OM ONS HEEN
Stadsnieuws
30e Jaargang Ho. 11681
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
MAANDAG 4 JULI 1SZ1
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 8 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f8.571/,. Franco per post door Nederland i 3.871/,. Afzonderlijke nummers fü.15. Geïl
lustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f0.571/,; franco per post f0.65. Post Giro 38810.
Uitgave der N.V. Loureno Coster, Direoteur-Hooidredacteur J. C. PEEREBOOM, Teletoon 3082
II ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels f 1.75iedere regel meer 36 Cts. Reclames 60 Cts per regel.-BfJ
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en aanbod van 14 regels 60 Cts.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cts. ia contant; buiten bet Arrondissement dubbele prijs,
i; Directie en Administratie: Groote Houtstraat 93. Tciefoonnrs. de Redactie 600 en der Administratlo 724
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
igeMa
li d«e n.
MAANDAG 4 JULI.
Gebouw Haarlemsche Jongol. Voreeni-
ging. Gemeente-avond 7.30 uur.
Oud-Holland, Verwulft, Strijkorkest.
Bioscoopvoorstellingen.
Soli ot on: Julïanakerk. Christ.-Hisl.
Kiesvereenigmg „Groen van Prinslerer"
Dr. P. J. Kxomsigt van Amsterdam over:
„Protestanlsehe vrijheid of Roomsohe aan
matiging'.', 8 uur.
DINSDAG S JULI.
Kenaustraat 8: jaariijksche algemeene
evrgadcring der afdocliug Haarlem en Om
streken van hol Ned. Itoode Kruis, half
vijf.
Oud-Holland, Verwulft: strijkorkest.
Luxor-theatcr, Groote Houtstraat
130, bioscoopvoorstelling 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt,
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Scala-theater, Kleine Houtstraat 77:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Familie-Bioscoop, Kleine Houtweg:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
No. 2913
Alweer de Winkelsluiting.
De quaestle van de gedwongen win
kelsluiting wordt langzamerhand den
Raad als een doorn in liet vlcescb.
Hij kan in weerwil van gezette voor-
bereiulng en onderzoek naar bestaan
de bezwaren, maai- met tot een rege
ling komen die iedereen voldoet of
ooit maar bevredigt en zal laat oms
dut nu maar eens voor al erkennen,
het ook nimmer zoo ver brengen.
Omdat de toestanden en dus ook de
belangen van de betrokkenen ver
schillend zijn. Misschien kan men de
winkeliers wel in tien of twintig ca
tegorieën verdeelen, ten opzichte varn
winkelsluiting, maar de voornaam
ste moeilijkheden zijn: de uitzonde
ringen voor verkoop van viscli, fruit
in banketbakhersartikelen, die nu
eenmaal laat ia den avond aange
kocht schijnen te moeten worden en
de onmogelijkheid om er tegen te wa
ken dat in zulke zaken ooit andere
artikelen worden gesleten, die eigen
lijk alleen thuis liooren in winaeés
die wel onder de verplichte winkel
sluiting vallen, In den loutsten tijd
is er een ijverige groep winkeliers
op den voorgrond gv-ieomen, tiio vol
komen 'vrijheid van bedrijf wil, het
geen ondoenlijk is voor de onderne
mingen, die werken met personeel.
Wij behoeven dus aan de Raads
commissie, die maar telkens over tie
uuaestie rapporten uitbrengen moet,
die taak niet te benijden. Ofschoon
zij het woord niet noemt, heeft zij
blijkbaar getracht de moeilijkheden
eens voor al op te lossen door liet
moderne middel van liet referendum.
ï'.u inderdaad, wannéér er laut ons
zeggen duizend belanghóbix-ndon wa
ren" van wie achihonuerd een beslis
te uitspraak deden in den ccncn of
anderen zin, dan zou de commissie
sterk staan met een betoog, dat dit
nu blijkbaar de wenscii was van de
groote meerderheid, die dus moest
worden opgevolgd. Men lean liet ieder
een niet naar den zin maken en de
oversahuetende tweeiionoe.ro zouden
zich dan maai- moeten schikken.
