HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
Huitsnlandsnh Overzicht
De Voorvader van tien
huoiibii rimperaoi
DINSDAG 16 MAANT 1921 TWEEDE BLAD
(Vierde reeks.)
No. 149
Nederlandsche belangen bij de
Bezetting der Randsteden en de
nieuwe tolgrens.
IN DF. NIEUWE PANDSTEDEN.
VJM AGÜE8PREKKKN.
fi
Dubseldorf, 13 M:iart 1921,
Al eerder heli ik er op geweten, dat de mi
litaire bezetting van de Pandsteden mate
rieel weinig to beteekenen zou hebben,
wanneer er niet meer bijkwam. .ieell Ne
derland zelf geen pandsteden moeten af
staan aan Engeland, toon ons land in den
tncktigjarigen oorlog geld en manschappen
gestuurd kreeg, om den strijd tegen Spanje
roort te zetten.
Toe» Leicester met zijn troepen in Ne
derland kwam, moesten we ook Vlisaingen
en Vis<S afstaan als pandsteden. Er ia dit
onderscheid evenwel, dat toen bij overleg
geschiedde, wat nu hier aan den Rijn on
der dwang gebeurd is. Bleef het nu bij de
militaire bezetting, dan zou het alleen bier
op neer komen dat Duitschland do koeten
der bezetting woest opbrengen, wat na
tuurlijk ook al gauw in do millioencn
loopt. Maar overigens ondervindt de be
volking en het bedrijf van de bezetting
zetf geen last, vooral nu bet nachtelijk
straatverkeer weer vrij is.
Men griibelt alleen wat, want het is toch
Wel een heel ding hier deze vreemde troe
pen te zien. Pijnzend en bedrukt, tapt een
mopje, slankt een binnensmondsehe ver-
wensching, spreekt verstolen tegen el
kaar over revanche, al naar gelang van
den aard des gemoeds, wanneer de gele in
bruine krijgers voorbij trekken, wanneer
tnftn voor het in beslaggenomen Hansa-Ho-
tel op de Wilhelmplatz, hel bord ziet: „Bri
tish Aerea of Control en midden over het
ploin een ijzerdrandafseheiding bemerkt,
waarachter nu de gevreesde tanks in rust
staan, of mon ziet de Pransche officieren
met bun reeda overgekomen dames in de
hoofdstraten wandelen, en men vindt het
lastig een Ausweis te moeten hebben, maar
overigens drukt de hand der Geallieerden
niet zwaar op de streek. Zelfs mogen do
couranten volgons een overeenkomst met
den Bezetter onverkort de verslagen van
den Rijksdag opnemen, met de daarin ver
vatte-critiok oj> do bezetting van de drie
«leden aan den Rijn.
De bezetting heeft dan ook doel, het ma
ken van militair vertoon, een goedgeluk
to poging om indruk te maken, al draagt
men nu de National Parbon, die men niet
Iconen mag, aan de binnenzijde van de jas;
een aardig spelletje voor de kleurig geput
te scholieren, om elkaar in een hoekje de
Duitsche driekleur te toonen met een sma
lend ..Es izf verboten National-Eirhcn zu
Maar de militaire bezeil mg is nog maar
een voorspelletje van wat komen gaal: de
economische bezetting: de oprichting var,
oen tolgrens ter „afsnoering" zooals man
hier zegt van het Rijngebied van Romp
Duitsohland. dat moet de eigenlijke dwang
maatregel zijn. Dat is niet alleen oen
zaak van nationaal belnng, dat Duitsch
land alleen er door getroffen wordt, ook de
Nfiderlandscho belangen zijn er zeer nauw
bij betrokken, zooals al in do Hollandsehe
bladen, die te dezen opzichte weer gretig
worden geciteerd door de Rijnscbc pers,
opgemerkt is.
Ik heb het daarom van belang gevonden
mó hier eens to oriënlceren over het lot
van de Nederlandsche handelsbetrekkin
gen en do daarbij botrokkon takken
van nijverheid enz. Om niet een gekleur
de n kijk op deze aangelegenheid te krij
gen, heb ik me gewend tot hel Nederland
sche consulaat alhier en omdat dit natuur
lijk alleen zakelijke mededeeliugon kan
verstrakken, maar zich van oordeelvellin
gen moest onthouden, hob 'k ook een ge
sprek geliad met den heer Goedhart, voor
zitter van do Nederlandsche Kamers van
Koophandel in Duitschland en zelf groot
Industrieel in lie metaal-industrie.
Bij die vermelding van „Kamer van
Koophandel", moet de lezer niet. denken
aan de officieele lichamen van dien naaru.
hij de wet ingesteld, het zijn particuliere
voveenigingen van Nederlandsche belang
hebbenden, die in Duitsohland zijn te'-*
vostigd. Hel hoofdbureau, vroeger hier to
Dusseldorf gevestigd, toen onze oud-stad
genoot Mr. A. E. von Sailer het secretariaat
voerde, werd in den oorlogstijd, toon
steeds onmiddellijk cont-act met de Berlijn-
eehe Regeeringshuremx noodig was, naai
de Duitsoho hoofdstad overgeplaatst, maar
juist is men weder overeengekomen, om te
Dusseldorf een nieuw onderbureau
„Zweigstello" op te richten, omdat de Ne
derlandsche belangen hier zoo omvangrijk
zijn, dat een Nederlaudsoh middelpunt
gewensoht is. Er is in deze streken ook een
vrij groote Nederlandsche bevolking, te
Dusseldorf wonen ongeveer 8000 Neder
landers en te Duisburg zelfs meer, onge
veer 10.000. In de gelieelo omgeving kan
het getal v. 1 op 20.000-25.000 gesteld wor
den.'
