Schaakrubriek
m
th
JÉf
ill
m
is
tü
i
i
•i
li
ti
B
A
it
M
ff
J§
1
r«É§
W3
■p?
ÜH
m
1 1 II l 1 1 1 1
1 1
BlIMS
i m
1 1
1 1
i i
1 1 1 1 1 I
m i
II 1 II 1
1 1
1 1 Dl
i i
i t
1 i Dl
Reisherinneringen
Ill HAARLEM'S DAGBLAD
kT£Rü»a 23 AP.'.IL 1921 - „E OEBLAD
nlsssinicn, »r«g«n «n*., lo zanden aan den
oHaakradaotaur van Haarlem'. Dagblad, Groot,
«t lantatraat S»3, Maariam.
Probieem No »4*).
C. MANSFIELD, (Witheridgo).
Mat in twee zetten.
Stand der atukkön
Wlti Ka8, De8, Tdl, Lc7, Lh3, Pd2, Pef, b3.
Zwart t Iid6, Dh7, Tg5, Thl, Lg6, Lh2, Pf8, Pg3, a7, H <=6,
el, h6.
Derde prijs in het probleem-tornooi van „The Observer" (1921) Jury
bordeol. Een voorbeeld van de Kngnlsche school op zijn mooist. Sleu-
lelzet en constructie zijn bewonderenswaardig eu de originaliteit van het
Interferent e-spol staat vast.
I De „Times" zegt van deze partij:
I „lot eu met den zesden zet is deze
..j- - i pattij precies gelijk aan de vierde
blanca en dr. Laster had het volgende parljj van jg muien.
Met 7. Tal—cl komt de afwijking
en na Wit's negenden zot komen we
weer tot een positie van de partij
PARTIJ Nj. S4.
De vijfde matchpartij tusscheii Capa
blanca
beloop.
Wit:
L- R. Capablanca.
Goweigerd Dame-Bamblet
Zwart
dr. Em. Lasker.
d2-d4
1
d7—d5
Pgl-f8
2
Pg8 -f6
c'2—c4
3
e7—e6
Lel—gö
4
Pbö—d7
©2—e3
b
Lf8-e7
Pbl- c3
6
ü-0
'lal—cl
7
b7—b6
c4xd5
8
e6xd5
Dd.-a4l
0
c7—cb
Da c6
10
Ta8-b8
Pc3Xd5
11
Lc8b7
Pdaxeif
12
Dd4xe7
Dc6 a4
13
Tb8—c8
Da4-a3
14
De7—e6
Lg5xf6
15
Dstyfli
LU—aü
16
Lb7xf3
LaöXc8
17
Tft>xc8
g2Xi3
18
Df6xf3
lhl-gl
19
Tc8—e8
Da3d-J
20
g7g6
Keifl
21
TeS - e4
DdJ- dl
22
Df3—h3f
Tgl-g'J
23
Pd7—f6
Kfl-gl
24
caxd4
Tel—c4
25
d4xe3
Tc4Xe4
2ö
Pf6xe4
Ddl - ü8H
27
Kg»-c7
Düb—d4-
28
Pe4— f6
f2x e3
29
Dh3-e6
T g2—f 2
30
g6—gö
L2—h4
81
göxb4
Dii4xl«4
32
PfO - g4
Dh4—gö+ 33
Kg7—18
TU-16
34
h7 -hö
Dg5-d8-
35
K18-g7
DdS g.'
86
Kg7—18
Dgö—d&
37
Kf8-g7
Dd8—gö-
38
Kg7—18
b-i— h3
39
De-»-d6
Dg5—f4
40
Dd6—dit
Df4—11
41
Ddl—d7
Tföxliö
42
Pg4xe3
Dfl— f3
43
Dd7-d4
Df3— aöf 43
Kf8e7
Da8bT-f 5
Ke7-f8
Db7—böf 46
Opgegeven
bernstein-Capablan .a in 1914 te Mos
kou gespeeld.
Deze negende zet Ddl—a4 was door
Marshall in een tornooi te New-York
in 1913 gespeeld tegen fa. Kline, en
neefl o.a. de bedoeling den ruil der
witt© Loopers te forceeren.
Capablanca speelde in de 4e partij
9Lb7, terwijl hij iu zijn boek a»
mogel.jkhe.d van pionwinst aangaf
(na c7co) door Da4c6 en zegt aan
verder: .,Uf de pion dan benouden
kan worden of niet, of dat zc eenig
voordeel kan opleveren, weet lk «net.
Zee.- zekerheeff Capablanca ,,Of de
positie nog eens bestudeerd, óf meende
ui] het expenuent te mogen r.agen
u do gelegenheid zich toevallig voor
deed. Hij had aliijd nog 12. Pdöxe t
om zijn Dame te bevrijden. Dr. Las
ker© 1-de zet was een uitnoodig ng
tot 14. Da4Xa(, waarop gevolgd zou
zijn cóxd4, dreigende De7—h4+ en
Torenruil en eindelooze moeilijkhe
den voor Wit, doordien Lfl nog niet
ontwikkeld was.
Dr. Lacker's 16e zet was niet best,
daar de aanval, die hij in handen
kreeg niet opwoog tegen het verlies
van de kwaliteit. 20g7 g6 was
klaarblijkelijk met de bedoeling ge
speeld oin den Koning eenige vrijheid
van bewiging te verschaffen.
