HAARLEM'S DAGBLAD
Van onzen reizenden Redacteur
F? ui to riek. voor Vrouwen.
Stafeaianws
Feuilleton
DINSDAG 21 JUKI 1921 TWEEDE BLAD
(Nieuw* reeks.)
No. 15
De Lustrum-feesten te Utrectit.
i.
Aan Jict hoofd van den stoet, die heden
door Utrecht's versierde straten trekt,
rijden Soph in, de Wijsheid en Lusonut,
de Spot. Het is.... pArdon, Charivarius,
dat ik even langs ja heen ga in hei
„toeken van deze twee, van Sophia en
Lusorius, dat heel dezo maskerade staat.
Ken gelukkiger combinatie hadden de
Ulrechtsche studenten moeilijk kunnen
bedenken, do wijsheid en do spoil Zij
behooren in een universiteitsstad bij el
kiinder, zij zijn als 2 symbolen van heel
bet studentenloven.
Met dezen opzet hebben de Utreohtsche
studenten bij hun „Maskerade" gebro
ken met de historische optochten, die
langzamerhand traditie dreigden te wor
don. Geen copie thans van een voorbij»
periode, geen stoet van geharnaste rid
ders en bonto soldeniers, die rn de mo
derne straten aan een ommegang van op
gestane, slaapwandelende geesten deed
denken, maar nu iets frisch, iets werke
lijk levends, een satiriek-burleske op
tocht, waaruit fantasie en geest en boven
al jonge levenslust spreekt. Niet het
doodsche, niet het vergane, maar de
levende geest, do humor van de tegen
stellingen, dat is do hoofdgedachte ge
woest van hen, die deze feesten hebben
ontworpen.
Geheel nieuw is deze gedachte niet.Beeds
in 1824, toen men te Ctreeht als Lus
trum hot tiende jaarfeest van het herstel
der Academie met een „Maskerade" vier
de, reed acSiter den triumfwagen van
Minerva een wagen met het opschrift:
„Onderscheid der tijden", waarop naast
regenten, kooplieden en soldaten uit de
oude tijden de regenten, kooplieden
en soldaten vaan den nieuwen
tijd waren gezeten, achter de
Romeinen reed Don Quichotto aan
en kwam een v.-agen met een paskwil op
d> pruikendraoht. In hun vereering vooi
het verleden rijn de studenten van 1836,
vooral onder den invloed van de ro
mantici, tot den zuiver liistorischen op
tocht gekomen. Men gaf den intocht van
Prins Manrits binnen Ostende te zien,
een maskerade, waarvan een gelegenheids
dichter schreef:
Die optogt is iets prachtigs om to aan
schouwen,
Iets grootsch en iets poëtisch in do daad;
Hij is somtijds verheven allegorisch,
Maar nu <wat mij meer aanstaat) echt
historisch.
Aan do historische idee is men trouw
gebleven tot aan 1911 toe.
Om do 5 jaar kwam er steevast een nieu-
we-oude vorst als een Sinterklaas door
de grijzo bisschopsstad rijden en kon do
goede bevolking van Utrecht zich verga
pen aan alle pracht van een verganen
«ijd, en ieder jaar was het feitelijk pre
cies hetzelfde, of de hoofdpersoon Mau
rits, stadhouder van Holland, Maxim!
liaan. Koning van Bohemen, Germanious
of zelfs Joanne d'Aio mocht heet en.
Maar op één dag van het jaar hebben I
do Utrcühtaehe studenten toch tot on
heden geregeld hun spotlust botge
vierd; dat is op 6 Deoembcr, wanneer de
Sinterklaas-optocht door de straten gaat.
Zoo&ls de Zwarte knecht met zijd roede
als een schrille tegenstelling achter den
goeden heiligen Sint aanrijdt, zoo komt
ook in den Sinterklaasstoet van de
Utrechtscho studenten de gcescleude spot
geregeld achter den ernst aan. Er is
zeer zc-ker verband tuesclien do Maske
rade van nu en dezen tradttioneelen Si.
Nicoiaas-optooht, op den Sden Decemlier
van ieder jaar. Het is dezelfdo fnssche,
jonge geest van leut, van vroolijkheid
en spotlust, die er in naar voren komt,
maar nu, op deze Maskerade, geheven
tot een hoogcr plan, tot een artistiek en
harmonieus geheel.
Van Huib Luns, den schilder, Is het
idee! Een maskerade, die de faoulteiteu
2 kanten zou laten zien, van den
ernstigon en van den vroolijken kant,
Sophia, de Wijsheid, hand aan hand dus
met Lusorius, den Spotl Toen de stu
denten eenmaal dit beginsel hadden
aanvaard, is hij met andere kunstenaar»
aan het werk getogen en zoo is dit mo
dern „spel der faculteiten", een spel van
geostigen spot en goedmoedige kritiek
ontstaan. Iluib Luns is de ontwerper
van den optocht, maar daar een menseh,
zooals Luns opmerkte, maar 100 Meter
lang geestig kan zijn, heeft hij medewer
king gevraagd van een trits vroolijke
schilders, die aan artisiieken zin gevoel
voor humor paren. Luns zelf heeft den
kop van den stoet, de allegorische voor
stellingen van de faculteiten en verder
de groepen van de Godgeleerdheid en de
Rechten* ontworpen, lierman Moerkerx
do Medicijnen, Jan Sluijters de
en Natuurkunde en Willy Sluiters
de Letteren voor zijn rekening. Hier
door is er verscheidenheid cn toch
doordat allen op dezelfde gedachte hen-
ben voortgebouwd eenheid in deze Mas
kerade gekomen.