Meest zijn dit arbeidera, maar het
feit, dat hier weer een Nederlandsche Ka-
mer van Koophandel kan bestaan, zij net
dan een afdeeling, is bewijs, dat ook on
der de induslrieelen handelaars en readers
oen aantal Hollanders worden gevonden.
Welk een belangrijk contingent Hollanders
hier woont, merkte ik van ochtend op het
Nederlandsche consulaat In de fraaie
ning aan de Achenhergerstrasse, een
tenwijk van Dilsscldorf, waar ook de heer
Goedhart, voorzitter dor Niederliindisehe
Handelskammer, zijn fraaie behuizinge
met kantoren heeft.
Het liep er af en aan van werkloozen,
die aan liet consulaat om ondersteuning
kwamen en ook het passenbureau heeft het
overdruk waaruit blijkt, dat or een druk
verkeer van Duitschors en Nederlanders
naar Holland is.
Waarneer men ten opzichte der nieuwe
Rijntollen spreekt van Nederland echo lie
lahgcn valt 'lus in het oog te houden, dat
die twee&rlei zijn, dio van de Nederlanders
in Duitschland gevestigd, in 't bijzonder
die in of bij het Ruhrbckkcn en die van de
ui ons eigen land gevestigde industrie,
bundel en scheepvaart en de talrijke be
drijven, die met deze bestaansbronnen ver
want zijn en er liet aanzijn door genis
ten, Wat do export uit het Ruhrbekken be
treft, deze is voornamelijk: ijzer en steen
kolen, maar daarmee zijn alleen do hoofd
producten genoemd, waaruit veel bijpro
ducten voorkomen, die ook een weg naar
ons land vinden.
Ik vond 10 Dusseldorf een typische voor
stelling, welk een ontzaglijk belangrijke
rol de steenkool door zijn nevenproducten
vervult. De plaat stelde een boom voor,
waarvan de vertakkingen telkens don naam
van een bijproduct hadden en deze vertak
kingen weer andere, die dan het gediffe
rentieerde bijproduct vermeldden. Bij een
vluchtige telling kwam ik tot een getal
van ruim 225 bijproducten. Behalve allerlei
anilinekleurstoffen: zwart, rood, geel,
groen, blauw enz. uit de steenkool verkre
gen, vond 'k behalve de bekende ammo
niak en Tiaphta (naphlalin), do in de fo
tografie als ontwikkelaars ook zoo bekendo
rodinal, pyromedon, en metol; voorts zwa
vel en het hevig-ontplofbaar pierinezuur,
duklak en aspirin, hel zwaar vergiftige
cyaankali en 't als geneesmiddel bekende
salicyl, dan benzol en kreolin, ook westru-
mite, waarmee de wegen stofvrij worden
gemaakt.
'k Geef deze opsomming maar, om te ia
ten zien, welk een uitgebreide en veol-
aortige industrie moet ontstaan in een
land, waar kolen gevonden worden en ala
aanwijzing, dat we behalve kolen en ijzer
(staal) nog heel wat meer, uit de zwarte
kool to voorschijn gekomen, naar Neder
land krijgen.
3AC. O. M. Jr.
Financiëele Berichten
Aan het verslag over 1920 is het volgen
de ontleend
Het contrast tusschen den bedrijfsioestand
tan het begin cn dion aan bet einde van het
ifgeloopeu laar was in doze onderneming
eer groot. Gedurende de eerste aebt raaand-
den hadden wij volop werk tegen looneiidc
prijzen, daarna daalden de prijzen snel, de
koupers w erden zeer terughoudend en tegen
lie: einde van bet jaar moest als gevolg van
•erniinderde vraag onze productie zelfs
eenigszius worden ingekrompen.
Voor aanschaffing V3n machines ter uit
breiding van h.et bedrijf en aankoop van
terrein en woningen, voornamelijk te Velsen
en Renkttm, is in liet stfgeloopen jaar meer
dan 2.000.000 uitgegeven. Daarentegen ver
kochten wij bet terrein niet de gebouwen dor
voormalige Stroocartonfabriek „Appiugc-
dam", alsmede het s.s. „Eendracht". In den
loop van bet jaar werd door ons te Rotter
dam een filiaal geopend, hetgeen van guns'i-
gen invloed was op onzen omzet te Rotter
dam cn omstreken De i» 1914 gemaakte en
thans overbodig geworden buitengewone re
serve ad f 124.275.97 is op 31 December 1.1.
overgebracht naar liet gewone reservefonds,
dat ook verhoogd is met 5 rente of
J24.791.
