HAARLEM'S DAGBLAD
Buitenlandsch Overzicht
De Conferentie te Londen.
StaflSEienws
üot Toonsel
l8iiera jsajümsi
"innraMa
Famiileberichteii.
StoaiufóarijisrieMeii
Uit ce iimstrskea
VRIJDAG 4 IWAtRT 1921- TWEEOl BLAD
HET ULTIMATUM AAN DE
DUITSCHERS.
OE DUITSCHERS BELOVEN NIEUWE
VOORSTELLEN TE ZULLEN DOEN.
Donderdagmiddag werd een belangrij
ke anting gehouden.
Lloyd George, do Duitsch© tegenvoor
stellen beantwoordend, betoogde, dat de
Duitseliers reeda bun verplichtingen had
don vereaakt t«n aanzien van een aantal
der belangrijkste verplichtingen, waarou
der ook de berechting der Duitscbe oor
logsmisdadigers, de ontwapening, en de
betaling in geld of goederen vun twintig
milliard gouduiark. De geallieerden heb
ben aanvankelijk het vredesverdrag naar
de letter opgenomen, daarna uitstel ver
leend en later zelfs het karakter van de
eiscben gewijzigd, doch telkeua zijn de
Duitschers de bepalingen niet nageko-
"zij" hebben do oorlogsmisdadigers onbe
recht gelaten, laat slaan gestraft en ml
litaire organisaties zijn overal in het land
uit den grond gerezen.
De DuitBohe tegenvoorstellen hebben
de geallieerden er van overtuigd, dat de
Duitsche regeering niet van plan is,
baar verplichtingen uit het verdrag van
Versailles voortvloeiend, na te komen of
wellicht de kracht mist, bet volk de daar
toe noodzakelijke offers af te dwingen.
De geallieerden hebben daarom beslo
ten. te handelen, uitgaande van de ver
onderstelling, dat de Duiteche regeenng
opzettelijk in gebreke blijft haar verplich
tingen na te komen.
Indien de Duitsohe delegatie niet Maan
dBg te kennen geeft, dat Duitschland óf
voornemens is do Parijech© voorstellen te
aanvaarden, óf zelf voorstelt, op welke
wijze Duitschland aan zijn verplichtingen
■ai voldoen, zullen de geallieerden, te be
ginncn met dien datum, overeenkomstig
de bepalingen, daartoe in het verdrag van
Versailles neergelegd, tot het volgende
overgaan:
le. Duisburg, Ruhrort
zullen worden bezet;
2e. aan de verschillende parlementen
der geallieerde mogendheden zal worden
verzooht. hun onderdanen te gelasten, om
een zeker deel van alle betalingen voor
van Duitschland betrokken goederen aan
hun nsgeenng te betalen, welk deel dan
<loor deze regeering afgehouden wordt
van het bedrag der door Duitschland ver
schuldigde schadevergoeding;
3e. de grensdouane-ontvangsten van
de bezete gebieden moeten aan de Com
missie vor Herstel worden afgegeven. Met
de heffing dezer rechten zal worden voort
gegaan volgens liet Duitsche tarief;
Ie. er wordt tijdelijk een Unie van
douane kantoren 'gevestigd aan den Rijn;
de grenzen en de bruggehoofden worden
door de geallieerden bezet. De douane
rechten van deze linie worden door de
geallieerde Tegeeringen bepaald.
Llovd George verklaarde, dat de tweo
de sanctie een vermindering meebracht
van de koopwaardc van alle door de ge
allieerden van Duitschland gekochte
goederen.
Een zeker gedeelte van het geld zal in
de schatkist dor geallieerde regeoringen
worden gestort, terwijl de rest met een
quitanlie voor liet afgehouden bedrag van
Duitschland wordt gezonden.
Minister Simons, wien men vroeg, of
hij terstond hierop wilde antwoorden,
deelde mede. dat de Duitsche deiegavie
de documenten, die bij de mededeeltng
der gcAllieeren gevoeg waren, zou onder
zoeken. terwijl hij beloofde voor Maandag
het antwoord der delegatie to zullen me
dedeelen.
Hij veroorloofde zich echter reeds thans
op te merken, dat de Britsche premier da
Duitsche voorstellen scheen mis te ver
staan. Volgens zijn mooning, zouden
do geallieerden dus de sancties, waarom
trent zij" mededeeling hadden gedaan, niet
behoeven toe te passen.
De conferentie is verdaagd.
Het rs nog niet bekend, wanneer de
conferentie znl worden hervat.
Venvacht wordt, dat Vrijdag wederom
mot de Turkscho gedelegeerden zal wor
den geconfereerd.
Dusseldorp
Ei- Komen nog eenlge aanvullende
gegevens over de rede van Lloyd
George.
De Engelsclie premier gaf een
breedvoerige uiteenzetting van de
schade die do Duitscliers tijdens den
oorlog hebben veroorzaakt.
„Niet nnmler dan 1659 steden en
dorper» werden geheel uitgeroeid; 7007
steden" werden vuur drie kwart en
16056 voor de helft verwoest; 319.269
huizen werden vernietigd en geheel
in puin gelegd; 313.665 gedeelte!iik
vernield; 20.603 fabrieken, bijna 5000
bruggen, 8000 K.M. spoorweg en 52000
K.M. straatweg vernield.
Drie millioen achthonderdduizend
H.A. grond werd onbruikbaar ge
maakt, waarvan 1.710.000 H.A. akker
grond, die hersteld moet worden.
Frankrijk is beroofd van 50 wan
zijn totale steenkoolproductie".
