaren later dc wereld
commercieel veroverd hebben. Maar
met bet succes steeg de aanmatiging,
oien verlangde ook bet politiek© op
pergezag en werd van z.ijn hoogte
neergeworpen.
Maar de pénétration pacifique be
gint woor In eon bijvoegsel van het
Nodea-lianüsche weeliblad „Graphicus"
vinden wij het volgende:
Onder dagte ©kieming van 5
Nov. wordt door F. V. „aua Holland"
geschreven aan de Papier-Zeitung (2ö
November): „Ich bin jetzt scbcm ein
Jahr bei emer lioHandisclieii Finna
uJs kaufiiiannischer Lettor. Dies© ar-
beitet viel mit Deulscbland, besonders
in Steindruck, Liclitdruck, Kupfertief-
druek, Offset-und Buclidruck, ferner in
Panierwaren, Verpackungen, Glas-,
Biêch-und Emailleplakaten Bowie in
Bürobedarf. Ais Ich hinikam, haitte
das Hans bereits einige deutsche
Vertretungan, deren ZaJil sich diorch
meine Tatigkeit bald vergrösserte
und auf dit besten lï&user aiisgedehnt
bat. Bislicr liaben wir etwa für 10
MOlionen Mark Auftrüge an Deutsch-
land erteilt, ein Beweis für die gute
liilfe, die der Auslanddeutsche das
Vaterland leistet".
De vertaling is als volgt: „ik ben
nu reed» een jaar bij een Nederlamd-
sche firma ais bedrijfsleider. Zij
werkt veel met Duitscbland, vooral in
steendruk, lichtdruk, koperdiepdruk,
offset- en boekdruk, vorder in papier
waren, verpakking, glas- blik- en_
emaillo-naambordjos, zoowel als in"
kantoorbeJioeften. Toen ik er kwam,
had de zaak al eenigc Duitsohe agen-
turen, maar het aantal is door mijn
arbeid weldra vergroot en betreft do
grootste ondernemingen. Tot nu toe
hebben wij voor ongeveer tien mil-
lioen Mark orders aan Duitschland
opgegeven, een bewijs voor de goede
hulp, die de Duitscher in het buiten
land aan liet vaderland verleenen
kan".
Tot zoover, de vertaling, inderdaad,
het is zooals de naïve jongeling zegt:
wel l:an dc Duitscher in het buiten
land zijn vaderland hulp verleen en.
Péné'ration pacifique. Want meerma-
!cn z?.l die levendige impart geschie
den ten nadeel e van Noderl-o/ulsche j
fabrieken.
Wij zien in het spoedig herstel van
Duitscbland con algemeen Europeesch
belang. Maar daartegenover waar
schuwen wij tegen eon snelle péné
tration pacifique. Op slnoat, in de
tram, in de bioscoop, overat faooren
we Duitsch spreken Duitsche ii>
gonieurs chemici, dienstboden, kin
derjuffrouwen, arbeiders stroomen
ons land binnen: dc monteur van
onze huistelefoon block een Duitscher
te zijn-, de zialchef in het restaurant
wij willen geen muur aan onze
grenzen bouwen, maar ook niet door
vreemde elementen overstroomd wor
den. Kijkt uit uw oogen, Nederlan
ders'
No. 2860
Da Belgische leening voor da
Oorlogsschade.
De Internationale Bank voor ln-
en Uitvoer te Brussel verspreidt eon
circulaire, die ook op ons redactie-
bureau terechtgekomen is, zoodat wij
er vaai riiogan vorohflérsteilen, dut ook
vele anderen die in handen hebben
gekregen. Ai) is gesteld in bet eigen
aardige Nederland soli, o/an wol vaker
uit Belgie komt, in 't galieol goen-
Vlaamseli is en bet tot zuiver Nedex-
landscli niet heeft kunnen breugen;
zij volgt hier, niet zoozeer omdat ik
mei taalkundige tekortkomingen spot
ten wij, maai- vooral omdat de lez-.r
dan meteen op de hoogte is van wat
ons alzoo uit Bm.ssel wordt aangebo
den.