25. e3xd4 zou Capubtauca een gelijk
aantal pionnen bezorgd hebben, maar
zijn geniale blik voor positie-voordee-
lou verdedigt zijn speelwijze op dit
moment.
Hij verzekerde zijn Toren daarmee
de heerschappij over de vierde lijn
met de mogelijkheid óf Zwart's laat-
sten Toreu te ruilen óf dezen Toren
op de f-,ijn iu actie te brengen.
De stelling na 32Pg4 is hoogst
interessast. Het ging er om of Lasker
den witt'/n e-pïou veroveren kon zon
der tot Dameruii te mosten overgaan.
Na 34Pg4Xe3 zou 35. Teo Zwart
dwingen tol ainernil,
zwakke iloningsplonnea van weinig
nut zijn, tsrwijl de Toren in weinige
zetten de pionnen ai of b6 verovert,
De herhaling van zetten (85 tot 88)
was natuurlijk om tijd te winnen.
Capablanca bracht toen opnieuw
pion a2 in veiligheid en trachtte up-
leuw de Dames te ruilen.
41Dd7 verhinderde 42. Tf7:f
Hierop kwam de afruil van pionnen,
waardoor dr. Lasker's Paard ln een
gevaarlijke positie geraakte. Er was
geen beteren zet dan 43,Dd4daar
op Pg4; 44. Dd6 koD volgen.
Op dit moment sloeg Dr. Lasker re
mise voor, hetgeen geweigerd werd,
daar Capablanca terecht meende te
kunDen winnen door zijn gunstigo
positie.
Na 44Kg7 volgt 45. Dh8+ met
Dame-winst. Bijgevolg was 44Ke7
noodzakelijk en na 46. Ke7 wou
Wit door 47. Teöf, Kf6 48. Dh8f, Kg6
49. Te6f of Tgöf-
Eea zeer interessante partij, welke
tot gevolg zal hebben dat 9. Da4 meer
bestudeerd zal worden."
Oplossing probleem flic. 89.
Stand der stukken:
Witi Ka2, Db8, TcS, Tel, La8, Lb8,
Pb4, Pc8, c2, e7, f5, g3, g4.
Zwortt Ke5, Dhl, Td6, Le3, Lei, Pc7,
aö, fo.
1. DbS—b2,
Ke5d4; 2 Tc8—c6 (of xc7)f
Td6dj of Pc d5;2. Pb4-c6f
Td'i—<14; 2 e7—e« T. of D.f
Le3-d4; 2 Pb4—d3f
Le4-d6f; 2 Tc3_c4f
anders; 2 Tc3xc5f
Goed opgelost door: Jac. J. Bert,
Fabriek, A. Feenstra Jr., F. Fran-
kewltz, J. Hoogeveen, A. Mayer, B
A. Snelleman eu P. H. Sprokkreeff,
allen te Haarlem; H. W. v. Dort,
N. W. L. Everts en Joh. v. Teunen-
broek, allen te Schoten.
Correspondentia.
Haarlem Jac. J. B. Dank voor uw
waardeerend schrijven. Uw partij zal
ik eventueel gaarne plaatsen. A. F. Jr.
In eeu probleem leidt óén zet, desleu-
telzet, tot het doel; vandaar dat in
No. 69, 1. Lb8Xc7 faalt na 1KeB
d4. Met geuoegen zie ik uw oplos-
siugen na, ook al zijn ze niet aitijd
juist. Wil ik u eens een titel opgeven
van een goed leerboek? P. HL S. In
derdaad mogen, tengevolge van het
promoveeren van een of meer pionnen
meer Koninginnen, Kasteelen enz.
gelijktijdig op het bord aanwezig zijn.
PROBLEEM No. 510.
Auteur: P. J. van Dartelen, Haarlem.
Lid der Haarlemsohe Damclub".
(Eerste publicatie.)
Ingezonden in den Problemistennedslrijil
onder het motto „Incognito".
ZWART
1
J
I 1
Ei
ISSl
iS
Si 1
3
L
i m
1 1 1
O
Ü3
Q I 1
1 i
M
O II 1 1 1 1
1 1
U
1 1 1 1 1 1 II
WIT
6tand in cijfers:
Zwart li schijven op: 9, 12, 16, 17, 19, 20,
22, 24, 26, 30 en 35.
Wit 11 schijven op: 21, 29, 51, 53, 36, 37,
41, 43, 44, 45 en 46.
PROBLEEM No. 311.
Auteur: H. Q. Teunisse, Haarlem,
Lid der „Hoarlemsche Damclub".
(Eerste publicatie.)
Ingezonden ir. den Problemïstenwedstrijd
onder het motto „Aréna".
ZWART
Damrubriek
Damredacteur J. W. van Dartelen,
Roosveldstraat 70, Haarlem.
Allo correspondentie oplossingen,
problemen etc., deze rubriek betref
fende, gelieve men te zenden naar
ixivengenoemd adres.
OPLOSSERSWED8TRIJD.
PROBLEEM No. 300.
Auteur: P. J. Eype, Schoten.
Lid der „Haarlemscho Damclub".
(Eerste publicatie.)
ZWART
E9
ajH:
m i i i i i i i
Hi a
n i
O
1
J 1 L
is
5?
1
CIBI
Ei
\m\ ia
d
T m
is
1 b
n
nort
il
□i
IL
1 1 L
L
■Wit. 45:34; 38:33;
.int.
3:21 of 23:25
Zwart: 35:22; 2S.3Q of 29:27.