Die eenheid is er ook in „De Appel
der Wijsheid", het spel, dat vanavond
in Tivoli wordt gegeven en geheel bij
den optocht aansluit. Het „spel der fa
cultciten", dat op straat begint, word'
dus voortgezet en eindigt in de feestzaal
van Tivoli Het zijn de broeders Nolst
TrenIé - Mr. J. G. L. uit Rotterdam
laat ik maar zeggen onze Nolst
die voor dit tweede gedeelte hebben lc
zorgd. Wij, Haarlemmers, kennen de
Trenité's, wij weten, hoe do spot hun in
het bloed zit. Hebben zij Lusorius
vroeger niet achter Voltaire, Racine cn
Shakespeare aan laten loepen! Het was
dus te verwachten, dat zij liem bij de
faculteiten waarin zij beiden zoo vol-
komen thuis zijn met succes en xnet
zouden laten herrijzen! Mr. J. L.
Trenité zorgde voor den tekst, onze
Nolst voor de regie en de geest van
Charivarius kwam over liet geheel.
J. B. SCHUIL.
Vcrsche vruchten als voedings
middel. Gekookte vruchten.
R(Jp o! unrjjp. Gedroogde
vruchtcD. Compfite.
Benige weken geleden liobben wij het
gehad over jams, maar eigenlijk is het in
dezen tijd veel meer op zijn plaats om over
do verscho vruchten te praten, dio het
jaargetijde ons opleven. Er is een tijd ge
weest, dat do menschen weinig om vruch
ten gaven en er zelfs, wat betreft hun
voedingswaarde, niet anders dan een min
achtend schouderophalen voor over hadden.
Men beweerde toen, dat het toch zoowat
niets anders was dan water, en dat hel
alleen gegeten werd om den lekkeren fris-
schen smaak. Het is waar, dit laatste is een
dei redenen, waarom vruchten zooveel ge
bruikt worden, maar hun wiarde voor onze
voeding mag toch niet onderschat worden.
Die waarde wordt in hoofdzaak ontleend
on de hoeveelheid zuren en zouten, die in
vruchten aanwezig zijn, dezelfde
stoffen, welke het eten van groenten zoo
belangrijk voor ons maken. Want naast de
goede hoeveelheden eiwit, vet en zetmeel
moeten wij ook een zeker percentage aan
zuren en zouten in ons bloed opnemen om
het lichaam in stand te kunnen houden.
En zoo is men langzamerhand tot do eon
olusie gekomen, dat de vruchten niet al
leen dienen als verfrissching of als een lek
kernij, maar wel degelijk omdat zo van
groot belang zijn in onze voeding. Dit
blijkt ook wel hieruit, dat tegenwoordig al
aan nog heel jonge kinderen vruchtensap
pen worden gegeven, dio niet al te scherp
zuur zijn en dat zij later do lieele vruch
ten te eten krijgen. Daarom was ook het
geval van een reiziger, die zich onlangs in
een trein had opgewonden, omdat de
ouders aan een heel kleine baby een stuk
banaan te eten hadden gegeven, nogal on.
gegrond; hij was zeker niet op de hoogte
van de nieuwo richting in do kindcrvoc
ding, die juist zoo speciaal den nadruk
legt op het gebruik van vruchten.
Er is wel eens beweerd, dat het koken
van vruchten niet goed was, omdat do voe
dingswaarde, dus do zuren en zouten eruit-
„verdampte". Niemand zal toch vertel
len, dat uit de boonen het eiwit „verdam
pen kan, waarom zouden de zuren en
zouten dit dan wel doen uit vruchten 1
Dezo laatste zijn toch evengoed een stof
als liet eerstel Dit verloren gaan van de
voedingswaarde bij koken, berust echter
op iets geheel anders: vele vruchten wor
den in water gekookt, en als dat niet ge
daan behoeft te worden, trekt er toch zoo
veel vocht uit, dat de vruchten na het ko
ken er door omgeven zijn. Bij het koken
nu lost een groot deel van de voedingsstof
fen op in het water en wanneer de huis
vrouw dit dan wegdoet, ontneemt ze aan
het gerecht ten deel van de voedingswaar
de. Het is dus van belang het vo ht erbij te
laten, maar omdat geen huisvrouw er toe
zal kunnen komen, het vruchtenmoes zoo
dun als het is, op te dienen, heeft men er
iets anders op gevonden.
Ten eerste kan het overtollige vocht ge
bonden worden met een of ander bindmid
del, maar het best geschiedt dit met sago
of aardappelmeel: deze beide hinden door
schijnend, wat tarwebloem en maïzena niet
doen. De witte kleur van deze beide laat
ste bindmiddelen, werkt natuurlijk ook in
op dio van de vruchten en maakt ze
meestal niet smakelijker van tint. Een an
der middel om de voedingsstoffen te be
houden is het vocht te laten inkoken: de
vasto stoffen, waaronder dus ook zuren en
zouten blijven dan over.
Natuurlijk vereischt het inkoken nogal
wat zorg en tijd: het duurt tamelijk lang
en bovendien moet men er op letten, dat
het gerecht niet aanbrandt. Ook dient er
eventueel, wonneer aan hot moes suiker is
toegevoegd, rekening meo gehouden te wor
den, dat de hoeveelheid van het gerecht na
het inkoken kleiner is, en dus gauw ie zoet
"Wij willen hier echter zeker niet hel ko
ken van de vruchten stellen boven het
rauwe gebruik ervan: de frissehe, fijne
vTuehtensmaak gaat met het koken na
tuurlijk wel min of meer verloren, doordat.
c veel van den geur verdampt.