Wij hebben de oei' U ter kennis te
brengen dat de ïiieuwe Belgische Loo-
nmg voor de oo Hogs chad e, aan het
publiek wordt voorgelegd aan zeer
voordeelige voorwaarden voor den in
schrijver. Deze nieuwe obligation zijn
van 250 franken en brengen ©enen
intrest van 4 alle onkosten uitge
sloten. Hunne storting tot 250 fran
ken, de loten on intrest zijn door den
Belgischen Staat gewaarborgd,
Het plan der trekking dat U aan
de keerzijde van dves blad zult vin
den. is zeker oen der beste gelegen
heden, daar zij talrijk voorwaarden
£ccft om fortuin te winnen. Geduren
de dc eerste storting zullen er 8 trek
kingen per jaar zijig met loten van
één Millioen Franken.
Uitgenomen de drij eerste trekkin
gen die zouden moeten plants hebben
dril jaar, zullen in een trekking ver
een igd worden, die den 15den April
zal gehouden worden. De verwittigde
inschrijvers die hunne titels te voren
zouden vereffend hebben, verdoelen
bij deze trekking voor drij groote lo
ten van één Millioen franken, ene
zaak die nog nooit b j eene uilkcerin»
van loten voorgevallen is.
AOe daling van de Belgische wissel
trekking hebbemde op de Hol-
I landoche w isselkoers onderhandelt
met de bezittere van Nederland een
«root voorccol, want daar zij met een
dertigtal Gulden eenen titel kunnen
bemachtigen, die hun aekeren dag
moet uitgekeerd worden, hetzij met
250 franken hetzij met één lot van
5Ü.0Ü0 tot één Millioen. Wij leveren
deze titels dadelijk tegen eene stor
ting van GO gulden in hoilandsoho
munt.
Wij mogen insgelijks deze nieuwe
obligation verkopen door twaalf maan
deUjksclic stortingen van 6 gulden,
iiet nummer van den titel zal tegvvn
de eerste storting bekend gemaakt
worden. De ondeigotedsendn neemt
deel aan al de trekkingen gelijk hij
eigenaar van den titel was en kan
een groot lot winnen zelfs al had hij
den ganschen 'aankoop niet betaald.
Op aanvraag uitgebreide inlichtingen.
Lijsten gratis na de trekkingen.
Daar de aanvragen zeer druk zijn,
on de titels zich spoedig verminde
ren kunnen wij U niet genoeg aanbe
velen U te haasten uwe bevelen te
laten geworden.
In afwachting, bieden wij U onze
Innigste groeten.
Tot zoover de circulaire, die onder-
leakend Is met rood stempel: I n f.e r-
nationale Bank fur 1 m -
p o r.t und Export. Waarvoor
deze Duitsche signatuur tn een pre-
mielceming voor de Belgische oorlogs-
scluule? Mosmt men Ln Zuid-Neder
land, dat wij het beter zullen begrij
pen of ons meer tot de verloting aan
getrokken zullen gevoelen?
Moe dit ook zij, de circulaire i? oen
ware Millioenenrcdc. Het woord M 11-
Hoen wordt er ln gebruikt met de
gemakkelijkheid, waarmede anderen
van een mud aardappelen spreken.
We vragen ons af, of deze schitteren
de munt geen onb vredigiende keerzij
de heeft. De koorzijde van de circu
laire zet alvast don schoonen millioe-
iiendroom uiteen.
Daar, aain den anderen kant, vin
den wij namelijk het Plan der Trek
kingen, dat ik hier ga afdrukken. De
lezer duizele niet, als hij een leuning
in zijn nabijheid heeft, grijpe hij die
v.ist, want 't zaï millioenen regenen.
En ul zijn het maar franken, waarvan
er immers omstreeks vijf in een gul
den gaan, niettemin blijven de som
men groot genoeg, om ons in verruk
king te brengen, gelijk de helden en
heldinnen uit dc Duizend en één
Nacht juichten bij de schatten, die
»ij vonden in aangespoelde kisten of
bij toeval opgegraven gouden vazen.
Dat Plan der Trekkingen don be>-
loofl van 1921 tui 1920 acht trekkin
gen per jaar. Op 15 Januari een prijs
(dc circulaire noemt dat een „lot")
van een millioen, op 1 Maart nog ©en
millioen, op 15 April ten derden male
een millioen. Op 1 Juni komen wij
weer wat tot badaren en vinden een
prijs van 250.01X1, een van 100.000 en
drie eLk van 50.000 franken. Op 15 Juli
alweer een millioen en eeai van 250
franken. Op 1 Sept. hetzelfde als op
1 Juni en om liet jaar waardig te ein
digen: op 15 October en op 1 Decem
ber telkens weer een millioen. Te zo
men dus per jaar, tien jaar long, ze
ven millioen francs aan prijzen.