Nadat nog vele andere cijfers over
schade gegeven waren, vervolgde
Lloyd George:
Deae opsomming is onvolledig; er
wordt niet in gewaagd van de vele
bittere verliezen aan de geallieerden
berokkend door het dooden of ver
minken van mlllioenen Jongemannen
in de kracht van hun leven. Frank
rijk verloor aan gesneuvelden 1100000
en heeft pensioenen te betalen aan
drie en een half milliard. Groot-Brit-
tajinië verloor aan dooden één mil
lioen en 1.7 millioen verminkten wer
den gopensionneord. Ik heb de cijfers
van België en Italië niet bij de hand.
Deze cijfers vertegenwoordigen erh
ter niet alleen het werkelijk verlies
aan werkkrachten, doch ook een zwo
ren loet op de middelen van de lan
den, voor het onderhoud van vermink
ten. die niet langer hun kost kunnen
verdienen. Frankrijk allee-n en En
geland alleen hebben daarvoor jaar
lijks een uitgave te dragen van drie
maal zooveel clan het goheele jaarlijk-
sche bedrag^ dat thans door Duitsch
land wordt aangeboden om de schade
te vergoeden.
Duitsrhl i*J heeft ongetwijfeld door
den oorlog geleden, doch zijn verlie
zen aan menschenlevens zijn in ver
houding tot zijn bevolking niet te ver
gelijken mot die van Frankrijk en
wat de matèrieelo schade betreft, die
in Oost-Pruiien is een nietigheid in
vergelijking met die in Frankrijk.
En wat wordt aangeboden ann
Frankrijk, dat worstelt onder den
laat van uitgaven voor aijn oorlogs
bciiuld, met zijn rijkste provincies
in c-cii afzichtelijke wildernis van
yuinhoopen lidschapen, met zon
urmgenüen nood voor den wederop
bouw van de verwoeste woningeni en
l abrieken als eeuig bestaansmiddel
vou zijn be-klagcinswaardig volk, dat
vijl jaar lang de afschuwelijkheden
vun den oorlog moest medcm.Uveu en
met ge.veldige uitgaven voor peu-
-i enen daaraan nog toegevoegd?
Wat wordt aangeboden aan Engeland met
zijn reusnehtigen schuldenlast en buiten
gewoon hoog© pensioenen, veroorzaakt door
d© verdediging van bet trnotaat, dat mede-
onderteeknml was door den koning vun
Pruisen, muur dat door diens nakomelin
gen werd geschonden V.
Wat wordtaangebeden uan België en
Italië om hen van hun schuldenlast te ont
heffen f
Inderdaad, wit wordt aangeboden f
Nog niet ©ens het vierde deel van de som.
vcreischt voor het herstel van de aange
richte schade, en dat nog wel op voorwaar
de, dat degenen, die dal geld behoeven, liet
eerst, op voor Duitschland gunstige condl
tics uit hun eigen zak moeten betalen, ter
wijl zij reeds de grootste moeilijkheden
hebben om op hun eigen markt geld to leo-
uen voor het noodige rogeeringewcrk.
Verder zei de Engelsobe premier nog:
Ik kan de psychologie niet begrijpen, die
de vertegenwoordigers van een land, welks
regeering verantwoordelijk was voor den
meest verwoestenden oorlog der geschiede
nis, er toe brengt met zulk een voorstel aan
te komen op een oonferentie met vertegen
woordigers van landen, die het slachtoffer
van die verwoestingen werden.
Was de Duitsche regeering' hiergekomen
met eenig voorstel dat een oprecht verlan
gen naar do vervulling van haar verplich
tingen toonde, dan zouden wij daaraan de
meest billijk-s en nauwkeurige overweging
hebben geschonken. Indien de Duitsohe rè-
geering had gezegd: „Twee en veertig jaar
is een te lange periode", en ala zij had ge
zegd: „Twaalf procent van onzen uitvoer
is niet de boste manier om de schadeloos
stelling te beffen of om na te gaan, wat
Duitschland op een gegeven oogenblik kan,
betalen, wij hebben andere methoden, lie
ons beter schikken, doch die hetzelfde dool
beoogen", had zij dat gezegd, dan zou
den wij hier aan de confcrentietafel met de
Duitscbe delegatie in volkomen goed ver
trouwen die tegenvoorstellen hebben onder
zocht, teneinde een redelijk accoord te tref
fen.
De thans gedane voorstellen houden een
atmosfeer van twijfel en wantrouwen in
stand en zijn noodlottig voor den vrede, die
do wereld zoo bitter noodig heeft om haar
normale werkzaamheid te hervatten.
Wij weten, en wij waren bereid om te er
kennen. met welke moeilijkheden'het Duit
sche volk evenals andere volken, ten gevol
ge van den oorlog heeft te kampen. D o o h
deze tegenvoorstellen zijn
oprechtgeeproke
'wisten te en gemstd Wordt, dat zij Pe
tersburg bombardeert.
Het blad verneemt, dat het minis
terie van buit&nlaadsche zaken niet
geneigd is, de berichten betreffeude
een revolutie in twijfel te trekken.
Het bericht, dat het ministerie gocu
enkel bericht van deze strekking
heeft ontvangen, is van allen grond
ontbloot volgens ambtenaren van het
ministerie van buitenlandsohe zakvn,
die de berichten naar alle waarschijn
lijkheid juist achten.
De „Daily Mail" verneemt uit
Bjornberg, dat uitgewekenen uit Pt
teisóurg inededeelen, dat de opstand
te Petersburg te vroeg is begonnen in
afwachting van een algemeenen op
stand tegen de bolsjewisten.
Volgens de „Wolja liossi" heerscht groo
te opwinding onder de Pelersburgsche ar
beiders. Naar de Petersburger „Krasnaja
Guzela" mededeelt, eischen do sociaal-revo-
lutioiuiairen onmiddellijke hijeenroepmg
der Nationale Vergadering.
Lenln en Trotsky gevlucht?
