HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
Onze Oorlogsweduwen.
Riubrtek voor Vrouwen.
Ouitenisndsch Overzicht
Onze Lacöfcoek
OINSDAQ 7 JUUI 18S! TtWI s OE BLAD
(Nieuwe reeks,)
No. 11
Toea ik verleden jaar in Cliamonix was,
trol mij lelkenB weer, als ik er langs
kKim, liet eenvoudige, stemmige mi
ment, dat in dit dotp was opgericht ter
herinnering aan do in den groeten oorlog
gevallenen. In gouden letters waren in
bruine steen do namen gegrift van do n
nen van Chamonix, die in den strijd voor
Frankrijk waren gebleven. Dat monument
is moer dan een herinnering; liet roept de
verbeelding wakker vuu don vreemdeling,
dio er langs wandeU. Ik las cr onder de
vele namen Jean Pierre Lasalle, Philippe
Lasalle, Guülauuie Lasalle, Ernest Lasalic-,
Victor Lasalle, Paul Lasalle, allen van één
familie, uit één enkel klem dorp, dio hun
leven voor Frankrijk hadden gegeven. Tel
kens weer, wanneer ik die namen der ge-
valleno las, was hel, alsof rij tot mij spra
ken en zelden heb ik sterker gevoeld, hoe
veel er in den oorlog geleden is, dan voor
dat eenvoudige dorpmionument.
Ik wil do dat men aan den ingang van al
onze ■■i»-eliersdorpcn zulke monumenten
oprichtte: zij zouden met alleen blijvend
getuigc-ms afleggen van onzen eerbied
voor do mannen, die in den oorlogstijd
hun leven waagden om ons volk V3n voed
sel te voorzien, zij zouden tovens met hun
veelzeggende namen tot ons spreken van
het groote leed, dat, ook in onzo visseliers-
dorpen in de oorlogsjaren is geleden en
van den moed, dio door de Hollandsche
teelleden in den gruwel ijken wereldkrijg is
getoond. Wij hebben allen wel gelezen, dat-
de oorlog ook van ons land zijn offers heeft
geëisoht, maar er zullen slechts weinigen
zijn, dio weten, hoe groot die offers in de
vissehorsdorpen zijn geweest. Zoudi gij
bijvoorbeeld hebben vermoed, dat. een dorp
als Katwijk alleen 63 oorlogsweduwen telt,
'dat van dit kleine plaatsje alleen 103 man
nen gedurendge do oorlogsjaren hun leven
voor ons in de golven hebben gelaten? Wij,
Nederlanders, zijn geen volk voor het
„breedo gebaar", inaar ik geloof toch, dat
er onder ons velen zijn, dio het hoofd zou
den ontblooten, als zij de 103 namen der
gevallenen in b«t steen gegrift zagen en
dat een vreemdeling niet zonder eerbied
dit monument sou pissc-cren en het dorp
zou betreden, dat zdó rijn tol aan de ge
meenschap heeft betaald.
En Katwijk ia nog niet eens het dorp dat
*t zwaarst getroffen werd; in Egmond is
verhoudingsgewijze het aantal oorlogs
slachtoffers nog grooier geweest. Do heer
Van Wieringen, die zoo welwilend was, mij
omtrent het „Zeerisïeo-fonds" eenige in
lichtingen te veretrekken deelde mij en
kele cijfers medo, die welsprekender zijn
dan lange betoogen. Gedurende den oorlog
zijn er 321 Nederlandsch© schepen veT-
gaan. waarbij 1189 man zijn omgekomen. In
ons kleins land zijn door den oorlog 666
zeemansvrouwen weduwe geworden, bob
ben 1911 kinderen hun vader, 186 moeders
hun zoon en kostwinner verloren. Onder
deze getallen zijn niet begrepen de 58 man,
die als slachtoffers van hun plicht in
dienst van de Koninklijke Marine in de
ooiloesjaren zijn gevallen. In het geheel
dus 1247 dooden- Zou de laatste krijg, die
Nélcriand actief heeft gevoerd, ons land
zooveel man hebben gekost als deze oorlog,
waarin wij neutraal zijn gebleven?
Belangstelling in liet lot dor Noderland-
sclie oorlogsslachtoffers heeft mij er toe
gebracht eens een onderzoek in te stellen
naar den finaneieelen toestand, waarin on-
le oorlogsweduwen zijn achtergebleven.
Op de secretarie te Katwijk deelde men
mij mede, dat de weduwen en weezen van
de omgekomen zceliedeD pensioenen on'.
vangen van het zeerisicofonds, waarbij zoo
goed als alle rederijen, zoowel van de zee-
visseliers als van de groute vaart, zijn aan
gesloten. De pensioenen zijn wettelijk gere
geld naar do gage, welke, de omgekomenen
tijdens hun leven genoten. In Katwijk on
Noord wijk bestaat bovendien nog een ver-
ecnigine tot ondersteuning van nagelalen
betrekkingen van vissehers, uit deze ge
meenten afkomstig. Katwijkers, die op
schepen van andere plaatsen bijv. uit
IJrauideu of Maassluis zijn omgekomen,
ontvangen echter geen toelage uit dit fonds.
Ook liet Nationaal Zeemansfonds in Den
Haag geeft op sommige pensioenen toeslag,
wanneer liet blijkt, dat de pensioenen voor
de achtergeblevenen niet toereikend zijn.