Jammer voor de commissie is deze
vlieger niet opgegaan. De llaarlcm-
sciie Handelsvercenign>£ kreeg 400
formulieren om te verspreiden, waar
van er 252 ingevuld terug' kiwumen,
de Hanze 250, waarvan de commis
sie er 158 terug ontving on Bouz
100, waarvan er 32 worden ingele
verd. Samen 750 verzonden, 442 inge
vuld ingeleverd, dus iets meer dan
de helft. Hoe denkt de andere, de
kleinste helft er over? Mysterie! We
zullen het nooit weten. En natuur
lijk zijn die 442 met één van zin.
Voor acht uur sluiten zijn er 221,
voor hulfacht 180 en voor vrije slui
ting 38.
De referendum-poging van de com
missie is dus mislukt en daaruit kan
verklaard worden, dat zij in moede
loosheid klaagt over diegenen, die
zwijgen zoolang tijd en gelegenheid
daar zijn om hunne belangen of wen-
sciien naar vorem te brengen, om
dan later, wanneer d>e beslissing niet
naar hun zin uitvalt, door reques-
len of ingezonden stukken aan hunne
verontwaardiging uiting te geven.
De opmerking is juist, maar geldt
niet alleoui voor winkeliers of win
kelsluiting. Het verschijnsel is alge-
mecni en misschien in oosten Raad
en Raadscommissie zich daarover
gevleid gevoelen. Althans wanneer
Uut stilzwijgen beteeikent: „wij heb
ben de besten en de wijsten onder
onze medeburgers naai4 den Raad
afgevaardigd, zij zullen wel weten,
wat voor ons het beste is". Maar
dan, ik geel liet toe, beboeren zij
ook na het eenmaal gevallen besluit,
wanneer dit niet in hun geest mocht
wezen, te blijven voortzwijgen.
hieruit blijken, dat er onder
den van de commissie zijn, die zich
bij een gemeentelijke verordening
noode neerleggen en oen wettelijk©
(dus Rijks regeling als de eonig
juiste beschouwen. Maar de Minister
heeft te kennen gegeven, dut die voor.
loopig niet te verwachten is en wij
kunnen ons dan ook gemakkelijk
voorstellen, dat er bij eon algemeene
regeling voor het heele land nog heel
andere geesten zouden worden opge
roepen, dan die nu al in do gemeen
ten de oplossing moeilijk maken. Ja,
zelfs is er één lid van de Commissie,
dat in 't geheel géén verplichte win
kelsluiting wii, dus ook goon ge
meentel ij ko dat is de burg».(mees
ter, voorzitter van de commissie, die
tot verklaring van zijn standpunt oen
"rij uitvoerige nota ingezonden
heeft.
ieie te
moet ik wijzen op een niet geheel
duidelijke uitlating in liet rapport
'van de Commissie. Zij deelt namelijk
mee, dat hij de enquête 38 personen
vrije sluiting, (dus in 't geheel geon
verplichte sluiting) weoschtenen
voegt daarbij, „dit laatste is echter
'van geen betockenis aangezien in het
formulier daaromtrent de meerling
ii>2t werd gevraagd". Moet daaruit
worden afgeleid, dat u-aar 't oordeel
der Commissie liet principe van ver
plichte sluiting zelf niet aan de orde
was, omdat dit eenmaal door don
Raad is vastgesteld? In dat geval zou
natuurlijk ook de geheele nota van
den voorzitter niet toelaatbaar zijn.
Maar elders in haar rapjjort zegt de
Commissie met zooveel woorden, „dat
ten opzichte van haar advies hot
beginsel van de verplichte winkelslui
ting als vaststaande moest worden
aanvaard". Die meerderheid heeft
dus haai- mandaat opgevat als een
zoo breed mogelijk onderzoek naar de
practijk der veiplichte sluiting, met
inbegrip van het beginsel.
Jn dat geval is de burgemeester met
dan vragen wij toch, waarom de com
missie op naar formulier den belang
hebbenden ai.iet naar hun meaning
omtrent het beginsel heeft gevraagd.
Kan daaruit inissclüen verklaard
worden, waarom de kleinste helft van
de leden der drie midden sta ndsver-
eenigingen het antwoord schuldig ge
bleven is?