Uit alle decicn van Rusland kumen lie
richten over onlusten en verzet tegen le
R aden-regeering. In Petersburg kwam liet
lot geregelde straatgevechten, waarbij de
arbeiders gebruik maakten van macbinege-
n. Het geruolil gaat dat Lenin en Trotz-
ky sioh naar de Knm in veiligheid hebben
gebracht en aldaar wachten op een gele
genheid naar Zuid-Amenka tc vluchten.
(Naar Woensdag een telegram uit Weenen
meldde, zou Trotzky reeds in het begin
dezer week Mpskou veriaten hebben.)
DE ONLUSTEN TE BARCELONA.
De versclirikkingen in Barcelona duren
lort. lederen dug worden arbeiders rf
werkgevers vermoord op straat gevonden of
vinden er in fabrieken, woonhuizen of
kroegen aanslagen plaats. Do politie zette
haar moeilijk werk voort, ieder oogenblik
eemt men van nieuwe arrestaties, doch
de contra waar de aanslagen worden bo-
raamd heeft uiéu nog niet vermogen op ie
sporen. Den afgeloopen Zaterdag werd op
n personen in afzonderlijke gevallen
aanslag gepleegd, 'a Morgens werden
twee syndicalisten door.pistoolschoten ern
stig gewond, 's Middags om drio uur dron
gen twee met pistolen gewapende man
non een kroeg binuen en schoten een syn
dicaliBt dood. Om drie uur werden drie ar
beiders die van hun werk kwamen, door
zes gewapende arbeiders opgewacht en aan
gevallen. Ale drie werden ernstig gewond.
Avonds werd een arbeider, die in het don
kor naar huis waudeldé, onverhoeds van
achteren met een dolk gestoken, zoodat nij
dood neerstortte.
edigl
g en
vooat i e
als iemand, die verlangt naar een wcr-
lcelijken vrede in Europa tussschen alle
volken, bctroul1 ik het ten zeerste, dat zulke
voorstellen ooit wc-rdon gedaan, omdat zij
wijzen op een verlangen, niet tot nako
ming. maar tot weigering van verplichtin
gen. die Duitschland rusten ver
plichtingen, die ver achter blijven bij die.
volgens het voorbeeld van 1871, zelf door
Duitschland gegeven.
Had de Duitsche regeering haar volk be
lastingen opgelegd, welke vergeleken kou
den worden met die van de geallieerde lan
den. dan zou zij In oen betere poeitio zijn
geweest om bier met ons te spreken, doch
ook dienaangande is onze wenseh, als over
winnaars boven overwonnenen bevoorrecht
ta worden, niet vervuld. De Duitscbe
schuld is. hoewel zij nominaal hoog is. zelfs
nominaal naar verhouding tot de tievolking
niet zoo hoog als da schuld van Engeland
Dit lSnd bracht tijdens den oorlog aan he
lastingen driehonderd millioen p.st. op en
eon zoodanige poging heeft Duitschland
niet gedaan.
Nieuwe Dnltsche
voorstellen.
De Duitsche expert Scliroeder, ook
een lid der delegatie, had een onder
houd met een Engriscli journalist.
Hij verkluarde, da! de cijfers die Si
mons genoemd had niet de hoo-ste
waren <lie de Duitachers zouden kun
nen geven.
DE VERLOVEN IN IIET BEZETTE GE
BIED INGETROKKEN.
L'it Kaïisrulio wordt gemeld, dat er
daar van Fransche troepenbewegin
gen op Fransch gebied nog niets
üo'rdt bemerkt. Daarentegen zi.n vo r
de geallieerde soldaten in de bezette
gtibieden alle verloven ingetrokken en
worden zij in de kazernes vastgehou
den.
In de buurt van Nancy worden troe
pen cavalerie naar hel Oosten getrans
portoerd ei» ook te Belfort hebben
troepenbewegingen naar de streken
van Mulhouse en C'.olmar plaats. De
soldaten dragen een volledige oor-
'o^suitnistlng.
DREIGENDE ALGEMEENE STAKING
IN DUITSCHLAND.
Uit Stelt iu wordt geseind: Tengevolge
van de uilsluiting der arbeiders op de
Vulkan werf heerscht er onder de arboi
ders te Stettin c-on groote onrust. Men
spreekt van een algemeen© sljjking. In
den middag hebben de vertrouwensman
nen der vakvereeingiugcn in een vergade
ring den toestand besproken. Een defini
tieve beslissing is niet genomen, daar
men eerst hel besluit van de Centrale in
JBerlijn wil afwachten.
In een vergadering van werkloozen en
uitgeslotenen werden tegenover de ei
schen der Werf-dirootie de eischen der
arbeiders opgesteld. Tot deze behoort /ok
dë eisch, d^l de uitgeslotenen onvoor
waardel ijk weder te werk zullen worden
gesteld.
D« „Daily Chronicle" meldt, dat
volgens de jongst© berichten oetrcf-
fende de op touw gezette tegenrevolu-
tie in Busland, de ongeregeldheden
den Eisten Februari begonnen met
het plunderen van de voedselopslag
plaatsen té Petersburg. Een regiment,
dat zijn officieren doodde, werd daar
na ontwapend en naar het front in
den Kaukasus gezonden. Geloofd
wordt, dat de vloot tegen de boisje-
1914.
COMMUNISTEN PROCES IN
DUITSCHLAND.
Het Opieiibare Ministerie te Hostel eischte
in het Coinmuniateii-procea tégen Kiiuk-
moller, Schroer en Za:ser drie jaren
tuchthnisstraf met vervallen verklaring
der burgerrechten, tegen Lohagen »n
Karbieh twee jaren gevangenisstraf. en
voorts tegen beide andere beklaagden een
jaar gevangenisstraf. Het vonnis zal
waarschijnlijk Zaterdag uitgesproken wor
den.