Van den heer Van Wieringen vernam
ik verder, dat in 1915 tabellen voor do
pensioenen waren vastgesteld volgens den
toestand van 1914. Toen do waarde van
het geld tijdens den oorlog echter aan
merkelijk verminderde, begreep men. dat
deze tabellen herzien moesten worden. In
1919 rijn de pensioenen belangrijk ver
hoogd en bij art. IX der Wijzigingswet
van de Oorlogszeeongevallenwet werd
bepaald, dat dio verhooging voor do
slachtoffers van vóór '19 door liet Rijk
zou worden gedragen. De organisatie van
„zeerisico" is geheel coöperatief. De kos
ten worden enkel verhoogd met de kosten
der administratie. De groote reederijen
hebben do bedingen der uitkeeringcu zel
ve geheel ie betalen; voor de groote vis-
scherij, alsook voor kleine handelssche
pen tot een tonnen inhoud van 200
ton wordt een kwait door het Rijk
gedragen, terwijl voor de kleine vïsscherij
het Rijk de helft der uilkeoringen voor
rijn rekening noemt.
Na deze „offieioele" voorlichting hen ik
jens naar Katwijk gegaan om vair ccnigo I
- oorlogsv/eduwon, van wie men mij op de
seoretario welwillend de adressen had
verstrekt, persoonlijk to vernemen, of de
uitkeeringen in den tegenwoordigen tijd
voor hen en huil gezin voldoende zijn.
Daar bij die Kotwijfeselie vissehers vrouw
tjes heb ik de tragedie van de zee eerst
recht gevoeld. De verhalen waren bijna
allo gelijk; zo werden schier eentonig in
hun sobere oprechtheid. Zo vertelden het
zoo gewoon eenvoudig, zoo gelaten en bu
rustend, alsof het alles zoo hoorde bij het
lot van de vibschersvrouw.
„Wat most je doen, menc-erf Hij kon
toch niet binnen blijven, hij most toch
varen I Een visse-lierman !i«c<ft nou een
maal niet rciide-xs geleerdDie kan toch
niet op het land werken I Eén maand zijn
zo maar binnen gebleven, dat was in het
begin van den oorlog, maar anders heeft
io altijd door gevaren. Je weet nou een
maal, dat hot altijd hot lot van een vis
soherman kan zijn, maar in die dagen was
liet wel Qicel, heel erg! Elke maand bleef
er bijna één op de mijnen I .Te was al
bang, als er maar iemand bij je thuis
kwam! Het was soms, of je hart stil
stond, als je do buren maar bij mekaar
zag staan praten. Dan dacht je altijd,
d.u hei je eigen man zou rijn en dan
durfde je bijna niet naar buiten te ko-
I. Twee jaar lang heeft-io gevaren. Id
zomer van 16 is 't gebeurd I In Au
guslus was-ie uitgevaren met een traw
ler uit IJmuiden... Zo hebben nooit meer
■at van het schip gehoord!"
Je durfde bijna niets vragen, bang, dat
je onbescheiden zoudt rijn. maar uit
zidli zelf ging zo door:
.Eerst kan je 't nog niet gelooven, dan
zit je maar te wachten, te waohten, hoop
jo altijd maar, dat-ie nog binnen zal ko-
De eerste weken zcien ze nog
1 tegen mo: „misschien hebben ze hem
ar Duitsohlarid of Engeland ongebraoht
dat gebeurde in dio dagen zoo veel
ïar dat geloof je dan later ook niet
inccr. En dan die kleine meid van
dio altijd maar vroeg, wanneer „pSp-
^nou weer kwam, as zo buurman zag
ï'n zusters man, die veel later wareu
uitgevaren. Soms denk je wel: hoe heb
je 't allemaal kenne doormaken. Maar
wij benne do eenigen niet!"
„Wij benne de eenigen niet!" Dat was
telkens weer het slot, waarin zich het
verhaal van deze vissoheTsv rouwen oplos-
tc. „Wij benno de eenigen niet!" Hel was,
of het lot der anderen haar troostte en ol
bcTusiinig dwong.
Of zij van haar uitkeering kon rondko-
len? Eerst had rij heel moeilijke tijden
gehad. „Ik heb 1000 gulden van de ree-
dorij ontvangen, maar dat was na 2 jaar
schoon op. Je begrijpt, meneer, met 6
kinderen in dezen tijd! Ik trok niks uit
't ondersteuningsfonds, omdat m'n man
ai et een tra wier uit IJmuiden was ge
bleven. Wij kregen nu eens 'n gulden van
die, dan weer 'n rijksdaalder van die,
éénmaal 10 gulden van de Koningin,
maar heelemaal niks vast. Maar nu heb
ben we al 'n paar jaar 16.20 in de week.
Nou, daar kenne we wel van rondkomen I'
En toen op eens, alsof zij van de ge
dachte schrok: „We krijgen nu toch niet
weer minder, meneer?" en nadat ik haar
had gerustgesteld: „Ik dacht zoo, omdat
meneer hier was! Je kan het nooii weten,
hè? Want het is toch maar liefdegeld!"
Het was maar liefdegeldbet
pensioen, dat zij ontving, omdat haar man
zijn leven voor de gemeenschap had ge-
goven 1
Een weduwe zonder kinderen, wier
ian in Fobruari '18 met een Katwijkcr
schuit was vergaan, liad eerst 3.96, later
5.96, en sinds 1919 aclit gulden per week
ontvangen. „Voor mij iB dat meer dan ge
noeg, meneer!" verklaarde zij mij. „Ik
i hij m'n moeder in en dan i3 8 gul-
in dc week een mooie uitkeering)
Maar d'er zijn d'er hier wel weduwvrou
wen op het dorp, die met moeite rond
komen. Ais je 11 kinderen iiebt, zooals
mijn buurvrouw, dan is 13.42 in de week
Het bleek mij werkelijk, dat deze weduwe
niet baar 11 kinderen met moeite kou be
slaan. Haar winkeltje leverde zoo goed als
nicis op en f 13.42 in de week -is ecu scha
mele som, wanneer cr 11 kindermonden
moeten eten. Zelf klaagde zij niet. was
zij tevreden. Zij had eerst maar 52 gulden
voor „rouwkleeren" ontvangen en anders
niet, omdat bet zeemansfonds, waarin haar
man van zijn 9de tot zijn 44ste jaar had ge
stort. was te niet gegaan. „En toen in eens
13.42 in de week, dat was tocli heel mooi,
meneer!"
die- vrome berusting van al deze vis-
schersvroiiwcn! Pas had zij mij vortelil, hoe
haar man mot de „Ad-rinna Johanna" was
omgekomen.