De burgemeester aanvaardt in zijn
nota de opvatting der Commissie, dat
liet beginsel der gedwongen sluiting
als vastgelegd moei worden be
schouwd, maar wenscht niettemin
zijn standpunt als tegenstander daar-
vun kenbaar te maken. Volkomen lo
gisch is dit niet. .'Vis 's Raads voor
zitter een beginsel als „vastgelegd
beschouwt, kan en mag hij, zou ik
zggeui, daar niet meer tegen ingaan,
hij als voorzitter vooral niet. Eu
wanneer hij dal toch doet, dan moet
daartoe toch aanleiding geven de
hoop, dat de Raad alsnog op dat
„vastgelegde" beginsel terug zal ko
men, anders heeft de beschouwing
geen pracliselie betoekeiiis en kaïn dus
evengoed achterwege blijven.
Dc burgemeester orkent de bevoegd
heid van do overheid, om in doze
materie regelend op te treden, maar
meant dat met wetgevende maatrege
len niet „te ver" moet worden ge
gaan. Wat is nu de bedoeling van tc
ver gaan? Acht uur, half acht, geen
ontheffingen toeslaan of wat anders
dan? „Dit nu geschiedt m.i. met liet
vaststellen van een verordening op
de verplichte winkelsluiting wel dege
lijk", zoo lezen wij in de nota. Ook
ileze passage lijkt minder gelukkig.
Na de uitdrukking „te "ver" werd ze
ker iets anders verwacht.
Beter is de tegenstelling tusschen
hen., die geen ontheffing kunnen krij
gen en de anderen, aan wie ze wel
gegeven wordt: „een van beide syste
men moet worden aanvaard, dus een
onbillijkheid blijft steeds aanwezig".
Blijkbaar is die burgemeester, op dit
dilemma doorredeneerênd, tot de
conclusie gekomen, dat er in 't ge
heel géén onbillijkheid zal worden
begaan, wanneer de geheele verplich
ting tot. sluiting vervalt. Het groote
nadeed nu vindt de burgemeester
hierin, dal zij altijid. een dwang -n
zich houdt. Zoo in 't algemeen g->
zegd doet die uitspraak ons eigenaar
dig aan. Op hoeveel mamieren worden
wij tegenwoordig door weiten en ver
ordeningen al niet gedwongen! En de
argumenten waurmee de steller van
de nota zijn standpunt toelicht zijn
niet zeer krachtig. „Zoolang, gelijk
„in deze gemeente liet geval is. niet
„de geheele winkelstand inmenging
„van do overheid in deze aangele
genheid verwacht, maar de gemoe-
deren verdeeld zijn, acht ik het
„juister, aan allen de vrijheid te la-
„ten, dan enkelen een dwang op te
„leggen, welke zij niet wenschem en
„die zij noodwendig moeten ver
foeien".
Do burgemeester heeft evenwel de
geschiedenis van do bestaande veror
dening niet meegemaakt. Hij lieeift
niet, zooais wij, bijgewoond, uat er
vele winkeliers waren, die vroeger
wenschten te sluiten dan zij toen de
den, maar daartoe niet konden ko
men omdat anderen dat niet wensch
ten te doen; zoo dwongen de laatston
hen om laat open te blijven en prijs
te geven allerlei ideéele voordeelen,
die zij door vroeger sluiten konden
verkrijgen. Hier dwong dus niet de
overheid, de e-_«ic winkelier dw<
den andiir. Het ia voorgekomen.
in den Anegaug dc winkeliers bij min
nelijke overeenkomst, bereid waren
om negen uur te sluiten, toen één
hunner, één enkele, door zijn weige
ring om mee te doen, het gacsche
met moeite opgetrokken gebouw weer
omver wierp. Zulke ervaringen heb
ben geleid tot het verbuigen naai- een
verplichte winkelsluiting. En het
herstellen van de vrijheid om open
te blijven, zoolang men wil, zou lei
dein tot dwang voor de voorstanders
van vroeg sluiten, om hun zaltcji niet
lor laat in den avond dicht te doen.