OPPER-S11.EZIE. Woensdag kwamen
in Oppcln de eerste treinen met Engel
sclie militairen aan. Naar in kringen van
do fnlcrgeallieerd© Commissie verluidt
zullen verdere transporten volgen, en
zouden vier Engelsche bataljons naar
Opper Silezié komen. De berichten in de
Duitsche bladen, dst 30 tot 16 Engelsche
bataljons naar Opper Silezië zonde.i ko
ten zijn niet juist.
DE ONLUSTEN IN ITALIê. To Flo-
snee ia de arbeid hèrvat; in versobillendo
andere Italinansche steden ia de rust her
steld.
Verspreid nieuws
DE TOESTAND IN GEORGlë.
Hul lievoiutionuuire Comité van
Georgië deelt officieel mede, i
flis door de revolutionnaire Geor-
giaansche arbeiders en boeren is ba-
zet. De roodo vla# wappert over de
hoofdstad van Georgie. Do omvergo
oien regeering der Mcnsjewiki ia
gevlucht.
GENERAAL MERCIER. De
FrüTische oud-minister van oorlog en
oud-senator Merrier, is lieden overle
den. Hij was een bakende persoonlijk
heid, o.a. ook uil de Dreyfuszaak.
INTERNATIONALE TREIN. Op
15 Maart a.s. vertrekt de eerste di
recte trein ParijsBerlijnWar
schau.
DE „TIRPITZ."
Uit Flensburg wordt gemeld:
Nadat dc werf-arbeiders zich bereid had
den verklaard, de stoomboot „Tirpitz" van
stapel te laten loopen, heeft dit plaats ge
had in bijzijn'van admiraal Tirpitz en ver
tegenwoordigers van den reeds afgereïsden
heer Hugo Stinnes.
EEN GONFI.ICT IN DE RHODE-
SI&CHE MIJNEN IN ZUID-AFRIKA.
De „Times" verneemt uit Buia-
wuyo, dat de meeste mijnen in Rlvo-
desiè het werk hebben 6topgezet, ten
gevolge van het feit dat de mijneige
naars van de arbeiders het recht
eischen om ook niet-vakvereeniginqs-
leden als arbeiders aan te stellen.
HET LOUNVRAAGSTUK IN ENGE
LAND. Een vergadermgvan gedele
geerden van de federatie vau bouwvaker
ganisaties besloot aan de loden de aan
neming aan ie bevelen vau een verander
lijke schaal (sliding scale), welke de loo
nen regelt in overeenstemming met
de kosten van het levensonderhoud. Voor
gesteld wordt om als grondslag van het
oon te nemen een cijfer van 170 pCt. bo
ven de kosten van voor den oorlog en
wanneer er oen verlaging van 6.5 pCt.
plaats heeft, de loonen automatisch te
doen verlagen met een halve Btuiver per
uur. Het voorstel zal aan oen stemming
ondor de -leden der betrokken vakvereeni-
gingen worden onderworpen.
De patroons in de bouwvakken zijn nog
steeds tegen betaling in verhouding tol
den geleverden arbeid.
IN HET BEZETTE GEBIED. De bla
den te Berlijn melden: De Britsche bezet
tingsautoriteiten te Keulen verlangen voor
600 gezinnen vun manschappen woningen,
wat in strijd ia met de overeenkomst voor
het bezette gebied, waarin alleen sprako is
van militairen en ambtenaren. De kosten
daarvan zouden 75 millioen mark beloopen.
Ingeval van weigering dreigen de Britsche
autoriteiten (zegt de ..Deutsche AHg.
Zeït.") met ontruimingen van blokken
huizen nabij de kazernen.
DE HANDEL TUSSCHEN ENGELAND
EN RUSLAND.
Volgens bericht in de Engelsche bladen
is er een overeenkomst tol stand gekomen
tussohen Krasfin, namens de Russische
Sovjet-regeering, en 'n Engelsche maat
schappij, voor de levering van een groot
aantal motorvrachawgens, speciaal ge
bouwd of veranderd voor het gebruik in
Rusland. De overeenkomst wordt van
kracht zoodra de handels overeenkomst tua
schen Engeland en Rusland onderteekend
Die motor vrachtwagens zouden zoo
ordt door het N'. v. d. D. opgemerkt dan
niissohien net kunnen dienen voor het In
dit voorpaar verwachte Sovjet-offensief to
gen Polen.
HET EERSTE SLACHTOFFER IN
FRANKRIJK VAN DEN OORLOG. In
het gebied van den Boven-Rijn, aan den
weg van Joncherey naar Faverois, op een
half uur afstand van Delle, wordt binnen
een monument onthuld, opgericht
nagedachtenis van den ©eisten
Frunsohman, korporaal Peugeot, van het
44e reg. Infanterie, die door eenDuitsoher
werd gedood op 2 Aug. 1914, nog voordat
d© oorlog verklaard was.
Op drie fronten van liet monument
zijn inscripties aangebracht. Op dat sou
de westzijde staat gegrift;
„Dit monument ia opgericht alt bijdra
gon van do geheele wereld, yoor den kor
poraal JuleaAndré Peugeot, van het 44e
reg. inf., ooumiaadant van eeu kleine
dekkin3?i>ost."
Aan de zuidzijde:
„Hier heelt op Zondag 2 Aug. '14, om
tien uur 's morgens, ruim 50 uur voordat
hot den ooriog verklaarde aan Frankrijk
en terwijl ue regeering van de repu
bliek, teneiude elke aunieidiiig tot confuot
weg lo nomen, haar grensbewukingstroe-
peu tot op 10 K.M. van do grens had
teruggetrokken uot keizerlijke eu ko
ninklijke Duitschland bet eerste Fransch'.
blood vergoten."