„Hij wa.s voor een ander gegaan, meneer,
die al had aangemonsterd! Ik heb het hc.ni
zelf nog angerajer. om te gaan. omdat wij
krap zaten in die dagen! Vijf dagen later
imcn ic Ine vertellen, dat de „Jolianna
Adriana" m do lacht was gevlogen. Noord-
wijkers waren der vlak bij geweest cn had
den gezien hoe d'ie op "n mijn was gcloopen.
Ze hebben één man nog in "n lekke vlet gezien!
Die stond al «naar als 'n gek to schreeuwen
cu met z'n huilden te zwaaien! Zo hadden
hem kennen redden, maar zc woucn niet,
omdat zc dan hun netten hadden moeten
kappen. Ifct waren Noordwijkers, ziet n,
en die benne met zoo zacht as Kalwïjkcrs!
Als het Katwïjkers waren geweest, hadden
zc wel gegaan! As ik nou maar zeker wist,
da» het mijn man niet is geweest in die
vim! Ik wet wel, hij is al laag dood, maar
altijd mot ik weer denken: as hij het maar
niet is geweest in die viel!"
Even laler kwam ik bij een vrouwtje, dat
niet 10 kinderen was achtergebleven. Zij
zaten allou te zamou aan tafel om oen
groote eehaal met gort. Voor dc deur ston
den 11 paar klomiieu netjes op een rij. Ik
wilde heengaan, maar ik moest beslist bin
nenkomen en gaan zitten! En het was weer
hetzelfde, eentonige, droeve verhaal van
het leed van do vissehers weduwe, dat. ik dien
morgen al zoo dikwijls had gehoord. En
hiei in dit milieu, deden al dc kinderen het
verbaal mee van „vader, die verdronken
was!"
Of zJJ te klagen had? Neen, zij had 17 gul
den in de week van hot fonds en 2 golden
van dc kerk.
„Ju, en Neeltje's moeder heit maar 13 gul
den!" zoi heel wijs een ouwelijk, klein
meisje van een jaar of 12.
„Dat had ik vroeger ook!" lichtte de
moeder mij in.
Da's Diet es, moeder, wij hadden eerst 7
toen 14 guWen!" merkte een broekc.man-
netje van niet onder dan 10 jaar op.
„Veertien gulden vijf en negentig!" ver
beterde ecu zusje van 13.
Zoo leefde dat hcele gezin mee met dc
zorgen van moeder, nu vader er niet meer
Geklaagd werd er door do oorlogs wed uwen
niet. Alleen vonden zij het allen erg onbil
lijk, dat zij voor de feestdagen niet werden
uitbetaald- De uitkeerïngen worden name
lijk evenals de gages alleen voor de
werkdagen berekend.
„Onze kinderen moeten op Hemelvaarts
dag toch ook eten, meneer!" 1
Dat was de eenige Wacht, die ik te Kat
wijk heb geboord.
Juist had ik dit artikel voltooid, of ik
ontving antwoord op mijn vraag, hoeveel
de pensioenen bedragen van dc weduwen der
oorlogsslachtoffers der Kon. Marine. Deze
pensioenen zijn thans na de verhooging
inct 40 in 1920 voor weduwen me; 0 f
zonder kinderen van:
een adjudant-onderofficier 350.—
een sergeant-majoor 815.
een sergeant 2S0.—
een korporaal 210.—
een matroos lsto of 2de klasse 175.—
een matroos Sdo klasse 154.—
Wanneer men deze bedragen vergelijkt
met de pensioenen, die worden uitgekeerd
aan de nagelaten betrekkingen der oorlogs
slachtoffers van de vissclierij- en handcis-
vloot, dan rijst de vraag, of onze Hcgcering
het enkel aan het particulier'initiatief dc
commissie voor het Marine-monument
mag overlaten om verbetering in dezen toe
stand te brengen. Een pensioen van 3 ;i -1
guldeu per week voor weduwen ine; b.iar
kinderen van mannen, die als slachtoffers
van hun plicht voor hun land gevallen zijn,
dat is een te kort aan waardcering, dat mot
poen pompeuze begrafenissen met muziek,
een admiraal cn oen stoet van honderdc ma
trozen zooals ik indertijd te Den Helder
bijwoonde wordt goed gemaakt.
J. B. SCHUIL.
DE LINNENKAST.
De oudcnvetsche linnenkast.
Keurig vouwen. Mooie
stapeltjes. Merken on mono
grammen. Linnen en ka
toenen lakens.
Wat de linnenkast vroeger voor onze
grootmoeders was, is ze nu niet moer voor
da trots van het huishouden, waaraan
niets mocht ontbreken.