Zeer tot schade van de idoéele voor
dooien, die ik hierboven noemde, tot
schade ook van het personeel, dat
weer zooveel langer in den winkel
zou moeten blijven, meestal totaal
onnoodig omdat er geen koopers meer
komen. Men zal zeggen, dat het per
soneel door eigen kracht of door de
zorg van den Rijkswetgever overma
tig langen arbeidstijd zal weten
te ontgaan. Maai- dan zal de groote
winkel vroeg moeten sluiten door ge
brek aan personeel en de alleen wer
kende zakenman open kunnen blij
ven. Is dat dan billijk?
Hieruit blijkt, dat het noemen van
het woord „dwang' de moeilijkheid
uiet oplost. Er is nog andere dwang,
dan die uitgaat van de overheid.
Als Woensdag de Raad de nieuwe
voorstellen behandelt en, afhandelt,
zal de beslissing wel niet vallen in
de lijn van de voorkeur va.n den bur-
jjoineester. Het zou jammer zijn,
prijs te geven wat bereikt werd, maar
tocli schijnt voor de ontheffing van
den verkoop van visch, vruchten en
banke'tbakkerswaren veel te zeggtffi
te zijn. Dat de politie onmogelijk een
..lein-e uitbreiding van die artikelen
vooikomen kan, is wel zeker. Maar
heeft zij beteekems? Berokkent bij
voorbeeld het afgeven van sigaren in
zulke zaken den re roden sigaionhan-
del noemenswaardig verlies.' Het is
haast niet te golooven.
J. C. P.
»UI.->KIÜ i»
ssioKtmiion
Dij Santpoort over het j;uir 1920.
Er wordt in medegedeeld dat in de
luutstc jaren, doch vooral door be
schouwing der cijfers over hot jaar
1918 de aandacht weer was gevestigd
geworden op het groot aantal lijders
aan tuberculose onder de patiënten.
Ook onder het personeel kwam mter
tuberculose. Naar aanleiding daar
van werden dr. B. H. Vos van Hellen-
doorn en dr. L. C. Kersbergen uit
Haarlem uitgenoodïgd de situatie op
te nemen, in een rapport mededee-
ii-ng te doen van hun bevindingen en
de maatregelen aan te geven, welke
zouden kunnen worden getroffen om
verbetering in de bestaande toestan
den te treffen.
R-uden dienden een omvangrijk
rajijiort in. Volgens ben zou men moe
ten komen tot den bouw van een af
zonderlijk paviljoen met alle moaerne
hulpmiddelen toegerust, voorzien van
Rojiiguitoestel en Hoogtezou. Verder
zou eon gedeelte van liet verblijf der
verjilegenden gehoed voor tuberculose
behandeling inzeten worden ingericht.
Betoogd wordt dat de praetifiche
uitvoerbaarheid van deze denkbeel
den op vele bezwaren afstuit.
„De conclusie ligt voor de hand,
aldus liet verslag, dat voorloopig ge
tracht moet worden de lijders aan
tuberculose in elk der hoofdafdeelin-
gen zoo doelmatig mogolijk onder te
brengen, daarbij rekening liouoende
met dc betrekkelijk ongunstige lig
ging van sommige daarvan, met na-
ine de mannenafdeelingai aan de
Noordzijde der beide üoofdcompiexen.
het troffen van algemeen hygiënische
maatregelen als hiervoor reeds wer
den uiteengezet, dus meer toetredkuig
van zonlicht op sommige zalen, ver
betering van muren en vloeren, ijze
ren, vrij staande ledikanten in plaats
van kribben, extra voeding en zoo mo
gelijk vermindering van bel aantal
verpleegden hoewel wij ons daarbij
•niet mogen ontveinzen, dat al deze
verlangens maai- niet in kort tijdsbe
stek tot verwezenlijking kunnen wor
den gebracht.
lntusscben is in deze richting reeds
oon en under gedaan en is liet de be
doeling daarmede geleidelijk voort te
gaun, al mag bet dan mogelijk in de
oogen van. ben, die meer op ééns zou
den willen bereiken, misschien be
schouwd worden als een lapmiddel.