Op het noorderfront:
„De Duitsche luitenant Mayer heeft
hier, na ingevolge ontvangen bevelen op
het gebied van ue republiek te zijn door
gedrongen aan het hoofd van 'n patrouille
jagers te paard uit Mulhouse, met een
revolverschot den korporaal Peugeot ge
dood."
Op het vierde front ten slotte zijn de
namen gegrift van de 46 steden, die bij
gedragen hebben in kosten van het ge-
denktëeken.
Het monument vertoont een German ia-
figuur, met de Pickelhaube op, e éen
grimmig gelaat, die, de linkerhand rei
kende aau het Beoht, dit met d« rechter
hand don dolk In den rug stoot. Deze
uitbeelding draagt de Inscriptie: ,La
violation uu Droit" en den datum 2 Aug.
Maria Boodschap, mysterie-spel
vau Paul Claudel, ut den
Stadsschouwburg te Amster
dam.
Eenige jaren geleden het was nog vóór
den oorlog heeft Marie Kalff in „De
Kroon" oen avond gegeven, waarop zij uit
sluitend werken van den jongen Katholieken
schrijver Paul Claudel voordroeg. Het moeste
indruk inzakte toen wel „La Fille Violaine",
het mystieke verhaal, waaruit later „L'An-
nonce fane i Marie" is ontstaan, het myste
riespel, dat thans door Willem Royaards on
der den naam „Maria Boodschap" ten too-
ueele is gebracht. Door te geringe diepte van
hef tooneel in onzen Stadsschouwburg be
hoort dc opvoering van „Maria Boodschap"
in Haarlem helaas tot de onmogelijkheden.
Ik heb daarom een uitaoodigiug van den
beer Royaards om eeii voorstelling in Am
sterdam bij te wonen, gaarne aangenomen,
overtuigd, dat Bij een groot deel van uiijn
lezers belangstelling voor Ctapdel's werk zal
bestaan.
Claudel is eap streng geloovig Katholiek
i zijn mysteriespel „L Annonce faile a
Marie' is religieuze kunst. Hot is meer
zinnebeeldig, mystiek verhaal in tnoneel-
u. dnn een drama, de handelende perso-
zijn voor ons meer abstractie- dan juen-
schen. Iu zijn compositie met Je plotse
linge, onvoorbereide overgangen is .Ma
ria Boodschap" vrij oobèhoipeu, uvrtr als
geheel is bet van een ontroerende, prachtige
lyriek en van een innig vrome dichterlijk
heid.
In den proloog zien wij Violaine samen
et Peter van Craon, een bouwmeester van
kerken, eeu van die „meesters van den .e-
veuden stocn", die in de Middeleeuwen L'He
de France cn Champagne met tal Min kathe
dralen bezaaiden. Zij is gelukkig en gezond,
hij ongelukkig cu melaatscli. Wanneer Vio
laine in vervoering uitroept„0. wat- is de
ereid mooi en wat ben ik gelukkig.'" is zijn
at woord„O. wat ia de wereld tuooi en
at ben ik ongelukkig!" Pieter van Craon
staat op het punt naar Rheims te vertrek
ken. waar hij moet zijn voor de voltooiing
in zijn nieuw, groot werk, de kathedraal
.a Justice".
Als Violaine van hem hoort, dat de vrou
wen van R hei rus voor den bouw van deze
kerk haar edelstcencn wegschenken, geeft zij
Van Craon het incest waardevolle wat
bezit, den gouden ring, dien zij vau
Jacques Ilury, baar verloofde, heeft gekre
gen. Maar de bouwmeester vraagt haar iets
anders. „De steen, die noodig is voor het
voetstuk is niet dezelfde, als die noodig is
voor de spits!" Maar voor deze algeheele
overgeviog is Violaine nog niet gereed zij
houdt van Jacques, zij doet haar dagelijs-
schen plicht en meent, dat het zoo goed is.
Zjj is niet al* Pieter van Craon, die akijd
onder den groud loeft l)(j de fundamenten
van zijn kerk of iu don hemel bij zijn klok
ken. „Ik kun niet naar don zolder klimmen,
zotider duizelig tc worden!" bekent zij .'iciii.
Maar als Pieter v an Craon even later wil
heengaan, brengt Violaine haar eerste offer
en zoent xij den melaatsche op zijn mond, om
dat zooals zij later aan Jacques Hury
zegt: „bij zoo treurig was eu ik zoo geluk
kig!" Met dezen kus cn de vergeving van
het kwaad, dat Pieter van Cra-u haar vroe
ger heeft aangedaan, geneest zij zijn ziekte
en neemt zij hoewel nog onbewust zijn
lijden op zich.
„De zonden der Christenheid bouten door
bei leed der lijdende menschheid op zich te
ngmen!" dit is het hoofdmotief, dat telkens
in Claudel"» mysterie terugkeert. Wij hooreu
het van Anne Vereors, Violaine's vader, die
zijn gezin eo zijo laud verlaat en naar Jeru
zalem trekt, omdat h.j „moe is van het ge
luk". „Wjj zijn te gelukkig en de anderen
niet genoeg!" zegt hij tot z(ju vrouw. Hij wil
een deel van het leed der menschheid dra
gen, opdat zijn geluk hem later niet verwe
ten kan worden. „God is met ons, maar niet
dat groote gat in do aarde, dat hot Kruis
in maakte, toen liet geplant werd!"
En wjj hooren het van Violaine, die- vrij
willig het lijden van anderen op zich neemt.