Als wij nu eens bedenken, hoe ongcloofe-
lijk groot do waaschen moesten zijn in
dien tijd, waar het goed mcc-stal maar eens
wéken, soms zelfs nog wel lan
ger, schoongemaakt werd, dan ging hét le
ven toch ook wel veel langzamer. Want
hoeveel werk was er dsn met aan Jiet uit
vouwen en strijken van zoo'n
ivasch I En dan moest daarbij olies nog on
berispelijk rijn ookAls de huisvrouwen
uit dien tijd nu onze wasch eens konden
met de valscho vouwen, door der.
stoommangel veroorzaakt, dan zouden zij
waarschijnlijk hun hoofden schudden, en
zuchten over „dien goeden ouden tijd".
Natuurlijk maakt het een groot verschil
dat de huisvrouw uit dien lijd weinig uit
ging en dus veel meer gelegenheid had om
alles keurig bij to houden. Toch is een
goede linnenkast altijd nog een mooi bezit,
al behoeven wij ons niet meer voor to
stellen, dat we oen enorm meubel daarvoor
die eenvoudig niet meer in onze
lage verdieping-huizen zou passen. toch
kau een klein lïnncukastje in den stijl van
het slaapkamerameublement een aardige
versiering zijn.
Vanwege zoo'n mooie ka;', zijn dan ook
de verscliiHende vouwsels voor de doeken
nog in gebruik gebleven. En dat. is werke
lijk geen inal bedenksel van de een of an
dere overdreven nette huisvrouw, die alles
extra sierlijk wilde ingericht heb
ben 1 Het idee hiervan is natuurlijk, dat
alle verschillende stapeltjes dadelijk en
gemakkelijk te herkennen zijn, zoodat
r» niet behoeft mis te grijpen. Hoeveel
goed is er niet w.t in de linnenkast, en
last zijn om alle; hetzelfde
servetten, handdoeken, et Of
doeken, alles zou door elkaar komen te lis-
gen.
Witte on bonte handdoeken gaan in
drieén, stofdoeken, servetten en theedoe
ken (die meestal oen gekleurden rand
hebben), gaan in vieren, vingerdoekjes in
twecfin, slopen weer in vieren, lakens zoo
kiein mogelijk, zoodat er niet to veel vou
wen inkomen en do tafellakens natuurlijk
X) groot mogelijk.
Da', het in een huishouden ondoenlijk
ou zijn, om al het goed zoo te rekken en
.j vouwen, dat de zoompjeskéurig op el
kaar vallen en er geen puntje uitsteekt,
spreekt vanzelf. Niemand zal dan ook aan
handdoek dio naast de waschtafcl of
het fonteintje hangt, aanstoot nemen,
wanneer de doek niet precies vierkant of
rechthoekig is. Het rekken kan hierbij be
schouwd worden als te dienen om de scherp
sic valsche vouwen weg te krijgen .cn het
goed eenigszins in het fatsoen te houden;
doel de huisvrouw dit niet, dan gaai het
goed, doordat de draad te veel uit de
goede richting word', gerukt, gauw achter
Dit precies zijn bij het vouwen is éplitor
wel aan te bevelen bij het tafelgoed, war.-,
dat moet onberispelijk zijn. Wij zouden
dus kunnen beginnen met af te raden, vin
gerdoekjes met franje erlangs te koopesi,
want na eenige keeren wassch.cn begint de
franje te pluizen en in minder dan icen
tijd zien de doekjes er onooglijk uit. Dan
moeten zij gezoomd worden en meestal is
de grootte van hel doekje daar niet op tc
rekend.
Het tafelgoed wordt ook altijd hc?! wat
mooier, wanneer het an hel rekken en
mangelen even gestreken wordt: is het echt
jjinn(u (damast, dan komt het patroon
hierdoor, zijachtig te voorschijn, cn zelfs
bij katoen is het verschil duidelijk zicht
baar. Hoe minder vouwen eon tafellaken
sen dékservet hebben, boe mooier, daar-
worden zo liefst zoo groot mogelijk in
verhand met do planken van de kast opgc-
Wanneer ge hel goed geregeld door. al
lemaal wilt gebruiken, is het 't beste om
hot schoons steodi weer onder aan het sta
peltje te leggen: vanzelf komt bet dan
ook weer het laatst aan de beurt en alles
slijt gelijk op met elkaar. Deze stapeltjes
worden nog veel netter, wanneer er een
geborduurde band omheen is gebonden ol
oen aardig gekleurd lintje. Erg praetisch s
dot natuurlijk niet, want het is een heel
werk, om het er iedere keer weer keurig
omheen te hinden Voor goed, dat echter
weinig gebruikt wordt, zooals beddegoed
voor de logeerkamer en het mooiste tafel
goed, staal 't aardig, en er ia ook zooveel
kans niet, dat de heele stapel, wannc-er er
oven tegenaan gesiooten wordt, omrolt, en
al onze mooie vouwscl'jes een rommelig ge
heel worden.
Het merken van al dit goed was-vrocger
ook een veel belangrijker vraagstuk dan
tegenwoordig. De waschinrichtiEg wil hc-t
liefst dat al het goed gemerkt is, maar
meestal komt het na den.eersten keer was-
scheu thuis met een nummertje erop ge
naaid. Dit is wel zeer practiscli, maar het
mnakl ons eigen merken' tamelijk overbo
dig. Toch zullen er nog weinig huisvrou
wen rijn, die het daarop geheel laten
aankomen, en daarom is het misschien wel
geschikt, er hier nog iels van te zeggen.
Op handdoeken wordt hei best esn rood
merkje genaaid, zooals wij ze koopc-n kun
nen evenals op stofdoeken. De bonte
handdoeken, theedoeken en badhanddoe
kon leenen zich tot de gekleurde letters en
kruissteek: dit staat altijd wel frisch. En
dan zijn or nog de monogrammen, waar
sommigen vrouwen, die er den tijd voor
hebben, zich zoo ijverig mee bezighouden.
