t
en i
»58e Jaargang No. 11621
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DONDERDAG El APRIL 1921
pivTEN Der 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
JONNE.aB Franco per post door Nederland 13.87'/,. Afzonderlijke nummers fü.16. Geil-
voor Haarlem omstrek.» tO.HVI, -. franco per post 10.66.
Uitgave der N.tf. Leurena Ceeter, Olractuur-Roofdrodaotuur^J^C. PCEHE800ltt^Telefoeii 3083
ADVERTENT1EN: Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 36 Cts. Reclames 60 Cts per rege!. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaaifotaivers-ndvertentièii van Vraag en aanbod van 1-4 regels 60 Cts.
pet plaatsing, elke regel meer 15 Cts. A contant; bulten het Arrondissement dubbele prijs.
Dlreetie on Adminietratie i Groot» Houtstraat 03. Teletoonnrs. do Redactie 600 en der Administratie 724
RT
EEftfcTE BLf\B
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EN
EN
135.
11 e d«K u.
I DONDERDAG 21 APRIL.
Rchouvvburg Jansweg, De Opeiette-
Hers van Amsterdam, Excellentie
>mt, 8- uur.
Sociëteit Vereemgug. C-hr-
am Veroemiging. toegankelijk gvne-
le repetitie, 7.Ó0 uur.
Stadhuis. Vergadering van de «>m-
issie van toezicht op het L. U, o
Oua-ïlolland, Verwulft. Strijkorkest.
Bioscoopvoorstellingen.
VRIJDAG 22 APRIL.
JsCadssoiouwbUfg, SViisoneplein-
et Scliouwtooneel, Belachelijke Hoof-
he Juffers en Dokter tegen wil en
wik, 8 uur.
Schouwburg Jansweg, De Operette
tiers van Amsterdam, Excellentie
>jnt, 8 uur.
Sociëteit Veieeniguig, CJir. Orato-
uin Vcreeniging, Jubileum-concert.
Oud-Holland, verwulft, Strijkorkest
Schouwburg Dc Kroon, Gr. Markt:
loscoopvoorstelling, 8 uur.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
loscoopvoorstelling 8 uur.
Scula-Theater, Kleine Houtstraat 77
ioscoopvoorstelling 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg:
loseoopvooistelling 8 uur.
0 v e r v e e n. Bloemendaal6cheweg
14, Eerste Kennemer Bouw Maat-
jhappij, Vergadering van Aandcel-
ouders, 3 uur.
69
den bouw van dc mlddenstands-
woninpen aan den Ver-
spronckwcg.
Dezer dagen plaatsten wc in ons blad een
ericiit, dat er aan den Verspronckweg eu
angrenzende straten nog woningen te huur
•aren van de llaarlcmsche Sticbliug voor
Voningverbcloring.
We hebben er eens een kijkje genomen. De
nizen, die daar In een gezonde omgeviug
laan, maken een keurigen, soliden indruk,
lencdcn bevatten de huizen ecu vestibule,
mine gang, flinke kamers en suite, met den
cboorsieen in den hoek. Een breed raam aan
ion voorkant geeft bet uitzicht op de spour-
taan naar Bloemeiidaa!. Achter In de gang
igl de keuken. Op de eerste étage zijn drie
kapkamers, waarin licht en lucht vol-
aende kunnen toetreden. Laugs c«u %t-
Utkkclijke trap komt men op de zoldervordie-
ing, waar nog een groote slaapkamer aan-
rezlg is.
Aan den achterkant komen tuinen ter lcng-
6 van 12 tot lfl meter en aan den voorkant
en tuintje van 2 meter lang.
Half Joui ongeveer kunnen de eerste 20
an de 74 woningon reeds betrokken worden.
Aannemers van dit bouwwerk zijn de
leercu Joustra en De Klerk.
De huurprijs zal ongeveer f Si0.— per
aar bedragen.
f 8402.84.
Ilcc Comito vour hot TuborculoBO
Hoompje is tevreden. Het vorige jaar is
7400 ingezameld, nu f 9502.34, duatwee
luizend gulden meer.
In 1922 moet Haarlem beslist over de
f 10.000 opbrengen! Dit ideaal was nu al
bijna bereikt. Als er nog wat nagekomen
giften komen, dan is de f 10.000 toch nog
rol to maken.
Er was een algemeene eympathio voor de
bloenipjesdag. Overal werden de dames
met veel voorkomendheid ontvangen. Op
«lie kantoren werden zo toegelaten om
■M dames en heeron te vragen een bloempje te
3 fcoopen. Alleen de directeur van liet post
kantoor weigerde ook nu, evenals vonge
jaren, de verkoopsters in het postkantoor
9 toe te laten, omdat storing in den dienst
eerwacht werd.
Do opbreugst van alle wijkon was giootar
dan verleden jaar.
f Woensdagmiddag kwam nog een vrouw
tje aan 1 et Consultatiebureau om 4 1/2
gulden opgespaarde centen te offeren aan
do tuberculoso-bestrijdins. 't Menschje
meende, dat op den bloemendag wel een
ntratje mocht inkomen.