Een begrijpelijke gewoonte is het, dat de
vruohlen meestal na het warme maal gegc-
worden: de frissclio smaak doet ons
dan aangenaam aan, maar toch is het
niet zoo zeer aan to bevelen Het kille van
'de vruebt werkt niet bevorderlijk op d<
spijsvertering, wanneer wij juut een vara
gerecht genuttigd hebben en daarom zou
ka beter zijn om de verfrissching bij het
koude maal te nemen. Voor velen is dan
ook een vrucht bij het ontbijt al een
ontbeerlijk iets geworden. Op dat punt
do moesten echter niet gemakkelijk van
hun beslaande gewoonten af to brengenbij
het ontbijt behoort desnoods een schaaltje
met radijs, maar andere vruchten komen
pas des middags op tafel. Nu is dit wel
hieruit te verklaren, dat radijs een hartig
gerecht is, en dit aan bet ontbijt verkieslij-
's boven een zoet, maar in menige fami
lie versmaadt men deze laatste toch ook
long niet.
Natuurlijk moet de huisvrouw goed na
gaan, of de vruehten wel rijp zijn, want
sommige kinderen trekken zich van rijp of
onrijp weinig aan en dit laatste is niet be
paald gunstig voor de ingewanden. Ook
zijn er sommige vruchten waarmee wat
'oorzichtig te werk gegaan moet worden,
oo onder anderen met aardbeien. Sommige
personen krijgen daarvan een lichte uit
slag, die onaangenaam jeukt, en als zij dan
met het eten dezer vruchten ophouden,
verdwijnt de uitslag ook.
Een overmatig gebruik van vruchten is
natuurlijk ook niet goed, net zoomin als
eenig onder voedingsmiddel: de nor
male spijsvertering is een gewillig werk
tuig, zoolang men haar niet overvoert, dan
wordt zij echter weerspannig cn de gevol
gen zijn meestal zeer onplezierig.
Bij het maken van jam hebben wij er al
op gewezen, hoe voordoclig het is, om van
onrijpe vruchten moes te koken: alleen is
natuurlijk veel suiker voor noodig om
eetbaar te maken. Een andere soort
vruchten die zicli alleen tot koken leent is
de gedroogde. Nadat zij eerst 24 uur in wa
ter te weeken zijn gezet, worden zij met 't
zelfde water gekookt en verder als gewoon
vruchtenmoes behandeld.
Sommige vruchten hebben een eenigs-
ns flauwen smaak, en dan is dit wel wat
te verbeteren door het toevoegen van een
heel klein beetje citroensap: dit „haalt den
smaak op", zooals het licet.
Tenslotte is het maken van de vruchten
compote een zeer zorgvuldig werkje: er
moet namelijk steeds voor worden gezorgd,
dat de vrachten niet kapot koken. Om dit
te voorkomen moet er onder het koken ge-
conlróleerd worden of de verschillende
vrachten of etukjes er van, al klaar zijn.
liefst met een houten vork. Elke gare
vrucht moet uit de pan genomen worden
een schotel gelegd.Het vocht dat ten
slotte overblijft mag niet met oen of an
der bindmiddel geb'onden worden, voor
compöto behoort dit een strooperige, inge
kookte massa te zijn. Zoo kan er met wat
zorg ook compote gekookt worden van
stukjes rabarber van ongeveer 3 c.M. leng
te, Laat do kookster er echter niet bij weg
loopen: als zij dan terugkomt, bestaat er
groote kans dat de stukjes tot moes zijn
gekookt 1
E. E. PEEREBOOM.
den zolder van het nieuwste gedeelte van
hel gebouw, gelegen aan de Veïtestraat.
Een derde leslokaal kan worden gevonden
door het lokaal voor aardrijkskunde In te
richten als gewoon leslokaal Dat onderwijs
moet dan in dc leslokalen zelf worden ge
geven. Mocht nog een vierde leslokaul
noodig zijn dan zal buiten bet schoolga
bouw een iokaal beschikbaar moei
den gesteld. Daarvoor zal vermoedelijk
wel gelegenheid beslaan. Zoo noodig zal
een desbetreffend voorstel aan u alsnog
worden ingezonden.
Het komt B. en W. niet gewenscht v
zooals door dc Commissie van bijstand
het beheer der openbare werken wordt ge
adviseerd, om het lokaal in genoemde
school, thans in gebruik voor berging van
leermiddelen voor het ouderwijs in waren
kennis, als leslokaal te doen inrichter,
zulks in verband met de daaraan verbon
den bezwaren genoemd in hel raport Tan
den directeur van openbare werken.
De kosten ven een cn ander worden ge
-aamd op f 6800.
Onder overlegging van het advies van
genoemde Commissie, benevens van de
brieven van den directeur van Openbare
Werken, stellen B. en W. den Raad voor:
lo. In te trekken het besluit tot het doen
inrichten van een hulpscbool.
Het vroegere brandstoffen-bureau
de Ged. Oudegraeht n>et in orde te
doen maken voor klassen deor H. B.
School
3o. Voor verandering en inrichting van
lokalen in het gebouw der H. B. School
met H. Handelsschool,, teneinde te voor
het gebrek aan gewone leslokalen,
de benoodigde gelden liescbikbaar te stol
len.
VERLOF DRANKWET.