Na goedkeuring van de balans zal het re
servefonds f 3*016.092 bedragen. Hoewel wij
in de tegenwoordige onzekere omstandighe
den ons niet aan voorspellingen willen wa
gon, blijven wij toch met vertrouwen dc toe
komst onzer maatschappij tegemoet zien. Het
batig saldo der exploitatierekening bedraagt
3.897.728 (v. j. f 2.275.992). Uiervan komt
in mindering interest f 165.746 f 18.366), af
schrijvingen op terreinen, gebouwen, machi
nes, woningen, vaartuigen enz. f 1.02.633
(f 899.616). Het roordeelig saldo vau de
winst- en verliesrekening bedraagt dus
f 2.711.928 (v. j. ƒ1.358.010). Hieruit wordt
voorgesteld op de gew. aand. 14 (9
cn op dc cum. pref. aaud. 7.6 (6.6%)
keeren.
DUITSCHLAND EN GE GEALLIEERDEN.
De uitbreiding der
bezetting
Uit Duitsche bron wordt gemeld}
Lie geallieerde autoriteiten hebben te
i».- -sclilorf ruim (iöO, te Kuhrorfc 230
en te Duisburg 475 particul.ere wo
ningen voor officieren on ambtenaren:
In beslag genomen.
Het totaaJ aantal in dezo drie ste
den binnengernkte soldaten bedraagt
10.500.
Te Dusseldorf zijn de eerste 260 Bel
gisohe douane-ambtenaren aangeko
men, waarvoor binnen acht dagen
do noodige woningen ter beschikking
moeten worden gesteld.
Het stakingsrecht In het nleaw
bezette gebied.
Ten aanzien van het stakingsrecht
in het nieuwbezette gebied besliste de
commandant der bezettingstroepen
dat stakingen alleen dan verboden
zijn, indien daardoor openbare licha
men, welke ook dienstig zijn aan het
doel van de bezetting, getroffen wor
den. Daarentegen zullen de bezet-
tingsautoj'iteiten zioh niet mengen iri
loongedingen en andere stakingen
De Dullsclio gezanten.
Uit Berlijn wordt geseind: Het op
roepen van de Duitsche ambassadeurs
te Londen en Parijs en van den Duit-
schen gezant te Brussel naar Berlijn
had volgens het „Berliner Tageblatt"
plaats met het doeJ, do Duitsche ver
tegenwoordigers in het buitenland
grondig in te lichten omtrent de
stemming in Duitschland, opdat zij
bij hun terugkeer de tolken van de
juiste gevoelens van het Duitsche volk
kunnen zijn.
Er is due geen sprake van een af
breken der diplomatieke betrekkin-
De doorvoer/ondingen.
Het Engel soli e wetsontwerp betref
fende de belasting op Duitsche goede
ren geldt niet voor doorvoerzendin-
gen.
Poincaré aan 't woord.
In zijm „Temperi-artikel geeft Poin-
oaré uiting aan zijn vrees, dat me»
na bet mislukken van de besprekin
gen te l>onden zal terugkeerèn tot de
conclusie van het acooord van Parijs.
Hij meent, dat thans absoluut tot het
verdrag van Versailles moet worden
teruggegaan. „Niet zonder ongerust
heid", schrijft hij, „heb ik sommige
pasages gelezen van het. antwoord,
door Lloyd George gegeven aan Cly-
nes. Daarin hield hij zoodanige lof
spraak op de overeenkomst van Pa
rijs, dat men den indruk krijgt, dat
hij die nog als geldend beschouwt, en
als hij aan het eind van zijn rede de
hoop uitspreekt, dat Duitschland zal
ophouden met mokken en zal over
gaan tot een overeenkomst, dan
schijnt hij daarmee te willen zeggen,
dat wanneer Duitsohland morgen
zijn goedkeuring hechtte aan de over
eenkomst van Parijs, zelfs met eenige
nieuwe verzachtingen in de toepassing
hij voor zich geneigd zoxi zijn het ge
sprek te hervatten." Poinearé betoogt
dan dat het niet. mogelijk is, nadat
de allies verplicht zijn geweest mili
taire en economische drangmaatrege-
len te nemen, thans als uitgangspunt
van nieuwe onderhandelingen te ne
men een afspraak, die reeds aan de
Duitscliers aangeboden en door hen
geweigerd is. Dat zou, meent Pcdn-
caré, voldoende zijn om nieuw voed
sel te geven aan de Duitsche intri
gues, en Frankrijk er aan blootstel
len daarvan eeuwig de dupe te zijn.
Samenkomst dor Dnltscbc
deskundigen.
Naar de ,,B. 2. a. M." verneemt, Is
de oomferentie van deskundigen, die
aan de opstelling van de voorstellen
van Londen heeft medegewerkt, op
Vrijdag a.s. opnieuw bijeengeroepen.
Do deskundigen wenschen met elkaar
over de verklaring van de regeering
in dert Rijksdag te spreken en liet
ligt voor de hand, dat daarbij ook dc
toekomstige medewerking der deskun
digen aan eventueele nieuwe voorstel
len aan de Entente zal worden bespro
ken. Met nadruk wordt er echter op
gewezen, dat voorloopig, zooals mi
nister Simons in zijn rede ook be
toogd beeft, van het indienen van
nieuwe voorstellen van Duitschland
geen sprake is.