Zij beeft afstand gedaan van haar vredig ge
luk met Jacqncs Hury voor Mars, haar zus
ter; melaatse it en blind geworden, zwerft zij
alleeri in de bosscbon. waar zij leeft van de
liefdegaven der menschen. Tot in don Kerst
nacht Mara bij haar komt. Violaine begrijpt
niet, wat Mara tot haar voert; acht jaar la.ig
is zy alleen geweest on leeft zij der wereld
afgestorven. En. hiermede zijn wij genaderd
tot het hoogtepunt van Paul Claudel'».mys
terie, do „vvondcrscóue". een tooneel van
prachtige lyriek en meeslcepende geloofs-
extase. Iu de oogen van Mara is Violaine
een heilige. Misschien zal God haar helpen
om het wonder te verrichten, dat zij van
haar verwacht en zij legt het lijkje van haar
kind, dat zij onder baar man-el verborgen
houdt, in Violaine's armen en smeekt haar
om het leven van haar dochtertje. VioDine
bezweert haar zuster, dat zy geen heilige
is en geen wonderen kan verrichten, doch
telkens klinkt onveranderlijk Mara's smeo-
keo„Violaine, geef mij mijn kind terug,
geef m(j mijn kjntl lerugf" Plotseling begin
nen ra do verte de Kerstklokken to luide»
en iu extase juicht Violaine: „O. Mara, éen
kindje is ons geboren!" maar voor de moe
der bestaat alleen haar eigen kind en zy
Keef» geen ander antwoord Üaa bet telken*
herbaalde „Geef my het mijne terag!" En
dan gebeurt het wonder! Terwijl Mara voor
basr zuster ligt neergeknield en cit de Evan
geliën leeat, klinkt alleen hoorbaar voor
Violaine de zang van engelen, die de
Miri.«-Boödsehap verkonden. Langzaam trekt
de duisternis op, het wordt lichter en lich
ter. de Kerstdag is geboren en met den
Kerstdag het kindje, dat Violaine met baar
groote, goddelijke liefde uit den dood heeft
opgewekt-
Doch de oogen vau het kind hebben niet
als voorhoen de kleur van Mara's oogen;
ze zijn blauw als die van Violaine. Aubaino
is niet meer het dochtertje van Mar», het ii
bet kind van baar zuster en van Jacques
Hury. den man. dien Violaine met zoo reine,
opofferende liefde beeft lief gehad-
Voor Mar» bljjft Violaine,dus tueschcn
haar en baar man staan en wanneer Violaine
in de laatste acte door Pieter van Craon
stervend by Jacques Hury wordt binnenge
dragen, biijkt hot hem. dat Mara hoar heeft
willen duoden. Maar Violaine zegent de hand.
die haar bevrijd beeft van bet aardscbe lij-
den en dwingt ook hem tol vergeven. De
„zoete Violaine" heeft aan Pieter van Craon
den steen gegeven, ilie noodig is voor de
spits van de kathedraal „La Justice".
In een zeer indrukwekkende opvoering
heeft Willem Royaards Claudel's werk ten
tooneeie gebracht. De grooto moeilijkheid
de regie was om de mystieke stemming
over ons, toeschouwer», to brengen. En
hoe licht kon het rag-fijne van deze teere.
weemoedige lyriek door een verbeelding ver
broken worden, hoe spoedig kon een conven
tionele verklanking van Claudel's broze taal
den indruk verstoren! Dat dit laatste slechte
een enkel oogenblik geschiedde, is Royaards'
groote verdienste.
Claodel beeft indertijd in bet tijdschrift
..L'Ocuvre" zelf aangegeven, hoe zijn werken
gespeeld moesten worden. Hij haat al bet
bruuske, bet hevige en kunstmatige in de
uitingen van een acteur. Het groote principe
elke kunst is, volgens hem. streng al
les te vermijden, wat onnut en overbodig is.
Het meest in dezen geest speelden Willem
Royaards. Saalborn en Mevr. Jacq. lioyaards-
Sandborg. Vooral Royaards was prachtig als
Anne Vereors. Hij gaf het rotsvaste geloof
van dezen boer niet innerlijke, overtuigende
kracht. Spel en dictie waren van een impo-
neereodc rust en gaven voortdurend ecu
groote, gewijde stemming. Saalborn speelde
Pieter van Craon in denzelfden 9oberen stijl-
Een iudrukwekkende verschijning was dezo
bouwmeester, zonal» hij daar stond in de
open deur van de schuur tegen het glorende
morgenlicht. Mevr. Royaards stelde ons ais
Violaine in den proloog teleur. Toen misten
wij ia haar dictie den hier vereischten een
voud. Ook in het tooneel van den kus ging
de symbolische beteekenl» van dat gebaar
van allerhoogste, opofferende liefde ons voor
bij. Maar daarna, in de tooneelea met
Jacques Hury was zij van een ontroerende
teerheid.. Toen was zy wel volkomen „Ia
doucc Violaine", zooais Clandel zieh haar
gedacht moet hebben. Mevr. Magda Janssen»
Gobau waren Mara en Jacques Hury. Zij
i in dit werk minder abstracties dan dc
andere figuren on kunnen dus meer „meu-
schelijk" epel verdragen. Toch leek ons
Magda Janssen* met kaar warm, volbloedig
temperament niet de aangewezen actrice voor
rol. Haar spel was te reëel en haar
te kort afgebeten voor een mysterie
spel als „Maria-Boodschap". Hierdoor ver
brak zjj nu en dan de stemming, die Royaards
over het geheel had weten te brengen. Veel
beter \ouden wjj Gobau. die al» Jacques
Hury doorgaans den juist co toon wist te
treffen.
Een opvoering dus van groote beteekenl»,
waarin Willem Royaards zich. door zyn
kunstzinnige regie in waarheid de collabora
teur van don dichter Paul Claudel heeft
getoond.
J. B. SCHUIL.
JEUGDBOND VOOR ONTHOUDING.