De auteursoplossing van Probleem
No. 303 is:
Wit: 44—40; 37—31; 41—37; 47—42; 46—41;
59-34 25:34 34:1; 1:4.
Zwart: 27:36 26:48; 48:26 2C:48; 38:47;
43:30; 47:29 22:33. Do beste voort zetting
voor Zwart 'b nu:
Wit: 415; 4034 (prachtsehijf, éérst
gediend als tempozet, nu als winst-aan
brengend stuk I)
Zwart: 13—19; 33-39 39—30.
Wit: 15—10; 10—15; 15:8; 6 tot 39; 39—60
n wint.
Zwart: 19—24; 30—35; 35-40 40—45.
Een prachtprobleem I
De auteurs'oplossing van Probleem
No. 304 is:
W'l45—40; «440; 27—22 47—42 37—31;
52.41; 48:39 49:7; 35:2 en winti
Zwart: 34:45 45:34; 18:36; 36:47 26:37;
23:43; 47:44; 2:11.
Een schitterends toepassing van meer
sine I Een echt „Luif'-probueem.
De lieer W. van Daalen te Haarlem gaf
nog de volgende schitterende afwikkeling
.*..m als in dit probleem schijf 2 of 7
stond:
Wit: «5-40, 44—«0, 27—2!, 47—42. 37—31,
32-4], 48:39, 49:9 en 35:13 en wint.
Dc-n heer Van Daalen ons compliment
voor 'I aantoonen van dezen fraaien winst-
gang!
Do auteuxsoplossine van Probleom
No. 305 is:
Wit: 29—23 28—23 27—22; 32:21; 37—31;
3329: 47:3S; 40—54; 45:1 en wint!
Zwart: 18:29 29:18; 18.27; 16:27; 27:36:
24:42; 36:47; 47:40.
Bijna allo oplossers lieten hun bewonde
rinc blijken voor de schitterende proble
men Nos. 303 tol en met 305 van den heer
Luif.
Een woord van hulde aan den autour
van dcc ware meesterstukjes is hier dan
ook zeer zeker op z'n plaats.
Do volgendo hecren zonden van do Pro
blemen Nos. 300 tot en met 405 goede op
lossingen in:
Ph. F. Amelung, F. A. Berkemulcr, H.
j Boks, W. van Daalen, P. J. van Dartelen,
j (buiten, mededinging), O. Dijt, P. 'Geldorp,
I Th. S. Germans, Hossel de Jong, P. Molle-
ma, Jac. Priester, H. van Rossum, J. Bio-
gcrist, II. G. 'Teunisse, P. Vonders, J. O. v.
Waard, Th. A. Wigcherink en C. J. van
Wijk, allen to Haarlem; P. van Amersfoort,
P. J. Eype. (buiten mededinging), J. van
Steenwijk, allen te Schoten; J. B. Sluiter
Aerdenhout; do Ruiter Jzn. tc Heer-
Hu co waard; A. H. v. d. Geest te Lisse; R.
Harlgerlnk en J. Wielenga te Zuid.Schalk-
HGcMszaKon
Stand in cijfers:
Zwart 9 schijven op: 8, 9, 10. 11, 14, 17,
25 en 37.
Wit 10 schijven op: 26, 31, 36, 40, 42, 44,
waarna de' 45, 47, 43, eu 50.
WIT
Stand in cijfers:
Zwart: 12 schijven op: 8. 9, 10, 13, 15, 16,
18, 19, 21, 23, 27, en 29.
Wit 11 schijven op: 20. 27, 29, 33, 34, 41,
42, 43, 47, 49 en 50.
Voor ail© Problemen geldt: „Wit speelt
en wint".
Oplossingen van dvto vraagstuk
ken worden gaarne ingewacht bij den Re
dacteur dezer rubric-k tot uiterlijk Maan.
dag 2 Mei a.e.
ONZE PROBLEMEN
Voor dit keer hebben wij weder een drie
tol fraaie problemen, welke alle voor den
oplossers wedstrijd gelden No. 309 van
den heer; Eype is een bijzonder origineele
compositie, waarover wel vele oplossers
zullen struikelen. Bij voorbaat maak ik do
oplossers opmerkzaam, dat de stand van dit
probleem goed is, omdat zij die de oplos,
sing niet zullen kunnen vinden wellicht
zouden denken, dat de stand niet goed is.
Voorts plaatsen wij weder een tweetal
problemen uit den Problamistenwedstrijd.
Deze vraagstukken behaalden resp. 7 en 6
punten.
De oplossers zullen deze week geen ge
makkelijke taak hebben!
OPLOSSINGEN.
Da taaitqurSoplossing van Prhblcom
No. 300 is:
Wit: 33—28; 14—36; 27—21; 32—28 36:29;
48—42 40-35 35:2 en wint.
Zwart: 24:42; 22:33; 17:26; 23:41; 26:37;
37:48 48:30.
De auteursoplossing van Probleem
No. 501 is:
Wit: 45-40; 44—39 26-21;
37—31; 39—54 25:3; 3:6 en wint.
Zwart: 27:38 of 34:45 34:45 of 27:36;
17:26; 26:4S; 48:30; 14:25. 1
De autcursoplo6sïng van den Aprilmop
'No. 302 is:
rijk.
De volgende heeren zonden niet van
11 e problemen goc-de oplossingen in
A. F. Hoogvelt (behalve 304); P. A.
Nooy (behalve 304); P. H. Sprokkreeff
(alleen Nos. 300,2); G. Verbeek van Mourik
(behalve Nos. 304 en 305), allen te Haar
lom; S. Bos te IJmoiden (behalve 301): J.