WOONWAGENS-
Ons bereikte oen kiacht over den
toestand van vervuiling waarin dc
weg langs den Westkant van het
nieuwe aëdealte van de Algemeene Be-
giaalplaató aan de Kleverlaan wordt
gebracht door woonwagenbewoners.
Ook klaagde deze inzender over de
op zijn zachtst gezegd weinig
gekuischte taal, waarin deze nomaden
zich plegon uit te drukken,
j Wij zijn eens een kijkje gaan ne
men ter plaatse.
Inderdaad wordt liet laatste gedeel
te van dezen mooicn, broeden weg
Ontsierd door een tiental woonwagems,
'waarvan de aanwezigheid nu juist
.niet bevorderlijk is voor de zindelijk
heid van den weg. De paarden loopen
te grazen op de breede grasranden
laaigs den weg en groote stukken van
die grasranden in de buurt van de
wagons zijn bedekt met vervuild stroo.
Verder liggen in de buurt van de
wagens allerlei ingrediënten verspreid
die niet olie een even smakelijk voor-
komen liebben. De bewoners der woon-
wagens zien er ook geen bezwaar in,
emmers vuil water met sierlijken
zwaai dwars over den weg leeg te
gooien.
Inderdaad verhoogt dit alles de
aantrekkelijkheid van den weg niet.
Op het oogerddik van ons bezoek
was er van het gebruik van kracht-
I Sermen e.d. geon sprake. Intcgondool:
de woonwagenbewoners hielden zich
/onledig met zeer vreedzame lieeighc-
den als: stocicnmattcn, aardappel-
schillen, groente schoonmaken enz.
Een der bewoners uit de buurt deel
de ons mede, nooit hinder van de
menschen gehad te hebben.
Inmiddels vernemen wij, dat door
de politie maatregelen beraamd wor
den, waardoor het mogelijk zal zijn,
den woonwagenbewoners binnen of-
ziembaren tijd een ander terrein als
„staanplaats" aan te wijzen.
In de buurt van den weg achter
de begraafplaats, op Schotensch
giondgobied, is sedert eenigen tijd
een kleine varkensfokkerij opgericht,
waarover men ons ook een klacht
zond.
Wij constatcerde-n op onze wande
ling er langs den geur, die aan deze
inrichtingen eigen is, en die eemigs-
zins verschilt van dien der producten
va,n Boldoot, Piver of üoubigant. Het
was dunkt ons wel aangenamer
geweest voor omwonenden on langs-
wandelenden, indien deze fokkerij wat
meer „buitenaf" haar „tenten" had
opgeslagen!
Stadsnieuws
riAARUBMSCHE MÏSSIEWEEK.
We ontvangen het programma voor
de Haarlemsche Missieweek, die van
24 April tot 1 Mei in hot gebouw „St.
wordt gehouden.
Hieraan wordt hel volgende
ontleend: Zondagmorgen half elf
heeft de plecht ice opening plaats door
Z D. II. den Bisschop in de Kathe
draal. Vervolgons Algemeene H. Com
munie in alle kerken van het deke
naat „Haarlem" en onder alle II.II.
Missen predlcalie dorr een Pater Mis
sionaris, waarna collecte voor de Mis-,
si'-n. Te 2 uur is de plechtige ope
ning van de groot o Missie-tentoon
stelling voor •.'"noodigden in de groote
ml va.n het gebouw „St. Bavo": on:
3 uur wordt zij voor het publiek ge
opend.
Verder hebben er op de verschillen
de andere dagcoi diverse feestelijk
heden en lichtbeelden-avonden plaats,
o.a. op föondög 1 Miei Missie-voetbal
wedstrijden in het R.-K. Sportpark.
Te 7 uur op dien do# wordt de Hanr-
lemsche Missiewcok op pleohtigio wij
ze door den Hooger-rw. Vicaris-Genp-
raal met oan Pontificaal Lof in de Sf.
Jozefskerk gesloten, waarna om half
elf de 6luiting der ten toon stel liner
eveneens op plechtige wijze plaats
heeft.
Beseliermheer is de Hoogeerw. heer
Mgr. M. P. .1. Möllmann, vienris-g"-
neraal De IToogoorw. heer Mgr. G.
H. F. Stoffels. Kanunnik, Peken-Pas-
toor, is eeo-e-vo-orzitter. Verder liet ft
er zich een uitgebreid ere-comité ge
vormd, waar'n o.a. 7,itting hebben de
wethouders Mr. J. B. Bomans en Mr.
.T. N. J. E. Ileerkens Thijssen: de
raadsleden H. van den Berg, Mr. F.
M. J. Hagemeiier, C. A. M. .Tonck-
bloedt, M. L. A Klein, C. H. Koenen.
'V. J. B. van Liemt en H. J. Visser;
de leden van Proviuci'-'e Stoten Th.
G. C. Hooy en A. B. Mïchletsen.
Het Centran' Bestuur he=tnat uit de
bee ren Mgr. G. II. F. Stoffels, Ka-
ninnik, DeV^n en Pastoor, eerc-voor-
ritter; J. Th. Jacobs, Kanelaan der
Qt. Bnvo-Paroehie. voorrifter; P. W.
'e Wolf, Rector van „St. Joannes de
Beo", secreteris: Th. O. J. M. Smit,
neaniiTiPTneester; J. J. Bcccari, com
missaris.