De afdcelingeo Haarlem en Schoten van don
„Jeugdbond" voor onthouding" geven Zater
dag in den schouwburg aan den Jsasweg een
propaganda-feestaaoud. Medewerking ver
leunen het Gemengd Koor „Abstiuentia" cn
de tooncclclub „Aurora*. De heer P. Schu
macher. van Amsterdam, zal oen propaganda-
rede uitsproken.
EFFECTENHANDELAREN. Het be-
uur van de Vcrecuïging van Effectenhan
delaren te Rotterdam, heeft bepaald dat met
ingang van beden in de Officiertc Bcureno-
teering zullen worden opgenomen
f 1.UOO.OOO gewone aandeden van de Ko
ninklijke Fabriek van Rijtuigen en Spoorwa
gon» J. J. Beijnes. te Ilaarlem, (nre. I—
1000), verdeeld in stukken v.ut f 1000.
f 1.000.000 8 pCt. cum. pref. oaud. van dè
Kon. Fabriek van Rijtuigen en Spoorwagen»
J J. Beijnes, te Haarlem, verdeeld in stukken
/"1000,— (ure. 1-1000).
PERSONALIA.
Ter beschikking van den Gouverneur-
Generaal vau Ned.-lndïe is gesteld de lieer
E. Nienkemper. tc Haarlem, om te worden
benoemd tot koofd-agent der 3e kl. hij de al-
tnieene politie.
Voor liet examen nuttige handwerken ia
geslaagd mej. C. de Wreede, te Hillegom.
MARTIN SPANJAARD. Naar
het Hbld. verneemt is de diriqent der
Amhemsche Orkestvereeniging, <le
heer Martin Spanjaard, uitgeneodigd
om in het komende seizoen eenige con
certen te Homburg, te"Munchen en te
Berlijn te dirigeeren.
GEMEENTEBELASTING O!' TOONEEL-
UITVOER1NGEN.
De heer Ter Hall heeft aan den minister
van Binnen landsche Zaken gevraagd
Acht de minister bet niet onrechtvaardig,
dat de gemeentebelasting op toneel vertoo
ningen cn andere vermakelijkheden iu som
mige gemeenten, o.a. te Utrecht, Vlissingen.
niet nitsluiteod van dc bruio-omvangsten
toutrée-gelden). docii ook van de auteurs
rechten geheven wordt, waardoor de gemeen
te zich een gedeelte van dc belooning van
hot auteursrecht toeeigent ten nadeelc van
den auteurï
ls de minister bereid maatregelen te ne
men. opdat dergelijke onrechtvaardige han
delingen (die o.a. te Utrecht, Vlissingen eu
de meeste andere steden voorkomen), niet
ueer zullen plaats vinden?
GEEN SUBSIDIE AAN 1IET
UTRECHT60H STEDE LIJ K ORKEST.
In de Donderdagmiddag gebonden ver
gadering van den gemeenteraad te
Utrecht is met 20 tegen 17 stemmen vor-
rorpen een voordracht van B. en vv.,
m aan het Utreohtsoh Stedelijk Orkest
on subsidie te verleenen van 70.000.
Zanguitvoering. Dinsdag o .uasrt
zai onder leiding van den hoer C. Vi»
J»a., d© Chi. Zangveieeni^ing „Do Lof-
stem"© alhier, een uitvoering geven in
de Ned. Herv. kerk.
Bar ar. Woensdag werd onder veK
belangstelling in bet gebouw Kehoboth,
geopeud de bazar, gehouden voor dekking
der onkosten, dl© nog op hel gebouw
et*an- De Ghr. Jongelingsvercniging hoeft
den eersten dag niet te klsgén gehad. Niet
minder dan 500 werd ontvangen. Giste
ren is ook veel verkocht geworden. Ter
afwisseling gaf 's avonds het Maudoluio-
geaelsohap der Haarlomsche Jongelings-
vereeniging eenig© nummers ten bestey
de hee* W. Prins Atn. gaf eenig© voor
drachten ten beste.
HEEMSTEDE. Voetbal. Donder
JagmoTgcn speelde het PoIiticUft-at te
gen de (V}o6tbaiclul> (G)em. (Werklie
den (H)eemstede.
In do le helft weet V. G. W. H., dat
met wind mee veel sterker is, den stand
50 te brengen.
tn Let begin der 2e helft komt de Po-
litie-vorhoede ook wal moer in actie,
r de goede verdediging der V. O. W.
rs voorkomt scoren. Aan d© oventij-
'e wordt pruductioicr werk geleverd; S
maai wordt de Poliliekeeper gcp.x--,<L -
Dan komt ook 't snoes bij de Politie als
de keeper niet weg kanw erken (5—X).
Vervolgen» komen de V. O. W. H.-'ei©
weder opzetten en weten nog 3 maal te
scoren. Einde komt alzoo met 11—I voor
<1© V. G. W. H.'ers.
DE BRAND TE 8CHEVENINGEN. I\
patiëntie, die tengevolge vun den «hrik by
brand in het gemecatelyk hutpziekenbuia
den Tapytweg in Den Haag ii overleden,
mevrouw Hansen, echtgenoote van den
lieer L. W. J. Hansen, eigenaar van een be
grafenisonderneming in dc Balistraat aldaar.
De burgemeester van Den Haag heeft den
beer Hansen schriftelijk vau zijn deelneming
n'et dit droevige sterfgeval doen blijken.
SCHANDELIJK. Uil Roggel i- nuar de
gevangenis te Roermond overgebracht de
landbouwer G. L, die verdacht wordt den
drinkwaterput van zijn buurman door petro
leum onbruikbaar te hebben gemaakt.
UIT ANDERE DAGBLADEN,
it rouwd: L. Dokkum mei M. J.
Knijpen». Amsterdam. Mr. J. W. dc Visser
met A. I. v. d. Bergh v Heinenoord. Am-
ïterdam. II, Stradmeijer met E. D. v. d.