Merts (behalve 30?) en H. Greeuw (be
halve 304) allen te Schoten.
Van den heer G. Verbeek van Mourik
kwamen nog goede oplossingen in van Pro
blemen Nos. 297/289. Dit is verzuimd ln
onzo vuige rubriek te vermelden.
Probleem No. 306, van den heer P. van
Amersfoort celdt niet voor den Oplosser»-
wedstrijd. Hiervan komt een berplaa'sinp.
Tn onze volgende rublïek zullen wij we
der den stand van den Oplosserswedstrijd
pu'oliceereu.
Do Oplossezsw6dstrijd zal eindigen met
Probleem No. 320.
CORRESPONDENTIE.
Th. S. G. te H.— De auteurs behalen na
tuurlijk met hunno eigen problemen in
den Oplosserswedstrijd één punt.
Zij zouden anders, practisch gesproken,
van den Oplosserswedstrijd" zijn uitgeslo
ten.
A. H. v. d. G. to IjVan de problemen
Nos. 297/299 ontving ik van u geen oplos
singen 1
DAMN1BUWS.
Competitie 3e klasso Noord van den
Nederlandschen Daraliond.
Maandagavond a.s. te half aeht speelt hel
derde tiental van de „Haarlemscho Dam-
olub" in haar clublokaal, oafé „De Koren
beurs", Spaant© 36, voor de competitie 3e
klasse (Noord) van den Nederlandschen
Dambond tegen het derde tiental van de
Damvereeniging „Jozef Blankenaar" te
Amsterdam.
Belangstellenden hebben vrijen toegang
tot dezen wedstrijd.
DE MOORD TE WATERGRAAFSMEER.
Ter aanvulling van het rectls vermeld*
in ons vorig nummer aauguundc de behan
deling van de zaak van uieMal en dood-
siag voor de rechtbank nog het volgenuei
Bij de voortzetting voor do 4o kamer dei
rechtb. der zaak tegen J. Napowuk, zich rm©
mendo Al win of Johann Al-win Porkert, werd
als getuige gehoord de heer Goor ge
Goldberg, die de onaangename ge
volgen van de ontmoeting met Por
teen aan den Ujve heeft ondervonden. Get
ontmoette te Buastrm een man eu vroeg hem
naar den weg. Deze man had een Duitach ac
cent en droeg een ijzeren buis op den schou
der. Dit wekte bij get den indruk, dat het een
arbeider was, die van zijn werk kwam. Hij
gal bekl. een dubbeltje, maar deze bood aan
mot. hem mee te loopec.
Get. kon zich hierna niets meer horinne<
ren, daar hij bijkwam ln de operatiezaal dei
MeJeUa-söchting.
es.: Wat zegt gij daarvan beklaagde? Is
u dezen getuige nageloopen?
PSrkert: Meneer zei: lk ben er. Toen
eerst gaf hij mij het dubbeltje. Het Ie evenwel
meteen gebeurd, maar ik ben dien meneer
niet nageloopen.
Welke redenen hadt gij om lemend,
die n geheel onbekend was, te slaan?
B e k LDat weet ik niet.
De medicos, die den pat 1 dut heeft behandeld
verklaarde, dat deze in levensgevaar heeft ver
keerd, maar dat hij thans vermoedelijk geheel
hersteld is.
L H. K. Bonman, dia mei zijn colle
ga dr. Defecate! uit de strafgevangenis t© Sche-
veningen bekl. heeft onderzocht, lichtte hefl
itgebrachte, uitvoerige rapport nog eens toe:
Bekl- Pöritert Ss eea krachtig gespierde ineen
gedrongen Jongeman- Hij ia niet bepaald Int
te noemen, maar zijn karakter kenmerkt zich
door heerschrucht en drift. Hij ie geslopen van
aard en ontwijkt besliste antwoorden. Hij kent
periodes van grooten angst en Is meermalen
des nachts onrustig- Van een defect aan zijn
geestvermogens ia geen sprake. Wat zijn daden
betreft, meermalen gaf hij hierover te kennen,
dat het hern alles „egaal" was. Er fs Jets ia
hein, flat aan den beruehten Frans Rosier doet!
denken.
De eerste bekentenis kwam prof. Bouman da
juiste voor. De vraag of opnam» ln een ltrank-(
e Innig engeeticht gewettigd Is, moest door getj
worden ontkend.
Pree.: Gelooft n niet, dat een pereoon, die
herhaaldelijk door verschillende menschen
wordt onderzocht, op den duur gnat aimuleerïn?
Get Bouman: Ja.
Pree.: Zijn de daden van geweld door bekJ/
gepleegd om te rooven of lfl hij door prikkel
tot geweld gekomen?
Get. Bouman: lk denk het eerste. We
hebben hem echter In hoofdzaak bekeken om
•t geval hi Arnhem. Ik reken *Uu geval
tot de grensgevallen
De officier van justitie, mr. van Heijns-
bergen merkte op, dat de psychiaters ver
moedelijk niet kennis hebben genomen van
alle dossiers Er zijn er bfi vaa tal van dief
stallen, van diefstallen met geweldpleging en
van brandstichting.
Den spychiater werd neg gevraagd of ziju
oordeel was, dat epilepsie totaal iu uitgesloten,
waarop get. antwoordde, dat dit zoo is.
