Van onzen reizenden Redacteur
Buitenisndsch Overzicht
De Voorvader van den
itooden Fimpernei
HAARLEM'S DAGBLAD
COnDEKQAÖ 20 APRIL 1821TWE -DE^OLAD
(Nieuwe reeks.)
No. 2
H. M. «Je Vrouw ols klezeres.
Te Amsterdam heeft gisteren de Vrouw
«h kiezeres gedebuteerd.
jjeze Amsterdamsolic Gemeenteraad»
vorkiozing stond daardoor geheel in het
toeken van de „vrouw". Er waren er. die
het stembureau betraden als een -2r
do veste, zelfbewust, kordaat en Iruni-
phantolijk, maar er waren er ook, dia er
binnenkwamen schuchter, verlegen, hun
ameekende blikken gericht op de afwijzen
achter de groene tafel, van w:o rij blijk-
hoar alle hulp en uitkomst In deze ba-
harde oogenblikken verwachtten; er wa
ren er velen, die het slembureau nader
den zelfstandig, onafhankelijk, alleen,
maar ook anderen, dia zich vastklampten
aan hun echtvriend, als waren zij be
vreesd in dit gewichtig moment zondor
mannelijken steun to zijn. Er waren
vrouwen, die naar binnen gingen met
ontevreden, stuurscbe gezichten, blijk-
boor spinnijdig, omdat zij voor zoo iets
onnoozels als een verkiezing uit hun
werk werden gebaald, anderen eobtsr, die
hautain en wereldvcrachtclijk rond ko-
kc-n. in hun hart blikbaar ge-indig
neerd, dat zij meo moesten helpen een
Raad te kiezen, waar «oor zij mets, abso
luut niets voelden; er waren er, die hun
stemplicht vervuld:», zakelijk en vlug.
als gold het een boodschap bij Eigen
llulp of den bloemist, maar er waren ook
velen, dio het beschouwden als een
„uitje", voor wie do heelo verkiezing ei
genlijk niet veel meer was dan een „lol
letje", waaraan zij nu voortaan ook mee
mochten doen. Ik zag vrouwtjes in haar
Zondagsohe plunje ernstig en statig
naar de groene tafrl Bohrijden, alsof zij
het meest plechtig verbond met den
voorzitter van liet stembureau zouden
gaar sluiten, maar ik zag er ook, die on
gegeneerd, luid lnohend binnen kwamfn,
In haar roodo jakken, met opgestroopte
mouwen, sommigen zelfs met een sliert
kinderen, hangend aan baar rokken en
dio uitdagend keken naar de dames en
bceren van het stembureau, alsof zij wil
den zeggen: „Mot jo mijn? Hier ben
Ik danl"
Ik bon mijn tournee langs de Araster-
dainsohe stemburcaux gisterenmorgen be
gonnen in den Jordaan. Hei was aller
minst twijfelachtig, wie in deze buurt
favoriet was. Op alle hoeken der straten
las ik uïtnoodigingen als:
..Mannen en vrouwen uit dit district!
Zijt ge vergeten, hoe de bezittende klas
sen, bijgestaan door Vliegen, Wibaut en
do geheele S. D. A. P. n tijdens den oor.
log op een hongerrautsnen stelde en ver
zet daartegen in bloed smoorde? Neen?
Protesteert dan nu nog door op 27 April
te stemmen op den communist David
Wijnkoop 1"
Of roode aanplakbiljetten met een veel
zeggende tsekening en bet opsohrift:
„Hier de Paleizen! Weg met do krot
ten I"
Mijn eerste bezoek was aan ecri stem
bureau op da Lindegracht. Toen ik bin
nenkwam, was er een leven als een oor
deel. Een drom vrouwen, een bende kin
deren en eenige mannen stonden op oen
kluitje voor het hekje en allen lachten
en schreeuwden door elkaar. De voorzit
ter van het stembureau stond met een
vuurrood gezicht achter de groene tafel
en riep met een stentorstem: „Kalm asje
blieft! Stilte! Niet allemaal te gelijk!"
Dezo ongewone vorkiezings-episode trok
mij onweerstaanbaar aan. Het was on
middellijk klaar en duidelijk voor mij:
met de vrouw was con heel nieuw, ko
misoh element in do verkiezing gotro
den. Voor do groene tafel stond een heel
oud vrouwtje, met wie do voorzitter blijk
baar al eenige minuten bezig was ge
weest. En omdat zij hem maar niet be
grijpen kon, vonden alle Jordaners het
UOOdig haar in to lichten.
„Mins, je mot Wijnkoop hebben 1"
,,'t Zestïendo hokje 1"
„Had je me maar!"
„Gaan jij maar naar huis, mins, *t is
al lang goedl"
Dat waren do verschillende uitroepen,
welke ik in het stemlokaal hoorde van
de nieuwe Amslerdamsche kiezeressen,
dio op het punt stonden om zooals het
Algomeen Handelsblad liet noemdo
een van hun eersto moreele plichten te
gaan vervullen.
Do voorzitter riep nog eens: „Kalm
alsjeblieft! Niet allemaal tegelijk! Ik
zal bet zelf wel zeggen!" en toen daarop
werkelijk een moment van stilte intrad,
legdo hij liet liaar nog eens zoo dui
delijk mogelijk uit. Langzaam strompel
de het vrouwtje naar een der stemhok
jes, haar stembiljet krampachtig in haar
hand, maar op oens liep zij naar een oud
mannetje, dat lachend achter het hekje
Rond toe te kijken.