Verder ziin er nog verschillende
sob-eomitA's c-vormrl.
Eet Tflonsel
„Man en Vrouw1' van LadisUus
Lakolos. Jubileum-voorstelling van
Caroline van Dommelen.
Toen do heer Aleinard Merens gisteren
nu liet tweede bedrijf van „Man eu
Vrouw" inevr. Van Dommelen toesprak
baar daarbij de vraag deed, waarom
zoo laat in Haarlem was kouten jube
len, gaf mevrouw Van Dommelen lachend
liet eenige mogelijke antwoord: „Omdat
mijn directie mij met eerder gestuurd
heeft I"
Hieraan is hel zeker ook loe te selirij-
•en, dat de jubileum voorstelling gisteren
liet drukker bezocht was. Wanneer do
'ogels buiten gaan zingen, zijn de men
schen er niet meer zoo gemakkelijk toe
te krijgen om nog naar den schouwburg
ran. Dit heeft ook mevr. Van Doinmo-
tot haar teleurstelling moeten onder
vinden. Wij hadden voor deze begaafde
ctrice het beeoek gisteren gaarne groo
ii gewenseht.
klaar aan sympathie heeft het Caroline
van Dommelen op dcae jubileum voorstel
ling niet ontbroken. IIeeds bij haar opko
men in het coTste bedrijf met warm ap
plaus ontvangen, droeg de eigenlijke
huldiging na de tweodo acle een zeer har
Lelijk karakter. De heer Morene, die
baar namens het Tooneelverbond toe
sprak, prees Mevr. Van Dommelen als een
der eersto en meest ontwikkelde actrices,
als de kunstenares, die met alleen op het
looneel maar ook daar builen o. a.
door haar geestige causerieën blijk
Van Gasteren, die mevr. Van Dommelen
op zijn aardigen, gemoedelijken loon toe
sprak. „Wat is hot todh jammerl" zei
de heer Van Gasteren, „dat Róssing niet
meer leeft 1 Wat kon Réssing altijd met
jubiloerende kunstenaars meevoelen en
hoevee] sympathie zou hij hebben gehad
voor dit jubileum van de dochter van
den ouden van Dommelen I" Nadat ook
hij op haar gïoote verdiensten ais tooneel-
speolster bad gewezen, eindigde de heer
Van Gasteren zijn toespraak met de
aanhaling van een vers uit George de
Lalaing, een vers, dat ik hier afschrijf,
omdat hot voor toekomstige gelegenheids
sprekers van onschatbare waarde moet
zijn.
tODger
mbodwc
En om te loven uwen naam,
Ik zou uw naam vol zoetigheden
Een iogelijk maken aangenaam.
De winter zal geen kou gehengen,
De zomer zal geen vruchten brengen,
De nieuwe maan zal met opgaan.
Eer zal de wereld demoleeren,
Kn in een droge zee passoereu,
Eer gij ooit uit ca» hart zult gianl
Tusschen Laar bloemen o.a. van het
Tooneelverixmd, den Stadsschouwburg en
den heer Van Gasteren dankte mevr.
Van Dommelen voor de hartelijke huldi
ging, die zioh aan het slot nog eens her
haalde, toen haar door een dame van
het balkou bloemen werden toegeworpen.
In het Huwelijksspel „Man en Vrouw",
waarin de jubiltircsse de rol van do
vrouw vervulde, wordt een beel bo
drijf niet anders dan over do liefde go-
sproken. De liefde 1 Kun je er eigenlijk
ooit genoeg over hooren f Maar ondanks
al het gepraat over do liefde, kregen wij
zoo den indruk, dat Ladislaus Lakotos
eigenlijk toch niet weet, wat de liefde
ie! Wij meenen hier de groote, oolite,
waarachtige liefde! Wat deze menschen
drijft, is niet anders dan verliefdheid
dit hcele huwelijksspel is don eigenlijk
ook niet veel meer dan een katjesspel
tusschen man «n vrouw. Geheel „au
sérieux" kan men den schrijver niet
nemen, «n wij gelooven ook niet, dat hij
dit zelf gewild beeft.
Een fout in de opvoering leek het o
dat de spelers dat juist al te veel
den. Het spel was bijna van allen
zwaar en te sérieus, p'aar over het geheel
een lichte, charmeerende toon verlangd
werd. De Hongaar LadislauB Lakotos is
geen zwaar op do bandsche filosoof, hij
is alleen maar eon prettig, onderhou
dend, aangenaam causeur, naar wien je
voortdurend glimlachend luistert. Als
hij Dr. Julius Bol in laat zeggen:
wil nu eens trouwen met een vrouw,
waar ik niet van houd en die ook
van mij houdt 1 Ik wil het huwelijk
ren kennen I" dan weten wij wel, dat hij
dit niet zoo ernsliig meent, dat het al
leen maar luchtige badinage is. Lakotos
wil niets bewijzen, alleen maar
jes weg prettig cnuseeron en tegelijk
ons amuseeren.
Eenmaal hun opvatting aanvaard, heb
ben wij in het individueele spel van me
vrouw Van Dommelen en Jules Ver
straete zeer veel kunnen woardeeren.