De verklaring van Pörkert waarbij bij zegt,
dat hij om het dubbeltje in woede is ontsto
ken, word voorgelezen. De bode hield bekl.
daarna het horloge voor. HIJ draaide het hoofd
om, duwde het horloge af mek zijn geboeide
banden en riep uit: ik heib hot gedaan
Het O. M. waargenomen door mr. van
Heynsbergen hield daarna het requisi
toir. Hierin seide officier dat de doodslag to
Watergraafsmeer niet zoo gemakkelijk te be
wijzen valt dank zij belüeagde's gewijzigde ver
klaring. Voor den recbter-commissarls te Arn
hem heeft hij verklaard, dat hij icmajid bad
neergeslagen om hem te be rooven. Dit is ook
zijn verklaring ten overstaan van den Wetór-
graafemeerschen wachtmeester. Op 21 Octo
ber gaf hij voor den rechter-commissarls te
Arnhem weer een geheel andere lezing. Hij was
door een ™n aangesproken, er was een woor
dewisseling ontstaan en tei' zelfverdediging
had bij ccn paal gegrepen waar moe hij den
man had neergeslagen.
Als het O. M. zou moeten kiexen, zou bet do
eorete verklaring als de meest waarschijnlij
ke kiezen. Het ligt geheel in den aard van bekl.
bet feit te plegen. Spr. achtte den doodslag
te Watergraafsmeer dan ook wettig en over
tuigen^ bewezen.
'De tweede vraag ie: wat is dc persoonlijk-
beid van dezen beklaagde. De officier wees ini
verbond hiermede op het voortreffelijke «"ap-i
port der psychiaters. Er zijn psychische afwijV
klagen.maar die zijn niet zoo ernstig.
Spr.gaf een kort overzicht van beklaagde'»
leven. Ha trad .vriiwilh* in miliUireu di.ujai
Dour Mevrouw P. J. BLOM—TER GAST.
VI.
(Vervolg.)
Hot meest kwamen wij onder den indruk
van den Tempel des Hemels. Van bet palcis
in de stad zelf gaat een weg dwars door de
verboden stad naar de tempels, waar de
keizer ééns per jaar hoen «ing om te bid
den hij zonsopgang. Hij verlaat het paleis
in volle glorie met ziju gevolg, dan komt
hij tegen den nacht in den Ontlioudingstem-
pel, waar hij zijn keizerlijke pracht achter
laat en cuii gedeelte van den tijd iu gebeden
doorbrengt. Tegen den morgen wandelt hij
door de hreede, imposante lanen naar den
Tempel des Hemels on ddïr, op een hoogte
ver van de aardaeho beslommeringen en in
eeu door blauwe doeken omsloten ruimte, al
leen gelaten door zijn gevolg, ziet hij alleen
niei zijn God de zon opgaan en is in zijn ge
beden verdiept. Als men nu de maatregelen
ziet, die genomen werden opdat zelfs het
volk op straat zijn lieerachor niet ziet en
don euormen afstand opmerkt tuaschen sou-
vcrein en volk, dan begrijpt men pas, h o e
groot de stap is geweest orn den keizer
af te zetten. De jonge keizer heeft in een
afgesloton gedeelte van liet sladspaleis nog
zijn eigen hofhouding met lijfartsen en advi
seurs, doch dat is eigenlijk ccn paskwil en
hij is meer een gevangene.
Gaat men naar de stad terug, dan rijdt
men door wijken, arm en schilderachtig, die
aan de tijden van Christus' geboorte doen
deugen. Op de lastdieren zitten do vrouwen
en kinderen en de vader houdt den ezei aan
den teugel, dc bedelaars zijn letterlijk in
Jompcn gekleed on vervolgen u overal met de
uitstalling van hun kwalen, de tempels zijn
aie grootsck ingericht en vervallen en
overal hecracht grootc vuilheid.
Het deed ons weer goed in de Legaiion-
(gezantsclupsjslrcci je zijn en onze driekleur
van het gebouw te zien wapperen. Na den
Boxer-opstand, toen alles vernietigd was, i»
net in oiid-HolIandsehcn stijl opgebouwd met
de traditioncele trapgevels en de wacht van
mariniers in dc straat, die ons al kenden.
Begroetten ons met hun vroolijk Hollandsch
„Loeien morgen, mijnheer en mevrouw." Over
hc« algemeen vinden r.c het niet zoo prettig,
zoo lang van huis te zijn, doch sluiten zich
het meest aan hij de Amerikanen.
j onzen Kcz.mt en mevrouw Oudendijk
werden we uiterst beleefd ontvangen en we
zijn ook later m hun eenvoudig bnitcnver
jf ie gast geweest, welk bezoek mede tot
behoorBCnaai"5,e Ucr'nneri"kon aan Peking
E enigen tijd n.a
Shanghai begon de Ijjd aan to nreken, dat
wu. om de warmte te ontvluchten, naar Ja
pan zouden gaan vóór we over Amerika
naar Holland zouden vertrekken. Tallooze
diners eu afscheiiLsfuifjes waren ons aaugc-
boden, en deden ons goed als ccn bewijs dat
in 't Oosten vrienden hadden gemankt.