Van 1931 tot 1940 zijn de beloofde
prijzen iets minder, maar bedragen
per jaar toch ook het respectabele be
drag van zes millioen en van 1941 tot
2010 (Mor beginnen langzamerhand
de belangen van onze kinderen, en
kindskinderen te wegen) een totaal
per jaar van vijf millioen francs.
Derhalve worden in 90 jaar tijds 480
millioen franken aan prijzen toege
zegd of wel, willen wij de som in Ne-
derlandscli gald berekenen, van bijna
honderd millioen guldens. lin ook
hier hebben wij het totaal no« niet,
wunt onder deze groote prijzen staat
gedrukt: „Behalve deza loten zullen
or ook kleinere loten getrokken wor
den'. De Franschen spreken van den
hoofdprijs als van „le gros lot", voor
ons die onder lot het papier verstaan,
waarop iets gewonnen kan worden, is
de uitdruldilng „lot" wat verwarrend.
Intusschen, er is geen twijfel over
mogelijk, men meent daar prijzen
mee.
Laat ons, om te bekomen van al
deze millioenen, nu even con blik
slaan op de NederLandsche Staatslo
terij, onze goeie ouwe, zooals die in
gericht is volgens de wet van den
23sten Juli 1885. Lk durf tegenover de
schittering der millioaneai vam zoo
exen, de hoofdprijzen, dio do Staats
loterij belooft, nauwelijks noemen,
maar ziedaar dan, ik vat moed en
som op: In de eerste klasse ecin hoofd
prijs van f 20.000 en 1599 andere
prijsjes .totaal van f 70.800; in de
tweede een zeifae hoofdprijs en 1590
ndere prijsjes tot een bedrag van
f 36.450. In de derde klasse ixai hoofd
prijs van f 25.000 en 1599 andere prijs
jes, tot eeji gezamenlijk bedrag van
l' 114.925; in de vierde klasse een zelf
de hoofdprijs en 1599 andere prijsjes,
te zainen f 146.225 en in de vijfde
ten siotte de voornaamste prijs van
f 100.009, met 4101 andere prijzen en
wemiën le zamen f 617.600.
Dit is inderdaad heelwat simpeler.
En dat te meer, omdat de Staat der
Nederlanden, innlaats van het trek-
kiiigsplan zoo in te richten, dot in
het verschil tusschcn opbrengst van
loten en uit te keoren prijzen een be
hoorlijke winst lag, 15 procent in
houdt op prijzen en premiën van f 100
en daarboven en van 10 procent op
die daar beneden. Ilet is waar: do
deelnemer wordt in de strooibiljetjes
daarvoor behoorlijk gewaarschuwd,
maar het is toch zonderling, dat een
zoogenaamde prijs van f 20 met f 18
wordt betaald en de allerhoogste prijs
niet met een ton gouds, maar met
I S5000.
Sterker nog, uit de Belgische circu
laire zien wij, dat deze oébligatien een
intrest opleveren van 4 procent, ter
wijl de speler in de NederJandsche
loterij, wanneer hij uitkomt met een
niet, zijn geld onherroepelijk kwijt is.
En hij, die zoo'n Belgisch effect niet
in eens kan betalen, mag hot ook oiog
in termijnen afdoen.
En toch missen we in de Belgische
aanbeveling, wat we in de Nederland-
sche bekendmaking aantreffen: d e
o g a v e v an de kc,n8oa Onze
Staatsloterij noemt precies de verhou
ding tuseclien prijzen en nieten: 21000
loten, 10.500 nieten. Jantje lacht even
vaak als Jantje huilt. En nu weet ik
wel, dat in de Belgische leaning op
zekeren dag elke obligatie moet uit
geloot worden met den kostenden prijs
van 250 franken, maar die gebeurte
nis kan voor eiken deelnemer per
soonlijk evengoed vallen tussclion de
jaren 2000 en 2010, als vroeger, lk
wü maar zeggen, dat wie er plezier
in heeft uitrekenen mag, hoeveel hij
in het eerste geval zal hebben bijge
dragen tot de millioenen prijzen, tan-
dat op dit oogenblik de gangbare ren
te niet 4, maar 7 procent is.
Als men zegt: „natuurlijk, want die
prijven moeten toch ergens ven be
taald warden", dim ontken ik daar-
de juistheid niet, maar mecin, dat
de koopor van de obligatie dat toch
goed behoort le bedenken en dat hij
dan ook weten moet, hoe groot die
loaning eigenlijk is en met hoeveel
speculanten hij dus de kans op de
schoons prijzen deelt. Terecht biedt
dan ook de Brusselsche Bank „op
aanvraag uitgebreide inlichtingen"
ann. Laten de liefhebbers die aan
regen vóórdat zij bostellen. Licht
krijgen zij eer. beter overzicht van hun
kansen.