Voor een nauwsluitend samenspel zijn
deze twee artisten echter te verschillend
van geaardheid en is hun spel ook te on
gelijksoortig. Mevr. Van Dommelen, de
ras-actrice met het bijna Zuidelijk tempe
rament, Jules Verstracte, de fijne acteur
van groote ingetogenheid, zij vormden
geen tooneelpaar, dat niet alleeu in het
spel van deeen Hongaar een ideaal sa
mengaan waarborgde. Flor de ia Roohe
leek ons niet de aangewezen man om een
vrouwenhart te veroveren. Het was soms,
of hij de bestorming der vesting al bok
sende wilde inzetten. Anton Burgdorffer
speelde den onhar.digen, naieven Erwin
Rac-z in juisten toon met aardige ac
centen en natuurlijke gebaartjes. En An
ton Roomer maakte van den „eersten man"
een kostelijk type. De debutante, mevr.
B. Veerhoff, die naar wij meenen in Ju
dié veel succes heeft gehad, maakte den
indruk van oen dilettante, die veel ko
medie heeft gespeeld. Al haar bewegin
gen waren glad en gemakkelijk, maar het
spel „vulde" niet, het was zielloos en
zonder eenige nuance.
Voor de dames en eigenlijk niet min
der voor de boeren speefïTe de „toa-
gown" in het tweede bedrijf een belang
rijke rol. De lezers van „Het Toon cel"
wachtten vol spanning. D hebt gelijk
gehad, mevrouw Van Dommelen en u
mocht het schrijven: „Ca vaut la peine 1"
6CHUIL.
Muziek
Haarlem's Muziekkorps. Extra
ledenconeert.
De leden van de Conoertvoreeniging wor
den waarlijk verwend; gedurende het win
terseizoen hebben zij niet minder dan zes
matmées en zes avondconcerten plus twee
extra Boothoven-uitvoeringen gehad. Deze
gulheid is mogelijk geworden in do eerste
plaats door den sterken groei van het le
den-aantal, en dit is een verblijdend ver
schijnsel, maar toch vind ik, dat de wissel
werking tusschen het orkest en het pu
bliek nog lang niet evenwichtig is; Haar
leni waardeert lang nog niet genoeg wal
het tegenwoordig aan zijn muziekkorps
heeft, ander moest hot bij de ledenconcer-
stamp en stampvol zijn, en dat was
het, hoewel goed bezet, nog niet. Mochten
wij het nog eens beleven, dat het noodig
werd de leden in twee series te verdoelen
de concerten dus twee avonden te ge-
1 't Is misschien een stoute fantasie
mij, maar toch lijkt de verwezenlijking
mij niet onmogelijk na volhardende en
doeltreffende propaganda. En de beste re
clame zal dan nog wel zijn het geven van
concerten van het gehalte als dit van
Woensdagavond, uitvoeringen die don
strengen toets der crlliek kunnen weer
staan, waaruit ieder muziekliefhebber, die
nog geen lid is, moot begrijpen, dat hij
zichzelf een genot ontzegt, dat hun voor
heel weinig geld aangeboden wordt.
Dit ooncort, evenals dat van eind De
cember, was mede een mooie daad van
piëteit aan do nagedachtenis van den
grootenBeelhoven, wiens honderdvijftig-
>n geboortejaar wij vieren.
De Pastorale Symphonic, warmee ge
opend werd, bracht ons in hare reine idea
lixeering der natuur elementen, de zoele
lente-stemming, waar wij de laatste dagen
hoopvol doch vergeefs naar trachten. De
himmliacho Lkngo van do „Scene am
Bach", voortreffelijk gespeeld, maakte de
illusie van het Zomersche natuurwonder
volkomen. Wal. was Beethoven met de een
voudigste middelen toch een klankentoo-
>naarl
Het landelijk bal verwierf een minder
gunstige uilvoering, daarentegen lukte iiet
ser-gedeelte uitnemend. De heer Ger
wist de effecten spaarzaam te bereko-
om op het gunstig oogenblik de noo-
diee climax te bereiken.
Voor do dorde maal in het seizoen kre-
m wij do aria „Ah! Pcrfido" te hooren,
ditmaal door Marie Sitsen—Russen, con
certzangeres uit Djokjakarta. Van do drie
vertolksters heeft zij wel het zuiverst de
muziek van Beethoven aangevoeld. Zonder
overdreven theatrale accenten of lijmerige
noTtamenli hield de zangeres die cantilène
voortdurend edel en in do gevaarlijke
loopjes, deels chromatisch, deels diato
nisch, was zij verbluffend van techniek.
De stem van mevrouw SiteeD—Russer is
daarbij van uitnemend coloriet, warm en
vooral expressief. Hare hoogst artistieke
prestaties geven haar het recht een zange-
rcB van allereersten rang genoemd te wor
den.
Nog een attractie was het optreden van
den heer Nioo Gerharz, zoon, pianist, leer
ling van onzen stadgenoot Piet de W aardt,
die het C-molLooncert voordroeg.
Dat de spontane muzikaliteit van den va
der zioh bij den zoon ook manifesteert be
wees doorgaans de heele vertolking van
het mooie concert. Wel is te verwachten,
dat zijn aanslag nog fijner tinten, nog
meer souplesse machtig wordt, doch het
natuurlijk muzikale heeft hij mee en zijne
vingervaardigheid ie respectabel.