Ook do Chincc/.en uit liet kantoor van mijn
vonden met huil statige beleefdheid het
wenschelijk om ons een afscheidsdiner aan te
bicden iu een restaurant, ongeveer een uur
rijdens van de stad gelegen, iéc kwamen ons
per auto afhalen eu we trokken langs ein
deloozc wegen en hoeken en straten er al
vroeg in den midag heen, öin eerst den tuin
te kunnen bewonderen. Die was geheel in
hnn tiant aangelegd met kunstmatige meer
tjes en grollen, voor onze Westersche be
grippen tc klein en speelgoedachtig om mooi
te zijnde tuin was vol mot families, rijke
Chineezen, die per auto gekomen waren. AI
lengs bleven er 6lceht3 enkele families over.
er even als wij, zouden middagmalen en
den koepel waar we gezeten baden, werd
«ie tafel gedekt. Voor elke persoon kwam ccn
klein glazen «cholcltje tc staan met een be
kertje voor kauliang, een soort scherpe li
keur, die uit planten gestookt wordt, eu twee
stokjes. Ik moot corQjfc zeggen, dat ik niet
erg handig was om er meu le eten, en ik
moest onzen gasthceren dan ook verzekeren,
dat Europccscho dames woinig eten, want ilc
kon er weinig spijzen mee oppakken, liet
was ccn mengelmoes van gerechten dat we
kregen, men kon niet zoggen wóhrmcde liet
begon. De acht aanwezige personen prikten
uil hetzelfde kommetje, kruidden hun spijzen
met dezelfde soja en andere sausen. Haaien-
vinnen, hun grootste delicatesse, kwamen ook
op tafel, eea slobberig week goedje, stukje:
croqnant gebraden eend, in kleine ongcrezen
w:!ic pannehoekjea te pakken, zoete spijzen,
gevioïd mei bi:tere amandelen cn dan weer
kip en toen we ongeveer aan het dertigste ge
recht waren, verscheen een groote schotel
rijst om in onze maag te vullen, als wc soms
iets tekort gekomen waren. Toch was het
nog niet bet einde, want Ik heb tot 43 geteld
en tnsschendoor werden ons handdockjes ge
reikt, die in heet water uitgewrongen wa
ren cn waarmede ieder zich hot hoofd en
dc handen vcrfrisubïe. Daarna werd de thee
weer in dc kopjea bij gC»rJioekeii cn
ieder nog een slokje voor we opstonden, liet
tafellaken zoti op dezo manier geen tweeden
keer dieust kunnen doen, want ieder spuwde
graatjes en beentjes eenvoudig naast ziju gla
zen schoteltje eu -toette alleronaangenaamste
gc-Iuiden uit, al« bewijs van goedkeuring van
het genoteue. Hot v.as ai half tien gewor
den en wc dankten onze gastheere» wel har
telijk ep werden weer met dezelfde, ouder-
wetsebe beleefdheid naar onze auto terugge
bracht.
Waren dc maanden Januari, Februari en
half Maart scherp koud geweest, met ecu
snijdenden Sbcriache.n wind, zooals wij di
niet kennen, en die door uilen heen drong, te
gen het einde van Maart begon hot voorjaar
komen en legen dien tijd werden overal
in de stad en b de winkels de eerste perzi
kenbloesems te koop aangeboden. Dc vrneb-
noeten klein cn hard zijn, doch de bioe-
waren schitterend, en op een zonni-
gen dag zag men r(jen auto's naar een oude
pagode trekken, een uur buiten de stad,
schitterend tuaschen al de bloeiende boomeu
gelegen, liet was een verrukkelijk gezicht,
die dichte rijen van rose tut donkerrood toe,
al die zonneschijn en vroolijke mcnschen,
die einden liepen te wandelen in bun kleuri
ge voorjaarstoileten eu daartusschen tallooze
Chincezeu in 't blauw, en terzijde van di
wegen dc stalletjes met eetwaar cn koop
waar en de jougens. die groote takken te
koop aanboden.
Wij zagen overal op onze wandeling de
•ouwen cn meisjes bezig met filet lace ma-
keu, én knoopen én doorstappen, wal voor
beu een groot middel van bestaan is, cn in
de velden 6tondcn tegen de hagen mot het
jonge groen jonge meisjes, bezig met de
zoogenaamde lcrsehe kant te haken, cei,
artikel dat bij groote hoeveelheden naar
Amerika gezonden wordt en daar grotige al-
neemsters vindt.
Daar zaten tuèsclten de bloemen weer
troepjes Japanners, groote liefhebbers van
planton cn hoornen en trouwe bezoekers dor
jwrkon. Do heeren in Europeesche dracbi
hadden de jas vlug uitgetrokken en gingen
aan het fotogrufoercu iu hun overhemd dc
vrouwen cn meisjes sloten iu hun kleurige,
vlinderachtige dracht zich geheel bij 't land
schap aan.
Bij onze afreis van Shanghai waren onze
Europeesche vrienden cu ook een Chinees
aan boord om ons goeden dag te zeggen cn
bet was een hard oogenblik voor ons
allen vaarwel te zeggen. Wij zagen oi
zoon voor bet laatst met ziju helmhoed
ven en ook de chauffeur zwaaide met zijn
witte petje.
Na ccn kalme zeereis van 5 dagen, w:
wij al '8 morgens vroeg in Kobö en na
paar uur wachten verscheen onze gids, een
klein, glimlachend Japaosch hoertje, ni
zijn kaartje in de hand oin ons tf te balt
cn voor onze bagage te zorgen. Wat hebben
wij een aangename lierinneriug aan hem be
houdenaltijd voorkomend en vriendelijk
nam hij ons elke zorg mt dc hand. was nlujd
met allee op do hoogte, een dnbbel gemak,
daar aan de siatkms zelfs door dc hoogc.-c
beambten weinig Rn ge toch gesproken werd.