„Nou, zeg het uio noul Jij slaat maar
to laolienl"
„Nee, nee, moeder, jij mot het zelf-
doon!" vermaande de voorzitter vrien
delijk.
„Hij is m'n man 1" verontscliuldigdo
dó nieuwe kiespliohlige zich heel verle
gen, en weer smeekte zij: „Toe, Toon,
„Ik mng niet!" ghmegapto het manne
ke achter hot hekje.
„Man en vrouw binne tooh éénriep
sn vrouw uit do kiezershoop.
„Ken je begrijpe! Hier niet!" lachte haar
buurman.
„Vooruit, loeusch, schiet nou opl Er beone
ar meorl wachten al "n half uur!"
WijnkoopZestiende hokje!" klonk het
weer uit verschillende kiezeramonden.
„Stilte!" gebood de voorzitter wanhopig.
Hulpeloos en zielig stond het vrouwtje voor
bet stemhokje, keek nu eens naar de la
chende menschcD, dan weer naar haar giuno-
gappenden man.
„Toe. Toon, kom nou! Wat mot het nou?"
,,'k Mag niet! Dat hoor je toch!" treiterde
het oude manneke achter het bekje.
Toen opeen» nam de vrouw een besluit.
,Nou, dan doen ik het niet!" en tegelijk
liep zij naar do tafel terug, gooide haar stem
biljet op het groene kleed en zei njjdig„Ik
m'n tijd wel beter gebruiken!"
,Wel ja, moeder, ga jij maar naar huis
I" suste de voorzitter, dankbaar, dat de
beslissing gevallen was. „Stop liet nou maar
hierin!" en hy wees haar op do stembus.
„Da's éénmaal maar nooit weer!" mopper
de het vrouwtje, toen zij langs rnjj heen
slofte. „Is me dat 'n bedoening?"
i_ toen maar man haar verweet,,'k Heb
bet je toch zoo gezeid!" antwoordde zij nij
dig „Welk nicnsch kan dat nou onthouden?
Zooveel hokkies!'
De stemming kon eindelijk weer verder
voortgang hebben. Maar dadelijk daarop was
er een nieuw incident. Tweo vrouwen wilden
samen in één hokje!
„Nee, juffrouw, nee, dat mag niet!" waar
schuwde de voorzitter.
„Waarom niet? We stemmen toch dezcif-
;i" antwoordde een der twee dames.
„Ja, dat kan wel, maar ieder in z'n eigen
hokji!" legde dc voorzitter weer uit.
Da twee kiezeressen ieder ln haar eigen
hokje confereerden verdsr.
„Welke is het nou?" vroeg de een, haar
biljet over het schotje aan den ander too-
md.
„Nee, juffrouw-, nee, juffrouwl" waar
schuwde nogmaals de voorzitter.
„Ze kan niet lezen, meneer!" legde de
Toen kwam de voorzitter ter hulp, en even
later schreef de juffrouw, dio niet lezen kon,
een wit plekje zwart, en steunde daarbij,
alsof dit de moeilijkste opdracht was, die zij.
~)il in haar leven te vervullen bad gehad.
„Ze motto mij nog es roepen om te stern
en.' En daarvoor hale zo je nou uit je
werkl'Vtuoppcrde zij bij het heengaan. Een
overtuigde kiezeres leek mij deze vrouw niet
btpaald toe.
Van de Lindegracht ging ik naar de
Willemstraat. Daar was het op het oogenlilik.
dat ik er binnenkwam, toevallig hesl stil
-- had ik gelegenheid even met len voor-
er van het stembureau te spreken. Op
mijn vraag, hoe de vrouwen hun stemplicht
vervulden, antwoordde hij mij„Dat valt
nog al meo, maar het lastigste is, dat zij al
tijd by elkaar willen kruipen! Kwebbelen,
meneer, daar hebt u geen idé-o van! Heelo
redenaties, voordat zij eindelijk haar biljet
hebben ingevuld. Als de man or bij is, moet
die geregeld helpen. En liet kost mij altijd
de grootste moeite oni hun aan hol verstand
te brengen dat dat niet mag. De moesten
komen met hun kinderen. Vauznorgcn was
ïr een. die nam er maar eventjes 6 tegelijk
x. en dat staat dan allemaal by moeder
het hokje cu vraagt, wat of moeder doel!
Wij krijgen hier natuurlijk niet het meest
ontwikkelde deel van het publiek. We heb
ben bier ook altijd het grootste percentage
van de stemmen, die van onwaarde zijn. Er
'jn er. die alle hokjes zwart maken!"
Op mijn vraag, of er merkbaar verschil
was tussohen liet optreden van do mannen
en de vrouwen, antwoordde do voorzitter
„O zeker! De mannen weten bijna allen, wat
zij te doen hebben! Die hefbhen het al meer
bij do hand gehad, maar do vrouwen staan er
allen geheel vreemd voor! Je moet ze bijna
alles uitleggen!"'
Van de Willeinstraal trok ik naar een
tweede stembureau op de Lindingracbt. Daar
werd ik verwelkomd door een bende jongens
en meisjes, die op de straat neergehurkt, al
maar zaten te gillen „Kies Had je me maar!