Duitschers spoedig stapjien zouden
doen, die een nieuwe conferentie noo
dig zouden maken, waarschijnlijk ii
Italië.
De B0%.
Het Lagerhuis heeft de 60 pot. up Duit.
Bche goederen aangenomen; goederen uil
de „neutrale" landen zullen ontheven zijn
van de 60 pet., tenzij ze voor meer dan
75 pet. uit Duit6ch fabrikaat bestaan.
Lloyd George deelt mee, dat de andere
geallieerde regeeringen eveneens 50 pet
van den Duitschen uitvoer zullen heffen.
Een proleet bij den
Volkoobond.
Duitschland heeft bij den Raad van den
Volkenbond geproteateert tegen de sancties.
SIMONS OVER DE ONTWA1'ENING8-
QUAEST1E IN DUITSCHLAND.
Bij ae behandeling vau het wetsont
werp betreffende het verbod der
„zelfbesrhercningsurganisnties"
den Duitschen Rijksdag verklaarde
minister Simons o.a.:
De Londen8tlie conferentie misluk
te door 't verschil over de schade-
vergoedingsquaestie. Die der ontwa
pening is dientengevolge volstrekt
niet meer ter sprake gekomen.
Ik heb uiteengezet, dat de invoe
ring der cl wangirtó/U regelen wegens
•le mislukking der schüdevergoedings-
mderhuTidelingen een ernstige scliei-
ing va» het recht beteekent. DerhaJ-
zou de vraag in overweging kun-
komen, of deze rechtaschending
-jp óe ontwapeningsqunestie eventueel
van zoodanige?» invloed zou zijn, dat
wij cms van onze verplichtingen tot
ontwapening ontslagen kunnen reke
nen.
Daartegenover moet ik verklaren,
d>at een dergelijke opvatting niet met
ize politiek zou overeenkomen.
Ik ben van meening. dat de rcchts-
noeitie van Duitschland zeer goed is.
doch slechts zóó laag goed zal blijven
als zij door de wereld wordt erkend.
Op het oogenblik, waarop wij in dc
oxitwapendngquaeslie tot vergelding
overgaan en onze verplichtingen uit
het vredesverdrag in dit opzicht niet
nakomen, zouden wij deze rechtspo
sitie In de oogen der wereld verhezen,
Wij hebben beloofd en in.het vredes
verdrag onderteck-nd, dut wij de ar
tikelen daarvan zullen vervullen.
Verder zei Simons, dat er niet meer
in de wet staat don het vredesverdrag
in ons eischt.
De quacstie der ontbinding van de
burgerwachten grijpt rechtstreeks in
het Duitsche recht van vereeniging
in. Voor de ontbinding zijn rijksbu
reaus ingesteld.
Nadat minister Koch nog had be
toogd. dat het een noodlottige politiek
zijn, indien de uitvoering van hot
vredesverdrag op dit punt zou wor
den geweigerd, werd het wetsontwerp
nopens liet verbod der zelfbesclier-
mingsorgajiisaties naar een speciale
commissie verwezen.
weert, dat het In Kroonstad tot botsingen
gekomen ia tuascbcn officieren en in
zen. Do matrozen van de oorlogsschepen,
die in Peteraburg ©verwinteren, hebben
hun sympathie niet Kroonstad uitgespro
ken eu zijn daarom naar de Zwarte Zee
'gezonden.
In Potersburg is de algemocne staking
uitgebrok' De arbcidern elschen do on
middellijke bijeenroeping van de con-.U
tueerende vergadering.
Uit Wyborg wordt gemeld, dat in en
kele Bovjet regimenten de «oldaten alle
bolsjewistische officieren hebben ver
moord, de vroegere tsaristische officieren
het leven latend.
Do „Times'1 verneemt uit Abo: Ora-
nienbaum staat in brand ten gevolge
het bombardement van Kroon
stad.
De opstandelingen te Kroonstad ge
ven een eigen blad uit, waarvan exem
plaren in Finland zijn ontvangen. In
dit blad wordt gezgd. dat het comité
soldaten en matrozen te Kroon
stad de revolution» aire beweging
leidt eri dat de witte generaals
niets in te zeggen hebben. De op
standelingen vorklaren aartsvijanden
van hei communisme, maar ook te
genstanders van het bourgeois-kopi-
talisme te zijn en sterke voorstanders
van een radenregeering.
Volgens berichten van de Finsche
grens zijn 7000 man infanterie, die
door de sovjetregeering naar Kroon
stad waren gezonden, naar de opstan
delingen overgeloopen. De in Petro-
2rad aanwezig-.' oorlogsschepen kun
nen niet aan de gevechten deelna
men, daar de sluifetukken der kanon
nen zijn ontvreemd en naar Kroon
stad gebracht.
Naar uit Reval wordt gemel'd, zijn
de 12000 man cavalerie van Boedjeny,
die v.ui de bolsjewiki bevel haddon ge
kregen naar Moskou op te marchive
ren, om eventueel tegen Kroonstad
te worden gebruikt, bij Orel naar de
revolutionn-airen overgeloopen. Orel
moet zich in handen der opstandelin
gen bevinden.