Daarvan zouden wij willen zoggenmaak
zooveel monogrammen als ge tijd en lust
hebt, maar laat uw sloepen niet in die
vreugde deelen: een sloop met een groot
monogram middenop, liefst nog voorzien
van eenigo elegante geborduurde bloemran
ken er omheen, is een jarnp voor uw gas.
ten. (Want deze worden cr dan meestal
moe „verheugd" 1) Het kusBP-n is dan
maar aan oen kant bruikbaar, en daar
vooral her-ren niet eens op zooiets letten
(dat komt er nog bij!) bezorgt ge uw min
nelijken gast maar last en dat ailomaal
om een denkbeeldige mooiigheid.
Sloopei), eerveUcn. tafellakens, vinger
doekjes zij ii aangewezen voor een klein mo
nogram: alleen de mooiste lakens kunnen
een groot dragen, middenin, vlak boven
den zoom, dat zal niemand hinderen.
Tenslotte nog een woord over die lakens:
neem ze liefst van gras linnen of katoen,
want van zuiver linnen zijn zij wel heel
mooi en sterk, maar in ons' kikkerlandje,
hebben wij dikwijls, vooral 'e winters, al
moeite genoeg om warm te worden in bed,
dan dat wij nog verrukt zouden zijn, wan
neer wij tusschen dc zoo kille, linnen la
kens 'moeien kruipen. En vooral in logeer
kamers, dio door bet weinige gebruik toch
al vochtig zijn, is dat zeer onaangenaam.
Mevrouw L. K.H,, vraagt mij een re
cept voor Oranjemannel.adc; hieronder vol
doe ik gaarne aan haar verzoek:
1. K.G. sinaasappelen (waaronder ce® of
twee citroenen).
1 1/2 Liter water.
3 pond suiker.
Borstel de vruchten goed schoon, snijd
zc in zoo dun mogelijke plakjes en laat ze
in het koude water eéri dag en naoht
staan. Kook zo daarna in een gesloten pan
ongeveer 1 1/2 uur, zoodat alles gaar is,
strooi er dan de suiker door en laat de
marmelade in den open pan verder tol jam
dikte inkoken en totdnt de snippers door
schijnend zijn. Vul ze op dezelfde wijze
als bij do andere soorten in de potten (on
geveer zes).
Een ander recept voor tiei potten geeft
aan, dat de vruchten dadelijk gekookt
moeton worden. Hiervoor zijn de ingre
diënten
4 flinke sinaasappelen.
1 citroen.
1/2 L. waler.
net gewicht van de gekookte vruchten
aan suiker.
Borstel de vruchten schoon, zet ze met.
het koude water op en laat zc doorkoken,
totdat dc- schil met een puntig houtje door
stoken knn worden. Weeg de vruchten en
voeg dit gewicht aan suiker bij het
vocht. Snijd de vruchten open, licht er pit-
en vezels uit, wrijf 't vleesch met een
zilveren of Hooien vork fljii en snijd de
schil tenslotte in fijne reepjes. Voeg dit
alles bij het vooht en laat het tot de ver-
oisehlo dikte uitkoken.
Ook kan men, na het verwijderen van
pitten en vezels, de geheele vrucht met
schil en el fijnwrijven, maar natuurlijk
krijgt men dan niet de marmelade, waar
aan wij gewoon zijn, namelijk die met do
reepjes van den schil er door. Ilct eerste
en het tweede recept zijn het meest aan te
bevelen, en de eerste is het minst bewerke
lijk.
E. E. PEERBBOOM.
Uit si over Ofpsr-Sllezlg.
De „Berliner Zeituug am Miitag"
vc-rneemt uit Bresiau, dat tot verijde
ling van het doel der Poolsclie aan
vullen. die het oogmerk hadden bij
Gross Strehlitz de oprukkende Engel-
sche in de flank tc komen, Duitsche
„Selbslsckütz"- afdeelingc.n bij Kosel
en Lesohmitz tot den tegenaanval over
gzig«n. Na een hevig gevecht, waarbij
zware verliezen werden geleden, ver
overden de Duitsche rs Kandrzin, het
belangrijkste spoonvegkruispuut van
Opper-Silezié. Ten gevolge hiervan
moesten de Polen ook Ujest ontrui
men, dat door afdeel ing vu van de
Duitsche „Selbstschütz" werd bezet.
Naar aanleiding van deze operaties
wordt nader uit Bresiau gemeld, dat
de aanval van de Duitsche „Selbst-
schiitz" on Kandrzin de inter,geallieer
de commissie zoodanig heeft veront
rust, dat zij aan generaal Höfer de
volgende mededeel mg heeft gericht:
„De intergealliecröe- regeringscom
missie in Opper-Silezie heeft bericht
ontvangen van den Duitschei op-
maiT-cli in de nabijheid van Ujest. Zij
beveelt generaal Höfer, zijn troepen
achter de lijn Seschnitz-Dola teru^ te
trekken. Boveugenoemde plaatsen
blijven ter beschikking van 'generaal
Höfer. Warneer de eerste bewegin-
gan voor het uitvoeren van dit bevel
niet binnen twaalf uur na overhandi
ging van deze nota zijn begonnen,
dan zal de- commissie de ïmuiirege-
len nemen, wolke in de op 21 Mei jl.
aan den heer von Moltko gerichte nota
zi.fn vermeld o.a. het terugtrekken
van de geallieerde troepen uit de sle
den van het industriegebied".
Voorts dodt de commissie mede,
dat zij den Poolsclie,n opstandelingen
zal verbieden, de plaatsen opnieuw tc
bezetten, welke zij den 2en en Sen
Juni hebben ontruimd.