Kies Had jo me maar?" Dit was de eenige
propaganda die ik voor de candklatuur van
den nu iu Amsterdam zoo bekenden beda-
laar heb hooren maken.
Een jonge man en vrouw stonden samen
in dg gang. Zij hadden beiden pas gestemd.
„Kou, wat heb je nou gedaan?" vroeg hij.
„Wat jij gezeid hebt! Do lödo heb ik
zwart gemaakt!"
Een derde kwam er bij, had een model
stembiljet in zijn hand.
„Dus don deze!" vroeg dc man.
„Wel, neen ik, den deze!" en zij wees op
„Maar. mensch, d3n heb jo do verkeerde
te pakken!"
„Da's niet es! Tel maar af. nummer 161"
„Jawel, van achteran af!" antwoordde
de man woest.
Beteuterd bekeek zij het biljet.
„Ja, wie ken dat nou weten? 'k Heb het
omgedraaid!" verontschuldigde zij rich.
izij tol do nog eens; bet KW am precies uit
't was do 16do van achteren af. De Chris
telijke Historische heer Jan tor Haar kon
door dio vergissing een stem boekeu, die
voor David Wijnkoop bestemd was.
„Als jij 'I me ook niet goed uitlegt!" zei
za nog eens.
„Hoe kan ik weten, dut jij zoo stoin
bentl" bromdo hij.
De vrede was bij dit paar door do ver
kiezing voor dien dag onherroepelijk ver
stoord.
I Van don Jordaan ging ik naar het Jonas
I Daniel Meijerpiela. Hier wei don mij van
alle kanten briefjes fci d« h'ftnd geduwd
met aanbeveling voor Rodriguez de Mi
ran da. Ik wist dus ln welk centrum ik
was. In deze wijk zit den menschen do p°-
litlok in het bloed. In kleine groepjes
stonden zij op het plein voor het itembu
reau opgehoopt, met Oosterech vuur de-
battoerond, alsof het heil van Amsterdam
van hun debatten afhing. En allen ver
drongen rij zich om do sprekers, die druk
gebarend en opgewonden tegenover elkan-
derdvr «tonden, nap; ten wat zij de vorige
avonden van do „kopstukken" bat den
gehoord. Hier in deze buurt wisten ook de
vrouwen, wat zij te doen hadden. Zij wa
ren de „bewusten" en als zij nog mochten
twijfelen, dan etonden aan den -gang van
bet bureau de propagandisten, die hun
wezen, hoe het stembiljet er na de invul
ling uit moest zien.
Voor het bureau bij de Joden Breeetraat
traohtte een jongen een oud vrouw
tje eon biljet van A. E. Weisz in do han-
to duwon. Maar zij weerde heftig af.
Weisz? Weisz? Weisz io viol, de schle
miel I en zij ging lachend het stembureau
binnen. De neutraal heeft zeer zeker (Je
stem van het goocheme vrouwtje wel ge
kregen.
Op het eteniburcau in de Rapemburger-
straat kwamen juist 4 oude vrouwjes uit
de Hovy-stiohling stemmen, toen ik er
was. Met een rijtuig waren rij gehaald,
de oudste 83 jaar oud, de jongste 81. Steu
nend op een jong meisje strompelde zij
behrt voor beurt naar binnen. Maar iri één
loop konden zij het stembureau niet ha
len bij het hekje moeiten zij op eon bank
gaan zitten om op adem te komen.
De 93 jarige kon de zwarte hokjee niet
meer zien, vroeg met liaar oogjes overal
om hulp. Toon Leb ik een kleine onwet-
telijkheid geconstateerd. Ik zag, dat het
meisje do hand van het oudje nam en
over het papier heen en wear bewoog. Do
leden van bet stembureau keken allen
voor zich uit en dedon, alsof zij niets za
gen. De eenige in de zaal die nietwist,
dat rij op dat oogenblik tegen de wet ge
zondigd had, was het oude, verschrompel
de besje, dat voor haar dood toch nog een
maal haar stemrecht had vervuld.
In den namiddag ben ik nog naar het
Conoertgebouw-kwartier gegaan. Hier re
den oud Hollandsohe boeren en boerinne
tjes in sjeezen met rood-wit-blauwe vlag
get je s rond en wist ik dus, dat dit de wijk
van den Vrijheidsbond was. Hier stemden
de triumphankelijke en de dames met de
verveelde en hautaine gezichten, 1 ier ging
allee boel gowoon en zoo bedaard, alsof
het vrouwenkiesrecht al 60 jaar in Neder
land bestond. Bn omdat in die stembu
reaux niets bijzonders was te zien, ben ik
op de tram gestapt en heb ik Amsterdam I
den rug toegekeerd. Amsterdam dat in
spanning afwachtte, welke verandert tic
M. de vrouw in het gemeentebestuur
brengen.
J. B. SCHUIL.
VERGADERING VAI DEN IAARIEËS6SBN GESEENTERAAD
(Vervolg).
Wmmt 7.
HOUTEN HULPSCHOOL VOOR DE
H. L.
Voorstel van B. en W. om te besluiten
te doen bouwen een houten hulpsohool
voor de huisvesting van eenige klassen
van de H. B. 8. met 3-jarigen cursus
en daaraan verbonden Hoogere Han
delsschool.