De stad Kobé is weinig aantrekkelijk, niet
typisch Japansch noch typisch Earopctach
uitgestrekt gebouwd, eu met weinig bezieus-
wnaidige
'sMiOiiags legden wij een bezoik. af ptr
ricksha cn maakten onze vêrdeio plannen op
en den volgenden morgen «er okk-n wij
naar Kyoto. Deze stad is een der prettigste
plaatsen, die ik in Japan gezien heb. Onge
veer 2 uur sporen* van Kobé geeft ze ten
bccl anderen indruk. Groote nijverheid, groo
te porcelc-infabrieken en plaatsen waar me
talen gedreven worden, de beste cn mooiste
gekleurde zijden stoffen, daarbij ccn leven
dige beweging in de straten, die niet breed
zijn doch met haar bonte lafroeltjes en uit
stallingen een zonnigen indruk maken, liet
park heeft een weeliierigou plantengroei cn
mooie lanen en de zoölogicalgardou (dieren-
loiu) is wel zoo groot, maar was dien dag
bijzonder aantrekkelijk door al dc Japansclie
vrouwenfiguurtjes met haar vlinderachtige
costuums en prachtig gekleurde kimono's,
parasols eu obi's. 't Zou heerlijk zijn ge
weest hier nog wat laDgcr tc kunnen blijven,
doch na twee dagen gingen we naar Kara.
uur verder per trein. Dc plaats zelf 's
klein en weinig belangrijk, doch er is een
prachtig park met heilige herten, die overal
losloopen en uit de hand komen eten. Het
maakt een aardigen indruk, die iu zoo groo
ten getale te zien luzsclien oude hoornen. Er
een museum met schitterende oude pren-
cn gravuros en klassieke beelden on te
oordeelen naar het aantal gasten in het goe
de hotel, moet er zeker op groote wandelin
gen te maken wol meer aantrekkelijks ge-
weest z(jn, doch wij waren heel tevredon om
's middags weer naar Kyoto torug te gaan.
Daags daarop een uur of vijf sporot) naar
Tokio, dc hoofdstad, waarvan we groote ver
wachtingen hadden. Dat was echter een te
leurstelling. Hoewel ze een van de grootste
«toden der wereld moet wezen, zijn er slecht»
weinig breode straten en geon schitterende
winkels. Het plaveisel is slecht en de stad
geeft in 't geheel den indruk van vuilheid.
Een afzonderlijk kwartier is voor de consu
laten en vreemdelingen, doch ook veel Euro
peanen bewonen Japansch© huizen. Zomers
zijn die geheel open kamers, met hun papi
ren. verschuifbare schotten en hun matten i
den vioer. wei aardig om tc bcwoin», doch
«winters meet het er har koud zijn, daar
alles licht van hout getimmerd is, met veel
kieren en openingen cn zonder schoomtecucn
en met een vierkante opening lusschcu dc
matten, waarin eeu met houtskool gestookt
vuurtje is. De parken waren er ook niet
goed onderhouden als in Kyoto. Er is een
groot tramnet, en autobussen zorgen meer
voor bet vervoer dan de ricksha's, daar over
al de afstanden zoo groot zijn. Het keizerlijk
palcis is slechts nit de verte te zien, doih
het statiuu en enkele rcgccringsgcbouwcu
maken een groeten indruk en er u een bui
tengewoon spoorwegverkeer, ook per clcctri-
ecbon trein naar Yokohama.
Uit Tokio trokken we verder naar Karni-
zawa. ongeveer 7 nur per trein. Nooit bad
ik nnj er een voorstelling Tan kuuiien n>-
ken dat alle afstanden in Japan zoo groot
waren eu het zulk een lange weg was naar
dat plaatsje in de bergen, waar we ons zo
merverblijf zouden hebben, tot het tijd was
om van Yokohama af met de boot naar Ame
rika tc vertrekken. Het is ongeveer :i000 voet
I boven de zee gelegen, eu wy liuddcn una een
geleidelijke Stijging voorgesteld. Aanvankelijk
merkten we nieis, doch in het laatste uur
gingen we niet minder dan 28 tunnels door
cn dachten aan bet Schwarzwald. zooveel
deed de natuur ons er aan denken. Tegen den
avond kwamen wc in 't plaatsje aan, nog
20 minuten per ricksha langs ccn landweg
daar lag het tamelijk grootc hotel vóór
ons. 't Was ongeveer einde Juni, hel hotel
pas heropend, zoodat er nog geen gasten
m alk-.g was ten dccle schoongemaakt
en liet was dus gcca wonder. j
adsche stilte hecrschte. In de maand Au
gustus moeteu cr ongeveer 2000 gasten ln 't
plaatsje zijn, doch nu waren in 't dorp al'e
winkeltjes gesloten en werd er in de eerste
maand neg niemand verwacht. Wjj keken
rond en informeerden naar de wandelin
gen, want de bergen rondom ons leken ons
steil opwaarts tc gaan en voor ons heel ouge-
scbik», doch we hadden er niet veel troost,
want alleen de weg naar het station zou voor
ons te bereiken zyn. Was "t wonder dut ons
het vooruitzicht om hier meer dan 2 maan
den te blijven, niet érg aanlokte? We beslo
ten dan ook na een slapoloozcn nacht, dien
dag met onzen gids weer tc vertrekken cn
hicldou beraad w.'tdr voor ons do beste plaats