Op deze nota heeft generaal Höfer
het volgende geantwoord:
,,ïn antwoord op de mij toegezon
den nota deel ik hei volgoiide mede:
Sinds vijf weke® wacht de Duitsche
bevolking mot hartstochtelijk ongcf-
duld op de bevrijding der gebieden,
welke door de Poolsche opstandelin
gen zijn bezet. Het was de vaste hoop
op liet ingrijpen van, de geallieerde
troepen, die de „Selbstschütx terug
hield van ondernemingen op groote
scliaal en haar beperkte tot het af
slaan van Poolsche aanvallen en het
versterken der eigen stellingen. Ook
de gebeurtenissen' op 3 en 4 Jnirii wa
ren een uitvloeisel vah de afweer-
maatregelen der Duitschers tegen de
stoads talrijker wordende Poolsche
aanvallen.
De „Selbetschülz" bestaal uit for
maties die slechts door het streven
naar bescherming van haar bedreig
de broeders bijeen worden gehouden.
Ik bezit .'niet de macht en ben ook
met het oog op de Duitschgezinde be
volking niet in slaat, de „Selbst-
sch.ütz" artoc te bewegen terug te
trekken uit de plaatsen, welker bo-
scliernimg zij op zich heeft genomen,
te minder 'daar dc tot dusver opgeda
ne ervaringen geen waarborg bieden,
dat liet leven cn de bezittingen der
bewoners van de ontruimde plaatsen
gespaard zullen blijven. Het bevel tot
terugroepen van de Duitsche „Selbst-
spjjütz uit de door haaj- bezette plaat
sen is onuitvoerbaar. Ik doe een be
roep op'het militair ghvoel van de
•crleg-ciiiwoordigers dér intergeallieer-
de mogendheden.
De eisch der commissie is echter
ook geheel in strijd mc-t hetgeen door
het Engelsdie parlement als het recht
der Duitsche bevolking van Opper-
Silezië is erkend.
Ook de bedreiging met liet terug
trekken der Fran-sche troepen uit de
steden van lief. industriegebied bindt
mij de handen. De uitvoering van
deze bedreiging zou beteeken en, dal
deze streken v:m Oppei'-Silezie geheel
aan de opstandelingen worden prijs
gegeven, hetgeen de opstandige be
weging rechtstreeks in de hand zou
verkeu. De uitvoering van deze te
gen reclit en verdrag indruischende
bedrcTiglmr kou een ontzaglijk*! be
roering onder olie deelen der Duitsch-
gezinde bevolking teweeg brengen, en
ooral onder de manschappen der
NIET EENVOUDIG.
Henri: „Papa, er ril een groote fpïr. op
5c: plafond."
P r o f e ec o r (druk aan Let werk)
„Goed. goed. Trap hem dood en laat mi.
met rust."
Jantje giechelde, toen dc ouderwyzer hei
verhaal voorlas van den num. die voor rijn
ontbijt driemaal over den Tiber zwom.
„Je twijfelt er toch niot aan. dat een goed
zwemmer daartoe in staat ie?"
„Nee, meneer," antwoordde Jantje, „maar
ik vraag mij af, waarom hij het niet vier
keer deed, dan kwam hij weer terug op dc-n
oever, waar zijn kloeren lagen."
Duitsche „Selieischutz en zou tie
weerloosheid van ons volk aan een
ieder duidelijk doen blijken. Ik zou
er door buiten staat worden gesteld,
den invloed op de „Selbstschötz" uit
te oefenen, dien ik tot dusver kon la
ten gelden."
Höfer leokeut als luitenant-gene*
raai en aanvoerder van de Opper-Si*
lezische „Selbstschütz".
De Eagélsche generaal Henuiker die
het bevel voert over de versterkingen
der- geallieerden in Opper-Silezie
heeft generaal Höfer ontmoet om met
hem te beraadsalgen over de houding
welke de Duitsche „Selbstschiitz''
voortaan zal aannemen
De landbouw bedreigd.
Een telegram udt Oppeln meldt: Het
economische leven in liet gebied van
den opstand in Opper-Silezié wordt
steeds moeilijker ter. gevolge van liet
wegnemen van een groot aantal paar
den door de opstandelingen, Het bin
nenhalen van den oogst is door het
vernielen van JandbouwwerfrtuSgtïi
en gebrek aan -werkkrachten, vaak
onmogelijk.
De demarcatielijn bezet.
Intergoallieerde detachementen zijn
begonnen met het bezetten van de do
marcatieiijn in Opjver-Silozie.
Geiechtcu iu Bcutlicn.
Volgens mededcelingen uit het Industric-
■ebied aan Bcrüjnschc bladen i; be: to
Heathen tot eenstige gcvceUion gei.ouieti tus
schen do bevolking cn de Franschc bezet
tingstroepen. nadat de Duitsche iclfbesclicr-
mingssorganistttic het aan den stok had ge
had met Poolsclie opstandelingen, die zo lid er
hierin door de Eranschc troepen gehinderd
worden, waren doorgedrongen tol het
centrum van de stad. Op bei Fxanz JoM'pii-
plein stelden de Duitschers zich tc weer tegen
de Polen, die aan bet plunderen* waren. Na-
da; deze gevechten geëindigd waren, traden
de Franicben op. die de Duitschers tracht
ten te ontwapenen. De straten werden ge
zuiverd dour cavalerie en tank;. Hierbij zou
hc: dan gekomen zijn doch deze berichten
•hebben wel bevestiging noodig tot ge
vechten, waarbij de Duitschers twaalf man
aan dooden cn zes gewonden hebben verlo
ren. Verder zou de Fransciie officier, die een
ODgewapendcn Duitschcr doodgeschoten moet
hebben, door de menigte gelyncht zijn.