Do heer L o o s j e s zegt dat met leedwe
zen is vemomeD, dat het grasveld van den
Doelen, een van do weinige open ruimten
de stad, zal worden bebouwd. Spr. zou
willen onderzoeken of niet een andere
plaats is te vinden, bijv. het gebouw,
't Brandeloffenbureau is. Voor
loopig lean spr. mot dit voorstel niet mede-
gaan.
Do heer R e i n a 1 d a wenschl dat B. en
W. den raad mededeelen, hoe het staat
ln de eerste tijden met de ruimte voor
het M. O.
De hoer K u e n e n zegt, dat het hem
verbaasd heeft, dat, daar dit grasveld is
bestemd voor de lichamelijke opvoeding
de leerlingen vnn het gymnasium, cu
ratoren van het gymnasium over dit voor
stel niet zijn geraadpleegd. Spr. zou
daarom het voorstel willen aanhouden tot
dat het advies van curatoren is ingewon-
De hoer Bruoh antwoordt, dat in ieder
govnl ln het gebouw van de H. H. 8. met
3 jarigen cursuB geen plaats meer is, dat
uitbreiding van het gebouw niet gaat
dat in den omtrok geen gebouw be
schikbaar was. Naar andere gebouwen
werd gezocht. Gedacht Is aan het gebouw
het Brandstoffenbureau. Maar daarin
zullen de bureaux van de bevolking moe
ten komen.
Bovendien om voor schoollucalou te wor
den ingeriobt zal dit gebouw aanzienlijk
moeten worden verbouwd en men mist het
dan voor den anderen tak van dienst. Ge
dacht was om de hulpsehool te vestigen in
het plantsoen vóór de Handelsschool.
Doch om redenen van welstand en solioon-
heid is daartegen bezwaar.
Nu is het waar het terrein van den Doe
len is oen van de longen van de stad. Maar
indien het onderwijs daarmedo is gebaat
dan moet men daar maar overheen stap
pen. Het hulpgebouw zal 48.500 kosten,
dooh men dient niet te vergeten, dat bet
gebouw indien het niet meer voor het M.O.
noodig is, voor ander onderwijs kan wor
den gebezigd.
vraag hoe het staat met de ruimte
het M.O. hangt af van de richting, die
het hoogere handelsonderwijs zal gaan.
Thnns is dit niet tc zeggen. Maai- zeker is
dat dit gebouw noodig is. Spr. kan nog
mededeelen dat natuurlijk aan de zaait van
do lichamelijke opvoeding van de loerlin-
het gymnasium aandacht zal wor
den geschonken.
De heer L o o e J o s handhaaft zijn
bezwaar en zou gaarne alsnog willen on-
derzooht zien of 't gebouw van het Brand
stof fenbureau is in te richten als hulp-
school. Indien 't agendapunt niet wordt
aangehouden, dan is spr. genoodzaakt om
tegen het voorstel to stemmzn.
Do heer Belnalda zou den raad in
overweging willen geven om 't agenda
punt aan te houden opdat B. en W.
kunnen overwegen de opmerkingen in den
raad gemaakt.
De lieer Heerkens T h ij s s e n wil
niet dat in 't gebouw in do Kruisstraat liet
gas in 't gedrang komt, wat zal geschie
den indien men in dat gebouw nog
meer ruimte acn de Bureaus voor do be
volking afstaat. En do gebouwen vcor
't gas kan men niet verplaatsen. Went
dat za! zeker op veel geld komen te
staan.
De heer B r u c li verdedigt andermaal
het voorstel van B. en \V. en laat daar
bij er nadruk op vallen dat indien hier
op 't terrein van den Doelen een hulp-
scliool wordt gebouwd, met dat gebouw
voor andere onderwijsdoeleinden later
kan! gebruiken. Enfin, de raad dient het
to weten, maar indien de raad anders be-
.sluit, dan wasclit spr. zijn honden in
onschuld.
Do heer G e r r'i t s z betoogt dat de
raad goed zal doen niet dit voorstel niet
aan to nemeii. Laat men een onderzoek
instellen naar de kosten van den aankoop
van do schuur van het Brand stof fenbu
reau en de inriobting van hot gebouw
voor hulpschoollokaleü.
Da heer R e i n a 1 d a stolt voor om 't
agendapunt aan to houden.
De hoor Slingenberg komt ter vergade
ring.
De heer Bruoh dringt er op aan om
u de een of ander» beslissing to ne-
len, maar om de zaak niet aan to hou
den.
De heer Slingenberg deelt mede,
dat dc dienst van openbare werken aan
dacht aan 't gebouw van 't Brandstof-
fenbureau heoft geschonken, maar dat
dit niet gesohikt werd geoordeeld, en dat
't terrein van don Doelen 't eenig ge
schikte is voor een hulpsehool.
Spr. meent dat in bet belang van bet
onderwijs 't is om 't agendapunt niet
te houden, daar de nieuwe lokalen
met 1 September dienen to worden ge-
Het voorstel tot aanhouding wordt
met 1811 stemmen aangenomen. Te
gen stemden do leden BomanB, Slingen
berg, Visser, de Braai, v. Liemt, Klein.
Brucb, Miezérus, Peper. Heerkens Thijs
sen en WoHak.
Punt 8.
B. en W. stellen voor te bepalen dat
de oommissio- inzako liohamelijko opvoe
ding zal bestaan uit 0 leden, ingezete
nen der gemeente
lid moeten zijn v
meenlo Haarlem.
Aldus besloten.
Punt 9.