Rue Neuve is het adres van de
Banlü-
J. C. P.
PETROS JOZEPHUo HDBEKTOS
CUÏPm.
1827-1921
Met Dr. P. Cuypers sterft de oudste
van onw h«dead&&gscti« groote mannen.
Lerend was inj als «en liutonsca monu
ment; want hij had jarenlang den strijd
gevoerd tegen heersciiendo opvattingen,
die ons nu anle-dduviaiuisoh voorkomen.
Cuypers streed met do teokenpen, zooals
zijn zwager «n vriend Alberdinglc Thym
met de schrijfpen, voor dezelfde begin
selen.
Als zoon van een Itoermondsuh kerken
schilder, aelf vaardig teekonaar en man
van goedou smaak op alierjei gebood,
kwam hij al jong in verzet légen den af-
schuwehjken zoogen aamdeu waUustoate-
atijl, met de zinloos aangebracute versie
ringen van de" kwasi-klassioke gebouwen
uit de eerste helft dor negentiende eeuw.
Ondanks do minachting voor de go-
tfiKjk, die hein aan de Anlwerpsche ace
demie dagelijks werd ingegoten, werd
Cuypers do eerste in ons land die in
dien tijd van het diepste verval der
bouwkunst en aanverwante kunsten mei
anders wildo oh wenschte te bouwen dan
in een streng systemauschen stijl, zooals
de iniddoleeuwsohe bouwwerken, harmo
nisch in wezen en vorm, de versiering
voortvloeiend urt de lijnen der ooustruc-
eu dit toegepast naar de eischen
onzen tijd. He sohoonheid van het
bouwwerk, een product van de zuiver
heid dor constructie, dit nieuwe begin
sel onzor bouwkunst is ons door Cuy
pers na eeuwen weer hot eeret ontvouwd
on zijn allereerste inspiraties daarvoor
ontving hij in do kerken van zijn jeugd,
de gothische kerken van Roermond, in
bet bijzonder ook in de mooie romaan-
sche Munsterkerk, later door hem ge
restaureerd en de prachtige Antwerp
sche kathedxaaL
Als met oen ijzeren vuist van werk- en
wilskracht beert hij die beginselen zon
der ophouden moeten verdedigen jaren
lang en togelijk werden zij door hem op
de schitterendste wijze verwezenlijkt in
een serie bouwwerken, waar Nederland
trotsch op kan zijn. in alie wijken van
Amsterdam, door heel Nederland, in
Limburg vooral, verheffen zich zijn ran
ke kerken met hun spitse daken, hun
giacehjk belijnde profielen, het harmo
nische rytlime van vorm en versiering.
In onze buurt liet kastoor Borrel in
dertijd, geheel naar de beginselen, die
Cuypers voorstond, bouwen het kerkje le
Vogelenzang, dat met zijn sierlijk sil
houet elk onzer duinbezoekers verrukt.
Even sierlijk staat aan den Amstel de
kerk door Cuypers te Ouderkerk ge
bouwd; en van 1870 dateeren ook zijn
woonhuizen aan de Vondelstraat te Am
sterdam, die hij ook door een zijner
mooiste keuken bekroonde.
Rijksmuseum en Centraal-Slation
■ormden omstreeks 1880 de hoogtepunten
/au zijn bouwen. Zooals Cuypers aan
de Aniwerpscho Academie naast dc
bouwkundige lessen ook die der schilder
cn beeldhouwkunst volgde, zoo ïs hij
ook veel meer dan een halve eeuw ge
leden reeds de groote yveraar geweest
voor een ander middelocuwsoh beginsel,
waarvan de herleving nu voltooid is, na
melijk dat een goed bouwmeester deze
drie schoone kunsten harmonisch doet
samen werken aan zijn gebouwen.- Zelf
gaf Cuypers in zijn Rijksmuseum daas
van hc-t schoonste voorbeeld, door elk
dotail zelf te ontwerpen en in teekenmg
te brengen.