B. en W. van Haarlem brengen ter ken
nis, dat is ingekomen een verzoekschrift
van M. Best, om verlof, ingevolge art. 34
dier wet lot het verkoopen uitsluitend van
alcoholvrijen drank voor gebruik ter plaatse
van verkoop in den winkel van het perceel
aan den Zijlwcg no. 99.
RAADSSTUKKEN.
Naar aanleiding ven een adres van de
H. IJ. S. M. stelleD B. en W. voor aan de
H. IJ. S. 31, voor dentijd van 5 jaar tot
wederopzegging te verhuren een gedeelte
grond nabij den weg aan de Leidsclievaart
onder de gemeente Bloemend aal tegen een
jaarlijksehen huurprijs van i 0.12 per M2.
UITBREIDING LESLOKALEN H. B. S.
MET 3-j. CURSUS EN 1IOOGERE
HANDELSSCHOOL.
De raad heeft indertijd niet aanvaard het
•voorstel van B. en W. inzake het bouwen
van een houten hulpsehool op het terrein
van de „Doelen"' voor de huisvesting van
eemgo klassen der H. B. S. met 3-j. cursu-
en daaraan verbonden hoogero handels
school. Tn handen van B. en W. om prae.
advies werd gesteld 'n voöislel der he tren
Loosjes en Reinalda om 't vroegere brand-
stoffenbureau nar, de Ged. Oude Gracht in
ordo te doen maken voor de vier klassen
c.a. die genoemde school met 1 September
o.». noodig heeft.
Omtrent dit voorstel is door B. en W.
naar zij thans den raad medcdeelen, de
meening gevraagd van de commissie van
bestand in het beheer der openbare wer
ken. De kosten van die inrichting worden
.door den Directeur van openbare werken
geraamd op f 20.000. Omdat genoemd per
ceel aan de Ged. Oude Gracht dringend
nodig is voor andere doeleinden, werd in
genoemde school nogmaals een plaatselijk
onderzoek ingesteld of misschien door wij
ziging en uitbreiding van lokaliteit in het
gebrek aan ruimte zou kunnen worden
vorzien. Door de navolgende veranderingeu
zou dat mogelijk zijn, zeggen B. en W.
Het handteekenlokaal der Burgeravond
school, gelegen in het middenfront op de
derde verdieping van het schoolgebouw
worde ingericht tot twee gewone leslotoden
ten behoeve van de H. B. School. Het lijn
teekenloknal der Burgeravondschool, even
eens op die verdieping gelegen in den
zuidelenijken vleugel zou dan ingericht
kunnen worden voor handteekenlokaal.
Ten behoeve van het onderwijs in lijn tee
kenen zal dan een lokaal behooren te wor
den gemaakt-. Daarvoor is gelegenheid op 1
Hr.p ..Gemïoloctli Chasadtem" schenkt eeh
tapijt voor de Biema, terwijl er ook nog
do-u paiticulircn kostbaarheden woiden
geschonken.
De aanbieding en aanvaarding
alles zal plaats hebben op a.s. Donderdag
in een plechtige bijeenkomst in het Israel.
Geineentegebouw Lange Begijneslr&at 14.
des avonds te 8 uur, waarbij alle eentge-
zins volwassen Gemeenteleden, mannelijke
en vrouwelijke, tegenwoordig kunnen zijn.
Na afloop dezer samenkomst begeeft
men zieh naar de synagoge tol het houden
eencr buitengewone Godsdienstoefening,
welke te half tien begint.
verrichting van het Middaggebed er.
iciteeren en zingen van eenige Psal
wordt dan voor het eerst het eloo
trisch licht ontstoken, waarna Rabijn De
Vries een gedachtenisrede zal houden,
dienst wordt met bet verrichten van
Avondgebed besloten.
De Vrijdagavond en Sabbathdienslen zul
len ook nog eenigszins liet karakter der
herdenking dragen. Bij den Sabbath-och
tendienst zal Rabijn De Vnes een predi
katie houden.
;telijkheden zullen er overigens niet
plaats hc-bben. Alleen wordt er aan de kin
deren der Gemeente door de bovenbedoelde
sie op Zondag a.s. een gezamenlijke
Boottocht met een uitstapje naar
Bergen en Schoor! aangeboden.
PERSONALIA.
Aan de Vrije Universiteit
dam ie geslaagd voor het doet.
rechten D. N. Breukelaar
Opmerkingen uit (ie
burgerij.
DE HUURPRIJS DER NOOD
WONINGEN.
Een bewoner van een noodwoning
_ra de Hoonnarkt zendt ons een schrij
ven, waarin hy mededeelt, dat dc huur
van de waning van 2.33 tot 3-80 is
verhoogd. Daar blijft het evenwel niet
bij, want de bewoners zijn nu verplicht,
met de gemeeutelijko lJuniwat-.r,ei(l)nv
contract af to Rluiten voor hot Ie
n van duinwater, wat vermoedelijk
enta per week kost. Dit wordt alzoo
huurprijs van 4.20. Hij vindt du
onbillijk, omdat de noodwoningen, die
twee jaar geleden gebouwd zijn, volgens
hem veel ieelijker zijn dan de thans ge
bouwde noodwoningen, die netjes van
binnen cn van buiten geschilderd zijn.
Ook zitten in do deuren der laatste wo
ningen ruitjes. Klager meent, dat er
geen reden lot reclameeren zou zijn,
indien ook de oude woningen eens een
opknappertje krijgen. Afgescheiden
hiervan vindt hij het toch onbegrijpelijk,
dat de gemeente in dit geval tot een
huurprijsverhooging van ruim vijftig
procent durft overgaan, terwijl de Huur
commissiewet slechts 20 pet. toestaat. Hij
vraagt of de gemeente dit W6l doen mag.