DE BURGEROORLOG IN IERLAND.
Slcn Felnere eu Ulster.
D« „Evening Stand." verneemt, dat
in Ierland algemoene vrees bestaat
dat de Sinn Fe'mens alles zullen doen
om het werk van hel Ulster parle
ment zooveel mogelijk te bemo lij
ken. Ernstige pogingen worden door
hen aangewend om in de Ulster graaf
schappen wanorde te verwekken en
voornamelijk hun medestanders in
Derry, Tvrone cn Fermanagh tot ge
welddaden aan te sporen. Hoogst ern
stig is het toenemen van Sinn Feln-
vüeg-colonnes over Ulster, waarvan
men veel ernstige daden verwacht.
SI oma urer de Londenschc
conferentie.
De Italiaansc'ue gedelegeerde Sforza
erkende vóór zijn vertrek in een on
derhoud met Reuter, dat ter conferen
tie nu en dan groot meeningsvarschll
heeft gclieerscht, doch dat de confe
rentie duidelijk de noodzakelijkheid
had aangetoond van eendracht tus
schen Engeland, Frankrijk en Italië.
Hij was van meening, dat de béelis-
singeti ten aanzien van de Levant
spoedig tot vrede zouden leiden.
Voorts was hij van oordeel, dat de
MILLERA ND AAN 'T WOORD.
Op een diner door de Kaaxu- vau Koop
handel te Lyon ter cere van Milterand gege-
zerne ae president om., dat de oorlog
een zware erfenis aan den vrede had nage
laten, maar dat niet dc hulp der alliéa zeker
de vruchten der overwinning geplukt zouden
worden
Frankrijk zoekt geen wraak maar wil ge
rechtigheid, die bet met behulp der gealli
eerden zal krijgen.
Frankrijk zal norgens voor terugdeinzen
in het verkrijgen van datgeen, waar
scht «p heeft.
De boldige crisis was onvermijdelijk, tnaar
de hundclshalans voor bot vorige jaar recht
vaardigt een optimisme.
MANIFEST DER FRAN8CHE SOCIA
LISTEN.
Volgens een Havas-bericht hebben i
Franscbe socialisten een manifest gericht tot
alle arbeiders in do wereld, waarin zjj ver
klaren dat de verantwoordelijkheid voor de
oorlogsverklaring bij Duitschland berust, cn
waarin zij alle wetssebendingen en systema
tische verwoestingen, door Duitschland be
gaan, opsommen. Zij achten het buitengeslo
ten dat het Duitsohc kapitalisme ontkomt aan
de betaling der schuldige vergoedingen, en
z(j noodigen de Duitsche arbeiders uit om do
manoeuvre-s der kapitalisten te verijdelen.
DE REVOLUTIE IN RUSLAND.
Dit Helsingtors wordt gemeld. Het con-
a-revolutionnaire leger, dat zich in
den sector Peteraburg Schlusselouig te
genover de Bolsjewisten bevindt, is tot
dan 50.000 man aangegroeid. De
oonlra-revolutionnairen hebben den
spoorweg Narwn Kroonstad tiezet. Het
vroegere slot Tsarekoje-Selo is he; brand-
pun'. van den strijd. Vijf regimenten van
bet garnizoen van Oranienbaum zijn In
opstand gekomen; ook andere Sovjettroe
pen zijn naar dc opstandelingen overge
gaan. De beschieting van Kroonstad en
Petersburg is met bemieuwe heftigheid
begonnen.
Uit Zobaraz wordt geseind:
Men hoort bier een sterke kanonnado
uit de richting van Russisch Podolië.
Vluchtelingen, die de wijk namen achter
de Pooleche grenswachten, vertellen dat
het roode leger, na zich rereenigd ,le heh-
ben m'-'. de in opstand gekomen boeren,
e.i de bolsjewistische commissarissen te
hebben gedood, thans in openlijken op-
tegen de Sovjet regeenng is getr,
den-
Volgens berichten van dc Russisch
Fïnseho grens zijn de Sovjet-autoriteiten
uit Kiel', Tampow cn Orel verdreven. In
Zaritzyn moeten 150 commissarissen ver
moord zijn.
Van" andere zijde wordt gemeld, dat het
de vraag is, of Kroonstad bet zal kun
nen houden. De vesting moet mg
slechte voor tien dagen levensmiddelen
iu Toorraad bobben. De Sovjet-pers be-
1 trouilles militaire vrachtauto's, waar
in soldaten stonde» met de tr-iwerea
op dc menigte gericht.
DE MOORDENAARS VAN DATO.
Do politie lu Madrid heeft den (hóórde
naar van den Spoanschen premier D&to; ge
arresteerd. Het is een anarchist, Antonio
Pedro Malo geheeten. Hij is 22 jaar oud on
te Tarascane geboren. Hij hoef: -s.lv.c-
medeplichtigen verraden.
Nader wordt nog gemeld:
De politie heeft op den moordtn-ir vaa
Dato een automatisch pistool ine: 24 pa
tronen gevonden. De gearresteerde ver
klaarde, dat zijn medeplichtigen Ramon
Casanova de bestuurder van dc motor
fiets en Leopold Noble, op dsnzelfden
dag van den moord met den trein ran lmr.