Wat betreft de maatregelen te ne
men voor de zorg der verplegenden
is ook in verband met wat daarom
trent in de rapporten naar voren
werd gebracht, praktisch reeds een
en ander bereikt. Een strenger ge
neeskundig onderzoek bij dc aanmel
ding, behoort gevolgd te worden door
edn tweede verplichte keuring, al
vorens eene vaste aanstelling wordt
vorkregen, eveuzoo schijnt het aan
gewezen om een cursus te geven over
de algemeene voorzorgsmaatregelen,
welke getroffen kunnen worden om
besmetting tegen te gaan, hoewel bij
inrichting van onderafdeelingen voor
t.b.c. lijders deze wen kou ter jilaatse
aan de daartoe voor de verpleging
aangewezen personen met meer di
rect praktisch nut zullen kunnen wor
den gegeven.
De verzorging van de reeds zieke
verplegenö-311, zal naar wij mogen ver
wachten, in het eerlang gereed ko
mende verblijf voor de verpleegsters
in het voormalige Paviljoen, evenzeer
tot liaar rechten komen, terwijl aan
het verlangen om lijderossen in eeoi
der bestaande Sanatoria hier te lan
de te laten verplegen, reeds uilvoe-
rintr sretreven werd.
De behandeling met de kwarts-
kwiklamj) gaf vooral bij plaatselijke
t.b.c. met mm of meer uitgebreide
fistels, zeer bevredigende resultaten
een tweede lamp zal worden aan
geschaft en geplaatst in het nieuw in
te richten zuster verblijf.'
Dan wordt gememoreerd dat in de»
loop van het jaar in het nieuwe ge
deelte eerst aam de vrouwenafdeeling,
daarop ook aan de mannenzijde, de
nieuwe badafdeelingen gereed kwa
men op de plaatsen waar de voor
malige cell engangen zich bevonden
hadden. Behalve een ruime verblijf-
zaal, werd hier beiderzijds de gele
genheid gemaakt om een tiental pa-
tienten in het permunente had te vei-
plegen- Door het tot stand koineu
van deze inrichtingen in liet nieuwe
gedeelte hebben nu alle groote afdee-
lingen de bad verpleging kunnen in
voeren en ieder, die er mede te ma-
keu lie eft, aldus wordt opgemerkt,
roemt om strijd de groote waarde die
er aan mtg worden toegekend. Over
bet nut van de perpetueele badbelian-
deling wordt dan in bijzonderheden
getreden en uiteengezet wonit. dat
men er in heeft een niet te onder
schatten therapeutisch hulpmiddel.
Pogingen werden aangewend om
de lust tot arbeiden aan te moedigen
door het geven eerier paesènde beloo
ni'ng in den geest als dat ook op Duin
en boscli geschied en waarvan wij in
dertijd melding maatken. Er werden
penningen gemaakt, die een bepaal
de waarde vertegen woordigtl6ui, zoo
genaamd „eigen ziekenhuisgekTeu
een regeling werd getroffen om in liet,
ziekenhuis de verpleegden in de ge
legenheid te stellen zich zelf voor
eigen geld een of ander te koopen.
Nadere mededeelingen wordt gecon
stateerd dat zich in het afgeloopen
jaar geen enkel incident voordeed en
dat het aantal ontvluchtingen tot een
zeer klein getal beperkt bleef.
Het verslag geeft verder onder
scheidene statistische gegevens.
Daaraan ontleen en wij hei volgende:
Op 31 December 1920 waren aanwezig
16 hoofdambtenaren en 34 ambtena
ren (personeel op jaarloon): het per-
soneel van den geneeskundigen dieust
bestoud uit 437 verplegenden, 1 amu-
nuensis en 1 knecht in de apotheek,
tar.wüi het personeel van den huis-
dienst 12ö on dat van den oxlroiiiistru-
tieven, eoonomischen en techniselion
dienst 87 personen bedroeg, totaal
701.
Op 31 December 1920 waren irn 't
ziekenhuis aanwezig 1083 verpleegden
(428 mannen en 655 vrouwen) en 331
leden van hel personeel (10 mammen
en 321 vrouwen). Van de verpleegden
waren 1016 uit de provincie Noord-
Holland, onde rwie 128 uit Haarlem.
Het nieuwe jaar werd begonnen zon
der een inwonend verpleger.