De inzender zegt verder, dnt dc bewo
ners der noodwoningen toch al in vele
opzichten zoo achteruit gezet zijn in vei
geltjking met bewoner: van vele huizen.
„Den geheelen zomer is het", schrijft
hij, „om te stikken m de houten nood
woning. In den winter durf je van de
kachel niet wog te -gaan wegens de kou
de."
Hij hoopt, dat de aandacht van de
raadsleden op deze onbillijkheden za.
vallen en betreurt het, dat de bewoners
der oude noodwoningen, die 2500 kost
ten, evenveel moeten betalen als de be
oners van de nieuwe woningen, die
3500 gekost hebben. „En nu spreekt
en nog wel van loonsverlaging", merkt
Tot zoover deze inzender.
Ter bevoegder plaatse deelde men on-
mede, niet voor de juistheid der taie»
genoemde bouwsommen te kun-
-van, De bouwsom van do oude
woningen is niet 2500, maar 3000 e
daar komen voor de gemeente nog veie
andere kosten bij voor rioleering, en»,
lilt de rekeningen is gebleken, dat de
naterlcvering met meer gratis kon ge
schieden. Ook de huurprijzen moesten
noodwendig verhoogd worden, want o
exploitatiekosten konden niet moer wo»
den gedekt. Men heeft de huurprijzen
van de oude woningen in overeenstem
ming gebracht met die van de nieuwe.
Daarbij ra evenwel rekening gehouden
met den stand waar de woningen staan.
De huurpijzen vaiiecTen van 3.30 tot
4. De hoogste huurprijs wordt be
taald voor do woningen op hei Wilson
Do Huureommissiewet heeft jnet deze
zaak niets te maken. Er zijn namelijk
drie oategorieón van woningen, die daai
niet onder vallen, te weten die van bouw
vereenigingen, die van de gemeente <-n
'ie van de instellingen van liefdadigheid.
Een bewoner van een der oude noodwo
ningen dus iemand die weet hoe net
verblijf in zoo'n huisje is deelt ons
mede, dat inzender sterk overdrijft, waai
hij betoogt, dat het in den zomer om
slikken cn 's winters van do koude
niet uit te houden is. Dit noemde dezo
bewoner zelfs onjuiet.
Amsler-
t. in de
Beverwijk.
TACHTIGJARIG BESTAAN DER
SYNAGOGE.
Men schrijft ons
Deze week zal de Joodsche Gemeente
hier ter stede bet feit herdenken, dat bare
Synagoge aan de Lange Begijneslraat 80
jaar bestaat. Bij deze gelegenheid zal zij
weder met annzfenüjlco geschenken ver
rijkt worden.
Er heeft zieh een commissie uit de ge
meenteleden gevormd, die de Synagoge van
een volledige eleclrische installtflie tn af-
montago voorziet. Door do Joodsche Vrou
wenvereeniging worden gewijdo dekklee-
den aangeboden. De Godsdienstige instil
DE DIENSTWEIGERAAR GROBNEN-
DAAL.
In aansluiting aan de berichten omtrent
de hongerstaking van deu dienstweigeraar
H. Groenendaal in ons nummer van Maandag
kuncn we nog het volgende mccdeelen, die
ons verstrekt zijn door zijn ouders.
Herman Groenendaal is £0 jaar oud, van
beroep hovenier en woont ten huize van zijn
ouders alhier. Hg is behalve anti-militarist
óók vcgetanér en maakte daarvoor in woord
geschrift veel propaganda.
Zijn moeder, die wist welke plannen hij
koesterde wanneer bij voor deu militairen
dienst gehaald zoo worden, had hem te vo
ren dikwijls gewaarschuwd en hem op de
gevolgen voor zijn gezondheid gewezen. lig
evenwel niet van zijn besluit af te brei-
„Ik wil wel eten," had hij geantwoord,
iar alleen thois in volle vrijheid; niet
onder militairen dwang! Ik kan niet anders
handelcD. Ik moet zien, dat wc vrijheid voor
alle menschen krijgen!"
Op 2 Juni moest hg zich bij zijn regiment
le Leiden aanmelden. Hij deed dit evenwel
niet6 Juni werd hij toen door twee re
chercheurs gehaald en naar het politiebureau
aan de Smedcslraal gebracht. Üp 7 Juni
's morgens leidde inen hem eerst naar bet
Gouvereraonl in de Jansstraat, vanwaar hij
door een sergeant en een korporaal naar
de CavaJeriekazerne aan den Scholerweg ge
transporteerd werd. Hier hield men bem vast
10 tot 2 nnr. Met hetzelfde geleide werd
hij vervolgens naar de kazerne aan de
Morsclipoorl ie Leiden overgebracht. Daar
werden hem de krijgsartikelen voorgelezen,
die hij' niet wilde erkennen. Ook weigerde hij.
militaire kleeding aan te trekken, zoodat hij
gevangen werd gezet.
Van het oogenbiik af, dat hij van huis ge
haaid werd, weigerde Grocoendaal voedsel
tot zich te nemen.
Zaterdag II Juni werd hg naar het niili-
ir hospitaal te 's-Gravenliage overgebracht,
waar hij bezoek van familie, verloofde en
vrienden mag ontvangen en waar hij ook
brieven schrijft.