Da: er inderdaad jet* ernstigs ia 15>::ithen
gebeurd moet rijn, blijkt uit eea brief door
den Franse hen commandant van Beu then,
generaal Denis, gesclireven aan den burge
meester cn waarin hij beweert, dat uit liui-
géseJioten zou zijn op officieren van zija
Staf Hij dreigt de huizen, waaruit geschoten
wordt, te zullen doen bombardeeren, zonder
voorafgaande waarschuwing.
Bij het overtrekken door Duitsche
Selhschulz van c-.n gedeeltelijk door
:1e Polen vernielde brug bij Siove-
nitz, de z.g. Siadonit/brug, stortte
deze plotseling in. A >u naan^liap-
pen werden gedood, 17 gewond.
POLEN EN DE BUURSTATEN.
Men meldt uit Warschau, dat de I'ool-
sohe gezant te Riga -i-.:i een vertegen
woordiger van het Litnusche per'sbui j..u
meedeelde, dat dezen aomer te WniHiiau
conferentie der Baitisclie Ftalen zal
plaats hebben. De gezant sprak de geruch-
Russische legt: aan de Pooisebe grens
tegen en hij verklaarde dat de beide sta
ten. Polen cn Rusland, vrede willen en
sluiting van een handelsverdrag.
MILLERAND AAN 'T WOORD.
In het Lyceum Hendrik IV tc Parijs j* een
monument onthuld voor de ouderwijzers,
leerlingen cn hel personeel dio in den oorlog
gevallen zijn .MiÉerand heeft .bij die gele
genheid een rede gehouden, waarin hij cr op
wees, dat Frankrijk „met al zijn verzeis aan
den vrede gehecht was. Wanneer het drie
jaar na dcu oorlog nog met het geweer bij
dea voet mocM blijven slaan, dan was Jat
niet de schuld van Frankrijk, dat verraid
plegen aan de gevallenen, wanneer het
niet met gematigdheid opkwam voor het na
komen van plechligc beloften.
ENGELAND EN FRANKRIJK.
Uit Berlijn wordt geméld In goed inge
lichte kringen koestert men de overtuiging,
dat de Opperste Raad niet vóór het midden
Juni bijten zal komen en daar de zit—
er van vel twee of drie weken zal dn-
moel ruen 'er op rekenen, dal er op zijn
minst nog ccn maand zal icrloopoii, voordat
de kwestie van Oppcr-Silezic wordt bclïst-
Men gelooft echter, dat de poging van
Frankrijk om de zaak op dc lange baan te
sohaiït-n een voorbereiding is om zich toe
schietelijk te toóneu, en als prijs daarvoor
zou Frankrijk volgens de ..Tribune" te
Chicago een nieuw verbond met Engeland
verlangen. Als bemiddelaar tusschen Fiank-
rijk cn Engeland wordt de Tsjechisch-Slo-
wakische tninïMer van lluitenlandsebe Zaken
Benes genoemd.
DE SCHADELOOSSTE1X1XG.
De Commissie van Herstel stolt voor. bij
eventueclc moeilijkheden omtrent dc inter
pretatie der schadevcTgoedings-bepaliiigen,
neutrale arbitrage in te roepen.
Feuilleton
De geheimzinnige
Roger Bullock
Naar li et Eiigelscli van
TOM GALLON.
20)
Wat betreft de bekentenis, die zijn
vrienden van Mark Connaway t« lioo-
ren kregen, men kan zich voorstellen
dat het voor ben alle drie een donder
slag uit een helderen hemel was. Ma
deline ging als bij instinct achteruit
en ging dichter bij liaar nieuwen
voogil staan, cn Richard Bullock
ëtond don jongen met open mond aan
to staren. Do man dio er zich het
minst van aantrok was Lazarus l!ss,
die zich over de kin streek ai er op
Bchcen te wachten wat er nu verder
zou gebeuren.
Je weet niet wat je zegt, zeide
Richard Bullock eindelijk, op veel
strengeren toon dan zijn bedoeling
.was, omdat dc bekentenis van Mark
hem werkelijk bang had gemaakt.
Wat heb jij er meer te maken? Waar
om zou jij mijn broer vermoorden.
Ik weet het niri; ik begrijp het
Zelf niet, antwoordde Mark. Hij had
mij getreiterd tot ik bijna krankzinnig
werd en mijzelf niet meer meester
was. Het is niet voor haar ooreat ge
schikt, ging hij voort, terwijl hij op
het meisje wees. Maar wij hadden
allemaal veel gedronken en we had
den ruzie gekregen over een kaart
epel dat we speelden. Wij waren
met ons drieën in een oud huis, niet
ver Mor vandaan het wordt het
veerhuis genoemd en het is eigenlijk
een oude, vervallen molen. Alles is
voor mij nog maar een vage herinne
ring, ik weet alleen dat ik den vol
genden morgen wakker werd en toen
merkte dat Roger Bullock dood wa>;
ik herinner mij wel dat ik den vorl-
gen avond ruzie met hem gelhad had.
De derde maai die bij ons was vertelde
mij dat hij uw broer vermoord op tien
grond had gevonden, toen hij van een
wandeling terug kwam.
I Madeline was dichter bij Richard
Bullock gaan staan en hij had een
arm om haar heen geslagen, alsof hij
haar wilde beschermen: zij had haar
gezicht tegen zijn schouder gelegd.
De man scheen nog onder den indruk
te zijn van wat hij zobevcn géhoord
had; hij staarde bijna verd'waasd van
lies naar Mark Connaway en toen
weer naar lies, alsof hij probeerde
de iicteekcms van wat er gebeurd
was. te doorgronden.