Gedurende het geheele jaar werd
geleidelijk het aantal der verplegen
den opgevoerd, zoodat ei- op 31 De
cember 1920 waren 344 zusters en 9'
broeders.
Op de Algemeene Begraafplaat
werden 47 overleden patiënten ter
aarde besteld en wel 17 mannen
30 vrouwen. Op de Roomsch-Katho-
lieke Begraaf plaats werden 8 over
ledenen begraven en wel 4 mannen
en 4 vrouwen.
Buiten de inrichting werden begra
ven 13 protestanten, 4 mannen
en 9 vrouwen, 6 Roomseh-Katho
lieken, 3 mannen en 3 vrouwen
en 7 Israëlieten, 1 man en 6 vrou
wen, terwijl 1 R.-K. vrouw
Haarlem overleed.
WONINGBOUWVEREENIGING
„ST. BAVO". Mem meldt aan de
Damiaatjee, dot de heeren M. I- A.
ivlein, F. J. Bakker, M. J. v. Gemert
en P. Dijt, bestuursleden van boven
vermelde NYomngbofnwrereenisring
'zijn afgetreden.
De samenstelling van hei nieuwbe
noemde bestuur is als volgt: K. C.
Donsen, voorzitter, Job. M. v. Seggb-
len, Secretaris-penningmeester L.
Sikkelerue, 2e voorzittre. K. M. v. d.
Linden, 2e secretaris. J. W. Luiten.
2e penningmeester. A. A. Sanders,
oommis6aris. A. J. Kuiper, commis
saris.
De Zaak-Groenendaal.
Het Haugsch Correspondent ïebureiui
meldt.
aNaar aanleiding van vragen in zake de
mogelijkheid om voor personen, die ge
wetensbezwaren hebben togen den iniliuw
ren dienst de gelegenheid te openen n
stede daarvan anderen dienst te vervui
len. welke niet gericht is op de mogelijk
heid om veipliolit te worden hun even
mensöh te tiooden, wordt van bevoegde
ajde medegedeeld, dal sedert 1917 zoo
danige regeling ten onzent beslaat en dat
Nederlanu daarmee, gezien de pogingen,
welke thans in do Soandinavrseiie rijken
worden gedaan, om deze moeilijke niate
rie, wettelijk to regelen, ten deze een be
langrijken voorsprong heeflg ehr.O.
Men venvooe ons naartoe naar de leger
orders 1917 deol A, No. 99, waarin de
- -nnalige minister van Oorlog, Jiir. mr.
C. de Jongo, de gelegenheid geopend
heeft voor hun, wier gewetensbezwaren
door eon oomitv van advies als zoodanig
oprecht worden bevonden, om ter vervan
ging van hun verplichten dienst een
vrijwillige verbintenis aan te gaan voot
dients welke niet bepaald gericht is op
strijd met dc waj>encn en waarbij de be
irokkene do verplichting op zich neemt
een jaar langer to blijven dan don werke-
lijkon diensi, waartoe hij zonder de vei
bintems gohouden zou zijn.
Men wees hier op den verplegingsdienst,
het bijzonder dio van zieken en ge
wonden. Sedert 1917 dus bestaat in om
land voor elkeen mol oprecht bevonden
gewetensbezwaren tegen eventueel doo
ien van den ovenmensch, de gelegenheid
>m niet voor de uitvoering van dtea
plicht io worden gesteld.
Te Alkmaar Is «en protesivergaaering
gehouden tegen de gevangenhouding van
Groenen daal, waarin gesproken hebben
Stelt gij prijs op
goed verzorgd
Drukiverk
BESTELT HET DAH BIJ DB
ELECTEISCHE DRIKEEK1J LOCKE.NS COSTEE
GROOTE H0DT8TBAAT 88, TELEFOON Ho.724
mevr. Tjaden—van der VUee en de liee
ren Akkerman en Ööhilp.
Den Minister van Oorlog is het volgen
du tulegram verzanden
„De vergadering van Alkmaarsolie hu»
gers, Vrijdagavond in de Harmoniezaai
bijeen, eischt ra naam van de mensohe
lijke beschaving onmiddellijke invrijheid
stelling van den dienstweigeraar Herman
Groenendaal en geeft te kennen, dat de
aanneming van de motieDrion door de
Tweede Kamer eveneens eischt, dat ook
de overige dienstweigeraars in vrijheid
oor de gewe
tensvrijheid van de burgers geweld
te doen, ie daardoor reeds m zichzelf
oordeeld.