B. on W. stellen voor te bepalen cat de
prijs der baden in het bepaaldelijk
aangewezen gedeelte der zwein- en bad
inrichting dc-r gemeente instede van 6
cents zal bedragen 10 oents per bad.
De heer P e p o r protesteert tegen dit
voorstel, dat niets van een democratiscbcn
maatregel heeft.
De heer Bruoh antwoordt dat in do
gemeente nog genoeg gelogenheld is om
gratis te zwemmen, maar dat 't hier geldt
een maatregel om voor een bepaalde ca
tegorie het zwemmen aan te moedigen.
Het voorstel wordt met 1413 stem
men aangenomen. Togen stemden do soc.-
dem. en het lid Peper.
Putt 10.
B. en W. stellen voor aan de Woning
bouwvereniging „Eigen Woning" in erf
pacht te geven een terrein ten zuiden van
do Zomcrvaart om daarop te bouwen 106
ééngezinsarbelderswoningen, 2 winkelhui
zen en administratielokaal.
Goedgekeurd.
Punt 11.
B. en W. stellen voor aan de Woning
bouw vereeniging „Bloemenhof", in erf
pacht to geven gronden om en nabij de
Van Merlonslraat om daarop te bouwen
50 ééngezinswoningen.
Goedgekeurd.
Punt !2.
Voorstel van E. en W. om aan de Haor-
lemsche Stichting voor woningverbetering
te verleenen een voorschot van f 252.000
ter tegemoetkoming in de kosten van den
den bouw van 38 eengezinswoningen op
een aan de gemeente loebdhoorend ter
rein gelegen aan de Bchoterve en straat en
een buitengewone ja&riijksohe bijdrage
van 8.353.48.
Goedgekeurd.
Punt 13.
B. eu W. stellen voor hen te machti
gen in het ibelang der volkshuisvesting
van do woningbouwvereeniging „St. Ba-
vo" aan te koopen eenige strookjes grond
ten zuiden van de Zomcrvaart hun daar
voor een orediet van 27/S0 te verleenen
en hen te machtigen een voorschot uit
's Rijkek.'ta aan te vragen.
Goedgekeurd.
Punt 14
Voorstel van B. en W. tot aankoop van
eenige gronden langs den Kloppersin
gel van da woningstichting „Palrimo
nium" en om die gronden aan die wo
ningstichting in erfpacht te geven.
Do lieer R o i n a 1 d a informeert of nu
de gemeente aan Patrimonium moet te
rugbetalen den O.W.-prijs dien Patri
monium indertijd aaii de speculanten
voor den grond moest geven.
De heer Slingenberg zegt dat
Patrimonium den grond indertijd van
och cböibinriio kocht en dal 't rijn stre.
is dat da gronden in handen van
de gemeente komon, die ze dan weder in
irfpacht geeft aan de woningbouwveree-
nigingen.
Patrimonium was bereid oin den grond
voor den middenstandsbouw aan de ge
meente over te dragen. Wat nu wordt
voorgesteld is alleen een formeel o be
krachtiging van iets waar de raad zieh
vóór uitsprak. Spr. meent dat het in
belang van de gemeente is om het
voorstel aan te nemen en dat de prijs,
voor den grond wordt gevraagd, thans
zeker niet te duur is.
Het voorstel van B. en W. wordt goed
gekeurd.
Pan! 15.
1. en W. advisoeren gunstig op oen ver
zoek van E. H. Tenekinck om hem in
koop af te staan voor 18000 het perceel
Klcverparicweg 148.
Goedgekeurd.
Puat 16.
BELASTINGPLANNEN.
Voorstel van B. en W. tot wijziging eD
invoering vsn belastingen, voortvloeien
de uit de gewijzigde Gemeentewet.
De heer B o m a n s stelt voor do be
handeling van dit agendapunt aan te
houden tot een zitting over 14 dagen op
dat de raad nader het voorstel van B. en
kan overwegen.
De heer De Braai zou thans nog
eenigen tijd over 't agendapunt willen
gaan discussieeren.
Do heer Peper maakt de opmerking
dat B. en W. belangrijke raadsstukken
vroeger moeten indienen.
De heer Bomans zegt nog dat B.
i W. den raad aangaande 't agenda
punt meer licht willen geven en dat de
moeilijkheid van 't onderwerp mnakte dat
het raadsstuk laat ingediend werd-
Besloten wordt 't agendapunt aan ie
ouden.
Punt. 17
Voorstel van B. en W. in zake herbe
noeming van gemeente heel- en verlos
kundigen en gomeente-vroedvrouV
De beer Koppen maakt de opmer
king, dat de soc.-dema zioh er niet mede
kunnen vereenigeo dat de plannen tot
reorganisatie van den geneeskundigen
dienst zullen worden stopgezet. Om die
reden is 't hem thans moeilijk voor dit
oorstel van B. en W. te stemmen.
Bpr. dringt er op aan dat aan den
raad aangaande de kosten van reorgani
satie van den geneeskundigen dienst
meer inlichtingen zullen worden gege-
Mevrouw
Maar
a 11K o
vroedvrouw mevr. J. Schenk-de Vis
ser en tot gemeente-heelkundigen, te
vens verloskundigen dr. M.C. H. Bijle-
veld, dr. C. Jonges en de heer P. J.
Bückmamn.
Punt 18
Benoeming van een lid der commis
sie van bijstand in het beheer der ge
meente van Financiën (vacature-mr.