Geen wonder dat de ongewone harmo-
lo er van zelfs lecien treft. Het Rijks
museum is als het ware de synthese
al Cuypers beginselen. Het was
juist ook deze samenwerking der beel
dende kunsten, die Cuypers omstreeks
1855 de leiding deed nemen van de fir
uia Stoltzenberg te Roermond, die op
dit drievoudig gebied haar werkstuk
ken leverde en tot kort voor zijn dood
wilde Cuypers die leiding ook in handen
houden.
Ontzaglijk groot is Cuypers' waarde
ook voor Nederland geweest, als waker
:r onze schatten van oude architectuur
hoe menigmaal beklom de oude bouw
meester zelfs nog de transen van onze
gothieke Sint Bavo voor de zoo noodige
restauraties, ja, er is geen restauratie
van Rijkswege gesohied in de laatste
zeventig jaar, of zijn vriend en mede
stander de referendaris van Schoone
Kunsten, Jhr. Mr. Victor de Stuers
nep er Cuypers' advies over in, als niet
reeds Cuypers zelf de gevaarlijke wonde
plekken ontdekt had, waardoor een
schoon middeleeuwsch gebouw was aan
getast.
Behouden al wat ons restte van Middel-
eeuwsche bouwwerken, res^ureeren in
Middeleeuwschen fitij], was voor Cuy
deel
i zijn levenswerk
.16 wij thans b.v. door de Ruïne
Brederode gaande, weer de ruimten der
zalen, de vensternissen in hun oorspron
kelijken vorm voor ons zien, spréékt de
geest vau de Stuers en Cuyp6rs uit die
zuivere lostauraties tot ons. He schoon
ito mlddeleeuwsche herbouw van Cuy
aors is wel het vorstelijke kasteel de
jfaer onder Zuilen voor de Parijsolie
familie van Zuylen van Nyevelt. Dr.
honoris" causa maakte de Otrechtecho
universiteit hem, do restaurateur van de
stemmingsvolle kloostergang achter den
Bom.
Waar Cuypers het meer dan eens
moest ondervinden, dat zijn ontwerpen
a!s „Gothiek dus Katholiek" verworpen
worden voor veel slechtere, vond hij
in het buitenland onvervalsohle waar
doerliug. Een vriend en geestverwant
al zijn vak-idoalcn vond Cuypers
den bekenden Pransohen estheticus
Viollet le Duo en onder de Fransohe
'ftkgenoolen vooral word Cuypers lioo
;elijk gewaardeerd, lil Duitsohland was
Je bekende Reïchonsperger zijn steun en
met voorbijgang van alle Duitsche on1-
werpen werd aan Cuypers omstreeks 1870
mot den titel van Doinbaumeister
do restauratie van den Maimer Hom toe
vertrouwd en vele restauraties iu
Duitscbland werden hem daarna opge
dragen, zooals zijn advies ook werd in
gewonnen voor de restauratie van het
raadhuis te Aken «n den Dom t«
Keulen.
Als strong doorvoerdor van zijn begin
selen was Cuypers geacht, gewaardeerd,
maar ook bijzonder gehaat door zijn te
genstanders. Halfheid echter kende deze
man uit een stuk niet en tot in zijn laat
ste levensjaren stond hij onwrikbaar
op zijn eens genomen standpunt. Hij
lokte zoo als bet ware tegenstand uit en
hoe vol bewondering de beste onder de
jongere architecten ook tot hem opzagen,
den baanbreker op bun gebied;
o begrippen of juister nieuwere
en rationeeler toepassing van de begrip
pen, die Cuypers zelf hier had gepro-
pagandeerd vonden hun heftigsten be-
'.rijder in hem. Wij denken hierbij bv.
an zijn verloren strijd in de Monu
ïcntenoommïssie, waar hij zich onwrik
baar bleef vereelten tegen het restau
roeren ook van wat later tijdon in hun
schoonbeidslaal aan iniddeieeuwsche en
Cjere monumenten hadden bijga-
wd. En uit hoevel onzer oude ge
bouwen spreekt niet de bouwkunst tot
ons van velerlei cultuur. Te veel van den
Middeleeuwer was cr in vele ojmchten
in P. Cuypers. Dat was zijn kracht
sijn zwakheid tegelijk.
Onder tal van jongeren heeft Cuypers
school gemaakt, maar zelfstandige
werker» vlogen al heel gauw on
der zijn wat al te drukkende vleugels
uil. De leerlingen die hem het mcast ter
harte gingen en die hij dus ook het
strengst beoordeelde waren zijn zoon
do smaakvolle ingenieur-arohiteot Ji
soph Th. J. Cuypers aan wion wij on:
schoone nieuwe Sint-Bavo danken en zijn
kleinzoon, de arch Reet P. Cuypers Jr.