'e militaire dokter schreef hem, nadat hij
i u.et vleesch en vet, brood en pap ge
werd had, allerlei andere spijzen voor,
als bijvoorbeeld bananen, brood met jam,
flewsclien melk, sinaasappelen enz Deze wer
den ook bij bera neergezet, maar bij bleef vol
harden. Ook weigerde bij strikt vogei.iriwbe
voeding tot zich le nemen, evenals koffie en
thee. Hij dronk alleen af en toe wat water,
later limonade met water vermengd.
Van alles wat hij tot zich nam, werd zorg
vuldig aanteekening gehouden, want het is
voorgekomen, dal er een van de bananen,
die voor den patient neergelegd waren, w.ts
verdwenen,* zoodat men van meening was,
dat Groenendaal die vruebt gebruikt had.
Het is evenwel gebleken, dat con ander de
banaan opgegeten had, waarover de patiënt
zich verheugd had. want hij vond het zz.mle,
dai al die vrachten maar bleven liggen.
Toen kwam hel bevel, dat geen ander»
patiënten of hospitaal-personeel bij hem op
de zual mochten komen, dan alleen dc broe
der die hem oppast en de doketr.
G'He ren, Maandag, is Groenendaal kunst
matig met melk en eieren gevoed, waaraan
zes personen te pas moesten komen. Hierte
gen heeft hij als vegetariër geprotesteerd.
Het lichaamsgewicht van Groenendaal,
is thans reeds met ongeveer 25 pond vermin
derd, aldus deelden zijn ouders ons mede.
Groenendaal zond een schrijven aan den
secretaris van 't Int. Anti-Mil. Bureau tegen
Oorlog cn Reactie, waarin hij een relaas
geef; van zgn ervaringen, hetgeen geheel
overeenkomt met de bovenstaande niede-
deelingen. Hg schrgft daarin dat hij niet zal
eten voor hij in vrijheid gesteld is.
Letteren cn Knnst
kladversie-ring. St. M.n-.ivh. niet
den draak, geheel ten voeten uit, en
daarnaast de naam van St. Chrisio-
forus. Van den laatste alioti.de
naam. De heilige figuur zelf wacht
nog altijd op bevrijding. Een hij liet
Rijksbureau van Monumentenzorg iti
Den Haag ingediend verslag had ein
delijk tot givolg. dat eenig© heeren
van dit bureau, Sdlingon met een be
zoek hebben vereerd en er ten slotte
dezer dagen een deskundige vanwege
Monumentenzorg verschenen is voor
verder onderzoek. Een korte bewer
king van het koorgewelf had tol re
sultaat, dat ook aan dif gewelf, schil
derwerk bloot kwam.In vrij onge
schonden staat werd uit. zijn gevan
genschap van eenig eouwen, eên g©-
vlncv-lde figuur verlost, die on een
sihtgerd lint don naam draazt xs
Matheus (SL Maitheus, de evn-iro.lie-
idirijver).
Df er in de provincie Groningen
vee! muurschilderingen zijn vernield,
of overslreken, weten wij r.iet. In en
kerken. als te MiddeMrm en te
Stedum,
zun er weer voor den dag
MUURSCHILDERINGEN.
Te Sellingeii in de provincie Gro
ningen zijn muurschilderingen in de
kerk ontdekt, waarover dr. H. Stoel,
Ned. Herv. predikant in die gemeen
te een artikel heeft geschreven in de
Winschot-er Courant. Daaraan is liet
volgende ontleend:
„Bijna een jaar geleden werd in
ons kerkje op den kcorboog, van ou
der een dikke kalklaug, eenig schil
derwerk aan 't licht gebracht. Tc
voorschijn kwam, behalve bloem- en
gekomen, in laatstgenoemde plants
zijn deze rnet zorc, weer opgehaald e-n
hersteld. Sellingr-n heeft nu hef. geluk
gehad, dat van den schaf, die drie
o-'twen lang in z:>n kerkte verborgen
zat, weer een gvleolf» onth'oot te De
rest moge spoedig volgen. Sint Chris-
loforus zucht al een janr om hevrij-
>ng. Misschien zullen we Irom voor
ten dog zien komen, evenals in de
nas e.'.-re stall re rde kr-rk van Home,
den heilige rn" hef Christuskind on
dc sch-:iders. E" in het koortr-welf»
De versiering seliiint overeenkomst
vertoonen met. die te Sledum.
\Vii zu'Ien tten nor-.;' den evangeë
Mefthnis. den ge'»teuc»]den e.n-
mte«ehten 7.te" ondocen; r-t> tze-
'le»-relde leeuw (Markus), een ge-
vle.iigoV rund fr.nkns) en, eon ade
laar {.TohanneO".
DE SCHILDERS.
Prof. G. Kalff heeft Inj do c-j orJng van
do vergadering van Letterkunde te Laden
gezegd: „De koopkracht is verminderd van
het boeken, koopend publiek cn het geld ia
in handen van lieden, die zich om leltcr
kunde niet bekommeren."
hier van de letteren is gezegd, geldt
evenzeer of sterker nog van de schilder
kunst, zoo schrijft de schilder de Houvillo
do N. R. Cl en do schilders zijn er
slecht aan toe. De menschen koopen hoost
geen schilderijen meer.
Waren er vroeger, die zieh af en toe, uit
spaarduitjes som?, de weelde van een schil
derstukje konden veroorloven, kapitaal
'crlies, het duurder leven, de nekkende be.
Imuo.een en huishuren brachten dezen er
daarvan af te zien en ook hier geldt,
méér nog, wat hierboven is gezegd: dat het
geld in handen is van lieden die zich om
kunst niet bekommeren, daar zij alleen
materieel genot streven.