Van Touion van der Koog).
Benoemd wordt de heer Poppe
Punt 19.
Benoeming vatn een lid der corn-
mistic bedoeld tn art. 1G6 der Ge
meentewet {vacature-mr. Van Touion
,in der Koog).
Benoemd wordt de heer Reinalda.
Punt 20.
Benoeming van eon lid der commis-
ie voor de Havenplanuen (vacature-
mi'. Vuin Toulom van der Koog).
Benoemd wordt de Jieer Gerritsz.
Punt 21.
Benoeming van een directeur van
den Stadsschouwburg.
Benoemd wordt voor het tijdvak
van 1 Juli 1921 tot 1 Juli 1922 de heer
G. J. van Gasteren.
RONDVRAAG-
De heer Van Liemt maakt de
opmerking dat de verkeeraverordening
vi-ij goed werkt, maar dat hij op twee
zaken dc aandacht wensc-ht te veeti-
31.
In de eerste plaats zou spr. wen-
sclien, dat de Lorden met verboden in
te rijden een andere kleur kregen en
in de tweede plaats dat het verkeer
op het Verwulft in een andere rich
ting werd geleid. Zooals dat daar hu
geschiedt kunnen z.i. ongelukken niet
uitblijven.
De heer P o p p e vindt dat bij het
Verwulft het verkeer wel in een goede
■ichtioig wordt geleid.
De Voorzitter zal aan de op
merking-er. van den heer Van Liemt
andacht schonken.
De lieer Van de Kamp verzoekt
aan B. en W. in de Jansstraat nog
eens aan te dringen op spoed ma
ken mot de grensregeling.
De Voorzitter antwoordt dut
B. en W. in dezen stseus diligent
zijn.
De openbare zitting wordt gesiotcn
en de raad gaat over in eesi zitting
met gesloten deuren.
luit zich bij den heer Koppen a&n.
Mei V a m Vliet had eveneens
gaarne g-:-zion, dat de reorganisatie
vam dem gcmeeekumdligem dienst spoe
dig werd voltrokken, mede in Let be
lang van de zuigelingenzorg, die h.i.
onder dezen dienst dient te komen.
De Voorzitter antwoordt aat
B en W. meenen dat de tijdsomstan
digheden niet gödooge-i om nu over te
gaan tot een reorganisatie van den
gene-eskundimon dienst, the op zijn
minst een uitgave van f 7 a i culj
oer jaar meer zal kosten.
Dit beteeken* niet een afstel, maax
een uitstel vam de reorganisatie totdat
de gemeentefinancien beter zijn. Nu
is zuinigheid noodig.
B. en W. hebben er nimmer aan
gedacht om de zuigelingenzorg tot een
taak van de gemeente te maken. Vwunt
dan zou de «eneeskuadige dienst nog
veel meer gaan kosten.
De heer Koppen meent dat in
dezen een beroep op zuinigheid niet
opgaat. Spr. dringt er nogmaals op
aan dat de reorganisatie van dein ge-
neeskundigen dienst zoo spoedig mo
gelijk tot stand komt.
Kan mcai inmiddels niet thans een
tijdelijke benoeming van genec-sheerea
cm vroedvrouw doen plaats hebben m
plaats van een voor 5 jaar.
Spr. merkt op dat de raad ieder
geven mist aangaande de kosten van
do reorganisatie van den gw-eskun-
digen dienst. Kunnen B. en \V. niet
do voordracht terugnemen en dan een
voorstel tot een tijdelijke voorziening
indienen?
De Voorz itter zegt dat indien
de raad er prijs op stelt dat de plan
nen tot reorganisatie van den genees
kundigen dienst spoedig worden inge
diend dit zal geselleden. Maar laat
men dan inmiddels deze voordracht
aannemen.
Spr. is bereid een ontwerp tot reor
ganisatie van den geneeskundigen
dienst in de eerste helft van Mei aan
de gezondheidscommissie te zenden.
Maar de raad dient een uitspraak te
doen.
De lieer Koppen dient nu i
motie in. De raad enz. noodigt B.
W. uit, om in afwachting van de
voorstellen tot reorganisatie van den
geneeskundigen dienst, bij den raad
m te dienen voorstellen tot een
tijdelijke voorziening van den dienst
der geneeskundigen, armenverzorging.
Nadat tegen die motie eenige be
zwaren zijn geopperd, trekt de heer
Koppen do motie in.
Aan den heer Reinalda zegt de
Voorzitter toe een voorstel tot
reorganisatie van den geneeskundigen
dienst voor de leden van den raad ter
visie te leggen.
Daarmede eindigen de besprekingen
over dit punt.
Benoemd werden tot gemeente
Db DuitscJe «ciiadcloosstilllDB
DE MEENING VAM DUITSGMc FINAN
CIERS OVER DE VOORSTELLEN.
De „Voesische Zeitung" heef; d.j usce-
niug van enkele financieel» kringen -.ircr
neuï-e Duitsche voorstellen ingeu on-
Sommigên verklaarden, dal de groole
kwestie is de opbrengst van de 50 nuiliard
goudmark op de tegenwoordig waarde
respectievelijk 200 millioen goud mark n>
annuïteiten.