J. P. M. S
HOE STAAT T MET
«le grondeu achter het Slachthuis.
In het Zuider Busleuspaarne, in dc buurt
van de drukkerij van Haarlem s Dagblad,
ligt een groote soliuit, met een stoommachi
ne er op en een groote sohoorstcen braakt
er den geheelen dag dikke, zwarte rookwol
ken uit.
En 2000 meter verder, achter hot Slacht
huis, liggen gronden, die, zooals de tech
nisohe term luidt, „opgespoten" moeten
worden, m.a.w. bespoten met zand, opge
hoogd. Dit gaat natuurlijk niet met een
bloemenspuitje. Het gaat zóó: een dikke,
ijzeren buis leidt over houten stellages, van
do stoommachine naar de terreinen. Die
buis is £n de nabijheid van de machine
aangebracht op 'n hoogte van 3.60M. en van
daar helt zij langzaam, zeer langzaam in de
richting var. de te „bespuiten" gronden.
Door middel van twee trechters nu wordt
titer en zond (veel water en, naar verhou
ding weinig zftnd) in de buis gebracht en
onder sterken druk van de machine, voort
gespoten naar de terreinen. Daar golft maar
voortdurend bet zanderige water uit het
andere uiteinde van de buis en v or spreidt
zich over de gronden, die omdijkt zijn.
Het water wordt door middel van drie on-
dergrondsche buizen in de Zomervaart ge
leid en het zand blijft liggen.
Dit is „opspuiten".
KRABBELS
DE TOENEMING DER MISDADIGHEID.
Thans is verschenen de Criminccle Statis-
;iek over 1018.
Daaruit b)(|kl, dat hot aaeul onherroe
pelijke vcroordeelingeu wegens rechlbaukza-
ra (waaronder vallen misdrijven beb&lve
nvoudigc .slroopcrij plus de overtredin-
■n bedelarij en laadlooperij; bedroeg
in 1914 14.709
m 1916 25.881!
in 1918 41.404.
Alzoo een schrikbarende toeneming der
misdadigheid.
ln 1918 kwamen wel is waar o.fcÜT overtre
dingen der Distribuliewotten voor, maar dit
maakt op het totaal niet veel uit.
De misdaden z ij n na 1914 b Ij n a
erdriedubbeld.
Het aantal 6niokkclniisdrijven was groot,
mar daartoe bepaalde rich de toeneming der
i'isdadighcid niet.
Onder de veroordeelden wegens ainlerc mis
drijven dan smokkelhandel werden voor de
eerste /naai in liun loven veroordeeld in
1914 7.00C of 12.1 per duizend in 1916
7.758 of 11.9 per duizend in 191814.582 of
21.6 per duizend.
Deze cijfers zeggen ons, dat, terwijl in do
eerste oorlogsjaren, tot en met 1916, de cij
fers der andere criminaliteit dan smokkel
handel nog niet of niet noemenswaard stegen,
in de tweede periode van den oorlog, toen
de economische crisis zich hier te lande
sterk deed gevoelen, ook andere misdrijven
belangrijk toenamen, gelijk dit in tijden van
crisis steeds plcogi te geschieden. -*
In de oorlogsjaren zijn de misdrijven le
gen het leven ch de ernstige zedendelicten
niet toegenomen, voor een deel zelfs ge
daald, eu de veroordeelingen wegens mis
handeling, vernieling en dergelijke ruwheids-
delicten zijn verminderd (in 1914 werden
wegens eenvoudige en gegualificeerdc mis
handeling veroordeeld 3.087 personen, in
19181.601). De economische criminaliteit
is echter gesregen. liet aantal veroordeelden
wegens eenvoudizen diefstal bedroe-g iu 1914:
23)93; Ln 1916: 2.790; in 1918: 6.670het
aantal veroordeelden wegens gequnUfkeerden
diefstal in 1914: 848, in 1916: 1102, in 1918:
3261het aantal gevallen van heling ln 1914:
211. in 1916; 361, in 1918: 908.
Deze statistiek loopt over 1918. We ver
nomen, dat dc cijfers over 1919 zekor niet
zijn dan over 1918.
.er 1920 zullen de cijfers iets dalen, want
m dat jaar is bot aantal smokkel- en distri-
bntiezakeu aanzienlijk verminderd,
ken en dat is te kootbaar."'
biiausuieuws
TEGEN DIERENMISHANDELING.