(in de buurt van San Sebastian) waren
aangekomen. Hij xeide voorts, zelf amv-
;ist te «ijn en den moord te hebben
sJs protest tegen de gewelddaden et; on
derdrukkingen, waar aan zekere socialis
tische elementen waren blootgesteld,
Aan de „Temps" wordt uit Madrid ge
telefoneerd De arrestatie van Dato's moor
denaar had plaats op aanwijzing van zijn
iplts. Dc politie lxsgef begaf zie» naar
zijn woning, terwijl hii niet thuis woi,
wachtte hem in zijü kamer op en arr-'-tt- er
de hem bij zijn terugkomHij reide tot
politie: „Gij moogt van geluk spreken,
dat gij mij hebt verrast, want als ik de ;;e
ringste waarschuwing voor mijn arrestatie
had ontvangen, dan zoudt gij bol loven cr
niet bij hebben afgebracht."
In zijn bezit werden twee geladen uvol-
sra gevonden.
Verspreid nieuws
ARBEIDSONRUSTEN IN BKLGIé.
Te Marchie»»e au Pont, nabij
Charleroi, hebben de arbeiders giste
ren de Fabrique Autometallurgique
bezet, daar de directie weigerde, een
•t georganiseerde» metaal be wer!-:.v
to'ontslaan. De rootte ving werd ojr
het fabrieksgebouw gelieschen. De
arbeiders zetten daarop hun 'v-erk
voort.
De gendarmes, die te hulp '.varen
geroepen, trokken zich op verzoek
van den burgemeester terug. Do ar
beiders hebben zich, na interventie
van een sockilieiisch kamerlid, be
reid verklaard dc fabriek te ontruimen
op voorwaarde, dat hun loon gedu
rende de dagen der bezetting zal wor
den uitbetaald. Dit voorstel werd ech
ter door de directie verworpen. De
onderhandelingen duren voort.
Onrust In Dublin.
De /Daily Mail" meldt dat de ler-
sche arbeiderspartij alle Dublinsche
arbeiders had gelast Maandagmor
gen pas om elf uur aan het werk te
eaan als pro tos ttegen de terechtstel
ling van zes Sinn Feiners. Dublin wn?
Zondag in rouw. Bloedige wraak-
raaatregelen van Sinn Fein worden
gevreesd.
Een optocht van achthonderd vrou
wen demonstreerde door de straten
met banieren, waarop stond vermeld:
„Engeland stelt zijn krijgsgnvangenen
terecht
Zes Sinn Feiners zijn Maandag te
Dublin opgehangen Vier waren er
veroordeeld wegens het deelnemen
aan een overval op militairen en twee
omdat zij betrokken waren bij den
moord op veertien Britsche officieren
te Dublin in November 1.1. Er waren
wanhopige pogingen gedaan om gra
tie voor hen te verkrijgen. Een groo
te menigte bad Zondag buiten de ge
vangenis en Maandag was er te Du
blin als protest een staking, die twee
duurde Men vreesde voor repre
sailles tegen de militairen.
Nader wordt gemeld:
Tallooze verzoeken bereikten Zon
dag den Premier om gratie te vorlerv
nen aan de ®?-s veroordeelde Sinn
Feiners.
Te Dublin kwiamen zeer indrukwek
kende tooneelen voor tijdens de te
rechtstelling: alle wegen die naar de
gevangenis leidden, waren vol men-
solien, meest vrouwen, doch ook dui
zenden jongelui die nieerendeels van
er geloop en kwamen. Behalve het
irevelen der gebeden heersélite er
een groote stilte, eonicre oogenbMk-
lceïi voor de eerste terechtstelling-
priester bad den rozenkrans en
do menigte antwoordde tot bet, uur
sloeg en een groote stilte Inviel, die
enkele minuien later door het ziuzen
een godsdienstig lied verbroken
werd. Bijna Iedere vrouw had een
rozenkrans bij zich eai velen dmeaen
gewijde kaarsen, waarvan de vlam
men rustig brandden in de stille
lucht. Crucifixen werden omhoo<y go-
'•even e» on vele plaatsen werden het-
ligenbflSJdeh in de hekken voor de ge-
in-?enismuren' geplaatst. Honderden
menscheri lagen op straat geknield te
bidden.
Pas uren na elven kre^c de stad
wool- liaar gewone aanzien. De me
nigte slenterde door dc straten en
feitelijk het eenige verkeer
DE HONGERSNOOD IN CHINA-
President Harding beoft een beroep
gedaan op het Amerikaanscbe volk
om alle6 te doan wat in zijn vermogen
ligt om den hongersnood in Chi»r. te
lenigen.
HARDING'S POLITIEK. - In gezagheb
bende kringen !c Washington wordi ver
klaard. dat Harding's politick tot bet uplus-
scn van de problemen, die het gevolg z'ija
van den wereldoorlog, nic: aanzienlijk sal
verschillen van die van Wibon. Harding z-al
op de vereffening van dc geschillen over .te
mandaten van Yap en Mesopotamia met de
zelfde flinkheid blijven staan, als aan den
dag gelegd door liet vorige bewind. Men
spreekt lmu8schen het vertrouwen uit, dat
partijen tot een vriendschappelijke oplossing
zullen komen.