Bergen, Hilversum.
Bevallen: Mevr. HoekersSwiokela,
Helmond. Mevr. De Vriea Robles—Min-
kenhoff, z„ Amsterdam.
Overleden: M. Ch. MeurerKuliig,
82 j„ Amsterdam. M. J. Laohmeyer, 34 j,
Hilversum. Tb. Schollen, 3 jaar. Amster
dam. JL A. KluytonaarDu Harchie Sar-
raas, 83 j., Laren. H. Jacobs, 3 jaar. Am-
itcrdam.
Kerk en Schoo
NED. HERV. GEMEENTE. - Beroepen
tc Stavoren ds. B. Schotten», te Lellen»
(Gr.)le Coevorden ds. Hartje», ie Hall
(Geld.).
GEREF. GEMEENTEN. - Tweetal te
Amsterdam ds. G. H. Kersten, te Ierseke
en <ls. J. Fraonje, te Barneveld.
HAABLEMMERLIEDE o.v Op de
.oordracht ter benoeming van «en on
derwijzeres in de nuttige handwerken aan
d© school te Spoarnwoude zijn geplaatst
de dames A. M. Wingbennühlu te Haar
tem, M. Tjebbes alhier en L. W. E. Heael
Haarlem.
Volgens de uitkomsten der volkstel
ling bedroeg hot aantal ingezetenen de
zer gemeente op I Januari 44S1 xielen,
waarvan 2330 mannen en 2151 vrouwen.
BENNEBROEK. Ongeval. Donder
dagmorgen had op den Glipperweg oen
ernstig ongeluk plaats. De heer B-. kape
laan albeir, had het ongeluk met zijn rij
wiel te vallen, waardoor hij zeer pijnlijk
aan gelaat en handen verwond werd. Na
bij ue fam. Höcker te zijn binnenga-
braefht, kon hij, na van den schrik wat
bekomen te zijn, per rijtuig naar «ijn
woning vervoert! worden, alwaar dr. vun
Aalst hem de eerst© geneeskundige hulp
«rleenda.
STV. MIJ. NEDERLAND.
Billjton arr. 28 Febr. van Amsterdam ta
Batavia.
Johan dc Witt (thuisr.) vertr. 28 Febr. v..
Sabang.
Kangean (uilr.) pas». 2 Maart Dungeness.
Oranje (thuisr.) vertr. 26 Febr. van Singa
pore.
Sumatra vertr. 28 Febr. van Batavia naa.
Djcddah.
KON. NED. STOOMBOOT-HIJ
Merop© vertr. 2 Maart »an Santander naai
Bordeaux.
Castor vertr. 3 Maart van Amsterdam naar
Bordeaux.
Ceres arr. 4 Maart van Volo te Amster
dam.
Danao vertrok 3 Maart van Amsterdam
naar Passages.
Fauna vertrok 2 Maart van Amsterdam
naar Alicante.
KON. HOLL. LLOYO.
Brabant!» (thuisr.) pass. 3 Maart 9 o. 45
voornt. EaMb-mrne.
KON. WEST-1ND. MAILDIENST.
Ardover, van Amsterdam naar Chili, arr.
2 Maart te Colon.
Cere©, van Volo naar Amsterdam, pass.
3 Maart den Noord-Uindor.
Orpheus arr. 2 Maart van Amsterdam te
Venetië.
Aurora vertr. 28 Febr. van Norfolk naar
Curacao.
Baara vertr. Febr. van Actofagasta naar
Valparaiso.
HOLLAND AM ER IK A-LIJN.
Kinderdijk arr. 2 Maart van Rotterdam te
nïon Bay.
Rijndam vertr. 3 Maart van Rotterdam o.
New-York.
Zuiderdijlc. van Rotterdam naar Ncw-Or-
leaus. vertr. 2 Maart van Vera-Cruz.
Zijldijk, van Rotterdam naar Cuba. Mexico
i New-Orlc.ms, pass 3 Maart Vlissingen,
lar Antwerpen.
ROTT. LLOYD
Arakan vertr. 3 Maart van Rotterdam
lar Antwerpen.
Tam bora 'uilr.) vertr. 2 Maart va©
Southampton en pas». 3 Maart Ouessant.
Garoet (uitr.) vertr. 27 Febr. v. .Singapore.
Menado vertrok .1 Maart van Fremantl©
tar Rotterdam.
Rindjani arr. 28 Febr. van Rotterdam te
Saiatiga arr. 1 Maart van Brisbane te
Sydney.
ROTTERDAM-ZUID-AMERI KA-LIJN.
Albirco arriv. 3 Maart van Buenos-Ayrea
te Rotterdam.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Wieringen arr. 28 Febr. van Beira tc Zan
zibar.
Clio (uitr.) arr. 1 Maart te Lissabon.
Delft (uitr.) vertr. 27 Febr. vau Port
Soudan.
UOLLA ND-A M ERI KALI J N,
Warszaw» vertr. 2 Maart nam. Tan Dan
zig naar Rotterdam.
HOLLAND—WEST-AF RIK A-LIJN.
Arostelatroom arr. 2 Maart van Amsterdam
te Hamburg.
Drechtstroom (nitr.) vertrok 2 Maart vao
Bordeaux.
HOLLAND—OOST-AZlë-LIJ.N.
Tjimanoek (uitr.) vertr. 1 Maan van
Shanghai.
STOOMV.-MIJ. OCEAAN.
Eorybate» arriv. 24 Febr. van Amsterdam
te Batavia.
Pok Ling, van Batavia naar Amsterdam,
arr. 1 Maart te Suez.
Mentor, van Japan naar Amsterdam, arr.
20 Febr. tt Singapore.
lxion, van Jxpan naar Amsterdam, vert*.
28 i'obr. van Singapore