Waanneer uw antwoord, aan de moeder
van Herman Groenendaal gegeven: „Wan
neer uw zoon eon overtuiging heeft, dan
moet hij er voor kunnen sterven", het «e
nigo antwoord ie, dat oen minister kan
-even, dan 'bowijBt dit. <lat ©on minister
Ion naam van mensch heeft ingeboet".
Voorts besloot de vergadoring
ken, dal het de wl) van do vergadering
was, dat Groenendaal in vrijheid wordt
gesteld.
..Dit te bevoegder plaatse ingewonnen
inlichtingen", zegt het Haageclih Corres
pondeniiebureau, „blijkt dat de honger
staker Groenendaal het zeer wel maakt
en dat hij de kunstmaigo voeding doó--
den mond dus ui* door den neus
zoder «enig verzet, geheel vrijwillig toe
laat on alleen bezwaar heef: tegen de
manipulate van slikken. Over zijn ge
zondheidstoestand zijn dan ook geenerlei
klachten."
De Vereeniging van Socialistische pre
dikanten heeft een adres gezonden aan
de Tweede Kamer, aan de ministers van
binncnlandsche zaken, van oorlog en van
justitie, waarin wordt aangedrongen op
d> onmiddellijke invrijlieidestalling van
den diensttweïgeraar Herman Groenen
daal, in afwachting van eon wet. die oa
redhten en plichten van dienstweigeraars
ai des gewetens wil, regelt.
Hot bestuur van het N. A. S. te Amster
dam heeft aan don minister van Justitie
inzake do arrestatie van Ds.' De Ligt het
volgend ©liegram gezonden
..Het bestuur van het Nat. Arbeiders-
Seerctarlaat protesteert tegen do arrestatie
~n gevangenhouding van De Ligt en
ischt namens 40.COO arbeiders zijn onmid
dellijke invrijheldsstelling
De beredn politieagent Bnlleeoyer, in
Den Haag, die Donderdagavond bij de
rolletjes in de omgeving van de Prinse-
graeht door een schotwond in een der bee-
nen werd verwond, wordt tint is verpleegd.
De kogel is nog niet verwijderd. Naar
den dader wordt gezocht.
Do toestand i
terbiums!raai te 's-Grvcnhgc, die Donder
dagavond een schotwond in het dijbeen
bekwam bij de relletjes op straat en die
ler verpleging in hei Ziekenhuis werd
opgenomen, is naar omstandigheden gun
stig.
Naar de Courant incldt lieeft de Fe
deratie van personeel in openbaron dienst
to Amsterdam beslolen niet deel te ne-
ecn de slaking dio heden aldaar
plaats heeft. De boot werkers vereen igfng
„Recht en Plicht" zal wel aan die stabinr
mededoen.
Ingezonden
briok itelt d»
Redaoüs sioh niet aansprakelijk.
SPLITSING DER SCHOLEN VOOR
O. L. O.
De Raad onzer gemeente zal a.s.
Woensdag plotsel.ng voor een zéér ge
wichtige beslissing worden goeteld,
n.l. op welk© wijze men hier in de
stad het Lager Onderwijs in overeen
stemming zal brengen'met de nieuwe
Volgens dit voorstel van B. en
W. zal dat gebeuren door de z.g.u.
dubbele" scholen in ..eukeie" te
splitsen, ieder met 7 jaarklaissen.
Deze maatregel gé Uit nu nog maai
voor een 8-tal .scholen, maar eenmaal
in principe besloten zal voor de toe
komst ook in die richting de oplossing
voor do andere worden nagestreefd.