zou zijn om heen to gaan. liet advies luidde:
Nikko, eeu plaats 4)5 uur sporens van Tokio
gelegen, en waarvan wij de prettigste infor
maties kregen. Het heeft oimo verwachtingen
niet bedrogen en wij hebben onzen overhaas
ten aftoebtgeon oegenblik betreurd. Ais men
ergens zoo Jangen tijd is, kan men niet altijd
wandelend blijven en is vooral voor ouderen
van dagen, een rustig zitje onder'n verandah
on dc afwisseling van komende en gaande
gasten heel gewensckt. Nikko is de aloude
touipeislad van Japan, schitterend gelegen
tussehen eeuwenoude eriptomaria boomen,
met breede statige oprijlanen en tusscbon al
dat donkere groen de kleurige pagoda's cn
wel onderhouden tempels. Dc Japanners lieb-
bcn weer eea geheel amlecc-o stijl van hou
wen, dan de Chineezen. Bij beiden is do dak-
vorm de grootste versiering, doch missen zij
het rijzige der Chineesclio gebouwen, r.c zijn
breder "cn sierlijker van vorm en dc lak
werken en het verguld /Jju keurig onderbon
den. Dagelijks worden er in de zomermaan
den tweeduizend kaarten a een yen per per
soon voor den toegang tot dc tempels afge
geven, vandaar dat dc inkomsten niet gering
c iju n de toegangswegen aau zindelijkheid cn
onderbond niets te wcnschcn overlaten. Een
groot aantal priesters verrichten den diciut
cn wonen in de huizen, rondom tusscbeu het
groen gelegen, d® Sbinto-pricMcri
Boeddhisten schijnen eendrachtelijk samen te
gaan. Boeddhabeelden in allerlei gestalten,
lachende beelden met. oen groot aantal armen,
kleine steenen beelden van allerlei soorten
ziet men, cn voor elk tempeltje hangt een
metalen gong mei een dik koord met kwast
er aan om er legen tc slaan om de aandacht
der Uodbcid le trekken vóór de vrome y-ii"
drio buigingen maakt en zijn gebeden opze-;!.
Overal was er vóór de beelden een grootc
kist geplaatst voor de offerhanden, die rond
om bij de beelden lagen.
Japan is een groot bergland met de mach
tige bergstroomen, die door alles heen rui-
schen. Soms wenl het mij wel eens te hang,
als wij voor een geliefkoosde wandeling over
ccn zwiepende, lange bamboo-brag heen
moesten. De voet was wel met atomen be
zwaard, doch bet was geen wilde Uollandtch
getimmerte. De honderd str.-.nen Boeddha's
was de naam, dien ze gegeven hadden aan
een plaats, waar het water door de- rotsen
bruiste c-ii waar fle voorvaderen ieder ren
stoenen beeldje hadden neergezet. Door de
honderden jaren had liet woeste water een
deel er van weggeslagen, doch genoeg waren
cr oog over. om een impressie tc geven van
de naïeve geloovigbeid en bet nageslacht had
er zijn deel bij aangebracht door san eik
beeldje een deel kleine kiezelsteentjes In den
schoot ie geven van dezelfde soort steen,
als waaruit het primitieve beeldje gebouwen
was. Nabij deze jiiuais was de tuin van do
buitenplaats der keizerlijke familie, die do
zomermaanden in Nikko komt doorbrengen,
en het was een groote teleurstelling voor ons,
toon wij er een der eerste dagen nadat ze
aangekomen was, overal schildwachten von
den. Zij verloren ons op een afstand niet uit
het oog en lieten ons een in hei Engclsch ge
drukte kaart lezen, waarop stond, of we, in
dien we een der leden van de keizerlijke fa-
lilie op eeu wandeling ontmoetten, ons aau
de Japansche etiquette wilden onderwerp'-'"
dooT niet sti) te staan, doch kalm door to
ioopen en cms ten strengste tc onthouden van
kiekjes nemen of teeiceningon maken. Niet
dat wij cr ooit vuur hl dc verzoeking kwa-
doch het intieme van dr. wandeling was
crus verloren. Dicht bij de grootc dorps
straat met haar menigte curiositeiten-winkels,
was dc zoogenaamde „lacker brWge", een
mooi gevormde, rood-gclaktc brjg, doch di©
door een hek afgesloten was cn alleen één
keer per Jaar door den keizer mag worden
betreden. Schilderachtig is het ontegenzegge
lijk, meer dan practisch. want voor eemgo
jaren bad de sterke stroom haar weggesla
gen, zoodat men haar naar ccn veiliger
plaats verlegd bad, doch waar feitelijk geen
toegangsweg heen was. lk zag hot keizerlijk
paar binnenkomen, bij was een geel uitzien
de. lange, ziekelijke man, dc keizerin e ss
jonger, heel bleek en jammer genoeg in
Europeesche kleeding. Hoewel bet Japansch©
volk onkundig scheen gelaten te zyn o»cr
zijn gezondlieidstoestami, was bet voor ons
duidelijk te zien dat de beroemde brug eerder
door den kroonprins zou betreden worden,
die dan ook al vroeg getrouwd was om den
keizerlijken troon van afstammelingen in «18
rechte lijn te voorzien.
(Wordt vervolgd.)