Daarvoor moet thans eeji grootu inter
nationale leening dienen. Een belangrijk
ding bij deze leeming is, dat rij vrij van
belasting moet rijn, zoowel bij ons a'., in
het buitenland, wil men tenminste op
op eenig belangrijk resultaat kunnen re-
konen. Of dit resultaat van de leeniiuf in
derdaad van eenig bole-ckenis zal rijn, ia
evenwel toch beswa&rhjk vooruit Je reg-
gen, daar dit voor een groot deel van de
gel dinars te New York afhankelijk is, en
het do vraag is hoo Amerika het voorstel
om de verplichtingen der geallieerden
dezo leening te eombineeren, ra! op
vatten. In paragraaf 8 van de Duitseke
oor stollen wordt deze kwestie aangeroerd
Doch ook in ander opzicht zal veel van
de Vereenigde Staten afhangen. Zoo sluit
paragraaf 11 van do voorstellen met de
voordon: Door het aannemen van deze
'oorstollen vervallen allo andere verplich
tingen van Duitschiaiul betreffende de
schadeloosstelling. Hierdoor zou dus ook
do intoeslaensming vsn Duitsch particu
lier bezit in de geallieerde landen verval-
"en. Dit partic-uüer bezit nu is- in de Ver
>orjigde Staten het aanzienlijkst, daar het
ddaar een bedrag van £00 millic-en dollar
of 12 milliard papieren mark beloopt. Dit
groote bedrag kan men tc; een tegen wc-or-
dige waard»" van 800 millioen goudmxrk
duceeren.
Uit een en ander blijk;, dat de voorlid!-
len reeds uit een financieel oogpunt nood
zakelijk een aanvulling behoeven. In som
mige kringen spreekt men van heroïsche
voorstellen, waarvan men de draagwijdte
op liet eerste gezicht nog niet kan overzien
Evenwel heerscht er vrijwel een- algemee-
ne eenstemmigheid over de kwestie, dat
hot beter is met de voostellen te gaan tot
do uiterste grens van Duischland?. capa
citeiten en, in het uiterste geval, dio zelfs
nog to overschrijden. dan dat rueii de
dreigend politiek catasropho zich moet
laten verwezenlijken.
Andere kringen houden dc practischc door
voering van de voorstellen alleen vo<-r mo
gelijk, indien in de geheele wereld een
drr.ng merkbaar zal zijn om Duitschlnnd in
liet herstel van zijn normalen toestand niet
tc belommeren, doch het veeleer daarbij be
hulpzaam te zijn.
Daarbij wordt dan in de eerste plaats aan
Rusland gedacht. Men zou Kuslaud's grenzen
weer moeten openstellen eu het in staat stol
len, zijn producten voor een deel uit Duitsuh-
land te betrekken, daar dit aan de Duitsc-lie
iiidunlrie zeer ten goede zou komen. Volgen*
uitlatingen van enkelen acht men in zekere
kringen <lo voorstellen verre Iwven die, welke
door minister Simons in I.ruiden zün aange
boden. en laten eveneens de door Kync* uit-
i euilleton
(Een avontuur van den Lachenden
Kavalier).
Naar het En gelach van
BARONESS ORCZY.
65)
- Mijn hoofdkwartier! Ha, hal De
molen was slechts een tijdelijke rust
plaats
De spionnen beweerden, gin^ do
blinde onverstoorbaar verder, diat
er bij de rustplaats groote voorraden
wapens on munitie verborgen zijn.
En dat de aanval op Amersfoort daar
voorbereid is.
Toen de lieer van Stoutenburg liier-
op geen antwoord gaf hij had al
leen een snellen, veel beteekenecden
blik geworpen op Nicolaes, die even
veel belang stelde in het gesprek als
zijn vriend, gin^ de blinde lang
zaam voort:
Bet doel van den Stadhouder is
de molen op dc Veluwe.
Wat? Van Ede uit? riep Nicolaes.
Neen, neon! Heb ik niet gezegd
dat op Ede alleen eeai scbijn-aanval
zon worden gedaan? De Stadhouder
zelf trekt met een kleinen troep in de
richting van Barneveld en de molen
en zal elke verbinding tusschen Ede
e.n Amersfoort afsnijden,
Nu begrijp ik lief, antwoordde
Stoutenburg ernstig. Maar als hij
weinig soldaten bij zich heeft kunnen
wij gemakkelijk
Zeker, kunt ge dat, stemde Dio
genes toe. Nu ge gewaarschuwd
zijt.
Juist! Niet waar, Nicolaes, zoide
Stoutenburg met eon stem die de diep
ste minachting uitdrukte. Als dit
geeu bedriegerij ls heeft deze kerel
ons een grooten dienst bewezen. Wat
zegt gij er van. Zullen wij hem vrij
laten an den beul een boel moeite
besparen?
Als het waar blijkt to zijn, zeide
Nicolaes voorzichtig. Maar welk
bewijs bobben we daarvoor?
Geen enkel bewijs, dat is waai'.
Eu ik zuu dezen vagebond ook niet
willen laten gaan voor ik er zeker
van ben dat hij niet gelogen heeft.
Het kan echter geen kwaad om toch
onze maatregelen te nemen. Zeg, ke
rel! vervolgde Stoutenburg, terwijl hij
den blinde weer aansprak. Hoe
groot ls het leger waarmee de Stad
houder ons van Ede af wil snijden?