Er was voor den jongen, pianist een
stormachtig applaus, waarin dc-ze dank
baar het orkest, dat prachtig begeleid had,
liet deelen.
Een keurige uitvoering van de Egmond-
ouverture sloot het concert..
Directeur Gerharz, die een stalen geheu
gen blijkt te bezitten, (weer dirigeerde hij
den heelen avond uit het hoofd) verdient
dank en hulde, om het initiatief van dit
concert, dat hij door zijn uitstekende lei
ding gemaakt heeft tot een der beste van
het seizoen.
JOS. DE KLERK.
VOOR DE VACANTIEK0L0NÏK3.
Het batig saldo van liet concert,
op Dinsdag 19 April in de Sociëteit
Vcreeniging door het orkest onder
leiding v.-tn dén heer Joh. Stoonman
gegeven, bedraagt ongeveer f 450.
PERSONALIA.
Officier-machinist H, G. L. Yaux
is overgeplaatst van Willemsoord
naar IJrnuiden als technisch adviseur
van den inspecteur van het loodswe
zen in het 3e district.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN. - In de
week van 10 tot on met 16 April kwamen
voor te Haarlem 1 geval van diphtheritis;
te Haarlemmermeer 1 geval van diphtho-
ritis en to Velaen 3 gevallen van diphtho-
rtlis.
RIJKSSTRAATWEG AMSTERDAM—
HAARLEM.
Met de Yerbreeding, hoewel dringend
noodig, gaat het, zoo schrijft men aan het
N. v. d, D., uit Halfweg, zoo langzaam,
dat op deze manier het werk jaren duren
zal. Men is thans met het eerste perceel
begonnen, zijnde 1700 Mctar van den Os-
dorperweg bij Halfweg in dc richting Blo-
terdijk.
DE OOSTENRIJKSCIIE KINDEREN.
Do Oostenrijksche arbeiderskinderen ko
men Vrijdag 22 April des namiddage met
den trein van 2 uur 46 aan het station al
hier aan. De kinderen die natuurlijk een
lange reis upit Weenen achter den rug heb
ben, zullen in het Yolksg,bouw in de 8me-
destroat eerst «enige ververaching krijgen
voor zij met hun tijdelijke pleegouders, die
de kinderen aan dit adres in ontvangst'
zullen nemen, mede gaan.
Door de penningmeesteresse is nog oni
vangen f 10 van W. Blomjoria cn f £3,81
van een gehouden collecte op den feest
avond va nden Photo-, Litho-, Cheruigra-
fen Bond. Wis nog wat klceren kan mis
sen voor de«e kinderen geve zich op bij
Hazel horst, Dam ast straat 1£.
GEVONDEN VOORWERPEN. Terug
te bekomen bijF. Stam, Barteljorisstraat
38, bril; M- E. Lodewijk, Da Costastr&at 40.
grijze ceintuur; M. do Callovon, Spoorweg-
straat 22, centimeter; Bureau van politic,
Smedestraat, ceintuur, grijze dameshand
schoen; A. Giogengack, N. Groenmarkt 7,
dubbeltjes; G. J. Duina, J. van Nieuwen-
huizenstrfi.at 17, dameshorloges; H. Schot
ten. Clercqstraat 105 B rood, kerkboek; B.
v. Trichi, Ursul.istra.it 3 rood, rijwiel;
Portier St.-Elisabeth's Gasthuis, Speld met
inscriptie; J. Termets, Am sterdam se h e_
aart 12, Engclselie sleutel; L. v. Opzeo-
land. De Genestetweg 30. Bloemendaal,
tangetje; A. J. Meyorink, KI. Houtweg 2
rood, vulpenhouder; W. v. d. Brink,
Soheepmakersdijk 21, wagenmoei.
Van het Polltloke
nooiveld.
Tonr-
TWEEDE KAMEP.
90 April.
Nogmaalsleerplicht.
Twee porties waren van het leerpiichtmcnu
in den vorigen middag nog overgebleven
de verplichtótelling van het vervolgondcr-
(amendement—Ter Laan-Gerbard) en dc
van de gelegenheid tot schooivoeding
-kleeding (amendement—Ter Laan-Van
Zadeiboff).
Aan hel vervolgondcrwijs-roetant voegde de
heer Van de Bilt heden oen sub-amendement
toe, slrekkende tot de mogelijkheid om bij
Koninklijk besluit in bepaalde gevallen (bijv.
daar waar de afstanden te groot zijn) af
wijking van de verplichting tot het volgen
vervolgonderwijs tne te staan,
n andere zijde achtte men het vervolg
onderwijs nog in 't geheel niet rijp voor de
leerplicht (de hceren Van der Molep en Van
Wijnbergen); niet noodig werd dc- verplicht-
stelling geacht door den Vrijheidabondsmsn
Do Kanter en wol omdat dit onderwijs reeds
op grooie schaal vrijwillig wordt genoten,
noodzakelijk daarentegen dopr den heer Ke
telaar.