Uittreksel van het verslag otcz de maand
Februari 1921 vaa den inspecteur der ver-
ecniging legen liet mishandelen van dieren,
Haarlem en omstreken. Secretariaat:
Ueerenweg 190.
Op de Klcverlaan werd geconstateerd dat.
vermoedelijk tengevolge van den ellendigen
toestand van den weg, veroorzaakt door de
daar ondernomen bouwwerken, twee trek
paarden zeer gebrekkig liepen. Deskundig
onderzoek heeft uitgewezen dat bedoelde die
ren pijnlijk kreupel waren. Den voerlieden
is er op gewezen dat die paarden geen dienst
mogen doen.
Zoolang de weg daar zoo blijft, kannen
ongelukken niet uitblijven.
Bij herhaling werd bevonden dat bet paard
in een zand rijder bij het z.g. „blauwe brng-
onder Heemstede, voor veel te zware
lasten gespannen was. Na vergeefsche
waarschuwing werd de plaatselijke politic
hiermede in kennis gesteld.
Het paard van een steenkolon'nandelaar
werd kreupel bevonden. Het bleek dat slecht
hoefbeslag hiervan de oorzaak was, daarom
werd daarin voorzien,
Meermalen werd tegen gebrekkige bespan
ning van paarden en honden opgetreden.
Daarbij kwam het een enkele maai voor dat
de eigenaar van ecu trekhond niet in het
bezit was van een rijbewijs.
Ook Sn deze maand werden veie honden
katten- die zwervend op straat waren
aangetroffen, in den Kennel Fauna opge
nomen en voor rekening der vcreeniging
gedurende eeige dagen verpleegd. Deden de
eigenaars zich niet kennen eu was er nie
mand die zich over die zwervers wilde ont-
termen, dan moesten ze jn de asphyxiatle-
uirichung der vereeniging pijnloos gedood
worden. Nogmaals wordt hierop de aandacht
van bet publiek gevestigd. De opgenomen
dieren worden onder de rubriek „Gevonden
voorwerpen" in de plaatselijke bladen ge
signaleerd Personen, die hun bond of kat
missen, zullen goed doen tijdig bij den Ken
nel Fauna (Tel. 2292/ ;e inforniecrcn. Wordt
hiermede gewacht, dan loopt men kaas dat
de dieren cr niet meer zijn.
8CHOUWBÜRG JANSWEG. In dezen
schouwburg worden door liet Noord-Nédor-
landach Tooneelgrzclschap met veel snece»
voorstellingen gegeven van ,,'t Seliatje vat»
liet Kolkje". Deze scbets uit liet Amsterdam»
sche volksleven van Job. Leiuaire, geeft
weer een belangwekkend kijkje op het ver
gulde leven in de Amsturdamsclie nachtbuur
ten. Luim en droeve ernst wisselen elkaar
op het tooneel af.
Bei gezelschap beschikt over goede fcracb*
ten. Dc vrouw uit het volk. Kee dc bloc-
menverkoopster, wordt uitstekend gespeeld
door mevr. R. Berkhout. Haar dochters, Jet
en Lien, vindeu goede vertolksters in mevr.
Dina Linke en rnej. Anna l^-maire. Jaap vaa
der Kaap is als vader Lindeman, den man,
die zooveel lijdt door het slecht! gedrag Min
zijn dochter en In den drank vertroosting
zoekt, uitstekend. Ilc-in dc Linke, die door
Henri Oostra vertolkt wordt, is vooral in
zijn zangnummers zeer te prijzen. De fat
Haas Chantepie, vond bjj den heer D. Gori-
bitz een goede uitbeelding. Er is veel om
hem gelachen.
Deze schets, nu een» tooneclweik, dan weer.
operette of revue, zal nog wel ecnige avon
den goed-ge vulde zalen trekken.
PERSONALIA.
- Voor het examen ïiuttïge hasul
werken zijn geslaagd 'le domes J. M.
M. Budel en A. C. Toconis, beiden
van Haarlem.
Voor het examen fraaie liand-
werken is geslaagd mej. A. J. Verst el
an te Haarlem.
Mot ingang van 1 April is J. E.
Koning, te Haarlem, tijdelijk balost
met de waarneming der betrekking
van adjiinct-inspeeteur der directe be
lastingen en is hij werkzaam ge:-'
aan die inspectie der directe belastin
gen enz. te Hem 33e afdoeling.
ACTE-EXAMEN L. O.