ARMENIë. De conferentie te Londen
besloot de vaststelling van de grenzen van
Armenië aan den Volkenbond over te laten.
SAARBRüCKEN TOT SCHADE
VERGOEDING VEROORDEELD.
Het Rijksgerecht heeft de stad Saar-
brucken (op grond va» de „tunrult-
6chadengesetz" van 1850) voor nll«
schaden, die ten gevolge van de plun-
derpartijen in October 1919 hebben
plaats gehad, verantwoordelijk ge
steld. De schade beloopt in het gebied
van Saarbröcken twintig mil Hoen
mark en in de 6tad Saarbrücke» zeven
a acht millioen mark.
BATOEM. Batoom is xveer in de
macht der Turken.
POLEN EN RUSLAND.
Het Poolsch-Russi6Che vredesver
drag zal 17 Maart ln Riga worden on
derteek end.
UIT ZUID-AFRTKA.
Het Zuid-Afrikaansche parlement
met een rede van prins Arthur van
Coimaught geopend.
Stadsnieuws
HAARLEM S ZANGGENOT.
Naar men ons mededeelt is in de
plaats van den heer Henri Pielt-go
tot directeur van Haarlem's Zangge
not gekozen de heer L. C. Keorewetr.
Een zeer gelukkige keuze, de heer
Keereweer is in Amsterdam een zeer
bekend en £<mcht koordirigent
De heer Keereweer heeft de benoe
ming aanvaard.
HANDELSREGISTER Heden, de
dag waarop het Handelsregister in
werking is getreden, werd aan het
Haarlemsche bureau het eerst Maison
Chic, Groote Houtstraat 18 A. inge-
aren pa- schreven.
Feuilleton
(Een avontuur van deu Lachenden
Kavulior),
Naar het E n g c 1 s c li van
BARONESS ORCZY.
29)
Men hoorde het geiuid van men
scheri die plotseling vol schrik don
adem inhouden. Niemand zekie iets
c» allen luisterden geduldig tot Zijne
Hoogheid was uiurwsprokusn. Zelfs
toen hij zweeg zeicte niemand eon
woord. Verdiept in hun eigen gedach
te» staarden allen naar den grond.
Het bericht was voor hen als eon don
derslag uit eon helderen hemel. Ede
had hun altijd zoo veilig gelekon.
Iïen klein stadje, midden in de Ver-
eonigde Provinciën. Met welk doel
waren de bevelhebbers van do Aarts-
hetrogin zoo ver doorgedrongen in
een land dat hun geheel vijandig ge
zind was, waar de stemming van de
boeren zoo was dat ze liever het wa
ter van elke put en elke rivier ver
giftigden dan den vijand te zien triom
fecren?
Maar al deze mannen en de vrou
wen ook hadden zooveel gezien zoo
veel geledon; brand en strijd waren
voor hen dingen waar-na.» zo van kind
al aan gewend waren; voor hen was
de tijd voorbij dat ze zich lieten gaan
cn hun hart luchtte door klaagliede
ren en zuchten. Zij hadden geleerd
iederen nieuwen tegenslag in stilte te
ontvangen, vastbesloten door te vech
ten, weor te strijden tot hun. dood,
als het moest, voor hun vrijheid, hun
rechten en de welvaart van hun kin
deren. Mijnheer Berestey» nam den
Stadhouder de volgende woorden als
het ware uit den mond.
Ons Amersfoort wordt ook be
dreigd ifciile hij eenvoudig.
De prins knikte.
Denkt'ge, antwoordde hij, dat
ik bevel zou gegeven hebben om de
stad te ontruimen als dit niet zeer
noodzakelijk was geweest? liet is te
hopen dat door uw ongehoorzaam
heid de stad nog niet verloren is ge
gaan
Wij hebben pas gisteren liet bevel
ontvangen, verdedigde zich een van
de burgers. En
En gisteren had moeten ge
hoorzame», viol dc Stadhouder hem
boos in de rede. Ge zoudt mij dan
eon gevaarlijke reis bespaard heb
ben, want het land is al overstroomd
met spionnen en voorposten van de
Spaansche troepen.
Wij zijn allen bereid uwe Hoog
heid met ons loven le beschermen,
zeide de Burgemeester lcalm.
Ik heb uw verstand noodig,
mijnheer, zeide de prins op drogen
toon, niet uw bloed. Zeker ik
vrees dat Amersfoort wordt bedreigd
hoewel ik niet weet of De Berg troe
pen kan missen voor deze stad, niis-
sclüen heeft hij alles noodig voor
Arnhem. Maai' ge.moet op alles voor
bereid zijn, voegde hij er met nadruk
bij. Ge zijl niet in staat uw stad
te verdedigei en ik kan geen troepen
missen om u tc hulp te komen als
go aangevallen wordt. Daarom stuur
de ik het bevel: „Ontruim de stad".