Wie was de andere man, die bij
jullie was? vroeg hij na een oogen-
blik.
Neal Jarrow heette de derde,
antwoordde Mark.
Dat is dc man die hier gister
avond- kwam om Roack te spreken,
viel Lazarus Hes hem in de rede. Die
zal hem dan wel van den moord ver
teld hebben.
Nu viel hot meisje plotseling uil,
terwijl ze Richard Bullock verschrikt
aankeek: Maar waarom wilden zo
hem dan vermoorden ik bedoel
Mark? vroeg ze, terwijl ze opgewon
den naar den jongen wees.
Nu staarden allen naar haar. Mark
misschien nog het meest verbaasd van
allemaal. Mij vermoorden herhaalde
hij.
Ja, antwoordde het meisje. Toen
Ik je gisteren weg haalde uit den
ouden stal ln den tuin, deed ik dat,
omdat mevrouw Roach mij verteld
had, dat ze een gesprek afgeluisterd
had tusscheji dien man ze wees op
Lazarus Hes en Roa'k, waarin ze
het plan bespraken om den man d en
ik in de stal verborgen had, te ver
moorden. Die man was Mark Conna
way.
lit zou het nooit gedaan hebben,
zeide Lazarus lies, die zich niet op
zijn gemak voelde, het is in strijd met
mijn karakter om zooicts te doen.
Roach zeide dat de man in 'den stal
uit den wog geruimd moest worden.
Hij zeide dat hij op geheimzinnige
wijze in den tuin gekomen was, dat
niemand hem missen zou en dat het
noodig was, hem te beletten om weer
te vertrekken.
Maai- waarom? vroeg Richard
Bullock verbaasd.
Omdat wij Roacii en ik
dachten dat by Roger Bullock was,
antwoordde Hes langzaam.
Maar welk belang had Roach bij
den dood van llogi: BiiUock? vroeg
Richard.
lloucli had een brief van hem
gekregen waarin stond dat hij uit het
buitenland terug kwam om een on-
derzoea in te stellen naar het fortuin
van juffrouw Madeline; on Roach
liet veiliger voor zichzelf als hij geen
verslag hoefde uit te brengen over
zijn beheer, antwoordde Hes. Er is
geen fortuin meer van haar en Roacli
weet dat hij strafbaar is. Geen van
ons had ooit den man gezien die zijn
brief met R. Bullock onderteekende
en toen deze geheimzinnige man in
den tuin verbolgen werd door juf
frouw Madeline dachten wij allebei
dat dit dc man we! zou zijn, die in
stilte een onderzoek wilde instellen:
Maar ik zweer dat het plan om hem
te vermoorden van Roach was en
uiet van mij.
Vreemd dat Roger Bullock in
een licel onder huis door iemand an
ders vermoord was en dat er hier
nienschen waren die een plan maak
ten om hein te vermoorden en daar
door bijna den dood van'iemand an
ders veroorzaakten mompelde Ri
chard Bullock terwijl hij Hes scherp
aan keek. En nog vreemder dat die
andere" man, Neal Jarrow, die alles
van den moord af wist, Roach op
kwom zoeken. Eu waarom ben jij nu
van plan veranderd cn werk je ltoacli
tegen? vroeg hij.
Om u ue waarheid te zoggen
cn ik spréék altijd de waarheid, zei
de Hes. heeft Roach mii niet netjes
behandeld. Hij liet mij beloven dat
ik hem helpen zou op voorwaarde dat
ik dc helft van den buit zou krijgen.
Den buit? Richard Bullock
keek hein verbaasd aan.
Haar fortuin, zeide de man, ter
wijl liij op Madeline wees. U be
grijpt toch wol dut daar geen haan
meer naar kraaien zou als Roger
Bullock dood was? Haar vader is dood
gr deze mar. die kwam met het plan
om een onderzoek in te stéllen, is ook
dood.
-— F.n nu is je dierbare vriend
Roach zeker op zijn belofte terugge
komen' e® wil alles zelf houden, ls het
niet?
Ja, hij wil mij niets geven, zeide
lies, en nu zal ik hem wel krijgen:
ik ben naar den vijand ovorgeloopen
en wil er u noj; even aan herinneren
dal u mij geloofd liebt dat ik er voor
deel bij zou hebbéu.
Kon paar schurkeoi zijn jullie,
zeide Richard Bullock op strengen
toon. En nu zou je misschien wel
vraag willen weten wie ik ben? Made
line, ging hij voort, terwijl hij zich tot
het meisje wendde, zeg het hem
maar.
Dit is de heer Richard Bullock»
die nu mijn voogd is, zeide Madeline
Ik. begrijp niet wie jullie bedoelt
als je liet over Roger Bullock hebt.
Roger Bullock was mijn twee
lingbroeder, maar liij heeft nooit iets
mei je vader te makou gehad en kon
zeker geen bel tuig stellen in je for
tuin. Be man dn- dien brief schreef,
meneer Lazarus He;, was ik zelf, Ri
chard Bullock!
Dan is Roacli er in geloppen! riep
Hes opgewonden uit. llij gelooft
dal 11. Bullock Roger Bullock was
en hij weet nu dat. die dood is.
Laat hem maar deuken dat hij
builen gevaar is en dat de man die
den brief schreef, dood is, zeide Ri
chard. Gij hebt zijn vertrouwen en
kunt ons nog van dienst zijn: can
belooning zult ge hebben, al zi.it ge
ook een bedrieg®- en etui spion. Mis
schien is dc ccne schurk nog slim
mer dan dc andere, in ieder geval
moet ge maar p robe eren ons tc hel
pen.
(Wordt vervolgd).