De voor- en tegenstanders wikten, doch de
meorderheid beschiktehet amendement
werd met 20 tegen 51 stemmen om zeep ge
bracht, nadat minister De Visser het amen
dement had ontraden, omdat bet vervolg
onderwijs zelf nog wettelijk geregeld moet
worden, terwijl dit in een bijzonderen over
gangstoestand verkeert, waarvan nog niemand
kan zeggen wat daaruit zal groeien.
Ook met de verplïcbtsiclling der schooivoe
ding en -kleeding hadden de sociaaldemo
craten geen succes, hoeveel mocito de hoeren
Van Zadelhoff en Ketelaar ook deden om de
bestaande bevoegdheid der Gemeenteraden tot
schooivoeding en -kleeding in een verplich
ting om te zetten. De heer Van Ravesteyn
achtte het als communist zelfs noodig, dat
do schooivoeding tot alle schoolkinderen
ui worden uitgestrekt!
De heeren Snoeck llcukeraaus cu Van der
Molen droegen het aloude argument van hot
verminderde verantwoordelijkheidsbesef der
ouders bij schooivoeding aan.
Minister De Visser wenschte do schooivoe
ding principieel tot het noodzakelijke mini
mum le zien gereduceerd en daarom ontried
hij de aanneming van dit amendement met
nog meer klam dan h|j hot 't vorige amen
dement reeds bad gedaan.
Het amendement viel met 19 tegen 61
stemmen de motie-De Kanter (subsidie-rege
ling aan gemeentebesturen tui particuliere in
stellingen ten behoeve dor schoolvoedingl
ging daarna met 28 linkerzijde-stemmen (uit
gezonderd die van de rcvolutionnairen en van
den heer Braat) tegen 42 van rechts denzelf
den weg.
Donderdag 28 April eindstemming.
Op den laten middag werd het technische
dra nk wet herzieningswet je (voornamelijk
strekkende tot uitbreiding van de mogelijk
heid tot het intrekken van verloven, als
mede tot verruiming van dc bevoegdheid der
politie in verlofz.iken) zonder stemming goed
gekeurd, nadat bjj overleg het maximum-
alcoholpercentage voor vruchtenwijnen e. d.
op 15 was gesteld.
Men waa toen juist genaderd tot ecu ander,
meer belangrijk voorstel tot wijziging der
Drankwethet voorstel-Rutgere tot invoe
ring van Plaatselijke Keuze. Maar daarover
iu eerst avonds worden gesproken.
INTIMUS.
Avondvergadering.
Plaatselijke Keuze.
Ten aanboore van een twintigtal leden
zette dc hoer Abr. Staalman, die. behalve
afgevaardigde der thans in dca Vrijheidsbond
opgenomen middenstaiidspart|j, secretaris van
den bond „Vergunning" is, dc oppositie tegen
bei voorstol-Rutgers tot invoering van het
stelsel van plaatselijke keuze in. Hij herinner
de. aan hc; petitionnement van 1914 ten guu-
ste der plaatselijke keuze en betoogde dat
ouder de 600.000 handteckeningen namen
ren van personen, die gemeend hadden,
goteekend te hebben op een adres voor ver
betering van het plaveisel..
Doch dc heer Abr. Staalman had ook b o-
ere argumenten. Zoo citeerde hij uitspra-
m van medici, die het matig gebruik v
sterken drank geenszins schadelijk, integ*
deel wcuschelijk achten. Heelt niet nog on
langs dr. Bles, de bekende bevorderaar van
maatregelen in het belang dor Volksgezond
heid, dit bevestigd?
En waar dc plaatselijke keuze-propagan
disten zeggen dat matigheid leidt tot mis
bruik, daar stelde de lieer Abr. Staalman
hiertegenover, dat verboden vruchten het
beste plo-gen te smaken. Zjjn overtuiging is
dan Ook, dat er in de drooggelegde gemccn-
teu evenveel, zoo niet meer eierke drank ge
nuttigd zal worden dan in dc natte gemeen
ten. Hel zal z. i. gaan ais in België, waar
men overal sterken drank zal kunnen koopen
behalve bij de caféhouders, of zooals in Ame
rika, waar men alweer op bet denkbeeld der
drooglegging schijnt te zijn tcruggekomc-n.
De heer Abr. Staalman schonk verder een
.room van argumenten van bestrijders van
drooglegging of plaatselijke keuze over de
Kamer uit (argumenten overigens, die vo!
doende bekend mogen worden verondersteld)
hij concludeerde dat het voorstel-Rutgers
economische, financiêele eu moreele re
denen geen aanbeveling verdient
Dit was de conclusie van den heer Abra
ham Blaalman.
Precies tegenovergesteld was de opvatting
in den anderen parlementairen Staalman,
c met de voorletters A. P. is geregistreerd.