Het schriftelijk gedeelte van het
examen voor de acte I-. O. heeft plaats
op Dinsdag 5 April; het mondeliitp bo-
gint op 13 April.
Te Haarlem zal een examencommiS-
_e zitting houden voor de inspectiën
Haarlem en Alkmaar. Voorzitter dei-
commissie te Haarlem is dr. J. F. M.
Sterck, inspecteur vnn het lager on
derwijs in de inspectie Haarlem, t"
Haarlem.
Buitenland
DE ONLUSTEN IN RUSLAND.
(Zie ook 3de Blad
Het Russische pers-ageiir-ohap goeft bij
zonderheden over dc gebeurtenissen, die zich
21 Februari tot 1 .Maart te Pctrograd
bobben afgespeeld. Het zegt. dat vooral in
den nacht van 27 op £8 Februari de troepen,
trouw waren gebleven aan dc Sovjet-
rcgcering, er na hevigen «trijd in slaagden,
de opstandelingen te verspreiden. Deze laat-
sten hadden toen meer dan 150 dooden en
een groot aantal gewonden.
Volgens een telegram uit Riga bombardeert
dc Bolsjewistische artillerie dc stad Moskou.
Het vuur wordt voornamelijk op de arbei
derswijken gericht cn de schade moe' aan
zienlijk zijn. Hei aantal slaehtoffers loopt
in de honderden.
Alle trouwe communistische eenheden wor
den door de Sovjet-autoriteiten naar Moskou
en Petrograd gedirigeerd. Dc spoorwegen ;us-
scben deze beide 3leden zijn door militairen
bezet. Uet passagiersverkcer staat geheel
stiL Volgens de jongste berichten hebben
communistische troepen cn een rood regi
ment, samengesteld uit elementen van ver
schillende nationaliteiten, den opstandelingen
te Moskou na een hardnekkig gevecht in de
.en een bloedige nederlaag toegebracht.
De Sovjet-troepen hebben de wijken, welk®
door de opstandelingen te Moskou waren t»c-
zet, hernomen. In dc gebeele stad vinden
huiszoekingen plaats, w aarbij talrijke per-
soneu. vooral uit arbeiderskringen, gearres
teerd worden.
DUITSCULAND EN DE GEALLIEERDEN.
(Zie ook 2de Blad.}
De economische sancties.
De bijzondere correspondent van Ilava» te
Londen verklaart, dat de geallieerden bet
eens zgn geworden over bun antwoord op de
Duitsche tegenvoorstellen. Het antwoord Inidt
in groote lijnen aldus
le. De Duitsche tegenvoorstellen ziju
onaannemelijk.
2e. Do besluiten van Parijs moeten dc ba;i«
van de besprekingen blgveu.
3c. De Duitsche delegatie zal ten hoogste
4 dagen tijd hebben, om de Pargsche beslui-
m te aanvaarden.
4e. ingeval van een weigering zouden de
geallieerden twee steenkoolhavens aan den
Rijn bezetten.
6o. Er zullen ten slotte economische sanc
ties tegen Duitschland worden toegepast, in
dien het in z|jn onwil mocht volharden; tnct
name zou 50 worden geheven op den
Duitscben uitvoer naar de geallieerde lauden
en een bijzondere tolgrens worden vastge
steld, welke den linkeroever van den Ilijn zou
scheiden van het overige deel van Duitsch
land.
AMERIKA EN DE VOLKENBOND.
Hei antwoord van den Volkenbond san
de Ver. Staten ia zake de raandateakwes-
e is gepubliceerd.
De Volkenbond verdedigt de genomen
besluiten en merkt verder op, d»t hoewei
de rechten, die de Vereenigde Staten v.eb
door bun deelneming ;usn den oorlog en
de vredesonderhandelingen hebben ver
worven, niet in het minst betwist wor
den, de huidige toestond ingewikkeld
wordt gemaakt door het fet, dat de Ver
een Lgdo Staten zich bobben outhouden
van het ratifïceeren der vredesverdragen
en niet zijn toegetreden tot den Vol
kenbond om redenen waaromtrent de
Raad niet wenscht te discussieeren.
DE ONLUSTEN IN ITALIl.
Bij het oproer tc Florence zijn tot na
toe reeds 10 personen gedood en 4CO ge
ARBEIDSCONFLICT IN DENEMARKEN
In Denemarken dreigt een uitsluiting
van 40.000 arbeiders in de ijzer- en staal
industrie, en in de bouwvakken-