Toch bestedeu ook deze lieden op vei
lingen nog we', eens duizenden, ja tiental
len van duizenden, honderdtallen zelfs,
den aankoop van oude kunst, omdat,
zij daarin óf zien een spculatief bezit, óf
dat hc-t hun ijdelheid streelt medeto
dingen naar dure dingen.
Zij verge.cn hierbij, dat ook moderne
kunst, mits me» oordeel gekocht tegen de
prijzen dio nu gevraagd worden, evenzeer
een speculatief ei geld waardig beit.,gings
bezit kan vormen, mogelijk veiliger dan hel
bezit van meenig speculatief effect of aan-
eol in «le crisistijden die wij doormaken.
Oude kunst: het bezit van een Stisatje
an Vermeer, gekocht lot voor deze tijden
bespoltelijken prijs ven zeven ton, ia fi
nancieel veel geriskeerder dan het bezit
van een aantal goede moderne schilderijene
gekocht niet voor duizenden, maar voor
drie a vier, vijfhonderd gulden. Deze zul
len geen verliezen opleveren als men met
oordeel koopt of zich laat voorlichten door
een betrouwbaren raadsman. Voor f 500, en
minder, kan men een goed modern schilde
rij nu koopen, dat een blijvend gelds
waardig bezit geeft en waarvan men even
veel genoegen heeft als van een peperduur
gekocht oud-schilderij. Men kan een veria
meling (niet alles op één stuk, maar ver
schillende eieren in het mandje) hebben
van goede stukken die do woning sieren,
voor 'n 10de cn minder van 'n som die men
gcvci; moet voor een tweederangs ond-
schilderij, dal, duur gekocht geldverlies
kan opleveren; op do jongste veiluigen te
Parijs brachten stukken oudo kunst verle
den jaar gekocht voor 15.000 frs., niet de
helft op. Dit kan het geval niet zijn met
goede moderne stukken, gekocht voor drie
of vijfhonderd gulden in drie tijden. Over
enkele jaren zijn zij dat zeker evengoed
aard, mits het goed werk is.
En konden ook niet de gelden dio de re
geering beschikbaar stelt voor den aankoop
•er dan nu, hun weg
oo'n peperduur stukje
aar goede moderne
die gelden beschikken,
s overwegen. Wij heb-
t oude kunst., maar le-
schilders gaan gebrek lijden 1 Als
men voelt voor kunst, mag men den kun
stenaar niet vergeten."
schilderijen, r
vinden niet naar
van Bout?, maar
kunst Zij, die ove
konden dat wel ee
ben geen gebrek a
TOONEELNIEUWS.
He:
Dülbei
tooneelspel Roeping, van mevrouw
i Ammi rs-Küller. door Dr. Fran*
rg vertaald onder den titel Das Git-
tenenster, is door het Stadttbeater te
Rostock ter vertooning aangenomen.
Een Decnsclie vertaling van het stuk
bezorgd door Fröken Ingeborg Twede.
De geheimzinnige
Roger Builock
32)
Heel aardig en heeJ romantisch,
zei de do oude mau. Maar ik ver
zeker u dat onze lieve Madeline geen
behoefte aan vrienden heeft, zoo lang
haar oude voogd voor haar zorgen
kan. Bovendien gaat Madeline bin
nenkort een lange reis ondernemen
zoodat zo buiten het hereik zH ten
van fortuin jagers en andere schur
ken die het baar lastig zouden kun
nen maken, voegde Roach er plotse
ling op geheel anderen toon bij.
U weet niet wal u zegt, mijnheer,
zeide Mark. Ik ben goc-n fortuin-
jager.
Vortel mij dan eens wie u is en
waar u vandaan komt en wat u hier
uitvoert, snauwde Roach.
Terwijl Mark nog aarzelde met zijn
Ciiitwooi d klonk dc voordeurbel door
het huis. Jnbez Roach luisterde; en
het scheen wol alsof de jongen en liet
meisje om dc oen of andere onver
klaarbare reden ook van de bel ge
schrokken waren. Niemand, sprak een
woord, een o ogenblik later ging de
kamerdeur open en Hes keek snaar
binnen. Hij nam geen notitie van
Mark of van het meisje, maar een
oogemLlilc keek hij hen vluchtig o.an
alsof 1 tij hen wilde vragen te zwijgen;
hij wendde zich tot Jabez Roach.
Hier is iemand die zich J arrow
noemt ,zeido Hes; hij draaide zich om
en ging opzij toon NeaJ J arrow hem
weg duwd» en de kamer binnen
kwam.
Een oogenbiik staarde Jarrow
blijkbaar verward naar Mark; hij
herstelde zich vlug, wees op hem en
vroeg opgewonden aan den ouden
Roach.
Wat doet die man hier! Weet u
wie hij is t
Ik heb zooeveu aan meneer
Roach verteld wie ik ben", zeide
Mark. Als u mij naadig heeft, meneer
Jarrow, ben ik bereid.
Ik heb jc zeker noodig, antwoord
de de aiyler. Ik heb je even noodig ais
de rechter voor den moord op Ro
ger Builock.
Madeline sloeg haar armen om
Mark heen, alsof ze hom voor den an
deren man wilde beschermen Jabez
Roach keek vctbaaed van den eer
naar den ander: hij zag het einde
van al zijn moeilijkheden naderen.
Is dit de man, dien u zoekt, me-
neer Jarrow?, vroeg hij. Is dit werke-l
lijk de man die uw vriend Roger
Bullock vermoord heeft?