Maar gedurende dit korte gesprek
tusschen de twee vrienden was de
blinde gaan knikkebollen. Zijn hoofd
zakte voorover op zijn borst, de zware
oogleden bedekten de blmae oogen en
al spoedig snurkte hij flink met eon
halt open mond. Stoutenburg uitte,
zooals zijn gewoonte was, de noodige
verwenscüingen cn Jan schudde den
gevangene ruw bij den schouder heen
He hè. Wat is er'? vroeg deze,
knipte met zijn blinde oogen en keer
de zijn bl6eke versclirikte gezicht naar
allo kanten heen. Wat is er? Waar
ls die ellendige
Geef antwoord op wat je ge
vraagd is, beval Jan kortaf.
Gevraagd? Wat gevraagd? Gij
moet het mij niet kwalijk nemen. Ik
ben zoo moe tn die kan wijn
Ik vroeff je, schurk, viel Stou
tenburg hem ongeduldig in de rede,
hoe groot het leger was waarmee
dio Stadhouder ons van Ede af wilde
snijden?
Zeg vierduizend man mompel
de dc blinde, en laat mij nu sla
pen.
Ge kunt slapen zooveel ge wilt,
als ik met u klaar ben! Is de Stad
houder van plan die troepen zelf aan
te voeren?
De blinde knipte met zijn oogen,
gaapte en probeerde zijn gedachten
tc verzamelen. Toen zeide hij:
Het plan was om het grootste
deel van de troenen op Amersfoort
af te sturen. Maar de Stadhouder zelf
was van plan tot den molen door te
gaan, met een paar honderd van zijn
beste soldaten. Hij wilde de voorraden
wapens en ammunitie daar in beslag
namen en dan de komst van den heer
van Stoutenburg afwachten, die ver
jaagd uit Amersfoort eui afgesneden
van Ede, genoodzaakt zou zijn naar
zijn hoofdkwartier te vluchten.
- All!
e uitroep klonk tegelijkertijd uit
drie monden. Stoutenburg, Nicolaes
en Jan keken elkaar aan en hun blik
was vol triomf en voldoening. De drie
verraders dachten- gelijktijdig aan
hetzelfde: de Stadhouder zou met een
betrekkelijk kleinen troep naar den
eenzamen molen op de Veluwe trek
ken zonder te weten dat eeai deel van
de Berg's troepen den IJssel was
overgetrokken.
Hij zou als een rat. iin dc val loopen
en de vraag was of het niet beter zou
zijn hem zijn plan ten uitvoer te la
ten brengen, hem niet te dwarsboo-
men, hem kalm naar den molen te
laten trekken en dan in te sluiten, zoo
dat hij kiezen kon tusschen twee din
gen: zich overgeven in den molen of
met' zijn kleinen troep terug trekken
in de richting van de Zuiderzee
tu daar verdrinken.
Ik moet even tijd hebben om na te
denken, mompelde Stoutenburg na
ïn poosje.
De blinde was blijkbaar weer in
slaap gevallen. Zijn hoofd was weer
voorover gezakt. Jan was bereid hem
weer wakker te schudden, maar Stou
tenburg hield hem tegen.
Laat den man slapen, zoide hij.
Ik moet eens over do heele zaak
nadenken). Ala het waai- is, wat hij
beweert
Ik ben geneigd te gelooven dat
het waar is, viel Nicolaes in. De
man is te dronken om zulk een inge
wikkeld verhaal ie verzinnen. En ik
herinner mij nu, voegde hij er na
denkend bij. dat de Stadhouder,
toen hij gisteren in Amersfoort wus;
iets tegen mijn vader zeide over later
wel eesi plan voor ontzet te maken als
Amersfoort ernstig werd bedreigd.
Dan zou het prachtig zijn! En
Stoutenburg richtte zich in zijn volle
lengte op en zag er al tiif, als een
overwinnaar die zijn voet op den nek
van zijn tegenstander liecft gezet. Al
leen Jan keek bezorgd.
Ik zou dan kerel niet vertrou
wen, zeide lüj brommerig.
Zoudt ge hem dan nu willen op-
hangen? vroeg Stoutenhurg.
Neen Ik zou meer zekerheid wil
len hebben. Laat hem nu een poos
slapen. Als hij uit zijn roes ontwaakt
kon hij oas misschien nog meer bij
zonderheden vertellen.
Iaat dc soldaten intussclien zor
gen dat zij gereed zijn, Jan, zeide zijn
meester. Ik heb nog niet over de
aak nagedacht, maar ik weet zeker
at ik met een paar honderd muske
tiers eu piekeniers in de richting van
den molen vertrek zoodra ik er zeker
van ben dat deze schurk ons geen pak
leugens verteld heoft. Gij moet nu in
alle richtingen spionnen uitzenden»
t het bevel dat zij onmiddellijk met
berichten terug moeten keeren. V-'i.i
moeten te weten komen of er u'orkc-
een aanval op Ede gedaan is en
of de Stadhouder uit Utrecht weg
is. Hebt ge een paar mannen die'gé
kunt vertrouwen?
O ja zeker, mijnheer, antwoord
de Jan. Ik kan Piet WaJleren in
de richting van Ede sturen en ik zelf
zal naar Utrecht gaan. Wij kunnen
allebei lansr voor zonsopgang terug
zijn.
En ge zult u niet. voor den maj
laten houden, hè Jan? zeide Stouten
burg.
Als wij door dezen schurk be
drogen zijn, bromde Jan, moet hij
levend verbrand wonden en Ik zal zelf
den brandstapel aansteken.
(Wordt vervolgd).