Alle deskundigen zijn het over de
-enschelijkheid van die wijze van op
lossing der onderhavige kwast ie nog
niet eens. Zooals men weet, te er h.b.
van den Bond een voorstel gedaan.
dal vraagstuk op te lossen door aflle
scholen tot twaalf klassige te ruaken
en dan één of twee afzon dei'l ij ka
schalen in te richten voor hét 7de leer
jaar. Een voorstel, dat gewis zeer
groote voordeden biedt, o a.:
Ie. dat de tegenwoordige halfjuar-
Iijk&che aanneming kan behouden
blijven;
2e. dat er in de bestaande schooilo-
Kalen geen verbouwing behoeft plaats
te hebben.
3e. geen nieuwe inventaris voor
de scholen, die men stichten gaai be
hoeft aangeschaft te worden (behalve
voor de één of twee zevende jaar
scholen, wat met het voorgaande punt
een niet onaanzienlijke geldelijke
besparing oplevert;
4e. dat men bij een doelmatige plaat
sing der leerlingen, waarschijnlijk
voor de zevende jaarscholen geen
nieuwe gebouwen hoeft te slichten,
(niet on beteeken end voor onze ge
meentekas!);
5e. dat er weinig of in 't geheel
geen personeel behoeft overgeplaatst
of op wachtgeld gesteld te worden.
Over dit denkbeeld van den Bond
loopen B. en W, maar vluchtig heen
in hun voorstellen aan den Raad en
zetten alleen maar hun standpunt
nader uiteen. Toch is Jt m. i. de inoei-
van het overwegen nog \yel
waard.
Mocht de Raad echter (zonder veel
discussie nnar men verwacht) zich
met de voorstellen van B. en W. ver-
eonigen, dan zou daarmee een princi-
pieele uitspraak verkregen zijn van
hetgeen de Raad in deze wil en zou
daartegen maar één bezwaar zijn naar
ik meen, n.l. dat de uitvoering van
dit besluit zou ingaan op 1 .Septem
ber 1921. Dat is naar- mijn ïiieening
net een jaar tevroeg. Want als men
het L. O. in deze gemeente, waarop
Haarlem terecht trosch kan wezen,
niet voor langen tijd geweldig in de
war wil sturen, dan moeten aan die
uitvoering zooveel belangrijke beslui
ten voorafgaan, dat deze on
mogelijk in een paar weken in orde
zijn te brengen. .Allereerst moeten or
Hoofden van Scholen worden be
noemd en onderwijzers overgojjlaatsi
of op wachgeld gesteld. Maar er si
meer. Er moet ook een nieuw leer
plan gemaakt worden voor de heele
stad. Bij de tegenwoordige wet ie dat
oen omvangrijk werk, omdat ook «te
schoolvergaderingen daarover moeten
adviseeren dat eenige maanden hard
werken eischt.'
Verder moet de sahoolgeldregcling
worden herzien; er moeten verande
ringen in de gebouwden wordon aan
gebracht, waarvoor Openbare Werken
nog wel eens moeten jjassen en me
ten; er moeten nieuwe leermidde
len worden aangeschaft, die in over
eenstemming met het n i e u w c leer
plan moeten zijn en misschien nog
meer dingen, die mij niet zoo dade
lijk invallen.
Voorts bobben B. en W. dan ook
gelegenheid om voor de nu nog niet
behandeld scholen voorstellen in ge
reedheid te brengen, die op 't zelfde
beginsel zijn gebaseerd, zoodat deze
tegelijk met de andere kunnen »inivc-
zet worden, naar het nieuwe eystc :n
en dan kan men spreken van een de
gelijke onderwijsherziening in onze*
gemeente. Daarvoor zou n3ar mijn
oordeel de datum Van invoering pre-
tnee een jaar moeten worden opge
schoven, en bepaald op 1 September
1922.
Dat lijkt wel lang, maaT is het niet,
en ons goed lager onderwijs is lief
aard!
EEN SCHOOLMAN.
Hechtszaksn
VAI.80HE BANKBILJETTEN. - Tegen
(.wee DulUcher.i. <lfc in Limburg valuehe
Kerk en School
TECHNISCHE HOOGESCHOOL. - D(
hooglocraren prof. <!r. G. A. F. Molengraaf!
en prof. dr. II. A. Broutfer zya voorneirmai
in de 2e helft van September a.i». een rcoIo-
gifebe excursie uit te voeren naar Botdoa-
nais, Norinaixiië te Cotcotin.