Ja, dit is de man aten ik zocht,
ik zweer het! riep Jarrow opgewon
den uit. Nu ik hem gevonden heb,
laat ik hem niet meer gaan. Is hier
niemand, die de politie kan gaan ha-
Ion 1 Niemand die mij helpen wil om
dezen moordenaar te arresteerenj
Kalmpjes aan kalmpjes aan,
zeide Jabez Roach. Wij moeten geen
schandaal verwekken, weet u cn
wij moeten eerst goed nagaan wai
wij doen. Volgens mijn pupil, voegde
hij er listig bij, terwijl bij op Madeti-
ne wees, is dit een fatsoenlijke jonge
man, van wien zij heel veel houdt, i
Wij moeten voorzichtig zijn. Als deze
jonge man schuldig ie moet hij opge-
sloten worden en mij dunkt dat wij
dat zelf wel zouden kunnen doen.
Ik zal het u niet moeilijk ma
ken, zeide Mark bitter. U kunt met
mij doen wat u wilt. Ik ix-n lang ge
noeg vervolgd en opgejaagd; Ik geef
mij over als iemand mij dat vraagt.
Ik dacht wel dat je ten slotte
verstandig zou worden, zeide Neal
Jarrow grijnzend. Welnu, meneer
Roach, wat kunnen wij vanavond laai
nog met hem doen.
llooclt wreef zich heimelijk in de
bandon van plezier over d n keer dien
de zaken genomen liadden. Yoor-
loopig vind ik dal wjj hem wel hier
kunnen laten, terwijl ik de zaak met
u bespreek, meneer Jarrow, zeide hij.
Misschien heeil. Inj nog iets te zog
gen uegen Madeline voor liet
laatst, voegde inj er minachtend bij.
En zoo gebeulde het dat het twee
tal samen bleef in dc groote kamer;
zij wisten heel goed dat zc ge.angen
waren. Mark wist dal voor Jicin liet
einde gekomen was en dat hij straks
door de politie gehaald zou worden;
en Madeline wist dat dman dien zij
liet had van haar weg ging.
Buiten dc kamer zeide Neal Jarrow
ongeduldig tegen lloach en Hes:
Er moeten geen verdere ongelukken
gebeuren ik wil niet dat Inj mij
weer ontsnapt Waar kan ik hem vei
lig opbergen tot ik hem aan dc auto
riteiten overlever?
Wij moeten er geen openbaar
schandaal van maken, mompelde
Roach. Maai' in dit huis is can
plek waai hij veilig is; het zon hem
heel wal tijd en moeite kosten eer In.
daaruit ontsnapjicn kon.
Laat eens zien, zeide Jarrow.
Roach trirg voorop met C:a kaars
en Hes liep uchlera-m '/u brachten
Neal Jarrow in den kelder waar
Roach en zijm klerk nog maar zoo
kort geleden vandaan waren geko
men. 11 ij rilde toen hij iu de don
kere, sombere ruimte kwam en het
water hoorde ruiseaon. Maar R >ch
juichte want hij vond hier een oplos
sing voor al zijn moeilijkheden.
Wat 16 dat voor een geluid?
vroeg Jarrow, terwijl hij onwi'.b keu
rig een stap achteruit deed.
Het water dat ondf.r dit huis l
doorloopt, fluisterde de oude man.
Ik bob hooren zeggen dal alles wat
buiten de stad in de rivier gegooid
wordt, hieronder door gaat en ten
slotte in de rivier hue n de stad te
recht komt. Een prachtige plaats om
cc-ti man in te verb.; gon. Hier kunnen
wij onzen vriend bewaren, tot u hem
anil de politic wilt geven: als u het
geluid van het water met prettig
vmdt kunnen wij den fitten ei weer
opleggen.
Hij liep door met de kaars, knielde
weer bij de'opening en tuurde naar
beneden. Plotseling gin^ hij mot een
schreeuw achteruit: hij bracht zijn
kaars lot in dc opening cn riep op
gewonden tegen de anderen dat ze
mossten komen kijken!
De twee andere mannon kwamen
-dichterbij en keken naar datgene
waar de jauöe man zijn licht bij hield.
Vastgeklemd in don s::rd!en tursnei.
waar liet water er over heen te room
de, lag het lichaam van een man-
i Cu het vrecsolijke gezicht van den
doodc dat hen an
gezicht van Roger
4staarde, was het
Builock.
HOOFDSTUK X.
Dc- begrafenis van Roger
Bullock.
In zekeren zin was nu alles afge-
loopen voor Mark Connaway; hij be
sloot nu niet langer tegen te strib
belen. Nog hoogstens een paar mi
nuten kon li.-j genieten van hel ge
zelschap van Madeline kostbar®
minuten waarin hij haar in de oogen
kon kijken, voor het laatst on nog
eens naar haar stern luisteren; daar
na moest hij geduldig wachten op
z.j:t straf, die onreimijdelijl. komen
zou.
Toen dc deor achter dc drie man
nen dicht cn op slot ging, was Ma
deline in con stoel bij het bureau
neergevallen en in wanhopig snikken
uitgebarsten. Het was vreoselijk om
aan te zien; Mark liej haastig naar
haar toe, knielde bij haar neer,
richtte h;-."' hoofd op en liet het op
zijn schouder rusten.
Er is niets om to huilen, zeide
hij kalm. - Ik zou in ieder geval
van jo weg gegaan zijn ik ga nu al-
lcon maar o." een andere manier.
Maar je bent onschuldig! liep
7.ij Uit.
(Wordt vervolgd).