Deze afgevaardigde, voorman der Chrislcn-
demoerntiwbe partij, wees er met trots op dat
de gedachte, waaraan het voorstel-Rutgers
cn grond-lag lij!, tevens die der Chrisien-de-
inoc/atisehe partij mag worden genoemd. Dc
heer A. P. Staalman vond het al heel beden
kelijk, da! dc Bond van Distillateurs, onder
leiding van dcu beer Simon A. Maas, die het
ontwerp hééft bestreden, o.u. op zedelijk-
heidsinoticven, zich opwerpt als zedelijk
heidsapostel. De matigheid leidt maar al tc
dikwijl' tot misbruik, want tienduizenden,
maken zich daaraan schuldig. En dan spreekt
de beer Simon A. Maas van „enkelen", die
zwakke bccnen bebben en ter wille van die
„cnkeleu" dc geheele bevolking in beugels
zou moeten loopen. Dc Bond vau Distilla
teurs broept zicb verder op een uitspraak
van prof. Pekelharing ten gnnste van kot
alcoholgebruik, een man, wiens naam alleen
reeds dorst verwekt! Maar wat zegt zoo'n en
kele uitspraak wanneer er tienmaal zooveel
andere tegenover staan?
De brouwers, branders, etokcre, tappers eu
slijters, aldus de heer Staalman A. P., ver
zetten zich lot het uiterste, niet omdat zij
meenen dat het drankgebruik door dit wets
voorstel zal toenemen, noch omdat het eon
volksbelang is, doch alleen omdat zij inzien,
dat hot voor hen belcckenthet begin van
Na dit Staalman-debat, dat grootendeels
langs het ontwerp heenging, bestreed ec
heer Drion het up grond van hot vrijheids
beginsel, dat niet duldt, dat 3/4 der bevol
king baar wil oplegt aan 1/4.
Van revolutioiinairc zijde werd het voor-
6tel bekeken door ds. Krnvt, die „hoewel
zelf gehcel-onthonder, trachtte nuchter te
blijven" en constateerde, dat bet voorstel
weinig zou baten, zoolaug dc maatschappij
niet fundamenteel zou zijn veranderd. Niette-
in zou bjj zijn stem or aan geven.
In naam der vrouwen en der jeugd werd
het voorstel-Rutgers warm aanbevolen door
mevr. Grocnewog. doch onmiddellijk daarna
weer op Staatsrechtelijke gronden bestreden
door rar. Marchant, die tegen algeheele droog
legging geen bezwaren van dien aard zeide
te hebben.
Zoo schommelde het voorstel-Rutgers tot
middernacht heen en weer.
Donderdag kan de beslissing worden ver
wacht.
INTIMUS.
Binnenland
Hst confHet In ds Vensn.
TWEE ARBEIDERS WEGENS BRAND
STICHTING GEARRESTEERD.
De correspondent van „Hot Volk" te Em-
tuen seint
Nadat gisteren door do Vcreeniging van
Vcrvcncrv te Emmer-Compascum wxs beslo
ten de arbeiders 65 pCt. van het loon van
1920 aan to bieden, U door den vervener l>ik
een overeenkomst met zijn arbeiders ,tatig<i-
garwi voor 70 pCt. van dat loon, tengevolge
waarvan hedenmorgen 140 arbeiders aan her
turfgraven zijn gegaan.
Voor bet verladen van bet product van
1920 wordt den arbeiders het volle loon van
1920 uitbetaald.
Er zijn twee jeugdige veenarbeiders uit
Nicuw-Wecrdinge gearreseerd als vermoede
lijke brandstichters, waarvan één reeds heeft
bekend.
Een der gearresteerden is een broer van
den communist Heilkens, van Nieuw-Wcer-
ilinge.
SLACHTOFFER VAN ZIJN OPOFFK
UINGSGKZINDHEID. - De agent le kï.
Frits Bildckcr te Rotterdam is het slacht
offer geworden van zijn opoffcringgge
zindheid. Toen do vrachtrijder F. G., bode
van de Zuidhoek op den Suinatraweg reed,
liep het driejarig meisje K. van Manen
gevaar onder het voertuig te geraken De
agent B., zag dat en trok het kind weg,
doch had daartiij het ongeluk zelf over
reden to worden. Het voertuig ging over
zijn linkervoet en verbrijzelde twee toe
non. Per auto werd B. naar hot zieken
huls aan den Cool singel vervoerd.
SCHIPPERS EN KIEZERS.
I De heer Wijnkoop heeft aan den
i Minister van Bkmenlandscho Zaken
i tie volgende vragen gesteld:
Is het den Minister bekend, dat in
heit geheele land wellicht een 40.000
waarvan in Amsterdam een 7000 bin
nenschippers huil woonplaats hebben,
die al» het op ecu stemming voor
Kamer, Staten of raad aankomt,
goeddeels niet bumen de plaats hun
ner inwoning zijn of zelfs kunnen ko
men, omdat zij door hun bezigheden
op dat moment vt" c I vérre van de
plAats verwijderd zijn?
Wat is de Minister van plan te
doen om te muken, dat ook dc2e men
schen zonder voor lien onmogelijke
reiskosten, van hun stemrecht ter
plaatse waar zij zioh toevallig ophou
den gebruik kunnen maken?
Aobt de Minister het niet billijk, dat
ook voor de aanstaande stemming te
Amsterdam op 27 Aprnil duizenden
binnenschippers, die op dat moment
niet ter plaatse kunnen zijn, door eon
noodmaatregel in staat gesteld wor
den alsnog van hun stemrecht ge
bruik e maken.
HET RUSSEN-PETITIONNEMENT.