Gij, mijnheer de burgemeester, moet
dadelijk uwe proclamatie uitvaardi
gen. Laat iedereen gaan die maar
eenigszlns kan en allo vrouwen cn
kinderen meenemen. Zij die hier blij
ven, doen dit op Hun eigen verant
woording. De menschen kunnen naar
Amsterdam of naar Utrecht gaan. Als
Do Berc komt moet liij een leego stad
vinden.
8.
Alleen zij die wel eens hun huis
hebben moeten verlaten en vluchten
voor een naderenden vijand kunnen
zich eenige voorstelling maken wat
dit strenge bevel beleeUchde voor deze
burgers voor het meerendeel boof-
den van gezinnen, menschen, die na
de ontzettende ontbering"» die zij ge
durende 'nlialve eeuw geleden hadden
pas ec-u paai- jaar geleden begonnen
waren hun land en tehuis te herstel
len, hun nijverheid weer te beginne»,
hun handel, hun kunst om weer ie
'genieten van de macht en den rijk
dom die hen toekwam, en die hen
tijdelijk ontroofd was door de tyran-
ie van een kleinzicligon Spanjaard.
Nu moesten 6pinnewiel en weefge
touw, I&uner, schoffel en boek weer
op zijde gazet worden, nu moest men
de zwaarden weer omgorden die wel
baast lagen te roesten in hun schede;
de staleu helmen moesten weer opge
zet worden. De vrouwen zouden weer
weernen en de kinderen zouden hun
vader verliezen.
Bezorgd keken de bui-gors naar het
weggetrokken, vermoeide, gelaat van
den Stadhouder; meer dan een man
hierirenerdc zich den schitterenden
bevelhebber van de slagen bij Turn
hout en Ostende, die geen vrees ken
de. Zou hij in die dagon gesproken
hebben over „ontruiming" en „vluch
ten?" Zou hij toen bang geweest ziin
voor Spinola on voor de benden van
de Aartshertogin.
Die sloopende ziekte had wel veel
invloed op hem gehad! Wat was toch
hel geheimzinnige vergif dat zijn ze
nuwen sloopte, dat hem rusteloos en
somber maakte en zijn wil, die eens
den Spaanschop tyran angst aan had
gejaagd, zóó had verzwakt?
Maar Do Berg zou toch niet
durven begon een der burgers
aarzelend.
Misschien niet, antwoordde Zijne
Hoogheid. In dit geval zoudt gij
allen over een paar dagen weer vei-
lii.. naar uw eigen huis kunnen terug-
koe ren. Maar enkele vluchtelingen uit
Ede gelooven dat de Berg mot een
deel van zijn troepen naar de Zuider
zee wil optrekken en dat het andere
deel zich bij Isembourg zal voegen.
Deze komt uit Cloc-f en met elkaar
zouden deze troepen dan eerst Nijme
gen en daarna Arnhem innemen.
- Op dit oogenblik zal Marquet,
merkte Boresteyn op, wel dicht bij
Arnhem zijn en de Keyserc bij Nij
megen. »Zi,i kunnen Isembourg den
wee afsnijden en dc verbinding met
F.de en de Berg afsnijden. L'w bood
schapper
Onzo boodschapper, viel de Prins
kortaf in de rede, heeft onze be
velen niet overgebracht. Marquet Is
niet op weg naar Arnhem e» de Key
serc bevond zich nog te Wageningen
toen de eerste vluchtelingen uit Ede
in doodsangst hij ons kamp aankwa
men.
Nauwelijks was hij uitgesproken of
een zachte, vlug onderdrukte kreet
klonk achter Vn de kleine groep die
zich om zijne Hoogheid verzameld
iiadL Slechts enkele» hoorden hel, of
raadden waar het geluid vandaan
kwam. AUeen mijnheer Beiesteyn
koorde zich vlug om en zag dat zijn
dochter dc oogen strak op hem ge
vestigd hield. Bijna onmerkbaar gaf
hij haar een teekèn cn zij baande zich
oe» weg tot ze naast hem stona en
haar kleine, koude iiand in de zijne
legde. Aangemoedigd door haar va
ders nabijheid liet Gilda 't woord van
protest hooren dat op meer dan een
paar lippen zweefde.
- Onmogelijk, Hoogheid, zeide zo
vastberaden.
Onmogelijk! antwoordde Maurits
van Oranje gekrenkt. Waarom on
mogelijk, mejuffrouw?
Omdat mijn man even verstan-
dis als dapper is. Hij nam op zich de
bovelen van uwe Hoogheid over te
brengen aan messire Marquet en mijn-
heor de Keysere. Hij is niet iemand
die zijn taak niet volbrengt.
Zij zag cr kalm en vastberaden uit,
zonder ec-n spoor van Verlegenheid,
niettegenstaande de strenge opvoe
ding der meisjes in dien tijd verbood
hun stem te loten hooren als cr oude
re mannen aan het bcaaadslogen wiv
ren. Maar in dit geval had zij uiting
eogeven aan wat verscheidene der
burgers dachten en toen ze met een
half bodeosden, half trotse.ronden
Mik om zich heen kook, zoc zü niet
anders dan vriend cl :'kc gezichten.
(Word: vcivolsd.)