Men schrijft ons
Zooals men weet. wordt door dcu Bond
van Nedcrlandichc Beleggers een zg. Russen-
petitionnement georganueerd. Het best uur
van dien bond wil de Regeering er van door
dringen, dat voor de gedupeerde houders van
Russische fondsen ook wel eens iets mag
worden gedaan. In een request aan II. M. de
Koningin wordt nu de weasch uitgesproken,
dat de Regeering Russische obligation tegen
afgifte van certificaat overneemt, op wclko
certificaten bij wijze van voorschot door do
Regeering een rente tal worden betaald.
Middelerwijl vertrouwt de bond, dal dc Re
geering niet stil zal zitten, maar dat rij in
Rusland concessies ol monopolies ral weten
te verwerven, uit welker opbrengst dc Regie
ring tot een geregelde rentebetaling aan do
certificaathouders in staat zal zijn.
Naar wjj vernemen, is diiUusson-petitioD-
nement reeds door vele duizenden Nederlan
ders geteekend. liet zal in den loop van Mei
aan H. M. dc Koningin worden aangeboden.
Het behoeft geen betoog, dat het su:no»
van het petitionnement van bet aantal band-
teekcningco afhangt.
leder, die zich het lot van de ongelukkige
houders van Russische obligation aantrekt,
doet dientengevolge goed, zijn roedewerking
aan de Pctitjonnementabew eging alsnog tc-
verloenen. De secretaresse van den Bond vao
Nederlandsche Beleggers, Mr. A. Bruyning-
Van Wallinga. Keizersgracht 165. Amster
dam, Tentrekt gaarne nadere inlichtingen.
DE ZIEKTE-VERZEKBRING.
Naar liet Iiaagsche Corresp.-Bureaii be
richt, kwamen dezer dagen te 's-Gravenhige
de afgevaardigden van het Nedcrlandsch Vi r-
bond vau Ziekenkassen en Fondsen. Patri
monium, Chr. Nat Werkmansbond, Alge
meen Ziekenfonds (idem) en het Alg. Ned.
Werkliedenverbond, te zarueii vertegenwoor
digende ruim 209.000 leden, bijeen.
Na een korte bespreking, waarbij bleek dat
er volkunieo eenstemmigheid bestond omtrent
hot te bereiken doel, werd besloten een per
manente commissie te vormen ten einde met
onverzwakte kracht in woord en geschrift eu
door persoonlijk bezoek ter bestemde piaa'w,
de actie voort te zetten tot behoud en ver
krijging van „zelfbeheer".
De plannen „Cenraal Beheer" werden una
niem afgekeurd als zijnde omslachtig, be
vorderend do ambtenarij, doodend voor liet
„zelfbeheer" van om volk, directe medewer
king van werkgever en werknemer nitalui-
tend en absoluut onvoldoende ten opzichte
van de te verzekeren groejien.
Bovendien werd geconstateerd dat het on
juist is dat het zikcngeld onder alle om
standigheden gewaarborgd is.
DE STEEN- EN PANNENBAK
KERSSTAKING. Uit Woerden
wordt gemeld:
De staking onder de steen- en pan
nenbakkers heeft zich zoodanig uitge
breid, dat thans alle fabrieken alhier
stilstaan. De arbeiders ragen oen
loon, zooals op andere plaatsen in de
Rijnstreek wordt betaald.
DE HOLLAND—ZUID-AFRI KA
LIJN. - Reuter seint van Dinsdag uit
Kaapstad:
Ter gelegenheid van het binneuioo-
pen van liet stoomschiji Bloemfontein
van de Holland-Zuid-Afrika lijn heb
ben generaal Hertzog en andere leden
•an het parlement een noenmaal ge-
gwen waai- verschillende toespraken
zijn gehouden
Aan het middagmaal 's avonds,
waarbij aanzaten de ministers Malam
Minlz, de Nedcriandsciie consul
mr. van Oven en anderen heeft Hert
zog verklaard te hopen, dat het volk
van Zuid-Afrlka cou practisch belang
zou stellen in de vennootschap door
dc handen in de zakken ie. steken. Hij
was vol vertrouwen, dat dit gebeuren
zou,
JUBILEUM DR. ALKTTA JACOBS.
- Het was Woensdag 59 jaar geleden,
dat mevr. dr. Aletta H. Jacobs haar
universitaire studie te Groningen be
gon. Zij was in Nederland de eerste
vrouw, die deze studie ondernam.
Van onderscheiden kant mocht dr.
.Aletta Jacobs blijken van belangstel
ling ontvangen.
DE AMSTE8DAMSCIIE WETHOUDERS
CRISIS.
De raad van Amsterdam heeft, na
lange discussie het voorstel van B. en
W om het aantal wethouders tot het
zitting nemen van don nieuwen raad
op vier te bepalen aangenomen.
STAATSCOMMISSIE KERKGENOOT
SCHAPPEN.
Bij kon. bestuit ts ingesteld ocri
Staatscommissie turn welke is opge
dragen:
lo. de beantwoording van de vraag,
of het noodig of althans weuscJielijk
is, wettelijke maatregelen in te voe
ren, waardoor:
het recht der kerkgenootschap
j>en, om als zoodanig op te treden en
aan het. rechtsverkeer ceel te nemen,
alsmede hunne volledige vrijheid om
